Short Communication On Digital Economy and E-business Research (SCODER)

‫‪ 2‬توسعه دولت الکترونیک ‪SCODER‬‬‫پیام حنفی زاده‬ ‫سرمقاله سردبیر‬ ‫سال اول | شماره یک | اسفند ‪93‬‬‫سولماز صادق نیا‬ ‫‪3‬‬ ‫صاحب امتیاز‪:‬‬ ‫توسعه دولت الکترونیک‬ ‫‪9‬‬ ‫وب سایت نوشتار کوتاه‬ ‫‪www.scoder.ir‬‬‫مدل درآمدی فریمیوم ‪ ،‬جایگزینی موفق برای مدل درآمدی پریمیوم در‬ ‫مدیر مسئول‪:‬‬‫محمدجواد جمشیدی‬ ‫‪ 41‬کسب و کارهای الکترونیکی‬ ‫پیام حنفي زاده‪ ،‬دانشگاه علامه طباطبائي‬‫استفاده از تکنیک دادهکاوی در تشخیص الگوی رفتاری مشتریان در جهت‬ ‫سردبیر‪:‬‬‫حمیده علاءالدین‬ ‫افزایش سهم بازار کسب و کار الکترونیک‬ ‫‪02‬‬ ‫پیام حنفي زاده‪ ،‬دانشگاه علامه طباطبائي‬‫شاهرخ شهریور‬ ‫ابر دولت‪ ،‬ضرورت اقتصاد جهانی‬ ‫‪01‬‬ ‫ویراستار و مدیر سایت‪:‬‬‫اینترنت‪ ،‬گسترش دهنده کسب و کار الکترونیکی در بعد عمودی‬ ‫شبنم وزیری‪ ،‬دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات‬‫مهرداد خداوردیان‬ ‫‪02‬‬ ‫اعضای شورای عالي علمي‪:‬‬‫کاربردهای اقتصاد دیجیتال‪ :‬آمادگی دولت الکترونیک‬ ‫( به ترتیب حروف الفبا)‬‫سمیرا مهدی نسب‬ ‫‪30‬‬ ‫علیرضا حسن زاده‪ ،‬دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫بابک سهرابي‪ ،‬دانشگاه تربیت مدرس‬‫آیا ممانعت از دسترسي به سایتهای اجتماعي روشي مناسب جهت‬ ‫جواد کارگر‪ ،‬دانشگاه علم و فرهنگ‬‫حمیدرضا بزی‬ ‫‪ 14‬مدیریت محتوا است؟‬ ‫علیرضا حسن زاده‪ ،‬دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫فاطمه ثقفي‪ ،‬دانشگاه تهران‬ ‫کامبیز بدیعي‪ ،‬پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات‬ ‫مسعود عالمي نیسي‪ ،‬دانشگاه علامه طباطبائي‬ ‫محمد فتحیان‪ ،‬دانشگاه علم و صنعت‬ ‫نسترن حاجي حیدری‪ ،‬دانشگاه تهران‬ ‫شعبان الهي‪ ،‬دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫وجه الله قرباني زاده‪ ،‬دانشگاه علامه طباطبائي‬ ‫اعضای شورای علمی ‪:‬‬ ‫احد زارﻉ رواسان‪ ،‬دانشگاه علامه طباطبائي‬ ‫محمد محرابیون محمدی‪،‬دانشگاه علامه طباطبائي‬ ‫بیان خسروی‪ ،‬دانشگاه علامه طباطبائي‬ ‫بررسی سه سطح از شکاف دیجیتالی از منظر برخی شاخص های‬ ‫‪14‬‬‫آمادگی الکترونیکی برای کشورهای درحال توسه زهرا جلاییان زعفرانی‬

‫نوشتار کوتاه درباره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪3 4393‬‬‫سرمقاله سردبیر ‪ :‬راهنمای نگارش گزارشهای تحلیلي در نوشتار کوتاه‬ ‫پیام حنفي زاده‬‫عضو هیئت علمي دانشگاه علامه طباطبایي‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫‪www.hanafizadeh.ir‬‬ ‫مقدمه‬‫\"نوشتار کوتاه‪ \"1‬قصد دارد تا ظرفیتی را برای مکالمه ایده ها‪ ،‬باور ها و حدس های هوشمندانه محققین در حوزه اقتصاد‬‫اطلاعات و کسب و کار الکترونیک بوجود آورد‪\" .‬نوشتار کوتاه\" ساختار متفاوتی از مقاله های تحقیقی دارد‪ .‬معمولا حداکثر در‬‫‪ 0333‬لغت تنظیم می شود و مقصود آنست که مولف (مولفین) بتواند عقیده‪ ،‬باور و نگرش خود را در مورد یکی از موضوعات‬‫بحث برانگیز و مطروحه در اقتصاد اطلاعات و کسب و کار الکترونیک برای مخاطبان خود ارائه نماید‪\" .‬نوشتار کوتاه\" ساختار‬‫متفاوتی از ساختار متداول مقالات برای متقاعد کردن یا طرح قضاوت مولف از نگرش وی در ارتباط با موضوع دارد‪\" .‬نوشتار‬‫کوتاه\" صحنه ایست برای ارتقاء قدرت تحلیل و تفسیر مولف که چگونه با تکیه بر اسناد مثبته و فرایند استدلالی خود بتواند در‬ ‫دایره محدودی از لغات‪ ،‬باور و نگرش خود را در ارتباط با موضوعی بحث انگیز با محققین آن حوزه درمیان بگذارد‪.‬‬‫اقتصاد اطلاعات یا اقتصاد دانشبنیان در هزاره سوم زمینهساز توسعه و ایجاد کسبوکارهای جدید الکترونیکی و به تبع آن‬‫اشتغالزایی و خلق ارزش و ثروت برای جوامع بوده است‪\" .‬نوشتار کوتاه\" نتایج محققین در حوزههای فناوریهای اطلاعات و‬‫ارتباط را بهصورت گزارشهای تحلیلی کوتاه منتشر مینماید‪ .‬تمرکز این نشریه الکترونیکی در حوزههای مرتبط با اقتصاد اطلاعات‪،‬‬‫اقتصاد دانش بنیان‪ ،‬توسعه مدلهای کسبوکار الکترونیکی و اینترنتی‪ ،‬راهبردها‪ ،‬استانداردها و زیرساختهای موردنیاز‬‫کسبوکارهای الکترونیکی‪ ،‬نقش اقتصاد اطلاعات در توسعه جوامع و کاهش شکاف دیجیتال‪ ،‬مفاهیم‪ ،‬مدلها و رویکردهای‬ ‫ارزیابی آمادگی الکترونیکی جوامع و آمادگی الکترونیکی دولتها و ‪ ...‬میباشد‪.‬‬‫با توجه به حوزههای تحت پوشش این نشریه‪ ،‬از کلیهی علاقهمندان جهت مشارکت علمی‪ ،‬درخواست میشود‪ ،‬ضمن رعایت‬‫دقیق مفاد آئیننامه نگارش‪ ،‬گزارشهای خود را در یک نسخه فایل ‪ doc‬یا ‪ docx‬و یک نسخه فایل ‪ pdf‬از طریق درگاه‬‫‪ www.scoder.ir‬ارسال نمایند‪ .‬لازم به ذکر است که در تهیه گزارش تحلیلی‪ ،‬نیازی به چکیده نیست و حداکثر تعداد واژگان‬ ‫مجاز مورد استفاده نیز با احتساب تمامی مطالب‪ 0333 ،‬واژه میباشد‪.‬‬‫کلیه گزارشها توسط همتایان علمی مر تبط با موضوع ارزشیابی شده و نشریه در پذیرش‪ ،‬عدم پذیرش یا اصلاح مطالب آزاد‬‫است و فقط گزارشهایی جهت انتشار انتخاب میشوند که قبل ًا در سایتها یا نشریات مشابه انتشار نیافته باشند و کاملا نو و تازه‬ ‫باشند‪.‬‬‫جهت هرگونه تماس با نوشتار کوتاه به سایت نشریه مراجعه و یا با آدرس پست الکترونیکی ‪ [email protected]‬تماس حاصل‬‫نمایید‪ .‬نویسندگان گزارشها مسئول نوشتهها و نظرات خود هستند و آراء و نظریات آنها لزوم ًا نظر اعضای هیئت تحریریه نیست‪.‬‬‫‪1 Short communication‬‬

‫‪ 4‬توسعه دولت الکترونیک ‪SCODER‬‬ ‫ساختار نوشتار کوتاه (‪ 0333‬تا ‪ 0333‬لغت)‪:‬‬ ‫عنوان (‪ 8‬تا ‪ 11‬لغت)‬ ‫مقدمه (‪ 133‬تا ‪)1333‬‬ ‫بدنه اصلی ( ‪ 1‬تا ‪ 8‬پاراگراف)‬ ‫پاراگراف استدلال پشتیبان (‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت)‬ ‫پاراگراف استدلال پشتیبان (‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت)‬ ‫پاراگراف استدلال پشتیبان (‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت)‬ ‫پاراگراف استدلال پشتیبان (‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت)‬ ‫پاراگراف استدلال پشتیبان (‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت)‬ ‫پاراگراف استدلال پشتیبان (‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت)‬ ‫پاراگراف استدلال پشتیبان (‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت)‬ ‫پاراگراف استدلال پشتیبان (‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت)‬ ‫نتیجه گیری (‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت)‬ ‫گزارش های تحلیلي در نوشتار کوتاه‪:‬‬ ‫هر گزارش تحلیلی باید شامل بخشهای اصلی زیر باشد‪:‬‬ ‫‪ 1-2‬عنوان‬‫عنوان گزارش لازم است عبارتی باشد که خواننده نتواند صحت آن را به راحتی رد یا قبول کند و بنابراین برای قضاوت در مورد نظر‬ ‫نویسنده به خواندن متن گزارش ترغیب شود‪.‬‬‫عنوان موضوع به گونه ای می باشد که خواننده بتواند ارزش آن را قضاوت کند بنابراین از عنوان گزارش انتظار می رود که ظرفیت‬‫آن را داشته باشد تا با ارائه استدلال توسط نویسنده‪ ،‬خواننده بتواند عیار و ارزش آن را بیان کند‪ .‬یعنی خواننده در متن گزارش‬‫تحلیلی بتواند با واژه هایی نظیر عقیده‪ ،‬نگرش‪ ،‬قضاوت‪ ،‬نظر‪ ،‬ادعا‪ ،‬باور و نظایر آن‪ ،‬ارزشی را که نویسنده سعی دارد که در ارتباط با‬ ‫صحت و سقم عنوان به خواننده ارائه نماید‪ ،‬مشخص کند‪.‬‬‫بطور مثال عنوان ذیل را در نطر بگیرید‪\" :‬توسعه زیر ساخت فنی منشا توسعه فنآوری اطلاعات در یک جامعه\"‪ .‬در این عنوان حداقل‬‫دو جناح فکری طرفدار و مخالف را در بر دارد‪ .‬به عبارت دیگر گروهی که با صحت این عنوان موافقند یا به عبارت دیگر منشا توسعه‬‫فنآوری اطلاعات در یک جامعه را تنها در گسترش زیر ساخت های فنی آن جامعه می دانند‪ .‬جناح مخالف نیز بر این باور اند که‬‫توسعه فنآوری اطلاعات در یک جامعه نه تنها به زیر ساخت بلکه به توسعه متعادی و همزمان مولفه های دیگری نظیر سواد‬‫الکترونیکی‪ ،‬قوانین و مقررات‪ ،‬وجود افراد با مهارت های بالا در فنآوری اطلاعات‪ ،‬توسعه برنامه های کاربردی و قس علی هذا مرتبط‬

‫نوشتار کوتاه درباره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪5 4393‬‬ ‫است‪ .‬حال خواننده انتظار دارد که با مطالعه متن نوشتار اولا قضاوت نویسنده را بطور شفاف بداند و سپس استدلال و دلایل متقاعد‬ ‫کننده ای از وی برای صحت ادعایش یافت کند‪.‬‬ ‫به هر حال عنوان موضوع نباید واقعیت مشخص و مبرهن باشد‪ .‬آنگاه خواننده از خود می پرسد که نویسنده قرار است چه چیز‬ ‫اضافه ای را در مورد موضوعی که واقعیت است‪ ،‬ارائه نماید‪ .‬چرا باید زمانی را صرف متقاعد شدن موضوعی صرف کنم که امری‬ ‫مجهول و سئوال برانگیز نیست و بر صحت آن هر کسی واقف است‪ .‬به عبارت دیگر خواننده انگیزه ای برای صرف زمان خواندن‬ ‫مطالب نویسنده در این حالت نخواهد داشت‪.‬‬ ‫‪ 2-2‬مقدمه‬ ‫نویسنده(گان) لازم است که ابتدا در این قسمت جایگاه خود را نسبت به موضوع عنوان گزارش خود مشخص کند‪ .‬یعنی باید بطور‬ ‫مستقیم و شفاف قضاوت کند که آیا با صحت و سقم عنوان مطروحه موافق است یا مخالف‪ .‬سپس لازم است که نحوه و فرایند‬ ‫استدلال خود را برای متقاعد کردن مخاطب بیان دارد‪ .‬بدین ترتیب که مثلا از یک فرایند استدلال صرف استقرایی پیروی می کند‬ ‫یا از یک فرایند قیاسی یا ترکیبی از هر دو‪ .‬سپس لازم است که ساختار نوشتار خود را در ‪ 1‬تا ‪ 8‬پاراگراف استدلال پشتیبان سازمان‬ ‫دهد‪ .‬در واقع هر پاراگراف پشتیبان حدود ‪ 033‬تا ‪ 033‬لغت می شود‪ .‬لازم به ذکر است که عناوین پاراگراف های استدلال پشتیبان‬ ‫در قسمت مقدمه به عنوان طرح استدلالی مولف (ین) می آیند و متن جزئیات آنها در بدنه اصلی آورده می شوند‪.‬‬ ‫‪ 3-2‬بدنه اصلي‬ ‫در این قسمت شواهد مثبته برای استدلال ها در غالب اعداد یا آماره ها ‪ ،‬مثال و نقل قول از مولفین دیگر در قالب ‪ 1‬تا ‪ 8‬استدلال‬ ‫پشتیبان برای متقاعد کردن خواننده به ترتیبی که فرایند استنتاجی را محقق سازند‪ ،‬آورده می شوند‪ .‬هر پاراگراف استدلال پشتیبان‬ ‫می تواند ترکیبی از شواهد نظیر اعداد یا آماره ها‪ ،‬مثال و نقل قول از مولفین دیگر باشند و از چند زیر پاراگراف تشکیل شده باشند‪.‬‬ ‫اعداد یا آماره ها‪:‬‬ ‫یکی از انواع شواهدی که می تواند در حمایت از نگرش و باور نویسنده استفاده شود‪ ،‬آماره ها و ارقام می باشند‪ .‬آماره ها و ارقام در‬ ‫بر دارنده برداشت یکسانی توسط خوانندگان بوده و می توانند برای حمایت مسقیم از باور محقق آورده شوند‪ .‬مثلا اگر نویسنده بر‬ ‫این باور است که کانال الکترونیکی موبایل برای ارائه خدمات با مشتریان مسن مناسب نیست‪ ،‬در آنصورت آماری از طیف سنی‬ ‫کاربران تلفن همراه به عنوان سند مثبته ای برای حمایت از این نگرش می تواند ارائه شود‪ .‬برای آنکه آماره ها متقاعد کننده باشند‪،‬‬ ‫نباید ساختگی بوده و مبهم باشند‪ .‬به عبارت دیگر لازم است که آماره ها شاخص داشته باشند‪ .‬زمان استخراج آماره و جامعه ای که‬ ‫آن آماره به آن قابل تعمیم است‪ ،‬باید مشخص شود‪.‬‬ ‫مثال‪:‬‬ ‫مثال می تواند به یکی از دو نوع مثال کوتاه یا سریع و مثال روایتی تقسیم شود‪.‬‬ ‫یک مثال کوتاه‪ ،‬یک مصداق‪ ،‬نمونه‪ ،‬یا رخدادی از دنیای واقعی است‪ .‬مثال کوتاه به جهت اینکه موثر باشد‪ ،‬باید خیلی مشخص بیان‬ ‫شود‪ .‬یک نمونه از مثال سریع را می توان به غذای فسد فود مثل همبرگر‪ ،‬مرغ سوخاری یا ساندویج سوسیس اشاره کرد‪ .‬با آوردن‬ ‫مثال سریع‪ ،‬خواننده به طور شفافی می تواند در ذهن خود مصداق های بارزی از نمونه های دنیای واقعی را تجسم کرده و سریعا به‬

‫‪ 6‬توسعه دولت الکترونیک ‪SCODER‬‬‫مقصود و غرض نویسنده برسد یا نزدیک شود‪ .‬یا اگر می گوئیم که مریم در انتخاب رشته تحصیلی اش سردرگم است‪ .‬می توانیم‬‫مطرح کنیم که او در حین تحصیلش از رشته فلسفه به علوم کامپیوتر‪ ،‬و سپس به رشته نگهداری حیوانات تغییر رشته داده است!‬‫مثال سریع باعث می شود که هر آنچه که به صورت انتزاعی در نوشتار می آید‪ -‬مثل اتومبیل سواری یا گل – بتواند مصداق های‬‫واقعی تری با آوردن مثال سریع مثل – اتومبیل مرسدس بنز یا گل لاله ‪ -‬در ذهن خواننده پیدا کند‪ .‬با لغات انتزاعی نمی توان به‬‫راحتی با خواننده ارتباط بر قرار کرد چرا که ممکن است خواننده در ذهن خود مصداق های متفاوتی را تجسم کند و حتی برداشت‬‫های متفاوتی را از متن داشته باشد و بنابراین نیت نویسنده خلق مفهوم نشود‪ .‬به عنوان یک اصل مثال های سریع در انتهای جمله‬ ‫نبایدآورده شوند‪.‬‬‫مثال روایتی‪ ،‬یک داستان کوتاه است که باعث می شود خواننده بتواند در ذهن خود یک تصویر متحرک یا فیلم کوتاهی را مجسم‬‫کند تا آنکه به تنهایی به خواندن لغات یا جملات انتزاعی بسنده کند و برداشت های متفاوت داشته باشد‪ .‬بدین ترتیب نویسنده‬‫باعث می شود که خواننده نسبت به برداشت های متفاوت و گوناگون محدود شده و به نیت نویسنده نزدیک تر شود‪ .‬این محدود‬‫کردن خواننده از تصورات گوناگون در ارتباط با مصداق دادن در ذهن او نسبت به جملات نویسنده باعث می شود تا مقصود اصلی‬ ‫نویسنده زودتر در ذهن خواننده تداعی شود و امکان ارتباط گرفتن میان نویسنده و خواننده شکل بگیرد‪.‬‬‫یک مثال روایتی‪ ،‬یک واقعه مشخص با نام های بازیگران‪ ،‬ذکر تاریخ و زمان‪ ،‬محل رویداد و جزئیات خودش است که امکان تداعی‬‫بسیار نزدیکی از نمونه واقعی حادث شده ای از آنچه نویسنده مقصود نظر خود دارد را برای خواننده مهیا می کند‪ .‬بنابراین جلوی‬ ‫خواننده را از برداشت های سلیقه ای و متفاوت با نظر نویسنده می گیرد‪.‬‬ ‫نقل قول از مولفین دیگر‪:‬‬‫اما نقل قول از چه مولفی قابل استناد است‪ .‬معمولا مولفی صلاحیت دارد که یافته های او مورد استناد قرار گیرد که قابل اعتماد‬ ‫باشد‪ .‬اعتماد کیفیتی است که به ‪ 0‬عامل وابسته است‪:‬‬ ‫‪ -1‬ویژگی های شخصیتی مولف‬ ‫‪ -0‬نحوه قضاوت مولف‬ ‫‪ -0‬دانش و تجربه مولف از موضوع‬‫خواننده گان به نقل قول از یافته های مولفینی که ویژگی های ذکر شده آنها مورد تردید یا سئوال برانگیز باشد‪ ،‬اعتماد نمی کنند!‬‫خواننده گان به راحتی به اعداد یا آماره هایی که نویسنده ارائه می دهد‪ ،‬اعتماد نمی کنند‪ ،‬مگر استناد به یافته های معتبر از‬‫مولفینی که قابل اعتماد باشند‪ .‬بنابراین یکی از موارد رایج کاربرد نقل قول از مولفین دیگر‪ ،‬در مواردی است که نویسنده برای‬ ‫حمایت از نگرش یا عقیده خود به آماره ها‪ ،‬خواننده گان را ارجاع می دهند‪.‬‬ ‫‪ 4-2‬نتیجهگیری‬‫در نتیجه گیری‪ ،‬عقیده و نگرش نویسنده در مورد صحت و سقم عنوان گزارش تحلیلی دوباره اما با واژه هایی متفاوت بیان می‬‫شود‪ .‬یعنی نویسنده برای خواننده جمع بندی از نظر و عقیده خود در ارتباط با موضوع عنوان گزارش ارائه می دهد‪ .‬بطور مختصر‬

‫نوشتار کوتاه درباره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪7 4393‬‬ ‫فرایند استدلالی و شواهد اصلی و مهمی که برای متقاعد کردن خواننده بصورت جزئی قبلا در متن بدنه اصلی گزارش آمده بود‪ ،‬در‬ ‫اینجا بطور خلاصه اما ترجیحا با واژه های دیگر مرور می شوند‪.‬‬ ‫نویسنده بایستی به ارائه ی نقطه نظرات خود در ارتباط با بسط و توسعه موضوع و پژوهش های مرتبط تکمیلی دیگر در این حوزه‬ ‫نیز بپردازد‬ ‫‪ 5-2‬منابع و مراجع‬ ‫مراجع به ترتیب حروف الفبا و ابتدا مراجع زبان فارسی و سپس مراجع زبان انگلیسی‪ ،‬مرتب شده و در انتهای گزارش آورده‬ ‫شوند‪ .‬دقت شود که تمام مراجع در متن مورد ارجاع واقعشده باشند‪ .‬جهت ارجاع دهی به منابع بایستی از سبک ‪APA 6th‬‬ ‫استفاده شود‪.‬‬ ‫نرمافزارهای موردنیاز‪:‬‬ ‫جهت نوشتن یا ویرایش مطالب بایستی از نرمافزارهای «مایکروسافت ورد» نسخه های ‪ 0332 ،0330‬یا ‪ 0310‬استفاده نمود و جهت‬ ‫مدیریت منابع و مراجع استفاده از نرمافزار «اندنوت رفرنس منیجر » توصیه میشود‪.‬‬ ‫قواعد و مقررات‬ ‫‪ 1-4‬ساختاری و نوشتاری‬ ‫جهت صفحهبندی مطالب ارائه از سبکهای ذخیرهشده در این قالب استفاده شود‪ .‬اندازه صفحات باید برابر ‪ A4‬و حدود بالا‪ ،‬پایین‪،‬‬ ‫چپ و راست صفحات به ترتیب برابر با ‪ 0 ،0/1 ،0‬و ‪ 0‬سانتیمتر انتخاب شود‪ .‬گزارش بهصورت تک ستونی‪ ،‬تهیه میشود‪ .‬نوشتار‬ ‫متن نیز بایستی بر اساس رسمالخط متعارف زبان فارسی صورت پذیرد‪ .‬انتظار می رود از نوشتار پیچیده جلوگیری و بر نوشتار ساده‬ ‫و قابلفهم تأکید شود‪.‬‬ ‫‪ 2-4‬اندازه و نوﻉ قلمها‬ ‫جدول ‪ :1‬اندازه و نوﻉ قلم ها‬ ‫موقعیت استفاده‬ ‫نام قلم‬ ‫اندازه قلم‬ ‫عنوان گزارش تحلیلی‬ ‫نازنین پررنگ‬ ‫‪10‬‬ ‫عنوان انگلیسی‬ ‫‪ Times New Roman‬پررنگ‬ ‫‪11‬‬ ‫نام مؤلفان‬ ‫‪10‬‬ ‫عناوین بخشها‬ ‫نازنین پررنگ‬ ‫‪10‬‬ ‫نازنین پررنگ‬ ‫‪11‬‬ ‫عناوین زیر بخشها‬ ‫نازنین پررنگ‬ ‫‪10‬‬ ‫متن‬ ‫‪11‬‬ ‫نازنین‬‫متن جداول و شکلها و مراجع‬ ‫نازنین‬ ‫‪13‬‬ ‫عناوین جداول و شکلها‬ ‫نازنین پررنگ‬

‫‪ 8‬توسعه دولت الکترونیک ‪SCODER‬‬ ‫‪ 3-4‬شکلها و جداول‬ ‫جداول و شکل ها بایستی در صورتی در متن مطرح شوند که ارائه ی آن به بدنه ی اصلی متن‪ ،‬ارزش پژوهشی اضافه نماید در‬ ‫غیر این صورت استفاده از آن ها نادرست است‪ .‬جداول و شکل ها بایستی بهصورت وسطچین بوده و با شماره مشخص شوند‪.‬‬ ‫ارجاع به جداول و شکل ها در متن ضروری است‪.‬‬ ‫‪ 4-4‬مشخصات نویسندگان‬‫نشانی کامل نویسندگان شامل محل کار و پست الکترونیک در زیر اسامی آنان در صفحه اول نوشته میشود‪ .‬اطلاعات نویسندگان‬ ‫در پایگاه داده ی نشریه ذخیره می گردد‪.‬‬

‫توسعه دولت الکترونیک‬ ‫سولماز صادق نیا‬ ‫دانشجوی دکتری مدیریت فناوری اطلاعات‪ ،‬دانشگاه علامه طباطبایي‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫مقدمه‬‫دولت الکترونیکی به استفاده از فناوری اطلاعات به طور موثر جهت بهبود ارائه خدمات دولتی به شهروندان‪ ،‬کارکنان‪ ،‬کسب و کارها و سازمان‬‫ها اطلاق می شود‪ .‬دستیابی به سطح بالایی از آمادگی دولت الکترونیکی به طور فزاینده ای به عنوان یکی از اولویت های اصلی برای کشورهای‬‫جهان‪ ،‬به ویژه کشورهای در حال توسعه به شمار می رود‪ ،‬در این نوشتار سعی بر اینست که به بررسی ضرورت های ایجاد دولت الکترونیک‬ ‫بپردازیم و پس از آن با بررسی شاخص توسعه دولت الکترونیک ارتباط درآمد ملی کشورها را در توسعه دولت الکترونیک ترسیم نماییم‪.‬‬ ‫دولت الکترونیک‬‫فناوری اطلاعاتی و ارتباطات (‪ )ICT‬به عنوان یکی از ویژگی های اساسی عصر حاضر به شمار می رود‪ .‬توسعه زندگی ما و هر توسعه ای جدید‬‫در دنیای امروز ریشه در توسعه در فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد‪ .)Alshehri et al.,0313( .‬دولت الکترونیکی که گاهی با تعاریفی چون‬‫دولت اینترنت‪ ،‬دولت دیجیتال‪ ،‬دولت آنلاین‪ ،‬و یا دولت متصل شناخته می شود‪ ،‬شامل تعاملات دیجیتال بین یک شهروند و دولت خود‬‫(‪ ،)G0C‬بین دولت ها و سازمان های دولتی (‪ ،)G0G‬بین دولت و شهروندان (‪ ،)C0G‬بین دولت و کارکنان (‪ ،)E0G‬و بین دولت و کسب و‬‫کارها (‪ )B0G‬می باشد (‪ .)Jeong,0332‬دولت الکترونیک (یا دولت دیجیتال) عبارتند از \"استفاده از اینترنت و وب برای ارائه اطلاعات و‬‫خدمات دولت به شهروندان است‪ )UN,0330( \".‬دولت الکترونیکی (یا دولت دیجیتال) اساسا اشاره به \"استفاده از فناوری اطلاعات (‪،)IT‬‬‫فناوری اطلاعات و ارتباطات (‪ )ICT‬و دیگر فن آوری های مخابراتی مبتنی بر وب به منظور بهبود و یا افزایش بهره وری و اثربخشی خدمات‬‫ارائه شده در بخش دولتی دارد‪ .\" .‬دولت الکترونیک ترویج و بهبود سهم ذینفعان دولت در توسعه ملی و جامعه؛ و همچنین به عنوان راهکاری‬‫جهت تعمیق فرآیند حکاکمیت به شمار می رود‪ )Jeong,0332( .‬استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در دولت برای ارائه خدمات‬‫عمومی برای بهبود اثربخشی مدیریتی و برای ترویج ارزش ها و مکانیسم های دموکراتیک و نیز به عنوان یک چارچوب قانونی جهت تسهیل‬‫طرح های متمرکز اطلاعاتی و توسعه جامعه دانشی می باشد‪ )Gil-Garcia and Luna-Reyes ,0330( .‬از آنجا که دولت خود را مسئول‬‫ارائه خدمات متعدد به شهروندان و سایر ذینفعان می داند انتظار می رود با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات‪ ،‬بهبود کیفیت خدمات و‬‫کاهش هزینه های ارائه خدمات را به همراه داشته باشد‪ .‬دیگر اهداف دولت الکترونیک بهبود استفاده از منابع کمیاب‪ ،‬افزایش پاسخگویی و‬ ‫شفافیت‪ ،‬گسترش نقش کسب و کار ها و بازگرداندن اعتماد شهروندان به دولت می باشد‪)Gil-Garcia and Luna-Reyes,0330( .‬‬ ‫ضرورت ایجاد دولت الکترونیک‬‫جریان موثری از اطلاعات برای حاکمیت و مدیریت روزانه کسب و کار خدمات دولت‪ ،‬ضروری است‪ .‬دولت با حجم بسیار فشرده ای از اطلاعات‬‫کار می کند‪ .‬تولید بیشتر خدمات دولت‪ ،‬شامل ایجاد و برقراری ارتباط بین اطلاعات حاصل از جنبه های مختلف زندگی شخص می باشد‬‫همانند؛ پرداخت مالیات‪ ،‬مجوز های نوسازی‪ ،‬تولد‪ ،‬مرگ‪ ،‬ازدواج‪ ،‬خرید زمین ‪ ،‬و غیره ‪ .‬تمامی این تراکنشات شامل تولید داده است که جمع‬

‫‪ 10‬توسعه دولت الکترونیک ‪SCODER‬‬‫آوری‪ ،‬پردازش و ذخیره می شوند‪ .‬استفاده موثر از این اطلاعات و مدیریت منابع آن جزء اساسی برای ارائه خدمات دولتی شمرده می شود‪.‬‬ ‫(‪ .)Heeks,1111‬اطلاعات بعنوان منبع ارزشمند ملی بشمار می رود‪.‬‬‫جریان اطلاعاتی حاصل از فرآیند دولت الکترونیک‪ ،‬سبب ایجاد آگاهی از دولت‪ ،‬جامعه‪ ،‬و اقتصاد و شرایط گذشته‪ ،‬حال و آینده آن برای‬‫عموم مردم می شود‪ .‬بدین وسیله اطمینان از پاسخگویی دولت و مدیریت عملیات دولت؛ برای حفظ عملکرد سالم اقتصاد ایجاد می گردد‪.‬‬‫ایجاد جریان رایگان و قابل اتکایی از اطلاعات بین دولت و مردم جهت ایجاد یک جامعه دموکراتیک ضروری است(‪ .)OMB,0333‬به این‬‫دلیل‪ ،‬بسیاری از اصلاحات اداری مانند شفافیت‪ ،‬پاسخگویی‪ ،‬تمرکز و باز بودن در بهبود شیوه های مدیریت اطلاعات ضروری است‪ .‬فعالیت‬‫های اطلاعاتی دولت نیازمند حمایت از مدیریت داخلی‪ ،‬مدیریت عمومی و مقررات و خدمات عمومی و همچنین تایید اطلاعات در دسترس‬‫عموم می باشد (‪ .)Heeks,1111‬شهروندان بایستی اطمینان حاصل نمایند که حاکمیت با استفاده از اطلاعات با کیفیت صورت می پذیرد‪.‬‬‫کیفیت اطلاعات به معنی قرار دادن سیستم های مدیریت و کنترل در محل ورود اطلاعات بمنظور حصول اطمینان از اینکه اطلاعات دقیق‪،‬‬‫مرتبط‪ ،‬کامل‪ ،‬مقرون به صرفه‪ ،‬قابل اثبات‪ ،‬در دسترس و ساده و امن است‪ .‬برای اطمینان از این امر‪ ،‬دولت به دنبال به حداقل رساندن هزینه‬‫های مدیریت اطلاعات و حداکثر رساندن سودمندی اطلاعات حاصل از تراکنشات دولت می باشد (‪ .)OMB,0333‬فناوری اطلاعات و ارتباطات‬‫مقرون به صرفه ترین ابزار موثر برای دریافت داده های حاصل از عملیات داخلی سازمان های دولتی و ارائه آن به شهروندان و دریافت‬‫کنندگان خدمت می باشد‪ .‬رویکرد دولت الکترونیک‪ ،‬استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت ایجاد فرصت برای کاهش هزینه های ارائه‬ ‫اطلاعات و خدمات با کیفیت به ذینفعانش است‪.‬‬ ‫شاخص توسعه دولت الکترونیک‬‫گزارش بررسی وضعیت دولت الکترونیک که برای اولین بار در سال ‪ 0330‬منتشر گردید‪ ،‬بعنوان گزارشات دوسالانه توسط امور اقتصادی و‬‫اجتماعی سازمان ملل متحد منتشر می شود‪ .‬این گزارش بعنوان تنها گزارش جهانی است که ارزیابی وضعیت توسعه دولت الکترونیک را در‬‫کشورهای عضو سازمان ملل متحد که شامل ‪ 110‬عضو است را بررسی می کند‪ .‬این گزارش به عنوان یک ابزار تصمیم گیری برای دولت ها‬‫جهت شناسایی نقاط قوت و ضعف خود و چالش های موجود در دولت الکترونیک بشمار می رود؛ همچنین دولت ها از آن جهت هدایت‬‫سیاست ها و استراتژی های دولت الکترونیک بهره برداری می کنند‪ .‬با توجه به بررسی های مشاهده شده در گزارش سال ‪ ،0311‬نابرابری‬‫های گسترده ای در میان مناطق و کشورها جهت توسعه دولت الکترونیک وجود دارد‪ .‬یکی مشاهدات نمایانگر این عامل است که سطح‬‫درآمد یک کشور بعنوان یک شاخص کلی از ظرفیت های اقتصادی و پیشرفت آن کشور به شمار می رود‪ ،‬که در نتیجه توسعه دولت‬‫الکترونیک آن کشور را تحت تاثیر قرار داده است‪ .‬دسترسی به زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات و ارائه آموزش‪ ،‬از جمله سواد‬‫فناوری اطلاعات و ارتباطات‪ ،‬نیز خود بعنوان متغیرهایی وابسته به سطح درآمد یک ملت مرتبط است‪ .‬یافته ها حاصل از آن است که فقدان‬ ‫این عوامل مانع از اجرای طرح دولت الکترونیک می شود‪.‬‬‫با این حال‪ ،‬روشن است که درآمد ملی‪ ،‬به خودی خود‪ ،‬عامل تشکیل دولت الکترونیک و یا تضمین توسعه دولت الکترونیک نمی باشد‪.‬‬‫بسیاری از کشورها به طور قابل توجهی در توسعه دولت الکترونیک خود رشد داشته اند در صورتیکه دارای درآمد ملی نسبتا پایینی بوده اند‬‫به همین میزان نیز بسیاری از کشورهایی که دارای درآمد نسبتا بالایی بوده اند در این عرصه دچار عقب ماندگی شده اند؛ در نتیجه فرصت‬‫خوبی برای بهبودهایی در آینده وجود دارد‪ .‬جمهوری کره بعنوان اولین کشور در گزارش ‪ 0311‬کماکان رهبری خود را حفظ کرده است و‬‫تمرکز بر نوآوری در دولت الکترونیک بعنوان این رهبری قابل توجه می باشد‪ .‬استرالیا با رتبه دوم و سنگاپور با رتبه سوم هر دو بطور قابل‬‫توجهی بیش از گزارش سال ‪ 0310‬رتبه بندی جهانی خود را بهبود بخشیده اند‪ .‬همانند سال های گذشته‪ ،‬بررسی گزارش سال ‪ 0311‬نشان‬‫می دهد که اروپا همچنان بعنوان رهبر منطقه ای شاخص توسعه دولت الکترونیکی (‪ )EGDI‬بشمار می رود که پس از آن آمریکا با رهبری‬

‫نوشتار کوتاه درباره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪11 4393‬‬‫ایالات متحده آمریکا (رتبه ‪ 2‬جهان) و آسیا به رهبری جمهوری کره‪ ،‬اقیانوسیه با رهبری استرالیا و آفریقا به رهبری تونس (رتبه ‪ 21‬جهان)‬ ‫قرار دارند‪.‬‬‫با این وجود‪ ،‬گزارش ‪ 0311‬نشان می دهد که هر منطقه جغرافیایی نمایانگر تنوع داخلی بسیار بالا از کشورهایی که رشد توسعه ای بالایی‬‫در دولت الکترونیک داشته اند و کشورهایی که دارای رشد کمی بوده اند؛ می باشند‪ .‬کشورهای پیشرو در اروپا شامل فرانسه (‪ ،)1‬هلند (‪،)1‬‬‫انگلستان (‪ )8‬و فنلاند (‪ )13‬می باشند که توجه به روند رشد این کشور ها نشان می دهد که زیر بنای این رتبه ها مجموع سطح توسعه‬‫اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و سیاسی است که در این کشورها وجود دارد‪ ،‬از عوامل اصلی اثر گذار جهت دستیابی به سطح بالایی از توسعه دولت‬ ‫الکترونیک شامل سرمایه گذاری گذشته و فعلی در ارتباطات راه دور‪ ،‬سرمایه های انسانی و ارائه خدمات آنلاین می باشد‪)UN,0311( .‬‬ ‫شکل ‪ :1‬رهبران توسعه دولت الکترونیک در قاره های مختلف و ده کشور برتر (‪)UN,2114‬‬ ‫شاخص توسعه دولت الکترونیک و سطح درآمد ملي‬‫سطح درآمد کشور یک شاخص کلی از ظرفیت های اقتصادی و پیشرفت است‪ ،‬و در نتیجه تاثیر قوی بر توسعه ملی دولت الکترونیک دارد‬‫دسترسی به زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات و ارائه آموزش‪ ،‬از جمله سواد فناوری اطلاعات و ارتباطات‪ ،‬به سطح درآمد یک ملت‬‫مرتبط است‪ .‬فقدان این عوامل محدودیت های قوی را در اجرای طرح های دولت الکترونیک ایجاد می نماید‪ ،‬حتی اگر سیاست ها و استراتژی‬‫های ملی در راستای ایجاد دولت الکترونیک متمرکز شوند‪ .‬با وجود تلاش در برخی از کشورها جهت ارائه خدمات آنلاین‪ ،‬عدم پتانسیل ایجاد‬‫کامل دولت الکترونیک به ویژه در میان کشورهای با درآمد متوسط رو به پایین و کشورهای کم درآمد‪ ،‬کاملا مشهود است‪( .‬شکل ‪ )0‬با این‬‫حال‪ ،‬روشن است که درآمد ملی به خودی خود‪ ،‬توسعه پیشرفته دولت الکترونیک‪ ،‬را تضمین نمی کند‪ .‬توانمندساز اصلی پیشرفت دولت‬‫الکترونیک ایجاد یک چارچوب حاکمیتی موثر برای حمایت و مدیریت یک مدل ارائه خدمات شهروند محور‪ ،‬از جمله سیاست فناوری اطلاعات‬ ‫و ارتباطات ملی و استراتژی دولت الکترونیک‪ ،‬و همچنین تقویت نهادها و ظرفیت های شهروندان می باشد‪.‬‬

‫‪ 12‬توسعه دولت الکترونیک ‪SCODER‬‬ ‫شکل ‪ :2‬رابطه بین ضریب جیني و شاخص توسعه دولت الکترونیک (‪)UN,2114‬‬‫بررسی های منطقه ای در مقایسه با متوسط جهانی (‪ )3۱1210‬در سال ‪ 0311‬نشان می دهد که اروپا (‪ )3۱0100‬همچنان به رهبری خود‬‫در شاخص توسعه یافتگی دولت الکترونیک ادامه داده است‪ ،‬پس از آن آمریکا (‪ ،)3۱1321‬آسیا (‪ ،)3۱1111‬اقیانوسیه (‪ )3۱1380‬و در نهایت‬‫آفریقا (‪ )3۱0001‬در لیست قرار دارند‪( .‬شکل ‪ )0‬بررسی روندهای گذشته نشان می دهد این روند از سال ‪ 0330‬به همین ترتیب وجود داشته‬ ‫است‪)Roelofsen et al.,0313( .‬‬ ‫شکل ‪ :3‬شاخص توسعه دولت الکترونیک را در قاره ها نمایان مي سازد‪)UN, 2014( .‬‬

13 4393 ‫ اسفند‬،4 ‫ شماره‬،‫ سال اول‬،‫نوشتار کوتاه درباره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‬ ‫نتیجه گیری‬‫پس از بررسی بررسی شاخص توسعه دولت الکترونیک و نیز سطح درآمد ملی کشورها با لحاظ نمودن ضرورت ایجاد دولت الکترونیک در می‬‫یابیم که ایجاد زیر ساخت های توسعه ای در راستای ایجاد دولت الکترونیک رابطه مثبت و معنا داری با درآمدهای ملی کشورها دارد اما از‬،‫سویی دیگر امتیازات این شاخص و همراستایی آن با شاخص آمادگی الکترونیک و کسب رتبه اول توسط کشورهای اروپایی در هر دو شاخص‬World0310( .‫نقش توجه به زیر ساخت های توسعه ای در زمینه بهره برداری از منافع فناوری اطلاعات و ارتباطات را برجسته تر می نماید‬ )Economic Forum,‫با توجه به حفظ روند حضور کشورهای اروپایی در صدر این شاخص ها الزام نگاه بلند مدت و توسعه پایدار و پیوسته در حوزه فن آوری‬‫ کشورهایی که قصد دارند سهم خود را از اقتصاد دیجیتال افزایش دهند بایستی به نگاهی توسعه‬،‫اطلاعات و ارتباطات را نمایان می سازد‬ .‫ بلند مدت و پایدار به حوزه فن آوری اطلاعات و ارتباطات داشته باشند‬،‫ای‬ ‫مراجع‬Alshehri, M., Drew, S. )2010( \"E-government Fundamentals \"IADIS International Conference ICT,Society and Human Beings 2010, School of ICT, Griffith UniversityBrisbane, AustraliaGil-Garcia, J. and L. Luna-Reyes, Eds. (2003). Towards a definition of electronic government: A comparativereview. Techno-legal Aspects of the Information Society and the New Economy:An Overview. Badajoz, Spain, Formatex.Heeks, R., Ed. (1999). Reinventing government in the information age: International practice in IT enabledpublic sector reform. London, Routledge.Jeong Chun, (2007). Fundamental of Development Administration. Selangor: Scholar Press. ISBN 978-967-5-04508-0OMB (2000). OMB Circular A-130: Management of Federal Information Resources. O. o. M. a. Budget.Washington, D.C.Roelofsen, Occo and Sheng, Paul (2010). “Oil and gas: New sources of growth”. Africa’s path to growth: Sectorby sector. McKinsey and Company Publications, June 2010.Available: (http://goo.gl/1IhT3y.United Nations (2003). World Public Sector Report 2003: e-Government at the Crossroads. New York, UnitedNations.United Nations (2014). Department of Economic and Social Affairs. \"United Nations E-GovernmentSurvey2014\".UN.Retrieved 2014-09-16.Available:http://unpan3.un.org/egovkb/Portals/egovkb/Documents/un/2014-Survey/E-Gov_Complete_Survey-2014.pdfWorld Economic Forum. 2001. The Global Information Technology Report Report 2001. Geneva: WorldEconomic Forum. Available: www.weforum.org/gitr.

‫مدل درآمدی فریمیوم‪ ،2‬جایگزیني موفق برای مدل درآمدی پریمیوم‪3‬‬ ‫در کسب و کارهای الکترونیکي‬ ‫محمدجواد جمشیدی‬ ‫دانشجوی دکتری مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه علامه طباطبائي‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫مقدمه‬ ‫این موضوع که مدل درآمدی فریمیوم می تواند جایگزینی موفق برای مدل درآمدی پریمیوم در کسب و کارهای الکترونیکی شود‪،‬‬ ‫موضوعی بحث برانگیز است‪ .‬در مدل پریمیوم‪ ،‬مشتری تنها زمانی می تواند محصول یا خدمت را در اختیار داشته باشد که تمامی هزینه‬ ‫آن را از قبل پرداخت کرده باشد‪ .‬در مقابل‪ ،‬در مدل درآمدی فریمیوم‪ ،‬بدنه ی اصلی محصول یا خدمتِ دیجیتالی بصورت رایگان در‬ ‫اختیار مشتری قرار می گیرد‪ ،‬اما وی برای استفاده از مشخصه های پیشرفته‪ ،‬باید هزینه بپردازد(‪ .)Hayes 2008, p.195‬همانطوری که‬ ‫در شکل ‪ 1‬نیز نشان داده شده است‪ ،‬مدل درآمدی فریمیوم دارای سه نوع متمایزسازی است‪ )1( :‬متمایزسازی بر اساس ویژگی های‬ ‫محصول؛ (‪ )0‬متمایزسازی بر اساس زمان؛ و (‪ )0‬متمایزسازی تعبیه شده‪ .)Pujol, 2010(1‬در نوع اول‪ ،‬برخی ویژگی های محصول بصورت‬ ‫رایگان و برخی ویژگی ها بصورت پولی در اختیار تمامی خریداران قرار می گیرند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬شرکت توسعه دهنده ی بازی کینگ‪،1‬‬ ‫بازی کندی کراش‪ 0‬را بصورت رایگان در اختیار کاربران قرار می دهد‪ ،‬اما کاربر برای دریافت برخی اقلام مجازی(همچون افزایش طول‬ ‫عمر‪ ،‬خرید ستاره‪ ،‬ارتقای جایگاه فعلی) یا از حالت قفل درآوردن برخی مراحل بازی‪ ،‬نیاز به پرداخت دارد(‪ .)Sterling, 2014‬نوع دوم‬ ‫که مبتنی بر متمایزسازی بر اساس زمان است‪ ،‬به دو صورت تحقق می یابد‪ :‬یا اینکه محصول به محض انتشار تنها به صورت پولی قابل‬ ‫خریداری است‪ ،‬اما با گذشت زمان‪ ،‬بصورت رایگان در اختیار همه مشتریان قرار می گیرد و یا اینکه در ابتدا نسخه ی رایگان مدت دار‪2‬‬ ‫در اختیار مشتری قرار می گیرد(نسخه کامل مدت دار‪ ،‬نسخه بتا که برای آزمایش اولیه است یا نسخه تشویقی برای ترغیب مشتریان به‬ ‫خرید نسخه پولی)‪ ،‬ولی مشتری بعد از گذشت مدت معینی(مثلا ‪ 03‬روز) باید برای استفاده از محصول پول پرداخت کند‪ .‬بسیاری از نرم‬ ‫افزارهای کامپیوتری(همچون فوتوشاپ‪ ،‬نرم افزارهای امنیتی همچون کاسپراسکای و ‪ )...‬از این مدل بهره می برند‪ .‬نوع سوم مبتنی بر‬ ‫متمایز سازی تعبیه شده است‪ .‬بدین معنا که استفاده ی خانگی از محصول رایگان اما استفاده ی تجاری و حرفه ای از آن(تعبیه معکوس‬ ‫یا استفاده تعبیه شده) پولی است‪ .‬اپلیکیشن های گوگل از این نوع هستند‪ .‬استفاده از نسخه ی خانگی آنها رایگان است اما نسخه های‬ ‫تجاری که نیازمند پشتیبانی ‪ 01‬ساعته در ‪ 2‬روز هفته هستند‪ ،‬پولی هستند‪ .‬نکته ی جالب در مدل فریمیوم این است که مشتری می‬ ‫تواند در دو نقش ظاهر شود‪ :‬در نقش کاربر و در نقش خریدار‪ .‬مشتری در نقش کاربر تنها از کالاهای رایگان استفاده کرده و تجربیات‬ ‫خود را با تولیدکننده‪/‬فراهم کننده خدمت به اشتراک می گذارد‪ .‬اما در نقش خریدار کالاهای پولی دریافت می کند و جریان مالی از سوی‬‫‪2 Freemium‬‬‫‪3 Premium‬‬‫‪4 Embedded‬‬‫‪5 King‬‬‫‪6 Candy Crush‬‬‫‪7 Trial Version‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪15 4393‬‬ ‫وی به سمت تولیدکننده‪/‬فراهم کننده خدمت وجود دارد(شکل ‪ .)0‬در سالیان گذشته‪ ،‬مدل درآمدی پریمیوم یا حق عضویت مدل درآمدی‬ ‫غالب در کسب و کارهای الکترونیکی محسوب می شد‪ ،‬اما آیا مدل درآمدی فریمیوم که در آن تقریب ًا اغلب محصولات بصورت تحت وب‬ ‫در اختیار کاربران قرار می گیرند‪ ،‬می تواند موفق تر از مدل رقی ِب خود عمل کند؟ پاسخ به این سؤال مثبت است‪ .‬چنین به نظر می رسد‬ ‫که جذب مشتریان جدید با صرف حداقل هزینه های بازاریابی‪ ،‬افزایش وفاداری مشتریان‪ ،‬افزایش ارزش درک شده مشتریان‪ ،‬حفاظت از‬ ‫محرمانگی اطلاعات مشتریان و ارتقای نوآوری در محصولات و خدمات از جمله برتری های مدل درآمدی فریمیوم نسبت به رقیب خود‬ ‫مدل درآمدی پریمیوم است‪.‬‬ ‫شکل ‪ :1‬انواﻉ متمایز سازی در مدل درآمدی فریمیوم(‪ A‬معادل رایگان و ‪ B‬معادل پولي) (‪)Pujol, 2010‬‬ ‫شکل ‪ :2‬تراکنش ها در مدل درآمدی فریمیوم(اقتباس از‪)Pujol (2010) :‬‬ ‫مدل درآمدی فریمیوم امکان جذب حداکثر مشتریان جدید را با صرف حداقل هزینه های بازاریابي فراهم مي آورد‬ ‫در مدل درآمد ِی فریمیوم‪ ،‬تعداد مشتریان بیشتری حاضر می شوند محتوای دیجیتالی را امتحان کنند(‪ .)Jacobs, 2012‬چه تبلیغی‬ ‫جذابتر از این شعار که \"رایگان امتحان کنید‪ ،‬اگر دوست داشتید ارتقا دهید‪ ،‬پرداخت کنید\"‪ .‬طبق تحقیقات صورت گرفته‪ ،‬از هر ‪13‬‬ ‫نفری که یک بازی رایگان را امتحان می کنند‪ 1 ،‬نفرشان اقدام به پرداخت برای ارتقای بازی می کنند(‪.)NPD Group, 2014‬‬ ‫توجه به این نکته ضروری است که در مدل درآمدی پریمیوم‪ ،‬سازوکا ِر پرداخ ِت آنلاین توسط مشتری‪ ،‬از طریق کارتهای بانکی یا‬ ‫الکترونیکی(همچون ‪ MasterCard ،Visa‬و ‪ )...‬صورت گیرد تا مشتری بتواند به محصول دسترسی داشته باشد‪ .‬اما تکلیف جمعیت‬ ‫عظیمی که امکان داشتن اینگونه کارتها را ندارند(همچون نوجوانان زیر ‪ 18‬سال) چه می شود؟ مدل درآمدی فریمیوم مبتنی بر‬

‫‪ 16‬مدل درآمدی فریمیوم ‪ ،‬جایگزینی موفق برای مدل درآمدی پریمیوم در کسب و کارهای الکترونیکی ‪SCODER‬‬ ‫سیستم پرداخت خرد‪ 8‬یا پول خرد‪ 1‬است‪ .‬این سیستم برای پرداخت های ناچیز(معمولاً ‪ 1‬سنت تا ‪ 03‬دلار) طراحی شده‬ ‫است(‪ )Murphy, 2002‬و مشتری می تواند بدون داشتن کارتهای پرداخت به راحتی اقدام به پرداخت کند‪ .‬بنابراین در مدل در‬ ‫آمدی فریمیوم امکان جذب این خیل عظیم مشتریان فراهم می آید(‪ .)Peny, 2001‬به عنوان مثال‪ ،‬اسکایپ‪ 13‬که نرم افزاری است‬ ‫که مبتنی بر مدل درآمدی فریمیوم توسعه یافته است در سال ‪ 0331‬تنها ‪ 0/1‬درصد از بازار مخابرات بین المللی را در اختیار داشت‬ ‫در حالیکه در سال ‪ 0310‬این نسبت به ‪ 13‬درصد رسید(‪ .)Gara, 2014‬مثال دیگر‪ ،‬اسپاتیفای‪ 11‬است که امکان گوش دادن به‬ ‫موسیقی را برای کاربران فراهم می کند‪ .‬این شرکت در سال ‪ 0311‬تنها یک سال پس از تأسیس‪ 0/1 ،‬میلیون کاربر ثبت نام شده‬ ‫داشت‪ ،‬و توانست این رقم را در سال ‪ 0310‬به بیش از ‪ 03‬میلیون نفر برساند (‪ .)Seufert, 2013, p.24‬بنابراین یکی از مهمترین‬ ‫مزایای مدل درآمدی فریمیوم‪ ،‬جذب مشتریان جدید با صرف هزینه های کم بازاریابی است‪.‬‬ ‫‪ 3‬مدل درآمدی فریمیوم باعث افزایش وفاداری مشتریان مي شود‪.‬‬ ‫مدل درآمدی فریمیوم باعث افزایش وفاداری مشتری و در نتیجه افزایش فروش و درآمد کسب و کارها می شود‪ .‬جذب مشتریان‬ ‫جدید تنها هنگامی اثربخش است که با حفظ مشتری و بروز رفتارهای وفادارانه(همچون خرید مجدد) از سوی وی توأم باشد‪ .‬اگر یک‬ ‫محصول یا خدمت بصورت رایگان در اختیار عموم قرار گیرد‪-‬با فرض جذب تعداد زیادی مشتری جدید‪ -‬چه تضمینی وجود دارد که‬ ‫اصل ًا کسی برای نسخه های پیشرفته تر آن پرداختی انجام دهد؟ فرایند مدیریتِ چرخه عمر مشتری در مدل درآمدی فریمیوم مبتنی‬ ‫بر مدل قیف‪ 10‬است‪ .‬در مدل قیف‪ ،‬کسب و کار ابتدا سعی دارد حداکثر مشتریان را از س ِر گشاد قیف جذب نموده و تجربه ی امتحان‬ ‫محصول خود را حداقل یکبار به آنها بچشاند؛ هرچه مشتری به استفاده از محصول بیشتر عادت کند‪ ،‬حاضر است برای آن هزینه‬ ‫بیشتری بپردازد‪ ،‬رفتار وفادارانه بیشتری از خود بروز داده و با گذر از قیف‪ ،‬به خیل هواداران بپیوندد( ‪Hernández & Volter,‬‬ ‫‪ .)2014, p.10‬شواهد تجربی حاکی از آن است که نسخه های رایگان اپلیکیشن های اندرویدی در قیاس با نسخه های پرداختی‬ ‫آنها‪ ،‬درآمدزایی بیشتری برای شرکت های توسعه دهنده آنها داشته اند(‪ .)Liu et al. 2012‬بطوریکه توسعه دهندگان اپلیکیشن‬ ‫های اندرویدی ‪ 21‬درصد و توسعه دهندگان اپلیکیشن های مبتنی بر آی‪.‬او‪.‬اس‪ 01 ،10‬درصد درآمد خود را از طریق مدل درآمدی‬ ‫فریمیوم بدست می آورند(‪ .)Kim, 2012‬همچنین طبق آمارها درآمد گوگل پلی‪ 11‬در چهارماه اول سال ‪ 0311‬دو برابر همین مدت‬ ‫در سال ‪ 0310‬بوده است و ‪ 18‬درصد این درآمد از طریق مدل درآمدی فریمیوم بدست آمده است(‪ .)Savov, 2014‬بر این اساس‪،‬‬ ‫مزیت دیگر مدل درآمدی فریمیوم افزایش وفاداری مشتریان و به تبع آن افزایش درآمد بنگاههاست‪.‬‬ ‫‪ 4‬مدل درآمدی فریمیوم موجب افزایش ارزش درک شده ی مشتری مي شود‪.‬‬ ‫مزیت دیگر مدل درآمدی فریمیوم این است که می تواند موجب افزایش ارزش درک شده مشتری شود‪ .‬طبق تحقیقات انجام شده‪،‬‬ ‫تجربه مثبتِ مشتری بر ارز ِش درک شده مشتری اثر مثبتی می گذارد( ‪Chen & Dubinsky, 2003; Mascarenhas et al.‬‬ ‫‪ .)2006‬اصولاً هر چقدر هزینه های صرف شده برای خرید یک محصول (همچون هزینه های مادی‪ ،‬جستجو‪ ،‬روانی و ‪ )...‬بالاتر باشد‪،‬‬ ‫مشتری انتظار بالاتری نسبت به عملکرد محصول پیدا می کند‪ .‬اگر عملکرد محصول پایین تر از انتظارات مشتری باشد‪ ،‬تجربه مشتری‬‫‪8 Micro-transaction or Micropayment‬‬‫‪9 Bit coin‬‬‫‪10 Skype‬‬‫‪11 Spotify‬‬‫‪12 The Funnel Model‬‬‫‪13 iOS‬‬‫‪14 GooglePlay‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪17 4393‬‬ ‫دچار افت می شود(‪ .)Tse & Wilton, 1988‬در مدل درآمدی پریمیوم‪ ،‬مشتری پیش از خرید محصول بر اساس هزینه های غیر‬ ‫مال ِی صرف شده(همچون هزینه جستجو‪ ،‬روانی و ‪ ،)...‬انتظاراتی در مورد محصول در ذهن خود شکل می دهد که این انتظارات ممکن‬ ‫است کامل ًا توسط عملکرد محصول برآورده نشده و تجربه مشتری افت پیدا کند‪ .‬اما در مدل درآمدی فریمیوم‪ ،‬از آنجایی که سطح‬ ‫انتظارات مشتری از یک محصول \"رایگان\" بسیار پایین تر است‪ ،‬تجربه مشتری ارتقا پیدا می کند(‪ .)Seufert, 2013, p.7‬همچنین‪،‬‬ ‫مدل درآمدی فریمیوم با تسهیل فراین ِد پرداخت آنلاین از طریق سیستم های پرداختِ خُرد‪ ،‬باعث ارتقای ارزش درک شده مشتری‬ ‫می شود(‪ .)Dai & Grundy, 2004‬بنابراین سیستم های پرداخت خرد‪ ،‬برای مشتیان رفاه بیشتری را نسبت به سیستم های‬ ‫پرداختی سنتی که مبتنی بر پرداخت از طریق کارت های اعتباری هستند‪ ،‬فراهم می آورند و بدین طریق باعث افزایش ارزش درک‬ ‫شده مشتری می شوند‪.‬‬ ‫محرمانگي اطلاعات مشتریان در مدل درآمدی فریمیوم حفظ مي شود‪.‬‬ ‫مدل درآمدی فریمیوم کمتر موجب نقض محرمانگی اطلاعات کاربران در تراکنش های آنلاین می شود‪ .‬مدل درآمدی فریمیوم که‬ ‫مبتنی بر سیستم های پرداخت خرد است‪ ،‬امکان ناشناخته ماندن مشتریان را نیز فراهم می آورد(‪.)Schmidt & Müller, 1999‬‬ ‫شواهد تجربی حاکی از آن است که ‪ 21‬درصد مشتریانی که از سیستم های پرداخت آنلاین موبایل یا کارت بانکی استفاده می کنند‪،‬‬ ‫نگران امنیت اطلاعات خود هستند(‪ .)Murphy, 2012‬هر چند آمار دقیقی از نقض محرمانگی اطلاعات در دنیا در دسترس نیست‪،‬‬ ‫اما تنها در آمریکا‪ ،‬سالانه حدود ًا ‪ 11‬میلیون نفر مورد سرقت اطلاعات شخصی قرار می گیرند که ضرر مالی ناشی از آن بیش از ‪13‬‬ ‫میلیارد دلار تخمین زده می شود‪ .11‬به عنوان نمونه ای از سیستم پرداخت خرد می توان به خریدهای درون اپلیکیشنی‪ 10‬اشاره کرد‬ ‫که از طریق فروشگاه اپلیکیشن (مانند ‪ GooglePlay ،Apple‬و ‪ )...‬به انجام می رسند‪ .‬مثلاً کامیکسولوژی‪ 12‬که مجلات الکترونیکی‬ ‫غالب ًا رایگان را به مشتریان عرضه می کند‪ ،‬برای ارتقای عضویت از مشتری می خواهد تا با همان نام کاربری آی‪-‬تیونز(‪ )iTunes‬خود‬ ‫و با چند کلیک ساده فرایند خرید را در محیطِ بسیار ایمن و مطمئن فروشگاه اپلیکیشن تکمیل نماید( ‪Pierce & Wooldridge,‬‬ ‫‪ .)2014, p.206‬بنابراین برخلاف مدل درآمدی پریمیوم که در آن برای پرداخت نیاز است تا کاربر‪ ،‬اطلاعات حساس خود را (همچون‬ ‫کد ملی‪ ،‬شماره کارت بانکی‪ ،‬رمز عبور و ‪ )...‬وارد سامانه های پرداخت الکترونیکی نماید‪ ،‬در مدل درآمدی فریمیوم‪ ،‬کاربران بدون افشا‬ ‫شدن هویت واقعی خود‪ ،‬تنها با چند کلیک ساده یا صرف مقادیر ناچیزی پول دیجیتالی که نیاز به هیچ شناسه ای از کاربر ندارد‪،‬‬ ‫اقدام به پرداخت آنلاین و خرید اقلام دیجیتالی می کنند‪ .‬بنابراین‪ ،‬با ناشناس ماندن مشتریان در مدل درآمدی فریمیوم‪ ،‬محرمانگی‬ ‫اطلاعات آنها نقض نخواهد شد‪.‬‬ ‫مدل درآمدی فریمیوم‪ ،‬نوآوری در محصولات و خدمات را ارتقا مي دهد‪.‬‬ ‫مدل درآمدی فریمیوم به عنوان \"تعهدی نسبت به نوآوری پیوسته\" شناخته می شود‪ .‬اگر مدل درآمدی فریمیوم را تنها به عنوان یک‬ ‫ابزار برای جذب مشتریان جدید ببینیم‪ ،‬نگرشی اشتباه را نسبت به آن در پیش گرفته ایم‪ .‬کاربرانی که اخیراً مشتری بنگاه شده اند‪،‬‬ ‫مشکل تر ریزش می کنند‪ ،‬چرا که مدتی بصورت رایگان از محصولات‪ /‬خدمات بهره می برند‪ .‬اما کاربرانی که از گذشته ها جزو‬ ‫مشتریان یک بنگاه مبتنی بر مدل درآمدی فریمیوم بوده اند‪ ،‬بنا به اینکه نیاز دارند تا پس از پایان دوره ی آزمایش رایگان‪ ،‬برای ادامه‬ ‫ی استفاده از محصولات یا خدمات پرداخت کنند‪ ،‬احتمال ریزش بالاتری دارند‪ .‬بنابراین مدل درآمدی فریمیوم نیاز دارد تا بطور‬ ‫پیوسته ارزش مشتریان را افزایش داده و نوآوری را ارتقا دهد تا از ریزش مشتریان قدیمی خود جلوگیری کند(‪.)Kumar, 2014‬‬ ‫‪15 http://www.identitytheft.info/victims.aspx‬‬ ‫‪16 In-App purchases‬‬ ‫‪17 ComiXology‬‬

‫‪ 18‬مدل درآمدی فریمیوم ‪ ،‬جایگزینی موفق برای مدل درآمدی پریمیوم در کسب و کارهای الکترونیکی ‪SCODER‬‬ ‫باید توجه داشت که اگر یک بنگاه‪ ،‬محصولات خود را به رایگان در اختیار مشتریان قرار می دهد‪ ،‬باید بتواند آنها را ترغیب به تداوم‬ ‫ارتباط و پرداختهای آینده کند‪ .‬یک مثال خوب می تواند دراپ باکس‪ 18‬باشد‪ .‬دراپ باکس در سال ‪ 0338‬به صورت فریمیوم به بازار‬ ‫آمد‪ ،‬و تنها قابلیت آن پشتیبانی فایلها بود‪ .‬اما با نوآوری پیوسته‪ ،‬امروزه قابلیت های جدیدی همچون قابلیت همگام سازی‪ 11‬با تلفن‬ ‫های هوشمند و سایر دستگاهها‪ ،‬آپلود خودکار و بهبود چشمگیر واسط کاربری به آن افزوده شده است که موجب حفظ مشتریان‬ ‫قدیمی آن شده است(‪ .)Kumar, 2014‬مدل درآمدی فریمیوم نیاز به این دارد تا نوآوران به تفکر مجدد در مورد نحوه ی جذب و‬ ‫حفظ مشتریانشان بپردازند‪ .‬بطوری که در وهله ی اول به دنبال جذب مشتریان باشند(با محصولات رایگان) و در وهله ی دوم‪ ،‬نقش‬ ‫مشتریان را از کاربر صرف به خریدار تبدیل کنند(‪ .)Greer, 2013, p.100‬این مهم تنها از طریق تعهد نسبت به نوآوری پیوسته‬ ‫در محصولات فریمیوم ممکن خواهد بود(‪.)Kumar, 2014‬‬ ‫‪ 7‬نتیجه گیری‬ ‫بطور خلاصه چنین می توان نتیجه گرفت که مدل درآمدی فریمیوم با مزایایی همچون \"افزایش امکان جذب مشتری با صرف کمترین‬ ‫هزینه های بازاریابی\"‪\" ،‬افزایش وفاداری مشتریان\"‪\" ،‬افزایش ارزش درک شده مشتری\"‪\" ،‬ارتقای محرمانگی اطلاعات\" و در نهایت‬ ‫\"بهبود نوآوری در محصولات و خدمات\" نشان داده است که می تواند جایگزین موفقی برای مدل درآمدی پریمیوم در کسب و کارهای‬ ‫الکترونیکی شود‪ .‬هرچند شواهد بسیاری دالِّ بر موفقیت آمیز بودن به کارگیری این مدل درآمدی‪ ،‬خصوصاً در دنیای اپلیکیشن های‬ ‫موبایل وجود دارد‪ ،‬اما این مدل منتقدانی نیز دارد‪ .‬یکی از انتقاداتی که به مدل درآمدی وارد شده است‪ ،‬مقاومت کسب و کارها در‬ ‫برابر ناشناس ماندن پرداخت های مشتریان از طریق سیستم پرداخت خرد است‪ .‬چرا که اصولاً بدون در اختیار داشتن اطلاعات‬ ‫پرداخت مشتریان‪ ،‬امکان طراحی برنامه های مدیریت ارتباط با مشتریان و شخصی سازی خدمات و محصولات از بین می رود‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬دولت ها نیز به خاطر مسائل مبارزه با تروریسم‪ ،‬مسائل مالی‪ ،‬پولشویی و غیره با چنین مدلی مخالفند( ‪Odlyzko, 2003,‬‬ ‫‪ .)p.80‬در پاسخ به این انتقاد چنین می توان استدلال کرد که مسائل جرایم سایبری مختص مدل درآمدی فریمیوم نیست‪ ،‬بلکه در‬ ‫مدل درآمدی پریمیوم نیز بسیار مشاهده شده است که کلاهبرداران با سرقت اطلاعات کارتهای اعتباری مشتریان‪ ،‬از آنها در جهت‬ ‫مقاصد خلافکارانه استفاده می کنند‪ .‬همچنین‪ ،‬درست است که هویت واقعی کاربر در سیستم های پرداخت خرد اغلب محرمانه می‬ ‫ماند‪ ،‬اما هویت مجازی وی(همچون اطلاعات پروفایل کاربری) می تواند به عنوان جایگزینی برای مقاصد مدیریت ارتباط با مشتریان‬ ‫و بازاریاب ِی رابطه ای مورد استفاده قرار گیرد‪ .‬انتقاد دیگری که به مدل درآمدی فریمیوم وارد شده است‪ ،‬جنبه ای اخلاقی دارد‪ .‬به‬ ‫زعم برخی محققان‪ ،‬مدل های درآمدی فریمیوم با سوء استفاده از حسن نیت کاربران‪ ،‬پس از چند بار که آنها را به محصول یا خدمت‬ ‫رایگان خود عادت می دهند‪ ،‬آنها را مجبور به پرداخت می کنند‪ .‬به عنوان مثال کاربری که بصورت رایگان یک بازی را تجربه کرده و‬ ‫وقت زیادی را صرف ارتقای سطح خود در آن بازی نموده (مثل ًا امتیاز بالایی بدست آورده است) و تا حدی به آن بازی وابسته شده‬ ‫است‪ ،‬مجبور می شود تا برای حفظ امتیاز خود پرداخت انجام دهد‪ ،‬در غیر اینصورت هرآنچه اندوخته است را از دست می‬ ‫دهد(‪ .)Brustein, 2013‬در پاسخ به این انتقاد باید گفت که در صورتی که کسب و کارِ توسعه دهنده مدل درآمدی فریمیوم با‬ ‫مشتریان خود صادقانه رفتار نکند‪ ،‬اعتماد آنها را نسبت به خود از دست می دهد و وفاداری مشتری آنها به راحتی از بین می رود و‬ ‫حتی مشتری علیه آنها تبلیغ می کند‪ .‬بنابراین چنین کسب و کاری تنها در جهت جذب مشتریان از مدل درآمدی فریمیوم استفاده‬ ‫می کند‪ ،‬و همانطوری که پیش تر نیز گفته شد‪ ،‬جذب مشتری بدون ایجاد وفاداری مشتری‪ ،‬تنها در کوتاه مدت سودآور است‪ .‬مدل‬‫‪18 Dropbox‬‬‫‪19 Sync‬‬

19 4393 ‫ اسفند‬،4 ‫ شماره‬،‫ سال اول‬،‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‬ ‫ اما به نظر کفه ترازو به سمت مزایای آن سنگینی کرده و‬،‫ همچون مدل درآمدی پریمیوم مزایا و معایبی دارد‬،‫درآمدی فریمیوم‬ .‫احتمال آن می رود که در آینده به عنوان مدل درآمدی غالبِ کسب و کارهای الکترونیکی مطرح شود‬ ‫ مراجع‬8 Brustein, J. (2013). How Freemium Products Use Our Brains against Us, Available at: www.businessweek.com/articles/2013-07-11/how-freemium-products-use-our-brains-against-us Chen, Z., & Dubinsky, A. J. (2003). A conceptual model of perceived customer value in e‐commerce: A preliminary investigation. Psychology & Marketing, 20(4), 323-347. Dai, X., & Grundy, J. (2004). Customer Perceptions of a Thin Client Micro Payment System. Advanced Topics in End User Computing, 3, 143. Gara, T. (2014). Skype’s Incredible Rise in One Image. Available at: http://blogs.wsj.com/digits/2014/01/15/skypes-incredible-rise-in-one-image/ Greer Jr, M. B. (2013). 21st Century Leadership: Harnessing Innovation, Accelerating Business Success. iUniverse. Hayes, T. (2008). Jump Point: How Network Culture Is Revolutionizing Business, McGraw-Hill. Hernández, G. M., & Volter, M. (2014). Incremental digital product innovation in social mobile games: A case study of King Digital Entertainment. Master's Thesis in IT Management, UMEA University, Department of informatics. Jacobs, M. (2012). Click, click, click, and click. Zynga and the gamification of clicking. G| A| M| E Games as Art, Media, Entertainment (Online), 1(1). Available at: http://www.gamejournal.it/click-click-click- click-zynga-and-the-gamification-of-clicking/ Kim, R. (2012). Freemium app revenue growth leaves premium in the dust. Available at: https://gigaom.com/2012/10/26/freemium-app-revenue-growth-leaves-premium-in-the-dust/ Kumar, V. (2014). Making\" freemium\" work. Harvard business review, 92(5), 27-29. Liu, C. Z., Au, Y. A., & Choi, H. S. (2012). An Empirical Study of the Freemium Strategy for Mobile Apps: Evidence from the Google Play Market. Proceedings of Thirty Third International Conferences on Information Systems (ICIS). Mascarenhas, O. A., Kesavan, R., & Bernacchi, M. (2006). Lasting customer loyalty: a total customer experience approach. Journal of Consumer Marketing, 23(7), 397-405. Murphy, P. (2002). Micropayments are no small matter. The Green Sheet Online Edition, Issue 12:03:02, Available at: www.greensheet.com/emagazine.php?story_id=2959 NPD Group. (2012). 40 Percent of Those Who Have Played an Upgradable Freemium Game Title Report Making an In-Game Payment, NPD Group Magazine (Online). Available at: https://www.npd.com/wps/portal/npd/us/news/press-releases/pr_120423a/ Odlyzko, A. (2003). The case against micropayments. In: Financial Cryptography (pp. 77-83). Springer Berlin Heidelberg. Penny, J. (2001). The payments revolution: The growth of person-to-person and ‘Generation Y’payments services. Journal of Financial Services Marketing, 6(2), 190-201. Pierce, T., & Wooldridge, D. (2014). Exploring the Freemium Model with In-App Purchase. In: The Business of iOS App Development (pp. 197-238). Apress. Pujol, N. (2010). Freemium: attributes of an emerging business model. Available at: SSRN 1718663. Savov, V. (2014). Freemium apps account for 98 percent of worldwide Google Play revenue. Available at: www.theverge.com/2014/6/24/5837254/freemium-apps-dominate-google-play-revenues Sterling, G. (2014). For Mobile App Monetization, Free(mium) is Winning. Available at: http://marketingland.com/mobile-app-monetization-freemium-winning-78119

‫استفاده از تکنیک دادهکاوی در تشخیص الگوی رفتاری مشتریان در جهت افزایش سهم‬ ‫بازار کسب و کار الکترونیک‬ ‫حمیده علاءالدین‬ ‫دانشگاه علامه طباطبائي‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫‪ 1‬مقدمه‬ ‫امروزه وجود دادههای زیاد و به تبع آن پایگاهدادههای بزرگ‪ ،‬از جمله مسائلی هستند که کسب و کار الکترونیک با آنها درگیر است‪.‬‬ ‫دادهکاوی‪ ،‬ابزار مناسب را برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و کشف و استخراج روابط پنهان در مجموعههای دادهای سنگین فراهم میکند‪.‬‬ ‫دادهکاوی میتواند با کشف الگوهای پنهان در اصلاح روند تصمیمگیری مدیران بسیار موثر باشد و بهتر به نیاز مشتری پاسخ دهد‬ ‫)‪ . (Xue & Chen, 2009‬دادهکاوی یک تکنیک برای شناسایی روندهای موجود در دادهها و تبدیل آن به دانش مورد نیاز جهت‬ ‫تصمیمگیری است‪ .‬در دسترس بودن حجم بسیار وسیعی از دادهها و نهفته بودن اطلاعات و دانش سودمند در دل آنها‪ ،‬سبب شد‬ ‫دادهکاوی به عنوان یکی از قویترین ابزارهای تجزیه و تحلیل دادهها مورد توجه قرار گیرد‪ .‬اطلاعات و دانش بدست آمده در کاربردهای‬ ‫وسیعی از مدیریت کسب و کار مورد استفاده قرار میگیرد ‪ .‬تکنیک دادهکاوی‪ ،‬با تجزیه و تحلیلي که روی داده انجام میدهد‪ ،‬موجب‬ ‫سوددهی بیشتر عملکرد خواهد شد )‪ .(Pyle, 2003‬اما سوالی که در اینجا مطرح میگردد‪ ،‬این است که تکنولوژی دادهکاوی چگونه‬ ‫میتواند مدیران را در بدست آوردن سهم بازار بیشتر و سود افزونتر‪ ،‬کمک نماید؟ همانطور که در شکل ‪ 1‬میبینیم‪ ،‬کسب و کار الکترونیک‬ ‫بر اساس نقاط لمس‪ ،03‬اطلاعات را جمعآوری میکند که در سه مرحله جمع آوری داده‪ ،‬انتقال داده به مفاهیم و عملیاتی کردن نتایج‬ ‫خلاصه میشود )‪ .(Arora & others, 2008‬بنابراین برای پاسخ به این سوال سعی خواهیم کرد از مفاهیمی که مستقیم ًا با داده در ارتباط‬ ‫هستند مثل مدل رفتاری‪ 01‬و همچنین شخصیسازی‪ 00‬و سفارشیسازی‪ 00‬در کسب و کار الکترونیک استفاده نماییم‪.‬‬ ‫شکل ‪ : 1‬فرایند کاوش برای دادههای کسب وکارالکترونیک)‪(Nayak, 2003‬‬‫‪1 Touch points‬‬‫‪2 Behavioral Model‬‬‫‪3 Customize‬‬‫‪4 Personalize‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪21 4393‬‬ ‫سفارشيسازی محصولات‬ ‫یکی از روشهایی که با ایجاد فناوریهای جدید‪ ،‬در کسب و کار الکترونیک‪ ،‬امکان بروز پیدا کرده است‪ ،‬سفارشيسازی محصولات‬ ‫برای هر مشتری است‪ .‬سفارشی کردن خدمات برای هر مشتری‪ ،‬میتواند موجب بدست آوردن سهم بازار بیشتری شود‪ .‬چرا که هدف‬ ‫سفارشیسازی‪ ،‬رساندن کالا و خدمت به مشتری است که منحصراً به آن محصول نیاز دارد‪ .01‬سفارشیسازی‪ ،‬پاسخ به مشتریان‬ ‫هوشمند و زرنگ‪ 01‬است که بیشتر از دیگران به دنبال محصولی خاص هستند و میدانند با این کار هم کیفیت محصول بالا میرود و‬ ‫هم نیاز آنها برآورده میشود)‪ .(Piller & others, 2000‬بطور مثال وب سایت ‪ E*Trade‬مرکزی‪ 00‬دارد که معاملات سهام را روزانه‪،‬‬ ‫بروزرسانی میکند‪ ،‬میتوان اخبار و آگهیهای سفارشی شده را در آن دید )‪ (Amit & Zott, 2001‬و یا شرکت ‪ Dell‬به مشتریانش‬ ‫اجازه میدهد مظابق نیاز خودشان کامپیوتر درخواست کنند هرچند با این کار‪ ،‬ممکن است بازگشت پول و سرمایهاش به زودی انجام‬ ‫نگیرد ولی این سفارشیسازی را ارزش خود میداند )‪ (Amit & Zott, 2001‬و مشخصههایی که در ‪ my yahoo‬اجازه میدهند کاربران‬ ‫مبتنی بر علائقشان‪ ،‬صفحه خانگی خود را تنظیم کنند‪ .‬علائقی چون اب و هوا‪ ،‬اخبار و یا اولویتهای ورزشی)‪. (Arora & others, 2008‬‬ ‫دادهکاوی اجازه میدهد به کاربران که پایگاه دادههای بزرگ را به منظور بررسی مسائل کسب و کار‪ ،‬تحلیل کنند‪ .‬همانطور که با‬ ‫مراجعه به کاتالوگ خاص هر محصول‪ ،‬هدف تولید آن و ‪ ...‬را متوجه میشویم‪ .‬اطلاعات بوسیله فرایندهای دادهکاوی عملیاتی میشود‪.‬‬ ‫این اطلاعات شامل دیتابیس سابقه تعاملات قبلی بین مشتریان و کسب و کار است‪ .‬دادهکاوی به مدیران کمک میکند که مدل کسب‬ ‫و کار سازمانشان را بهبود دهند‪ .‬لزوم ًا دادهکاوی نمیتواند منجر به طراحی یک مدل کسب و کار خوب شود زیرا دادهکاوی در لایهی‬ ‫تبدیل داده به هوشمندی قرا میگیرد در حالی که طراحی یک مدل کسب وکار مانا‪ ،‬نیازمند تسلط بر ردهی تبدیل دانش به خرد‬ ‫است‪ .‬شکل ‪ ،0‬فرایند کشف دانش را با بهرهگیری از ابزار دادهکاوی نشان میدهد‪ .‬همانطور که دیده میشود‪ ،‬دادهکاوی فقط یک‬ ‫مرحله از کشف دانش است و به این اکتشاف کمک مینماید‪:‬‬ ‫شکل ‪ :2‬دادهکاوی به عنوان یک مرحله از فرایند کشف دانش)‪(Fayyad, 1996‬‬ ‫داده کاوی از این سوابق استفاده میکند برای اینکه بتواند مدل رفتاری مشتری را پیش بیني کند که در قبال محصول جدید‪ ،‬چه‬ ‫رفتاری از خود نشان میدهد)‪ . (Tudorache, 2008‬بوسیله این اطلاعات یک مدیر بازاریابی میتواند فقط مشتریانی را انتخاب کند که‬ ‫به احتمال زیاد پاسخگو خواهند بود‪ .‬نکاتی که گفته شد را میتوان بعنوان الگوریتمی که در دادهکاوی استفاده میشود در سه مرحله‬ ‫زیر بیان کرد‪ )1 :‬کشف اولیه ‪ )0‬ساخت مدل یا شناسایی الگوها ‪ )0‬گسترش)‪ (Tudorache, 2008‬و یا به زبان سادهتر‪ ،‬تکنیک‬ ‫‪5 Differentiation option‬‬ ‫‪6 Smart customers‬‬ ‫‪7 Market command Center‬‬

‫‪ 22‬استفاده از تکنیک داده¬کاوی در تشخیص الگوی رفتاری مشتریان در جهت افزایش سهم بازار کسب و کار الکترونیک ‪SCODER‬‬ ‫دادهکاوی‪ ،‬از نوع محاوره‪ ،‬رفتار و توضیحاتی که در روند اجرا رخ میدهند‪ ،‬مسائل و مشکلات کسب و کار را کشف میکند و پس از‬ ‫آن میتواند در پیدا کردن راهحل کمک نماید )‪.(Pyle, 2003‬‬ ‫خدمات شخصيسازی شده‬ ‫بعضی از فروشندگان در کسب و کار الکترونیک‪ ،‬برای شخصی کردن محصول‪ ،‬اطلاعات و خدمات‪ ،‬از روشهای دادهکاوی استفاده‬ ‫میکنند‪ .‬این روش شامل تحلیل اطلاعات دریافت شده از مشتری مثل روال کلیک کردن‪ ، 02‬سابقه خریدهای گذشته‪ ،08‬به منظور‬ ‫ست آپ کردن و یا ایجاد یک رابط کاربری شخصی به منظور انجام تبلیغات مستقیم‪ ،‬گروه ایمیل هدف و تسهیل در فروش‪ ،‬میباشد‪.‬‬ ‫در شخصيسازی میتوان با ابزار خاص دادهکاوی‪ ،‬الگوهای خرید مشتریان همسلیقه را با هم مقایسه نمود و طبق همان الگوها‪،‬‬ ‫محصولی خاص را پیشنهاد نمود که این کار باعث رضایت مشتری و در نتیجه وفاداری او به بنگاه میگردد)‪. (Amit & Zott, 2001‬‬ ‫خدمات شخصیسازی شده در کسب وکار الکترونیک‪ ،‬خود به چند نوع تقسیم میشود)‪)1 :(Xue & Chen, 2009‬سفارشیسازی رابط‬ ‫شخصیسازی شده ‪ )0‬سفارشیسازی کالای شخصیسازی شده ‪ )0‬سفارشیسازی خدمات شخصیسازی شده ‪ )1‬توصیه کالاهای‬ ‫شخصیسازی شده ‪ )1‬جستجوی کالای شخصیسازی شده ‪ )0‬خدمات پشتیبانی‪ .‬کسب و کار الکترونیکی شخصی بر مبنای دادهکاوی‬ ‫وب کار میکند و روی منابع داده‪ ،‬تکنولوژیهای کلیدی و ارتباطات بحث میکند‪ .‬این نوع کسب و کار الکترونیکی به عنوان یک‬ ‫قالب از خدمت اطلاعات شخصی شده در کسب و کار الکترونیک‪ ،‬برای برنامههای کاربردی‪ 01‬بکار میرود)‪. (Xue & Chen, 2009‬‬ ‫خدمات شخصی شده در کسب وکارالکترونیک به این معنی است که یک تاجر اطلاعات مشتری خود را از طریق دسترسی به وب‬ ‫سایت بدست آورد و فرایند مراجعه کاربرش را به سایت بوسیله تکنولوژیهای دادهکاوی‪ ،‬تحلیل کند تا بتواند او در تصمیمگیری بر‬ ‫مبنای نیاز راهنمایی کند و رضایت مشتری را بدست آورد‪.‬‬ ‫شکل ‪ :3‬مفهوم خدمت شخصيسازی شده در کسب و کار الکترونیک )‪(Xue & Chen, 2009‬‬ ‫بطور مثال بنگاه الکترونیک ‪ Cyberian Outpost‬از نرمافزار تحلیل کلیک و تحلیل خریدهای گذشته برای فروش موثر استفاده میکند‪،‬‬ ‫حتی ایتمهایی را به مشتری توصیه مینماید)‪ .(http://www.businessinsider.com/brands/cyberianoutpost‬و یا برای شخصی‪-‬‬ ‫سازی‪ ،‬سایت آمازون ‪03‬مثال خوبی خواهد بود)‪ (Arora & others, 2008‬و یا سایت ‪ Nytimes.com‬که به بازدیدکنندگان سایت‪ ،‬اجازه‬ ‫میدهد تا مقالات جدید مورد نیاز و علاقه خود را دریافت کنند)‪ .(Arora & others, 2008‬مثال دیگری از شخصیسازی در کسب‬ ‫وکار الکترونیک‪ ،‬سایت ‪ MLS.ca‬به عنوان بنگاه املاک الکترونیکی است که به مراجعهکنندگان‪ ،‬املاکی را نشان میدهد که در همان‬ ‫محدوده درخواست هستند)‪ (Arora & others, 2008‬همانگونه که در شکل ‪ 1‬مشهود است‪ ،‬تمام پردازشها بر روی دادههایی است که‬ ‫از سمت کاربر به محیط کسب و کار الکترونیک وارد میشود‪:‬‬ ‫‪8 click stream‬‬ ‫‪9 Past purchases‬‬ ‫‪10 Application‬‬ ‫‪11 Amazon.com’ personalized book‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪23 4393‬‬ ‫شکل ‪ :4‬مدل دادهکاوی وب در کسب و کار الکترونیک شخصيسازی شده)‪(Xue & Chen, 2009‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫در یک جمعبندی میتوان گفت اگر بتوانیم سایتهای کسب و کار الکترونیک را با تکنیکهای دادهکاوی تحلیل کنیم و از نتایج بدست‬ ‫آمده‪ ،‬الگوهای رفتاری کاربران را تشخیص داده و بر اساس آنها ارایه محصول نماییم و یا امکانی در کسب وکار گنجانده شود تا کاربر‬ ‫بتواند علائق خود را پیدا کند و یا بتواند سفارش دهد‪ ،‬موجب وفاداری مشتریان خواهد شد‪ .‬بنابراین با توجه به شواهد تجربی و‬ ‫تحقیقات قبلی‪ ،‬میتوان به این نتیجه رسید که تکنولوژی دادهکاوی با استفاده از تشخیص الگوهای رفتاری‪ ،‬شخصیسازی و همچنین‬ ‫سفارشیسازی‪ ،‬به مدیران کمک خواهد کرد تا در کسب و کار الکترونیک‪ ،‬بهتر تصمیم بگیرند که پیامد آن رضایت مشتری و‬ ‫منحصربفرد بودن محصولشان خواهد بود‪ .‬چنانکه در مطالعه ‪ tasi‬همکارانش در سال ‪ 0310‬نشان داده شده است استفاده از تکنیکهای‬ ‫دادهکاوی در کسب و کار‪ %21 ،‬دقت پیشگویی بالا خواهد رفت‪ .‬که این دقت بالا میتواند در تصمیمگیریها و استفاده از فرصتها به‬ ‫مدیران کسب و کار کمک نماید‪.‬‬ ‫مراجع‬ ‫‪Amit, R. & Zott, C., (2001), “Value creation in e-business”, strategic management journal, Vol. 22, pp.‬‬ ‫‪493-520.‬‬ ‫‪Arora, N., Dreze, X., Ghose, A. & others, (2008), “putting one-to-one marketing to work:‬‬ ‫‪personalization, customization, and choice”, Market Lett, Vol. 19, pp. 305-321.‬‬ ‫‪Fayyad, U,. Piatetsky-Shapiro, G., & Smyth, P.,(1996), \"From Data Mining to Knowledge Discovery‬‬ ‫‪in Databases\", American Association for Artificial Intelligence, pp. 37-54.‬‬ ‫‪Nayak, R. , (2003), “Data mining for web-enabled electronic business applications”, Architectural‬‬ ‫‪issues of enabled electronic business, chapter 8, pp. 128-138.‬‬ ‫‪Piller, F., Reichwarld, R. & Moslein, K., (2000), “Mass customization based e-business strategies”,‬‬ ‫‪SMS 20th conference 2000, Canada.‬‬ ‫‪Pyle, D. (2003), “business modeling and data mining”, Morgan Kaufman.‬‬ ‫‪Tudorache, M, (2008), “Data mining and the process of taking decision in e-business”, Romanian‬‬ ‫‪economic and business review, Vol. 3, pp. 111-116.‬‬ ‫\"‪Tsai, C.-F, et al., (2012), “ Determinants of intangible assets value: The data mining approach.‬‬ ‫‪Knowledge-Based Systems 31: 67-77.‬‬

‫ابر دولت‪ ،‬ضرورت اقتصاد جهاني‬ ‫شاهرخ شهریور‬‫دانشگاه تربیت مدرس‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫مقدمه‬‫این گزارش این ایده را مطرح میکند که ابر دولت ضرورتی برای اقتصاد جهانی است‪ .‬به نقل از (‪ ،)Mutula, 2010‬از نظر ‪UNDESA‬‬‫(‪\" )0330‬دولت الکترونیکی اشاره دارد به بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در ادارهی عمومی برای بهینهسازی کارکردهای داخلی‬‫و خارجیِ خود‪ ،‬که بدان وسیله مجموعه ابزارهایی برای دولت‪ ،‬شهروندان‪ ،‬و بنگاهها فراهم میکند که میتوانند بطور بالقوه نحوهی‬‫تعاملات‪ ،‬ارائهی خدمات‪ ،‬بکارگیری دانش‪ ،‬تدوین و اجرای سیاستها‪ ،‬مشارکت شهروندان در حکمرانی‪ ،‬تغییر شکل ادارهی عمومی‪ ،‬و‬‫تحقق اهداف حکمران ِی خوب را محقق کنند\"‪ ،‬و ملل متحد (‪ )0338‬معتقد است که \"در دنیایی که مشخصهاش تغییرات سریعی است‬‫که پیشران آن جهانیسازی و اقتصاد دانشبنیان نوظهور است‪ ،‬دولت الکترونیکی وسیلهای برای دستیابی به بیشترین صرفهجویی در‬ ‫هزینه و ارتقای ارائهی خدمت برای هم شهروندان و هم کسب و کارها است\"‪.‬‬‫با این تعریف از دولت الکترونیکی و درهم تنیدگی آن با اقتصاد جدید (‪ ،)Mutula, 2010‬بحث خود را با اقتصاد جهانی شروع میکنیم‪.‬‬ ‫اقتصاد جهاني و جهانيسازی‬‫بطور مختصر‪ ،‬اقتصاد جهانی اشاره دارد به اقتصاد دنیا‪ ،‬مشتمل بر اقتصادهای مختلف کشورهای منفرد‪ ،‬که هر اقتصاد به طریقی با دیگری‬‫مرتبط است‪ .‬یک مفهوم کلیدی در اقتصاد جهانی جهانیسازی است (\"‪ .)The Global Economy,\" 2014‬جهانیسازی یک فرایند‬‫تعامل و یکپارچهسازی میان مردم‪ ،‬شرکتها‪ ،‬و دولتهای ملل مختلف است‪ ،‬فرایندی که با تجارت بین المللی و سرمایهگذاری پیش برده‬‫میشود و با فناوری اطلاعات پشتیبانی میشود (\"‪ .)What Is Globalization? ,\" 2014‬در قرن گذشته‪ ،‬تمرکز روی جهانیسازی بسیار‬‫افزایش یافته است‪ .‬تجار ِت بیشتر و بیشتری میان کشورهای مختلف انجام شده است‪ ،‬و محدودیتهای روی انتقال و بازرگانی در سطح‬‫مرزها به مقدار زیادی کاهش یافته است‪ .‬پدیدهی حاصل چیزی است که اقتصاد جهانی تماماً مربوط به آن میشود (\" ‪The Global‬‬ ‫‪.)Economy,\" 2014‬‬ ‫مشخصهی جهانیسازی چهار نوع تغییر است (‪:)Held, McGrew, Goldblatt, & Perraton, 1999‬‬ ‫‪ -‬بسط فعالیتهای اجتماعی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬و اقتصادی در سطح مرزهای سیاسی‪ ،‬مناطق‪ ،‬و قارهها‪.‬‬ ‫‪ -‬تشدید اتصال متقابل و افزایش جریانهای تجارت‪ ،‬سرمایهگذاری‪ ،‬مالی‪ ،‬مهاجرت‪ ،‬فرهنگ‪ ،‬و غیره‪.‬‬‫‪ -‬تسریع تعاملات و فرایندهای جهانی‪ ،‬همانطور که رشد سیستمهای جهانگسترِ حمل و نقل و ارتباطات‪ ،‬سرعت انتشار‬ ‫ایدهها‪ ،‬کالاها‪ ،‬اطلاعات‪ ،‬سرمایه‪ ،‬و افراد را افزایش میدهد‪.‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪25 4393‬‬ ‫‪ -‬تعمیق اثرات بطوری که اثرات رویدادهای دور میتواند در جایی دیگر بسیار قابل توجه باشد و حتی محلیترین توسعهها‬ ‫ممکن است پیامدهای جهانی عظیمی داشته باشد‪ .‬در این حالت‪ ،‬مرزهای میان موضوعات داخلی و امور جهانی میتوانند‬ ‫بطور فزایندهای مبهم شوند‪.‬‬ ‫این تغییراتِ ناشی از جهانیسازی تا جایی قابل تصور است که مشیریان )‪ (2008‬اهمیت یک دولت جهانی را در فرایند جهانیشدن در‬ ‫قرن ‪01‬ام مطرح میکند‪ .‬بعبارتی‪ ،‬علیرغم وجود دولتهای ملی در سرتاسر دنیا و وجود موسسات منطقهای مثل پارلمان اروپا‪ ،‬اما برخی‬ ‫چالشهایی که بشر با آن روبرو میشود جهانی است و از این رو نیازمند اخلاق و خواست جهانی‪ ،‬رویکردی جهانی‪ ،‬و اقدام جهان ِی هماهنگ‬ ‫و سیستمی است‪ .‬بعلاوه‪ ،‬ایجاد یک محیط جهانی که در آن همهی مردم بتوانند خودشان را نه تنها بعنوان شهروندان کشورهای خودشان‬ ‫بلکه بعنوان شهروندان دنیا بدانند پتانسیل عظیمی برای بسیج کردن افراد و در نتیجه شرکتها و موسسات دارد تا به نحوی عمل کنند‬ ‫که اقداماتشان نفع تمامی ساکنان این سیاره را افزایش دهد‪.‬‬ ‫در چنین جهانی‪ ،‬سیاستگذاران و جوامع باید برای فناوری آینده آماده شوند‪ .‬برای این منظور آنها باید بوضوح دریابند که چگونه فناوری‬ ‫ممکن است اقتصاد و جامعهی جهانی را در دههی پیشِ رو شکل دهد‪ .‬دولتها باید محیطی ایجاد کنند که درست همان موقعی که‬ ‫فناوریهای نوظهور زندگی شهروندان را از هم گسیخته میکند آنها بتوانند در آن محیط به پیشرفت ادامه دهند ( ‪Manyika et al.,‬‬ ‫‪.)2013‬‬ ‫فناوری ابر به عنوان یک فناوری بنیانشکن‬ ‫موسسهی جهانی مککینزی در گزارش خود در مورد فناوریهای بنیانشکن‪ ،(2013) 01‬دوازده فناوری را معرفی میکند که از حالا تا‬ ‫‪ 0301‬تأثیرات شگر ِف بنیانک ِن اقتصادی خواهند داشت‪ .‬این فناوریها نحوهی زندگی و کار کردن ما را متحول میکنند‪ ،‬مدلهای کسب و‬ ‫کار جدیدی را توانمند میسازند‪ ،‬و روزنهای برای بازیگران جدید میگشایند تا نظم تثبیتشده را دگرگون سازند‪ .‬پس‪ ،‬ضرورت دارد که‬ ‫دولتها و شرکتها فناوریهای بالقوه بنیانشکن را شناسایی کرده و توان بالقوهی آنها را به دقت بررسی کنند‪ ،‬پیش از آنکه این فناوریها‬ ‫قدرتهای بنیانشکن خود را در اقتصاد و جامعه اعمال کنند‪ .‬یکی از این فناوریهای بنیانشکن فناوری ابر است‪.‬‬ ‫با توجه به تعریف پیشنهاد شده در آوریل ‪ 0310‬توسط ‪ ITU00‬و ‪ ،)UnitedNations, 2013( ISO00‬رایانش ابری پارادایمی برای‬ ‫توانمندسازی دسترسی شبکهای به یک مجموعهی مقیاسپذیر و انعطافپذیر از منابع فیزیکی یا مجازیِ تسهیمپذیری است که تهیه و‬ ‫ادارهی آنها بصورت سلف سرویس و طبق تقاضا میباشد‪ .‬رایانش ابری در ادبیات دارای مشخصههای کلیدی چندی است‪ :‬انعطافپذیری‪،‬‬ ‫مقیاسپذیری زیرساخت‪ ،‬دسترسی شبکهی پهن‪ ،‬استقلال محل‪ ،‬قابلیت اطمینان‪ ،‬صرفهجویی در مقیاس و اثربخشی هزینه‪ ،‬پایداری‪،‬‬ ‫نرمافزار رایگان متن‪-‬باز‪ ،‬فناوریهای امنیتی پیشرفته (‪.)Zissis & Lekkas, 2011‬‬ ‫پذیرش ابر توسط دولتها‬ ‫با توجه به شاخص جهانی اب ِر سیسکو )‪ ،(2013‬پیشرانهای کیفی اصلی برای پذیرش ابر شامل ارائهی سریعتر خدمات و دادهها‪ ،‬افزایش‬ ‫عملکرد اپلیکیشن‪ ،‬و نیز ارتقای کاراییهای عملیاتی است‪ .‬همچنین‪ ،‬از نظر ک ّمی‪ ،‬تا سال ‪ 0312‬شصت و نه درصد‪ ،‬یا بیش از دو سوم‬ ‫ترافیک جهانی از طریق مراکز داده میتوانند مبتنی بر ابر باشند‪ .‬با توجه به پیش بینی مانییکا و همکاران )‪ (2013‬تا سال ‪ 0301‬بیشتر‬ ‫‪31 disruptive‬‬ ‫‪32 International Telecommunication Union‬‬ ‫‪33 International Organization for Standardization‬‬

‫‪ 26‬ابر دولت‪ ،‬ضرورت اقتصاد جهانی ‪SCODER‬‬‫کاربردها و خدمات فناوری اطلاعات و وب میتوانند ارائهشده با یا توانمندشده با ابر باشند‪ ،‬و بیشتر کسب و کارها میتوانند با استفاده از‬ ‫تسهیلات و خدمات ابر انجام شوند‪.‬‬‫علاوه بر پیشرانهای ک ّمی و کیف ِی پذیرش ابر‪ ،‬نقش رو به رشد اینترنت بعنوان یک توانمندساز رشد اقتصادی‪ ،‬ابر را پدیدهای میسازد که‬‫دولتها باید آن را مورد توجه قرار دهند (‪ .)Manyika et al., 2013‬راههای متعددی برای استفاده از فناوری ابر وجود دارد‪ :‬استفاده از‬ ‫ابرهای عمومی‪ ،‬خصوصی یا ترکیبی در سطوح ملی‪ ،‬منطقهای یا جهانی (‪.)UnitedNations, 2013‬‬‫ملل متحد )‪ (2013‬اظهار میدارد که در کشورهای در حال توسعه نیز شمار فزایندهای از دولتها دارند مراکز دادهی خودشان را میسازند‬‫تا دادهها و خدمات دولت را مدیریت کنند از جمله کنیا‪ ،‬غنا‪ ،‬هند‪ ،‬و اکوادور‪ .‬دولتهای چندی هم مشغول ساخت ابرهای دولت هستند تا‬‫نیازهای خود دولت و گاهی اوقات دیگران را تأمین کند از جمله کره جنوبی‪ ،‬تایلند‪ ،‬هند‪ ،‬مولداوی‪ ،‬نیجریه‪ .‬همچنین اشاره میکند که‬‫تصمیم به ساخت ابر دولت در کره جنوبی مزایای قابل توجهی از نظر کاهش هزینهها‪ ،‬ارتقای امنیت‪ ،‬و رضایت بیشتر ارباب رجوع داشته‬ ‫است‪ .‬در اروپا نیز فراخوانهایی برای توسعهی ابر اروپایی ایمن وجود داشته است و برخی ابتکارعملهای ابر ملی عرضه شده است‪.‬‬‫برای ارزیابی رایانش ابری در ارتباط با دولت الکترونیکی‪ ،‬زی ِسس و ِلکاس )‪ (2011‬از چند نگا ِه محصولات‪ ،‬زمان‪ ،‬فاصله‪ ،‬و تعاملات استفاده‬‫کردهاند‪ .‬بررسی آنها نشان میدهد که با رایانش ابری و از نگاههای مختلف فوق‪ ،‬معیارهای عملکرد دولت الکترونیکی‪ ،‬یعنی کارایی‪،‬‬‫اثربخشی‪ ،‬مزایای استراتژیک‪ ،‬و شفافیت بهبود مییابد‪ .‬نکتهی مهم دیگری که آنها خاطر نشان میسازند این است که‪ :‬ابر مرزهای زیادی‬ ‫را گسترش میدهد و ممکن است شکل نهایی جهانیسازی باشد‪.‬‬‫لذا با توجه به چند روند و واقعیت‪ .1 :‬جهانیسازی و تغییرات ناشی از آن (‪ .0 )Held et al., 1999‬نگاه \"دولت جهانی\" ( ‪Moshirian,‬‬‫‪\" .0 )2008‬استفاده از ابر در سطح جهانی\" (‪ )UnitedNations, 2013‬و \"ابر به عنوان شکل نهایی جهانیسازی\" (‪Zissis & Lekkas,‬‬‫‪ .1 )2011‬پذیرش کیفی و بویژه ک ّمی فناوری ابر (\"\"‪Cisco Global Cloud Index: Forecast and Methodology, 2012–2017,‬‬‫‪ )2013; Manyika et al., 2013‬و نیز نقش فزایندهی اینترنت به عنوان یک توانمندساز رشد اقتصادی (‪.1 ،)Manyika et al., 2013‬‬‫نقش و آثار مثبت رایانش ابری در ارتقای کارایی‪ ،‬اثربخشی‪ ،‬مزایای استراتژیک‪ ،‬و شفافیت دولت الکترونیکی (‪،)Zissis & Lekkas, 2011‬‬‫و ‪ .1‬ورود کشورهای در حال توسعه به ساخت ابر دولت و نیز ابر دولت منطقهای مثل ابر اروپایی ایمن (‪،)UnitedNations, 2013‬‬ ‫میتوان اهمیت و ضرورت ابر دولت در اقتصاد جهانی‪ ،‬نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح منطقهای و جهانی را برجسته کرد‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬‫بنابراین‪ ،‬آنچه که از متن اقتصاد جهانی و جهانیسازی بر میآید این است که افراد‪ ،‬شرکتها‪ ،‬و دولتهای مختلف در امور اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‪،‬‬‫و سیاسی هرچه بیشتر به هم نزدیکتر‪ ،‬مرتبطتر‪ ،‬متعاملتر و یکپارچهتر میشوند‪ .‬تا جاییکه یک جهان واحد و یکپارچه به ذهن خطور‬‫میکند که در آن شهروندان هم شهروند کشور خود و هم شهروند جهان تلقی میشوند‪ ،‬همچنین علاوه بر دولتهای ملی‪ ،‬برای امور جهانی‬‫نیاز به دولتی جهانی قابل تصور است‪ .‬این دگرگونی جهانی با پشتیبانی فناوری اطلاعات صورت میگیرد‪ .‬خود فناوریها و از جمله فناوری‬‫اطلاعات هم به موازات و بطور صحیحتر در تعامل با این دگرگونی جهانی به سرعت و در جهتهای بسیاری در حال حرکت و تحول هستند‪.‬‬‫فناوری ابر یکی از آخرین پیشرفتهای حوزهی فناوری اطلاعات است که دارد تأثیرات بنیانکنِ خود را در حوزههای مختلف زندگی و کار‬‫و بطور کلی در سطح جهان نشان میدهد‪ .‬مزایای استفاده از فناوری ابر برای دولتها و نیز حرکت سریع حضور این فناوری در رایانش و‬

27 4393 ‫ اسفند‬،4 ‫ شماره‬،‫ سال اول‬،‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‬ ‫ میتوان اهمیت ابر دولت در اقتصاد‬،‫ بر این اساس‬.‫ مسیر حرکت دولتها به سمت ساخت ابر دولت را هموار کرده است‬،‫ارائهی خدمات‬ .‫جهانی را مشاهده کرد و میتوان نتیجه گرفت که خود ابر دولت هم دارد به روند دیگری در سطح جهانی تبدل میشود‬ ‫مراجع‬ . Cisco Global Cloud Index: Forecast and Methodology, 2012–2017. (2013). The Global Economy. (2014). Retrieved 1.3, 1393, from http://www.whatiseconomics.org/the-global- economy Held, D., McGrew, A., Goldblatt, D., & Perraton, J. (1999). Global Transformations: Politics, Economics, and Culture: Stanford University Press. Manyika, J., Chui, M., Bughin, J., Dobbs, R., Bisson, P., & Marrs, A. (2013). Disruptive technologies: Advances that will transform life, business and the global economy. Moshirian, F. (2008). The significance of a world government in the process of globalization in the 21st century. Journal of Banking & Finance, 32(2), 1432–1439. Mutula, S. M. (2010). Digital Economies: SMEs and E-Readiness. New York: Business Science Reference (an imprint of IGI Global). UnitedNations. (2013). Information Economy Report 2013: The Cloud Economy and Developing Countries. Switzerland. What Is Globalization? . (2014). Retrieved 1.3, 1393, from http://www.globalization101.org/what-is- globalization/ Zissis, D., & Lekkas, D. (2011). Securing e-Government and e-Voting with an open cloud computing architecture. Government Information Quarterly, 28(2), 239-251. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.giq.2010.05.010

‫اینترنت‪ ،‬گسترش دهنده کسب و کار الکترونیکي در بعد عمودی‬ ‫مهرداد خداوردیان‬ ‫دانشگاه علامه طباطبایي‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫مقدمه‬‫در حالی که مرزهای افقی مشخص کننده اندازه بنگاه هستند‪ ،‬مرزهای عمودی روی میزان یکپارچگی فعالیت های مجزای زنجیره ارزش‬‫بنگاه تمرکز می کنند‪ .‬سؤال اصلی این است‪« :‬بنگاه باید کدام فعالیت های زنجیره ارزش را داخلی انجام داده و کدام را به ارائه دهندگان‬ ‫خارجی برون سپاری کند؟»‬ ‫شرح موضوﻉ‬‫ادغام ‪ AOL‬و ‪ Time Warner‬را در سال ‪ 0333‬در نظر بگیرید‪ .‬ادغام این دو شرکت به این دلیل بود که می خواستند یک زنجیره ارزش‬‫یکپارچه در صنعت رسانه ایجاد کنند که از تولید محتوا (اطلاعات) تا تحویل محتوا را در بر گیرد‪ .‬پیش بینی می شد در نتیجه این ادغام‬‫هم افزایی قابل توجهی به وجود آید‪ .‬بعد از پایان کار‪ ،‬تشخیص این هم افزایی مشکل بود و بسیاری از منتقدان به این نتیجه رسیدند که‬‫فعالیت مجزای بنگاه ها بهتر بود‪ .‬به منظور بررسی تاریخی‪ ،‬تکامل صنعت رایانه شخصی را در نظر می گیریم‪ .‬در سال ‪ IBM 1181‬که‬‫بعد ًا تسلط این صنعت را به دست گرفت‪ ،‬کلیه فعالیت های زنجیره ارزش از توسعه ریزپردازنده تا بازاریابی‪ ،‬فروش و توزیع را در بر می‬‫گرفت‪ .‬به علت استانداردهای بازار و افزایش روزافزون تولید انبوه‪ ،‬این زنجیره ارزش یکپارچه روز به روز پراکنده تر می شود‪ .‬بطوریکه‬ ‫امروزه‪ ،‬شرکت ها روی بخش های مجزای زنجیره ارزش رایانه شخصی تمرکز و تسلط دارند ( ‪.)Afuah,2003‬‬‫مثال های ذکر شده در بالا توضیح می دهد که چگونه شرکت ها می توانند با انتخاب گزینه های مختلفی که موجود می باشد محصولات‬‫یا خدمات خود را تولید کنند‪ .‬آن ها قادرند برخی فعالیت ها را به صورت داخلی انجام داده یا آن ها را از بازارهای آزاد خرید کنند‪ .‬گزینه‬ ‫های مختلفی که شرکت ها می توانند انتخاب کنند به شرح زیر می باشد‪:‬‬‫تبادلات بازار‪ :‬شامل خرید از ارائه دهندگان خارجی بر اساس قراردادهای مجزا می باشد‪.‬‬ ‫‪-‬‬‫قرارداد های بلند مدت‪ :‬شامل خرید از ارائه دهنده خارجی به صورت قراردادی طولانی مدت می باشد‪.‬‬ ‫‪-‬‬‫همکاری‪ :‬شامل همکاری صمیمانه دو بنگاه مجزاست که برای تولید محصولات یا خدمات خاصی بهم می پیوندند‪.‬‬ ‫‪-‬‬‫مجموعه اصلی‪/‬فرعی ‪ :‬شامل راه اندازی یک بنگاه مجزاست که از شرکت مادر کاملاً مجزا عمل کرده‪ ،‬در حالی که همچنان‬ ‫‪-‬‬‫تحت حمایت آن است‪.‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪29 4393‬‬‫تولید داخلی‪ :‬شامل فرآیندی است که مدیریت آن کامل ًا داخلی و بدون هیچ گونه برون سپاری به ارائه دهندگان خارجی می‬ ‫‪-‬‬ ‫باشد (‪.) Porter 0331۱‬‬‫در انتهای طیف‪ ،‬بنگاه هایی که به شدت روی ارائه دهندگان خارجی تکیه دارند شامل تولیدکنندگان اتومبیل می باشند‪ ،‬مثل ‪Daimler‬‬‫‪ Chrysler‬و ‪ ، BMW‬و تولید کنندگان لوازم ورزشی‪ ،‬مثل ‪ Nike‬و ‪ . Adidas‬نمونه دیگر ‪ Dell‬می باشد‪ ،‬که روی یکپارچه سازی تأمین‬‫کنندگان مختلف برای تحویل در گردآوری و فروش قطعات رایانه شخصی تمرکز دارد‪ .‬در انتهای دیگر طیف‪ ،‬بنگاه های به شدت یکپارچه‬‫مثل ‪ Procter & Gamble‬و ‪ ،Nestle‬بیشتر فعالیت هایشان را – از تحقیق و توسعه و تولید گرفته تا بازاریابی و توزیع‪ -‬داخلی انجام‬‫می دهند (‪ .)Afuah,2003‬بسیاری از تحلیل گران کسب و کار الکترونیکی معتقدند که استفاده روز افزون از اینترنت استفاده از ارائه‬‫دهندگان خارجی را مطلوب تر و فعالیت های داخلی را کمتر می کند‪ .‬به منظور ارزیابی این ادعا‪ ،‬باید عوامل مختلف تعیین کننده‬ ‫بازسازی زنجیره ارزش از طریق اینترنت را بررسی کنیم‪.‬‬‫مفهوم بازسازی بر پایه تئوری هزینه تبادل ایجاد می شود‪ .‬ایده بنیادین این مفهوم این است که زنجیره های ارزش سنتی یکپارچه در‬‫صنایع تفکیک شده اند و به علت دو پیشرفت عمده مجدد ًا پیکره بندی می شوند‪ .‬این دو عبارتند از (‪ )1‬جداسازی صرفه جویی های‬‫اشیاء (کالاهای فیزیکی) و صرفه جویی های اطلاعاتی (کالاهای دیجیتال) و (‪ )0‬ایجاد جایگزین بین دسترسی و غناء ((‪Porter,2001,‬‬‫‪ .Hagel & Singer,2008‬با نگاهی دقیق تر به نکته اول در پی تفاوت صرفه جویی های اشیا و اطلاعات می گردیم‪ .‬وقتی کالاهای‬‫فیزیکی‪ ،‬مثل میز یا صندلی فروخته می شوند‪ ،‬مالکیت از فروشنده به خریدار منتقل می شود‪ .‬از طرف دیگر کالاهای اطلاعاتی‪ ،‬می توانند‬‫بارها بدون هیچ هزینه یا با هزینه ای کم استفاده شوند‪ .‬مقاله روزنامه ای را در نظر بگیرید که به صورت آن لاین منتشر می شود‪ .‬چه ده‬‫نفر چه ده هزار نفر آن را بخوانند روی هزینه ها تأثیری نمی گذارد‪ .‬علاوه بر این‪ ،‬کالاهای فیزیکی وابسته به مکان هستند‪ .‬به راحتی نمی‬‫توانند جابجا شوند و اغلب فضای زیادی اشغال می کنند‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬اطلاعات می توانند به سرعت به هر نقطه جهان ارسال شوند و‬ ‫فقط به فضای یک دیسک روی سرور کامپیوتر نیاز دارند‪.‬‬‫در گذشته‪ ،‬دو نوع مختلف صرفه جویی ها در یک مدل کسب و کار یکپارچه‪ ،‬با هم ترکیب می شدند که این مسأله منجر به مصالحه می‬‫شد‪ ،‬مثال معامله ماشین دست دوم را در نظر بگیرید‪ .‬چه چیزی باعث می شود مشتریان به سمت معاملات ماشین دست دوم بیایند‪ .‬آنها‬‫می خواهند درباره گزینه های متعدد انتخاب‪ ،‬اطلاعات داشته باشند‪ ،‬رانندگی را امتحان کنند‪ ،‬یک طرح مالی مفید بگیرند‪ ،‬و خدمات‬‫نگهداری و ضمانت دریافت کنند (‪ .)Afuah,2003,Rayport & Sviokla, 1995‬برای ارائه اطلاعات هرچه بیشتر به مشتریان درباره‬‫محصولات‪ ،‬گذاشتن تعداد زیادی اتومبیل در معرض نمایش معقول به نظر می رسد‪ ،‬بنابراین مشتریان می توانند به راحتی مدل های‬‫مختلف را مقایسه کنند و تصمیمی آگاهانه تر برای خرید بگیرند‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬چون اطلاعات اتومبیل ها داخل خودشان قرار دارد‪،‬‬‫حداکثر کردن تعداد اتومبیل ها در نمایشگاه با پایین نگه داشتن هزینه ها به وسیله محدود کردن فضای نمایشگاه و موجودی در تضاد‬‫می باشد‪ .‬اگر هدف فروش باشد‪ ،‬مصلحت این است که معاملات بزرگ اتومبیل در مکان های مرکزی برای حداکثر کردن تعداد اتومبیل‬‫ها در نمایشگاه‪ ،‬صورت گیرد‪ .‬اگر هدف خدمات باشد‪ ،‬بهتر است تعمیرگاه های کوچکی کنار خانه های مالکان اتومبیل ها وجود داشته‬ ‫باشد (‪.)Rayport & Sviokla, 1995‬‬‫حراج اینترنتی ‪ eBay‬به طور کارآمد کسب و کار ماشین دست دوم را بازسازی کرد‪ ،‬در نتیجه تبدیل به بزرگترین دلال ماشین دست دوم‬‫در آمریکا شد‪ eBay .‬مثل یک دلال سنتی اتومبیل سعی می کند تاجایی که می تواند انواع مختلفی از ماشین ها را ارائه دهد‪ ،‬ولی بر‬‫خلاف دلالان فیزیکی مشکل کمبود فضای فیزیکی در پارکینگ اتومبیل وجود ندارد‪ eBay .‬به عنوان یک بازارگردان یکپارچه برای‬‫فروشندگان عمل می کند‪ ،‬در نتیجه گزینه های بهتری ارائه می دهد‪ .‬از طریق بازسازی و پیکره بندی مجدد زنجیره ارزش با شرکای‬‫خارجی‪ eBay ،‬می تواند منافع بیشتری به مشتری با هزینه های کمتر ارائه دهد‪ .‬فروشندگانی که می خواهند در ‪ eBay‬اتومبیل بفروشند‬

‫‪ 30‬اینترنت‪ ،‬گسترش دهنده کسب و کار الکترونیکی در بعد عمودی ‪SCODER‬‬‫با این مشکل روبرو می شوند که نمی توانند مشتریان بالقوه را درباره کیفیت اتومبیل شان متقاعد کنند‪ .‬برای حل این مشکل‪ eBay ،‬با‬‫زنجیره معتبر بازرسی خودرو ‪ PepBoys‬شریک می شود که اتومبیل را بازرسی کرده تا ببیند آیا فروشنده می تواند از وب سایت ‪eBay‬‬‫کوپن دانلود کند و سپس این اطلاعات را به سایت ‪ eBay‬می فرستد‪ .‬اطلاعات در باره موقعیت اتومبیل حتی از روش سنتی هم بهتر‬‫است که مشتری چیز زیادی درباره اتومبیل نمی داند و مجبور است خودش ماشین را بازرسی کند‪ .‬همچنین ‪ eBay‬با شرکت های مالی‬‫و مجریان شخص ثالث پرداخت بی طرف که برای جلوگیری از کلاه برداری‪ ،‬مثل یک وکیل عمل می کنند و مبلغ را از خریدار به‬ ‫فروشنده انتقال می دهند‪ ،‬شراکت دارد (‪.)Rayport & Sviokla, 1995‬‬‫بنابراین‪ ،‬بازسازی مذکور منجر به پیشرفتی می شود به نام پشت سر گذاشتن مزیت رقابتی‪ .‬در اینجا بنگاه بخش های مجزای زنجیره‬‫ارزش را انتخاب کرده و تصمیم می گیرد که تنها در یک بعد با مقیاسی بزرگ تر‪ ،‬درجات بالاتری از سفارشی سازی‪ ،‬یا عوامل دیگری که‬‫منجر به نزیت رقابتی می شود‪ ،‬رقابت کند‪ ،‬در حالی که فعالیت های دیگر را به ارائه دهندگان خارجی واگذار می کند‪.‬مفهوم تفکیک‬‫شرکت بسیار شبیه به رویکرد بازسازی است‪ .‬همچنین می گوید که شرکت ها باید در سازمان سنتی تجدید نظر کرده و کسب و کار های‬‫هسته ای (یا فعالیت های هسته ای) خود را در نتیجه کاهش هزینه های تبادل از طریق اینترنت ‪ ،‬به چندین بخش تقسیم می کنند‪.‬‬ ‫مفهوم چند بخشی سازی توضیح می دهد که یک شرکت شامل سه کسب و کار هسته ای می باشد‪.‬‬‫مدیریت ارتباط با مشتری ‪ .‬که روی ارتباط بین بنگاه و مشتریانش تمرکز می کند‪ :‬این ارتباطات شامل فعالیت های مثل بازاریابی ‪،‬فروش‬‫و خدمات می شود‪ .‬هدف متداول آن ها جلب و حفظ مشتری است‪ .‬به طور مثال ‪ ،Advace bank‬بانک بدون شعبه‪،‬روی کسب وکار‬‫مدیریت رابطه با مشتری تمرکز کرد در حالی که ابتکار محصولش را به ارائه دهندگان مالی خارجی واگذار کرد و نیازهای بنیادیش را از‬‫طریق رویکرد بانکداری مسقیم به حداقل رساند‪ .‬نوآوری محصول‪ .‬که روی تحقیق و توسعه تمرکز می کند ولی شامل فعالیت های پایین‬‫تر زنجیره ارزش مثل تحقیق بازار برای پی بردن به ترجیحات مشتری نیز می شود‪ :‬بنگاه جهانی ‪ ،IDEO‬که محصول و خدمات برای‬‫مشتریان شرکتی بزرگ طرحی می کند‪ .‬مثال برجسته ای از یک شرکت است که روی کسب و کار نوآوری محصول تمرکز می کند‪.‬‬‫مدیریت زیر ساخت‪ .‬که روی امور تدارکات و پشتیبانی تمرکز دارد‪ :‬این کسب و کار شامل ساخت و مدیریت امکانت فیزیکی ‪ ،‬مثل کارخانه‬‫کارخانه ها‪ ،‬بازارهای خرده فروشی و کامیون های حمل برای تولید انبوه و فرآیند های حمل و نقل انبوه می باشد‪ Tesco.com.‬ازطریق‬‫شبکه گسترده خرده فروشی فزیکی خود به شدت در گیر مدیریت کسب و کار بنیادی است‪ .‬دلیل تعارضات کسب وکار های مختلف با‬‫یکدیگر تفاوت الزامات اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و رقابتی آن ها می باشد‪ .‬صرفه جویی ها‪ .‬در نوآوری محصول‪ ،‬سرعت که باعث می شود یک‬‫بنگاه زودتر از رقبا محصولی را ارائه دهد‪ ،‬مهم ترین داراییارزشمند است ‪ .‬با این وجود‪ ،‬در کسب و کار مدیریت زیر ساخت و روابط مشتری‬‫که بیشترین اهمیت را دارند به ترتیب عبارتند از‪ :‬صرفه جویی ها حوزه ( سهم زیاذی از کیف پول مشتری را می گیرند) و صرفه جویی‬‫های مقیاس‪ .‬فرهنگ‪ .‬نوآوری محصول روی کارکنان خلاق که مسئول ارائه ایده های جدید هستند‪ ،‬تمرکز می کند‪ .‬این مسئله در طرح‬‫های پرداخت و زمان بندی های کاری انعطاف پذیر که برای راضی نگه داشتن کارکنان می شود‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬کسب وکار رابطه با‬‫مشتری ‪ ،‬روی مشتریان خارجی تمرکز می کنند در حالی که تمرکز زیر بنایی روی هزینه ها ست‪ .‬برای اداره کردن کار آمد عملیات های‬‫بزرگ مقیاس ‪ ،‬ایجاد فرهنگ استاندارد سازی ‪ ،‬پیش بینی پذیری و کارایی ضروری دارد‪ .‬رقابت‪ .‬برای یک نوآوری موفق محصول ‪،‬‬‫دسترسی به کارکنانی ماهر وبا ا ستعداد ضروری است‪ .‬توسعه نوآوری ها اغلب به هزینه های راه اندازی زیادی نیاز ندارد‪ ،‬مثل موسسان‬‫برخی از روایت های موفق تجارت الکترونیکی که توضیح داده شد ( مثلا ‪ )Yahoo،eBay،Amazon.com .‬بنابراین‪ ،‬در نوآوری محصول‬‫معمولا بازیگران کوچک زیادی وجود دارند که فقط تعداد کمی از آنها موفق می شوند ‪ .‬با این وجود ‪ ،‬در هر دو کسب و کار دیگر ‪ ،‬رقابت‬‫بیشتر با صرفه جویی های حوزه و یا مقیاس پیش می رود ‪ ،‬که منجر به تثبیت در جایی می شود که تعداد ی از بازیگران بزرگ رقابت‬ ‫را به دست می گیرد ‪.‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪31 4393‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫مشکل بنگاه های یک پارچه دشواری بهینه سازی هم زمان محدوده ‪ ،‬سرعت و مقیاس می باشد ‪ ،‬بنابر این بنگاه ها باید جایگزین هایی‬ ‫ایجاد کنند ‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬یک خرده فروش باید به منظور حد اکثر سازی حوزه ‪ ،‬گستره ی متنوعی از محصولات حتی از مغازه های‬ ‫خارجی ‪ ،‬ارائه دهد ‪ .‬این کاریست که ‪ Amazon.com‬با سیستم ‪ Zshop‬خود انجام داده است ‪ ،‬که به دیگر خورده فروشان کتاب های‬ ‫دست دوم ‪ ،‬اجازه می دهد کتاب های خود را از طریق وب سایت آمازون بفروشند ‪ .‬انجام این کار سایت را برای مشتریان جذاب تر می‬ ‫کند زیرا نتنها محصولات جدید بلکه کتاب های دست دوم ‪ ،‬که معمولا ارزان ترند ‪ ،‬را نیز می بینند ‪ .‬از منظر حوزه ‪ ،‬این مسئله بسیار‬ ‫معقول به نظر می رسد ‪ .‬با این وجود اگر انجام این کار منجر به سفارش کم تری در آمازون شود ‪ ،‬به کا گیری زیر ساخت فیزیکی ‪ ،‬مثل‬ ‫انبار ها ف کم تر می شود ‪ ،‬در نتیجه صرفه جویی های مقیاس در معرض خطر قرار می گیرند‪Arnold 2000, Baden-Fuller, .‬‬ ‫‪ Targett et al. 2000, Bauer and Colgan 2002‬لذا این بازسازی نتیجه جداسازی صرفه جویی های کالاهای فیزیکی و صرفه جویی‬ ‫های کالاهای دیجیتالی و همچنین لغو رابطه های جایگزین بین دسترسی و غنا می باشد و مفهوم تفکیک سه نوع کسب وکار هسته ای‬ ‫را در یک شرکت از هم مجزا می کند ‪ :‬نوآوری محصول – مدیریت زیر ساخت – مدیریت ارتباط مشتری و به همین جهت اینترنت می‬ ‫تواند گسترش دهنده کسب و کار الکترونیکی در بعد طولی باشد‪.‬‬ ‫مراجع‬ ‫‪A.Afuah,(2003) 'Redefining firm boundaries in the face of the Internet: are firms really shrinking?',‬‬ ‫‪Academy of Management Review,Vol.28,no.1.‬‬ ‫‪B.‬‬ ‫‪P. Evans and T. Wurster,(2009).” Blown to Bits”, Harvard Business School Press.‬‬ ‫‪D. Heuskel,(1999).” Wettbewerb jenseits von Industriegrenzen”, Campus.‬‬ ‫‪J.Hagel and M. Singer (2008). 'Unbundling the Corporation' , Harvard Business Review, March-April.‬‬ ‫‪J. Rayport and J. Sviokla,(1995), 'Manging in the market space' , Harvard Business Review, November-‬‬ ‫‪December.‬‬ ‫‪M. Porter,(2001) 'Strategy and the Internet' , Harvard Business Review, March.‬‬ ‫‪Arnold, Baden-Fuller, Targett et al.(2002), Bauer and Colgan.‬‬

‫کاربردهای اقتصاد دیجیتال‪:‬‬ ‫آمادگي دولت الکترونیک‬ ‫نام مولف‪ :‬سمیرا مهدی نسب‬ ‫دانشگاه علامه طباطبایي‪،‬واحد پردیس‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫مقدمه‬‫در این گزارش ابتدا به تعریف مفاهیم دولت الکترونیک و کاربردهای آن پرداخته شده است و پس از رتبه بندی کشورها در ارزیابی آمادگی‬‫دولت الکترونیک‪ ،‬روند تکاملی پروژه های انجام شده بر روی دولت الکترونیک بررسی و نهایتاً با مرور اجمالی شاخص های ارزیابی آمادگی‬ ‫دولت الکترونیک ‪ ،‬پیشنهاداتی ارائه می گردد‪.‬‬ ‫تعاریف و مرور مفاهیم‪:‬‬‫ارزش های اجتماعی در قرن بیست و یکم در قالب ارزشهای توانمند سازی شخصی و اجتماعی نمود یافته است که شامل شفافیت و‬‫صداقت‪ ،‬اخلاق و مسئولیت پذیری‪ ،‬اعتماد‪ ،‬توانمند سازی خصوصی‪ ،‬روابط متقابل و همبستگی و تعادل و توازن دولت و خصوصی سازی‬‫خدمات و توانمند سازی کاربران خدمات می باشد که لزوم توجه و پرداختن به مقوله دولت الکترونیک و تجارت الکترونیک را بیش از‬ ‫پیش مطرح می کند‪(Valerie Frissen 2007).‬‬‫دولت الکترونیکی و تجارت الکترونیکی از کاربردهای اقتصاد دیجیتالی می باشند)‪ (Mutula 2010‬که با حداقل سازی هزینه ( صرفه‬‫جویی در زمان‪ ،‬هزینه تولید‪ ،‬بازاریابی‪ ،‬حذف واسطه های اضافی‪ ،‬کاهش قیمت و هزینه تمام شده)‪ ،‬افزایش کیفیت تحویل خدمات‪،‬راحتی‬‫دسترسی به خدمات عمومی ‪،‬کاهش شکاف دیجیتالی‪،‬مشارکت فعال شهروندان در سرمایه گذاری های دولت و تصمیم گیریها و در نهایت‬ ‫با رقابتی سازی شرکتها‪ ،‬سازمانها و دولتها منجر به افزایش رفاه شهروندان خواهد شد‪.‬‬‫با رشد اینترنت و فناوریهای وابسته دولتهای امروزی در دنیا بطور روز افزونی بر سوی ارائه خدمات برخط که دولت الکترونیک نامیده‬‫میشود درحال حرکت هستند و امیدهای زیادی برای تبدیل مدیریت و سازمانهای خدمات عمومی دولت الکترونیک را احاطه کرده است‪،‬‬‫بویژه که پشتیبانی فناوریها موجب ایجاد حیطه پاسخگویی بیشتر خدمات دولتی می گردد‪ .‬بطور کلی مفاهیم و کارکردهای دولت‬‫الکترونیک در ‪ 1‬سطح بالقوه قابل دسته بندی می باشد‪ :‬سطوح محلی‪ ،‬استانی‪ ،‬منطقه ای‪ ،‬ملی و بین المللی‪ .‬البته تا بحال بیشترین‬‫مطالعات انجام شده در سطح ملی صورت گرفته است بطوریکه خصوصا برای کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته سطح ملی‬ ‫تنها جایگاه تعریف شده برای دولت الکترونیک می باشد‪.‬‬ ‫در اینجا به بعضی از تعاریف مطرح در این حوزه اشاره می شود‪:‬‬‫ارزش های اجتماعی در قرن بیست و یکم در قالب ارزشهای توانمند سازی شخصی و اجتماعی نمود یافته است که شامل شفافیت و‬‫صداقت‪ ،‬اخلاق و مسئولیت پذیری‪ ،‬اعتماد‪ ،‬توانمند سازی خصوصی‪ ،‬روابط متقابل و همبستگی و تعادل و توازن دولت و خصوصی سازی‬‫خدمات و توانمند سازی کاربران خدمات می باشد که لزوم توجه و پرداختن به مقوله دولت الکترونیک و تجارت الکترونیک را بیش از‬ ‫پیش مطرح می کند‪(Valerie Frissen 2007).‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪33 4393‬‬ ‫‪\" -‬دولت الکترونیک\" یک ابزار عمومی قدرتمند برای اجرای سیاستهای کلی است و موجب بهبود کارایی و اثربخشی کارکردهای‬ ‫دولت شده و نوعی رانندگي استاندارد می باشد‪(OECD,2008).‬‬ ‫‪ -‬سازمان ملل معتقد است در جهانی که با تغییرات سریع ناشی از جهانی شدن و ورود اقتصاد دانش محور روبرو می باشد‪ ،‬دولت‬ ‫الکترونیک وسیله ای را بمنظور به حداقل رسانی هزینه و بهبود خدمات حمل و نقلی برای شهروندان و کسب و کارها بوجود می‬ ‫آورد‪(UN 2008).‬‬ ‫‪ -‬همچنین دولت الکترونیک را بعنوان استفاده و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت تبدیل دولت به دولتی اثربخش تر‪ ،‬پاسخگوتر‬ ‫و در دسترس تر تعریف می نمایند‪(Marcin Sakowicz 2004).‬‬ ‫‪ -‬دولت الکترونیک‪ ،‬کاربرد اینترنت و شبکه گسترده جهانی بمنظور انتقال اطلاعات و خدمات دولت به شهروندانش می باشد‬ ‫)‪(UNPAN 2003‬‬ ‫مطالعه گزارش های آماری از آمادگی دولت الکترونیک و تجارت الکترونیک‪ ،‬نشان دهنده رشد فزاینده بهره مندی مردم‪ ،‬شرکتها و‬ ‫سازمانها از تجارت الکترونیک است‪ .‬بعنوان مثال فروش خرده فروشی الکترونیک در آمریکا در سال ‪ 0338‬به بیش از ‪ 103‬میلیارد دلار‬ ‫و تعداد جمعیتی که بصورت آنلاین خرید الکترونیکی انجام می دادند بیش از ‪ 1۱8‬میلیارد نفر بود)‪ (UN 2008‬اما با این وجود شکاف‬ ‫دیجیتالی در بسیاری از کشورها وجود داشته و همچنان یک چالش جدی در روند توسعه اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی کشورها محسوب‬ ‫می گردد‪(OECD 2008).‬‬ ‫کاربردهای\" دولت الکترونیک \" در یک جامعه شامل \"مدیریت الکترونیک‪\" ،\"01‬تجارت الکترونیک‪\"،\"01‬خدمات الکترونیک‪ \"00‬و‬ ‫\"جامعه الکترونیک‪ \"02‬می باشد‪(Mutula 2010) .‬‬ ‫شکل‪ - 1‬مولفه های دولت الکترونیک‪,‬منبع‪HEEKS,2002 :‬‬ ‫‪34 E-Administration‬‬ ‫‪35 E-Business‬‬ ‫‪36 E-service‬‬ ‫‪37 E-Society‬‬

‫‪ 34‬آیا ممانعت از دسترسی به سایتهای اجتماعی روشی مناسب جهت مدیریت محتوا است؟ ‪SCODER‬‬‫‪ -‬کاربردهای مدیریت الکترونیک شامل تعاملات و ارتباطات بین سازمانها ونهادهای دولتی و بعضی اوقات میان دولتها با یکدیگر می‬‫باشد)‪(G2G‬که با فراهم آوردن تسهیلاتی جهت ارتباطات الکترونیکی و تسهیم اطلاعات و دانش و در اختیار قراردادن اطلاعات‬ ‫شفاف‪ ،‬همزمان و بدون رانت در اختیار مردم‪ ،‬بهره وری و اثربخشی عملیاتی و فرایندها را بهبود می بخشد‪.‬‬‫‪ -‬کاربردهای تجارت الکترونیک در راستای بهبود تعاملات و ارتباطات بین دولت و مشتریانش (بعنوان مثال عرضه کنندگان) عمل‬ ‫میکند که از آن به ‪ G2B‬یاد می شود‪.‬‬‫‪ -‬خدمات الکترونیک تعاملات بین دولت و شهروندان را از طریق افزایش سطح دسترسی در هر زمان و در هر مکانی به بخش بیشتری‬ ‫از خدمات حوزه عمومی گسترش می دهد که به ‪ G2C‬معروف است‪.‬‬‫‪ -‬کاربردهای جامعه الکترونیک دولت ‪ G2S‬را قادر می سازد تا در تعامل با عضویت جمعی جوامع و نهادهایی که یک ملت را می سازد‬‫قرار گیرد‪ (Mutula 2010).‬کاربردهای جامعه الکترونیک ظرفیت این را دارد تا یک مشارکت تعاملی و مشاوره های متعدد میان‬ ‫دولت و کلیه ذینفعانش برقرار نماید که از آن به دموکراسی الکترونیک یاد می شود‪(Oyomno,2003).‬‬‫روند تغییرات مسایل دولت الکترونیک در طول زمان به چهار ناحیه در یک نمودار دو بعدی (دارای دو محور زمان و سطح فعالیت دولت‬‫الکترونیک)تقسیم می شود که شامل آمادگی(آگاهی‪،‬زیر ساخت و شکاف دیجیتالی)‪ ،‬دسترسی (عرضه و مرحله بلوغ)‪ ،‬جذب( تقاضا‪،‬‬‫کاربرد و استفاده از شکاف)‪ ،‬تاثیر( کارایی‪ ،‬اثربخشی و برابری) می باشد که با مرور زمان از مرحله آمادگی به تاثیر و اثر حرکت می نماییم‪(.‬‬ ‫‪)OECD 1999, ESCWA 2005‬‬ ‫شکل ‪ - 2‬روند تغییرات مسایل دولت الکترونیک در طول زمان‬ ‫‪ 1-2‬روندهای کلي توسعه مفهوم دولت الکترونیک)‪:(Mutula 2010‬‬‫‪ :E-Government -‬دولت الکترونیک اشاره به کاربرد و اجرایی سازی‪ ICT‬در تسهیل نمودن فرایندها و اهداف حاکمیت اجتماعی‬ ‫مانند اطلاعات برای مشارکت سیاسی‪،‬مشاوره‪،‬اجماع عقاید و آرا‪ ،‬کارکنان دولت‪ ،‬سیاستگذاران و شهروندان‬‫‪ :E-Governance -‬حکمرانی الکترونیک سطح پیشرفته ‪ E-Government‬که مشارکت و درگیری بین دولت‪-‬شهروند کاملا از طریق‬‫کانال دیجیتال اتفاق می افتد‪.‬در واقع حکمرانی الکترونیک چارچوب یکپارچه ای را می سازد که فرایندها و عملیات دولت الکترونیک‬ ‫در فضای آن اتفاق می افتد‪.‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪35 4393‬‬ ‫‪ : Connected/Networked Governance -‬حکمرانی الکترونیک شبکه ای ‪ /‬متصل شکل عمیق تری از حکمرانی الکترونیک که‬ ‫اشاره به فعالیتهای جمعی دولتی با مشارکت و درگیری خلاقانه همه گروههای جامعه در ایجاد و ارائه بهتر خدمات ‪Public 08‬‬ ‫‪ Goods‬است‪.‬‬ ‫‪ 2-2‬رتبه بندی ارزیابي آمادگي دولت الکترونیک کشورها طي سالهای مختلف‪:‬‬‫پایگاه اطلاعات توسعه دولت الکترونیک واقع در دپارتمان اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد هر دو سال یکبار ‪ 113،‬کشور جهان را‬‫از نظر شاخص ترکیبی ‪ EDGI01‬مورد ارزیابی قرار می دهد‪ .‬این شاخص در مجموع بیانگر میزان توانمندی ‪ ،‬تمایل و موفقیت کشورها در‬‫توسعه زیر ساختها و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت ارائه بهتر و با کیفیت خدمات بخش عمومی می باشد و آمادگی دولت‬ ‫الکترونیک را بطور جهانی با در نظر گرفتن هدف غائی که همان \"مشارکت همه\" در توسعه می باشد‪،‬ارزیابی می کند‪.‬‬‫این معیار با یک دیدگاه کل نگر از سه بعد اصلی دسترسی خدمات آنلاین‪ ،(OSI)13‬توسعه زیر ساختهای مخابراتی‪ (TII)11‬و قابلیتهای‬‫توسعه سرمایه های انسانی‪ (HCI)10‬و با ضرایب وزنی برابر ‪ 1/0‬تشکیل شده است‪ .‬جدول‪ 1‬رتبه بندی ‪ 1‬کشور برتر دنیا طی سالهای‬‫‪ 0331‬الی ‪ 0311‬را نشان می دهد‪ ،‬که بر این اساس کشور کره جنوبی در دو ارزیابی پیاپی سالهای ‪0310‬و‪ 0311‬در صدر کشورهای‬ ‫جهان قرار دارد‪.‬‬ ‫جدول ‪ .1‬رتبه بندی ‪ 5‬کشور برتر دنیا طي سالهای ‪ 2115‬الي ‪2114‬‬‫‪0311 0310 0311 0313 0331 0338‬‬ ‫رتبه ‪0332 0330 0331‬‬‫آمریکا سنگاپور سنگاپور سنگاپور کره جنوبی کره جنوبی‬ ‫‪ 1‬آمریکا آمریکا آمریکا‬‫‪ 0‬کانادا کانادا سنگاپور سنگاپور آمریکا انگلستان آمریکا هلند استرالیا‬‫سوئد آمریکا سوئد انگلستان سنگاپور‬ ‫کانادا‬ ‫‪ 0‬سنگاپور سنگاپور کانادا‬ ‫کره جنوبی انگلستان کانادا کره دانمارک‬ ‫‪ 1‬فنلاند ژاپن‬‫ژاپن فرانسه‬ ‫جنوبی‬‫هلند‬ ‫ژاپن استرالیا فنلاند آمریکا‬ ‫ژاپن‬ ‫کره جنوبی‬ ‫کره‬ ‫‪ 1‬سوئد‬ ‫جنوبی‬‫‪38‬کالاهایی که نه رقابت پذیرند و نه قابل ارائه نشدن که حق تمام شهروندان است مانند هوای پاک‪،‬‬ ‫خانه روشن‪ ،‬آب سالم ‪ ،‬ارتباطات و‪...‬‬ ‫‪39 Electronic Government Development Index‬‬ ‫‪40 Online-Service Index‬‬ ‫‪41 Telecommunication-Infrastructure Index‬‬ ‫‪42 Human-Capital Index‬‬

‫‪ 36‬آیا ممانعت از دسترسی به سایتهای اجتماعی روشی مناسب جهت مدیریت محتوا است؟ ‪SCODER‬‬‫یکی از یافته های پیمایش ‪ 0311‬آن است که سطح درآمد ملی کشورها که شاخصی کلی برای تعیین میزان پیشرفت اقتصادی محسوب‬ ‫می گردد‪،‬‬‫بر توسعه دولت الکترونیک نیز تاثیر گذار است‪،‬زیرا دسترسی به زیر ساخت ‪ ICT‬و ارائه آموزش های لازم چون مهارت و دانش فناوری‬‫اطلاعات مرتبط با سطح درامد کشورها می باشد‪.‬فقدان این عوامل مانع پیاده سازی ابتکارات دولت الکترونیک می باشد‪ .‬به هر حال آشکار‬‫است که درآمد ملی به تنهایی توسعه دولت الکترونیک را تضمین نمی کند‪ .‬کشورهای بسیاری وجود دارند که علیرغم رشد نسبتا کم‬‫درامد ملی‪،‬پیشرفت چشم گیری در حوزه دولت الکترونیک داشته اند‪ 10.‬جدول ‪ 0‬رهبران دولت الکترونیک به تفکیک هر منطقه و قاره را‬ ‫نشان می دهد‪.‬‬ ‫جدول ‪ .2‬رهبران دولت الکترونیک به تفکیک هر منطقه و قاره‬ ‫شکل ‪ 0‬وضعیت شاخص دولت الکترونیک و مولفه های آن را در سال ‪ 0311‬نشان می دهد‪:‬‬ ‫شکل ‪ :3‬وضعیت شاخص دولت الکترونیک در سال ‪UNPAN,2014 2114‬‬ ‫‪ 3-2‬جایگاه وضعیت توسعه دولت الکترونیک ایران در جهان‪:‬‬ ‫‪43‬کشورهایی چون ارمنستان‪ ،‬مغولستان‪،‬سریلانکا و روآندا‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪37 4393‬‬ ‫ایران در سال ‪ 0311‬در رتبه بندی جهانی‪ ،‬با نمره ‪ 3۱1132‬جایگاه متوسط راداشته و در بین ‪ 12‬کشور آسیا رتبه ‪ 03‬و از بین ‪110‬‬ ‫کشور جهان رتبه ‪ 131‬را داشته است که در مجموع با توجه به پتانسیلهای غنی اجتماعی و اقتصادی و چشم انداز ‪ 03‬ساله توسعه پیش‬ ‫رو و کسب عنوان جایگاه برتر منطقه‪ ،‬قطعا وضعیت مناسبی را دارا نمی باشد‪.‬‬ ‫‪ 4-2‬شاخص های ارزیابي دولت الکترونیک‪:‬‬‫جدول ‪ .3‬شاخص های ارزیابي دولت الکترونیک‬ ‫ردیف پروژه ‪ /‬سازمان‬‫سال مولفه‬‫سازمان ملل‪ 0 0311 UN/EGDI‬مولفه اندازه گیری وب و پیشرفت خدمات آنلاین‪ ،‬زیر ساخت ارتباطات‪ ،‬سرمایه انسانی به‬ ‫‪1‬‬ ‫همراه مشارکت الکترونیکی‬‫‪ 0‬مولفه آمادگی دولت و استفاده از خدمات دولت‬ ‫تدوین مدل ارزیابی ‪1081‬‬ ‫‪2‬‬ ‫توسعه ‪-ICT‬حنفی زاده‬‫‪ 1‬مولفه( آمادگی شبکه و زیر ساخت‪،‬بهینه سازی و کارایی مدیریت‪،‬خدمات آنلاین و برنامه‬ ‫‪0311‬‬ ‫ارزیابی آمادگی دولت‬ ‫‪3‬‬ ‫های کاربردی‪ ،‬پورتال ملی‪،‬ارتقای دولت الکترونیک‪،‬مشارکت الکترونیک و شمول‬ ‫الکترونیک ‪-‬‬ ‫دیجیتال‪CIO ،‬دولت‪،‬امنیت سایبری‪ ،‬ساختار دولتی باز)‬ ‫دانشگاه‪WASEDA‬‬ ‫‪ 1‬مولفه( اندازه گیری پورتال‪ ،‬خدمات الکترونیکی‪ ،‬سرمایه فکری و انسانی‪ ،‬امنیت و‬ ‫‪1013‬‬ ‫ارزیابی آمادگی‬ ‫‪4‬‬‫اطمینان‪،‬زیر ساخت نهادی‪،‬مدیریت و رهبری‪،‬زیر ساخت فاوا‪ ،‬برنامه های کاربردی و همکاری‬ ‫الکترونیکی استانداریها‪-‬‬ ‫و ارتباطات)‬ ‫حنفی زاده‬ ‫‪ 5-2‬روند تکاملي پروژه های انجام شده بر روی دولت الکترونیک( صدر ‪:)1331‬‬‫جدول ‪ .4‬روند تکاملي پروژه های انجام شده بر روی دولت الکترونیک‬‫خصوصیات و ویژگی ارزیابی‪،‬معیار‪،‬هدف اصلی و‬ ‫ردیف نام پروژه(سازمان) متدولوژی جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها‬ ‫نتیجه‬ ‫در زمینه جامعه اطلاعاتی‪،‬توسط سازمانهای آمار‬ ‫‪E-Europe,EU‬‬ ‫‪1‬‬‫اندازه گیری دولت الکترونیکی با مقایسه توسعه‬ ‫ملی‪ ،‬کلیه سطوح و لایه های دولت مورد ارزیابی‬ ‫آنلاین ‪ 03‬خدمت عمومی کلیدی‬ ‫قرار گرفت‬

‫‪ 38‬آیا ممانعت از دسترسی به سایتهای اجتماعی روشی مناسب جهت مدیریت محتوا است؟ ‪SCODER‬‬ ‫هدف‪ :‬تعریف محیط دولت الکترونیک یک کشور و‬ ‫ارزیابی وبسایت از طریق ارسال پرسشنامه به‬ ‫‪UNPAN‬‬ ‫‪0‬‬ ‫نشان دادن ظرفیت جهت توسعه بروز و پایدار‬ ‫متخصصین بخش دولتی‬ ‫‪E-Envoy‬‬ ‫‪0‬‬‫روش‪ :‬تجزیه و تحلیل شاخصهای اساسی‪ IT‬و اندازه‬‫گیری سرمایه انسانی استراتژیک برای هر کشور عضو‬ ‫‪UN‬‬‫متمرکز بر مسایل بسیار مهمی نظیر در دسترس‬ ‫مصاحبه و پرسشنامه های هدفمند در سراسر جهان‬ ‫بودن و قابلیت همکاری‬ ‫و با انتخاب کشورهای پیشرفته و توسعه یافته‬‫تدوین نقشه راه برای توسعه دولت الکترونیک‪-‬طبقه‬ ‫ارزیابی دقیق ‪ 233‬وبسایت محلی و منطقه ای و‬ ‫‪Keelan‬‬ ‫‪1‬‬ ‫بندی وبسایتها بر اساس تقاضا و کاربرد‪،‬مدیریت‪،‬‬ ‫سپس از طریق آزمون و مصاحبه ‪ 13‬مورد کاوی‬‫کمک رسانی‪،‬شکل ظاهری‪،‬تجزیه و تحلیل مدلهای‬‫کسب و کار‪،‬فرایندهای کاری‪،‬مالی‪،‬قانونی‪،‬اجتماعی‬ ‫و‪...‬‬ ‫ابزار و زیر ساختهای ‪، ICT‬انتظارات از دولت‬ ‫پرسشنامه هایی در سطح ملی‪ ،‬منطقه ای و بومی‪-‬‬ ‫‪Efroum‬‬ ‫‪1‬‬ ‫الکترونیک‪ ،‬بررسی مسائل شهروندان‪ ،‬کسب و‬ ‫مصاحبه چهره به چهره‪،‬جمع اوری گسترده داده ها‬‫کارها‪،‬دولت ‪،‬مرزها و حدود‪،‬محرکها در فرایند اجرای‬ ‫و اطلاعات جهت توسعه دولت الکترونیک در اروپا‬ ‫دولت الکترونیک‬‫معیار اصلی‪ :‬ارتباط سرویس و خدمات و کاربردها‪،‬‬ ‫مصاحبه از شهروندان و بخش اقتصادی‬ ‫‪Momentum‬‬ ‫‪0‬‬‫رضایتمندی شهروندان و کسب و کار‪،‬حفظ اعتماد‬ ‫‪Research‬‬ ‫‪group‬‬ ‫عمومی‬‫پاسخ به این سوالات کلیدی‪:‬سطوح کاربرد و استفاده‬ ‫اندازه گیری تاثیر اینترنت بر روی دولت به لحاظ‬ ‫‪Go-Taylor-‬‬ ‫‪2‬‬‫دولت الکترونیک چیست؟ آیا مسئله امنیت یک مانع‬ ‫ملی و بین المللی‪-‬مصاحبه تلفنی با ‪ 01333‬نفر از‬ ‫‪Nelson‬‬ ‫برای دستیابی به دولت الکترونیک است؟‬ ‫میان ‪ 02‬کشور‬‫مطالعات و ارزیابی های مبتنی بر وب بر روی‬ ‫ارزیابی ‪ 088‬شرکت در لهستان از لحاظ میزان در‬ ‫‪Cap-Gemini‬‬ ‫‪8‬‬ ‫خدمات الکترونیکی بخش عمومی دولتی‬ ‫دسترس پذیری وبسایت نهادها و موسسات عمومی‬ ‫‪Ernst&Young‬‬ ‫دولتی در نقاط مختلف شهری و روستایی‬‫ابعاد گوناگون خدمات دولت الکترونیک و دموکراسی‬ ‫‪ 10‬خدمت الکترونیک از ‪ 13‬شرکت خصوصی مورد‬ ‫‪Balanced E-‬‬ ‫‪1‬‬ ‫الکترونیک‪ 11-‬معیار در ‪ 1‬زمینه‪ :‬سود‪،‬‬ ‫ارزیابی قرار گرفت‬ ‫‪Government‬‬ ‫کارایی‪،‬شراکت‪ ،‬شفافیت و مدیریت تغییر‬ ‫تمرکز بر کاربران نهایی‪ :‬سوال اصلی این بود که‬ ‫گروههای کاری متمرکز و پرسشنامه های چهره به‬ ‫‪Indoville‬‬ ‫‪13‬‬‫چگونه مردم از وبسایتهای داخلی استفاده می کنند؟‬ ‫چهره برای کاربران و شهروندان در ‪ 8‬شهرداری‬ ‫بزرگ‬ ‫پروژه های انجام شده در ایران‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪39 4393‬‬‫بررسی بعد دولت الکترونیکی در ‪ 0‬بعد آمادگی دولت‪/‬طرف عرضه(‪ 11‬شاخص) و استفاده از خدمات دولت ‪/‬‬ ‫تدوین مدل ارزیابی‬ ‫‪10‬‬ ‫طرف تقاضا(‪ 2‬شاخص)‬ ‫توسعه ‪ICT-‬حنفی‬ ‫زاده‬‫مطالعه و بررسی بیش از ‪ 83‬مدل معتبر در زمینه ارزیابی آمادگی (دولت) الکترونیکی و اسناد بالادستی در‬ ‫ارزیابی آمادگی‬ ‫‪10‬‬ ‫حوزه فاوا‪ ،‬یک مدل مفهومی با ‪ 1‬مولفه و ‪ 21‬شاخص‬ ‫الکترونیکی‬ ‫استانداریها‪-‬حنفی‬ ‫زاده‬‫با توجه به رشد روز افزون تکنولوژی های مخابراتی خصوصا در حوزه موبایل و ارتباطات سیار باند پهن‪ ،‬استفاده از موبایل یکی از راهکارهای‬‫مهم کشورها (خصوصا کشورهای در حال توسعه ‪/‬کمتر توسعه یافته که فاقد زیر ساختها و خطوط اتصال ارتباطی قوی و یکپارچه هستند‬ ‫) جهت ایجاد‪ ،‬توسعه و ارتقای خدمات دولت الکترونیک می باشد‪.‬‬‫در اینفوگرافی ذیل به پتانسیل موبایل در راستای تحقق بخشی و توسعه دولت الکترونیک اشاره شده است‪(.‬مرجع‬ ‫‪(www.foreseeresults.com‬‬ ‫شکل ‪ :4‬اینفوگرافي پتانسیل موبایل در راستای توسعه دولت الکترونیک‬

‫نتیجه گیری‪:‬‬‫یقیناً سازمانهای بینالمللی مثل ‪ OECD‬و ‪ ،UN‬سیاستمداران‪ ،‬ادارات دولتی و پژوهشگران پیشنهادات زیادی در مورد نتایج توسعه‬ ‫دولت الکترونیک ارائه دادهاند این پیشنهادات شامل‪:‬‬ ‫‪ -‬دولت الکترونیک یک ابزار بزرگ کارآیی و مدیریت بهتر خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ -‬دولت الکترونیک هماهنگی و همکاری دولت را بهبود میبخشد‪.‬‬‫‪ -‬دولت الکترونیک مشارکت عمومی را در کار دولت ارتقاء میبخشد و فرایند مردسالاری ‪ ،‬دولت و مردم را به یکدیگر نزدیکتر‬ ‫میکند‪.‬‬‫در ایران نیز با توجه به اینکه هنوز در ابتدای راه توسعه دولت الکترونیک قرار داریم ‪،‬ترسیم دورنمای دولت الکترونیک در کشور نیازمند‬‫طراحی‪ ،‬تدوین و اجرای نظام مند و سریعتر برنامه های توسعه زیر ساختهای فنی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و حقوقی است تا بتوان‬ ‫با شناخت کامل ابعاد دولت الکترونیک در آینده‪ ،‬به جایگاه واقعی خود دست یابد‪.‬‬‫همچنین در همین زمینه می توان مطالعات خوبی در رابطه با تاثیر پیاده سازی دولت الکترونیک بر کاهش هزینه های جاری و اداری‬‫کشور‪،‬افزایش ‪ ،GDP/GNI‬میزان اشتغال‪ ،‬افزایش شفافیت محیط کسب و کار بعنوان یکی از فاکتورهای اصلی تاثیر گذار بر جذب‬‫منابع و سرمایه گذاری خارجی و پیوستن به سازمان تجارت جهانی‪ ،‬ارتقای توانمند سازی شهروندان و غنی سازی خدمات نوآورانه‬‫انجام داد که مطمئنا به روشن تر شدن ابعاد موضوع و شناخت دقیقتر چالشها‪،‬محرکها و موانع پیش روی پیاده سازی موفق دولت‬ ‫الکترونیک در جامعه ایران با شرایط خاص فرهنگی ‪،‬سیاسی و اقتصادی کمک بسزایی خواهد کرد‪.‬‬ ‫مراجع‪:‬‬ ‫صدر ‪ ،‬سید محمد حسین ‪ ،‬گزارش سوم درس اقتصاد دیجیتال دکتر حنفی زاده ‪ ،‬دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه‬ ‫طباطبایی ‪. 1013 ،‬‬ ‫تحلیل وضعیت توسعه دولت الکترونیک در جهان و ایران(بر اساس گزارش توسعه دولت الکترونیک سازمان ملل در سال ‪،)0311‬از‬ ‫مجموعه گزارشات نظام پایش شاخصهای فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور‪،‬سازمان فناوری اطلاعات ایران‪،‬وزارت ارتباطات و فناوری‬ ‫اطلاعات‬ ‫‪Stephen M. Mutula, 2010, Digital Economies, SMEs and E-Readiness, IGI Global‬‬ ‫‪Hanafizadeh,P.,Hanafizadeh,M.R., & Khodabakhshi,M.R (2009b). Taxonomy of e-readiness‬‬ ‫‪assessement measures.‬‬ ‫‪Hanafizadeh,M.R.,Hanafizadeh,P., & Saghaei,A..(2009). the Pros and Cons of Digital Divide and‬‬ ‫‪e-readiness‬‬ ‫‪assessments Economist Intelligence Unit report , Digital economy rankings 2010 , 2010‬‬ ‫‪Vaesi,S.K & Bimar.H (2009).comparision of e-readiness assessment models, Scientific Research‬‬ ‫‪and Essay Vol. 4 (5), pp. 501-512, May, 2009‬‬ ‫‪United Nations, 2014, United Nations E-Government Survey 2014 .‬‬

‫آیا ممانعت از دسترسي به سایتهای اجتماعي‬ ‫روشي مناسب جهت مدیریت محتوا‪ 44‬است؟‬ ‫حمیدرضا بزی‬ ‫تربیت مدرس‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫مقدمه‬ ‫مزیت اینترنت این استت که انواع کانالهای ارتباطی مانند پستت الکترونیک‪ ،‬چت‪ ،‬وبلاگ و ستایتهای شبکه های اجتماعی‪ 11‬را بوجود‬ ‫آورده که هریک بطریقی بین افراد تعامل برقرار می نمایند‪ .‬این تعاملات سبب ایجاد انواع مشارکتهای یک به یک‪ ،‬یک به چند و چند به‬ ‫چند شده است(‪ .)Eisenlauer, 2014‬با توجه به رشد فناوریهای وب ‪ ،0‬شاهد تولد‪ ،‬بلوغ و پذیرش عمومی سایتهای شبکه های اجتماعی‬ ‫بوده ایم؛ این پدیده علاوه بر پذیرش عمومی‪ ،‬در مجامع پژوهشتی و دانشتگاهی نیز مورد پذیرش قرار گرفته و هر یک افراد جامعه جهت‬ ‫تحقق هدف خاصی در این شبکه ها عضو شده اند و فعالیتهای اجتماعی و پژوهشی خود را انجام می دهند( ‪Veletsianos & Kimmons,‬‬ ‫‪ .)2013‬علی رغم افزایش تعداد کاربران اینترنت و فعالیتهای بر خط‪ ،‬تمایل به فیلتر کردن محتوای اینترنت نیز در برخی کشورها بیشتر‬ ‫شده است‪ .‬این دوگانگی جنگ نرم‪ 10‬نامیده می شود(‪ .)Shirazi, 2014‬در کشورهای حوزه خاور میانه و شمال افریقا‪ ،12‬به بهانه مدیریت‬ ‫محتوا (چرخه تولید‪ ،‬توزیع و اکتستاب محتوا) و بنا بر دلایل سیاسی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی‪ ،‬دسترسی به سایتهای شبکه های اجتماعی را‬ ‫ممنوع نموده اند‪ .‬این نحوه برخورد با ستتایتهایی که دائماً در حال تولید محتوا هستتتند‪ ،‬بدترین نوع برخورد بوده و مانعی استتت جهت‬ ‫مدیریت مناستب محتوا‪ ،‬خلق ارزش و ثروت‪ .‬در این نوشتتار در ابتدا محتوا تعریف شتده و ستپس به بررستی فضای مجازی و اثرات آن‬ ‫پرداخته و پیشتنهادهایی جهت استتفاده از روش نرخ گذاری محتوا و همچنین ایجاد ستایتهای اجتماعی جایگزین داخلی برای مدیریت‬ ‫مناسب محتوا‪،‬ارائه می گردد‪.‬‬ ‫مدیریت مناسب محتوا‬ ‫جهت مدیریت مناستب محتوا نیاز استت تا تعریف درستتی از محتوا ارائه شتده‪ ،‬ارزش آن درک شتده و سپس به مدیریت چرخه تولید‪،‬‬ ‫توزیع و اکتستاب آن اندیشتیده شود‪ .‬تعاریف مختلف و متعددی از محتوا ارائه شده است‪ .‬برخی معتقدند که هر داده‪ ،‬اطلاعات و دانشی‬ ‫که بصتورت دیجیتال ارائه گردد و هرآنچه در وب سایتها و شبکه های مجازی اعم از تصاویر‪ ،‬فایلهای صوتی‪ ،‬متنی و ‪ ..‬قرار گیرد‪ ،‬محتوا‬ ‫استت‪ .‬اما تعریف ما در این نوشتتار مترادف تعریف ماچولا از محتوا استت که بدین صورت است(‪ :)Mutula & Global, 2010‬محتوا‪ ،‬یک‬ ‫فرآیند ذهنی استت که محوریت آن با انستان بوده و ستبب ایجاد محصول‪ ،‬خدمت یا فرآیند می گردد که برای کاربر نهایی ایجاد ارزش‬‫‪44 Content‬‬‫)‪45 Social Network Sites (SNS‬‬‫‪46 Soft War‬‬‫(‪47 MENA ) Middle East and North Africa‬‬

‫‪ 42‬آیا ممانعت از دسترسی به سایتهای اجتماعی روشی مناسب جهت مدیریت محتوا است؟ ‪SCODER‬‬ ‫می نمتاید‪ .‬بهر حال‪\" ،‬محتوا\" نقش کلیدی در ایجاد و شتتتکوفایی جامعه اطلاعاتی‪ 18‬ایفاد می نماید‪ .‬در چنین جوامعی‪ ،‬منشتتتاء تولید‬ ‫ثروت‪ ،‬دانش استت و همه به دنبال تولید محتوایی هستتند که بتوانند برای یکدیگر به اشتتراک بگذارند‪ .‬بنابراین زیر ستاخت به تنهایی‬ ‫نمی تواند تولید ثروت نماید بلکه \"محتوا\" است که تولید ثروت می کند‪.‬‬ ‫‪ 1 -2‬فضای مجازی‬ ‫فضتتای مجازی‪ ،‬نوعی محیط اطلاعاتی متکی بر شتتبکه های کامپیوتری در محیط اینترنت استتت که از طریق آن ارتباطات برخط اتفاق‬ ‫می افتتد‪ .‬بطور کلی می توان گفتت کته فضتتتای مجازی یکی از ویژگیهای زندگی امروزه استتتت که از طریق آن ارتباطات و فعالیتهای‬ ‫اجتماعی صتورت می پذیرد(‪ .)Clark, 2010‬شبکه های اجتماعی برای افزایش و تقویت تعاملات اجتماعی در فضای مجازی طراحی شده‬ ‫اند‪ .‬افراد از طریق عضتتویت در شتتبکه های اجتماعی و اطلاعاتی که در آن قرار می دهند‪ ،‬هویت خود را معرفی کرده و ارتباطات جدید‬ ‫شتکل می دهند(‪ .)Pempek, Yermolayeva, & Calvert, 2009‬شتبکه های اجتماعی برای تقویت شهروندان جهت مشارکت در تصمیم‬ ‫ستازی‪ ،‬بیان عقاید‪ ،‬ایده ها‪ ،‬نظرات‪ ،‬بستتری فراهم می نمایند که براحتی می توان از عوامل روانی و ذهنی استفاده نموده و تولید محتوا‬ ‫توستط افراد را تقویت نمود(‪ .)Chen, Lu, Wang, Zhao, & Li, 2013‬در این راستتا ستایتهای شتبکه های اجتماعی دو نوع توانمندی و‬ ‫قابلیت عملیاتی ارائه می کنند(‪:)Eisenlauer, 2014‬‬ ‫‪ -‬توانمنتدی عملیاتی اجتماعی‪ : 11‬ویژگیهایی که بر روابط بین افراد تاثیر دارد مانند عملیاتهایی که ایجاد و توستتتعه پروفایل را‬ ‫پشتیبانی می کند‪.‬‬ ‫‪ -‬توانمندی عملیاتی محتوایی‪ : 13‬آن دستتته از ابزارهایی که افراد را قادر می ستتازد تا محتوا تولید کرده و ستتپس آن را از طرق‬ ‫مختلف توزیع و یا بازیابی نمایند‪ .‬این محتوا می تواند بصورت محصولات فرهنگی‪ ،‬اطلاعاتی و ‪ ...‬ارائه گردد‪.‬‬ ‫‪ 2-2‬معایب ممانعت از دسترسي‬ ‫فیلتر کردن وب سایتها و شبکه های اجتماعی سبب ممانعت از اشتراک دانش می شود‪ .‬فیلتر کردن‪ ،‬سانسور کردن‪ ،‬تابو و تکذیب در دراز‬ ‫مدت به این دلیل که مانعی جهت کسب دانش موجود‪ ،‬ایجاد می کند سبب ایجاد جهل در جوامع می شود(‪ .)Roberts, 2013‬این فضا‬ ‫شامل مقدار زیادی اطلاعات است که بطور پیوسته نیز به میزان آن افزوده می گردد‪ .‬علاوه بر اندازه‪ ،‬ویژگیها و مشخصات فضای مجازی‬ ‫نیز در حال تغییر است یعنی به عبارت دیگر علاوه بر رشد کمی در میزان تولید محتوا (داده ها‪ ،‬مستندات‪ ،‬ارتباطات برقرار شده و‬ ‫یادداشتها و ‪ ،)...‬کاربران نیز از حالت منفعل خارج شده و به طرق مختلف به تولید فعالانه محتوا می پردازند(‪.)Kaptein & Kamps, 2013‬‬ ‫با توجه به تعریفی که در بالا ارائه شد‪ ،‬می توان بیان نمود که سایتهای شبکه های اجتماعی با توجه به ماهیتی که دارند‪ ،‬انواع و اقسام‬ ‫محتوا تولید می نمایند که می تواند خلق ارزش و ثروت نماید و ممانعت از کسب محتوای تولیدی‪ ،‬نامعقول می باشد‪.‬‬ ‫همانطور که بیان شد‪ ،‬استفاده از شبکه های اجتماعی سبب ایجاد اعتماد متقابل و مشارکت های جدید می شود‪ .‬تمایل و علاقه جهت‬ ‫اعتماد و مشارکت جهانی تا حدی پیشرفته است که با الهام از سیستم باز ویکی پدیا‪ ،‬زمینه سازی جهت ظهور نوعی پارادایم جدید در‬ ‫زمینه همکاری بوجود آمده است و ابزارهای نوینی‪ ،‬جهت مدیریت دانش ایجاد شده است و محققان مباحث نوینی تحت عنوان نوشتن و‬ ‫ویرایش جمعی‪ 11‬مقالات مطرح می نمایند(‪.)Feldstein, 2011‬‬‫‪48 Information Society‬‬‫‪49 Social Functional Affordance‬‬‫‪50 Content Functional Affordance‬‬‫‪51 Crowd As Writer-Editor‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪43 4393‬‬ ‫‪ 3-2‬راه حلهای جایگزین ممانعت از دسترسي (فیلترینگ)‬ ‫پیشنهاد این است که راه حل \"ممانعت صرف از دسترسی به سایت‪ ،\"10‬با توجه به اهمیت والایی که جهت استفاده مناسب از محتوای‬ ‫تولید شده در شبکه های اجتماعی بیان شد‪ ،‬کنار گذاشته شود و از راه حلهای جایگزین استفاده شود‪.‬‬ ‫اولین پیشنهاد‪ ،‬استفاده از روش نرخ گذاری محتوا‪ 10‬است‪ .‬در این روش محتوای تولیدی‪ ،‬نرخ گذاری شده و با توجه به ماهیت محتوا‬ ‫و خط مشی تعریف شده‪ ،‬فقط محتواهایی که نامناسب باشند‪ ،‬فیلتر می شوند نه کل سایت‪ .‬این روش‪ ،‬این امکان را بوجود می آورد تا‬ ‫همانطور که در هنگام خرید از میوه فروشی با جدا کردن میوه های خوب از میوه های نامناسب‪ ،‬بهترین انتخاب را داشته باشیم‪ ،‬با‬ ‫جداسازی محتوای مناسب از نامناسب‪ ،‬بهترین مدیریت را در استفاده از محتوا داشته باشیم‪ 11ICRA .‬یک سازمان بین المللی است که در‬ ‫در سال ‪ 0313‬تاسیس شده است‪ .‬این سازمان معتقد است که باید همانند فیلمهای سینمایی که چندین سال است با توجه به تناسب‬ ‫سن مخاطبان نرخ گذاری می شوند‪ ،‬برای هر نوع محتوای موجود در فضای مجازی‪ ،‬نیز نرخ گذاری انجام شود‪ .‬هر محتوا باید با توجه به‬ ‫ماهیتش درجه بندی شده تا محتوایی که واقع ًا مورد تمایل کاربران است در دسترس آنها و اعضای خانواده آنها قرار داده شود و از‬ ‫محتواهای غیر مفید جلوگیری شود(‪ .)Tuscano & Money, 2012‬این مهم با ایجاد استانداردها‪ ،‬دستورالعملها و اجبار تولید کنندگان‬ ‫محتوا به نرخ گذاری محتوای خود و با کمک نرم افزارها و سایتهای مشاور محتوا‪ 11‬که امکان فیلترینگ محتوا (اکثر موتورهای جستجوگر‬ ‫مانند ‪ IE‬این امکان را دارند) را با توجه به درخواست کاربر ایجاد می کند‪ ،‬محقق می گردد‪.‬‬ ‫پیشنهاد دوم‪ ،‬ایجاد سایتهای اجتماعی ملی (داخلی) با کارایی و قابلیت بالا است که می تواند به عنوان جایگزین ارائه شود‪ .‬اگر این‬ ‫سایتها نکات فنی و امنیتی (حفظ حریم خصوصی و محرمانگی کاربران) را رعایت نمایند و بتوانند تعداد زیادی از مخاطبان داخلی را‬ ‫جذب نمایند‪ ،‬می توانند در دراز مدت سبب رونق تولید محتوای داخلی گردند‪ .‬محتوای داخلی‪ 10‬بر اساس دانش و تجربه محلی که متعلق‬ ‫به افراد آن جامعه است و در طی سالها متناسب سازی شده و شکل گرفته‪ ،‬بوجود می آید‪ .‬محتوای داخلی سبب افزایش شفافیت‪ ،‬آموزش‬ ‫و انتقال تجربه شده و برای سازمانهای محلی بهره وری و مزیت رقابتی ایجاد می نماید‪ .‬البته این پیشنهاد با دو مانع اساسی مواجه است‬ ‫که باید برطرف گردد‪ ،‬یکی مشکل عدم وجود آزادی رسانه و مدیا است؛ بر اساس گزارش بررسی آزادی رسانه در کشورها‪ ،‬ایران در دسته‬ ‫کشورهای \"غیر آزاد\" قرار دارد و همچنین در گزارش دیگری ایران‪ ،‬از نظر آزادی رتبه ‪ 121‬را بین ‪ 128‬کشور کسب نموده است( ‪Shirazi,‬‬ ‫‪ .)2014‬این عدم آزادی می تواند یک ضد انگیزش در پذیرش جایگزین داخلی و تولید محتوای داخلی باشد‪.‬‬ ‫مشکل دوم به نقش بسزای دولت الکترونیک در بهبود تولید و انتشار محتوای محلی مرتبط است‪ .‬همانطور که در منابع مختلف بیان شده‬ ‫است؛ دولت الکترونیکی نقش بسیار مهمی در پشتیبانی و پیشرانی تولید محتوای داخلی دارد و می تواند منبع عظیمی از محتوای داخلی‬ ‫را در اختیار همگان قرار دهد(‪ .)Mutula & Global, 2010‬با توجه به گزارش ارائه شده توسط دانشگاه واسدای ژاپن‪ ،‬رتبه شاخص دولت‬ ‫‪52 Site Filtering‬‬ ‫‪53 Content Rating‬‬ ‫‪54 Internet Content Rating Association‬‬ ‫‪55 Content Advisor‬‬ ‫‪56 Local Content‬‬

SCODER ‫ آیا ممانعت از دسترسی به سایتهای اجتماعی روشی مناسب جهت مدیریت محتوا است؟‬44‫ که این موضوع نیز می تواند نقش منفی در‬،)‫الکترونیک ایران در میان سایر کشورها از وضعیت مناسبی برخوردار نیست (جدول زیر‬ .‫توسعه و پذیرش جایگزینهای داخلی ایفاد نماید‬ Waseda University International e-Government : ‫ رتبه بندی ایران از نظر شاخص دولت الکترونیک در سالهای اخیر )منبع‬: 1‫جدول‬ )Ranking ‫جدول رتبه بندی دولت الکترونیک‬ ‫ سال گزارش‬0311 0310 0310 0311 ‫ تعداد کل کشورها‬13 11 11 01 ‫ رتبه ایران‬18 10 11 01 ‫نتیجه گیری‬‫ تولید‬.‫ نهایتاً تولید دانش داشته باشد‬،‫به وضوح بیان شد که استفاده مناسب از شبکه های اجتماعی می تواند اثرات مثبتی در تولید محتوا‬‫ صرفنظر از اینکه از کدام پیشنهاد ارائه شده به عنوان جایگزینی‬.‫ سبب تولید ثروت می گردد‬،‫دانش نیز در دنیای دانش محور امروزی‬‫ راه حل مناسبی برای‬،‫ این نکته حائز اهمیت است که ممانعت از دسترسی به سایتهای اجتماعی‬،‫ استقبال شود‬،‫برای ممانعت دسترسی‬ .‫ توزیع و اکتساب محتوا) نیست‬،‫مدیریت محتوا (چرخه تولید‬ ‫مراجع‬Chen, A., Lu, Y., Wang, B., Zhao, L., & Li, M. (2013). What drives content creation behavior on SNSs? A commitment perspective. Journal of Business Research, 66(12), 2529-2535.Clark, D. (2010). Characterizing cyberspace: past, present and future: working paper, version 1.2, 12 March 2010, http://web. mit. edu/ecir/pdf/clark-cyberspace. pdf.Eisenlauer, V. (2014). Facebook as a third author—(Semi-) automated participation framework in Social Network Sites. Journal of Pragmatics.Feldstein, A. (2011). Deconstructing wikipedia: collaborative content creation in an open process platform. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 26, 76-84.Kaptein, R., & Kamps, J. (2013). Exploiting the category structure of Wikipedia for entity ranking. Artificial Intelligence, 194, 111-129.Mutula, S. M., & Global, I. (2010). Digital Economies: SMEs and E-readiness: Business Science Reference.Pempek, T. A., Yermolayeva, Y. A., & Calvert, S. L. (2009). College students' social networking experiences on Facebook. Journal of Applied Developmental Psychology, 30(3), 227-238.Roberts, J. (2013). Organizational ignorance: Towards a managerial perspective on the unknown. Management Learning, 44(3), 215-236.Shirazi, F. (2014). Interrogating Iran’s restricted public cloud: An Actor Network Theory perspective. Telematics and Informatics, 31(2), 228-236.

‫بررسي سه سطح از شکاف دیجیتالي از منظر برخي شاخص های آمادگي الکترونیکي برای‬ ‫کشورهای درحال توسه و توسعه یافته‬ ‫زهرا جلاییان زعفراني‬‫دانشکده پردیس دانشگاه علامه‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫مقدمه‬‫آمادگی دیجیتالی و شکاف دیجیتالی دو روش ارزیابی عملکرد ‪ ICT‬در بین کشورها هستند‪ .‬آمادگی دیجیتالی به طور عام شامل تعدادی از‬‫شاخصهایی است که توانایی یک کشور را در بهره برداری از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات ارزیابی می کند‪ .‬برای مثال در ‪ ITU‬دو گروه‬‫شاخصهای \" دسترسی\" و \" مهارت\" در استفاده از موبایل و اینترنت مورد بررسی قرار می گیرد‪ .‬شاخص های دیگری نیز از آمادگی‪ ،‬برای‬‫ارزیابی شکاف ارائه شده است‪ .‬طی سالهای گذشته برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی مدلها و ابزارهای زیادی ایجاد شده است (بیش از ‪11‬‬‫مدل) اما بسیاری از این مدلها از جامعیت لازم برخورد دار نبوده و هر یک تنها جنبه خاصی را موردتوجه قرار داده است‪ .‬برخی از این مدلها‪،‬‬‫با تاکید بر جنبه های اجتماعی میزان آمادگی جامعه یا نظام اقتصادی کشور را برای استفاده از ‪ ICT‬و تجارت الکترونیکی مورد بررسی قرار‬‫داده اند ‪ ،‬اما برخی دیگر تاکیدشان بر زیرساخت های ارتباطی و جنبه های تکنولوژیکی بوده است‪ .‬در ضمن سطح متغیرهای مدلهای‬‫پیشنهادی نیز در سطوح مختلف فردی ‪ ،‬سازمانی‪ ،‬صنعت‪ ،‬کشور‪ ،‬منطقه یا بین الملل پراکنده بوده است‪ .‬به طور کلی مدلهای آمادگی‬‫الکترونیک در سطح ملی اغلب توسط موسسات مشاوره ای یا سازمانهای بین المللی ارایه شده اند‪ .‬برخی از مدلهای دیگر که در سطح صنعت‬ ‫یا سازمانی هستند معمولا توسط پژوهشگران علمی تدوین شده اند‪.‬‬ ‫تعریف شکاف دیجیتالي‪:‬‬‫شکاف دیجیتالی به فاصله میان افرادی که به تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات دسترسی دارند همچنین دانش مورد نیاز برای استفاده از آن را‬ ‫دارند‪ ،‬در مقابل کسانی که چنین دسترسی یا مهارتی را ندارند‪ ،‬اطلاق می شود(‪.)Gorbacheva et al, 2011‬‬‫)‪ DiMaggio and Hargittai (2001‬پنج بعد برای شکاف دیجیتالی پیشنهاد داده اند‪:‬‬ ‫ابزارهای فنی (نرم افزار‪ ،‬سخت افزار‪ ،‬کیفیت ارتباطات)‬ ‫‪-‬‬ ‫استقلال در استفاده (محل دسترسی‪ ،‬آزادی در استفاده برای فعالیتهای ترجیحی فرد)‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫مدلهای استفاده (انواع استفاده ازاینترنت)‬ ‫‪-‬‬‫شبکه های پشتیبان اجتماعی (با وجود دسترسی به سایرین‪ ،‬فرد می توانند از کمک آنها استفاده نماید‪).‬‬

‫‪ 46‬بررسی سه سطح از شکاف دیجیتالی از منظر برخی شاخص های آمادگی الکترونیکی برای کشورهای درحال توسه ‪SCODER‬‬ ‫‪ -‬مهارت (توانایی فرد در استفاده موثر)‬ ‫‪ -‬بر این اساس محققان برای شکاف دیجیتالی سه سطح قایل هستند‪.‬‬ ‫شکاف جهانی‪ :‬که تفاوت در سطح دسترسی به کامپیوتر و اینترنت در جوامع توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه می باشد‪ .‬با رویکرد‬ ‫سخت افزاری‪.‬‬ ‫شکاف اجتماعی‪ :‬که مربوط به فاصله بین ملتها از منظر دسترسی به اطلاعات و تولید محتوا می باشد‪.‬‬ ‫شکاف دموکراتیک‪ :‬که تفاوت بین جوامعی است که برای تصمیم سازی و حکمرانی در امور از منابع دیجیتالی استفاده می نمایند‬ ‫(‪.)Hargittai, 2002‬‬ ‫تعریف آمادگي الکترونیکي‪:‬‬‫تا کنون تعاریف متعددی از آمادگی الکترونیکی ارائه شده است اما تقریبا در تمامی آنها آمادگی الکترونیکی به عنوان میزان آمادگی و توانایی‬‫یک منطقه در بهره برداری صحیح و استفاده بهینه از فاوا تعریف شده است‪ .‬در زیر تعدادی از تعاریف ارائه شده از آمادگی الکترونیک ارایه‬ ‫می گردد‪.‬‬‫آمادگی الکترونیکی ‪ ،‬توانایی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای توسعه اقتصادی یک کشور و افزایش رفاه آن کشور است‬ ‫)‪.(Sanayei, 2009‬‬‫آمادگی الکترونیکی مفهوم نسبتا جدیدی است که به واسطه نفوذ سریع اینترنت در سراسر جهان و پیشرفت چشمگیر استفاده از فناوری‬ ‫اطلاعات و ارتباطات در کسب و کار و صنعت توسعه یافته است (‪)Mutula & Van Brakel,2006‬‬‫آمادگی الکترونیکی اندازه گیری درجه ای است که یک کشور‪ ،‬ملت یا اقتصاد ممکن است آماده باشد‪ ،‬تمایل داشته باشد و یا آمادگی دستیابی‬ ‫منافع و سودی که از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی حاصل می شود را داشته باشد (‪.)Danish, 2006‬‬‫آمادگی الکترونیکی مفهومی است که به منظور فراهم آوردن چارچوبی یکپارچه برای ارزیابی وسعت و عمق شکاف دیجیتالی میان کشورهای‬ ‫توسعه یافته و درحال توسعه در اواخر دهه ‪ 1113‬شکل گرفت (‪.)Hanafizadeh et al, 2009‬‬‫آمادگی الکترونیکی در دو سطح ماکرو و میکرو مورد بررسی قرار گرفته است‪ .‬مفهوم آمادگی الکترونیکی از منظر ماکرو ‪ ،‬نشات گرفته از‬‫نتیجه تلاشهایی برای فراهم آوردن یک چارچوب یکپارچه برای ارزیابی وسعت و عمق شکاف دیجیتالی میان کشورهای توسعه یافته و در‬‫حال توسعه در طول دهه ‪ 1113‬است‪ .‬این مفهوم از منظر میکرو به واسطه نفوذ سریع اینترنت در سراسر جهان و پیشرفت چشمگیر استفاده‬ ‫از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کسب و کار و صنعت ‪ ،‬توسعه یافته است‪.‬‬‫با ظهور مفهوم آمادگی الکترونیکی ‪ ،‬ابزارهای ارزیابی آمادگی الکترونیکی و شکاف دیجیتالی متنوعی توسط شرکتها ‪ ،‬سازمانها و گروه های‬‫مختلف توسعه داده شده اند‪ .‬هر کدام از این ابزارها ادعایشان این است که آنها به شناخت وضع موجود کمک می کنند و گامهایی هدفمند‬ ‫برای کاهش شکاف دیجیتالی بر می دارند‪.‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪47 4393‬‬ ‫روشهای مختلف ارزیابی آمادگی الکترونیکی‪ ،‬هر یک اهداف ‪ ،‬استراتژیها و نتایج متفاوتی دارند‪ .‬اولین تلاش برای تعریف آمادگی الکترونیکی‬ ‫در سال ‪ 1118‬بوسیله پروژه خط مشی سیستم های کامپیوتری انجام گرفت‪ ،‬این تعریف اولین ابزار ارزیابی آمادگی الکترونیک معروف به‬ ‫راهنمای آمادگی برای زندگی در دنیای شبکه ای را ایجاد کرد‪ .‬این ابزار آمادگی الکترونیک را به صورت میزان آمادگی یک جامعه برای‬ ‫مشارکت در دنیای شبکه ای تعریف نمود‪ .‬پس از توسعه اولین تعریف آمادگی الکترونیکی مرکز توسعه بین المللی دانشگاه هاروارد در سال‬ ‫‪ 0333‬با همکاری شرکت ماشینهای تجاری بین المللی ‪ ،‬اینسید‪ ،‬بانک جهانی و مجمع جهانی اقتصاد‪ ،‬تعریفی مشابه با پروژه خط مشی‬ ‫سیستم های کامپیوتری را ارائه کرد‪ .‬این سنجه ها و بسیاری دیگر از ابزارها و مدلها که در سالهای اخیر برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی و‬ ‫شکاف دیجیتالی توسعه داده شده اند‪ ،‬پایه های محکم برای گامهای بعدی تجزیه و تحلیل شکاف دیجیتالی و کاهش شکافها هستند‪[10] .‬‬ ‫در اسناد )‪ wsis (word submit of information society‬نیاز به ابزار بررسی آمادگی الکترونیکی به منظور نظارت و سنجش پیشرفت‬ ‫در جهت کاهش شکاف دیجیتالی تصریح شده است(‪ .)James, 2012‬این ادعا به استناد شاخص توسعه ‪ ، IDI ،ICT‬و ظهور گزارشی با عنوان‬ ‫\"کاربرد ‪ IDI‬برای اندازه گیری شکاف دیجیتالی می باشد\"‪ .‬معرفی شاخص آمادگی شبکه ‪ NRI‬در سال ‪ 0331‬بهترین نشانه شروع آمادگی‬ ‫دیجیتالی در ادبیات بین المللی بود‪ NRI .‬سریعا توسط ‪ INSEAD‬توسعه یافت(‪ .)James, 2012‬جدول شماره ‪ ، 1‬رتبه بندی کشورها بر‬ ‫اساس شاخص ‪ IDI‬برای سالهای ‪ 0310‬و ‪ (www.unpan.org) 0310‬و جدول شماره ‪ ،0‬رتبه بندی کشورها بر اساس شاخص ‪ NRI‬را نشان‬ ‫می دهد‬ ‫جدول ‪ -1‬رتبه بندی کشورها بر اساس شاخص ‪ IDI‬برای سالهای ‪ 2112‬و ‪)www.unpan.org( 2113‬‬

‫‪ 48‬بررسی سه سطح از شکاف دیجیتالی از منظر برخی شاخص های آمادگی الکترونیکی برای کشورهای درحال توسه ‪SCODER‬‬ ‫جدول شماره ‪ -2‬کشورهایي که تغییرات چشمگیری از سال‪ 2112‬تا سال ‪ 2113‬در رابطه با شاخص ‪ IDI‬را داشته اند (‪)www.unpan.org‬‬‫همانطور که مشاهده می شود کشورهایی که دارای بیشترین تغییرات در رتبه‪ IDI‬می باشند‪ ،‬کشورهای درحال توسعه مانند امارات‪ ،‬فیجی‪،‬‬‫تایلند ‪ ،‬عمان‪ ،‬قطر و ‪ ..‬می باشد‪.‬همچنین همین کشورها در رتبه دسترسی به ‪ ICI‬و استفاده از آن دارای بیشترین تغییر می باشد‪ .‬لیکن‬‫کشورهای توسعه یافته همچنان در صدر رتبه بندی ‪ IDI‬قرار دارند‪ .‬کشورهایی چون دانمارک ‪ ،‬کره‪ ،‬انگلستان و غیره تغییرات کمتری در‬‫رتبه خود در شاخص های اشاره شده دارند‪ .‬که این نشان دهنده توسعه یافتگی این کشورها از منظر سطح دسترسی و استفاده از ‪ ، ICT‬سطح‬ ‫اول و دوم از شکاف دیجیتال‪ ،‬می باشد‪.‬‬

‫نوشتار کوتاه در باره اقتصاد دیجیتالی و کسب و کار الکترونیکی‪ ،‬سال اول‪ ،‬شماره ‪ ،4‬اسفند ‪49 4393‬‬ ‫همانطور که مشاهده می شود کشورهایی که دارای رتبه های بالاتری در شاخص‪ IDI‬هستند ‪ ،‬رتبه های مشابهی را در شاخص ‪ NRI‬کسب‬ ‫نموده اند‬ ‫شکل شماره ‪-1‬گراف عنکبوتي نشان دهنده شکاف دیجیتالي بین کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته از منظر شاخص ‪NRI‬‬‫شکل شماره ‪ -1‬نشان دهنده گراف عنکبوتی بیانگر شکاف دیجیتالی بین کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه می باشد‪ .‬همانطور که‬ ‫مشاهده می شود شکاف در ابعاد زیرساخت و محتوای دیجیتالی‪ ،‬استفاده اشخاص و تاثیر اقتصادی بیشتر است‪.‬‬‫‪ UNPAN‬به منظور کمک به کشورها ‪ ،‬بالاخص کشورهای درحال توسعه و کشورهایی که در حال انتقال اقتصادی هستند ‪ ،‬طراحی شده‬‫است تا این کشورها بتوانند به چالشهای حکومتی ای که مواجه می شوند در جهت کاهش شکاف دیجیتالی و به منظور حصول اهداف توسعه‬‫ای خود کمک شود(‪ .)Gorbacheva et al, 2011‬موسسه ‪ UNPAN‬شاخص ‪ UN e-Government Development Index‬را معرفی‬‫نموده است‪ .‬این شاخص یک بررسی دوسالانه است که شامل بررسی موضوع آمادگی دولت الکترونیک می باشد‪ .‬این شاخص یک رتبه بندی‬‫مقایسه ای بین کشورها بر اساس ‪-1‬آمادگی دولت الکترونیک‪-0 ،‬توسعه مشارکت الکترونیکی می باشد‪.‬جدول شماره‪ 13 ،1‬کشور اول در‬ ‫رتبه بندی شاخص توسعه دولت الکترونیک را برای سال ‪ 0310‬به نمایش گذاشته است‪.‬‬ ‫جدول شماره ‪ 51 -4‬کشور اول در رتبه بندی شاخص توسعه دولت الکترونیک‪2113 ،‬‬ ‫نمره‬ ‫رتبه کشور‬ ‫نمره‬ ‫کشور‬ ‫رتبه‬‫‪0.7420‬‬ ‫‪1‬‬‫‪0.7296‬‬ ‫‪Uruguay‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪0.9462‬‬ ‫‪South Korea‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪0.9103‬‬ ‫‪Australia‬‬ ‫‪Russian‬‬ ‫‪Federation‬‬‫‪0.7283‬‬ ‫‪Kazakhstan 28 0.9076‬‬ ‫‪Singapore‬‬ ‫‪3‬‬‫‪0.7271‬‬ ‫‪Lithuania 29 0.8938‬‬ ‫‪France‬‬ ‫‪4‬‬