Τεύχος 192

Η ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ Δελτίο Επικοινωνίας Μελών Συνδέσμου Καλοσκοπιτών Παρνασσίδας “Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ” Ιδιοκτήτης - Εκδότης: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΑΛΟΣΚΟΠΙΤΩΝ ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑΣ “Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ” Πειραιώς 4, Αθήνα 104 31 • τηλ.: 210 5238158 • ΚΩΔ. 2532 • email: [email protected] • www.kaloskopi.gr (Υπεύθυνος σύμφωνα με το Νόμο: το εκάστοτε Διοικητικό Συμβούλιο) ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΤ´ • ΧΡΟΝΟΣ 45ος • ΤΕΥΧΟΣ 192 • ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 Πρόσκληση Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΚΑΛΟΣΚΟΠΙΤΩΝ ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑΣ «Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ» καλεί τα μέλη του, την Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2020 και ώρα 11:00 πμ στην αίθουσα εκδηλώσεων «ΠΛΕΙΑΔΕΣ» του ξενοδοχείου NOVOTEL (Μιχαήλ Βόδα 4-6), στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει: • Συνάντηση μελών, ανταλλαγή ευχών. • Χαιρετισμός του προέδρου Δ.Σ και κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας. • Εκλογή προεδρείου της Γενικής Συνέλευσης. • Π αρουσίαση του Οικονομικού Απολογισμού του έτους 2019 και της έκθεσης της Εξελεγκτικής Επιτροπής. • Κατάθεση του Προϋπολογισμού έτους 2020 για συζήτηση και έγκριση. • Απολογισμός έργου του Δ. Σ. έτους 2019. • Γενική συζήτηση (σε θέματα που αφορούν το Σύνδεσμο και το Χωριό). • Βράβευση των επιτυχόντων το έτος 2019 σε ΑΕΙ. • Κλείσιμο εργασιών Γενικής Συνέλευσης. Να είμαστε όλοι εκεί!

1030 ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ Δράσεις του Συνδέσμου - Καθαρίστηκε το μονοπάτι από τα Μνήματα μέχρι τη Φτερόλακα. - Άρχισαν οι πρόβες του χορευτικού κάθε δεύτερη Κυριακή του μήνα στο γραφείο του Συνδέσμου. - Ο πρόεδρος και μέλη του Δ.Σ. συμμετείχαν στη γιορτή της 28 Οκτωβρίου στο χωριό και η δασκάλα του χορευτικού οργάνωσε στην πλατεία χορευτική εκδήλωση τιμώντας το χρονικό της ημέρας. - Επανεκδόθηκε επικαιροποιημένος ο Τηλεφωνικός Κατάλογος Καλοσκοπιτών με καταχωρημένα τη- λέφωνα και διευθύνσεις 425 συγχωριανών μας. - Στολίστηκε σε συνεργασία με τον πρόεδρο της κοινότητας και τη βοήθεια μελών μας Χριστουγεννιά- τικο δένδρο στην πλατεία του χωριού μας. Δραστηριότητες της Τοπικής Κοινότητας - Α ποκαταστάθηκε η ροή του ποταμού στο Το- Ρώσους Αξιωματούχους στο μνημείο πεσόντων μπρούκι μετά από τη διάθεση σκαπτικού μηχανή- στην Αγία Τριάδα για να καταθέσουν στεφάνι κα- ματος από το δήμο. θόσον για κάποιους λόγους δεν κατάφεραν να παραστούν στην επίσημη εκδήλωση που έγινε - Πραγματοποιήθηκαν συνεδριάσεις για το θέμα στις 17 Ιουνίου 2019. νομιμοποίησης και επαναδημοπράτησης του κοι- - Έγινε καθαριότητα της πλατείας και των γύρω νοτικού καταστήματος. από αυτή χώρων από τα ξερά φύλλα. - Στις 5 Δεκεμβρίου ο πρόεδρος Κώστας Ματθαί- ου και το μέλος Κώστας Χαμηλός συνόδευσαν Ενίσχυση του Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου Τηλεφωνικός Κατάλογος Καλοσκοπιτών Για συντήρηση και επισκευές της εκκλησίας του Ολοκληρώθηκε ο Τηλεφωνικός Κατάλογος 2020 χωριού μας έδωσαν: και θα διατίθεται, έναντι συμβολικού ποσού 2€, Ο Γιάννης Ν. Βασιλείου 200 € για την επισκευή του από το Γραφείο του Συνδέσμου, τη Λαογραφική ωρολογίου στη μνήμη του Βαγγέλη Ντζάνη. Έκθεση, και στη Γ.Σ. Περιλαμβάνει: Η Όλγα Αλεξίου 1.250 € για την επισκευή του κω- δωνοστασίου στη μνήμη του συζύγου της Βαγγέλη Ονόματα και Διευθύνσεις: 425 Ντζάνη. • Καλοσκοπή: 14 Το Δ.Σ. του Συνδέσμου ευχαριστεί: • Α θήνα-Πειραιάς-Αττική: 339 • Κρήτη: 2 - Τον λογιστή Γιάννη Γρηγοράκο (γιο της Δήμητρας Αθ. Αλεξίου) για τη συνεχή δωρεάν λογιστική • Αμφίκλεια: 1 • Λαμία: 20 υποστήριξη που παρέχει στο Σύνδεσμο. • Άμφισσα: 2 • Λάρισα: 1 - Τον δικηγόρο Ευάγγελο Παλούκη για τη συνεχή νομική υποστήριξη που παρέχει στο Σύνδεσμο. • Βόλος: 7 • Λιβαδειά: 8 “H KOYKOYBIΣTA” • Βουνιχώρα: 1 • Λέρος: 1 Tριμηνιαία Eφημερίδα • Γραβιά: 3 • Λιλαία: 1 Iδιοκτησία: Σύνδεσμος Kαλοσκοπιτών • Δαύλεια: 1 • Μαλεσίνα: 1 Παρνασσίδας “H AΓIA TPIAΣ” (Υπεύθυνος σύμφωνα με το Νόμο-Eκδότης: • Θεσσαλονίκη: 15 • Ξυλόκαστρο: 1 Νάκος Γεωργίου, Πρόεδρος Διοικ. Συμβουλίου) • Καναδάς: 1 • Πάτρα: 1 Πειραιώς 4 • Αθήνα 104 31 τηλ.& φαξ: 210 52.38.158 • Καρπενήσι: 1 • Ρόδος: 1 e-mail: [email protected] • Καστέλλια: 2 • Σέρρες: 1 www.kaloskopi.gr Συντακτική Ομάδα: Τηλέφωνα: 711 Γεωργίου Νάκος, Δανιήλ Νικόλαος, • Σταθερά Τηλέφωνα στην Καλοσκοπή: 92 Δερμάνη – Αλεξανδρή Ελένη, Καλόγηρος Ιωάννης, Τσόχλας Κωνσταντίνος. • Σταθερά Τηλέφωνα: 392 Hλ. Σελιδοποίηση - Eκτύπωση - Bιβλιοδεσία • Κινητά Τηλέφωνα: 227 ANTΩNIAΔHΣ ABEE ΓPAΦ. TEXNΩN Ευχαριστούμε όσους μας έδωσαν τα στοιχεία τους M. AΛEΞANΔPOY 26 • THΛ. 210 5227552 e-mail: [email protected] και όσους βοήθησαν στη σύνταξη, επεξεργασία και έκδοση του Τηλεφωνικού Καταλόγου. Στις 425 διευθύνσεις και στα 711 τηλέφωνα θα βρείτε πάνω από χίλιους συγχωριανούς, μέλη και φίλους του Συνδέσμου μας, που μπορείτε να επικοινωνείτε.

ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ 1031 Σεισμός την 1η Σεπτεμβρίου 2019 Σεισμός σημειώθηκε 24 χιλιόμετρα νότια της Λα- Το έτος 361 μ.Χ. έγινε σεισμός 6,8 ρίχτερ, με επί- μίας, στο ύψος μεταξύ Γραβιάς και ΣΣ Μπράλου, κεντρο τους Δελφούς. Για το σεισμό αυτό έχουμε στις 23:49 το βράδυ της Κυριακής 1η Σεπτεμβρί- την πληροφορία του Χριστιανού ιστορικού Φιλο- ου 2019, με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνι- στόργιου ο οποίος γράφει ότι ο Ορειβάσιος, που κού Αστεροσκοπείου Αθηνών να δίνει ως μέγεθος είχε σταλεί από τον Αυτοκράτορα Ιουλιανό στους τα 3,8 ρίχτερ. Ο σεισμός είχε εστιακό βάθος μόλις Δελφούς για να λάβει χρησμό, αναφέρει ότι ο ναός τα 5 χιλιόμετρα. Ο σεισμός συνοδευόταν από βοή καταστράφηκε και ότι ο Απόλλωνας δεν έχει πια και έγινε ιδιαίτερα αισθητός στην Καλοσκοπή και σπίτι. Ακόμη και το λάλον ύδωρ έχει στερέψει. όλη την ορεινή Παρνασσίδα. Αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Ιουλιανός (361 – 363). Γεννήθηκε το 331 στην Κωνσταντι- Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση από πλευράς νούπολη και ήταν γιος του Ιουλίου Κωνστάντιου, σεισμικότητας στην Ευρώπη και την έκτη παγκο- ετεροθαλούς αδελφού του Μεγάλου Κωνσταντίνου. σμίως. Ο πρώτος σεισμός για τον οποίο έχουμε Προσπάθησε να επαναφέρει την ειδωλολατρία στην στοιχεία είναι ο σεισμός του έτους 426 π.Χ. Αυτοκρατορία και από τους Εθνικούς αποκαλέστη- κε Μέγας. Για τους Χριστιανούς και την Ιστορία είναι Τον χειμώνα του έτους 426 π.X. ο αρχαίος κόσμος ο «Παραβάτης» και ο «Αποστάτης». Ο ενθουσια- έζησε έναν από τους πιο καταστροφικούς σεισμούς σμός, όμως, του Ιουλιανού για την ειδωλολατρία που συντάραξε την περιοχή της Φθιώτιδος, και που αποδείχθηκε ανεδαφικός, καθώς η χριστιανισμός έγινε αισθητός στην Αθήνα (προκαλώντας μάλιστα είχε αποκτήσει βαθιές ρίζες στην Αυτοκρατορία. Χα- και μετατόπιση του νοτιοανατολικού τμήματος του ρακτηριστικός είναι ο χρησμός που φαίνεται να του Παρθενώνα που είχε τελειώσει πριν 12 χρόνια), έδωσε το Μαντείο των Δελφών: στην Εύβοια, στη Θήβα και προ πάντων στον Βοι- ωτικό Ορχομενό. Η ισχύς του σεισμού ήταν 7,0 ρί- «Εἴπατε τῷ βασιλεῖ, χαμαὶ πέσε δαίδαλος αὐλά, χτερ. (Θουκυδίδου Ιστορίαι Γ 87 – 89). οὐκέτι Φοῖβος ἔχει καλύβην, οὐ μάντιδα δάφ- νην, οὐ παγὰν λαλέουσαν, ἀπέσβετο καὶ λάλον Στις 14 Ιουλίου 1852, σεισμός εντάσεως 6,0 ρίχτερ, ὕδωρ.» προκάλεσε καταρρεύσεις βράχων κοντά στους Δελ- φούς και στην περιοχή μεταξύ της Γραβιάς και του [Πείτε στο βασιλιά, ότι ο αυλός έχει πέσει στο χώμα Μαυρολιθαρίου. Καταστράφηκαν πολλοί οικισμοί ο Φοίβος δεν έχει πια σπίτι, ούτε δάφνη μαντική, όπου υπήρξαν 10 ανθρώπινα θύματα και σκοτώ- ούτε και πηγή που μιλάει, γιατί στέρεψε το νερό θηκαν πολλά αιγοπρόβατα από καταρρεύσεις βρά- που μιλούσε] χων. (Βασίλης ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ – Κατερίνα ΠΑΠΑΖΑ- ΧΟΥ. Οι ΣΕΙΣΜΟΙ της ΕΛΛΑΔΑΣ Γ’ ΕΚΔΟΣΗ Σελίδα Οκτώβριος 2019 222 – Εκδόσεις ΖΗΤΗ 2003). Ιαματική πηγή Καλλιδρόμου (Ψωρονέρια) Στη Δαμάστα και κοντά στην εθνική οδό Αθηνών – υδρόθειο (Η2S), διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Λαμίας στη θέση Κουτσέκι βρίσκονται οι ιαματικές Σύμφωνα με τις παραπάνω μετρήσεις τα νερά της πηγές Ψωρονέρια, διαμορφωμένες σε υπαίθρια πηγής χαρακτηρίζονται ως μεσόθερμα, μεταλλικά, πισίνα διαστάσεων 15 χ 60 μέτρων και μία μικρότε- όξινα, χλωριούχα, ασθενώς ανθρακούχα και μετρί- ρη. Σε πρόχειρες δεξαμενές οι λουόμενοι απολαμ- ως υδροθειούχα. Η ιαματική πηγή ενδείκνυται σε βάνουν την ιαματική ιδιότητα των νερών ελεύθερα ρευματικές, ορθοπεδικές, νευρολογικές παθήσεις και με ατομική τους ευθύνη καθόσον δεν υπάρχει και κακώσεις καθώς και σε δερματοπάθειες και οργανωμένη υποδομή. Ο φυσικός πόρος έχει θερ- σε γυναικολογικές παθήσεις και αντενδείκνυται σε μοκρασία 37,5ο C., ηλεκτρική αγωγιμότητα 45.200 σοβαρά συστηματικά, μεταδοτικά και εμπύρετα νο- μS/cm, ενεργή οξύτητα (pH) 6,18, ραδιενεργά σήματα, πρόσφατες καρδιαγγειακές και εγκεφαλι- στοιχεία: ραδόνιο (Rn) 12,14 Bq/l, ράδιο (Ra) 0,07 κές βλάβες, βαριές ψυχικές παθήσεις, εγκυμοσύνη Bq/l, ουράνιο U < 0,005 mg/l, χημικά στοιχεία: μετά τον 6ο μήνα και έμμηνο ρύση. χλώριο (Cl), νάτριο (Na), ασβέστιο (Ca), Μαγνήσιο (Πηγή: Κουσκούκης Κωνσταντίνος/Ιαματική ιατρι- (Mg), θεϊκά (SO), όξινα ανθρακικά (HCO3), Κάλιο κή – συμπληρωματικές θεραπείες). (Κ), πυριτικά (SiΟ2), βάριο (B), λίθιο (Li) και αέρια:

1032 ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ Εορτασμός 28ης Οκτωβρίου Φωτο: Φάνης Σαριτζόγλου Με σύμμαχο την ηλιόλουστη μέρα της 28ης Οκτω- της περιόδου εκείνης στο χωριό, καθόσον τα έζησε βρίου λόγω της παρατεταμένης καλοκαιρινής περι- από κοντά στην παιδική του ηλικία. Μετά την κατά- όδου, γιορτάσαμε στο χωριό μας την εθνική επέτειο. θεση παρέμειναν όλοι στην πλατεία, χόρεψαν παρα- Πολλοί συγχωριανοί μας συμμετείχαν στη θεία λει- δοσιακούς χορούς, απόλαυσαν την ηλιόλουστη ημέ- τουργία που έγινε στον Αη Γιώργη και στην κατάθεση ρα, ήπιαν τον καφέ τους, που προμηθεύτηκαν από στεφάνου στο ηρώο του χωριού. Στο ηρώο έγινε τρι- το καφέ του ξενώνα «ΟΝΕΙΡΟ», στις κερκίδες της σάγιο από τον ιερέα μας Γεώργιο Περδικάρη, στεφά- πλατείας και συζήτησαν μεταξύ τους. Κυρίαρχο θέμα νι κατέθεσε ο πρόεδρος του χωριού Κώστας Ματ- αυτή την περίοδο είναι το κλείσιμο του κεντρικού κοι- θαίου και όλοι οι παριστάμενοι έψαλλαν τον εθνικό νοτικού καταστήματος, καθόσον ο μέχρι πρότινος ύμνο. Ο συγχωριανός μας Βαγγέλης Τσιρώνης υπεν- ανάδοχος Π. Καπετανάκης μετέφερε την επιχείρησή θύμισε στους παρευρισκόμενους κάποια γεγονότα του σε άλλο χωριό. Το χωριό μας χωρίς μαγαζί Φωτο: από το αρχείο του Συνδέσμου μασταν για να μοιραστούμε μεταξύ μας λύπες και χαρές. Δυστυχώς το χωριό μας από τις αρχές του Νοέμ- Στην καθημερινότητα, το μαγαζί για το χωριό απο- βρη βρίσκεται χωρίς μαγαζί. Το κεντρικό κοινοτικό τελεί άλλοτε «εκκλησία», άλλοτε «λαϊκό δικαστήριο» κατάστημα έκλεισε μετά από πέντε χρόνια λειτουρ- και άλλοτε «λυτρωτικό καθαρτήριο ψυχής», τόσο γίας και βρίσκεται πάλι στη διαδικασία ανεύρεσης τον χειμώνα με την ξυλόσομπα όσο και το καλοκαί- νέου αναδόχου. Οι λίγοι μόνιμοι κάτοικοι έχουν και ρι, κάτω από τον παχύ ίσκιο των πλατάνων. Εκεί, άλλη μια δυσκολία στη διαβίωσή τους, χωρίς τον όλοι δηλώναμε την έλευση – παρουσία μας, κατα- καθημερινό τόπο συνάντησής τους. Η λειτουργία θέταμε απόψεις, ακούγαμε άλλες γνώμες, ενημε- του ξενώνα τα Σαββατοκύριακα απαλύνει κάπως ρωνόμασταν, σχολιάζαμε γεγονότα και γενικά συ- το πρόβλημα αλλά κυρίως για τους επισκέπτες του ναντιόμασταν και επικοινωνούσαμε. Σαββατοκύριακου και όχι για τους μόνιμα διαμένο- Στο μαγαζί συχνάζουμε εμείς, όμως, στο ίδιο μαγαζί ντες. Έστω και αυτό όμως κάτι είναι. πήγαινε συνεχώς ο πατέρας, ο παππούς, ο προ- Η επαναλειτουργία του καταστήματος στο χωριό πάππους μας. Δεν πρέπει να κοπεί αυτό το χωρο- μας είναι επιτακτική ανάγκη, επειδή ο χώρος αυτός χρονικό νήμα των γενεών. διαχρονικά συμβολίζει και είναι το κέντρο αναφοράς Περισσότερο από ποτέ είναι σήμερα επιτακτική η για τους Καλοσκοπίτες. ανάγκη διατήρησης του «θεσμού» του καταστήμα- Σε στενάχωρες στιγμές λύπης και μνήμης όπως και τος στο χωριό μας, που αποτελεί το βασικό αντίδοτο σε στιγμές χαράς και γιορτής, εκεί συγκεντρωνό- στη μελαγχολία και την αυτοαπομόνωση και πρέπει να παραμείνει ζωντανό. Για να συμβεί αυτό δεν αρ- κούν λόγια και διαγγέλματα, αλλά ευαισθητοποίηση και ενδιαφέρον από όλους και σε όλα τα επίπεδα. Μέχρι σήμερα δυστυχώς δεν έχει σημειωθεί αξι- όλογη πρόοδος που να μας κάνει αισιόδοξους ότι το κτίριο του καταστήματος θα νομιμοποιη- θεί έγκαιρα ώστε να υπάρχει ο χρόνος για δη- μοπράτησή του και αν υπάρχει ενδιαφερόμενος επαγγελματίας να μπορεί από την άνοιξη ή την αρχή του Καλοκαιριού να το λειτουργήσει.

ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ 1033 21 Νοεμβρίου της Μεσοσπορίτισσας Τα «Εισόδια της Θεοτόκου» εορτή, με την οποία τι- (Πυάνος + έψω = βράζω κουκιά). Τα Πυανέψια ήταν γιορτή μάται η είσοδος της μικρής Μαριάμ (Μαρίας) μαζί με τους στην αρχαία Αθήνα προς τιμήν του Απόλλωνα με προσφο- γονείς της Ιωακείμ και Άννα στο Ναό του Σολομώντος στην ρά των πρώτων καρπών μετά τη συγκομιδή. Οι υπόλοιποι Ιερουσαλήμ. Οι ευσεβείς γονείς της Θεοτόκου, Ιωακείμ και Έλληνες την αποκαλούσαν “Πανόψια”, γιατί «φαίνονταν Άννα, έπειτα από εικοσαετή έγγαμο βίο, ήσαν άτεκνοι και όλοι οι καρποί» (πάντας τοὺς καρποὺς τῇ ὄψει). παρακαλούσαν θερμά τον Θεό να τους χαρίσει ένα παιδί. Ο Θεός τους ανάγγειλε με Άγγελο ότι η επιθυμία τους θα Το όργωμα και η σπορά. εκπληρωθεί και η Άννα υποσχέθηκε να αφιερώσει το παιδί Το όργωμα με αλέτρι (άροτρο) γινόταν στην αρχή μόνον στον Θεό. Πράγματι, η Άννα έμεινε έγκυος και μετά από με τα βόδια. Κάθε γεωργός για να θεωρείται νοικοκύρης εννέα μήνες απέκτησε κόρη, την Μαριάμ (Μαρία). Όταν η έπρεπε να έχει ένα ζευγάρι βόδια. (Ζευγάς = ο αγρότης Μαριάμ έγινε τριών ετών, οδηγήθηκε από τους γηραιούς που οργώνει το χωράφι με ένα ζευγάρι βόδια). Αργότερα γονείς της στο Ναό του Σολομώντος, προκειμένου να εκ- χρησιμοποιήθηκαν άλογα, μουλάρια, ακόμη και γαϊδούρια. πληρωθεί το τάμα τους προς τον Θεό. Το νεαρό κορίτσι Στο χωριό μας (Καλοσκοπή) λόγω της μικρής ιδιοκτησίας υπηρέτησε τον Ναό μέχρι τα 14 χρόνια του, οπότε αρρα- ήταν ασύμφορο να έχουν δύο βόδια και αργότερα δύο μου- βωνιάστηκε τον Ιωσήφ και στη συνέχεια έγινε η μητέρα του λάρια, έτσι έκαναν σύμπραξη (κολιγιά) με κάποιον άλλον, Ιησού Χριστού. συνήθως συγγενή τους, και έκαναν το ζευγάρι. Όταν τελείωνε το όργωμα άρχιζε η σπορά. Ο αγρότης, Τα «Εισόδια της Θεοτόκου» καθιερώθηκαν ως εκκλησι- έσπερνε με τα χέρια. Έβαζε τον σπόρο, σε ένα ειδικό σα- αστική εορτή κατά τον 7ο αιώνα, πρώτα στην Ανατολή και κούλι τον “ντορβά”. Ακολουθούσε μια “αυλακιά” και με το πολύ αργότερα στη Δύση. Με τα «Εισόδια της Θεοτόκου» χέρι σκορπούσε τον σπόρο. Για κάθε οργιά (τρία βήματα) συνδέεται και η βασιλική της Αγίας Μαρίας, που χτίστηκε έριχνε μια χούφτα σπόρο. Στη συνέχεια χρησιμοποιούσε δίπλα στα ερείπια του Ναού του Σολομώντος και εγκαι- πάλι το ζευγάρι, για να περάσει με τη “σβάρνα” όλο το χω- νιάστηκε στις 21 Νοεμβρίου 543 από τον βυζαντινό αυ- ράφι και να σκεπάσει τον σπόρο. τοκράτορα Ιουστινιανό. Από αυτό το γεγονός φαίνεται να Ησίοδος (γύρω στο 800 με 700 π.χ.) επελέγη από την εκκλησία ο εορτασμός των «Εισοδίων Στο ποίημα «Έργα και Ημέραι» ο Ησίοδος δίνει συμ- της Θεοτόκου» στις 21 Νοεμβρίου. Επί αυτοκράτορος βουλές στους αγρότες για την καλλιέργεια της γης και ανα- Μανουήλ Α› Κομνηνού (1143-1180) καθιερώθηκε ως ημέρα φέρει πως η εργασία είναι ο μόνος δρόμος που εξασφαλίζει αργίας για το Βυζάντιο. την επιτυχία. «Έργον δ’ ουδέν όνειδος, αεργίη δέ τ’ όνει- δος» δηλαδή [καμία εργασία δεν είναι ντροπή, ντροπή είναι Στις 21 Νοεμβρίου (Εισόδια της Θεοτόκου) ο καλός να μην εργάζεται κανείς]. Το έργο αυτό του Ησιόδου, πέραν αγρότης έχει σπείρει τα μισά χωράφια (Παναγία Μεσο- όλων των άλλων, θεωρείται ως το πρώτο γεωργικό σύγ- σπορίτισσα). Η σπορά ξεκινούσε τον Σεπτέμβριο και γραμμα, περιγράφοντας ακόμη και το άροτρο, αναφέρο- τελείωνε τον Δεκέμβριο. Οι γεωργοί είχαν συνδυάσει την ντας ότι ήταν ξύλινο. Γι’ αυτό τα “ξύλινα άροτρα” λέγονταν σπορά με τις γιορτές της Παναγίας, την οποία θεωρούσαν ”Ησιόδεια”. Συνδέει τις γεωργικές εργασίες με την πορεία προστάτιδά τους και φρόντιζαν η σπορά να ξεκινάει τον των άστρων και αποτελεί ύμνο στη γεωργική καλλιέργεια. Σεπτέμβριο (στις 8 Σεπτεμβρίου εορτάζεται η Γέννηση της «Όταν οι Πλειάδες (Πούλια) του Άτλαντα οι κόρες ανατέλ- Παναγίας). λουν να αρχίζετε τον θερισμό και την σπορά όταν δύσουν». Οι Πλειάδες, προβάλλουν για πρώτη φορά στην ανατολή «Μισό ’φαγα, μισό ΄σπειρα, μισό  ’χω να περάσω». τον Μάιο, διαλαλώντας τον ερχομό του καλοκαιριού που ζυ- Ιδιαίτερα σημαντική είναι η εορτή «Εισοδίων της Θε- γώνει. Κάθε Νοέμβριο βουτούν στη θάλασσα και χάνονται οτόκου» για τους αγρότες. Στη λαϊκή παράδοση τα «ει- στη Δύση, κυνηγημένες από τον τρομερό γίγαντα Ωρίωνα σόδια» συγχέονται με την «εσοδεία» (σοδειά). Είναι χει- (με τον λαμπερό Σείριο να τον ακολουθεί), σημαδεύοντας μώνας, η καλοκαιρινή σοδειά έχει καταναλωθεί κατά το την αρχή του παγερού χειμώνα. Αυτό το γνώριζαν πολύ ήμισυ, η σπορά βρίσκεται στη μέση και τα γεννήματα καλά οι αγρότες, συνδέοντας την Πούλια με τις εποχές, με (καρποί) έχουν συγκεντρωθεί στο σπίτι, για τον υπόλοιπο την ανατολή και την δύση της να αποτελούν σταθμούς για χειμώνα. Στα «σόδια» της Παναγίας, είναι η ιδανική μέρα τις γεωργικές εργασίες. «Όντας η Πούλια βασιλεύει (δύει), για να προσφερθούν στην Παναγία σπόροι, ως ευχαρι- ο καλός ο ζευγολάτης αποσπέρνει, κι ούτε τσοπάνος στα στία για την προηγούμενη καλή σοδειά και παράκληση βουνά, κι ούτε ζευγάς στους κάμπους». για την ευδοκίμηση της σποράς και την γονιμότητα της Αργότερα, με την έλευση του Χριστιανισμού, για το όρ- γης. Η μέρα αυτή είναι αργία για τους αγρότες. Η παράδο- γωμα και την σπορά είχαν σαν σημείο αναφοράς, εκτός ση θέλει τον “παραβάτη” να τιμωρείται από το Θεό και να από τα άστρα και την «Παναγία Μεσοσπορίτισσα» στις παίρνει τελικά . . . τή μισή σοδειά. 21 Νοεμβρίου, την ημέρα που, εκτός από τους αγρότες, Λέγεται και «Παναγία Πολυσπορίτισσα» Ο Δημ. γιορτάζουν και οι ανύπαντρες Μαρίες. Λουκόπουλος («Γεωργικά της Ρούμελης», Αθήναι 1938, σ.171) αναφέρει: «Την 21ην Νοεμβρίου, οι γεωργοί γιορτά- Νοέμβριος 2019 ζουν την πολυσπορίτισσα. Πολυσπορίτισσα λένε, γιατί σε πολλά χωριά παίρνουν πολυσπόρια (σιτάρι, καλαμπόκι, κουκκιά, κ.λ.π.) και πάνε στην πηγή, τα ρίχνουν μέσα και λένε: όπως τρέχει το νερό, να τρέχη το βιό. Παίρνουν νε- ρό και γυρίζουν. Επίσης τη μέρα αυτή αντίς άλλο φαγητό βράζουν τα πολυσπόρια, τρώνε και μοιράζουν και σε δι- κούς τους για χρόνια πολλά» Θυμίζουν τα αρχαία «Πυανέψια», του ίδιου περίπου μήνα. Ο Πυανεψιών είναι ο τέταρτος στη σειρά μήνας στο Αττικό ημερολόγιο, που αντιστοιχούσε με το χρονικό διάστη- μα από μέσα Οκτωβρίου μέχρι μέσα Νοεμβρίου, αφιερω- μένος στον Απόλλωνα. Ο μήνας αυτός πήρε το όνομά του από την πιο σημαντική γιορτή του μήνα αυτού, τα Πυανέψια

1034 ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ Χριστούγεννα τότε... και τώρα. Τέτοιες μέρες, παραμονές Χριστουγέννων της στούγεννα δεν έμοιαζαν με τίποτα με τα Χριστού- άρεσε πάντα η βόλτα στο κέντρο της πόλης. Τα κα- γεννα στο χωριό τους. Αλλιώς τα πράγματα εδώ, ταστήματα στολισμένα, οι δρόμοι φωταγωγημένοι, άλλες συνήθειες, αστικές, μα και αυτές στα παιδι- το δένδρο στο κέντρο της πλατείας, στολισμένο, κά της μάτια φάνταζαν μαγικές. Πρωί – πρωί, την φωτισμένο με χιλιάδες λαμπιόνια. Λαμπιόνια, πο- παραμονή, για τα κάλαντα στη γειτονιά. Έφταναν λύχρωμα λαμπιόνια παντού. μέχρι την κάτω πλατεία. Δεκαρίτσες, δραχμούλες, πενηνταράκια, κι ύστερα οι τσακωμοί για τη μοι- Θυμήθηκε τα παιδικά της χρόνια, τα Χριστού- ρασιά. Και αργότερα την ίδια μέρα με τι λαχτάρα γεννα στο χωριό. Σαν μικρές πυγολαμπίδες, φω- περίμενε να πάνε με τους γονείς της στο ΜΙΝΙΟΝ, τίτσες διάσπαρτες εδώ και εκεί, έλαμπαν τα φώτα το πρώτο και μεγαλύτερο πολυκατάστημα της επο- των σπιτιών, καθώς αχόρταγα, ανήμερα τα Χρι- χής. Ανέβαιναν με τις κυλιόμενες στον 2ο όροφο στούγεννα, κινούσαν όλοι για την εκκλησία. Όλοι να φωτογραφηθούν με τον Αη - Βασίλη κι ύστερα με τα καλά τους, καλοσυνάτοι, χαρούμενοι, αντάλ- στο τμήμα παιχνιδιών. Κουρδιστά τραινάκια, ξύ- λασσαν στο δρόμο ευχές και ζεστές αγκαλιές. Κι λινα αλογάκια, το κόκκινο πιανάκι! Η κούκλα της ύστερα, γέμιζαν τα σπίτια χαρούμενες φωνές και δεν ήταν σαν της γιαγιάς της, φτιαγμένη από νήμα, γέλια, στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Το χοιρινό κουρέλια και σκοινί. Είχε χέρια, πόδια, ωραίο φό- είχε την τιμητική του, λουκάνικα, πηχτή, τσιγαρί- ρεμα και μακριά ξανθά μαλλιά. Τη ζούλαγε στη θρες, φτιαγμένα όλα από το ζωντανό που μεγάλω- κοιλιά και γελούσε. Αυτή και η πάνινη κούκλα της ναν όλο το χρόνο, γι’ αυτές τις μέρες της μεγάλης γιαγιάς της, ζουν ακόμη σε κάποιο ράφι, στο μικρό γιορτής. Οι θύμησες, οι μυρωδιές και οι γεύσεις αποθηκάκι της σκάλας. είναι ακόμα και σήμερα φωλιασμένες στη καρδιά της. Σαν τους κουραμπιέδες της γιαγιάς της, φτιαγ- Τέτοιες μέρες, άνοιγε η μάνα της τη μεγάλη μένες από γίδινο βούτυρο, δεν υπήρχαν, σκέφτη- σάλα. Γυάλινες μπάλες, γιρλάντες, πολύχρωμα λα- κε, καθώς δοκίμαζε το κουραμπιεδάκι που συνό- μπάκια και μπόλικο βαμβάκι για χιόνι, στόλιζαν το δευε τον ζεστό καφέ της. δένδρο μπροστά στη μεγάλη μπαλκονόπορτα. Στο σερβάν καμάρωναν βουνό, οι κουραμπιέδες και τα Άχ! αυτή η γιαγιά της, με τα υπέροχα φαγιά της, μελομακάρονα. τη ζεστή αγκαλιά της και τα παραμύθια της τα μαγι- κά. Γιατί η γιαγιά, σαν παραμύθι τους μίλαγε για τα “Το λινό τραπεζομάντηλο, τα καλά ποτήρια”, Χριστούγεννα. Ζωντάνευε στα μάτια των παιδιών, πρόσταζε η μάνα της σε κείνη και στην αδελφή τη φάτνη με το μικρό Χριστό τους μάγους με τα της, που βοηθούσαν στο στρώσιμο του τραπεζιού. δώρα, τους βοσκούς, τη σκάλα που ανεβοκατέβαι- Ανήμερα Χριστούγεννα, στο γιορτινό τραπέζι, μα- ναν οι άγγελοι, ψάλλοντας το “επί γης ειρήνη” Κι’ ζεύονταν όλο το σόι, παππούδες, θείοι, ξαδέρφια ήταν όλα μαγικά! κι αργότερα μέχρι το βράδυ κι άλλοι συγγενείς και φίλοι. Κάθε χρόνο, παραδοσιακά Χριστούγεννα σ΄ Από το θολό τζάμι του “café” παρατηρεί την αυτούς, πρωτοχρονιά στης θείας Βασιλικής που κίνηση στο δρόμο. Άνθρωποι ανεβοκατεβαίνουν, είχε και την τιμητική της λόγω ονομαστικής εορτής. χαζεύουν τις βιτρίνες, ψωνίζουν. Πλανόδιοι μικρο- πωλητές διαλαλούν την πραμάτεια τους, μουσικοί Βγήκε στο δρόμο. Κατηφορίζοντας για το με- του δρόμου τραγουδούν Χριστουγεννιάτικα τρα- τρό, ανάκατες θύμησες έρχονταν στο νού της και γούδια . “We wish you a merry Christmas, we wish μια γλυκιά νοσταλγία πλημμύρισε τη ψυχή της. Για you a merry Christmas and a happy new year”. εκείνα τα απλά, τα όμορφα, τα γεμάτα αγάπη Χρι- στούγεννα των παιδικών της χρόνων. Τότε τον καιρό των παιδικών της χρόνων, τα σούρτα – φέρτα στους δρόμους του χωριού και οι Μπορεί η εμπορευματοποίηση της γιορτής και επισκέψεις στα σπίτια ξεκίναγαν απ’ του Αγίου Νι- ο υπερκαταναλωτισμός να σκοτώνουν τη μαγεία, κολάου, τα Νικολοβάρβαρα ίσαμε τα Χριστούγεν- μα το πνεύμα των Χριστουγέννων είναι πάντα εδώ. να. Ο μπάρμπα Νίκος, η Βαρβαρίτσα, ο παππούς ο Σπύρος, η θεία η Λευτερία. Κάθε σπίτι και γιορτή, Και “επί γης ειρήνη” και αγάπη, αλληλεγγύη και κι όλα ανοιχτά να δέχονται τις ευχές και την αγά- συμπαράσταση μεταξύ των ανθρώπων και ιδιαίτερα πη των δικών τους και των συγχωριανών τους. Κι’ των κατατρεγμένων που μας κτυπούν την πόρτα. ήταν όλα μαγικά! Ελένη Δερμάνη - Αλεξανδρή Αργότερα, όταν πια ζούσαν στην Αθήνα, τα Χρι- Ο συγχωριανός μας Κώστας Χ. Λευκαδίτης παρά την εξαιρετικά επιτυχημένη επαγγελματική του πορεία συνέχισε τις σπουδές του αποκτώντας διδακτορικό το Πάντειο Πανεπιστήμιο σε συ- νεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) σε θέματα Διαχείρισης Κινδύνων των Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων, και από το 2018 μέχρι σήμερα διδάσκει σε προ- πτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου με την ιδιότητα του Επισκέπτη Καθηγητή.

ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ 1035 Ντίνος Σκορδής Ο Ντίνος Σκορδής γεννήθηκε τον Αύγου- στο του 1928 στο Μαυρολιθάρι από τον Δη- μήτριο και την Αλεξάνδρα και ήταν το δεύτερο παιδί της οικογένειας. Είχε έναν μεγαλύτερο κατά επτά χρόνια αδερφό, τον Γιάννη. Στο χωριό παράλληλα με το δημοτικό σχολείο, τις αγροτικές και κτηνοτροφικές δουλειές εκδή- λωσε πολύ νωρίς την αγάπη του για τη μουσι- κή και συγκεκριμένα για το κλαρίνο. Το 1948 κατέβηκαν με τον αδερφό του στην Αθήνα και ασχολήθηκαν με την παρασκευή και διανο- μή γαλακτοκομικών προϊόντων. Παράλληλα με τη δουλειά ξεκινάει μαθήματα κλαρίνου Φωτο: Αλεξία Σκορδή στη σχολή του Γιάννη Κυριακάτη - ξακουστός κλαρινίστας της Αθήνας επιπέδου Καρακώστα και Γιαούζου - ο οποίος είχε κάνει σπουδές σε Ωδείο στη Νέα Υόρκη και εργαζόταν στο κέντρο «ΕΛΑΤΟΣ». Δίπλα στον Γιάννη Κυριακάτη έμεινε 5 χρόνια κάνοντας μαθήματα. Μετέπειτα, με την παρότρυνση και τη βοήθειά του, δούλεψε επαγγελματικά μαζί του, περιστασιακά στο κέντρο «ΕΛΑΤΟΣ» και σε ταβέρνες, γάμους, εκδηλώσεις και πανηγύρια. Τα καλοκαίρια πήγαινε σε όλα σχεδόν τα πανηγύρια της περιοχής μας και διασκέδαζε τον κόσμο και στα οποία συνέβαιναν διάφορα περιστατικά από την αγάπη του κόσμου για τον ίδιο και για τη δεξιοτεχνία του στο κλαρίνο! Συνεργάστηκε με πολλούς μεγάλους καλλιτέχνες της παραδοσιακής μουσικής, μουσικούς και τραγουδιστές όπως: Δημήτρης Καψοκέφαλος, Στάθης Κάβουρας, Δημήτρης Ζάχος, Φυλιώ Πυργάκη, Μαρία Χολέβα, Μαρία Χα- τζοπούλου, Γιώτα Παπακωστοπούλου, Ανθούλα Νούση, Σοφία Βώττα, Θανάσης Βώττας, Γιάννης Κοντάρας, Βάσω Σκαφίδα, Γιάννης Σιέττος, Χρήστος Νούλας, Γιάννης Στάμος, Τάσος Κρυστάλης, Βασίλης Βασιλείου, Γιώτα Βέη, Γιάννης Κουτσούκος, Γιάννης Σπαθούλας, Μαίρη Πόλυ, Βάσω Διαμαντή και άλλοι. Ενώ κάποιοι από τους μουσικούς ήταν: Σωτήρης Κολιοκώστας (κλαρίνο), Γιώργος Παπαπάνος (κλαρίνο), Κυριάκος Κωστούλας (κλαρίνο), Νίκος Μωραϊτης (βιολί), Γιώργος Φλώρος (βιολί), Παρασκευάς Δανές (βιολί), Αποστόλης Νούλας(κιθάρα), Μιχάλης Μαντζώρας (κιθάρα), Γιώργος Ντούτσας(κιθάρα), Γιώργος Λουκόπουλος (σαντούρι), Άγγελος Αβράμης (αρ- μόνιο). Στη πολύχρονη καριέρα του βοήθησε πολλούς συναδέλφους μουσικούς να κάνουν τα πρώτα τους επαγ- γελματικά βήματα και να καθιερωθούν στο δημοτικό στερέωμα. Τραγουδιστές όπως ο Θανάσης Βώττας, η Σοφία Βώττα, ο Γιάννης Σιέττος, η Ανθούλα Νούση και η Βάσω Διαμαντή ανέβηκαν για πρώτη φορά σε πάλκο ως επαγγελματίες με την ορχήστρα το Ντίνου Σκορδή, γιατί τους πίστεψε και τους βοήθησε να αναδείξουν το ταλέντο τους. Έκανε δύο γάμους, με τη Βασιλική Δακουρά και τη Μαρία Φούρλα και απέκτησε δυο παιδιά, την Αλεξία και τον Δημήτρη. Όταν πέθανε η πρώτη του γυναίκα η Βάσω στις 16 Δεκεμβρίου 1970 με την οποία έζησε μαζί 5 χρόνια, οι δικοί του άνθρωποι θυμούνται πως το πρώτο τραγούδι που έπαιξε δακρυσμένος ανε- βαίνοντας στο πάλκο του κέντρου ήταν το «Σου παραγγέλλω μαύρη γη κι αραχνιασμένο χώμα…». Με τη δεύτερη γυναίκα του τη Μαρία, παντρεύτηκε στις 20 Ιουλίου 1972 και όπως έλεγε πάντα ο ίδιος στά- θηκε σαν βράχος δίπλα του, με αφοσίωση και αγάπη τόσο στον ίδιο, όσο και στα παιδιά του τα οποία ανέλαβε 4 και 2 χρονών αντίστοιχα, τα μεγάλωσε και τα αγάπησε σαν πραγματικά της παιδιά. Πέθανε στις 22 Ιουνίου 1989, αφήνοντας πίσω του μεγάλη μουσική και πολιτιστική κληρονομιά σε όλους εμάς. Υπηρέτησε για χρόνια το γνήσιο δημοτικό τραγούδι αλλά δυστυχώς - από επιλογή του ιδίου - αυτό δεν αποτυπώθηκε και δισκογραφικά. Επίσης, λόγω της οικογενειακής του κατάστασης αρνήθηκε και πολλές προ- τάσεις που του είχαν γίνει από την ομογένεια για να εργαστεί στην Αμερική. Όσο για εμάς - οικογένεια, φίλοι και συγχωριανοί - τον κρατάμε στη μνήμη μας ως τον άνθρωπο που συνδέ- θηκε άρρηκτα με την έννοια του πανηγυριού στο χωριό μας, που διασκέδαζε τον κόσμο και «ΜΙΛΟΥΣΕ ΣΤΗΝ ΨΥΧΗ ΜΑΣ» με το κλαρίνο του, συμβάλλοντας παράλληλα και στην παραδοσιακή κληρονομιά του τόπου μας! Αλεξία και Δημήτρης Σκορδής Επικοινωνία με τα μέλη του ΔΣ Νάκος Γεωργίου, Πρόεδρος 6944736677, Ζωή Χαμηλού, Αντιπρόεδρος 6944388652 Βούλα Μημίνη, Γραμματέας 6944275361, Γιώτα Χριστοδούλου, Ταμίας 6979321905 Φώτης Βλάχος, μέλος 6977432261, Καλόγηρος Γιάννης, μέλος 6978476168 Ελένη Θεοχάρη, μέλος 6977413812

1036 ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ Η μοναξιά της πλατείας - Σκέψεις Φωτο: από το αρχείο του Συνδέσμου Τέλος Σεπτεμβρίου. Ερημιά. Μια ερημιά που Η Αθηνά Βλάχου, «οχύρωσε» το παντοπωλείο πνίγει την πλατεία και την αγορά ιδιαίτερα. Σωροί κιτρινισμένων φύλλων στοιβαγμένοι στο πλακό- - ψησταριά και φεύγει όπως κάθε χρόνο, και ο Πα- στρωτο μεταφέρονται με το φύσημα του αέρα και αλλάζουν θέση. ναγιώτης Καπετανάκης εγκαταλείπει το χωριό για Οι ομπρέλες και τα καθίσματα του «Ονείρου» καλύτερη τύχη ενώ οι λιγοστοί εναπομείναντες κά- της Δήμητρας έχουν αποσυρθεί και τα δυο σιδε- ρένια παγκάκια απέναντι από την εκκλησία ορφα- τοικοι μένουν στα χέρια της …τύχης τους. νεύουν και αυτά χωρίς κόσμο και …μαξιλαράκια, πνιγμένα στην πυκνή ομίχλη. Τα σκαλοπάτια του Τα σπίτια κρατούν ακόμη τα όνειρα των ιδιοκτη- σχολείου - μουσείου προσπαθούν να συνηθίσουν τη μοναξιά της πλατείας, την ερήμωση του χώρου. τών και των απογόνων τους και τους αφήνουν να Ούτε ένα αυτοκίνητο. Ούτε μανάβης, ούτε φούρ- ναρης, ούτε παλιαντζής πλανόδιος, ούτε καν ζώο. τα σημαδέψουν για να κρατούν μέσα στην ερημιά Η πετρόκτιστη βρύση κάτω από το μεγάλο πλά- τους την αλλοτινή παρουσία. τανο έχει ελαττώσει το «λάλον ύδωρ» αφού πια δεν το μοιράζεται ούτε με τη τυφλή σκυλίτσα, και Οι κλειστές πόρτες κρύβουν σαν φυλακτό τις βουλιάζει στη μοναξιά της. Ο Αη Γιώργης κατσου- φιάζει από μελαγχολία, πρώτα χωρίς ψάλτη τώρα μικρές και μεγάλες χαρές της κάθε οικογένειας, αραιώνει τις επισκέψεις του και ο παπά Γιώργης, λίγα άτομα είναι πια μόνιμοι κάτοικοι στην Κουκου- κλείνουν ακόμη την αγάπη των ανθρώπων και τη βίστα και χωρίς λειτουργία και πιστούς λυγίζει στην αναπάντεχη κακοκαιρία. σκληρή βιοπάλη τους. Αργοσέρνω τα βήματά μου Η καμπάνα πέφτει στην απομόνωση των και- και ακούω τον απόλυτο ήχο τους. ρών και οι εικόνες στερούνται τις προσευχές και το καντηλάκι τους. Περπατώντας ανάμεσα στα έρημα και εγκατα- Το παλιό σχολείο, ο ξενώνας της Δήμητρας Κυ- λειμμένα σπίτια που στοιχειώνονται σιγά - σιγά από ριαζή λειτουργεί και είναι η μόνη ελπίδα ανθρώπι- νης παρουσίας σε ένα χωριό που ερημώνει. φαντάσματα, ακούω τις φωνές των νοικοκυραίων, Η αγορά, διαφορετική. Ασυνήθιστη εικόνα εγκα- το νανούρισμα της μάνας, τα τραγούδια των ερω- τάλειψης. Κλειστά τα μαγαζιά και η δυνατή βροχή δημιουργεί φουσκάλες στο μαρμάρινο δάπεδο. τευμένων νέων, νιώθω την πάλη τους ενάντια στη Αστραπόβροντα αυλακώνουν την κορφή της Γκιώ- νας και πλησιάζουν στο χωριό. φύση, τον αγώνα για καλύτερη, ανθρώπινη ζωή, και μιλάω ψιθυριστά για να μην ταράξω τη φύση. Ο χρόνος κυλά με αργές κινήσεις και το μεγάλο ρολόι του καμπαναριού μετράει αργά, ρυθμικά και μονότονα τις ώρες που δεν μετρούν οι λίγοι κάτοι- κοι, που δεν πλήττουν στη μοναξιά τους. Ο χρόνος ανέλπιδος… τίποτα δεν προοιωνίζει τη ζωή στο χωριό παρά μόνο τον θάνατό του. Και μόνο οι λί- γες καμινάδες που καπνίζουν είναι η ένδειξη ζωής, η ίδια η ζωή που αντιπαλεύει με τα στοιχειά για να παραμείνει στον τόπο της. Απογοήτευση, θλίψη και πικρία για ένα τόπο που αγαπώ σαν δικό μου. Βασιλεία Κυρίτση Ο πρόεδρος της Τοπικής κοινότητας και τα μέλη του συμβουλίου εύχονται Χρόνια Πολλά και ευτυχισμένο το 2020!

ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ 1037 Ευρωπαϊκός Αριθμός Έκτακτης Ανάγκης 112 αγγλικά και γαλλικά. Η κλήση προς το 112 είναι χωρίς χρέωση και Ο αριθμός που πρέπει να θυμάστε αν βρεθείτε σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Ελ- μπορεί να γίνει από σταθερό ή κινητό τηλέφωνο (ακό- λάδα. μη και χωρίς κάρτα SIM). Το 112 καθιερώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση Η κλήση προς το 112 μπορεί να γίνει και από δη- (ΕΕ) ως ο ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης. μόσιους τηλεφωνικούς θαλάμους χωρίς τηλεκάρτα. Χρησιμοποιείται για δωρεάν κλήση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης σε όλες τις χώρες της ΕΕ, διευκολύ- Ο αριθμός 112 λειτουργεί εντός της εμβέλειας νοντας την τηλεφωνική πρόσβαση στις υπηρεσίες αυ- οποιουδήποτε δικτύου κινητής τηλεφωνίας. Αν η περι- τές. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμος αριθμός για τους πολίτες οχή του συμβάντος δεν καλύπτεται από το δίκτυο κινη- που ταξιδεύουν εντός της ΕΕ και έρθουν αντιμέτωποι τής τηλεφωνίας του καλούντος, η κλήση προς το 112 με καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στο εξωτερικό. Το πραγματοποιείται μέσω άλλων δικτύων κινητής τηλε- 112 λειτουργεί σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε παράλ- φωνίας που καλύπτουν τη συγκεκριμένη περιοχή (λει- ληλα με τους εθνικούς αριθμούς κλήσης έκτακτης ανά- τουργία υπηρεσίας εθνικής και διεθνούς περιαγωγής). γκης. Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ αποτελεί ωστόσο τον μοναδικό αριθμό κλήσης έκτακτης ανάγκης. Αρμόδιος φορέας για τη λειτουργία του 112 στην Λειτουργεί επίσης σε μερικές χώρες εκτός ΕΕ, όπως Ελλάδα είναι η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστα- η Ελβετία και η Νότια Αφρική. σίας του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη. Στην Ελλάδα, το 112 λειτουργεί όλο το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα και συνδέει τον καλούντα, Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη λειτουρ- ανάλογα με το περιστατικό έκτακτης ανάγκης που γία του 112 στα κράτη μέλη της ΕΕ, μπορείτε να βρεί- αυτός αναφέρει με: τε στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: http:// www.112.eu • την Αστυνομία • τo Πυροσβεστικό Σώμα • το ΕΚΑΒ • το Λιμενικό Σώμα • την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή SOS 1056 • τ ην Ευρωπαϊκή Γραμμή για τα εξαφανισμένα παιδιά 116000 • Η κλήση στο 112 παρέχει τη δυνατότητα εντο- πισμού της θέσης του καλούντος. Στις τηλεφωνικές κλήσεις προς το 112 απαντούν αμέσως ειδικά εκπαιδευμένοι χειριστές στα ελληνικά, ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΑΣ ΞΕΧΝΟΥΝ Νο ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ – ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΠΟΣΟ Νο ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ – ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΠΟΣΟ 284 Χαμηλού Μαρίνα συζ. Ιωάννη 20 295 Χρηστίδης Παύλος (Los Angeles) 50 285 Χαμηλός Ιωαν. Απόστολος 50 296 Σπέντζου Αλεξάνδρα του Παναγιώτη 50 Οικογένεια Αφροδίτης Μώρη συζ. Νικολάου στη 50 297 Δανιήλ Νίκος και Μαρία 100 286 μνήμη συζύγου και πατέρα Νικολάου Μώρη στη μνήμη του Χαράλαμπου Βασιλειάδη και της γιαγιάς Πηνελόπης Κουφού. 298 Δανιήλ Ανδριανή του Νικολάου 50 στη μνήμη του Χαράλαμπου Βασιλειάδη 287 Μώρης Νικόλαος του Δημητρίου (Άμφισσα) 20 288 Βάρσος Παναγιώτης του Ιωάννη 20 299 Μημίνη Παρασκευή 50 στη μνήμη του εξαδέλφου της Κούτλα Κωσταντίνου 289 Κόλλια Μαρία του Δημητρίου στη μνήμη 50 Χατζάκου Καίτη (Θεσσαλονίκη) στη μνήμη των γονέων της Δημητρίου και Ιωάννας. 300 αγαπημένων της προσώπων, του συζύγου της 100 290 Έσοδα Λαογραφικής 350 Κωνσταντίνου και της φίλης της Ελένης Καλαντζή (από διάθεση ειδών λαϊκής τέχνης) Μώρης Κ. Γεώργιος 291 Οικογένεια Αθανασίου Νικ. Μαλεβίτση 50 301 στη μνήμη του πατέρα του Κωνσταντίνου Μώρη 100 στη μνήμη της Παρασκευής Ιωαν. Χαμηλού. Σαριτζόγλου Φάνης και Μώρη – Σαριτζόγλου Ανθούλα 292 ΑΚΥΡΗ 302 στη μνήμη του πατέρα τους Κωνσταντίνου Μώρη 100 293 Κατσιανιώτης Ηλίας του Κων. 200 303 Σαριτζόγλου Κωνσταντίνος και Σαριτζόγλου Στέλλα 100 στη μνήμη του αδελφού του Γιώργου Κατσιανιώτη. 10 στη μνήμη του παππού τους Κωνσταντίνου Μώρη 294 Τσόχλα Τασία συζ. Σπυρίδωνα. Για την διευκόλυνσή σας στην κατάθεση των συνδρομών μπορείτε να χρησιμοποιείτε το ΛΟΓ/ΣΜΟ του Συνδέσμου στην EUROΒΑΝΚ με αριθμό 0026.0408.85.0200334142 & IBAN GR2002604080000850200334142 στο όνομα, ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΑΛΟΣΚΟΠΙΤΩΝ ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑΣ «Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ».

1038 ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΗΜΑΔΙ Ηθογραφικό διήγημα του Νίκου Ι. Δανιήλ Η γιαγιά Αρετή Μάνθου, ενενήντα χρονώ και βάλε Ήταν το πολύ προσωπικό της μυστικό, που την σήμερα, έχει ριζώσει από τα νιάτα της στην Κρυσταλ- πονούσε. Μπορεί και να ντρεπόταν η δόλια, ποιος ξέ- λοπηγή, ένα πανώριο ορεινό χωριό της Ρούμελης. ρει..; Οι εγγονούλες επανέχονταν ήρεμα στο θέμα, με Εκεί γεννήθηκε, εκεί μεγάλωσε και πριν ακόμα πατή- παρακαλετά, με αγκαλιές, με γλυκοφιλήματα και χάι- σει στα δέκα οχτώ της, παντρεύτηκε το Στάμο Καρα- δια στα ολόασπρα μαλλιά της. βασίλη, ένα όμορφο κι άξιο παλικάρι, εικοσάχρονο, από το ίδιο χωριό. Το γαμπρό, βέβαια, τόνε διάλεξε - Έλα, καλέ γιαγιάκα... Πε’ μας και γι’αυτό. Τι σε και της τον έδωκε για άντρα ο πατέρας της, μετά από πειράζει; Μη ντρέπεσαι, αν είν’ αυτός ο λόγος, μεγα- προξενειό. Τα χρόνια, στα μέσα περίπου του περα- λώσαμε κι εμείς.., περάσαμε τα είκοσι... Εσύ ξέρεις σμένου αιώνα, αλλά και πιο πίσω, ήτανε πολύ φτωχά να τα λες όμορφα και με τάξη...Κάμε μόνο γρήγορα, και δύσκολα. Πολιτική αστάθεια, διχτατορίες, πόλεμοι, προτού γυρίσει ο παππούς απ’ το καφενείο και μας φέρανε τον κόσμο μέσα σε μύρια βάσανα. Οι νιες πετύχει να σκαλίζουμε τέτοια... έπρεπε να φεύγουνε μικρές από το πατρικό τους, μ’ ένα γάμο, πάντα χωρίς να ρωτηθούν οι ίδιες και φυ- Με τα πολλά και με τα λίγα, η αντίσταση της για- σικά χωρίς να παίζουν κανένα ρόλο τυχόν αγάπες και γιάς άρχισε να λυγίζει. Στάθηκε για λίγο αμίλητη, τη- συναισθήματα. ρώντας και τις δυο τους, με τα ξέθωρα γαλανά της μάτια. Ύστερα αρχίνησε να λέει: Τ’ αντρόγυνο που έγινε τότε, αν και από προξενειό, έζησε αρμονικά κι αγαπημένα. Ο μαγεμένος έρωτας, - Αφού σας τρώει να μάθαιτε, ακούστε, λοιπόν. βγαλμένος -πες- σαν μέσα από μια μυστική διεργα- Αλλά μπορεί να ξαφνιαστείτε... σία, με τη μορφή στοργής, συμπόνοιας, τρυφεράδας και αλληλοκατανόησης που’δειχνε ο ένας για τον άλ- - Από τι; ρώτησ’ αμέσως η Μορφούλα. λονε, ήρθε σιμά τους, απαλός και σιωπηλός, χωρίς - Από το έθιμο, καλές μου... Τότε, στα παλιά τα να το καταλάβουν. Και τους ένωσε γερά στην ψυχή χρόνια, είχαμε άλλα εθίματα, όχι σαν και τα τωρινά και στο σώμα. Δουλεύανε πάντα μαζί, καθημερνά, με σας, που όλα τα’χετε απλοποιήσει.., ή και καταργή- πολύ μόχθο κι ελάχιστο βιος, στα μακρινά και άγονα σει...Δε νοιάζεστε ούτε για εθίματα, ούτε για τίποτα, χωράφια, που η Αρετή, με προικοσύμφωνο, πήρε απ’ μπιτ...Δεν πάτε πια ούτε στην εκκλησιά για το γάμο, τον κύρη της. Κάμανε, όμως, προκοπή. Απόχτησαν να σας βλοήσει τουλάιστον ο δέσποτας. Δεν ξέρω τι δυο καλά παιδιά, αγόρια, που, άμα αντρωθήκανε, να πω, πότε ήταν καλύτερα... ξενιτευτήκανε στην πόλη για καλυτέρεψη της ζήσης, - Για λέγε, τι γινότανε τότε; είπε και η Αγνή. Ήταν όπου και κονακέψανε για πάντα. Αυτά πάλι, με τη σει- τόσο τρομερό αυτό που θες να μας πεις;. ρά τους, έστω αργοπορημένα, νοικοκυρεύτηκαν μια - Μόνες σας θα το κρίνετε, άμα τελειώσω. Ακού- μέρα και απόχτησαν από μια κόρη ο καθένας. Τα χρό- στε με... νια κυλούσαν γρήγορα και οι μικρές μεγάλωναν... Η γιαγιά σάλιωσε τα μαραμένα χείλια της και οι κοπέλες, καθισμένες πλάι στο παραγώνι της, με τα Οι δυο ξαδερφούλες -Αγνή λέγανε τη μια και Μορ- μάγουλα ακουμπησμένα στις σφιχτές γροθιές τους, φούλα την άλλη- έφταναν συχνά στην Κρυσταλλοπη- έστησαν αφτί. γή, για να δούνε την ακριβή τους τη γιαγιά-Αρετή, που - Θα κάμω σύντομα. Και θα σας μιλήσω για μια τη λατρεύανε. Εκείνη, παρά τα γερατειά της, αργασμέ- μεγάλη ντροπή. Ντροπή για μας, τις παλιές νυφάδες. νη τόσα χρόνια σε βαριές δουλειές, είχε ακόμα γερό Ίσως, μέσες - άκρες, και να’χετε ακούσει μερικά, απ’ το σώμα, αλλά και το πνεύμα της. Τις δεχόταν πάντα τις μανάδες σας...Ακούστε τα τώρα κι από μένα...Τι με πολλή χαρά κι αγάπη και παθιαζότανε να τις περι- μου έμελλε να πάθω η κακομοίρα από κείνο το αναθε- ποιηθεί, με ό,τι νοστιμιά ξέρει να φτιάχνει το άξιο μα ματισμένο έθιμο...Παραλίγο να μείνω μια παντρεμένη, και τίμιο χέρι μιας χωριάτισσας ευγενικής καλοκυράς. με δίχως άντρα! Μια άτιμη και ντροπιασμένη γυναίκα Αλλά η γιαγιά δε στεκότανε μονάχα σ’ αυτά. Οι εγγο- για τον κόσμο εδωδά του χωριού μας, χωρίς να φταίω νές της την αγαπούσαν και για κάτι άλλο: Για όσα τους σε τίποτα η δόλια! Μα, ας είν’ καλά ο Στάμος μου... διηγιότανε κάθε τόσο. Η καθάρια μνήμη της γιαγιάς, - Σου άρεθε, γιαγιά, ο παππούς τότε; Τον αγάπα- με τον προσεγμένο λόγο της, έφερνε στην επιφάνεια γες; ρώτησε η Αγνή. γεγονότα, ήθη και έθιμα, μιας παλιάς και ανεπανάλη- - Τι να σου πω, παιδάκι μου...Ξέρω κι εγώ..; Πά- πτης εποχής...Της δικής της εποχής, τότε που και η ντως, ήτανε λεβέντης κι όμορφος! Στο σκολειό, στο ίδια ήταν ένα μοσχομύριστο λουλούδι.., το καμάρι του Δημοτικό, αυτός πάγαινε τρεις τάξεις μπροστά. Τον χωριού. Τους μιλούσε για όλα... Όλα, είπα; Όχι ακρι- κρυφοκοίταγα συχνά... βώς. Κάτι, το κρατούσε μυστικό, βαθιά θαμμένο μέσα - Κι εκείνος τι έκανε; της... - Πού να ξέρω... Ήμανε τότε μικρούλα. Και αρκετά ντροπιάρα, όπως και κείνος. Οι κοπελούδες, στην τελευταία τους επίσκεψη στο - Ωραία. Πες μας, μετά τι έγινε. χωριό, παίρνοντας αφορμή από μια νυφιάτικη φωτο- - Ε, μετά.., άμα μεγαλώσαμε και γενήκανε τα προ- γραφία της γιαγιάς και του παππού που ανακάλυψαν ξενειά.., άμα συμφωνήσαν οι γονιοί μας, αρρεβωνια- σ’ένα σεντούκι, θέλανε σώνει και καλά, να μάθουνε στήκαμε. Κι ο γάμος έπρεπε να μην αργήσει. Έτσι και για την «πρώτη νύχτα» του γάμου της με τον παπ- το’χαμε τότενες το έθιμο. Για να μην παρασυρθούμε πού το Στάμο... Εκείνη αρνιότανε πεισματικά ν’ ανοίξει σαν νέοι και αμαρτήσουμε, προτού να βάνουμε την το στόμα της. ‘κουλούρα’...Έτσι λέγανε οι τρανύτεροι. Φυλαγόμα- σταν, γιατί οι άλλοι χωριάτες σχολιάζανε...Και την τρί- - Τούτο το πράμα, ποτέ! έλεγε μ’ επιμονή. Ξεχνάτε χα την κάνανε τριχιά. Ήμασταν κι οι δυο μικροί,όπως το. είπα.. Αυτός, ούτε στο στρατό δεν είχε πάει ακόμα.

ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ 1039 Όσο για μένα, οι δικοί μου θέλανε να με δώκουνε νω- κρένω! Άσε τον άντρα σου να σε κουμαντάρει απόψε, ρίς σε κάποιον, για να μην ξεμείνω, όπως τόσες άλ- χωρίς αντιρρήσεις. Ελπίζω να ξέρει κάτι παραπάνω λες. Αχ, πανάθεμα τη φτώχεια μας! από σένα...Αυτά έχω να σου πω μόνο και άμποτες ο Αη-Γιώργης μας -μεγάλη η χάρη του!- να σε προστα- - Για την πρώτη νύχτα, γιαγιά, δεν έβγαλες άχνα τέψει...» Εγώ, παιδάκια μου γλυκά, όπως καταλαβαί- ακόμα, γιατί αργείς; Περιμένουμε! πετάχτηκε αβάστα- νετε, έγινα σαν την παπαρούνα τότε. Καταφαρμακώ- γη η Μορφούλα. θηκα και με πήρανε τα κλάματα. - Μη βιάζεστε, υπομονή. Όλα στην ώρα τους θα - Μα γιατί να γίνουν όλα αυτά τα απαίσια και εξευ- ειπωθούν. Ήταν αλωνάρης μήνας, που θα παντρευό- τελιστικά πράματα..; ρώτησε η Αγνή, σα να μην είχε μασταν. Κι έπεσε πυρετός προετοιμασίας. Για να μην καταλάβει καλά το νόημα. πολυλογάω, αφήνω στην πάντα την κούραση με τα προικιά, το στρώσιμο του κρεβατιού, τα πέρα - δώθε - Για να τηρηθεί το έθιμο! ξανά’πε η γιαγιά. Ένα με το συμπεθεριό, κι ένα σωρό άλλες έγνοιες, φρο- βάρβαρο έθιμο. Που ήθελε τις νυφάδες να είναι σαν τα ντίσματα, αλλά και στενοχώριες.., γιατ’ ένας γάμος ανέγγιχτα μπουμπούκια μιας ρόδινης τριανταφυλλιάς, στο χωριό, τα παλιά τα χρόνια, είχε μπόλικα τέτοια.., προτού ανοίξει τα όμορφα κι ευωδιαστά πεταλά της. κι έρχομαι να σας μολοήσω τι γινότανε σα ζύγωνε η Αγνές σαν τ’ απάτητο χιόνι κι ενάρετες, ίσαμε το γάμο μέρα της εκκλησιάς... Ακούτε με τώρα καλά... Πρώ- τους. Και η πεθερά της νύφης ήθελε οπωσδήποτε την τα-πρώτα, πάντα κατά το έθιμο, δέκα μέρες προτού ‘απόδειξη’, γραμμένη με παρθενικό αίμα -έστω μια το γάμο, γαμπρός και νύφη δεν αντάμωναν καθόλου. σταλιά- πάνω στο σεντόνι ή στο άσπρο πουκάμισο Ύστερα, στήνονταν τρικούβερτα γλέντια στο σπίτι του του γαμπρού... Κι εγώ υποτάχτηκα στη μοίρα μου. Το γαμπρού, με χορούς και με τραγούδια.., με κρασιά, βραδάκι, αργά, περασμένα μεσάνυχτα κι ενώ οι άλλοι, ψητά.., με όργανα που βαράγανε μερακλήδες δικοί τύφλα στο μεθύσι, γλεντοκοπούσαν ακόμα, του λόγου μας.., λαϊκοί οργανοπαίχτες δηλαδή, αυτοσχέδιοι μου κι ο άντρας μου ανεβήκαμε στο ανώι, όπου ήτανε όπως θα λέγατε κι εσείς σήμερα.... Κανονικό ξεφά- το νυφιάτικο κρεβάτι μας, για να κοιμηθούμε... ντωμα μαθές, όπου έπαιρνε μέρος όλο το χωριό. Με- ρικές φορές, το τελευταίο γλέντι κράταγε τρεις ολόκλη- - Επιτέλους, φτάσαμε στην πρώτη νύχτα! ξεφώ- ρες μέρες. Και σε μας το ίδιο έγινε σα να λέμε. Μόνο νισε η Αγνή. Έλα γιαγιά, πες μας γρήγορα τι έγινε... που του λόγου μου, μετά το γάμο, έδωκα παρουσία σ’ αυτό μαναχά την τελευταία νύχτα.., μιας κι έτσι ήταν - Ποια πρώτη και δεύτερη μου λες... Τίποτα δεν το πρεπούμενο... έγινε. Για μας δεν υπήρξε πρώτη νύχτα! - Γιαγιά.., η μακαρίτισσα η μάνα σου, σου είπε κάτι - Γιατί; απόρησαν με μια φωνή έκπληχτες οι εγ- λίγο πριν παντρευτείς.., αν με καταλαβαίνεις τι θέλω γονές. να πω... Σχετικά με... - Ανάλαβε ο Στάμος την ευθύνη για τα μελλούμε- - Ξέρω, Αγνούλα μου, τι θες να μάθεις. Και βέβαια να... Μου’πε, μ’ ένα γλυκό φιλί στο στόμα, χαϊδολο- μου’πε.., που να μην έσωνα να τ’ ακούσω. Είναι αυτό γώντας με απαλά και τρυφερά: «Αρετή... Είμαστε κι που με κατατρέχει ακόμα. οι δυο πολύ κουρασμένοι, σχεδόν πτώματα, τι θα’λε- γες να κοιμηθούμε σαν καλά παιδιά απόψε και για τα - Για λέγε... ‘άλλα’, εμείς να’μαστε καλά.., έχουμε πολλές νύχτες - Με πήρε παράμερα και μου’δωκε οδηγίες. Κι μπροστά μας, μια ζωή...» Μόλις τ’άκουσα αυτό, ανά- αφού με συμβούλεψε ν’ αγαπάω, να σέβομαι και σανα. Λυτρώθηκα από το άγχος. «Εντάξει!» είπα αμέ- να’μαι πιστή, μα και υπάκουη στον άντρα μου, καθώς σως, χωρίς να σκεφτώ τις συνέπειες, χωρίς να λογιά- και στην πεθερά μου τη Μάγδα, μου’πε και τούτα δω: σω τις πεθυμιές ή τις απειλές της μάνας μου. Πέσαμε «Από σήμερα φεύγεις από μας οριστικά, πας στο δικό αγκαλιασμένοι στο λευκό σεντόνι, σκεπαστήκαμε κι ο σου σπίτι.., στο σπίτι του άντρα σου εννοώ. Ό,τι και ύπνος, βαθύς σα λήθαργος, σφάλισε τα βλέφαρά μας. να συμβεί πια, από δω και πέρα ανήκεις εκεί, μην το Το πρωί, μόλις πρόβαλε ο ήλιος, τακ-τακ!, χτύπησε η ξεχνάς. Ίσαμε απόψε είσαι κορίτσι αψεγάδιαστο και πόρτα μας. Ήταν η πεθερά... Με βρήκε μόνη. «Κα- φοράς το άσπρο πέπλο με τα τόσα τούλια και τα δια- λημέρα, νύφη, είπε ψυχρά κι αγέλαστα. Πού είναι ο λεχτά γιορντάνια.Από αύριο το πρωί, όμως, θα βάνεις γιος μου;» «Κατέβηκε να φροντίσει το άλογο, μάνα», το βυσσινί φουστάνι και θα λογίζεσαι γυναίκα. Για να είπα. Έσκυψα το κεφάλι μου και βγήκα δειλά-δειλά βάνεις όμως αύριο το βυσσινί σου, πρέπει να δείξεις στο χαγιάτι, αγναντεύοντας το Στάμο μου να ξαστρίζει πρώτα στην πεθερά σου το ‘κόκκινο σημάδι’ σου... το Ντορή. Κείνος με είδε και μου χαμογέλασε. Ήτανε Αυτό, είναι το ‘αίμα της αγνότητας’. Ότι είσαι ενάρε- πολύ γλυκός κι ευγενικός, λεβέντης άντρας! Η καρ- τη και με απείραχτη τιμή. Με κατάλαβες;» Έσκυψα το δούλα μου φλετούραγε, είχα αρχίσει να τον αγαπάω κι κεφάλι μου ντροπιασμένη. Η μάνα μου μού ζητούσε ας μη μ’είχε ακόμα ‘γγίξει.., σχεδόν. Ξαφνικά άκουσα να κάμω κάτι φοβερό. «Δε μπορώ, μάνα, να κάμω την πεθερά μου να χουγιάζει με ούλη της τη δύναμη κάτι τέτοιο, μη μου το ζητάς!Δε θα καλέσω την πεθε- στο δικόνε της άντρα, τον πεθερό μου, που βρισκόταν ρά μου...», είπα σκούζοντας. «Σκάσε, παλαβή! Θα το ακόμα κάτου.«Μήτσιο, Μήτσιο, τρέχα να δεις! Έλα, κάμεις και θα πεις κι ένα τραγούδι, αλλιώς θα γίνουμε μπάκι η αφεντιά μου δεν είδε καλά. Δε βλέπω κανέ- ούλοι μας ρεζίλι στο χωριό! Τούτο δω απαιτεί το έθι- να σημάδι πουθενά! Αααχ, αχ!» Ήταν φανερό:Είχε μο και η παράδοση, δε θα τ’ αλλάξεις τώρα εσύ! Έτσι κιόλας ψαχουλέψει το σεντόνι. Ο πεθερός ανέβηκε το κάμαμε κάποτε κι εμείς..., ούλες. Η πεθερά σου, αστραπή στο ανώι και ρώτησε: «Είσαι σίγουρη..;» αύριο το πρωί, μη σκιάζεσαι, θα σου’ρθει ακάλεστη «Τήρα και μόνος σου!», την άκουσα να του λέει. Για να δει το ‘σημάδι’ σου, απάνω στο νυφιάτικο άσπρο λίγο έγινε σιωπή. Και μετά είπε: «Δίκιο έχεις. Τίποτα σεντόνι που σου’δωκα...Αλλιώς, θα πάρεις πόδι από δεν υπάρχει. Φαίνεται πως μας πιάσανε κότσο, γυναί- κείνο το σπίτι και θα’σαι για πάντα μια στιγματισμένη κα, αλλά στέκα και θα σου την κουμανταρίσω κι εγώ στα μάτια του κόσμου! Κανένας δεν πρόκειται να σε όπως της αξίζει της άτιμης! Που’ντηνε...» «Απόξω!» πάρει πια για γυναίκα του. Πρόσεξε πολύ καλά, τι σου Η συνέχεια στην σελ. 1042

1040 ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ Ολοκληρώθηκε η ανακαίνιση του γηπέδου Συντήρηση, καθαρισμός και σηματοδότηση και αναμένει την ηλεκτροδότηση του μονοπατιού «ΜΝΗΜΑΤΑ - ΦΤΕΡΟΛΑΚΚΑ» Φωτο: Σιμώνη Κουλιέρη Φωτο: από το αρχείο του Συνδέσμου Όπως γράψαμε και στο προηγούμενο τεύχος μας Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, οι συγχωριανοί μας Στράτος Ακτίδης, Σιμώνη Κου- 12.10.2019, η οργανωμένη από το Σύνδεσμό μας λιέρη, Θανάσης Μπουκουβάλας και Σταμάτης Ρίπης εξόρμηση για τη διάνοιξη, τον καθαρισμό καθώς και με εθελοντική εργασία και προσωπικά τους έξοδα τη σηματοδότηση του μονοπατιού από Μνήματα ανακαίνισαν το γήπεδο «ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΜΟΣ» του χω- για Φτερόλακκα. Παρά τη μικρή συμμετοχή (μόλις ριού μας. Αυτή η εθελοντική προσφορά μέσω των 7 άτομα), οι εργασίες απέδωσαν παραπάνω από το “social media” έγινε γνωστή σε πλήθος ανθρώπων αναμενόμενο. Καθαρίστηκε το μονοπάτι από την πυ- και αναδημοσιεύτηκε μέσω και κάποιων αθλητικών κνή βλάστηση, απομακρύνθηκαν πεσμένοι κορμοί sites, κάνοντας ευρέως γνωστό το γεγονός αλλά και δέντρων, τοποθετήθηκαν μικρές πινακίδες κατεύ- το χωριό μας. θυνσης, σημαδεύτηκε γενικώς όλο το μονοπάτι αυτό με κόκκινα, ευδιάκριτα σημάδια. Η ομάδα, τελειώνο- Ανάμεσα στους πολλούς που ενημερώθηκαν ντας το πρώτο μέρος της εργασίας και πριν πάρει το ήταν και ο δήμαρχός μας Παναγιώτης Ταγκαλής, ο δρόμο της επιστροφής, έκανε μια μεγάλη στάση για οποίος σε επικοινωνία που είχε με τον έναν εκ των ξεκούραση στη Φτερόλακκα, απολαμβάνοντας την εθελοντών, τον Στράτο Ακτίδη, τους συνεχάρη για μοναδική θέα της τοποθεσίας αυτής κι ένα καφεδά- την ενέργειά τους και ζήτησε να μάθει τι επιπλέον κι. Στην επιστροφή, στο κατέβασμα προς Μνήματα, χρειάζεται το γήπεδο για να βοηθήσει και ο Δήμος μπήκαν οι τελευταίες «πινελιές». Έτσι, η πανέμορφη στην περαιτέρω ανακαίνισή του. Ο Δήμαρχος ενη- αυτή διαδρομή προς τη μαγευτική Φτερόλακκα, δι- μερώθηκε ότι η βασική έλλειψη του γηπέδου είναι ο άρκειας μιας μόλις ώρας, είναι πλέον βατή και στη φωτισμός και υποσχέθηκε ότι θα ενεργήσει ώστε να διάθεση κάθε περιπατητή και ορειβάτη που επιθυμεί ηλεκτροδοτηθεί το γήπεδο μέσω του δημοτικού φω- να φτάσει σε έναν όμορφο προορισμό. τισμού. Λίγες ημέρες αργότερα (αρχές Οκτωβρίου) ο Δήμος παρέδωσε στον πρόεδρο της κοινότητάς μας Σε επόμενη εξόρμηση σειρά έχει η διάνοιξη και η τρείς λάμπες προβολέων, αλλά μέχρι εδώ. σηματοδότηση του μονοπατιού από Καλοσκοπή μέ- χρι Μνήματα (μέσω Σταυρού). Το κομμάτι αυτό είναι Παρά την παρέλευση δύο και πλέον μηνών ου- το πρώτο τμήμα μιας παλιάς, πολυσύχναστης, αλλά δεμία περεταίρω εξέλιξη υπήρξε για το θέμα. Για ξεχασμένης διαδρομής που ένωνε άλλοτε το χωριό την προώθηση του θέματος ο πρόεδρος του Συν- με το Διάσελο. δέσμου συναντήθηκε με τον εντεταλμένο σύμβουλο του δημάρχου στη Δ.Ε. Γραβιάς, του έθεσε το θέμα, Η ολοκλήρωση της διάνοιξης και σηματοδότησης τον ενημέρωσε αναλυτικά για τον εξοπλισμό και τις της συνολικής διαδρομής μέχρι το Διάσελο, αν συν- ενέργειες που πρέπει να γίνουν ώστε να υλοποιηθεί δυαστεί με το μονοπάτι που ξεκινάει από Διάσελο, η υπόσχεση του Δημάρχου και να ηλεκτροφωτιστεί διέρχεται από το Καταφύγιο της Γκιώνας (Λάκκα το γήπεδο. Καρβούνη) και κατεβαίνει τη χαράδρα της Ρεκάς, θα μπορούσε να αποτελέσει μια ιδιαίτερα ελκυστική Δυστυχώς μέχρι τώρα δεν υπάρχει εξέλιξη για πρόταση για απαιτητικούς περιπατητές και ορειβα- το θέμα και οι αρμόδιοι σιωπούν. τικούς συλλόγους που αναζητούν όμορφες ορεινές διαδρομές στην Ελλάδα. Είναι ήδη γνωστό ότι η Καλοσκοπή αποτελεί για τους ορειβάτες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου την πιο γνωστή βάση εξόρμη- σης και αφετηρία για την ανάβαση στην Πυραμίδα της Γκιώνας. Σίγουρα, πολλά θα είχε να κερδίσει το χωριό μας από την όποια προσέλκυση κάθε είδους επισκεπτών. Γ.Κ.

ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ 1041 Τα Τεύχη της εφημερίδας “Η Κουκουβίστα” από 1975 έως 2015 υπάρχουν σε CD. Το CD θα το βρείτε στα γραφεία του Συνδέσμου μας. Πριν 40 χρόνια (από το τεύχος 21 Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 1979 ) Νεκροταφείο (ή Κοιμητήριο) Το σύνολο των φροντίδων και τελετών που γίνονται μετά το θάνατο κάποιου από την οικογένεια και την κοινότητά του ονομάζεται κηδεία. Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από το ρήμα «κήδομαι» που σημαίνει φροντίζω, παράγωγη λέξη είναι και ο «κηδεμόνας». Οι Έλληνες κήδευαν τους νεκρούς τους εφαρμόζοντας τον ενταφιασμό ως μόνη και αποκλειστική πρακτική κήδευσης, από το 3000 π.Χ. έως 1200 π.Χ. Η καύση των νεκρών εμφανίζεται γύρω στο 1200 π.Χ. Ο Όμηρος (Ιλιάδα, Ραψωδία Ψ) μας περιγράφει τα ταφικά έθιμα, κατά τον Τρωικό πόλεμο (1194-1184 π.Χ.), εξιστορώντας πως ο Αχιλλέας έκαψε τον νεκρό Πάτροκλο με όλες τις επιτάφιες τιμές. Τους χριστιανικούς χρόνους ο ενταφιασμός ξαναγίνεται η μόνη πρακτική κήδευσης και τα Νεκροταφεία αποκαλούνται Κοιμητήρια. Η κηδεία στους αρχαίους Έλληνες από την ομηρική εποχή περιελάμβανε την πρόθεση, την εκφορά, την ταφή και τον περίδειπνο (φαγητό). Η διαδικασία αυτή ακολουθείται στην Ελλάδα και στο χωριό μας (Καλοσκοπή), μέχρι και σήμερα. Σημαντικό κομμάτι της ελληνικής παράδοσης είναι το μοιρολόι, θλιβερά τραγούδια που τραγουδούσαν οι οικείοι του νεκρού μαζί με τη μοιρολογίστρα, επάγγελμα που έχει πια εκλείψει. Δυο μέρες μετά την ταφή οι αρχαίοι Έλληνες διοργάνωναν τα «τρίτα», τα σημερινά τριήμερα, ενώ οχτώ μέρες μετά ακολουθούσαν τα «ένατα», που αντιστοιχούν στα σύγχρονα εννιάμερα. Στο χωριό μας υπάρχει και ένα άλλο Νεκροταφείο ξεχασμένο και σχεδόν άγνωστο, χωρίς σταυρούς και μνήματα. Βρίσκεται στον Αγιάννη κάτω από τις αιωνόβιες πουρνάρες, όπου όταν ο άνεμος σφυρίζει, το θρόισμα των φύλλων που συνοδεύει το κελάηδημα των πουλιών μοιάζει πότε σαν κλάμα και πότε σαν γέλιο μικρών παιδιών. Είναι το κλάμα και το γέλιο των θαμμένων βρεφών που, είτε γεννήθηκαν πεθαμένα είτε πέθαναν αβάπτιστα.

1042 ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ ... συνέχεια από την σελ. 1039 αραδιάζεις τωραδά...Τον κόσμο, όμως, που περιμένει κιόλας απόξω να μάθει το ‘χαμπέρι’ πως η νύφη βρέ- «Πες της να’μπει μέσα!» Η πεθερά μου με πρόσταξε θηκε ‘εντάξει’, πώς θα τον κάμουμε ζάφτι; Σε ρωτάω! να μπω. Μπήκα. Είχα χάσει ούλο μου το θάρρος και Τι θα του δείξουμε, για να πειστεί και να φύγει για να τα ποδάρια μου τρέμανε. Ένας ακατάπιωτος κόμπος το διαλαλήσει; Μήπως προτείνεις να σφάξουμε τον σφράιζε το λαιμό μου.Ο πεθερός μου είχε αγριωπή κόκορα, για να ματώσουμε το σεντόνι..; Δε μ’ αρέσει την όψη. Τα μάτια του, κάτω από τα δασιά του φρύ- σαν ιδέα.., μοιάζει με φτηνή κατεργαριά.» Ο άντρας δια, πετάγανε αστραπές. Μ’ έδειξε με το δάχτυλο. μου απάντησε αμέσως: «Δε χρειάζονται αυτά, πατέ- «Εσύ μουλωχτό ζουλάπι, μου’πε, μπρος..!, μάζεψε ρα.., αυτά είναι επίσης καραγκιοζιλίκια.., ας τα κάμουν αμέσως τα μπογαλάκια σου και δίνε του από τούτο άμα θέλουν άλλοι.» «Εμ’ τότενες, γιόκα μου..;» «Άστο δω το σπίτι, γιατί το μόλεψες κιόλας, πριν καλά-κα- σε μένα, πατέρα, έχω τη λύση βρεμένη...» Ύστερα, ο λά μπεις μέσα!» «Δεν έκανα τίποτα κακό, πατέρα, τ’ Στάμος πήγε στο μπαούλο, που ήταν στη γωνιά, το ορκίζομαι στην Παναγιά Παρθένα.., τίποτα και ποτέ!», άνοιξε κι έβγαλε ένα παλιό κουμπούρι...Του έχωσε τόλμησα μόνο να του πω, καθώς ακούμπαγα σε μια μέσα δυο βόλια και.., ...μα για στεκάτε νια στιγμούλα, καρέκλα για να μη λιγοθυμήσω και πέσω καταή. Κεί- κοριτσάκια μου.., ακώ κάτι πατημασιές απόξω. Πάνω νη τη στιγμή ανέβαινε κι ο άντρας μου. Μπαίνοντας, στην ώρα φτάνει κι ο παππούς σας απ’ το καφενείο. μας είδε ολουνούς όπως ήμασταν και κατάλαβε. «Τι Ας αποσώσει ο ίδιος, άμα θέλει τούτηνε την ιστορία, τρέχει πατέρα; τι συμβαίνει; άκουσα κάτι φωνές...» που φαγωθήκατε να σας την πω. Νάτος μπαίνει... «Γιόκα μου, είπε κείνος, ξέρεις πόσο σ’αγαπάω σαν μοναχογιό.., αλλά πέσαμε όξω ούλοι μας. Ετούτη δω - Γεια σας, καλά μου αγγονάκια κι ευγενικιά μου η άτιμη πρέπει να φύγει αμέσως απ’ αυτό το σπίτι και κυρά! είπε χαρωπός ο Στάμος, ακουμπώντας στον να γυρίσει στο πατρικό της. Μας ντρόπιασε!» «Γιατί τοίχο το μπαστούνι του . το λες αυτό, πατέρα; Σε τι..;» «Μην κάνεις το χαζό...Δε μου λες, πούν’το το ‘σημάδι’ της;» «Μην ψάχεις άδικα - Καλώσ’ τον τον αγαπημένο μας παππούλη! να το’βρεις, πατέρα, δεν υπάρχει σημάδι.» «Αυτό λέω - Τι τα λέτε..; Μήπως σας έκοψα από κάτι σοβαρό; και του λόγου μου, πως δεν υπάρχει! Αλλά, για στά- Να με σ’μπαθάτε... σου...Μήπως της έκλεψες εσύ την ‘τιμή’ νωρίτερα.., - Μας έκοψες, είπε η γιαγιά, αλλά σε σ’χωρνά- μήπως, λέω, φάγατε παράωρα το ‘μέλι’ από το βαρέ- με...Έλα και σε χρειαζόμαστε να μας πεις τι το’θελες λι; Λέγε!» «Αυτό, όχι! Ο γιος σου είναι έντιμος.Αλλά, εκειό το κουμπούρι που’βγαλες απ’ το μπαούλο κείνο πώς να στο πω.., ήταν επιλογή μας, πατέρα... Να μην το πρωινό, μετά την πρώτη νύχτα του γάμου μας.., κάμουμε τίποτα την πρώτη νύχτα.., μπορεί ούτε και τη θυμάσαι; δεύτερη, ούτε και την τρίτη. Δικαίωμά μας! Δεν πέφτει - Πώς σου’ρθε, γριά μ’, αυτόνο, μετά από τόσα λόγος σε κανέναν άλλονε, για να του δείχνουμε τα ‘ση- χρόνια και ζαμάνια; μάδια’ που μου κρένεις.» Ο πεθερός μου αντίδρασε - Διηγιόμουνα σε τούτες δω τις λίχρες, τ’ αγγόνια με οργή: «Μωρ’ τι μας λες! Ώστε έτσι... Άμα δεν πέφτει μας, την ιστορία μας και τι κόντεψα να πάθω τότε... λόγος σε μένα το γονιό σου, τότε σε ποιόνε..;» «Μην - Το θ’μάμαι.Ξεχνιένται αυτάνα; Βγήκα στο χαγιάτι το παίρνεις εγωιστικά, πατέρα. Τα πράματα είναι ξεκά- και μπαμ, μπουμ! έρριξα δυο κουμπουριές στον αέρα. θαρα. Κι ό,τι σου λέω είναι η αλήθεια. Εψές το βράδυ Για την τιμή των όπλων, όπως λένε... Και της Αρετής που φύγαμε από το γλέντι, ήμασταν ξεθεωμένοι στην μου, βέβαια.., δε λέω. Αμέσως λακίσανε οι κουτσο- κούραση κι αποφασίσαμε να τ’ αναβάλουμε ό λ α ! μπόληδες που είχανε μαζωχτεί από κάτου, όχι γιατί Κατάλαβες; Γι αυτό δε βρήκατε το περίφημο ‘σημάδι’ σκιαχτήκανε, αλλά για να πάρει, όποιος προκάμει που γυρεύατε με τη μάνα». Ο πεθερός μου μαλάκω- πρώτος, τα ‘σχαρίκια’ απ’ τους γονιούς της νύφης κι οι σε κάπως. «Λες αλήθεια, ορέ γιε, για με γελάς;» «Την αποδέλοιποι να μολοήσουν και στους άλλους χωρια- καθαρή αλήθεια λέω, πίστεψέ με καλέ μου πατέρα.., νούς στον καφενέ πως η Αρετούλα μ’ «βρέθ’κε παρ- δε σε γελάω, όπως άλλωστε δε σε γέλασα ποτέ και θένα», λέει. Ήταν κι αυτόνο ένα σινιάλο τότε για την το ξέρεις καλά. Η Αρετούλα είναι ένας σωστός άγγε- περίσταση. Πάλε καλά, να λέτε, που γέναν ετσ’γιά τα λος, τόσο αγνή...Για ό,τι έγινε ή δεν έγινε απόψε, αν πράματα κι έληξε το θέμα ίσαμ’εκεί.., θέλω να ειπώ οι- υπάρχει κάποιος φταίχτης, τούτος είμ’ εγώ και μόνο. κογενειακά και συναμεταξύ μας, γιατί ο πατέρας μου, Το ‘σημάδι’, αν τελικά έχει τόση σημασία για σας τους αν δε με πίστευε σε όσα του έκρενα, θα’πρεπε να τρέ- γονιούς μου -αλλά μόνο για σας, όχι για τους άλλους, χει, χωρίς λόγο, για ‘πανωπροίκι’ στο σ’μπέθερο.., χα, τους άξεστους χωριάτες-, μπορείτε να το δείτε μια χα! Σας καλύβω ή μπας και θέλετε να μάθετε και τίποτ’ από τις επόμενες μέρες, παρά την αντίθετη γνώμη άλλο; που έχουμε εμείς γι’ αυτό, σαν αντρόγυνο.Σε παρακα- - Όχι, φχαριστούμε. Μας κάλυψες απόλυτα, παπ- λώ, λοιπόν, σεβαστέ μου πατέρα, μη βρίζεις την Αρε- πού. Τελειώσαμε. τή και μην τη διώχνεις από το σπίτι, είναι άδικο τούτο - Ε, αφού τελέψατε, κενώστε τώρα στα πιάτα να που πας να κάμεις, θα το δεις με τον καιρό... Τούτο βάνουμε νια χαψιά στο στόμα μας. Τι καλό φαΐ μάς που με τόση επιμονή ζητάτε πάντα όλοι σας εδώ, εί- μαγέρεψες σήμερα, Αρέτω μ’; ναι προσβλητικό για κάθε κορίτσι, πώς δεν το νογάτε; - Εκείνογιά που παράγγειλες το πρωί, γέρο μ’... Δείξε μου, λοιπόν μπιστοσύνη.., διαφορετικά, άμα τη Φασουλάδα! διώξεις, στο λέω ξεκάθαρα, ξέγραψέ με κι εμένα πα- - Άφεριμ! Σιμώστε στο τραπέζι... Να πούμε τώρα τέρα! Θα φύγω μαζί της!». Ο πεθερός μου, που λέτε κι ένα ‘Πατερημώ’ σαν Ξ’τιανοί πούειμαστε, να μας γλυκά μου κοριτσάκια, έπεσε σε βαθιά περισυλλοή, έχει ο Θεός πάντα καλά... με όσα του’πε θαρρετά ο Στάμος μου. Κατόπι, ξερο- καταπίνοντας, ακούστηκε να λέει: «Ωραία.., παλικάρι μου.., πες πως εγώ πείθομαι και πιστεύω όσα μου

ΚΟΥΚΟΥΒΙΣΤΑ 1043 Από την Κοινωνική μας Ζωή ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ από τους τέσσερες γιους της Ευαγγελίας δύο θαυμαστά παιδιά, τον Αχιλλέα και Ο Γεώργιος Κόλιας του Ταξιάρχη και Χαμηλού – Καΐλη, που πριν από 6 χρόνια την Ελευθερίτσα. Αλλά, σαν κεραυνός η Ασημίνα Αρχολέκα στις 17 Απριλίου έχασε και το γιο της Δημήτρη. Και τα δύο εν αιθρία, ήρθε, μετά από 10 χρόνια 2019 απέκτησαν τον γιο τους Νικόλα - παιδιά της Βαγγελίτσας έδωσαν άνιση ευτυχίας, ο αναπάντεχος χαμός του την Ταξιάρχη. μάχη με την ασθένειά τους και την έχα- αποφράδα μέρα, χτυπώντας αλύπητα τη σαν. Ο Νικόλας από την πρώτη στιγμή δική του οικογένεια. που ήταν παρούσα ΓΆΜΟΙ - ΒΑΠΤΊΣΕΙΣ της ασθένειάς του μας έλεγε ότι ήρθε η στο σπίτι, αλλά και όλους εμάς τους συγ- • Σ τις 22 Ιουνίου 2019 ο Φώτης Κουτσαν- ώρα να ξανανταμώσει με τον αγαπημένο γενείς και τους αμέτρητους φίλους που του αδελφό τον Δημήτρη. Δεν ήθελε με τί- είχε, λόγω του ήθους που τον διέκρινε. δριάς και η Άρτεμις Κάλλη (κόρη του ποτα να πονέσει και να υποφέρει … όμως Ήταν κοσμαγάπητος! Και η απορία Βασίλη Αρτ. Κάλλη) τέλεσαν τον γάμο δεν κατάφερε να μιλήσει, να κοιτάξει στα όλων, σαν το μάθανε, ήταν μία και μόνη, τους στον ιερό ναό του Αγίου Αιμιλια- μάτια εκείνους που τον λάτρεψαν και να καθώς τρέχανε τα δάκρυα: «Γιατί..! Γιατί, νού στο Πόρτο Χέλι. τους πει αυτά που αισθανόταν. Κενό, Θεέ μου.., αυτόν τον άνθρωπο, τώρα! • Σ τις 6 Οκτωβρίου 2019 ο Νώντας Σκοτάδι, Θρήνος, Θλίψη τα συναισθήμα- Ανεξερεύνητες οι βουλές Σου...» Μπρούτζος και η Κατερίνα Μαρκάτου τα της γυναίκα σου, της μητέρα σου, των στον Ιερό Ναό Αγίων Ισιδώρων στο Λυ- αδελφών σου και όσων σε αγάπησαν και Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε στον Ι. καβηττό, βάφτισαν το γιο τους και του ήταν δίπλα σου σε όλο το μαρτύριό σου. Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο έδωσαν το όνομα Κωνσταντίνος. Όμως πιστεύουμε ότι όταν έχεις ανθρώ- Ελληνικό. Στη συνέχεια, με την παρου- πους που αγαπάς στον Παράδεισο, τότε σία πλήθους κόσμου που παραστεκόταν ΘΑΝΑΤΟΙ έχεις ένα κομμάτι ουρανού στην καρδιά στη Γιούλη, η οποία έδειξε μέσα στον Κατσιανιώτης Γεώργιος σου. «Όλα είναι ένα ψέμα, μια ανάσα, μια πόνο της, απαράμιλλη γενναιότητα, πνοή, σα λουλούδι κάποιο χέρι θα μας ψυχικό θάρρος και αντοχή σ’ αυτές τις του Κωνσταντίνου κόψει μίαν αυγή». τραγικές στιγμές, η ταφή έγινε, λίγο πιο (1940 – 2019) ‘κεί, στο Κοιμητήριο των Ποντίων, μέσα Καλό σου ταξίδι Νικόλα!!! σε βαθιά συγκίνηση και με τον πρέποντα Στις 8 Νοεμβρίου 2019, έφυγε από Η μητέρα σου Ευαγγελία και τα αδέλ- σεβασμό στον αξιοπρεπή βουβό θρήνο κοντά μας ο λατρεμένος μου σύζυγος, φια σου Ευθύμιος και Παναγιώτης. και των γονιών του Μπάμπη. Γιώργος Κ. Κατσανιώτης, που γεννήθη- κε το 1940 στη Καλοσκοπή. Βασιλειάδης Χαράλαμπος Λατρεμένε Μπάμπη... Είθε, ο Θεός να (1974 – 2019) σε αναπαύσει. Στην σύντομη ζωή σου, Ενταφιάσθηκε στο χωριό που μεγά- υπήρξες υπόδειγμα για μίμηση. Δικαιού- λωσε και αγάπησε συνοδευόμενος από Στις 21 Οκτ. 2019, έφυγε ξαφνικά από σαι τον Παράδεισο. Ας είναι ελαφρύ το αγαπημένους συγγενείς και φίλους. Το κοντά μας, λόγω ανακοπής καρδιάς, χώμα που σε δέχτηκε. 40ήμερο μνημόσυνο ετελέσθη στις 15 ο Χαράλαμπος Βασιλειάδης, γιος του Δεκεμβρίου 2019 στον Ι.Ν Εσταυρωμέ- Αχιλλέα και της Εριέτας Βασιλειάδη, με ...Στις 24 Νοε. 2019, στον Ι. Ν, της Αγίας νου Κολοκυνθούς. καταγωγή από τον Πόντο. Ο Μπάμπης Τριάδας, στο Ελληνικό, τελέστηκε και το Δέσποινα Κατσιανιώτη - Μπερμπερίδου γεννήθηκε την 1η Οκτωβρίου 1974. Οι μνημόσυνο των 40 ημερών, για τον υπέ- γονείς του, εξαιρετική οικογένεια, του ροχο αυτόν άνθρωπο. Καΐλης Νικόλαος του Αντωνίου έδωσαν γερές βάσεις, αλλά και ηθικές (1970 – 2019) αρχές που τον βοήθησαν να διαμορφώ- Νίκος Ιωάν. Δανιήλ σει έναν αξιοθαύμαστο χαρακτήρα, με ΜΝΗΜΌΣΥΝΑ Στα 49 του χρόνια ο Νικόλας μας ταξίδε- πραότητα, ευγένεια, ευστροφία πνεύμα- Την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2019, στον ψε για τη γειτονιά των αγγέλων, το βράδυ τος, χαμόγελο και εκλεπτυσμένο χιού- Ι.Ν. Αγ. Ανδρέα Γαλατσίου, τελέστηκε το της Κυριακής 24 Νοεμβρίου. Ο πρώτος μορ. Σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός και ετήσιο μνημόσυνο για την ανάπαυση ασκούσε με επιτυχία αυτό το επάγγελ- της ψυχής του Λουκά Ν. Μώρη. Παρευ- μα, έχοντας δικό του γραφείο στην Αθή- ρέθηκαν συγγενείς και φίλοι, τους οποί- να. Το 2009, νυμφεύτηκε το εκλεκτό του ους ευχαριστούμε θερμά που τίμησαν ταίρι. Αυτό, ήταν η αδελφή του καλού του την μνήμη του με την παρουσία τους για φίλου - και Πολιτικού Μηχανικού επίσης ακόμα μία φορά. - Γιάννη Β. Δανιήλ, η Παναγιώτα (Γιού- Οικογένεια Λουκά Ν. Μώρη. λη), κόρη της Ελευθερίας και του Βασίλη Για την επικοινωνία Ιωάννη Δανιήλ, με την οποία απόχτησε των μελών μας με τον ιερέα του χωριού μας και τους επιτρόπους της εκκλησίας μας: ιερέας Περδικάρης Γεώργιος 6942840561 και Όλγα Αλεξίου 6937782595 Βράβευση νέων φοιτητών ΑΕΙ Ο Σύνδεσμος στη Γενική Συνέλευση στις 26 Ιανουαρίου θα βραβεύσει τους φοιτητές που εισήχθησαν στα ΑΕΙ το Σεπτέμβριο του 2019. Γκινόπουλος Κωνσταντίνος, Κολλύρη Βασιλική, Πανεπιστήμιο Γεωργικών Επιχειρήσεων & University of Groningen – BSc in Κρήτης/ Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης. Συστημάτων Εφοδιασμού. (Θήβα) Physics (ΟΛΛΑΝΔΙΑ) (Ρέθυμνο) Μαντζιός Αθανάσιος, Πανεπιστήμιο Καλογήρου Σοφία, Πανεπιστήμιο Κολλύρη Κωνσταντίνα, Πανεπιστήμιο Πειραιά / Τμήμα Οικονομικής Αιγαίου / Τμήμα Περιβάλλοντος Αιγαίου / Τμήμα Οικονομικής και Επιστήμης. Καραχάλιος Ιωάννης, Γεωπονικό Διοίκησης Τουρισμού. (Χίος) Σύρου Μαρίνα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο / Τμήμα Περιφερειακής Κυριαζής Αθανάσιος, Πανεπιστήμιο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης / Νομική και Οικονομικής Ανάπτυξης. (Άμφισσα) Πατρών / Τμήμα Μηχανολόγων και Σχολή. Κόλλιας Ορέστης, Εθνικό και Αεροναυπηγών Μηχανικών Τσαντήλας Λεωνίδας, Πανεπιστήμιο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών/ Μαντά Ασημίνα, Γεωπονικό Δυτικής Αττικής / Σχολή Μηχανολόγων Φιλοσοφική Σχολή. Πανεπιστήμιο / Τμήμα Διοίκησης Μηχανικών.

παλιά φωτογραφία Το 1960 στο χώρο του σημερινού κοινοτικού καταστήματος ήταν το παλαιό βακούφικο κατάστημα, το περίπτερο με τον περιβάλλοντα χώρο και στο βάθος αριστερά φαίνεται η σκεπή του παλαιού κοινοτικού γραφείου. Φωτο: από το αρχείο του Συνδέσμου. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Καλοσκοπιτών Παρνασσίδας «Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ» και η Εξελεγκτική Επιτροπή σας εύχονται ευτυχισμένο το νέο έτος!