ศาสนาและหน้าที่พลเมือง สค21002

42 3.7 สงั คหวัตถุ 4 คอื ธรรมทีเ่ ปนเครอ่ื งยึดเหน่ยี วนา้ํ ใจผอู น่ื 1) ทาน การใหการเสียสละเอือ้ เฟอ เผอ่ื แผ 2) ปย วาจา การพดู ดวยถอ ยคําท่ไี พเราะ 3) อัตถจริยา การสงเคราะหทุกชนดิ หรือการประพฤตใิ นส่ิงท่ีเปนประโยชนต อ ผอู ื่น 4) สมานตั ตตา การเปนผมู คี วามสมาํ่ เสมอมคี วามประพฤติเสมอตน เสมอปลาย สรุป หลักธรรมที่ชาวพุทธพึงปฏิบัติ คือ การละความช่ัว การทําความดี การทําจิตใจให แจมใสและการทําสมาธภิ าวนา การละความช่ัว คือ การไมทําบาปอกุศลทั้งมวล การถือศีล 5 หรือ ศีลอ่ืน ๆ ตามบทบาท หนาท่ีของตนเอง การทําความดี มีความกตัญูกตเวทตี อผูมีคุณ ตอสังคมสวนรวม ประเทศชาติ ความขยันหม่ันเพียรในการงานอาชีพ ไมเอาเปรียบ คดโกงผูอ่ืน และการทําจิตใจใหแจมใส ไมคิด ทุกขโศกเศรา อนั เกดิ จากการเสื่อมของสังขาร โรคภัยไขเ จ็บ ความอยากมี อยากเปน อยากไดตาง ๆ รวมทง้ั การสญู เสยี สง่ิ ท่รี กั ตาง ๆ โดยใชห ลักการทําสมาธิภาวนา การเจรญิ ภาวนา การเจริญภาวนา เปน การพฒั นาจติ บรหิ ารจติ หลักพระพทุ ธศาสนา เปนการสรา งบุญบารมี ที่สงู ทสี่ ุด และยิง่ ใหญท่สี ุดในพระพุทธศาสนา จดั วาเปน แกน แท การเจริญภาวนามี 2 อยาง คอื สมถภาวนา และวปิ สสนาภาวนา 1. สมถภาวนา ไดแก การทําจิตใจใหเปนสมาธิ คือ ทําจิตใหต้ังม่ันอยูในอารมณเดียว ไม ฟุงซา น วิธภี าวนามีหลายชนดิ พระพทุ ธองค บัญญัตเิ ปน แบบอยางไว 40 ประการ เรียกวา กรรมฐาน 40 ที่นิยม คอื การ หายใจเขา บริกรรม พุทธ หายใจออก บริกรรม โธ เรยี กวา อานาปานสติ ผูใดจะปฏิบัติ ภาวนาจะตองรกั ษาศลี ใหบ รสิ ทุ ธติ์ ามฐานะ เชน เปน ฆราวาส ถือศีล 5 ศีล 8 เปน เณร ถอื ศลี 10 เปน พระ ถอื ศลี 227 ขอ เพราะในการปฏบิ ตั ิสมถภาวนา นนั้ ศลี เปน พ้ืนฐานทส่ี าํ คัญ อานิสงสข องสมาธมิ ากกวา รักษาศีลเทียบกันไมได พระพุทธองค ไดตรัสวา “แมไดอุปสมบทเปนพระภิกษุรักษาศีล 227 ขอ ไมเคยขาด ไมด างพรอย มานานถงึ 100 ป ก็ยงั ไดกศุ ลนอยกวาผูท่ีทําสมาธิเพียงใหจิตสงบนานเพียงช่ัว ไกก ระพอื ปก ชา งกระดกิ หู” คําวา จิตสงบ ในทีน่ ี้ หมายถงึ จติ ท่ีมอี ารมณเดยี วเพียงช่ัววูบ แมกระน้ัน ยังมอี านสิ งสม ากมาย แตอ ยา งไรก็ดี การเจริญสมถภาวนา หรือ สมาธิ แมจะไดบุญอานิสงสมากมาย มหาศาลอยา งไรกไ็ มใชบ ุญกุศลทีส่ ูงสดุ ยอดในพระพุทธศาสนา การเจริญวิปสสนา (การเจริญปญญา) จงึ จะเปน การสรา งกศุ ลท่สี ุดยอดในพระพุทธศาสนาโดยแท

43 2. วปิ สสนาภาวนา (การเจรญิ ปญ ญา) เมือ่ จติ ของผบู าํ เพ็ญเพยี รต้ังมนั่ อยใู นสมาธจิ ติ ของ ผบู ําเพ็ญเพียร ยอ มมีกาํ ลงั อยูในสภาพท่ีน่ิมนวล ควรแกก ารวิปสสนาภาวนาตอไป อารมณของวิปสสนาแตกตางจากอารมณของสมาธิ เพราะสมาธินั้น มุงใหจิตต้ังม่ันอยูใน อารมณห น่งึ แตอารมณเ ดยี ว โดยแนน่ิงอยูเชนนั้น ไมนึกคิดอะไร แตวิปสสนาไมใชใหจิตต้ังมั่นอยูใน อารมณเดยี วนง่ิ อยเู ชนน้นั แตเ ปน จิตท่ีคิดใครค รวญหาเหตแุ ละผลในสภาวธรรมท้งั หลาย และส่ิงทเ่ี ปน อารมณข องวปิ ส สนานน้ั มีแตเพียงอยางเดียว คอื ขนั ธ 5 ซ่ึงนิยมเรยี กวา รูป - นาม โดยรูป มี 1 นาม น้ัน มี 4 คือ เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซ่ึงนาม นั้น เปนเพียงสังขารธรรม เกิดจากการปรุงแตง แตเ พราะอวิชชา คอื ไมร ูเทาสภาวธรรม จึงทําใหเกิดความยึดม่ัน เปนตัวเปนตน การเจริญวิปสสนา มีจติ พิจารณาเห็นสภาวธรรมท้ังหลาย คือ ขันธ 5 เปน อาการของพระไตรลักษณ คือ เปนอนิจจัง คือ ไมเที่ยง ทกุ ขัง คือ ลว นเปนทุกข อยูในสภาพเดิม ไมไดตองแปรเปล่ียนไป และอนัตตา ไดแก ความ ไมใชตัวตน ไมใชสัตวบุคคล ไมใชส่ิงของ สรรพสิ่งทั้งหลายเพียงช่ัวคราว เทาน้ัน เม่ือนานไปยอม เปลยี่ นแปลงกลับไปสูส ภาวะเดมิ สมาธแิ ละวิปส สนา เปนทัง้ เหตแุ ละผลของกันและกัน และอุปการะ ซ่ึงกนั และกนั จะมวี ปิ ส สนา ปญ ญา เกิดขนึ้ โดยขาดกาํ ลังสมาธไิ มไ ดเลย การเจรญิ วปิ ส สนาอยา งงา ย ๆ ประจาํ วัน 1. มีจิตใครครวญถึงมรณสติกรรมฐาน คือ ใครครวญถึงความตายเปนอารมณ เพ่ือไมให ประมาทในชีวิต ไมม วั เมา เรง ทาํ ความดี และบญุ กศุ ล เกรงกลัวตอ บาปทีจ่ ะติดตามไปในภพหนา 2. มจี ติ ใครครวญถงึ อสภุ กรรมฐาน ไดแก ส่งิ ท่ไี มส วย ไมง าม เชน ซากศพ รางกายคนทเี่ ปน บอเกดิ แหง ตัณหาราคะ กามกเิ ลส วา เปนของสวยงาม เปน ทเ่ี จริญตาเจรญิ ใจ ไมวา รางกายของตนเอง และของผูอ่ืนก็ตาม แทจริงแลวเปนอนิจจัง คือ ไมเท่ียงแท แนนอน วัน เวลา ยอมพรากจากความ สวยงามจนเขาสูวัยชรา ซง่ึ จะมองหาความสวยงามใด ๆหลงเหลืออยไู มไ ดเ ลย 3. มีจิตใครค รวญถึงกายคตานสุ สติกรรมฐาน เรียกกันวา กายคตาสติกรรมฐาน จิตใครครวญ ผม ขน เลบ็ หนงั ฟน พจิ ารณาใหเห็นความโสโครกของรา งกาย เพอ่ื ใหนาํ ไปสูก ารละสักกายทิฏฐิ คือ ความเห็นผดิ ในรางกายของตน 4. มีจิตใจใครครวญถึงธาตุกรรมฐาน คือ การพิจารณาวา รางกายของเราและของผูอ่ืน ไมใชตัวของเราแตอยา งใดเลย เปนแตเพยี งธาตุ 4 ท่มี าประชุม เกาะกมุ รวมกันเพียงชั่วคราว ถึงเวลา เกาแกแ ลว แตกสลายตายไปกลบั ไปสูความเปนธาตุตาง ๆ ในโลกตามเดิม

44 แบบอยา งชาวพุทธท่ีดี หมอมเจาหญิงพูนพิสมัย ดศิ กลุ พระประวัติ หมอมเจาหญิงพูนพิสมัย ดิศกุล ประสูติ เม่ือวันจันทร ท่ี 17 กุมภาพันธ พ.ศ. 2438 เปน พระธดิ าในสมเดจ็ พระเจา บรมวงศเ ธอ กรมพระยาดาํ รงราชานภุ าพ ผไู ดรบั การยกยองวา เปนบดิ าแหง ประวตั ิศาสตรไ ทย และหมอมเฉื่อย พระองคส้ินชีพิตักษัยดวยโรคชรา เม่ือวันท่ี 11 สิงหาคม พ.ศ. 2533 รวมพระชันษาได 95 พรรษา กรณยี กิจดา นพระพทุ ธศาสนา สามารถสรุปได ดงั น้ี 1. ทรงเปนท่ีปรกึ ษาชมรมพทุ ธศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลัย โดยเสดจ็ ไปประทานความรู ดา นพระพทุ ธศาสนา สปั ดาหล ะ 2 คร้งั และเปนท่ีปรึกษาชมรมพทุ ธศาสนา มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร 2. ทรงเปน องคป าฐกถาและบรรยายวชิ าการทางพระพุทธศาสนาทัง้ ในและตา งประเทศ 3. ทรงเปนกรรมการบริหารและอุปนายกพุทธสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม- ราชูปถมั ภ 4. ทรงเปน รองประธานองคก ารพุทธศาสนิกสัมพันธแหงโลก (พ.ส.ล.) ใน พ.ศ. 2496 และ ประธานองคก ารพุทธศาสนิกสมั พนั ธแ หงโลก ใน พ.ศ. 2507 5. ทรงมงี านนพิ นธท างพระพุทธศาสนาหลายเร่ือง เชน หนังสือช่ือศาสนาคุณ หนังสือสอน ศาสนาพระพุทธศาสนาสําหรับเยาวชน เปน ตน แบบอยางชาวพุทธท่ีดี (1) ทรงเปนอบุ าสกิ าที่เครงครดั ตระหนักในหนาที่ของอบุ าสิกาดว ยการศกึ ษาปฏบิ ัติธรรม (2) ทรงเปน พหสู ตู โดยศกึ ษาบาลี จนมีความรู ความเขาใจเปนอยางดี และมีผลงานวิชาการ ดานอ่นื ๆ อีกทง้ั ดา นสงั คมสงเคราะห ประวตั ศิ าสตร โบราณคดี เปน ตน (3) ทรงเปนแบบอยางพลเมืองที่ดี ดวยการจงรักภักดี และพิทักษสมบัติล้ําคาของชาติ กลา วคอื เมอ่ื พระบิดาสนิ้ พระชนม มชี าวตา งชาติ เสนอซือ้ ผลงานนพิ นธท างวิชาการของพระบดิ าดว ย ราคาสงู แตพ ระองคท รงแจง ความจาํ นงบรจิ าคหนงั สือใหแ กรัฐบาล เพอ่ื เกบ็ ไวเ ปน สมบตั ิของชาตแิ ละ เปนคลังความรูข องประชาชน รฐั บาลในขณะนัน้ จึงสรางหองสมุดขน้ึ รองรับ เรียกวา หอดาํ รง

45 3.2 หลกั ธรรมของศาสนาอสิ ลาม อิสลาม เปนคําภาษาอาหรับ แปลวา การสวามิภักด์ิ ซงึ่ หมายถงึ การสวามิภกั ดอิ์ ยางบริบูรณ แกอ ลั ลอฮพ ระผเู ปน เจา ดวยการปฏิบัติตามคาํ บัญชาของพระองค บรรดาศาสนทูตในอดตี ลว นแตไดร ับมอบหมายใหสอนศาสนาอิสลามแกม นษุ ยชาติ ศาสนาฑูต ทา นสดุ ทาย คือ มุฮมั มดั บตุ รของอับดุลลหแหงอารเบีย ไดรับมอบหมายใหเผยแผสาสนของอัลลอฮ ในชวงป ค.ศ. 610 - 632 เฉกเชนบรรพศาสดาในอดีต โดยมีมะลักญิบรีล เปนสื่อระหวางอัลลห พระผูเปน เจา และมฮุ ัมมัด พระโองการแหงพระผเู ปนเจาท่ีทยอยลงมา ในเวลา 23 ปจันทรคติ ไดรับการ รวบรวมข้ึนเปนเลม ชื่อวา อัลกุรอาน ซึ่งเปน ธรรมนูญแหงชีวิตมนุษย เพ่ือที่จะไดครองตนบนโลกน้ี อยา งถูกตอ งกอนกลบั คนื สพู ระผเู ปนเจา สาสนแหงอิสลามที่ถกู สงมาใหแกมนุษยท ั้งปวง มีจุดประสงคห ลกั 3 ประการ คือ 1. เปน อดุ มการณท ส่ี อนมนุษยใหศ รทั ธาในอลั ลอหพระผเู ปนเจาเพยี งพระองคเดียว ท่ีสมควร แกการเคารพบชู าและภกั ดี ศรัทธาในความยตุ ธิ รรมของพระองค ศรัทธาในพระโองการแหงพระองค ศรทั ธาในวันปรโลกวัน ซง่ึ มนษุ ยฟน คืนชีพอกี ครั้ง เพอื่ รบั คาํ พิพากษาและรบั ผลตอบแทนของความดี ความชั่วที่ตนไดปฏิบัติไปในโลกนี้ มั่นใจและไววางใจตอพระองค เพราะพระองค คือ ท่ีพึ่งพาของ ทุกสรรพส่งิ มนุษย จะตอ งไมส ิน้ หวังในความเมตตาของพระองค และพระองค คือ ปฐมเหตุแหงคุณงาม ความดีทง้ั ปวง 2. เปนธรรมนญู สําหรับมนุษย เพ่ือใหเกิดความสงบสุขในชีวิตสวนตัวและสังคม เปนธรรมนูญ ทีค่ รอบคลุมทกุ ดา น ไมวาในดานการปกครอง เศรษฐกิจ หรือนิติศาสตร อิสลามส่ังสอนใหมนุษยอยูกัน ดวยความเปนมติ ร ละเวนการรบราฆา ฟน การทะเลาะเบาะแวง การละเมดิ และรกุ รานสทิ ธขิ องผูอื่น ไมล กั ขโมย ฉอ ฉล หลอกลวง ไมผิดประเวณีหรือทําอนาจาร ไมด่ืมของมึนเมา หรือรับประทานสิ่งที่ เปน โทษตอรา งกายและจิตใจ ไมบ อ นทาํ ลายสงั คม แมว าในรูปแบบใดก็ตาม 3. เปนจริยธรรมอนั สูงสง เพอ่ื การครองตนอยางมเี กียรติ เนนความอดกล้ัน ความซื่อสัตย ความ เอื้อเฟอเผ่อื แผ ความเมตตากรณุ า ความกตญั กู ตเวที ความสะอาดของกาย และใจ ความกลาหาญ การใหอ ภัย ความเทาเทียม และความเสมอภาคระหวางมนุษย การเคารพสิทธิของผูอ่ืน สงั่ สอนให ละเวน ความตระหนถี่ เี่ หนยี ว ความอิจฉารษิ ยา การติฉนิ นินทา ความเขลา และความขลาดกลัว การทรยศ และอกตัญู การลวงละเมดิ สิทธิของผอู ื่น ศาสนาอิสลามไมใ ชศ าสนาที่วิวฒั นาการมาจากศาสนาอื่น หรือศาสนาท่ีมนุษยประดิษฐข้ึน อยา งเชน ศาสนาอืน่ ๆ ท่มี อี ยใู นโลก อสิ ลาม เปน ศาสนาของพระผเู ปนเจาทเ่ี ปน ทางนําในการดํารงชีวิต ทุกดานแกม นุษยทกุ คน ไมยกเวนอายเุ พศ เผา พนั ธุ หรือฐานันดร

46 หลักคาํ สอน ศาสนาอิสลาม เกิดในดินแดนอาหรับ โดยมีความเช่ือตามโบราณเดิมเกี่ยวกับหินศักด์ิสิทธ์ิ เรียกวา หินกาบะห อาํ นาจลึกลับ ผสี างเทวดา เวทมนตรค าถาพอ มด หมอผี คาํ ทาํ นาย การเสีย่ งทาย การนบั ถือภเู ขา ตน ไม น้ําพุ บูชาดวงอาทิตย ดวงจนั ทร ดวงดาวตาง ๆ อสิ ลาม มาจากคาํ วา อสั ละมะ แปลวา สันติการยอมนอบนอมตน ชาวมุสลิมมุงตามความคิดเหน็ ของพระเจา โดยไมเห็นแกชีวิต มคี วามเชอื่ ศรัทธา 6 ประการ 1. ศรัทธาในพระเจา 2. ศรัทธาในบรรดามะลาอิกะห คือ เทวทูตของพระเจา ซึง่ เปนคนกลาง ทําหนาที่สื่อสาร ระหวางศาสดามุฮมั มัดกบั พระเจา บันทกึ ความดี ความชั่วของมนุษย ถอดวิญญาณออกจากรางเวลา มนุษยต าย และสัมภาษณผ ูตาย ณ หลุมฝงศพ 3. ศรทั ธาในคมั ภีรอ ลั กรุ อาน เปนคมั ภรี สดุ ทา ยที่พระเจา สั่งตรง ผา นพระมฮุ มั มดั ลงมาใหม นษุ ยโลก 4. ศรัทธาตอ บรรดาศาสนฑตู 5. ศรทั ธาตอ วันพพิ ากษาโลก เรยี กวนั น้วี า วันกยี ามะห 6. ศรัทธาในกฎสภาวะของพระเจา มีทงั้ กฎตายตัวและไมตายตวั กฎตายตวั คอื กําหนดเพศพันธุ กฎไมต ายตัว คือ ทําดไี ดด ี ทําชัว่ ไดชว่ั หลักคาํ สอนของศาสนาอิสลามแบงไว 3 หมวดดงั น้ี 1. หลกั การศรทั ธา อสิ ลาม สอนวา ถา หากมนุษยพจิ ารณาดว ยสติปญญา และสามัญสํานึก จะพบวา จกั รวาล และมวลสรรพสงิ่ ท้ังหลายท่ีมอี ยู มไิ ดอุบัติขึ้นดวยตนเอง เปนที่แนชัดวาส่ิงเหลาน้ีไดถูกอุบัติขนึ้ มาโดย พระผูสรางดว ยอาํ นาจ และความรูทไ่ี รข อบเขต ทรงกาํ หนดกฎเกณฑที่ไมมีการเปล่ียนแปลงไวทั่วท้ัง จักรวาล ทรงขบั เคล่อื นจักรวาลดว ยระบบทล่ี ะเอยี ดออน ไมม สี รรพส่งิ ใดถูกสรา งขึ้นมาอยา งไรส าระ พระผูเปน เจาผทู รงเมตตา ทรงสรา งมนุษยข น้ึ มาอยางประเสริฐ จะเปนไปไดอยางไรที่ พระองค จะปลอ ยใหม นุษยด ําเนนิ ชวี ติ อยไู ปตามลาํ พงั โดยไมท รงเหลยี วแล หรือปลอยใหสังคมมนุษย ดําเนินไปตามยถากรรมของตัวเอง พระองคท รงขจัดความสงสยั เหลา นี้ดว ยการประทานกฎ การปฏิบตั ติ าง ๆ ผานบรรดา ศาสดาใหมาสั่งสอน และแนะนาํ มนุษยไ ปสกู ารปฏบิ ัติ สาํ หรับการดําเนนิ ชีวิต แนน อนมนุษยอาจมอง ไมเ ห็นผลหรอื ไดรบั ประโยชนจ ากการทาํ ความดหี รือไดรับโทษจากการทําชัว่ ของตน จากจุดนี้ทําใหเขาใจไดทันทีวาตองมีสถานท่ีอ่ืนอีก อันเปนสถานท่ีตรวจสอบการ กระทําของมนษุ ยอยา งละเอียดถถี่ วน ถา เปนความดี พวกเขาจะไดรับรางวัลเปนผลตอบแทน แตถา

47 เปนความช่ัว จะถูกลงโทษไปตามผลกรรม นน้ั ศาสนาไดเ ชญิ ชวนมนษุ ยไปสูหลกั การศรัทธาและความ เชอื่ มน่ั ทส่ี ัตยจรงิ พรอ มพยายามผลักดนั มนษุ ยใหห ลุดพน จากความโงเขลาเบาปญญา 1.1 หลักศรทั ธาอิสลามแนวซนุ หน่ี 1) ศรัทธาวา อลั ลอหเปน พระเจา 2) ศรัทธาในบรรดาคมั ภีรตา ง ๆ ทอ่ี ลั ลอห ประทานลงมาในอดีต เชน เตารอต อนิ ญลี ซะบูร และอลั กรุ อาน 3) ศรัทธาในบรรดาศาสนทูตตาง ๆ ที่อัลลอหไดทรงสงมายังหมูมนุษย และ นบมี ฮุ ัมมัด ศ็อลลลั ลอฮอุ ะลัยฮิวะซัลลัม เปนศาสนฑูตคนสดุ ทาย 4) ศรัทธาในบรรดามะลาอกิ ะห บา วผรู ับใชอัลลอห 5) ศรัทธาในวนั สิน้ สดุ ทาย คือ หลงั จากสิ้นโลกแลว มนษุ ยจ ะฟน ขน้ึ เพื่อรับการ ตอบสนองความดี ความช่วั ท่ไี ดทาํ ไปบนโลกน้ี 6) ศรัทธาในกฎสภาวะ 1.2 หลักศรัทธาอสิ ลามแนวชีอะห 1) เตาฮดี (เอกภาพ) คือ ศรัทธาวาอลั ลอห ทรงเปนพระผูเ ปนเจา เพยี งพระองคเดียว ไมมพี ระเจา อ่ืนใด นอกเหนอื จากพระองค 2) อะดาละห (ความยตุ ิธรรม) คอื ศรทั ธาวา อลั ลอห ทรงยตุ ธิ รรมย่ิง 3) นุบูวะห (ศาสดาพยากรณ) คือ ศรัทธาวาอัลลอห ไดทรงสงศาสนทูตตาง ๆ ท่อี ัลลอหไ ดท รงสงมายงั หมูม นุษยหน่งึ ในจาํ นวน นั้น คือ นบีมฮุ มั มดั 4) อมิ ามะห (การเปน ผูนํา) ศรัทธาวาผูน าํ สูงสุดในศาสนาจะตองเปนผูท่ีรับการ แตง ต้ังจากศาสนฑตู มฮุ ัมมดั เทานน้ั จะเลอื กหรอื แตงต้งั กนั เองไมไ ดผ นู าํ เหลานัน้ มี 12 คน คือ อะลีย บินอะปฏอลบิ และบตุ รหลานของอะลีห และฟาฏิมะห อีก 11 คน 5) มะอาด (การกลบั คืน) วันส้นิ โลกและวันกียามัต ศรัทธาในวันฟนคืนชีพ คือ หลงั จากสิน้ โลกแลว มนษุ ยจ ะฟน ขึน้ เพือ่ รับการตอบสนองความดี ความชว่ั ทีไ่ ดทําไปบนโลกน้ี 2. หลกั จรยิ ธรรม ศาสนาสอนวา ในการดาํ เนนิ ชีวิต จงเลือกสรรเฉพาะส่ิงทีด่ ี อันเปน ท่ยี อมรับของสังคม จงทาํ ตนใหเปนผดู ํารงอยใู นศลี ธรรม พฒั นาตนเองไปสกู ารมีบุคลกิ ภาพท่ดี ี เปนคนทีร่ ูจกั หนา ที่ หว งใย มีเมตตา มีความรัก ซือ่ สัตยตอผูอื่น รูจักปกปองสิทธิของตน ไมละเมิดสิทธิของผูอื่น เปนผูมีความ เสยี สละ ไมเห็นแกต วั และหมน่ั ใฝหาความรู ทั้งหมดที่กลาวมานี้ เปนคุณสมบัติของผูมีจริยธรรมซ่ึง ความสมบูรณทัง้ หมดอยทู ี่ความยุติธรรม

48 3. หลกั การปฏบิ ตั ิ ศาสนาสอนวา กิจการงานตาง ๆ ท่ีจะทํานั้นมีความเหมาะสมกับตนเองและสังคม ขณะเดียวกันตอ งออกหางจากการงานท่ไี มดที ่ี สรางความเสือ่ มเสยี อยางสน้ิ เชงิ สว นการประกอบคณุ งามความดีอน่ื ๆ การถอื ศีลอด การนมาซ และสิง่ ที่คลายคลึงกับ สิ่งเหลานเี้ ปน การแสดงใหเห็นถึงการเปน บาวท่จี งรกั ภกั ดแี ละปฏบิ ัตติ ามบัญชาของพระองค กฎเกณฑ และคําสอนของศาสนา ทําหนาที่คอยควบคุมความประพฤติของมนุษย ทั้งที่เปนหลักศรัทธาหลัก ปฏิบตั ิและจริยธรรม เราอาจกลา วไดวา ผูท ี่ละเมิดคําสั่งตา ง ๆ ของศาสนา มิไดถือวา เขาเปนผูท่ีศรัทธาอยาง แทจ ริง หากแตเขากระทาํ การตาง ๆ ไปตามอารมณ และความตอ งการใฝต า่ํ ของเขาเทา นั้น ศาสนาอสิ ลาม ในความหมายของอลั กรุ อาน นั้น หมายถงึ “แนวทางในการดาํ เนินชวี ิต ที่มนุษยจะปราศจากมันไมไ ด” สวนความแตกตางระหวางศาสนากับกฎของสังคมน้ัน คือ ศาสนาได ถูกประทานมาจากพระผูเปนเจา สว นกฎของสังคมเกิดข้นึ จากความคิดของมนษุ ย อกี นยั หนึ่งศาสนา- อิสลาม หมายถึง การดาํ เนินของสังคมท่เี คารพตอ อลั ลอห และเชื่อฟง ปฏบิ ัตติ ามคาํ บญั ชาของพระองค อลั ลอห ตรัสเก่ยี วกับศาสนาอิสลามวา “แทจ ริงศาสนา ณ อลั ลอห คอื อิสลามบรรดา ผทู ไ่ี ดรับคัมภรี  ไดขดั แยงกนั นอกจากภายหลังทค่ี วามรู มาปรากฏแกพวกเขา ทง้ั นี้ เน่ืองจากความอิจฉา ระหวางพวกเขาและผูใด ปฏิเสธโองการตาง ๆ ของอัลลอหแลวไซร แนนอนอัลลอห ทรงสอบสวน อยา งรวดเรว็ ” (อัลกรุ อานอาลอิ ิมรอน) หลกั การปฏิบตั ิตาง ๆ มดี ังนี้ 1. วาญิบ คือ หลักปฏิบัติภาคบังคับท่ีมุกัลกัฟ (มุสลิมผูอยูในศาสนนิติภาวะ) ทุกคน ตอ งปฏบิ ัติตาม ผูท ่ีไมปฏบิ ัติตาม จะตอ งถกู ลงฑัณฑ เชน การปฏิบัติตามฐานบญั ญัติของอสิ ลาม (รุกน) ตา ง ๆ การศึกษาวิยาการอิสลาม การทาํ มาหากิน เพือ่ เลยี้ งดคู รอบครัว เปน ตน 2. ฮะรอม คือ กฎบัญญัติหามที่มุกัลลัฟทุกคน ตองละเวน ผูที่ไมละเวน จะตองถูก ลงทัณฑ 3. ฮะลาล คือ กฎบัญญัติอนุมัติใหมุกัลลัฟ กระทําได อันไดแก การนึกคิดวาจาและ การกระทาํ ทศ่ี าสนาไดอ นมุ ัติให เชน การรับประทานเน้ือปศุสัตวท ไี่ ดร บั การเชือดอยา งถกู ตอ ง การคาขาย โดยสุจริต วธิ ีการสมรสกบั สตรีตามกฎเกณฑท ีไ่ ดร ะบุไว เปนตน 4. มสุ ตะฮับ หรือท่ีเรียกกันติดปากวา ซุนนะห (ซุนนะห, ซนุ นัต) คือ กฎบัญญัติชักชวน มุสลิมและมุกัลลัฟกระทํา หากไมปฏิบัติก็ไมไดเปนการฝาฝนศาสนวินัย โดยทั่วไปจะเกี่ยวของกับ หลักจริยธรรม เชน การใชนํ้าหอม การขลิบเล็บใหสั้นเสมอ การนมาซ นอกเหนือจากการนมาซภาค บงั คับ

49 5. มักรูห คอื กฎบญั ญัติอนมุ ตั ิใหมุกลั ลัฟกระทําได แตพ ึงละเวน คําวา มกั รหู  ในภาษา อาหรบั มีความหมายวา นา รงั เกยี จ โดยทั่วไป จะเกย่ี วของกับหลักจริยธรรม เชน การรบั ประทานอาหาร ที่มีกลิน่ นา รําคาญ การสวมเสอ้ื ผา อาภรณท่ีขดั ตอกาลเทศะ เปน ตน 6. มบุ าฮ คอื สงิ่ ท่กี ฎบญั ญัตไิ มไดร ะบุ เจาะจง จงึ เปน ความอสิ ระ สําหรับมกุ ัลลฟั ทจ่ี ะ เลือกกระทําหรือละเวน เชน การเลือกพาหนะ อุปกรณเครื่องใช หรือการเลนกีฬาท่ีไมขัดตอ บทบัญญตั ิหาม หลักปฏิบตั ทิ างศาสนาอสิ ลาม 1. ดํารงนมาซวันละ 5 เวลา 2. จายซะกาต 3. จายคมุ สนน่ั คือ จายภาษี 1 ใน 5 ใหแกผ ูค รองอสิ ลาม 4. บาํ เพญ็ อจั ญห ากมีความสามารถท้งั กาํ ลงั กายและกําลงั ทรัพย 5. ถอื ศลี อดในเดือนรอมะฎอนทกุ ป 6. ญฮิ าด นัน่ คือ การปกปองและเผยแผศาสนาดว ยทรพั ยและชีวติ 7. สัง่ ใชในส่ิงท่ดี ี 8. สง่ั หามไมใหทําช่วั 9. การภกั ดีตอบรรดาอมิ ามอนั เปนผนู าํ ทีศ่ าสนากาํ หนด 10. การตัดขาดจากศัตรูของบรรดาอิมาม อนั เปน ผนู าํ ท่ีศาสนากาํ หนด 11. การปฏิญาณตนวาไมมีพระเจาอ่ืนใด นอกจากอัลลอหและมุฮัมมัด เปนศาสนฑูต ของอลั ลอห แบบอยางของอสิ ลามิกชนทีด่ ี บคุ คลตวั อยาง วันอัลหมัด อลั ฟาตอนี “เสอื มกั กะฮ” วนั อัลหมดั อัลฟาตอนี “เสอื มักกะฮ” เกิดทีห่ มูบานยามู ยะหร่ิง ปตตานี เมื่อ 10 เมษายน 2399 เมื่ออายุ 4 ขวบ ทา นไดตามบิดามารดาไปเมืองเมกกะ เรียนภาษาอาหรับและศาสนาอิสลาม จนอายุได 12 ป จงึ เดินทางไปเรยี นวิชาแพทยแ ละเภสชั กรรมสมัยใหม ที่เยรูซาเล็ม เปนเวลา 2 ป จากน้ันทาน จงึ กลบั ไปศึกษาดานศาสนาตอ ทีเ่ มกกะ และท่ีกรงุ ไคโร ประเทศอยี ปิ ต ทา นเดินทางไปศกึ ษาโดยมีเงิน เพียงเลก็ นอย สวมเสอื้ ผา ชดุ เดียว ทนู อลั กรุ อานไวบ นศรี ษะ ขณะวา ยนํา้ ขามแมน าํ้ ไนลจ นถงึ เมอื งไคโร ขณะทท่ี า นอาศัยอยูม สั ยิดในเมอื งไคโร เพ่ือการศึกษา ทานยังชีพดวยการรับบริจาคอาหาร และเสื้อผา จากผูมาละหมาด ทานเปน ชาวเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตคนแรกที่เขาศึกษาในอัล – อัซฮาร ทานเปน ผมู คี วามสามารถไดแ ขงขันบรรยายปราศรัยขับกลอนอาหรับโตตอบกัน จนไดร างวลั ชนะเลิศ

50 จากพระราชาเมืองเมกกะ และทานกลาววา ชื่อ อัลหมัดอัล ฟาตอนี ชางเหมาะสมกับเขาเหลือเกิน เพราะคําวา ฟาฏอนี ในภาษาอาหรับ แปลวา “ผูฉลาด” ทานเปนผูมีความรูและมีทักษะในการใชภาษา อาหรับ เปน ทีร่ ูจกั และไดรับฉายาวา “harimau Mekak” (เสอื มักกะฮ) 3.3 หลักธรรมของศาสนาคริสต ครสิ ตศาสนา (Chirstianity) เปนศาสนาแหง ความรัก เพราะพระเจาทรงรักมนุษย ทรงรัก ประชาชนของพระองค ทรงสรางสตั วตาง ๆ ข้นึ มา เพื่อรับใชเปนอาหารแกมนุษย และทรงใหมนุษย ลงสนู รกเม่อื ไมศรัทธาในพระเจา ศาสนาครสิ ต เปนศาสนาทนี่ บั ถือศรัทธาในพระเจาองคเดียว เช่ือวาพระเจาเปนผูสรางโลก และทุกสิง่ ทุกอยาง รวมถงึ มนุษยโ ดยใชเวลาเพียง 6 วัน และหยุดพักในวันท่ี 7 พระเจาในศาสนาคริสต คือ พระยาเวห (นิกายโรมันคาทอลิก,นิกายออรโธด็อกซ) หรือ พระยโฮวาห (นิกายโปรเตสแตนต) มี พระเยซูคริสตเปนศาสดา คริสตศาสนา เชื่อในพระเจาหน่ึงเดียว ซ่ึงดํารงในสามพระบุคคลใน พระลักษณะ “ตรเี อกภพ” หรอื “ตรีเอกานุภาพ” (Trinity) คอื พระบดิ า พระบุตร และพระจิต (พระ วิญญาณบริสุทธ์ิ) มีพระคัมภีร คือ พระคริสตธรรมคัมภีร หรือ คัมภีรไบเบิล (The Bible) ศาสนาคริสต มผี นู บั ถอื ประมาณ 2,000 ลานคน ถอื วา เปนศาสนาทีม่ จี าํ นวนผนู ับถอื มากท่ีสดุ ในโลก ศาสนาคริสต มีรากฐานมาจากศาสนายูดาย (หรือศาสนายิว) โดยมีเนื้อหาและความเช่ือ บางสวนเหมอื นกัน โดยเฉพาะคัมภีรไบเบิลฮบิ รู ที่คริสตศาสนกิ ชนรจู ักในช่ือ พันธสัญญาเดิม ที่เรียกวา เบญจบรรณ/ปญ จบรรพ (Pebtatench) ไดรับการนบั ถอื เปนพระคมั ภีรข องศาสนายูดาย และศาสนา อสิ ลาม ดว ยเชนกนั โดยในพระธรรมหลายตอน ไดพยากรณถ ึงพระเมสสิยาห (Messiah) ที่ชาวคริสต เชือ่ วา คอื พระเยซู เชน หนงั สอื ประกาศอิสยาห บทที่ 53 เปน ตน คริสตชนนัน้ มคี วามเช่ือวา พระเยซูคริสต เปนพระบุตรของพระเจาท่ีมาบังเกิด เปนมนุษย จากหญิงพรหมจรรย (สาวบริสุทธิ์) โดยฤทธ์ิอํานาจของพระเจา เพื่อไถมนุษยใหพนจากความบาป โดยการสิ้นพระชนมที่กางเขน และทรงฟนขึ้นมาจากความตายในสามวัน หลังจากน้ันและเสด็จสู สวรรค ประทบั เบอ้ื งขวาพระหัตถของพระบิดา ผูท่ีเช่อื และไวว างใจในพระองคจะไดรับการอภัยโทษ บาป และจะเขาสูการพพิ ากษาในวันสดุ ทาย เหมือนกนั ทุกคน แตจะเปนการพพิ ากษา เพ่ือรับบําเหนจ็ รางวัลแทนในวันสิ้นโลก และไดเขาสูชีวิตนิรันดรในแผนดินสวรรค แตถาผูใดไมเช่ือและไมนับถือ พระเจา จะถกู ตัดสนิ ใหล งนรกช่ัวนริ ันดร หลักคําสอน พระธรรมคําสอน ปรากฏในพระคริสตธรรมคัมภีร (คัมภรไบเบิล) ผูนบั ถือ ครสิ ตศ าสนาทุกคน ตอ งยึดม่นั ในหลกั ปฏิบตั ิสําคญั ของคริสตศ าสนา เรยี กวา บญั ญตั ิ 10 ประการ คือ 1) จงนมสั การพระเจา เพยี งพระองคเดียว พงึ ทาํ ความเคารพตอ พระเปน เจา 2) จงอยา ออกนามพระเจาอยา งพลอย ๆ โดยไมส มเหตุสมผล

51 3) จงฉลองวันพระอันเปน วันศกั ด์ิสทิ ธิ์ 4) จงอยา บชู ารูปเคารพ 5) จงเคารพนับถอื บดิ ามารดาของตน 6) จงอยาฆาคน 7) จงอยาลวงประเวณีในคูค รองของผูอ่นื 8) จงอยา ลกั ขโมย 9) จงอยาพดู เทจ็ 10) จงอยา มกั ไดในทรพั ยของเขา หลักคําสอนของพระเยซู สว นใหญจ ะอยบู นพื้นฐานของบัญญัติ 10 ประการ ของศาสนายูดาย โดยขยายอธิบายความเพิม่ เติมหรอื อนุรักษคาํ สอนเดมิ ไว เชน สอนใหมีเมตตากรุณาตอกนั สอนใหรักกัน ในระหวางพ่ีนอง สอนใหทําความดี สอนใหเห็นแกบุญทรัพยมากกวาสินทรัพย สอนใหแสวงหา คุณธรรมยิ่งกวาสิ่งอื่น สอนหลักการคบหาซึ่งกันและกัน สอนใหตอตานความอยุติธรรม สอนเร่ือง จิตใจวา เปนรากฐานแหงความดีความชั่ว สอนถึงความกรุณาของพระเจา สอนถึงความขัดแยงกัน ระหวา งพระเจากับเงิน สอนใหร ักษาศลี รักษาธรรม สอนวิธีไปสวรรค สอนเรื่องความสุขจากการทําใจ ใหอิสระ ฯลฯ เปนตน นักบวช/ผูสืบทอดศาสนา ผูสืบทอดคริสตศาสนา คือ สาวกพระ บาทหลวง หมอสอนศาสนา และครสิ ตศาสนกิ ชน ผูเลื่อมใสในคริสตศ าสนา ศาสนสถาน ศาสนสถานที่ใชประกอบกิจกรรมสําคัญทางศาสนาของคริสตศาสนิกชน คือ โบสถ วิหาร สัญลักษณ สัญลักษณ คือ เคร่ืองหมายแสดงความเปนคริสตศาสนิกชน ทุกนิกายใช เคร่อื งหมายไมก างเขนเหมือนกนั หมด ไมก างเขน เปนหลักใชประหารนักโทษชาวปาเลสไตน ในสมัย โบราณ นักโทษที่ถูกตัดสินประหาร จะถูกตรึงไมกางเขน แลวนําไปปกตั้งไวกลางแดดใหไดรับ ความทุกขท รมานจากความรอ น และความหวิ กระหาย จนกวาจะตาย พระเยซูส้ินพระชนม โดยถูกตรึง ไมกางเขน จึงถือเอาไมก างเขน เปน สัญลกั ษณแ สดงถงึ ความเสียสละที่ยงิ่ ใหญ เปนนริ ันดรของพระองค พิธกี รรมสําคัญในครสิ ตศ าสนา พธิ ีกรรมในศาสนานมี้ ีสาํ คัญ ๆ อยู 7 พิธี เรียกวา พธิ ีรบั ศลี ศักดส์ิ ิทธ์ิ มีดงั น้ี 1) ศีลลางบาปหรือการรับบัพติสมา เปนพิธีแรกท่ีคริสตชนตองรับ โดยบาทหลวงจะใช นํา้ ศกั ดส์ิ ิทธ์ิเทลงบนศรี ษะ พรอมเจมิ นํา้ มนั ท่ีหนาผาก 2) ศีลอภัยบาป เปนการสารภาพบาปกับพระเจา โดยผานบาทหลวง บาทหลวง จะเปน ผตู กั เตอื น สั่งสอน ไมใ หท าํ บาปนัน้ อีก และทาํ การอภัยบาปใหในนามพระเจา

52 3) ศลี มหาสนิท เปน พิธกี รรมรบั ศลี โดยรับขนมปงและเหลาองุนมารับประทาน โดยเชื่อวา พระกายและพระโลหิตของพระเยซู 4) ศีลกําลงั เปนพธิ รี บั ศลี โดยการเจิมหนา ผาก เพอ่ื ยืนยันความเชือ่ วา จะนับถือศาสนาครสิ ต ตลอดไป และไดรับพระพรของพระจติ เจา ทําใหเ ขม แข็งในความเชื่อมากข้ึน 5) ศีลสมรส เปน พธิ ีประกอบการแตง งานโดยบาทหลวงเปนพยาน เปน การแสดงความสัมพันธวา จะรกั กนั จนกวาชวี ิตจะหาไม 6) ศีลบวช สงวนไวเฉพาะผูท่จี ะบวชเปนบาทหลวง และเปนชายเทา นัน้ 7) ศีลเจมิ คนไข เปน พิธเี จมิ คนไขโดยบาทหลวง จะเจิมนํา้ มันลงบนหนาผากและมอื ทงั้ สองขาง ของผปู ว ย ใหร ะลึกวา พระเจาจะอยกู ับตน และใหพลงั บรรเทาอาการเจบ็ ปวย สาํ หรบั นกิ ายโรมันคาทอลิกและนิกายออรโธด็อกซ จะมพี ิธีกรรมท้ัง 7 พิธี แตสําหรับนิกาย โปรเตสแตนท จะมเี พียง 2 พิธี คอื พิธีบพั ตสิ มาและพิธมี หาสนิท แบบอยา งของครสิ เตียนท่ดี ี มารต นิ ลเู ธอร คิง มารตนิ ลเู ธอร คิง เกิดในครอบครวั ทป่ี ูติดสุรา มีหนี้สินมากมาย แตพอของ คิง ใฝดีในชีวิต อดทนเรียนตอในมหาวิทยาลัย และเปนศาสนาจารยประจําโบสถ สามารถสรางฐานะไดดวยตนเอง จนกลายเปนบคุ คลชน้ั สงู ของคนผิวดําในแอตแลนตา แตในสังคมขณะนั้นยังแยกผิวสีคนดําเปนทาส และถูกเฆีย่ นตี คิง เปนเด็กฉลาดและราเรงิ เปนหัวหนา กลมุ ของเพอ่ื น เขาไดรบั การฝกใหอ ดกลนั้ และ มรี ะเบยี บวินัย เขาตองไปโรงเรียนสอนศาสนาและโบสถในวันอาทิตย บายสงหนังสือพิมพ นอนแต หัวค่ํา และต่นื เชาเรยี นคมั ภีรไบเบิล ตองสวดมนตก อนรบั ประทานอาหาร คิง อยากเรียนแพทย แตเม่ือ ไดร บั การดหู มิน่ จากคนผวิ ขาว เขาจงึ เรียนทนายความ ทม่ี หาวทิ ยาลยั มอรเฮาร เขาฝกเปนนักพูด ได รางวัลในการประกวดวาทศิลป เปนนักศึกษาที่มีผลการเรียนดีเย่ียม และเขาตัดสินใจเปนนักเทศน เขาเขยี นบทความลงในหนังสือพมิ พ เรยี กรองใหคนผิวดําเขมแข็ง จนประธานาธิบดี ลินดอน บี จอหนสัน ยินยอมออกกฎหมายวาดวยสิทธิมนุษยชน ดร.มารติน ลูเธอร คิง จูเนียร ไดรางวัลโนเบล และ เขาเสียชีวิตลงดวยนํา้ มอื ชาวผวิ ขาว เม่อื วนั ท่ี 4 เมษายน 1968

53 3.4 หลกั ธรรม – คาํ สอนของศาสนาพราหมณ - ฮนิ ดู คาํ สอนสาํ คญั ของศาสนาพราหมณ - ฮินดู ศาสนาพราหมณ - ฮนิ ดเู ปนศาสนาทเ่ี กา แกท่สี ดุ มหี ลกั ธรรมสําคญั ๆ ดงั น้ี 1. หลกั ธรรม 10 ประการ 1) ธฤติ ไดแก ความพอใจ ความกลา ความมั่นคง ซ่ึงหมายถึง การพากเพียรจนไดรับ ความสาํ เรจ็ 2) กษมา ไดแก ความอดทน น่ันคือ พากเพียร และอดทน โดยยึดความเมตตา กรุณา เปน ทตี่ ั้ง 3) ทมะ ไดแก การขมจิตใจของตนดว ยเมตตา และมีสติอยูเ สมอ 4) อสั เตยะ ไดแก การไมล กั ขโมย ไมก ระทําโจรกรรม 5) เศาจะ ไดแก การกระทาํ ตนใหบ รสิ ทุ ธท์ิ ง้ั กายและใจ 6) อินทรยี นครหะ ไดแ ก การหม่ันตรวจสอบอนิ ทรยี  10 ประการ ใหไดร บั การตอบสนอง ทถ่ี ูกตอง 7) ธี ไดแก ปญญาสติ มติความคิด ความมัน่ คง ยนื นาน นน้ั คือ มปี ญญาและรจู กั ระเบียบ วธิ ีตาง ๆ 8) วทิ ยา ไดแ ก ความรูท างปรัชญา 9) สัตยา ไดแก ความจริง คือ ซอื่ สตั ยต อกนั และกนั 10) อโกธะ ไดแ ก ความไมโ กรธ 2. หลกั อาศรม (ข้นั ตอนแหง ชวี ติ ) 4 คอื 1) พรหมจารี ขน้ั ตอนเปน นกั ศึกษา 2) คฤหัสถ ขนั้ ตอนเปน ผคู รองเรือน 3) วานปรสั ถ ขนั้ ตอนละบา นเรือนเขา ปา หาความสงบวิเวก 4) สนั ยาสี ข้ันตอนสละเพศฆราวาส ออกบวช บําเพญ็ พรต เพ่อื หาความสขุ ทแ่ี ทจริง ของชีวติ 3. หลักเปา หมายของชวี ติ 4 ประการ คือ 1) กามะ การหาความสุขทางโลกอยางถูกตอง สมดลุ 2) ธรรมะ ปฏิบตั ิหนาทต่ี ามวรรณะไดถกู ตอ ง 3) อรรถะ สรา งฐานะทางครอบครวั ใหม ัน่ คงในทางเศรษฐกจิ 4) โมกษะแสวงหาทางหลุดพน

54 บคุ คลตัวอยา งในศาสนาพราหมณ - ฮนิ ดู มหาตมะ คานธี เปน บคุ คลตวั อยางของศาสนาพราหมณ – ฮนิ ดู ไดอ ยางดี ทานมหาตมะ คานธี เปนชาวอนิ เดีย ไดรับการศึกษากฎหมายจากประเทศอังกฤษ แตทานยังคงไวซึ่งความเปนผูอนุรักษ วัฒนธรรมชาวอนิ เดยี ไวไ ด ทา นเปนผูนําของชาวอินเดียในการตอสู เพ่ือเอกราชของชาวอินเดียดวย วธิ กี ารอหิงสา คอื การตอตานอยางสงบ อดอาหาร เปนบุคคลตัวอยางท่ีใชชีวิตอยางสมถะ เรียบงาย เปนวรี บุรุษของชาวอนิ เดียท่สี ามารถตอสเู อาอธิปไตยคนื จากองั กฤษได สาเหตุที่ทานเรม่ิ การตอสูเกิด จากเม่อื ทา นไปทาํ งานทป่ี ระเทศแอฟริกา ทานโดยสารรถไฟช้นั หน่ึง แตพ นกั งานรถไฟไมใ หทานนั่งชั้น 1 เพราะที่นั่งเอาไวส าํ หรับคนผวิ ขาว ทา นจึงโดนไลลงจากรถไฟ ทานน่ังอยูท่ีสถานีรถไฟท้ังคืน ครุนคิด ในเร่ืองนี้ และทา นสามารถรวมกลุมชาวอนิ เดยี ตอตา นชาวผิวขาวในแอฟริกา เมื่อทานมาอยูที่อินเดีย แตเ ดมิ ทานสนบั สนุนการทํางานของอังกฤษ แตเม่ืออังกฤษ ออกกฎหมายตรวจรูปพรรณหญิงอินเดีย ตองถอดเสื้อผาตอหนาเจาหนาท่ีอังกฤษ ทานจึงเร่ิมตนนําอินเดียสูอังกฤษ จนไดรับชัยชนะดวย วิธอี หงิ สาตอ สดู วยความสงบ กิจกรรมท่ี 3 3.1 ใหผ เู รยี นยกตัวอยางบคุ คลในชมุ ชนของทานทนี่ ําหลกั ธรรมทางศาสนามาปฏิบตั ิและ เปนทย่ี อมรับของสังคมและชุมชน 3.2 ผเู รยี นยดึ หลกั ธรรมขอ ใดในศาสนาที่ตนเองนับถอื ในการแกไขปญหาชวี ติ และพฒั นา ชวี ติ 3.3 ใหผูเรียนอธิบายหนาทแ่ี ละการปฏบิ ตั ิทดี่ ตี ามหลักศาสนาของตน

55 เรอ่ื งท่ี 4 หลักธรรมในแตล ะศาสนาท่ีทาํ ให อยูรว มกับศาสนาอ่ืนไดอยางมีความสขุ 4.1 ศาสนาพทุ ธ ไดแก พรหมวิหาร 4 และฆราวาสธรรม พรหมวหิ าร 4 วิหาร แปลวา ทอี่ ยู พรหม แปลวา ประเสรฐิ คาํ วา พรหมวิหาร หมายความวา เอาใจจับอยู ในอารมณแหงความประเสริฐหรือเอาใจไปขงั ไวในความดีทสี่ ดุ ซ่งึ มคี ุณธรรม 4 ประการ คอื 1. เมตตา 2. กรณุ า 3. มทุ ติ า 4. อเุ บกขา เมตตา แปลวา ความรกั หมายถึง รกั ที่มุงเพ่ือปรารถนาดีโดยไมห วังผลตอบแทนใด ๆ จึงจะ ตรงกับคําวา เมตตา ในที่นี้ ถาหวังผลตอบแทน จะเปนเมตตาที่เจือดวยกิเลส ไมตรงตอเมตตา ในพรหมวหิ ารนี้ ลกั ษณะของเมตตา ควรสรางความรูสึกคุม อารมณไวตลอดวันวา เราจะเมตตาสงเคราะห เพ่ือนท่ีเกิด แก เจ็บ ตาย จะไมสรางความลําบากใหแกสรรพสัตวทั้งหลาย ความทุกขที่เขามี เราก็มเี สมอเขา ความสขุ ที่เขามีเราก็สบายใจไปกบั เขา รักผูอ ืน่ เสมอดวยรกั ตนเอง กรุณา แปลวา ความสงสาร หมายถึง ความปรานี ปรารถนาใหผูอื่นพนทุกข ความสงสาร ปรานีนกี้ ไ็ มหวังผลตอบแทน เชนเดยี วกนั สงเคราะหส รรพสัตวท ม่ี ีความทุกขใหหมดทุกขตามกําลังกาย กําลงั ปญ ญา กําลงั ทรพั ย ลักษณะของกรณุ า การสงเคราะหทั้งทางดานวัตถุโดยธรรมวา ผูที่จะสงเคราะหนั้นขัดของ ทางใดหรอื ถาหาใหไมไ ดก ช็ ีช้ อ งบอกทาง มุทิตา แปลวา มีจิตออนโยน หมายถึง จิตท่ีไมมีความอิจฉาริษยาเจือปน มีอารมณสดช่ืน แจมใสตลอดเวลา คดิ อยเู สมอวา ถาคนท้ังโลกมีความโชคดี ดว ยทรพั ย มีปญญาเฉลียวฉลาดเหมอื นกัน ทุกคนแลว โลกน้ีจะเตม็ ไปดวยความสขุ สงบ ปราศจากอันตรายท้งั ปวง คดิ ยนิ ดี โดยอารมณพลอยยินดีนี้ ไมเน่ืองเพื่อผลตอบแทน การแสดงออกถึงความยนิ ดใี นพรหมวหิ าร คอื ไมห วงั ผลตอบแทนใด ๆ ท้งั สิน้ อุเบกขา แปลวา ความวางเฉย น่ันคอื มกี ารวางเฉยตอ อารมณท ่ีมากระทบ ความวางเฉยใน พรหมวิหารนี้ หมายถงึ เฉยโดยธรรม คือ ทรงความยตุ ิธรรมไมลาํ เอียงตอ ผใู ดผูหนง่ึ - คนทม่ี พี รหมวหิ าร 4 สมบรู ณ ศีลยอมบริสทุ ธิ์ - คนท่ีมพี รหมวหิ าร 4 สมบูรณ ยอมมฌี านสมาบตั ิ - คนท่ีมีพรหมวิหาร 4 สมบูรณ เพราะอาศยั ใจเยือกเย็นปญ ญาเกดิ

56 ฆราวาสธรรม หมายถึง การปฏิบัตติ นเปน ฆราวาสที่ดี ซึง่ เปน ธรรมสาํ หรบั ผคู รองเรอื น มี 4 ประการ คอื 1) สัจจะความจริงใจ ความจริงจังตลอดจนความซ่ือตรงตอกันและกัน สรุปรวม คือ “ความรับผดิ ชอบ” เปนหลักสาํ คญั ทจ่ี ะใหเกดิ ความไววางใจ และไมตรีจิตสนิทตอกัน ขาดสัจจะเมื่อใด ยอมเปนเหตุใหเกิดความหวาดระแวง แคลงใจกัน เปนจุดเริ่มตนแหงความราวฉาน ซึ่งยากนักที่จะ ประสานใหคนื ดไี ดดงั เดมิ ซ่ึงถามคี วามรับผดิ ชอบในตนเองหรอื แมแตร บั ผดิ ชอบผอู ่ืน ก็จะสงผลใหเกดิ ความผาสกุ ได คนมสี ัจจะ จึงมกั จะแสดงความรบั ผดิ ชอบออกมา 4 ดา น คือ 1.1 ดานหนาทแ่ี ละการงาน ทํางานชนิ้ นน้ั ใหสําเร็จไมวา จะเกดิ อุปสรรคใด ๆ กต็ ามหรอื แมแ ตส ภาพแวดลอมจะไมเ อ้อื อาํ นวยกต็ าม 1.2 ดา นคําพูด พดู อยา งไร ทําอยางน้นั และทาํ อยา งไร กพ็ ูดอยา งน้นั 1.3 ดา นการคบคนจรงิ ใจ ไมมเี หล่ยี มคู วากนั ตรง ๆ ซ่อื ๆ จรงิ ใจ ไมลําเอยี ง ไมมีอคติ 4 ประการ ไดแ ก 1. ไมลําเอยี ง เพราะรัก 2. ไมลําเอียง เพราะชงั 3. ไมลาํ เอียง เพราะโง 4. ไมล าํ เอียง เพราะกลวั 1.4 ดานศีลธรรม ความดียึดหลักคุณธรรม ไมผิดศีล ผิดธรรม ผิดประเพณี และ ผดิ กฎหมายบา นเมือง 2) ทมะ การรูจักขมจิตขมใจตนเอง มีความกระตือรือรนในการเคี่ยวเข็ญ ฝกตนเอง บงั คับ ควบคุม อารมณ ขมใจ ระงับความรสู ึกตอ เหตุบกพรองของกันและกัน อยางไมมีขอแม เงือ่ นไข เพือ่ ใหตนเองมที ้งั ความรู ความสามารถ และความดีเพ่ิมพูนมากข้ึนทุกวัน ๆ รูจักฝกฝน ปรับปรุงตน แกไ ขขอ บกพรอง ปรบั นิสยั และอธั ยาศยั ไมเปนคนดือ้ ดา น เอาแตใจและอารมณของตน 3) ขันติ ความอดทนอดกลั้นตอความหนักและความรายแรงท้ังหลาย ชีวิตของผูอยู รวมกัน นอกจากมีขอ แตกตา ง ขดั แยงทางอปุ นสิ ัย การอบรม และความตองการบางอยาง ซึ่งจะตอง หาทางปรับปรุงเขาหากัน บางรายอาจจะมีเหตุลวงเกินรุนแรง แสดงออกจากฝายใดฝายหน่ึง ซ่ึง อาจจะเปน ถอยคําหรือกิริยาอาการ จะโดยต้ังใจหรือไมก็ตาม เมื่อเกิดเหตุเชนน้ี อีกฝายหนึ่งจะตอง รจู ักอดกลนั้ ระงบั ใจ ไมก อเหตุใหเรือ่ งลุกลามกวางขยายตอไป ความรา ยจึงจะระงับลงไป นอกจากน้ี ยงั จะตอ งมีความอดทนตอความลําบาก ตรากตรํา และเรื่องหนักใจตาง ๆ ในการประกอบการงาน อาชพี เปน ตน โดยเฉพาะเมอื่ เกิดภัยพิบัติ ความตกต่ําคับขนั ไมตีโพยตพี าย แตมสี ตอิ ดกลน้ั คดิ อบุ าย

57 ใชปญญาหาทางแกไขเหตุการณใหลุลวงไปดวยดี ชีวิตของคูครองท่ีขาดความอดทน ยอมไมอาจ ประคบั ประคองพากันใหรอดพน เหตรุ า ยตา ง ๆ อันเปนประดจุ มรสมุ แหงชวี ิตไปได ความอดทนพน้ื ฐานใน 4 เรื่องตอ ไปน้ี เปน สงิ่ ท่ีตองเจอในชีวติ ของเราโดยท่วั ไป คือ 3.1 ตองอดทนตอธรรมชาติท่ีไมเอื้ออํานวย ทนท้ังแดด ลม ฝน ส่ิงแวดลอมที่ไม เอ้ืออํานวย เปนตน 3.2 ตอ งทนตอทุกขเวทนา คือ การทนตอสภาพสังขารของตน เชน การเจ็บปวย ก็ไม โวยวาย คราํ่ ครวญ จนเกินเหตุ เปน ตน 3.3 ตองอดทนตอการกระทบกระท่ัง คือ การอดทนกบั คนอื่น รวมถงึ อดทนกับตนเอง ในเรอื่ งทไ่ี มไดด ง่ั ใจตนเอง การกระทบกระทง่ั จิตใจตนเองดว ย 3.4 ตอ งอดทนตอ กเิ ลส คือ การอดทนตอนิสัยไมดีของเราเอง ไมใหระบาดไปติดคนอ่ืน และตองอดทนตอการย่ัวยุของอบายมุข ซ่ึงเปนสิ่งแวดลอมภายนอกที่พยายามกระตุนกิเลสในใจ ตนเอง อดทนตอ อบายมขุ 6 คอื การดม่ื สุรา การเท่ยี วกลางคนื การเท่ียวในสถานบนั เทิงเริงรมย การ เลนพนนั การคบคนช่วั เปน มติ ร และการเกยี จครา นตอ หนา ท่ีการงาน 4) จาคะ ความเสยี สละ ความเผ่ือแผแบงปน ตลอดถงึ ความมีน้ําใจเอื้อเฟอตอกัน นึกถึง สว นรวมของครอบครวั เปนใหญ ชีวติ บุคคลทจี่ ะมคี วามสขุ จะตองรูจกั ความเปน ผูใ หด ว ย มใิ ชเ ปน ผรู ับ ฝา ยเดียว การให ในท่ีน้ีมใิ ชห มายแตเ พยี งการเผอื่ แผ แบง ปน สิ่งของ อนั เปนเรอ่ื งที่มองเห็นและเขาใจ ไดงาย ๆ เทานั้น แตยังหมายถึง การใหน้ําใจแกกัน การแสดงนํ้าใจเอ้ือเฟอตอกัน ตลอดจนการ เสียสละ ความพอใจ และความสุขสวนตัวได เชน ในคราวท่ีคูครองประสบความทกุ ข ความเจ็บไข หรือประสบปญหาทางธุรกิจ เปนตน ก็เสียสละความสุข ความพอใจของตน ขวนขวายชวยเหลือ เอาใจใสด ูแล เปน ทพ่ี ่ึงอาศยั เปน กาํ ลังสงเสริม หรือชวยใหกาํ ลงั ใจไดโดยประการใดประการหน่ึ งตาม ความเหมาะสม รวมความวา เปนผูจิตใจกวางขวาง เอ้ือเฟอเผ่ือ แผเสียสละ ไมคับแคบ เห็นแกตัว ชีวติ ครอบครวั ท่ขี าดจาคะ กค็ ลายกบั การลงทนุ ทีป่ ราศจากผลกาํ ไรมาเพมิ่ เตมิ สว นทม่ี มี าแตเดิมก็คงท่ี หรอื หมดไป เหมือนตน ไมท ี่มไิ ดรบั การบาํ รงุ ก็มีแตอ ับเฉารว งโรย ไมมคี วามสดช่ืน งอกงาม 4.2 ศาสนาอสิ ลาม มีหลักธรรมที่ทําใหอยูรวมกับศาสนาอ่ืนไดอยางมีความสุข เพราะยึดหลักจริยธรรมเปน ธรรมนูญ สําหรับมนุษยท่ีครอบคลุมทุกดานท้ังสวนตัว ครอบครัว สังคม สอนใหมนุษยอยูกันดวย ความเปนมิตร ละเวนการรบราฆาฟน การทะเลาะเบาะแวง รุกรานสิทธิผูอ่ืน ไมลักขโมย ฉอฉล หลอกลวง ไมผิดประเวณี ทําอนาจาร ไมดื่มของมึนเมา ไมบอนทําลายสังคม ไมวารูปแบบใดและ ศาสนาอิสลาม ถือวา พนี่ องมสุ ลมิ ท่ัวโลกเปนครอบครวั กนั เปนน้ําหนึง่ ใจเดียวกัน สามัคคีกัน และรักกัน ศาสนาอิสลามมวี ธิ ฝี ก ตนใหอดทนดวยการถือศลี อด และรักผูอนื่ ดว ยการบรจิ าคทาน เรยี กวา ซะกาต

58 การถอื ศลี อด การถอื ศีลอด คอื งดเวน จากการกระทาํ ตาง ๆ ดงั ตอไปน้ี ตงั้ แตแ สงอรุณขึน้ จนถงึ ตะวนั ตก ใน เดือนรอมะฎอน (เดอื นท่ี 9 ขอฮจิ เราะหศักราช) เปนเวลา 1 เดอื นคอื 1. งดการกินและการด่มื 2. งดการมเี พศสมั พันธ 3. งดการใชว ตั ถภุ ายนอกเขาไปในอวัยวะภายใน 4. งดการแสดงอารมณรายและความผิดตาง ๆ พรอมท้ังกระทําในสิ่งตาง ๆ ดังตอไปน้ี - ทาํ นมสั การพระเจาใหม ากกวาวนั ธรรมดา ถาเปนการถอื ศลี รอมะฎอน ใหทํา ละหมาดตะรอวีห จํานวน 20 รอ็ กอะฮ - อานคมั ภีรอลั กรุ อานใหมาก - สาํ รวมอารมณ และจติ ใจใหดี - ทาํ ทานแกผ ยู ากไร และบริจาคเพือ่ การกศุ ล - กลาว “ซกิ ร”ิ อนั เปน บทรําลึกถงึ พระเจา - ใหนงั่ สงบสติสงบจติ “อิตติกาฟ” ในมสั ยดิ การถือศลี อด มีเปาหมายเพอื่ เปนการฝกฝนใหต ัวเองมจี ติ ผกู พนั และยาํ เกรงตอ พระเจาเพอ่ื การดาํ เนนิ ชีวิตในทกุ ดา น ตามคําบัญชาของพระองค อนั เปนผลดี ทําใหเกดิ ปกติสขุ ท้ังสว นตวั และสวนสังคม นอกจากนนั้ ประโยชนของการถือศีลอด ยังเปนผลดีในดานสุขภาพอนามัยอีกดวย เพราะ การถอื ศลี อด เปนการอดอาหารในชว งเวลาที่ถูกกําหนดไวอ ยางตายตวั น้นั จะทําใหร า งกายไดล ะลาย สวนเกินของไขมันท่สี ะสมเอาไว อนั เปนบอเกดิ ของโรครายหลายประการดวย การถอื ศลี อด ทําใหเกดิ การประหยดั ทัง้ อาหารของโลก และสง่ิ ฟุมเฟอยตาง ๆ ในหน่ึงเดือนท่ี ถือศีลอด คาอาหารท่ีลดลงจะเปนจํานวนมหาศาล เทากับเดือนถือศีลอด น้ัน มุสลิมชวยทําใหโลก ประหยัดโดยตรง ซะกาต ซะกาต ในศาสนาอิสลาม หมายถึง ทานประจํา ซึ่งศาสนาบังคับใหผูมีทรัพยสินมากเกิน จํานวนที่กําหนดไว (ในศาสนา) จายแกผ ูควรไดร ับ (ตามอัตราทีศ่ าสนากาํ หนด) ที่มาของการบริจาคซะกาต 1. คําสอนในศาสนาที่ใหมุสลิมทุกคน ถือวา บรรดาทรัพยสินท้ังหลายที่หามาได น้ัน คือ ของฝากจากอลั เลาะหเจา ใหจ า ยสวนหนึ่งแกค นยากคนจน 2. ชวี ติ จรงิ ของพระศาสดามะหะหมดั เคยผานความยากจนมากอ น

59 วตั ถปุ ระสงคของการบริจาคซะกาต 1. เพอ่ื ชาํ ระจติ ใจของผูบรจิ าคใหบรสิ ทุ ธ์ิ ไมต กเปน ทาสแหง วตั ถุ ดว ยความโลภ และเห็นแกตวั 2. เพอ่ื ปลูกฝงใหมุสลิมทงั้ หลาย เปนผูม ีจิตใจเมตตา กรณุ า เอือ้ เฟอ เผือ่ แผ ซงึ่ กนั และกนั 3. เพอ่ื ลดชอ งวา งระหวา งชนชน้ั ในสงั คม ดวยวิธีการสังคมสงเคราะห ลักษณะของการบรจิ าคซะกาตทถ่ี อื ไดวา ไดบญุ กศุ ลตามความมุง หมาย ไดแ ก 1. ทรพั ยส ินทบี่ รจิ าคตองไดม าดว ยความสจุ ริต 2. ตอ งเตม็ ใจในการบริจาค ไมห วงั สิ่งตอบแทน ไมเจตนา เพื่ออวดความมงั่ มี และไมล ําเลกิ บญุ คุณ อตั ราการบรจิ าคซะกาต 1. ซะกาตพืชผล อันไดแก การเพาะปลูกท่ีนําผลผลิตมาเปนอาหารหลักในทองถ่ิน น้ัน เชน ขา ว ขา วสาลี เปน ตน เม่อื มจี ํานวนผลิตได 650 กก. ตองจา ยซะกาด 10% สําหรบั การเพาะปลูก ทีอ่ าศยั ฝน และเพยี ง 5% สาํ หรบั การเพาะปลกู ทใ่ี ชน า้ํ จากแรงงาน 2. ทองคําเงินและเงินตรา เมื่อมีจํานวนเหลือใชเพียงเทาทองคําหนัก 5.6 บาทเก็บไว ครอบครอง ครบรอบปก ต็ องบริจาคออกไป 2.5% จากทั้งหมดทมี่ อี ยู 3. รายไดจากการคา เจาของสินคาตองคิดหักในอัตรา 2.5% ในทุกรอบป บริจาคเปน ซะกาต ท้ังนี้ทรพั ยส ินจะตอ งไมนอยกวา เทยี บนํา้ หนกั ทองคาํ เทากับ 4.67 บาท 4. ขุมทรัพยเ หมอื งแร เมือ่ ไดขดุ กรสุ มบัตแิ ผนดิน หรือเหมืองแรไ ดส มั ปทาน จะตองซะกาต 20% หรือ 1 ใน 5 จากทรพั ยสินท้ังหมดทีไ่ ด 5. ปศุสตั ว ผูท ีป่ ระกอบอาชีพเลย้ี งสตั ว คือ วัว ควาย อูฐ แพะ จะตองบริจาคในอัตราท่ีแนนอน เปนซะกาตออกไป เชน มีวัว ควาย ครบ 30 ตัว ใหบริจาคลูกวัว อายุ 1 ขวบ ครบ 100 ตัว บริจาคลูกวัว อายุ 2 ขวบ 1 ตวั และ 1 ขวบ 2 ตวั เปน ตน 4.3 ศาสนาครสิ ต ไดแ ก หลกั ความรัก ซึง่ กอใหเกิดความรัก สามัคคี ของคนในโลก ท้ังนี้ เพราะหลักความรัก เปนคําสอนทางจริยธรรมที่สําคัญที่สุดของศาสนาคริสต ความรักในที่นี้ มิใชความรักอยางหนุมสาว อนั ประกอบดวยกิเลส ตัณหา และอารมณปรารถนา อันเห็นแกตัว แตหมายถึง ความเปนมิตรและ ความปรารถนาใหผูอ่ืนมีความสุข พระคริสตธรรม ท้ังพระคริสตธรรมใหม และพระคริสตธรรมเกา ตางก็มีคาํ สอนท่เี นน เร่อื ง ความรัก ซงึ่ มีอยู 2 ประเภท ไดแ ก ความรกั ระหวางมนษุ ยก ับพระเจา และ ความรกั ระหวา งมนษุ ยกบั มนุษย

60 ในพระคริสตธรรมเกา ความรัก เปนเร่ืองของความผูกพันระหวางพระเจากับชนชาติอิสราเอล โดยท่ีพระเจาทรงเปนผูใหค วามรักแกช นชาตอิ สิ ราเอลกอ น จากนั้นชาวอิสราเอล จึงสนองตอบความรัก ของพระเจา พระคริสตธรรมเกา ไดบ นั ทึกหลักความรกั ระหวา งมนุษยกับมนุษย ไวว า “จงอยาเกลยี ดชังพนี่ อ งของเจา อยใู นใจ แตเ จาจงตกั เตือน เพ่อื นบานของเจา เพื่อจะไมตอง รับโทษ เพราะเขา เจาอยาแคนหรือผูกพยาบาท ลูก หลาน ญาติพ่ีนองของเจา แตจงรักเพ่ือนบาน เหมือนรกั ตนเอง” ในพระคริสตธรรมใหม คําสอน เรื่อง หลักความรักระหวางมนุษยกับพระเจา ไดเปล่ียนไป โดยใหพระเยซูเปนสัญลักษณของความรักสูงสุดที่พระเจาทรงมีตอมนุษย เห็นไดจากการท่ีพระเยซู ทรงยอมสนิ้ พระชนมบ นไมกางเขน เพ่ือใหผมู ีศรทั ธาในพระองค จะไดพนจากความผิดบาปเจตนารมณ ของพระเยซูท่ีทรงยอมสละพระชนมชีพ เพ่ือไถบาปของมวลชน นั้น ปรากฏอยูในคําอธิษฐานของ พระองค กอ นทีท่ หารโรมันจะเขา จับกมุ และพระคริสตธรรมใหม ไดบันทึกความสําคัญของความรัก ระหวางมนุษยกบั มนษุ ย วา “มีธรรมาจารยคนหนงึ่ เมอื่ มาถงึ ไดย ินเขาไลเลียงกัน และเห็นวา พระองค ทรงตอบเขาไดดี จึงทูลถามพระองค วา “ธรรมบัญญัติขอ ใดเปนเอก เปนใหญ กวาธรรมบัญญัติท้ังปวง” พระเยซูจึง ตรัสตอบคนนนั้ วา “ธรรมบัญญัติเอก นั้น คือวา โอชนอิสราเอลจงฟงเถิด พระเจาของเราท้ังหลาย ทรงเปนพระเจา องคเ ดียว และพวกทานจงรกั พระเจาดวยสดุ จติ สดุ ใจ ของทา นดวย สดุ ความคิดและ ดวยสิ้นสุดกําลังของทาน และธรรมบัญญัติท่ีสอง น้ันคือ จงรักเพ่ือนบาน เหมือนรักตนเอง ธรรม บัญญตั ิอืน่ ที่ใหญกวาธรรมบญั ญัติท้ังสองน้ี ไมม ”ี คาํ วา “เพ่ือนบา น” น้หี มายถงึ เพอื่ นมนุษยท่ัวไป พระเยซู ทรงสอนใหมนุษย เผื่อแผความรัก ไปรอบดา น ไมเลือกที่รักผลักที่ชัง หลักคําสอนสําคัญนี้ มีอยูในบทเทศนาบนภูเขา ความรักระหวาง มนษุ ยกบั มนษุ ย แสดงออกไดโดยความเมตตา กรุณา และความเสียสละ สวนความรักที่มนุษยมีตอ พระเจา แสดงออกโดยความศรัทธา ความศรทั ธาสรปุ ได 5 ประการ คอื 1. ศรัทธาวาพระเจา คอื พระเยโฮวาห เปนพระเจาสงู สุดเพียงองคเ ดยี ว 2. ศรทั ธาวาพระเจา ทรงรกั มนษุ ยอยา งเทา เทียมกัน 3. ศรทั ธาวา พระเยซู เปน บตุ รของพระเจา 4. ศรทั ธาวาพระเยซู เปนพระผชู ว ยใหรอด 5. ศรทั ธาวาในแผน ดนิ สวรรค หรอื อาณาจกั รของพระเจาที่กาํ ลังจะมาถึง หลักความรกั และหลกั อาณาจักรของพระเจา มคี วามสมั พันธก ัน กลา วคอื มนุษยจะสามารถ เขา ถงึ อาณาจักรของพระเจา ได กโ็ ดยอาศยั ความรัก เปน คุณธรรมนําทาง และอาณาจักรของพระเจา ก็เปนอาณาจกั รทีบ่ ริบรู ณดวยรกั

61 4.4 ศาสนาพราหมณ - ฮนิ ดู ศาสนาพราหมณ – ฮินดู ยึดหลักปรมาตมนั มคี วามหมายดังนี้ หลกั ปรมาตมัน คําวา ปรมาตมัน หมายถงึ สง่ิ ย่ิงใหญอ นั เปนที่รวมของทกุ สง่ิ ทุกอยางในสากลโลก ซง่ึ เรียกช่ือ ส่งิ นวี้ า พรหมปรมาตมนั กับพรหม จงึ เปนสิ่งเดียวกันและมีลกั ษณะดังตอ ไปน้ี 1) เปนสิ่งท่ีเกดิ ขนึ้ เอง 2) เปน นามธรรมสิงสถติ อยูใ นสงิ่ ท้งั หลายทง้ั ปวง เรียกวา อาตมัน เปนสิ่งท่มี องไมเหน็ ดว ยตา 3) เปนศนู ยร วมแหงวิญญาณทง้ั ปวง 4) ส่งิ ทง้ั หลายทง้ั ปวงในสากลโลกลว นเปนสวนยอยทแี่ ยกออกมาจากพรหม 5) เปน ตวั ความจรงิ (สัจธรรม) สง่ิ เดยี ว (โลกและสงิ่ อน่ื ๆ ลวนเปน มายาภาพลวงทีม่ ีอยชู วั่ คร้ัง ชัว่ คราว เทา นนั้ ) 6) เปนผูป ระทานวญิ ญาณความคดิ และความสันติ 7) เปนส่งิ ทด่ี ํารงอยใู นสภาพเดิมตลอดกาล วิญญาณของสตั วโลกทั้งหลาย (อาตมัน) คือ สวนท่ีแยกออกมาจากวิญญาณรวมของพรหม (ปรมาตมัน) วญิ ญาณยอยแตละดวงเหลาน้ี เม่ือแยกออกมาแลว ยอมเขาสิงสถิตในสิ่งมีชีวิตรูปแบบ ตาง ๆ กนั เชน ในรางกายมนษุ ย เทวดา สัตว และพืช มีสภาพดีบาง เลวบาง สุดแตผลกรรมท่ีทําไวซึ่ง ถือวา เปนทุกขทั้งสิ้น ตราบใดท่ีวิญญาณเหลาน้ียังไมส้ินกรรม ยอมตองเวียนวายตายเกิดผจญทุกข อยตู ลอดไป ดงั น้นั เม่ือทกุ ส่งิ ทุกอยา งในสากลโลกเปนสิ่งเดยี วกนั จึงควรอยูดว ยกนั ดว ยสนั ตแิ ละสงบสขุ ได กจิ กรรมท่ี 4 ใหครแู บง ผเู รยี นออกเปน 3 กลมุ แลวอภปิ รายถึงโทษของการขาดคุณธรรมจริยธรรมท่ีเกิด กับตนเองสังคมและประเทศชาติ กลมุ ละ 5 ประเด็น โดยวิเคราะหจากสถานการณความเดือดรอนใน ปจจุบนั แลว นํามาเสนอในการพบกลมุ กจิ กรรมท่ี 5 ใหผูเ รียนอา นเรอ่ื งตอไปนแี้ ลว อภิปรายพรอมยกตัวอยางอื่น ๆ จากหนา หนังสือพมิ พ ที่แสดงโทษผิดศลี ไมร กั ษาศลี 5

62 เพยี งเส้ียวทบ่ี ดั ซบ เสียงปรบมือดังกึกกองในหองประชุม เมื่อพิธีกรประกาศรายช่ือของแมดีเดน ประจํา ปการศึกษา 2540 มอื ของแมเย็นเฉียบ เมื่อตอนจับมือของผม ผมประคองแมออกไปรับรางวัลจาก ผูอ าํ นวยการวทิ ยาลัย นํ้าตาแหง ความปลื้มปติของแมเ ออลนขอบตา เมอ่ื พธิ ีกรอานประวตั ิของแม “...มคี วามวิริยะอุตสาหะในการเล้ียงดูลูก ทําหนาท่ีเปนท้ังพอและแมอบรมพรํ่าสอนใหลูก ประพฤติตนเปน คนดี ... สาํ หรบั ลูกน้นั มคี วามประพฤตดิ ี บาํ เพ็ญตนเปน ประโยชนตอสังคม เปนที่รัก ของครู – อาจารย และเพื่อน ๆ ในวิทยาลัย” คําสรรเสริญเยินยอมากมายจนทาํ ใหหัวใจของผมพองโต “ลกู แม วนั นเี้ ปน วันท่ีแมม ีความสุขทีส่ ดุ ถึงพอ จะทงิ้ แมไ ป แตแมก็ทาํ หนา ท่ีไดด ีทีส่ ดุ ” แมนํา โลทีไ่ ดรบั ไปวางไวบนหลังตู ยนื พจิ ารณาอา นขอความซ้าํ แลว ซํ้าอีก “ดแู มเ จาสิ ภาคภมู ิใจในตัวเจา มากเลยนะ หลงั จากพอเจาไปมีเมียใหม แมก ็ทุมเทความรกั ให เจา จนหมด ไมย อมแตงงานใหม กเ็ พื่อไมใหเกดิ ปญหาตอ เจา ตอ งรักแมใ หมาก ๆ นะ” คุณตาวัยเจ็ดสิบป พดู เตอื นหลานชาย ดวงตาฝาฟาง มองดูหลานดว ยความรักท่ีไมแ ตกตางจากผูเปนแม “ผมจะรกั ษาความดนี ้ีไวตลอดไป คุณตาเช่ือไหมกวาอาจารยจะคัดเลือกได แมดีเดนตองดู ความประพฤติของลกู กอ น ดกู ารยอมรบั จากอาจารยทุกคน ตลอดทั้งพี่ ๆ และเพื่อน ๆ ในวิทยาลัย” เชาวันใหม ผมเดินเขาวิทยาลัยอยางสงา ผา เผย รุนพี่รนุ นอง และเพื่อน ๆ มองผมดวยความ ชื่นชม ผมกลายเปนดาวรุง โดยไมรตู ัว “เฮยไอทศหุบปากเสียบาง ย้ิมอยูไดทั้งวัน” เพ่ือนในหองเรียนแซวขึ้น หลังจากอาจารย ท่ีปรึกษาแสดงความชืน่ ชมในช่วั โมงโฮมรูม “พีท่ ศวา งไหมคืนน้ี จะโทรไปคยุ ดวยนะ” สาวรุนนองชื่อ แปง หนาตาสะสวยเปนที่หมายปอง ของหนุม ๆ เร่ิมทอดสะพานใหผม “โทรดึก ๆ หนอยนะกลวั ตากบั แมจะบน” ผมท้งิ ทายใหหลอนเพอ่ื สานสมั พันธตอ ไป “ไอน อย จะมัวแตเ รียนอยางเดียวไมไ ดหรอกนะ เพ่ือนฝูงมันก็ตองคบบางมีการสังสรรคกัน บา งตามประสาเด็กหนุม ๆ” รนุ พีส่ าขาเดียวกนั เอย ขึน้ หลังจากเลิกเรียน “ผมกลวั ตาและแม จะเปน หว งครับพ”ี่ “โธเอย! แกเปนผูชายอกสามศอกนะ ไมใชกะเทย” กลุมพี่หลาย ๆ คนสัพยอกผม พรอม เสยี งหวั เราะเยาะในที... คําพูดของพวกเขาทําใหผมเก็บไปครุนคิดจนนอนไมหลับท้ังคืน ผมยอมรับวา ตวั เองคอ นขา งออ นแอในดานจติ ใจ มอี ะไรมากระทบจติ ใจไมได จนบางครัง้ ก็เหมือนกับเปน คนแบกทุกข หรือแบกทั้งโลกไวคนเดยี ว “เปนลูกผูชายตองเขมแข็งนะลูก จิตใจตองหนักแนน” แมจะสอนบอยคร้ังที่เวลาเห็นผม แสดงความออนแอ

63 “แมจ ะไปราชการ 1 สัปดาห ลูกตองรีบกลับบานเพ่ือมาดูแลตานะลูก” แมกําชับผมกอนที่ จะขน้ึ รถไปตางจงั หวัด “วันนีต้ องทํารายงานสง อาจารย คืนนี้เราระดมสมองกันทบ่ี านไอมืดนะ เออ...แลวไอทศมัน จะไปหรอื เปลา” สายตาทกุ คูจอ งมาท่ีทศเปน ตาเดียวกนั “เออ ...ขา ตอ งรีบกลบั บา นมตี า...” เสียงโหฮาปาดงั ลัน่ ทงั้ หอง “ตัดมนั ออกจากกลุมเลย เรือ่ งมากไปไดรําคาญวะ ” ‘เออ... ไปก็ไปวะเด๋ยี วจะโทรบอกตากอน” ผมพูดขน้ึ เพอ่ื ตัดความราํ คาญ บานสองชัน้ ในซอยเปลีย่ วที่พวกเพอ่ื น ๆ นดั กนั ระดมสมอง เพือ่ ทาํ รายงานนนั้ ผมมองดูรอบ ๆ บริเวณบานท่ีมีตนไมและหญาข้ึนเต็มไปหมด ภายในบานปลอยใหรกรุงรัง กล่ินเหม็นอับคละคลุง ไปหมดจนผมตอ งใชมอื ปดจมกู “อยาทาํ เปน ผูด ีเลยไอทศ น่ีหละคอื ทีร่ ะดมสมองแก เอย ไมใชระดมสมองเวยเพื่อนขอโทษ... ขอโทษขา พดู ผิดไป” สายตาของรนุ พี่ และเพือ่ น ๆ หลายคนดูแปลกไป เหมือนมอี ะไรซอนเรน และปกปด ผมอยู เสียงวิทยุเปดดังล่ันทั่วบาน ผมมองออกไปนอกหนาตาง เห็นทุงนาเว้ิงวาง สุดลูกหูลูกตา ผมคิดในใจวา ถา มีบา นขา งเคียงคงไมม ใี ครยอมทนฟง เสียงพวกนีไ้ ด “เฮยทศมาน่ังตรงน้ียืนเซออยูได” รุนพี่กวักมือเรียก ผมเดินเขาไปสมทบมองเห็นเหลาและ แกววางเตรยี มพรอมไวแ ลว “จะเร่ิมทาํ งานกนั เมือ่ ไหร” ผมเอยถามข้นึ เมอ่ื เห็นเพ่ือนแตละคนนั่งเปนกลุม รองรํา ทําเพลง บา งก็ด้นิ ตามจังหวะอยางเมามนั บา งก็ต้ังวงดืม่ เหลา “เฮย... ไอโยง เอาปศ าจแดงใหมันกนิ ดวย จะไดลับประสาทมัน” แคปซูลสแี ดงถูกย่ืนใหผม เมื่อผมปฏิเสธเสยี งเพือ่ น ๆ กด็ ังขึ้น “มนั เปนกะเทยไปเอากระโปรงมาใหมันนุงดว ย” “แกเกิดเปน ผูชาย มนั ก็ตองมที ั้งบูแ ละบนุ ไมล องไมร ูแกจะเกิดมาเสียชาตนิ ะ” “ชวยเชียรม นั หนอยเพอื่ น ๆ” เสียงปรบมือและเสียงลุนดังลั่น ความคิดของผมขณะนั้นมัน สบั สนไปหมด “พจ่ี ะกินเปนตัวอยาง” รนุ พีน่ ําเจาปศ าจแดงหยอนลงในปากตามดวยน้ําโซดา “เห็นไหมพย่ี ังไมเ ปนอะไรเลย กินเขาไปแลวความวิตกกังวลตาง ๆ จะหมดไป” มือของผม เร่มิ ส่นั เทาตอนรับยาจากรนุ พี่ ผมครุนคดิ ถึงแมแ ตคิดในใจวา “แมครับผมขอลองครง้ั เดียว เพื่อศกั ดิศ์ รขี องลูกผชู าย”

64 การทดลองของผมในครั้งนั้นมัน คือ ความคิดท่ีเปนเพียงเสี้ยวท่ีบัดซบ ที่ทําใหชีวิตของผม ตองจมปลกั อยูกับส่งิ เสพตดิ ชนดิ ทถี่ อนตวั ไมขึน้ พอวางทุกครงั้ ผมจะตองมามว่ั สุมกบั พวกเขา ผมเสพ ทกุ อยา งต้งั แตย ากระตุนประสาท ยากลอ มประสาท จนขณะน้ีผมกาวหนาถึงขั้นตองฉีดมอรฟนและ เฮโรอินเขากลามเนื้อ หรืออาจเสพโดยยัดไสในบุหร่ี จุดบุหรี่แลวจิ้มสูบ บางครั้งก็แตะจมูกสูดดม รางกายของผมเริ่มซูบผอมเหลือง ออนเพลีย อารมณเปลี่ยนแปลงงาย คุมดีคุมราย บางคร้ังผม ทําอะไรลงไปโดยที่ไมร ูสกึ ตัว เชาวนั รงุ ขึน้ ผมลมื ตาตื่นข้นึ มามองดรู อบ ๆ ท่ีถูกรายลอ มดวยซก่ี รงเหลก็ ผมมองดเู จา หนา ที่ ตํารวจเดินกันขวักไขวไปมา “ต่นื แลวเหรอ รูตวั หรือเปลาวาทําอะไรลงไป” นายรอยเวรยืนถามผมที่หนาประตู “หมวดครับผมจําอะไรไมไ ดเ ลยจรงิ ๆ ” ผมใชกาํ ปน ทุบศรี ษะท่ีเร่ิมจะปวดรนุ แรงขึ้นทกุ ที “เม่อื คนื น้ี แกใชค อนทุบตามรางกายของตาแกเองจนถึงแกช ีวติ กมดเู ส้ือแกสิ คราบเลือดยัง ตดิ เตม็ ไปหมด” ผมรบี กมดูเสื้อสขี าวของตวั เอง หวั ใจของผมเริม่ เตนไมเ ปน จังหวะ สมองสับสนจับตนชนปลาย ไมถูก กอนที่ผมจะลําดับเหตุการณตาง ๆ น้ัน ภาพที่ปรากฏข้ึนขางหนาผม คือ รางของแมที่ว่ิง กระเซอะกระเซิงผมเผารุงรัง แตส่ิงที่ผมตองตกใจมากที่สุดในชีวิต คือ ภาพของสองมือแมกอดโล พรอ มตะโกนเสียงดงั วา “ฉันคือแมดีเดนประจําป ดูโลท่ีฉันไดรับสิ... แสดงวา ลูกของฉันเปนคนดี...ดีจริง ๆ นะ ...” แมวิ่งชูโลใ หคนน้นั คนนด้ี ู เสียงตาํ รวจพูดกันบนโรงพักชัดเจน และกอ งไปในหูของผมทัง้ สองขางวา “เปนบาเพราะลกู แท ๆ ... นา สงสารจงั ” (จากรวมเรอ่ื งสัน้ สงเสริมคุณธรรมจรยิ ธรรมกระทรวงศึกษาธิการ) กิจกรรมท่ี 6 ใหผ ูเรยี นแบง กลมุ ละ 5 - 7 คน อภิปรายประโยชนข องการมีหลักคณุ ธรรมจรยิ ธรรมประจําใจ วาเกดิ ผลตอ ตนเองอยางไร และใหตัวแทนออกมารายงานกลมุ ใหญ ใหผเู รยี นแสวงหาบุคคลในชมุ ชนทีท่ า นเห็นวา เปน คนดีมคี ณุ ธรรมจริยธรรมแลว เขยี น ภาพประกอบแสดงถงึ ความดงี ามของบุคคลนนั้ ๆ

65 กจิ กรรมที่ 7 ใหค รแู บงผเู รียนออกเปน 3 กลุม แลว อภิปรายถึงโทษของการขาดคณุ ธรรมจรยิ ธรรมทเ่ี กดิ กับ ตนเองสงั คมและประเทศชาติกลุม ละ 5 ประเด็น โดยวเิ คราะหจ ากสถานการณค วามเดอื ดรอ นในปจ จบุ นั แลว นํามาเสนอในการพบกลมุ กจิ กรรมท่ี 8 1. ใหผเู รยี นฝกน่ังทาํ จติ ใจใหสงบ โดยตงั้ มนั่ อยูกบั สงิ่ ใดส่งิ หนึง่ เชน ลมหายใจเขาออก แลว เปรียบเทียบความรูสึกในขณะที่ทําจิตใจใหสงบกับความรูสึกในยามที่เสียใจ หรือดีใจวา มีสภาพ ตา งกันอยา งไร แลวนาํ มาอภปิ รายรวมกันในการพบกลมุ 2. สภาพจิตท่ีเปนสมาธิ กับสภาพจิตของบุคคลท่ีอยูในภาวะเหมอลอย ตางกันหรือ เหมอื นกัน อยา งไร 3. ศึกษาคน ควาขาวอาชญากรรมตามส่ือสารมวลชน แลวใหผูเรียนวิเคราะหถึงสาเหตุของ การเกดิ อาชญากรรมนัน้ ๆ แลวเปรยี บเทยี บวา ถาเปนผูเรียนจะมีวิธีการปองกันแกไข เพ่ือไมใหเกิด เหตกุ ารณดังกลา วได อยางไร 4. ใหผเู รยี นเลา ประสบการณ เหตุการณวกิ ฤติอนั ตรายท่ีเกิดขึ้นกับตนเอง และผูเรียนไดใช สติมาแกไขชวงวิกฤตดังกลาว อยางไร ถาหากขาดสติในชวงวิกฤตน้ัน จะสงผลตอตัวเองอยางไรใน ปจ จบุ ัน

66 บทท่ี 2 วฒั นธรรม ประเพณี ของไทยและเอเชยี สาระสาํ คัญ วัฒนธรรม ประเพณีไทยและในประเทศเอเชีย เปนส่ิงที่มีคุณคาสําหรับชาวไทยและ ประชาชนชาติอ่ืน ๆ ในทวีปเอเชีย เพราะเปนส่ิงที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ สงผลใหเอเชีย มีเอกลกั ษณข องตนเอง ในปจ จบุ นั ทีส่ ังคมโลกสอื่ สารไรพรมแดน วัฒนธรรม และประเพณีของเอเชีย จงึ เปน สิ่งทนี่ าสนใจศกึ ษาคนควา รวมทั้ง การเขา มาทองเที่ยว เพอ่ื การพักผอนหยอนใจ การอนุรักษ สบื สาน ตลอดจนการสงเสริมคา นิยมท่ีพึงประสงคใหเกิดข้ึนในประเทศไทยและเอเชีย เปนสิ่งสําคัญ และจําเปนในสังคมปจจุบัน เพราะจะเปนการเสริมสรางวัฒนธรรม ประเพณีของไทยและเอเชียให ดาํ รงสบื ตอไป ผลการเรยี นรูท่ีคาดหวงั 1. มคี วามรคู วามเขาใจในวฒั นธรรม ประเพณขี องประเทศไทยและประเทศในทวีปเอเชีย 2. ตระหนักถึงความสําคัญในวัฒนธรรม ประเพณีของประเทศไทยและประเทศในทวีป เอเชีย 3. มสี ว นรว มในการปฏิบัติตนตามวัฒนธรรม ประเพณีของประเทศไทยและประเทศใน ทวปี เอเชีย 4. ประพฤตติ นตามคานิยมจริยธรรมทพ่ี งึ ประสงคข องสงั คมไทย

67 ขอบขายเน้อื หา เรอื่ งที่ 1 วัฒนธรรม ประเพณขี องไทยและเอเชยี เรอ่ื งท่ี 2 การอนรุ กั ษแ ละการสบื สานวฒั นธรรม ประเพณี เรือ่ งท่ี 3 แนวทางการอนรุ กั ษแ ละการสานวัฒนธรรม ประเพณี เรือ่ งที่ 4 คานิยมทพ่ี งึ ประสงค สอ่ื การเรียนรู 1. วซี ดี ีวัฒนธรรม ประเพณคี านยิ มของไทยและประเทศตาง ๆ ในเอเชีย 2. คอมพวิ เตอร อนิ เทอรเ นต็ วัฒนธรรม ประเพณคี า นยิ มของไทย และประเทศตา ง ๆ ในเอเชยี

68 เร่อื งที่ 1 วัฒนธรรม ประเพณขี องไทยและเอเชีย 1. วฒั นธรรม ประเพณขี องไทย 1.1 วัฒนธรรมไทย วัฒนธรรมในภาษาไทย เกิดมาจากการรวมคาํ 2 คํา คอื วัฒนะ หมายถงึ ความเจริญงอกงาม รุงเรือง และ คําวา ธรรม หมายถึง การกระทําหรือขอปฏิบัติ รวมแลวแปลวา วัฒนธรรม คือ ขอปฏิบัติ เพอ่ื ใหเ กดิ ความเจริญงอกงาม พระยาอนุมานราชธน กลา ววา วัฒนธรรม คอื สง่ิ ที่มนษุ ยเ ปลยี่ นแปลง ปรับปรุง หรอื ผลิต หรือสรางขน้ึ เพ่อื ความสวยงามในวิถชี ีวติ ของสว นรวม วฒั นธรรม คือ วิถที างแหง ชีวิตมนุษยในสวนรวมท่ีถายทอดกันได เรียกกันได เอาอยางกันได กลาวโดยสรุปแลว วัฒนธรรม หมายถึง ทกุ ส่งิ ทุกอยา งทม่ี นษุ ยสรา งขนึ้ ไว เพอื่ นาํ เอาไปชว ยพัฒนาชีวติ ความเปน อยใู นสงั คม ซึ่ง จะรวมถึง ชวยแกป ญหา และชว ยสนองความตอ งการของสังคม ตามพระราชบญั ญตั ิวฒั นธรรมแหง ชาติ พ.ศ. 2485 ไดแ บง ประเภทของวฒั นธรรมไทยไว 4 ประเภท คือ 1. คติธรรม คือ วัฒนธรรมเกี่ยวกับหลักในการดําเนินชีวิต สวนใหญเปนเร่ืองความเช่ือ ซ่ึง เปนเร่อื งของจิตใจทไี่ ดม าจากศาสนา 2. เนติธรรม คือ วัฒนธรรมทางกฎหมาย รวมทั้งระเบียบประเพณีท่ียอมรับนับถือวามี ความสาํ คญั พอ ๆ กับกฎหมาย 3. วตั ถุธรรม หมายถึง วัฒนธรรมทางวตั ถุ เชน เครอื่ งนงุ หม บา นเรอื น ยารกั ษาโรค เคร่ืองมือ เครือ่ งใชต า ง ๆ 4. สหธรรม หมายถงึ วฒั นธรรมทางสังคม คอื คุณธรรมตาง ๆ ท่ีทําใหคนอยูรวมกันอยางมี ความสขุ รวมท้ังระเบยี บมารยาทตาง ๆ การแตงกายในโอกาสตา ง ๆ กลาวโดยสรปุ วฒั นธรรมมี 2 ประเภท คือ วฒั นธรรมทางวัตถุและวฒั นธรรมทไ่ี มใชว ตั ถุ สาํ นกั งานคณะกรรมการวฒั นธรรมแหงชาติแบงเนือ้ หาวฒั นธรรมเปน 5 ประเภท คอื 1. ศิลปกรรม ไดแก ภาษา วรรณกรรม การละคร นาฏศลิ ป ดนตรี จิตรกรรม สถาปตยกรรม ประติมากรรม และศลิ ปะการแสดง 2. มนุษยศาสตร ไดแก คุณธรรม จริยธรรม คานิยม กฎหมาย ขนบธรรมเนียม ประเพณี การปกครอง ประวัตศิ าสตร โบราณคดี ปรชั ญา ศาสนา 3. การชางฝมือ ไดแก การเยบ็ ปก ถกั รอ ย การแกะสลัก การทอ การจักสาน การทําเครื่องถม เครือ่ งเงิน เครอื่ งทอง

69 4. กฬี าและนนั ทนาการ ไดแก มวยไทย กระบี่ กระบอง ตระกรอ การละเลน พื้นเมือง 5. คหกรรม ไดแก ระเบียบในเร่ืองการกินอยู มารยาทในสังคม การแตงกาย การตกแตง เคหสถาน การดแู ลเด็ก เปนตน ลกั ษณะของวฒั นธรรมไทย วัฒนธรรมไทย ไดร ับการพฒั นามาโดยลําดับ จากอทิ ธิพลสิ่งแวดลอ มทางสังคมและส่ิงแวดลอ ม ทางธรรมชาติ ประกอบกบั ความสามารถของคนไทย กอใหเกดิ การสรา งสรรค การหลอหลอมรวมกัน จนมลี ักษณะเดน ๆ ดังตอ ไปนี้ คอื 1. การมพี ทุ ธศาสนา เปน ศาสนาประจาํ ชาติ วิถีคนไทยเกี่ยวของกับพุทธศาสนาอยางลึกซ้ึง กจิ กรรมตา ง ๆ ลว นนําศาสนามาเกย่ี วของ วธิ คี ดิ การดําเนินชวี ติ ทีค่ นไทยมีความเออื้ เฟอเผ่ือแผ ใจดี ลวนมาจากคาํ ส่งั สอนทางศาสนา โดยเฉพาะคนไทยในชนบทท่ีชีวิตเรียบงาย ไมตองตอสูแขงขันมาก ยงั คงมวี ิถีชีวติ แบบพทุ ธ 2. การมพี ระมหากษตั ริยทรงเปนพระประมขุ สังคมไทยมพี ระมหากษตั รยิ ทรงเปนพระประมุข สืบทอดมาตั้งแตสมัยโบราณมาจนถึงปจจุบัน ดังน้ัน คนไทยทุกคนจึงถวายความจงรักภักดีตอ พระมหากษตั ริย และพระมหากษัตริยจะมพี ระราชกรณียกิจตาง ๆ ทท่ี รงคุณประโยชนต อ ชาวไทย 3. อักษรไทย ภาษาไทย สังคมไทยมีอักษรใชมาต้ังแตกรุงสุโขทัย และไดรับการพัฒนา อักษรไทยโดยพอ ขนุ รามคําแหงมหาราช จัดเปนเอกลักษณที่นาภาคภูมิใจ เชน คําวาพอ แม พ่ี นอง ฯลฯ เปน ตน 4. วฒั นธรรมที่แสดงออกถึงความเปนไทย บานเรือนไทยที่มีเอกลักษณเหมาะสมกับสภาพ ธรรมชาติของเมืองไทย เรือนไทยสูงโปรง หลังคาลาดชัน ทําใหเย็นสบาย อาหารไทยมีลักษณะเฉพาะมี แกง นาํ้ พริก กวยเต๋ยี ว ผัดไทย ตม ยํากุง ฯลฯ ลวนแตอรอ ยและแพรหลายไปในตา งชาติ ยาไทยยังมีใช อยูถึงปจจุบัน เชน ยาเขียว ยาลม เปนตน ยาที่กลาวมายังเปนท่ีนิยม มีสรรพคุณในการรักษาได ศลิ ปกรรมไทย เปนวัฒนธรรมทแ่ี สดงออกถึงความเพียรพยายามในการปรับปรุงคณุ ภาพชีวิตของคนไทย ตั้งแตอดีต คือ วรรณคดีไทย แสดงออกในทางตัวหนังสือ เชน รามเกียรติ์ พระอภัยมณี ดนตรีไทย ยังทรงคณุ คา วฒั นธรรมไทย สือ่ ถึงความไพเราะออนหวาน ใชด นตรไี ทยท้งั ระนาด กลอง ซอดวง ซออู ฯลฯ ครบทั้งดีด สี ตี เปา เพลงไทย เปนการรอยกรองบทเพลง รวมกับดนตรีไทย สืบทอดมาจนถึง ปจจุบัน เชน เพลงลาวคําหอม เขมรไทรโยค ฯลฯ จิตรกรรมไทย การวาดเขียนบนผนังโบสถ มี สีสวยงาม มักวาดเปนพุทธประวัติ สําหรับจิตรกรรมไทย ตองคอยซอมแซม ทะนุบํารุงรักษา ประติมากรรมไทย มีการปนหลอพระพุทธรูป และการตกแตงลายปูนปน ในพระพุทธศาสนา สถาปตยกรรมไทย การออกแบบโบสถ วิหาร พระราชวงั ตาง ๆ

70 1.2 ประเพณไี ทย ประเพณีไทยเปนวัฒนธรรมท่ีสืบทอดกันมา เปนสิ่งท่ีแสดงถึงวิถีชีวิตของคนไทยทั้งในอดีต และปจ จุบนั ประเพณแี สดงถึงความเจรญิ รุงเรอื งของประเทศไทยที่สืบเน่ืองมา เปนสิ่งที่คนไทยควร ศกึ ษาทาํ ความเขา ใจและชวยกันอนุรกั ษ โดยปกตแิ ลวศาสนาและความเชื่อมีอิทธิพลตอประเพณีไทย สาํ หรับประเพณีไทยจาํ แนกออกเปน 2 ประเภท คือ พระราชประเพณี และประเพณใี นทองถนิ่ ตาง ๆ พระราชประเพณีท่สี ําคญั ๆ คือ พระราชพธิ ถี อื นํ้าพิพัฒนสตั ยา ไดร ับอิทธิพลมาจากศาสนาพราหมณทําในโอกาสท่ีพระเจา- แผนดินข้ึนครองราชยสมบัติ เปนการแสดงออกของจิตใจขาราชการชั้นผูใหญที่ทรงอํานาจอยูใน แผน ดิน จะมคี วามยินยอมพรอมใจ พระราชประเพณนี ้ี ไดล ม เลกิ ตั้งแตสมยั เปล่ียนแปลงการปกครองมา เปนระบอบประชาธปิ ไตย การถือน้ําพิพัฒนสตั ยาน้ี ใชน ้ํา เปน ส่อื กลางอาคมศาสตราวธุ ตา ง ๆ วาคาถาแลว เสยี บลงในนํา้ แลว นําไปแจกกนั ดม่ื และในวันที่ 25 มนี าคม พ.ศ. 2512 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา- ภมู พิ ลอดุลยเดช ทรงฟนฟูการถอื นา้ํ ในวนั พระราชทานตรารามาธิบดีแกทหารหาญของชาติ ซ่ึงเปน สงิ่ ท่นี า ปลืม้ ใจ ทพ่ี ระองคพยายามรกั ษาพระราชประเพณดี ั้งเดิมไว พระราชพธิ ที อดพระกฐนิ หลวง โดยการเสดจ็ พระราชดําเนนิ ทางชลมารคขบวนพยุหยาตรา อยา งแบบโบราณ ปจจบุ นั ทําในวาระสาํ คญั ๆ เปน การอนรุ ักษโบราณประเพณไี ว มกี ารซอมฝพ ายเรือ พระทนี่ ัง่ สุพรรณหงส เรือพระท่ีนงั่ อนนั ตนาคราช ฯลฯ ความสวยงามวิจิตร ตระการตา ของพระราชพธิ นี ี้ ไมม ปี ระเทศใดเสมอเหมือน สว นมากการทอดกฐนิ หลวงทําเปนประจาํ ทกุ ป เสด็จทรงชลมารคเปน ปกติ ประเพณตี า ง ๆ ในทองถิน่ ของไทย ประเพณีตรุษสงกรานต มีทุกทองถ่ินในวันข้ึนปใหมของไทย มีประเพณีสรงนํ้าพระ ทําบุญ ไหวพระ รดนํ้าขอพรผูสูงอายุ ตรงกับวันที่ 13 เมษายนของทุกป แตละทองถ่ินจะแตกตางกันใน รายละเอยี ดปลกี ยอ ย สําหรบั ประเพณตี รษุ สงกรานตในภาคเหนอื ยงั คงสวยงามนาชม สมควรอนุรกั ษ วัฒนธรรมการรดนา้ํ ดําหัวใหด ํารงสบื ตอไป ประเพณลี อยกระทง ทาํ ในเดอื น 12 ประเพณีนีเ้ กิดข้ึนต้งั แตส มัยกรุงสโุ ขทยั มวี ตั ถุประสงค คอื ตกแตง กระทงดวยวัสดดุ อกไม จดุ ธปู เทยี นลอยกระทงลงแมน้ําลําคลอง เพอื่ ขอโทษพระแมคงคาท่ี ประชาชนไดอ าศยั ดืม่ กิน และเพอื่ ไหวพระพทุ ธเจา ปางประทับอยูใตเ กษียรสมทุ ร ประเพณีทําบุญวันสําคัญทางพระพุทธศาสนา วันมาฆบูชา แหเทียนวันเขาพรรษา วันออก- พรรษา ทําบุญวนั ธรรมสวนะ ถวายผา อาบน้ําฝน ทอดผาปา ทอดกฐิน เทศนมหาชาติ เปนประเพณี สาํ คัญของชาวพุทธ

71 ประเพณีการแตง งาน การสงตัวคสู มรส การตาย การบวช การเกดิ ขนึ้ บา นใหม การทําบุญ ฉลองในโอกาสตาง ๆ ตั้งศาลพระภูมิ เปนประเพณีสวนตัว สวนบุคคล ซ่ึงแตกตางไปตามภาคและ ทองถิน่ นอกจากนน้ั ยังมปี ระเพณีสําคัญ ๆ ของภาคตาง ๆ อีก เชน ฮีตสิบสองคลองสิบสี่ ของภาค ตะวนั ออกเฉียงเหนอื บายศรีสูขวญั ของภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนอื ประเพณีแหผ ตี าโขน ของจังหวดั เลย แหเทยี นพรรษา ของจงั หวดั อบุ ลราชธานี ประเพณที ําบญุ เดือนสิบ ของภาคใต เปน ตน 2. วัฒนธรรม ประเพณีของประเทศในทวีปเอเชีย ประเทศในเอเชีย สวนใหญประกอบอาชีพเกษตรกรรม รายไดจึงขึ้นอยูกับผลิตผลทางการ เกษตร แตมีบางประเทศมีความเจริญกาวหนาทางอุตสาหกรรม เชน ญ่ีปุน และบางประเทศ เจริญกา วหนาทางการผลติ นํา้ มนั เชน ประเทศอริ ัก อิหรา น คเู วต ในการศึกษาวัฒนธรรม ประเพณีของประเทศในเอเชีย ควรรูเร่ืองราวที่เกี่ยวกับลักษณะ สําคัญของประชากรและส่งิ ทีม่ ีอทิ ธิพลตอวัฒนธรรม ประเพณี ดังนี้ 2.1 ลกั ษณะสําคญั ทางประชากร ประชากรทีอ่ ยใู นภูมิภาคน้มี หี ลายเผาดวยกนั คือ 1) ออสตราลอยด เปนพวกท่ีอยูในหมเู กาะ ต้งั ถ่ินฐานในแหลมมาลายู หมูเกาะอินโดนีเซีย นวิ กนิ ี จนถงึ ทวปี ออสเตรเลยี มีรปู รา งเตีย้ ผวิ คล้ํา ผมหยกิ จมกู ใหญ 2) นิโกรลอยด อพยพเขามาในขณะที่พวกออสตราลอยดมีความเจริญในภูมิภาคนี้แลว พวกนี้มีลักษณะผิวดํา จมูกใหญ ริมฝปากหนา ผมหยิก ในปจจุบันยังมีอยูในรัฐเปรัค-กลันตัน ของ มาเลเซยี ภาคใตข องอินเดยี (ดราวิเดยี น) ไดแก เงาะซาไก เซมังปาปวน 3) เมลานีซอยด สันนิษฐานวาเปนเผาผสม ระหวางนิโกรลอยดและออสตราลอยด ปจจบุ ัน พวกน้ไี มม อี ยใู นแถบเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต แตมีอยูมากตามหมูเกาะในมหาสมุทรแปซิฟก หมูเกาะนิวกนิ ี และออสเตรเลยี 4) มองโกลอยด อพยพมาจากตอนกลางของทวีปเอเชีย เขามาอยูบนผืนแผนดินใหญ ประชากรสวนใหญในปจจบุ ัน เปนพวกเชื้อสายมองโกลอยด เชน มอญ เขมร ไทย ลาว เปน ตน จากลักษณะทําเล ที่ตั้งทางภูมศิ าสตร และการอพยพของชนเผาตาง ๆ ทําใหเกิดการ ผสมผสานของเผาพันธุตา ง ๆ จนปจจบุ ันแทบแยกไมออกวา ใครมาจากเผา พนั ธแุ ทจรงิ นอกจากนย้ี งั มีประชากรทีอ่ พยพมาจากเอเชยี ตะวนั ออก คอื จีน และมาจากเอเชยี ใต คือ อนิ เดยี เขา มาอยใู นภมู ิภาคนี้

72 5) คอเคซอยด เปน พวกผวิ ขาว หนาตารปู รางสงู ใหญ อยา งชาวยโุ รป แตตา และผมสีดํา สวนใหญอ าศัยอยใู นเอเชยี ตะวนั ออก และทางภาคเหนอื ของอินเดีย ไดแก ชาวอาหรับ ชาวปากสี ถาน ชาวอินเดยี และประชากรในเนปาล และภูฏาน 2.2 สิง่ ทมี่ อี ทิ ธิพลสาํ คัญตอ วัฒนธรรมของเอเชีย ส่ิงท่ีมีอิทธิพลสําคัญตอวัฒนธรรมของเอเชีย คือ ภาษาและอิทธิพลของอารยธรรม ภายนอกหรืออารยธรรมจากตางชาติ 1) วัฒนธรรมทางภาษา ลักษณะสาํ คญั ทางภาษาในภมู ิภาคน้ี มีประชากรหลายเช้ือชาติ หลายวัฒนธรรม จึงทําให มภี าษาพดู ภาษาเขยี น แตกตา งกนั ไปหลายกลมุ คอื 1. ภาษามาลาโย – โพรีเนเชียน ไดแก ภาษาพูดกันในแหลมมาลายู หมูเกาะอินโดนีเชีย และภาษาตากาลอก ในหมูเ กาะฟล ิปปนส 2. ภาษาออสโตร – เอเชียตกิ ไดแ ก ภาษามอญ เขมร เวยี ดนาม 3. ภาษาทเิ บโต – ไชนสิ ไดแ ก ภาษาพมา ภาษาไทย 4. ภาษาอื่น ๆ เชน ภาษาฮินดี ภาษาจีน ภาษาอาหรับ ภาษาของชาวตะวันตก โดยเฉพาะภาษาอังกฤษ ซ่ึงใชใ นการติดตอระหวา งประเทศ ทางการศกึ ษา และการคา สาํ หรบั ภาษาเขยี นหรือตวั หนงั สือ มี 4 ลักษณะ คอื 1. ดัดแปลงมาจากตัวหนังสือของอินเดีย ภาคใตใชกันมาก ในประเทศที่นับถือ พระพุทธศาสนา เชน พมา ไทย ลาว กมั พูชา 2. ดัดแปลงมาจากภาษาอาหรับ ใชกันมากในประเทศที่นับถือศาสนาอิสลาม เชน มาเลเซีย บรูไน อนิ โดนเี ซยี 3. ตัวหนงั สอื ท่ีอาศยั แบบของตวั หนังสอื จนี มีท้งั ทีด่ ัดแปลงมาใช และนาํ ตวั หนังสือจีนมา ใชโ ดยตรง มีใชก นั มากในประเทศเวยี ดนาม สวนกลุมที่ใชภาษาจีน เปนภาษาพูด เชน สิงคโปร กลุม พอคา ชาวจนี ในทุกประเทศ นิยมใชภาษาจนี เปน ทง้ั ภาษาเขียนและภาษาพูด 4. ตวั หนงั สอื โรมัน ใชกันมากในประเทศมาเลเซีย อินโดนีเซยี ฟล ปิ ปนส สวนในเวียดนาม ก็เคยนาํ มาใชเหมอื นกนั แตป จ จุบันนิยมใชในชนบทบางกลมุ เทา น้นั 2) อทิ ธพิ ลของอารยธรรมภายนอกหรืออารยธรรมจากตา งชาติ ไดแก อารยธรรมอนิ เดยี มีหลายดาน เชน กฎหมาย อักษรศาสตร ศาสนา ภาษา ขนบธรรมเนียมประเพณี การปกครอง การเกษตร เปนตน

73 ดานศาสนา อินเดยี นาํ ศาสนาพราหมณแ ละพุทธศาสนา เขา มาเผยแพร ดานการปกครอง มีการปกครองแบบเทวราชา การประกอบพิธีกรรมตาง ๆ ของ พระมหากษัตรยิ  ใชห ลกั คัมภีรของพระมนูธรรมศาสตร เปน หลกั ในการปกครองของภูมิภาคน้ี ดา นอกั ษรศาสตร ไดแ ก วรรณคดีสนั สกฤต ภาษาบาลี เขา มาใช ดานศิลปกรรม สว นใหญเ ปน เรื่องเกย่ี วกับศาสนา เชน วิหาร โบสถ อารยธรรมจนี จีนเขามาติดตอคาขายในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต ตั้งแตอดีตและเขามามี อทิ ธิพลทางดานการเมือง วัฒนธรรมและเศรษฐกจิ แตอทิ ธพิ ลดงั กลา วมไี มม าก ทางดา นการเมืองจนี อยูใ นฐานะประเทศมหาอํานาจ อาณาจักรตาง ๆ ที่เปนเมืองข้ึนตองสงบรรณาการใหจีน 3 ปตอครั้ง เพ่ือใหจีนคุมครองจากการถูกรุกรานของอาณาจักรอ่ืน สวนทางดานเศรษฐกิจจีนไดทําการคากับ ภูมิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต สนิ คา ที่สาํ คญั ไดแ ก ผาไหม เครือ่ งปนดินเผา เปน ตน การคาของจีน ทําใหอ าณาจกั รท่เี ปนเสนทางผานมีความเจรญิ มั่นคงขึ้น ทางดานวัฒนธรรมจีนมีอิทธิพลทางดานน้ี นอยมาก จีนจะเผยแพรวัฒนธรรมไปยังประเทศของตนเทานั้น อาณาจักรเวียดนามเคยตกเปน ประเทศราชของจีนเปนเวลานานจึงรับวัฒนธรรมของจีนไวมาก เชน การนับถือลัทธิขงจื้อ ลัทธิเตา ประเพณกี ารแตง กาย การทาํ ศพและการใชชีวิตประจาํ วนั อารยธรรมอาหรับ ในราวพทุ ธศตวรรษท่ี 18 ศาสนาอสิ ลามมาจากตะวันออกกลาง ไดแ ผเขามาในอินเดีย ทาํ ใหชาวอินเดียสวนหน่ึงหันมานับถือศาสนาอิสลาม โดยเฉพาะพอคาจากอินเดียตอนใต ซ่ึงติดตอ คา ขายในบรเิ วณหมเู กาะของเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตอ ยเู ปนประจาํ ไดนาํ ศาสนาอิสลามเขา มาเผยแผ ในภูมิภาคนี้ ผูน าํ ทางการเมืองของรัฐในหมเู กาะตาง ๆ ของเอเชียตะวันออกเฉียงใตเวลานั้นตองการ ตอ ตานอํานาจทางการเมืองของอาณาจกั รมัชปาหิต อาณาจักรฮินดู บนเกาะชวา ซึ่งกําลังแผอํานาจ อยูจึงหันมานับถือศาสนาอิสลาม เพราะใหประโยชนทางการคากับพวกพอคามุสลิม ตามหลักของ ศาสนาอิสลามที่วา ทุกคนท่ีนับถือศาสนาอิสลาม น้ัน เปนพ่ีนองกัน ชวยเหลือเกื้อกูลกัน จึงทําให ศาสนาอสิ ลาม เปนทีน่ ยิ มของกษัตรยิ ชนชนั้ สูง และสามญั ชนดวย อารยธรรมตะวนั ตก ชาตติ ะวนั ตกเรมิ่ เขามาในภูมิภาคนี้ โดยมีจุดประสงคท่ีจะทาํ การคา และเผยแผศ าสนา สนิ คา ท่ชี าวยโุ รปตอ งการ ไดแก พรกิ ไทย และเคร่ืองเทศตาง ๆ ในระยะแรก ๆ น้ัน ความสนใจของ ชาวยุโรปจะจํากัดอยเู ฉพาะบรเิ วณหมเู กาะ และบริเวณชายฝง ตลอดจนดินแดนในเอเชียตะวันออก เฉียงใตเกือบทงั้ หมด

74 เดมิ อาณาจักรตาง ๆ ในภูมภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต มีความแตกตางกันทางดาน เชอ้ื ชาตแิ ละภาษา หลังจากทไ่ี ดร บั อารยธรรมอินเดีย จีน และอาหรับแลว อารยธรรมใหมที่เกิดจาก การผสมผสานกัน ทําใหประชาชนมีสังคมขนบธรรมเนียมประเพณีที่คลายคลึงกันและยึดม่ันเปน เอกลักษณประจําชาติ นอกจากนี้ภายในภูมิภาคก็ยังมีการแขงขันกันทางดานการเมือง สังคม และ เศรษฐกิจ จนขาดความสามคั คี ไมสามารถทจ่ี ะตอตา นการขยายตัวของชาติตะวันตกได ในที่สุดก็ตก เปนอาณานคิ มของชาตติ ะวนั ตก (ขอมูลจากหนังสอื สําหรับเยาวชน ชุด ประเทศเพ่ือนบานของไทย ของกรมวัฒนธรรมสัมพันธ กรมสารนิเทศ กระทรวงการตางประเทศ) เพอ่ี ใหเ กิดความรูวฒั นธรรม ประเพณีเกยี่ วกบั ประเทศตา ง ๆ ในทวีปเอเชียซึ่งมีรายละเอียด วฒั นธรรม ประเพณที เี่ ขมแข็ง คอื วัฒนธรรม ประเพณขี องอินเดีย จนี อาหรับ และตะวันตก 2.3 วฒั นธรรม ประเพณขี องประเทศอนิ เดีย จนี อาหรับ และตะวนั ตก 1) วัฒนธรรม ประเพณขี องประเทศอนิ เดยี อินเดีย เปนแหลงอารยธรรมใหญของเอเชีย ประชากรสวนใหญของประเทศอินเดีย นับถือศาสนาฮินดู และมศี าสนาอืน่ เชน ศาสนาอิสลาม ศาสนาพุทธ ศาสนาเชน ศาสนาครสิ ต โดยท่ัวไป ประชาชนระหวางศาสนา จะใหความเคารพซึ่งกันและกัน ชาวอินเดียถือวัฒนธรรม ซึ่งจัดเปน วฒั นธรรมทเ่ี ขม แขง็ และเครงครดั อาทิ สตรนี ิยมสวมสาหรีหรือสัลวารกามิซ การใหเกยี รติสตรี และการ เคารพบชู าเทพเจา เปน ตน คนอนิ เดยี มีนสิ ัยรักสงบ และสุภาพ แตคอ นขางอยากรู อยากเห็น รวมทั้ง จะไมทํารายสัตวทุกชนิด (ยกเวนงานเทศกาลของบางศาสนา) โดยเฉพาะวัว ซึ่งถือเปนสัตวเทพเจา อาจเหน็ อยูต ามทอ งถนนเปน กจิ วตั รสว นสตั วเ ล็ก ๆ อยางกระรอกและนก จะมใี หเ ห็นอยเู สมอ แมจะเปน เมืองใหญก็ตาม การทอ่ี นิ เดียมีประชาชนจํานวนมาก เม่ือเทียบกับทรัพยากรของประเทศ ทําใหการ ด้นิ รน เพื่อเล้ียงชีพและครอบครวั เปน สง่ิ จาํ เปน กอใหเกิดวัฒนธรรมที่มีมาชานาน และซึมซับอยูใน วถิ ีชีวติ ของชาวอนิ เดยี ซึง่ ก็คือ การตอรองและการแขงขัน เราจะเห็นไดวา ต้ังแตพอคาจนถึงคนขับ รถสามลอ มกั ขอราคาเพม่ิ ดว ยเงอ่ื นไขตา ง ๆ นานา สวนผูซื้อ ก็มักขอลดราคาอยูเสมอ สําหรับดาน การแขงขัน เห็นเดนชัดมากข้ึน จากการที่ปจจุบันนักศึกษาคร่ําเครงกับการเรียน เพื่อสอบเขา มหาวทิ ยาลัยชั้นนํา ซ่ึงแตล ะปม ผี ูสอบนบั แสนนบั ลา นคน แตรบั ไดเพียงปล ะไมกี่คนเทา นั้น การศกึ ษา จึงเปนหนึ่งในการแขงขนั ทีเ่ ขม แขง็ เพ่ือทจ่ี ะพัฒนาคณุ ภาพชีวิตของชาวอนิ เดียในทุกวนั น้ี

75 วัฒนธรรมของอินเดียทส่ี ําคัญ ๆ พอจะยกมาเปนตัวอยาง คอื 1. การถอดรองเทา กอนเขา ศาสนสถานทกุ แหง 2. หา มนําเคร่อื งหนงั โดยเฉพาะหนังวัว เขาไปในศาสนสถานทุกแหง 3. หามถายรปู ภายในศาสนสถาน หากตองการใหขออนุญาตกอ น 4. การไปเยือนศาสนสถาน สามารถชมสิ่งตาง ๆ ไดตามสบาย และอาจอยูรวมประกอบ พิธกี รรมได แตค วรแตง กายใหสุภาพ หากไปวดั ซกิ ข ควรมีหมวกหรือผาคลุมศีรษะ สวมเส้ือแขนยาว และกระโปรงยาว และควรบริจาคเงินในกลองรบั บรจิ าคดว ย

76 5. หากมกี ารเล้ียงอาหารแบบใชมอื เปบ ควรใชมอื ขวาเทาน้ัน 6. อยา น่งั หันฝาเทาชี้ไปทางใครอยา งเดด็ ขาด เพราะเปนการดหู มิน่ และไมค วรใชน ิว้ ชส้ี ง่ิ ใด โดยเฉพาะบุคคลใหใ ชการผายมอื แทน 7. การขยับคอสายศรี ษะไปมาเลก็ นอย หมายถงึ \" YES\" 8. ควรใหเกียรตสิ ตรแี ละไมถ กู เน้อื ตองตัวสตรี การขึ้นรถประจําทางสาธารณะโดยท่ัวไป ผชู ายจะข้ึนและลงดานหลังเทา นนั้ สวนดานหนา เปน ของสตรี 9. ไมค วรข้นึ รถประจําทางท่มี ีคนแออดั เพราะอาจมมี ิจฉาชีพปะปนอยู สวนผูหญงิ อาจถูก ลวนลามได 10. การใชบ ริการบางอยางควรสังเกตใหดี เพราะอาจมีการแยกหญิง – ชาย ซ่ึงอาจทําให เกิดการลว งละเมิดโดยไมต ง้ั ใจได 11. สตรีไมควรสวมกางเกงขาส้นั เส้ือแขนกุด สายเดี่ยว หรือเอวลอย เพราะนอกจากจะ ถูกมองมากกวา ปกติ (ปกติชาวตางชาติจะเปนเปาสายตาจากความชางสงสัยของชาวอินเดียอยูแลว) ยงั อาจเปน เปาหมายของอาชญากรรมได 2) วัฒนธรรม ประเพณีของจนี ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน เปนประเทศที่มีประชากรมากท่ีสุดเปนอันดับ หนึง่ ของโลกประชากรรอ ยละ 93 เปน ชาวฮ่นั ทเ่ี หลอื เปนชนกลมุ นอย ในสมยั โบราณจนี นับเปนดินแดนทมี่ ศี าสนาและปรัชญารุงเรอื ง เฟองฟู อยูม ากมาย โดยลทั ธคิ วามเชือ่ เดมิ นั้น มีอยสู องอยา ง คือ ลัทธิเตาและลัทธิขงจื้อ ซ่ึงเนนหลักจริยธรรมมากกวาที่ จะเปนหลกั ศาสนาทแี่ ทจริง สว นพทุ ธศาสนานน้ั จนี เพง่ิ รบั มาจากอินเดีย ในชวงคริสตศตวรรษแรกน้ี เทา นั้น คร้นั มาถึงยคุ คอมมิวนิสต ศาสนากลบั ถกู วา เปน ปฏิปกษตอลัทธิทางการเมืองโดยตรง ตอมา ทางการกไ็ ดย อมผอนปรนใหก ับการนบั ถือศาสนา และความเชื่อตาง ๆ ของประชาชนมากขึ้น ทําให ลัทธิขงจ้ือลัทธิเตา ศาสนาพุทธ ศาสนาอิสลาม (ในเขตตะวันตกของจีน) และศาสนาคริสต จึงได กลับมาเฟอ งฟูขนึ้ อีกครั้ง วัฒนธรรม ประเพณีจีนท่ีสาํ คญั ความเช่ือ คนจีน นยิ มมีลูกชายมากกวา ลกู หญงิ เพราะลกู ชายเปนผสู ืบนามสกุล คือ แซ การ เรียกชื่อสกลุ ของจีน ตรงขามกับภาษาไทย คือ เรยี กตนเปนช่ือสกุล ชอื่ ตัวใชเรียกกันในหมูญาติ และ เพื่อนสนทิ นามสกุล เปนลักษณะพิเศษ เชื้อตระกูล การสืบทอดพงศเผา ตอมาเปนพัน ๆ ป ดังนั้น วฒั นธรรมจีนจึงมีจติ สํานกึ การบชู าบรรพบุรุษ เปนแกนแทข องวฒั นธรรมน้ี ตราบจนปจ จุบัน ชาวจีนโพนทะเล ท่ีอาศยั อยูตางประเทศยังคงรักษาประเพณีที่ จะกลับมาสืบหาบานเกิด และบรรพบุรุษท่ีแผนดินใหญจีนหลายปมานี้ ในฐานะท่ีเปนผลิตผลจาก

77 ประวตั ศิ าสตรทม่ี ีลกั ษณะพิเศษของสังคมโบราณจีน วฒั นธรรมเกีย่ วกบั นามสกลุ และเชื้อตระกลู ของจีน ไดกลายเปนคลังสมบัติขนาดใหญ สําหรับการศึกษาประวัติศาสตรอันยาวนานของชนชาติจีน จาก แงม ุมใหม เชน การศึกษาแหลงกาํ เนิด การแบง แยก และการผสมผสานของนามสกลุ นั้น สามารถเพมิ่ ความเขาใจการเปลี่ยนแปลง รูปแบบสังคม ท่ีแตกตางกัน ในสมัยโบราณใหลึกซ้ึงย่ิงขึ้น อีกทั้ง การศึกษาสิ่งของที่เปน รูปธรรมตาง ๆ เชน หนังสอื ลําดับญาติของวงศตระกูล ระบบการสืบชวงวงศ ตระกูล ฯลฯ สามารถสะทอนถึงบทบาททางประวัติศาสตรของความสัมพันธทางสายเลือดที่มีตอ พัฒนาการของสังคมโบราณ และชีวิตสังคม อยางไรก็ตาม ลักษณะพิเศษหลายประการของสังคม โบราณจนี เชน ระบบรวมศูนยอํานาจ โครงสรางของสังคมแบบครอบครัว คานิยมทางดานศีลธรรม และจริยธรรม และหลักความประพฤติท่ีถือความซ่ือสัตยตอกษัตริย และการกตัญูตอพอแม เปน บรรทัดฐาน เปนตน ลวนแสดงออกมาในวฒั นธรรมช่ือและนามสกุลอยางเต็มท่ี และก็เปนสาเหตุอีก ประการหน่ึง ทวี่ ัฒนธรรมนามสกลุ ไดร บั ความสนใจอยา งมากจากวงวิชาการ วฒั นธรรมการใหความสาํ คญั ตระกลู สง ผลมาถงึ ปจ จุบนั การประกอบอาชพี ความ มน่ั คงทางเศรษฐกจิ เกดิ จากการสนบั สนุนสง เสรมิ เปน เครอื ขายของตระกลู ตา ง ๆ สิ่งสาํ คญั อีกอยา ง คอื ชาวจีน มีเครอื ขา ยคนรูจ กั กลาวกันวา ชาวจีนท่ีไรเครือขา ย คนรจู ักเปนผทู ่ีเปน จีนเพยี งครง่ึ เดียว จึงจําเปนตอ งทําความรูจักกับผูคน และชาวตางชาติ ดังน้ัน จีน จึงใหค วามสําคัญของวฒั นธรรมนด้ี ว ยการเช้อื เชิญ อาหาร เปนวัฒนธรรมท่ีเขมแข็งเผยแพรไปทั่วโลก และเปนที่ยอมรับวา อาหารจีน มรี สชาติอรอ ย อาหารจีน จะตอ งถึงพรอมสีสัน รสชาติ และหนา ตา มีอาหารอยเู พยี งไมก่ีอยางเทาน้ัน ทีป่ รงุ อยา งเดียวโดด ๆ สงิ่ สําคัญ คือ สวนประกอบตาง ๆ จะตองกลมกลืนเขากันไดกับเครื่องปรุงรส จําพวกซอี ิว๊ กระเทยี ม ขงิ น้ําสม นา้ํ มนั งา แปง ถวั่ เหลือง และหอมแดง ประเพณกี ารแตง งาน ส่ิงแรกที่บอกถึงพิธีการแตงงานของชาวจีน ก็คือ สีแดงสําหรับชาวจีน สีแดง หมายถงึ ความผาสกุ และความมง่ั คง่ั ปจ จบุ ันเจา สาวจีน จะเลือกชุดแตง งานสีขาวตามสไตลต ะวนั ตก แตสําหรับสมัยกอนแลว สีแดง จะปรากฏใหเห็นทุกที่ในงานแตงงาน ตั้งแตเสื้อผา ของตกแตง แมก ระทัง่ ของขวัญ พิธีแตงงานของชาวจีนโบราณ มักจะถูกจัดโดยผูเปนพอแม จะเปนฝายเลือก เจา สาวให กับบุตรของตน นอกจากน้ยี งั มขี ้ันตอนตา ง ๆ ที่ตองปฏบิ ัตติ ามเปนลําดับ ตั้งแตการเจรจา ตอ รอง การสูขอ การวา จา งซินแสมาตรวจดูดวงของคูบา วสาววา สมพงษก ันหรอื ไม จนไปถึงการตกแตง เรอื นหอ ตอ งเปนสแี ดง เพ่ือความเปนสิรมิ งคล จะมกี ารจัดหาชายหนมุ และหญงิ สาว มาทาํ การเตรยี ม เตยี งใหก ับเจา สาว

78 นอกจากน้ียังมขี บวนแหรบั เจา สาว จากบา นของเจาสาวมาท่บี า นของเจา บาว ตาม ดวยพิธีแตงงาน การสักการะบูชาฟาดิน การถวายสัตยปฏิญาณ และการมอบของขวัญใหแกกัน หลงั จากนนั้ ก็จะเปนงานเล้ียงฉลอง ซึ่งถือเปนเรื่องสาํ คัญไมแพพิธีแตงงาน ซึ่งเต็มไปดวยแขกเหรื่อ ญาตสิ นิท มิตรสหาย และคนรูจกั อาหารชัน้ ดี และสุรา จนกระทั้งเจาบาว เจาสาว พรอมท่ีจะยายเขาสู เรือนหอ หลังจากนั้น เจาสาว ก็จะกลับไปเยี่ยมบานเดิมของเธอ เปนเวลาสามวัน กอนที่จะยาย กลับมาอยูก ับเจา บาว เปน การถาวร พรอมกบั มพี ิธฉี ลองย่งิ ใหญอ ีกครง้ั 3) วัฒนธรรม ประเพณีของชาติอาหรบั ศาสนาอสิ ลาม มอี ทิ ธพิ ลตอ ชวี ติ ความเปน อยูของ “ชนชาตอิ าหรบั ” และการแพร ขยายวัฒนธรรม ประเพณีจากศาสนาอิสลาม จนทาํ ใหศ าสนาอสิ ลาม เปนศาสนาที่มจี ํานวนผูนับถือมาก ทีส่ ดุ ในเอเชยี วฒั นธรรม ประเพณที ี่สาํ คัญ ๆ ไดแก

79 การแตงกาย ผูหญิงมุสลิมแตงกายมิดชิด มีผาคลุมรางกาย และแตละชาติ อาจ แตกตางกนั บา งในรายละเอยี ด การถือศีลอด ชาวมุสลิม จะถือศีลอดในชวงเดือนรอมะฎอน และชาวมุสลิม ทว่ั โลก รวมกันปฏบิ ตั ิศาสนกิจ และเฉลิมฉลองวาระส้ินสุดการถือศีลอด ในเดือนรอมะฏอน อันประเสริฐ หลงั จากมีผูพบเหน็ จนั ทรเ สีย้ ว หรือฮลิ าส เม่ือคาํ่ คนื ทผ่ี านมา ทําใหว นั น้เี ปนวันแรกของเดือนเชาวาล- ฮิจเราะห หรือ วันอิด้ิลฟตรี โดยในวันนี้พี่นองมุสลิม จะปฏิบัติตนตามแบบอยางของทานนบีมุฮัมมัด ศ็อลลล้ั ลอฮอุ ลัยฮิวะซัลลัม โดยจะจา ยซะกาตฟต เราะห ซ่งึ เปน การนําอาหารหลกั ไปจา ยใหกับคนยากจน และทุกคนอาบนํ้าชําระรางกายตั้งแตหัวจรดเทา และแตงกายดวยเสื้อผาที่สวยงาม ทานอินทผลัม กอ นเดนิ ทางไปยังที่ละหมาด หรือ มุศ็อลลา รวมละหมาดอิดิ้ลฟตรี และเดินทางกลับในอีกทางโดย เม่ือมีการพบปะกัน จะมกี ารกลา วทกั ทายกนั ดวยวา “ตะกอ็ บบะลัล้ ลอฮุ มนิ นา วะมนิ กุ” 4) วฒั นธรรมตะวันตกกับประเทศตาง ๆ ในทวปี เอเชีย วัฒนธรรมตะวันตก แมแบบมาจากอารยธรรมกรีกและโรมัน (เกรโค - โรมัน) อารยธรรมนี้ มีแหลงกําเนดิ ในบรเิ วณทะเลเมดิเตอรเ รเนียน และไดร บั อิทธพิ ลจากศาสนาครสิ ต การเผยแพรวัฒนธรรมตะวันตก สืบเนื่องมาจากความตอ งการคาขาย และการเผยแผ ศาสนา ซงึ่ วัฒนธรรมตะวนั ตกทส่ี าํ คัญ ๆ ไดแ ก การแตงกาย แบบสากลนิยมใชทั่วไปทุกประเทศในเอเชีย โดยเฉพาะคนช้ันสูง ในเอเชยี นักปกครอง นักธุรกิจนยิ มแตงกายแบบตะวันตก มชี ุดสากล กางเกง เส้ือเชิ้ต เส้ือยืด มีบาง

80 ประเทศทมี่ ีวัฒนธรรมของตัวเองเขมแข็ง ยังใสชุดประจําชาติอยู คือ อินเดีย พมา อินโดนีเซีย และ ประเทศอาหรับ การศึกษา วัฒนธรรมตะวันตก เหน็ ความสําคัญของการศึกษาทุกแขนง และมี ความเจริญกาวหนาท่ีสําคัญ คือ การศึกษาท่ีปูพื้นฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี สงผลให วทิ ยาศาสตรโลกกาวหนา อาหาร อาหารของวัฒนธรรมตะวนั ตกแพรห ลายไปท่ัวโลก ใหความสาํ คัญอาหาร ทีม่ ีคณุ คา ที่มีสวนปรุงจาก แปง สาลี นม เนย เนื้อสตั วตา ง ๆ รวมทัง้ เครอ่ื งด่ืม อนั ไดแก ไวน เปน ตน วฒั นธรรม ประเพณี ไดรับอิทธพิ ลจากศาสนาคริสต เชน ประเพณีเทศกาลเฉลิม ฉลองวันคริสตมาส เทศกาลอีสเตอรและพิธีแตงงาน ประเทศท่ีไดรับอิทธิพลวัฒนธรรมตะวันตก คอนขางมาก คอื ประเทศสงิ คโปร เปน เกาะเลก็ ๆ ปกครองแบบประชาธิปไตย ประชาชน มหี ลายเชื้อชาติ ไดแ ก จีน มาเลย ประชาชนสวนมากนบั ถอื ศาสนาครสิ ต ประเทศสิงคโปร มรี ะบบการศกึ ษาที่ดี ประชาชนไดรบั การศกึ ษาสูง และประกอบอาชีพ การคา ธุรกิจ ประชาชนมรี ายไดต อหวั สงู ชาวสิงคโปร เรียกประเทศของเขาวา \"Intelligence Island\" ปจจุบันวัฒนธรรมตะวันตกแพรหลายไปในประเทศตาง ๆ ในเอเชีย ทั้งดานอาหาร ดนตรี การแตงกาย การปกครองระบอบประชาธิปไตย วทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี เชน ความเจริญกา วหนา ทางการแพทย การอตุ สาหกรรม โทรคมนาคมตา ง ๆ เปนตน

81 เรอ่ื งท่ี 2 การอนุรกั ษ และการสบื สานวัฒนธรรม ประเพณี สภาพสงั คม วัฒนธรรม ประเพณีของประเทศตาง ๆ มีการเปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลาดวย อิทธพิ ลของประเทศทีม่ ีอารยธรรมเขม แขง็ สง ผลใหชีวิตความเปนอยขู องประชาชนเปล่ียนไปท้ังภาษา การแตง กาย อาหาร ดังนน้ั ประเทศตา ง ๆ มีแนวทางในการอนรุ กั ษและสืบสานวัฒนธรรม ประเพณี ของชาติตนเองไว โดยระดมสรรพกําลังท้ังภาครัฐและเอกชน นอกจากนั้น โดยสภาพธรรมชาติ วัฒนธรรม ประเพณีที่ไมดีจะคอย ๆ สูญหายไปจากสังคม คงเหลือแตวัฒนธรรมที่เขมแข็งเขามา แทนที่ การดาํ รงรกั ษาวัฒนธรรม ประเพณี เปนการแสดงถึงความเปนชาติเกาแก ท่ีมีมรดกตกทอด มาถึงลูกหลาน จําเปนตองใชวิธีการรณรงคอยางสม่ําเสมอ และประพฤติปฏิบัติ จนเปนประเพณี สบื ตอกนั ชานาน กอใหเ กดิ ความภูมิใจในชาติตัวเอง ในทวปี เอเชยี ประเทศที่มีความเจรญิ และมวี ัฒนธรรม ประเพณที แ่ี ขง็ แกรง สามารถอนรุ กั ษ และสืบสานวฒั นธรรม ประเพณีของตนเอาไว เชน ประเทศเกาหลี มีการอนุรักษวัฒนธรรมทางดาน การแตง กาย อาหารและการแสดง สวนประเทศญี่ปนุ จะคงเอกลักษณของตนในดาน เคร่ืองแตงกาย ภาษา และอาหาร เปน ตน 2.1 การอนรุ กั ษและการสืบสานวฒั นธรรม ประเพณไี ทย ชาติไทย มีความมัน่ คงสืบทอดมาต้ังแตอดตี ถึงปจจบุ นั เปนเพราะบรรพบุรุษไดร กั ษาไวใ ห ลกู หลานอยูอาศัย ซ่ึงจะปลอ ยใหสญู เสียไปยอ มไมได นอกจากรกั ชาตแิ ลว จะตอ งรกั ษาเกยี รตภิ ูมิของ ชาตไิ วด ว ย และวัฒนธรรม ประเพณีของชาติ เปนลกั ษณะเฉพาะ ท่ีแสดงถึงความเปนชาติไทย ท่ีเรา คนไทยทุกคนตอ งอนุรักษ และชว ยกันสืบสาน เพ่อื ใหคงอยูต อ ไปถงึ ลูกหลาน ชาติที่มีอิทธิพลตอวัฒนธรรมไทยแตโบราณ คือ อินเดียและจีน จากการศึกษาในอดีต พบวา ชาติทีม่ ีอารยธรรมเกา แกแ ละมอี ิทธิพลตอประเทศตา ง ๆ รวมทัง้ ประเทศไทยดว ย คือ ประเทศอนิ เดยี มีความเจริญมากอน 4,000 ป พบท่ีเมืองโมหันโจดาโร มีระบบระบายน้ําเสียท่ีดี มีอักษรใชแลว เปน อารยธรรมที่ยิ่งใหญ กอนกรีกและโรมัน อารยธรรมของอินเดีย ซึ่งเปนแหลงอารยธรรมศาสนาฮินดู ทแี่ พรหลายมากอนพทุ ธศาสนา และตอ มาอินเดีย เปนแหลงอารยธรรมของศาสนาพุทธ และจีนเปน ประเทศท่ีเจริญรงุ เรืองดวยอารยธรรมเกาแกที่สุดแหงหนึ่งของโลก โดยอารยธรรมนี้ เกิดบริเวณลุม แมน้ําฮวงโหราว 4,000 ปมาแลว และจีนเปนประเทศที่คาขายกับประเทศตาง ๆ มาในอดีต อิทธิพล ของอารยธรรมจนี ที่สง ผลกับไทย คอื เคร่ืองปนดินเผา วรรณคดี เรื่อง สามกก นาฏกรรมจีน หุนจีน งิ้ว การบชู าบรรพบุรุษ

82 อารยธรรมของชาตติ ะวนั ตก ทสี่ งผลตอสังคมไทย คือ ความกาวหนาของเทคโนโลยีและ การศึกษา รวมท้งั ภาษา คา นยิ ม การบันเทงิ นันทนาการตาง ๆ ยิ่งปจจุบัน ความเจริญในการคมนาคม ขนสง สอื่ สารตา ง ๆ รวดเรว็ เปนโลกไรพรมแดน สง ผลใหอารยธรรมตะวันตกเขามาสูสังคมไทยอยาง รวดเร็ว ยิ่งในปจจุบันอารยธรรมตาง ๆ ในเอเชียที่เขมแข็ง เริ่มมอี ิทธิพลตอ สังคมไทยท่ีสําคัญ คือ ญ่ีปนุ เกาหลี จากการศึกษา ประวัติ ความเปน มา ของวัฒนธรรมไทย จะพบวา มกี ารเปลย่ี นแปลงตลอดมา ทุกยุคทุกสมัย แตอยางไรก็ตาม วัฒนธรรมไทยท่ียังคงอยูสืบทอดมาจนถึงปจจุบัน แสดงถึงความดี ความมีประโยชนต อ สงั คมไทย จงึ ยงั คงสิง่ เหลาน้นั อยู ที่สาํ คัญ คอื อาหารไทย ภาษาไทย การแตง กายไทย มารยาทไทย ประเพณีไทย และการมีศาสนาพุทธเปนศาสนาประจําชาติ การมีพระมหากษัตริยเปน สถาบันท่ีสาํ คัญของประเทศไทย 2.2 เหตุผลและความจําเปน ในการอนรุ กั ษแ ละการสบื สานวัฒนธรรม ประเพณี ความกา วหนา ทางเทคโนโลยี สงผลการเปลี่ยนแปลงทางสังคมของแตละประเทศ ทําให ตอ งอนุรกั ษ และสบื สานวฒั นธรรม ประเพณี การเปลย่ี นแปลงเปน ลักษณะธรรมชาตขิ องสงั คมมนษุ ย และยอมเกดิ ขนึ้ ในทุกสังคม แต จะเรว็ หรือชาข้นึ อยูก ับกาลเวลา และอาจเปลี่ยนไปในทางที่ดขี ึน้ หรอื เลวลงกไ็ ด ประเภทของการเปล่ียนแปลงเราอาจจําแนกการเปล่ียนแปลงที่เกิดขึ้นในสังคม ออกเปน 2 ประเภท คือ 1) การเปลย่ี นแปลงทางสงั คม หมายถึง การเปลยี่ นแปลงโครงสรา งของสงั คม และระบบ ความสัมพันธข องกลมุ คน เชน ความสัมพันธในครอบครัว ระหวา งพอ แม ลกู นายจา ง เปนตน 2) การเปลีย่ นแปลงทางวฒั นธรรม หมายถึง การเปล่ียนแปลงวถิ กี ารดําเนนิ ชวี ิต ความรู ความคิด คา นยิ ม อดุ มการณ และบรรทดั ฐานทางสงั คม ซึง่ รวมถึงขนบธรรมเนยี มประเพณีตา ง ๆ ของ สังคม โดยรับวฒั นธรรมของตนเองบางอยา ง ปจจยั ท่เี ปน สาเหตทุ ี่ทาํ ใหเกดิ การเปล่ียนแปลงทางสังคมและวฒั นธรรม มีปจ จยั หลกั 2 ประการ ดังนี้ 1) ปจจยั ภายในสงั คม หรือ การเปลยี่ นแปลงท่เี กิดจากสาเหตภุ ายในสงั คม หมายถงึ การ เปลี่ยนแปลงท่ีเกิดจากสมาชิกหรือสิ่งแวดลอมภายในสังคม นั่นเอง เชน การท่ีสังคมมปี ระชากร เพ่มิ ข้นึ อยางรวดเร็ว ยอมทาํ ใหเกดิ การเปล่ียนแปลงในดานการต้ังถ่ินฐาน ท่ีอยูอาศัย เกิดการบุกรุก ท่ีดิน และการทําลายทรพั ยากรธรรมชาติเพิม่ ขนึ้ เปน ตน

83 2) ปจ จยั ภายนอกสังคม หรือการเปลยี่ นแปลงท่เี กิดจากสาเหตภุ ายนอกสังคม เนื่องจาก ปจจุบนั มีการติดตอสัมพนั ธกับสงั คมอืน่ ๆ มากข้นึ สงั คมไทยไดร บั อทิ ธพิ ลมาจากสังคมตะวันตก และ ยังรบั วัฒนธรรมแบบตะวันตกอกี มากมาย ไดแก การแตงกาย ดนตรี สถาปตยกรรม และสิ่งประดิษฐ ตา ง ๆ เปนตน เหตผุ ลความจาํ เปนในการอนรุ ักษส ืบสานวัฒนธรรม วฒั นธรรม เปน เครอ่ื งวัด เครื่องกาํ หนดความเจริญ หรือความเส่ือมของสังคม ในทํานอง เดยี วกันวฒั นธรรม ยังกาํ หนดชีวิตความเปน อยขู องประชาชนในสังคม ดังนั้น วัฒนธรรมจึงมีอิทธิพล ตอ ความเปน อยู และความเจริญกา วหนาของชาตมิ าก ความสาํ คัญของวฒั นธรรม มอี ยูหลายประการ คือ 1. วัฒนธรรม ชวยแกปญหา และสนองความตองการตาง ๆ ของมนุษย มนุษยพนจาก อนั ตราย สามารถเอาชนะธรรมชาตไิ ด เพราะมนษุ ยส รางวัฒนธรรมขน้ึ มาชวย 2. วัฒนธรรม ชวยเหนี่ยวรัง้ สมาชิกในสงั คม ใหมคี วามเปนหนง่ึ อนั เดยี วกนั และสังคมที่มี วัฒนธรรมเดยี วกัน ยอ มจะมีความรูสกึ ผกู พัน เปน พวกเดยี วกนั 3. วฒั นธรรม เปน เคร่อื งแสดงเอกลักษณของชาติ ชาตทิ ่ีมวี ัฒนธรรมสงู ยอมไดรับการยกยอง และเปน หลกั ประกนั ความม่นั คงของชาติ 4. วัฒนธรรม เปน เครอื่ งกําหนดพฤติกรรมของคนในสังคม ชวยใหผูคนอยูรวมกันอยาง สนั ติสขุ 5. วัฒนธรรม ชวยใหประเทศชาติมีความรุงเรืองถาวร โดยเฉพาะอยางยิ่ง หากชาตินั้น มีวฒั นธรรมที่ดี มที ศั นคติ ในการดําเนนิ ชวี ติ ทเี่ หมาะสม ยดึ มั่นในหลักขยัน ประหยัด อดทน ความมี ระเบียบวินยั ทด่ี งี าม สงั คมนั้น จะมคี วามเจรญิ รงุ เรือง 6. วฒั นธรรม ประเพณี เปนส่ิงที่นาสนใจ มผี ลตออุตสาหกรรมการทอ งเทยี่ วมาก ปจ จุบัน อุตสาหกรรมนี้ เปนจุดดึงดดู นกั ทอ งเที่ยว สงผลใหภ าวะเศรษฐกจิ ดขี ึน้

84 เร่ืองท่ี 3 แนวทางการอนรุ ักษ และการสบื สานวฒั นธรรม ประเพณี แนวทางการอนุรักษและสบื สานวัฒนธรรม ประเพณี 1. การอนุรักษวัฒนธรรมและประเพณี ควรเริ่มตนจากการปลูกจิตสํานึกใหเยาวชนและ ประชาชนทุกคน ตระหนักถึงคุณคา และความสําคัญของวัฒนธรรมท่ีถือ เปนหนาท่ีของทุกคนที่ ชว ยกนั อนุรกั ษ โดยการศึกษาวัฒนธรรมใหเ ขาใจ จะไดช ว ยกนั รวมมอื รกั ษา 2. รวมกันเผยแพรวัฒนธรรมและประเพณี โดยการศึกษาเรียนรูและสืบทอดวัฒนธรรม ประเพณีของชาตติ นเอง ตัวอยา ง คอื การเรียนรูดนตรี การเลนดนตรี การศึกษาเพลงฟงเพลง และ รองเพลงประจาํ ชาติ ประจําทอ งถ่ิน เปนตน 3. เร่ิมตนจากครอบครัวโดยรวมมือกันในครอบครัว ชุมชน สังคม จัดตั้งชมรมสมาคม สถาบัน เพ่อื จัดกจิ กรรมอนรุ ักษสบื ทอดวฒั นธรรม ประเพณีในทอ งถ่นิ และชาติ 4. สอื่ ตา ง ๆ ในสังคมเห็นความสาํ คญั ทจี่ ะศึกษาและถายทอดวฒั นธรรมเปนประจาํ สมา่ํ เสมอ 5. ทกุ คนตองรวมมือกันหวงแหน รักษา วัฒนธรรมอันดีงาม ใหคงอยูมิใหแปรเปลี่ยน เชน ประเพณสี งกรานต ตองรว มมือกนั ทํากจิ กรรมอันดีงาม คือ สรงนํ้าพระ รดน้ําขอพรผูสูงอายุ ไมควร สาดน้ําใสกันแบบไมส ภุ าพเรียบรอ ย และรนุ แรง 6. การรวมมือรักษา และถายทอดภูมิปญญา ใหไปสูสังคมและรุนบุตรหลาน ภูมิปญญา หมายถงึ ความรู ความสามารถ ความคิด ความเชอื่ ท่กี ลุม คนเรียนรจู ากประสบการณ สงั่ สมไว ในการ ดาํ รงชพี มกี ารพัฒนาเปลยี่ นแปลง สืบทอดกนั มา มกี ารแลกเปลี่ยนเรียนรกู ับกลุม คนอน่ื ทมี่ กี ารตดิ ตอ สัมพันธก ัน แลว นํามาปรบั ใชใ หเปน ประโยชนส าํ หรบั ตนเอง ตัวอยา งภมู ิปญญา การปลูกพชื พนั ธพุ น้ื เมอื ง การทาํ นาํ้ ปลา การปนปนู เปนตน 7. หาแนวทางการอนรุ กั ษ และสืบสานวัฒนธรรมของชุมชน และของประเทศตาง ๆ ในทวปี เอเชีย รว มกนั ท้งั หนว ยงาน ท้งั ภาครฐั และเอกชน ที่ทําหนาที่สงเสริมสนับสนุน การแลกเปล่ียนวัฒนธรรม ระหวางชมุ ชน และประเทศตา ง ๆ ตวั อยางคอื เรามกี ารแลกเปล่ียนวัฒนธรรม แสดงการละเลนของ ประเทศตาง ๆ ทห่ี อประชุมวฒั นธรรมแหงชาติ โดยเฉพาะอยางย่ิงปจ จบุ นั วัฒนธรรม ประเพณีของเอเชีย เปนที่ดึงดูดนักทองเที่ยวจากทั่วโลก ทน่ี ิยมศึกษาทอ งเที่ยว เพราะมีเรอ่ื งราวทางวฒั นธรรมท่ีนาสนใจ นาศึกษาเรียนรู นักทองเที่ยวสนใจ วัฒนธรรม ประเพณีตาง ๆ ในประเทศเอเชียท่ีนาสนใจแตกตางกันไป ตัวอยาง เชน นาฏศิลปไทย อินเดีย ญี่ปุน อินโดนีเซีย และทุกประเทศตางอนุรักษสืบสานวัฒนธรรมของตนเอง โดยมีหลักสูตร สอนในโรงเรียนสถานศึกษาตาง ๆ เพ่ือใหวัฒนธรรมคงอยูซึ่งสงผลตอเอกลักษณของชาติตนเองเปน

85 ความภาคภูมิใจและที่สําคัญ คือ ทําใหอุตสาหกรรมการทองเที่ยวเจริญเติบโต มีเงินตราไหลเขา สู ประเทศไดเ ปนอยางดี เรื่องท่ี 4 คานยิ มทีพ่ ึงประสงค คานิยมทีด่ ีงามของชาตติ า ง ๆ ในเอเชีย คานยิ มทคี่ วรสงเสริมพัฒนาใหเกิดขนึ้ ในประเทศตาง ๆ ในเอเชีย คือ 1. ความสุภาพออ นโยนเปน นสิ ัยที่ดขี องประชาชนในทวีปเอเชยี 2. ความสามารถในการสรางสรรควัฒนธรรมดานศิลปะสาขาตาง ๆ ซึ่งมีความสวยงาม มสี ุนทรียะ คงความเปนวัฒนธรรมเอเชยี ไวอยา งโดดเดน 3. ความสะอาด ความเปนระเบียบเรียบรอยของบานเมือง เพื่อใหเปนแหลง ทองเท่ียวท่ีมี คณุ คา 4. ความซ่อื สัตย ความขยันในการประกอบอาชีพ และตรงตอเวลา

86 คานิยมสําคัญที่กลาวมานี้ลวน เปนพื้นฐานใหความเปนชาติม่ันคง และคงเอกลักษณ วัฒนธรรม ประเพณีท่ีสงผลใหเอเชีย ยังคงเปนแรงดึงดูดใจที่มีเสนหในการเรียนรู ศิลปวัฒนธรรม ประเพณี และอุตสาหกรรมการทอ งเท่ยี วสืบตอไปนานเทานาน คา นิยมในสังคมไทย คานิยม คือ สิ่งที่กลุมสังคมหนึ่ง ๆ เห็นวาเปนสิ่งที่นานิยม นากระทํา นายกยอง เปนส่ิงที่ ถกู ตอ งดงี าม เหมาะสมทจ่ี ะยดึ ถือพึงปฏบิ ัตริ วมกันในสังคม คา นิยม เปนสวนหน่งึ ของวฒั นธรรม เนอื่ งจากมีการเรียนรู ปลูกฝง และถายทอด จากสมาชิก รุนหนึ่งไปสูอีกรุนหนึ่ง สังคมแตละสังคม จึงมีคานิยมตางกันไป คานิยม ชวยใหการดําเนินชีวิตใน สงั คมมีความสอดคลองสัมพนั ธกนั และทาํ ใหก ารดาํ เนินชีวติ ของสมาชิก มีเปาหมาย ชวยสรางความ เปน ปก แผนใหแ กสังคม อยางไรก็ดี คานิยม เปนสิ่งท่ีมีการเปลี่ยนแปลงได ในปจจุบันนี้สังคมไทย มี คา นยิ มใหม ๆ เกิดขน้ึ มาก เชน คา นยิ มในการอนุรกั ษท รพั ยากรธรรมชาติ คานยิ มในการนาํ เทคโนโลยี ใหม ๆ มาใชใ นชวี ิตประจําวัน เปนตน คานิยมทค่ี วรปลูกฝง ในสังคมไทย ไดแ ก 1) การรกั ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ  2) ความเอ้อื เฟอ เผอ่ื แผ 3) ความกตญั ูกตเวที 4) ความซือ่ สัตยสุจริต 5) การเคารพผูอาวุโส 6) การนยิ มใชข องไทย 7) การประหยัด

87 กจิ กรรมท่ี 9 1. ใหผูเรียนแบงกลุมกัน 5 - 6 คน คนควาวัฒนธรรม ประเพณีทองถ่ินในประเทศไทย แตละภาค พรอ มแนวทางการอนรุ ักษวฒั นธรรม ประเพณีนั้น ๆ แลวนํามาแลกเปลี่ยน เรยี นรูดว ยการนาํ เสนอ แลว ใหผ เู รียนชวยกันใหขอ คดิ เหน็ เพ่ิมเตมิ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ใหผเู รียนแบง กลมุ กัน 5 - 6 คน คนควาวัฒนธรรม ประเพณีที่สําคัญของประเทศตาง ๆ ในเอเชีย พรอ มท้ังแนวทางอนุรักษวัฒนธรรม ประเพณีของประเทศนั้น ๆ แลวนํามา แลกเปลี่ยนเรียนรดู ว ยการนําเสนอ แลว ใหผเู รียนชวยกนั ใหข อ คดิ เห็นเพิ่มเตมิ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ใหผูเรียนอภิปรายปญหาคานิยมของประเทศ และชุมชน พรอมท้ังใหขอเสนอแนะ วิธีการสรางเสริมคานิยม ความซื่อสัตย ความสามัคคี ใหเกิดขึ้นในชุมชนและสังคมได อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

88 บทท่ี 3 รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทย สาระสําคญั ประเทศไทย มีการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยเปนประมุข มีรัฐธรรมนญู ซงึ่ เปนกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ ท่ปี ระชาชนชาวไทย ควรมีความรู ความ เขาใจเก่ียวกับความเปนมา หลักการ เจตนารมณ โครงสราง และสาระสําคัญของรัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรไทย ตลอดจนการศึกษาจุดเดนของรัฐธรรมนูญในสวนทเ่ี ก่ียวกับสิทธิ เสรีภาพ และ หนาทีข่ องประชาชน เพื่อการปฏบิ ัติตนไดอ ยางถูกตอ ง ตามท่รี ฐั ธรรมนญู กําหนด ผลการเรยี นรทู ่คี าดหวัง 1. อธิบายความเปนมา หลกั การ และเจตนารมณ ของรัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทยได 2. มคี วามรู ความเขาใจ โครงสราง และบอกสาระสําคัญของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย 3. อธิบายจุดเดนของรัฐธรรมนญู ท่ีเกยี่ วกบั สิทธิ เสรีภาพ หนาทข่ี องประชาชนได ขอบขา ยเน้ือหา เรอ่ื งที่ 1 ความเปน มา หลักการ และเจตนารมณ ของรฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจักรไทย เร่อื งที่ 2 โครงสรา ง และสาระสําคัญ ของรัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทย เรื่องที่ 3 จุดเดน ของรัฐธรรมนญู ทีเ่ กี่ยวกบั สิทธิ เสรภี าพ และหนาท่ีของประชาชน สื่อการเรียนรู 1. คอมพิวเตอร อินเทอรเนต็ 2. รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2550 3. บทความตาง ๆ 4. หนงั สอื พิมพ

89 เรอื่ งท่ี 1 ความเปนมาหลกั การและเจตนารมณ ของรัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจกั รไทย 1.1 ความเปนมาของรฐั ธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรไทย รฐั ธรรมนูญ (Constitution) หมายถึง กฎหมายสูงสุดในการจัดการปกครองรัฐ ถาแปลความ ตามคํา จะหมายถงึ การปกครองรัฐอยา งถูกตองเปนธรรม (รฐั + ธรรม + มนญู ) ในความหมายอยางแคบ “รัฐธรรมนญู ” ตอ งมลี ักษณะเปน ลายลกั ษณอ ักษร และไมใ ชส ิง่ เดียวกับ กฎหมายรฐั ธรรมนญู (Constitutional Low) “เพราะกฎหมายรัฐธรรมนูญ” มีความหมายกวางกวา และจะเปน รูปแบบลายลักษณอักษร หรือจารตี ประเพณีก็ได สหรัฐอเมรกิ าและฝรัง่ เศสเปน ประเทศแรก ๆ ท่ีรางรัฐธรรมนูญข้ึนมาในภาษาของประเทศ ทั้งสองคาํ วา รัฐธรรมนูญ ตางใชคําวา (Constitution) ซ่ึงแปลวา การสถาปนา หรือ การจัดต้ัง ซึ่ง หมายถึง การสถาปนา หรือการจัดต้ังรัฐ นั่นเอง โดยทั้งสองประเทศมีรัฐธรรมนูญท่ีเปนลายลักษณอักษร แตประเทศอังกฤษ ไมมีรัฐธรรมนูญที่เปนลายลักษณอักษร มีแตจารีตประเพณี หรือ “ธรรมเนียม ทางการปกครอง” ที่กระจายอยูตามกฎหมายคาํ พพิ ากษาตาง ๆ รวมทั้ง ธรรมเนียมปฏิบัติท่ีสืบทอดกันมา จนกลายเปนจารตี ประเพณี ซ่งึ ถือเปนกฎหมายรัฐธรรมนูญท่ีสืบทอดมาจากประวัติศาสตรของชาติ นนั่ เอง (ท่มี า http://www.sale2thai.com/constiution.htm 13 #<เมอื่ วันที่ 11 กมภาพนั ธ 2552>) หลวงประดิษฐม นูธรรม (ดร.ปรีดี พนมยงค) ไดอธิบายวา “กฎหมายธรรมนูญการปกครอง แผนดนิ เปน กฎหมายที่บญั ญตั ถิ งึ ระเบยี บแหง อาํ นาจสูงสุดในแผน ดนิ ทงั้ หลาย และวิธีการดําเนินการ ทัว่ ไปแหงอํานาจสงู สดุ ในประเทศ” ศาสตราจารยหยดุ แสงอทุ ยั ทานอธิบายวา หมายถึง “กฎหมายทกี่ าํ หนดระเบยี บแหงอํานาจ สูงสดุ ในรัฐ และความสมั พนั ธระหวางอํานาจเหลานี้ตอกนั และกัน” (ท่ีมาhttp://e-learning.mfu.ac.th/mflu/1604101/chapter1/Lesson1.htm#13 <เมื่อวันท่ี 11 กุมภาพนั ธ 2552>) ประเทศไทย เร่ิมใชรัฐธรรมนูญ เปนกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ เม่ือเกิดการ ปฏิวัติโดยคณะราษฎร เพ่ือเปลี่ยนแปลงการปกครองประเทศ จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย มาเปน ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนพระประมุข ท่ีทรงอยูใตรัฐธรรมนูญ เม่ือ วันท่ี 24 มถิ นุ ายน 2475 ในรชั สมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกลา เจา อยูห ัว รชั กาลที่ 7 แหง ราชวงศจักรี

90 หลงั การเปลยี่ นแปลงการปกครองพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว ทรงพระราชทาน รฐั ธรรมนญู ใหแกปวงชนชาวไทย ตามท่ีคณะราษฎรไดน าํ ขึ้นทูลเกลาฯ ถวายใหทรงลงพระปรมาภิไธย นอกจากน้ี พระองคก็ทรงมีพระราชประสงคมาแตเดิมแลววา จะพระราชทานรัฐธรรมนูญใหเปน กฎหมายสงู สดุ ในการปกครองประเทศแกป ระชาชนอยูแลว จึงสอดคลองกับแผนการของคณะราษฎร ประกอบกับพระองค ทรงเห็นแกความสงบเรียบรอยของบานเมือง และความสุขของประชาชนเปน สําคญั ย่งิ กวาการดํารงไวซ งึ่ พระราชอํานาจของพระองค รัฐธรรมนูญทคี่ ณะราษฎรไดนําข้ึนทลู เกลาฯ ถวายเพ่ือทรงลงพระปรมาภิไธยมี 2 ฉบับ คือ พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผนดินสยามชั่วคราว พ.ศ. 2475 และรัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจกั รสยาม พ.ศ. 2475 กองกาํ ลังของคณะราษฎรถา ย ณ บริเวณหนา วงั ปารสุ กวัน ตอมา เม่ือเกิดความขัดแยงระหวางพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัวกับคณะราษฎร จนกระทง่ั พระบาทสมเด็จพระปกเกลา เจาอยหู วั ไดตัดสนิ พระทัยสละราชสมบตั ิ เมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2477 โดยทรงมพี ระราชหัตถเลขาสละราชสมบัตคิ วามละเอยี ด ดังนี้

91 (สําเนาพระราชหัตถเลขาสละราชสมบตั )ิ ปปร บา นโนล แครนลี ประเทศองั กฤษ เมื่อ พระยาพหลพลพยุหเสนา กับพวก ไดทําการยึดอํานาจการปกครองโดยใช กําลังทหาร ในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 แลว ไดมีหนังสือมาอัญเชิญขาพเจา ให ดํารงอยูใตตําแหนง พระมหากษัตริยภายใตรัฐธรรมนูญ ขาพเจาไดรับคําเชิญดังน้ัน เพราะเขาใจวา พระยาพหลฯ และพวก จะสถาปนารัฐธรรมนูญตามแบบอยางประเทศ ทั้งหลาย ซึ่งใชการปกครองตามหลักน้ัน เพ่ือใหประชาราษฎรไดมีสิทธิท่ีจะออกเสียงใน วธิ ีดําเนนิ การปกครองประเทศ และนโยบายตาง ๆ อันเปนผลไดเสียแกประชาชนท่ัวไป ขาพเจามีความเล่ือมใสในวิธีการเชนนั้นอยูแลว และกําลังดําริ จะจัดการเปลี่ยนแปลง การปกครองของประเทศสยามใหเปนไปตามรปู แบบนั้น โดยมิไดมีการกระทบกระเทือน อันรายแรง เม่ือมามีเหตุรุนแรงขึ้นเสียแลว และเม่ือมีผูกอการรุนแรงน้ัน อางวามีความ ประสงคจ ะสถาปนารฐั ธรรมนญู ข้นึ เทา นัน้ กเ็ ปน ไมผ ิดกับหลกั การทข่ี าพเจามีความประสงค อยเู หมือนกนั ขาพเจา จงึ เห็นสมควรโนมตามความประสงคของผกู อการยดึ อาํ นาจนัน้ ได เพ่อื หวงั ความสงบราบคาบในประเทศ ขาพเจาไดพยายามชวยเหลือ ในการที่จะรักษาความสงบ ราบคาบ เพ่ือใหการเปล่ียนแปลงอันสําคัญน้ัน เปนไปโดยราบร่ืนท่ีสุด ที่จะเปนไดแต ความพยายามของขา พเจาไรผ ล โดยเหตุทผ่ี ูก อการเปล่ียนแปลงการปกครอง ไดก ระทําให บังเกิดมีความเสรีภาพในบานเมืองอยางบริบูรณข้ึนไม และมิไดฟงความคิดเห็นของ ราษฎรโดยแทจริง และจากรัฐธรรมนูญท้ัง 2 ฉบับ จะพึงเห็นไดวาอํานาจที่จะดําเนิน นโยบายตา ง ๆ นนั้ จะตกอยแู กค ณะผกู อการ และผูท สี่ นบั สนนุ เปนพวกพองเทาน้ัน มิได ตกอยูแ กผ ูแ ทนซง่ึ ราษฎรเปนผูเลือก เชน ในฉบับชั่วคราว แสดงใหเหน็ วา ถาผูใดไมไดรับ ความผิดชอบของผูก อการ จะไมใหเปนผูแทนราษฎรเลย ฉบบั ถาวรไดมีการเปล่ียนแปลง ใหดีขึ้นตามคํารองขอของขาพเจา แตก็ยังใหมีสมาชิกซ่ึงตนเลือกเขากํากับอยูในสภา ผูแ ทนราษฎรที่ 1 การทวี่ า ขาพเจาไดยินยอมใหม สี มาชกิ 2 ประเภท ก็โดยหวังวาสมาชิก ประเภทที่ 2 ซ่ึงขา พเจา ต้ังน้นั จะเลือกจากบุคคลท่ีรอบรูการงาน และชํานาญในวิธีการ ดําเนินการปกครองประเทศโดยทั่ว ๆ ไป ไมจํากัดวาเปนพวกใด คณะใด เพื่อจะได ชว ยเหลือนาํ ทางใหแกสมาชกิ ซ่งึ ราษฎรเลือกตั้งขน้ึ มา แตค รั้นเมือ่ ถงึ เวลาที่จะตั้งสมาชิก ประเภทที่ 2 ขึ้น ขา พเจา หาไดม ีโอกาสแนะนําในการเลือกเลย และคณะรัฐบาลก็เลือกเอา แตเฉพาะผูท่ีเปนพวกของตนเกือบทั้งน้ัน มิไดคํานึงถึงความชํานาญ นอกจากน้ี