Mahur Beste 11. pdf1

["e\u011fer ideolojik bir oto k\u0131s\u0131tlamas\u0131 yok ise bize dair her anlat\u0131n\u0131n da mill\u00ee edebiyat oldu\u011funu kabul etmek, \u015fu a\u015famada kapsay\u0131c\u0131 ve ger\u00e7ek\u00e7i bir mill\u00ee edebiyat tan\u0131m\u0131 olacak gibi g\u00f6z\u00fck\u00fcyor. \u2016MAHUR BESTE 11","RENKLER\u0130N ASIL RENG\u0130 BARI\u015e ERDO\u011eAN \u201cBen yarad\u0131l\u0131\u015f\u0131mdan kara \u00fcz\u00fcm\u00fcm.\u201d Ye\u015fil ve Tolstoy K\u0131rm\u0131z\u0131, cehennemden \u00e7\u0131km\u0131\u015f, orac\u0131kta \u00e7\u00f6reklenmi\u015f, Dante\u2019nin ate\u015finden g\u00fc\u00e7 alm\u0131\u015f bir \u015fizofren. \u015eair \u201cHades\u201din evlad\u0131 de\u011fil, \u201chased\u201dinden mor \u00e7i\u00e7ek a\u00e7m\u0131\u015f k\u0131z. Tiziano boyas\u0131n mor \u00e7i\u00e7e\u011fi k\u0131z\u0131la, alizarin k\u0131rm\u0131z\u0131s\u0131na. Turuncu, bir yang\u0131n\u0131n g\u00fcz g\u00f6rmemi\u015fli\u011fi, tutu\u015fmu\u015flu\u011fun son kertesi, k\u0131saca Ayvazovski \u00e7\u0131lg\u0131nl\u0131\u011f\u0131... \u015eair bir havuzda dalg\u0131n dalg\u0131n e\u015fk\u00e2lihayat\u0131 seyreyleyen garip Ba\u011fdad\u00ee. Mavi, b\u00fct\u00fcn uzuvlar\u0131n g\u00f6ky\u00fcz\u00fcne \u00e7ekilmi\u015fli\u011fi. Mavi ve sar\u0131n\u0131n havanda bir \u00f6m\u00fcr d\u00f6v\u00fclm\u00fc\u015fl\u00fc\u011f\u00fc, oksitlenmi\u015fli\u011fi, Yves Klein\u2019in kobaltl\u0131\u011f\u0131, Attil\u00e2 \u0130lhan sarho\u015flu\u011fu. Ah ceviz ye\u015fili, yosun ye\u015fili, ben hepinizi s\u00f6zc\u00fck ye\u015filinde mayaland\u0131rd\u0131m; \u00fclkemin kara bulutla- r\u0131n\u0131 o s\u00f6zc\u00fcklerle da\u011f\u0131tt\u0131m. Ye\u015fil dirili\u015ftir, Tolstoyla\u015fmad\u0131r. Cezanne\u2019\u0131n z\u00fcmr\u00fct ye\u015fili, i\u015fte bir tek onu anlatamam. Ben yas\u0131m, karalar ba\u011flam\u0131\u015f h\u00fczn\u00fcm, uzun yolum, belay\u0131m. Arada bir \u201cboynuna o ye\u015fil fular\u0131 sarma \u00e7ocuk\u201d denenim. Saman Sar\u0131s\u0131 ve Naz\u0131m Bu sabah nedense -K\u00fc\u00e7\u00fcksu Kasr\u0131\u2019yd\u0131 asl\u0131nda- Abd\u00fclaziz\u2019le ba\u015flad\u0131m okumaya. Bir saat kadar s\u00fcrd\u00fc. Yar\u0131 yolda b\u0131rakt\u0131m, adam\u0131 (padi\u015fah hazretlerini) \u00fc\u00e7 c\u00fcmlecikle \u00f6zetledim: S\u00f6zde a\u015fklar\u0131yla mutlu olamam\u0131\u015f, tart\u0131\u015f\u0131l\u0131r intihar\u0131yla sadece yak\u0131nlar\u0131n\u0131 \u00fczm\u00fc\u015f ve bor\u00e7 i\u00e7indeyken yapt\u0131rd\u0131\u011f\u0131 sa- raylar\u0131yla halk\u0131n\u0131 bor\u00e7 bata\u011f\u0131na g\u00f6mm\u00fc\u015f. Bunlar ya\u015fanmam\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131n art\u0131klar\u0131... Birden Altunizade semtine ad\u0131n\u0131 veren ki\u015fiye -b\u00fct\u00fcn iktidarlar, zenginleri sever- bir fincan kahve i\u00e7mek i\u00e7in u\u011frad\u0131m, oradan akrabalar\u0131 olan Piraye\u2019ye ge\u00e7tim. Cezaevindeki Naz\u0131m\u2019\u0131 dokuz y\u0131l bekleyen Piraye\u2019ye. Ben Naz\u0131m\u2019\u0131n Vera i\u00e7in yazd\u0131\u011f\u0131 iki dizeye seni ve sar\u0131n\u0131 alay\u0131m: \u201cSa\u00e7lar\u0131 saman sar\u0131s\u0131 kirpikleri mavi\/tuttum elinden y\u00fcr\u00fcd\u00fck.\u201d \u2016MAHUR BESTE 11","Renkler ve Tanr\u0131 Dostlar meclisinde Tanr\u0131\u2019y\u0131 anlat demi\u015flerdi. \u0130\u00e7imi d\u00f6kt\u00fcm, ger\u00e7e\u011fimi anlatt\u0131m. Tanr\u0131 en b\u00fcy\u00fck ressamd\u0131r. Yedi ana renk bollu\u011fu ya\u015fayan bir varl\u0131k. Ara renklerini bize b\u0131rakan. Afrika\u2019dan ba\u015f- lam\u0131\u015f boyama i\u015fine. Elinde siyah\u0131 \u00e7ok oldu\u011fu i\u00e7in, ye\u015fil ve kahverengi arada kaynam\u0131\u015f. Avrupa\u2019ya gelmi\u015f, ye\u015file bakmadan uzanm\u0131\u015f. \u015eu Anadolu\u2019ya maviyi de ekleyeyim demi\u015f. \u0130skandinav \u00fclkele- rinde g\u00f6kku\u015fa\u011f\u0131 h\u00e2kim olsun dese de beyaz\u0131 tercih etmi\u015f. Dostlar meclisi mola verelim deyince sustum. Yar\u0131m saat sonra odam\u0131za d\u00f6nd\u00fck. En ya\u015fl\u0131 olan\u0131, \u201cTanr\u0131\u00e7a\u2019ya inan\u0131r m\u0131s\u0131n\u0131z?\u201d deyince g\u00fcld\u00fcm. \u201cBunu k\u0131sa cevaplamak istiyorum.\u201d dedim: Tanr\u0131\u00e7a\u2019m gitti\u011fi her yere beni g\u00f6t\u00fcr\u00fcyor, ben kald\u0131- \u011f\u0131m her yerde onun resmini kaz\u0131yorum. Mordur, turkuazd\u0131r, da\u011f lalesidir... Eskiden Fides (s\u00f6z\u00fcnde duran Tanr\u0131\u00e7a) derdim, \u015fimdi ads\u0131zl\u0131\u011f\u0131 se\u00e7ti. Renkler su\u00e7tur, masumiyettir, arabulucudur, hayat f\u0131\u015fk\u0131n\u0131d\u0131r. Cazibe y\u00fckl\u00fc bir k\u0131rm\u0131z\u0131 sizi k\u0131\u015fk\u0131rt\u0131r, ate\u015fe atar, b\u00fct\u00fcn g\u00fcnahlar\u0131 y\u00fcklenmeye \u00e7a\u011f\u0131r\u0131r. Beyaz\u0131n masumiyetinde ruhunuzdaki b\u00fct\u00fcn kirlerden kurtulur, Havva\u2019yla Adem\u2019in ilk \u00e7ocuklar\u0131n- dan birisi olursunuz. Mavi ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131yla gelir, hayat\u0131n g\u00fczelliklerini sunar, bir derinli\u011fin sal\u0131nca- \u011f\u0131nda uyutur. Ye\u015filse sonbahar\u0131n \u00fcst\u00fcne umut tohumu serper. Ama ben onun as\u0131l ve asil siyah\u0131ndan \u00f6pt\u00fcm. Ele\u011fimsa\u011fma ve Kabaa\u011fa\u00e7l\u0131 Kabaa\u011fa\u00e7l\u0131 ailesi ne mavidir ne de k\u0131rm\u0131z\u0131; g\u00f6kku\u015fa\u011f\u0131d\u0131r her biri. Bir zamanlar akademide okuyan bir ressam aday\u0131 arkada\u015f\u0131ma, Kabaa\u011fa\u00e7l\u0131 ailesini kar\u0131\u015ft\u0131rmadan, \u201cG\u00f6kku\u015fa\u011f\u0131 hangi renklerden olu- \u015fur?\u201d diye soruverdi\u011fimde \u201cB\u00fct\u00fcn renklerden.\u201d deyi\u015fine \u015fa\u015f\u0131rm\u0131\u015ft\u0131m. Divan \u015fiirinde ge\u00e7en \u201c\u2018al\u00e2im-i sem\u00e2\u201d da (halk\u0131m\u0131n \u2018ele\u011fimsa\u011fma\u2019s\u0131) bizi gafil avlam\u0131\u015ft\u0131. Sonra \u201calk\u0131m\u201d s\u00f6zc\u00fc\u011f\u00fc kanat \u00e7\u0131rpt\u0131 durdu ba\u015f\u0131m\u0131zda, gecikmeden \u015fiirlerimize d\u00e2hil ettik. Merak ettiniz mi g\u00f6kku\u015fa\u011f\u0131n\u0131n hangi renklerden olu\u015ftu\u011funu? Benim de akl\u0131ma \u015fu gecikmi\u015f ya\u015f\u0131mda geldi. Yedi renkmi\u015f. \u201cSiyah\u201d rengi bar\u0131nd\u0131rmayan bir g\u00f6kku\u015fa\u011f\u0131n\u0131 neyleyim? K\u0131rm\u0131z\u0131, turuncu, sar\u0131, ye\u015fil, mavi, lacivert ve mordan olu\u015furmu\u015f. Hercai ile ba\u011flant\u0131s\u0131 var m\u0131d\u0131r, merak duygusu fena kam\u00e7\u0131lar beni, dedim s\u00f6zl\u00fckler bilir. TDK\u2019ye bakt\u0131m, tan\u0131mlar ba\u015fka bir iklime savurdu beni: 1. s\u0131fat. Hi\u00e7bir \u015feyde kararl\u0131 olmayan veya konudan konuya ge\u00e7iveren (kimse), yeltek, gelge\u00e7. 2. s\u0131fat. A\u015fkta de\u011fi\u015fken, vefas\u0131z. Gelelim sanat d\u00fcnyas\u0131n\u0131n g\u00f6kku\u015fa\u011f\u0131 Kabaa\u011fa\u00e7l\u0131 ailesine: \u2016MAHUR BESTE 11","* My Hell (Cehennemim) tablosu kar\u015f\u0131s\u0131nda nas\u0131l bir cehennemde oldu\u011fumuzu tasavvur edebili- yoruz; \u00c7ad\u0131rlar\u2019da geceyi ge\u00e7iriyor, \u00c7erkes Gelin\u2019le zifafa giriyoruz. * Karde\u015fi Cevat \u015eakir Kabaa\u011fa\u00e7l\u0131 nam\u0131di\u011fer Halikarnas Bal\u0131k\u00e7\u0131s\u0131\u2019n\u0131n babas\u0131yla ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 cehen- nem, insan akl\u0131na ziyan. * Fahrelnissa Zeid resimlerinde d\u00fcnya Anadolu\u2019dan ibaret de\u011fildir, \u00dcrd\u00fcn\u2019d\u00fcr, Paris\u2019tir. * Kabaa\u011fa\u00e7l\u0131 ailesi dev bir \u00e7\u0131nar a\u011fac\u0131, her bir dal sanat f\u0131\u015fk\u0131r\u0131r. Aliye Berger grav\u00fcrde, torun F\u00fcreya Koral seramikte, Nejad Melih Devrim resimde ve \u015eirin Devrim tiyatroda boy g\u00f6sterir. * Cevat \u015eakir mavi Akdeniz kadar renklidir. Neyleyim ba\u015fka renkleri? Mavi ve Protagoras Hi\u00e7bir varl\u0131k kendine de\u011fildir; u\u00e7an ku\u015flar, \u00e7i\u00e7ek a\u00e7an a\u011fa\u00e7lar, ko\u015fan taylar... Hele hele g\u00f6ky\u00fcz\u00fc ve mavilik hi\u00e7 kendine de\u011fildir. Bir bekleyeni vard\u0131r, g\u00fcne umutlu ba\u015flamak i\u00e7in. Umutsuzlu\u011fun kap\u0131s\u0131n\u0131 boyama g\u00f6revi bana verilseydi maviye, olmad\u0131 turkuaza boyard\u0131m. Vars\u0131n ard\u0131 zifiriye boyanm\u0131\u015f olsun. Unutmay\u0131n, dal yeniden ye\u015fermeyi umut eder, insan da filizlenmeyi. Kendisini \u00f6l\u00fcme mahk\u00fbm edenlerden ka\u00e7arken Sicilya\u2019n\u0131n masmavi sular\u0131nda \u00f6l\u00fcm\u00fc kucaklayan Protagoras ne kadar mutluydu. Beyaz ve Schopenhauer Schopenhauer, \u201cgece\u201dde hangi renkli d\u00fcnyalar\u0131 buldu da geceyi reng\u00e2renk bir tablo olarak anlatt\u0131 kim bilir. Aforizmalar\u0131nda bir \u0130spanyol atas\u00f6z\u00fcn\u00fc anar: \u201cNoche tinta, blanco el dia.\u201d2 Ben geceyi bir sandalyede ge\u00e7irenlere sormak isterdim: Gece ne renk? Cevaptan korkuyorum. Eyl\u00fcl ve \u0130sabel Bana esaretin rengini soruyorlar, eyl\u00fcl diyece\u011fimi bildikleri h\u00e2lde. H\u00fczn\u00fcn de, Suad\u2019\u0131n da... Hatta Suad\u2019\u0131n eldiveninin rengi de eyl\u00fcl. Eyl\u00fcl \u015fiirdir, lirik bir co\u011frafyad\u0131r, uyaks\u0131z, mor bir fular. Bir dizede d\u00f6rt mevsimi s\u0131ralarken dilim s\u00fcr\u00e7m\u00fc\u015ft\u00fc: sonbahar, k\u0131\u015f, \u0130sabel, yaz! Eyl\u00fclde do\u011fmam\u0131\u015ft\u0131 \u0130sabel, ama bir ekim k\u0131z\u0131yd\u0131. S\u00f6zc\u00fckleri melankoli y\u00fckl\u00fcyd\u00fc, m\u00fcrd\u00fcmd\u00fc. Ka\u00e7 y\u0131l ge\u00e7ti \u00fcst\u00fcnden, an\u0131msam\u0131yorum. Bir k\u0131z\u0131 olmu\u015f, ad\u0131n\u0131 \u201cEyl\u00fcl\u201d koymu\u015flar. Bilmezmi\u015f eyl\u00fcl\u00fcn 2 Gece renklidir, g\u00fcnd\u00fczse beyaz. \u2016MAHUR BESTE 11","\u00fcz\u00fcm anlam\u0131na geldi\u011fini. Oysa g\u00f6zleri koca bir salk\u0131m \u00fcz\u00fcmd\u00fc. Karard\u0131k\u00e7a \u00fcz\u00fcm \u00fcz\u00fcm. Eyl\u00fcl\u2019\u00fc okurken \u201cAl, seninim. Beni ne yaparsan yap!\u201d s\u00f6z\u00fc \u00f6yle koyu ye\u015fildir ki \u00f6rdekba\u015f\u0131 diyelim, o bile \u00fcz\u00fcm renginde. Koklasan\u0131z hece hece melankoli. T\u0131pk\u0131 Eyl\u00fcl roman\u0131ndaki \u201cEyl\u00fcl hulul etti, kri- zantemler hulul etti.\u201d c\u00fcmlesinin y\u00fcklendi\u011fi melankoli... Ayl\u00fcl der S\u00fcryaniler \u00fcz\u00fcme. Benim S\u00fcryanili\u011fim telk\u00e2ri sanat\u0131na soyundu\u011fumda ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. \u0130sa- bel\u2019e defneden bir ta\u00e7 \u00f6r\u00fcp telk\u00e2ri inceli\u011fi verdi\u011fimde. Gri ve Cesar \u201cH\u0131rs\u201d\u0131n rengi, ona nereden bakt\u0131\u011f\u0131na ba\u011fl\u0131. \u201cRoma\u2019da ikinci olaca\u011f\u0131na, k\u00f6y\u00fcnde birinci ol!\u201d diyen Sezar\u2019a g\u00f6re gri. \u015eimdi bana as\u0131l rengimi bulun! As\u0131l rengimi bulun! Rengimi bulun! Beni bulun! Bulun! \u2016MAHUR BESTE 11","REF\u0130K HAL\u0130T VE M\u0130LL\u00ce EDEB\u0130YAT RAB\u0130A \u00c7A\u011eLAR Giri\u015f Edebiyat ve toplum aras\u0131nda ayr\u0131lmaz bir b\u00fct\u00fcnl\u00fck mevcuttur. Edebiyat\u0131n as\u0131l beslenme kayna\u011f\u0131 ya\u015fam olmakla birlikte edebiyat toplumu tan\u0131t\u0131c\u0131 bir nitelik ta\u015f\u0131r. Sanat\u00e7\u0131lar, eserleriyle i\u00e7erisinde bulunduklar\u0131 toplumdan izler bar\u0131nd\u0131r\u0131r. Toplum tarih boyunca ya\u015fanan de\u011fi\u015fimlerden etkilenir. Toplumla s\u0131k\u0131 bir ili\u015fki i\u00e7erisinde olan edebiyat da bu etkiden nasibini al\u0131r. T\u00fcrk edebiyat\u0131 tarihine bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, \u00e7e\u015fitli de\u011fi\u015fimlerin ya\u015fand\u0131\u011f\u0131 farkl\u0131 d\u00f6nemlere tan\u0131kl\u0131k edildi\u011fi g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Edebiyat tarihimizde ya\u015fanan de\u011fi\u015fimlerin \u00f6nemli ayaklar\u0131ndan birisini de 1911-1923 aras\u0131ndaki evreyi kapsayan Mill\u00ee Edebiyat d\u00f6nemi olu\u015fturur. Gen\u00e7 Kalemler dergisiyle edebiyat\u0131m\u0131zda bir \u201cmill\u00ee\u201d kavram\u0131 olagelmi\u015ftir. Bu kavram\u0131n \u00f6nc\u00fc isimlerinin ba\u015f\u0131nda \u00d6mer Seyfettin gelir. \u00d6mer Seyfettin, Yeni Lisan adl\u0131 makalesindeki dil ve edebiyata dair sundu\u011fu ilkeler ile T\u00fcrk edebiyat\u0131nda yeni bir d\u00f6nemi ba\u015flat\u0131r. \u00d6mer Seyfettin d\u0131\u015f\u0131nda mill\u00ee edebiyat\u0131n \u00f6nemli ayaklar\u0131 olarak Ziya G\u00f6kalp, Halide Edip Ad\u0131var, Yakup Kadri Karaosmano\u011flu, Re\u015fat Nuri G\u00fcntekin ve Refik Halit Ka- ray gibi isimler de yer al\u0131r. \u201cMill\u00ee edebiyat\u0131n fikr\u00ee ve felsef\u00ee \u00e7er\u00e7evesinin belirlen- mesindeki rol\u00fc bak\u0131m\u0131ndan Ziya G\u00f6kalp\u2019\u0131, Yeni Lisan makalelerindeki ilkeler paralelinde eser \u00fcretmeye daha birinci Yeni Lisan makalesinin yay\u0131m\u0131ndan \u00f6nce ba\u015fla- m\u0131\u015f olan Halide Edip\u2019i, Fecr-i Ati anlay\u0131\u015f\u0131ndan s\u0131yr\u0131ld\u0131k- tan sonra 1910\u2019lar\u0131n ortalar\u0131ndan itibaren \u00fcretti\u011fi hik\u00e2ye ve romanlar\u0131yla T\u00fcrk milletinin a\u015fa\u011f\u0131 yukar\u0131 y\u00fcz y\u0131ll\u0131k toplumsal ve siyasal maceras\u0131n\u0131n panoramas\u0131n\u0131 \u00e7\u0131karan Yakup Kadri\u2019yi, bilhassa \u00c7al\u0131ku\u015fu roman\u0131yla T\u00fcrk ayd\u0131nlar\u0131n\u0131n dikkatinin Anadolu\u2019ya yo\u011funla\u015f- mas\u0131na ve Ye\u015fil Gece roman\u0131yla devrimleri ve yeni kurulan devletin temel ilkelerini T\u00fcrk halk\u0131na \u2016MAHUR BESTE 11","benimsetmeye \u00e7al\u0131\u015fan Re\u015fat Nuri\u2019yi, \u015fiirleri belli bir estetizm pe\u015finde ko\u015fmaktan \u00e7ok didaktik unsurlarla y\u00fckl\u00fc olan Mehmet Emin\u2019i, daha ya\u015farken \u201c\u0130stanbul T\u00fcrk\u00e7esini en iyi kullanan yazar\u201d unvan\u0131n\u0131 kazanan Refik Halit\u2019i de \u00d6mer Seyfettin\u2019in yan\u0131nda mill\u00ee edebiyat\u0131n ilk anda akla gelen temsilcileri aras\u0131nda saymak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr\u201d (Bozda\u011fan, 2006, s. 24). Bu makalede Mill\u00ee Edebiyat denince akla ilk gelen isimlerden biri olan ve \u0130stanbul T\u00fcrk\u00e7esini ustaca kullanan yazar Refik Halit Karay\u2019\u0131n mill\u00ee edebiyat anlay\u0131\u015f\u0131n\u0131n \u00fczerinde durulacakt\u0131r. Refik Halit ve Mill\u00ee Edebiyat K\u00f6kl\u00fc bir aileden gelen Refik Halit\u2019in yaz\u0131nsal geli\u015fiminde annesinden dinledikleri ve konak ya- \u015fant\u0131s\u0131na dair g\u00f6zlemcili\u011fi etkili olur. Refik Halit\u2019in beslendi\u011fi kaynaklara bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda \u201cgazete- cili\u011fe ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 zaman yeti\u015fti\u011fi devrin ve okudu\u011fu Galatasaray Lisesinin tesiriyle Frans\u0131z edebiyat\u0131 ve k\u00fclt\u00fcr\u00fcyle beslenmi\u015f biri\u201d (Akta\u015f, 1986, s. 19) oldu\u011fu g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Gen\u00e7li\u011finde bir yandan Frans\u0131z edebiyat\u0131n\u0131n eserlerini okuyan Refik Halit, di\u011fer yandan da Edebiyat-\u0131 Cedide\u2019ye mensup sanat\u00e7\u0131- lar\u0131n eserlerini okumu\u015f ve Edebiyat-\u0131 Cedide etkisinde kalm\u0131\u015f bir isimdir (Akta\u015f, 1986, s. 20). Refik Halit, II. Me\u015frutiyet\u2019in ilan\u0131yla memurlu\u011fu b\u0131rak\u0131p gazetecili\u011fe y\u00f6nelir. Onun edebiyat d\u00fcn- yas\u0131nda kendisini ilk olarak g\u00f6steri\u015fi Fecri \u00c2ti toplulu\u011funda yer almas\u0131yla ba\u015flar (\u00c7eti\u015fli, 2012, s. 332). \u00c7e\u015fitli dergilerde \u201cKirpi\u201d imzas\u0131yla yaz\u0131lar yazan Karay, siyasi yaz\u0131lar\u0131ndan \u00f6t\u00fcr\u00fc Sinop, \u00c7orum, Ankara ve Bilecik gibi \u015fehirlere s\u00fcrg\u00fcne g\u00f6nderilir. Ona \u015f\u00f6hreti kazand\u0131ran eserlerini de bu s\u00fcrg\u00fcn d\u00f6nemlerinde meydana getirir. T\u00fcrk edebiyat\u0131n\u0131n ilk Memleket Hik\u00e2yeleri yaz\u0131lar\u0131n\u0131 \u0130stanbul\u2019a g\u00f6nderince edebiyat d\u00fcnyas\u0131nda b\u00fcy\u00fck ilgi g\u00f6r\u00fcr ve bu yaz\u0131lar onun \u0130stanbul\u2019a d\u00f6n\u00fc- \u015f\u00fcne \u00f6nemli \u00f6l\u00e7\u00fcde katk\u0131 sa\u011flar (Banarl\u0131, 1971, s. 1206). Edebiyat toplumdan beslendi\u011fi gibi, toplumu da yans\u0131tan bir ayna g\u00f6revi g\u00f6r\u00fcr. Bu yans\u0131tma, sa- nat\u00e7\u0131lar taraf\u0131ndan eserleri yoluyla meydana gelir. Refik Halit de ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 d\u00f6nemi ak\u0131c\u0131 diliyle olu\u015fturdu\u011fu eserleriyle okuyuculara aktaran bir yazard\u0131r. Bilhassa s\u00fcrg\u00fcn d\u00f6neminde Anadolu\u2019da g\u00f6zlemledi\u011fi ya\u015famlar\u0131, toplumsal sorunlar\u0131 konu etmi\u015ftir. Anadolu\u2019nun t\u00fcm ger\u00e7ekli\u011fi Memleket Hik\u00e2yeleri adl\u0131 eseriyle yans\u0131t\u0131l\u0131r (\u00c7a\u011flar, 2019, s. 135). Refik Halit Karay yirmi kadar roman\u0131yla T\u00fcrk edebiyat\u0131na katk\u0131da bulunmu\u015f bir yazar olsa da onun edebiyat tarihimizde \u00f6nemli noktaya ta\u015f\u0131yan eseri \u015f\u00fcphesiz Memleket Hik\u00e2yeleri adl\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131d\u0131r. Refik Halit bu eseriyle \u0130stanbul d\u0131- \u015f\u0131na \u00e7\u0131kamayan yaz\u0131nlar\u0131m\u0131za yol g\u00f6sterir. Ayr\u0131ca bu eser konu ve dil bak\u0131m\u0131ndan mill\u00ee edebiyat anlay\u0131\u015f\u0131n\u0131 en g\u00fczel \u015fekilde yans\u0131t\u0131r, edebiyat\u0131m\u0131zda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7\u0131\u011f\u0131r\u0131n a\u00e7\u0131lmas\u0131na katk\u0131 sa\u011flar. \u2016MAHUR BESTE 11","Hik\u00e2yelerinde Anadolu insan\u0131n\u0131n problemlerine \u0131\u015f\u0131k tutan Refik Halit, bu eserinde s\u00fcrg\u00fcn d\u00f6ne- minde bulundu\u011fu yerler (Sinop, Ankara, Bilecik, \u00c7orum) ve \u0130stanbul\u2019daki kenar mahallelerde ya- \u015fayan insanlar\u0131 ger\u00e7ek\u00e7i bir g\u00f6zlemci bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131yla sunar. Refik Halit gen\u00e7ken \u015f\u0131k giyinip Beyo\u011flu\u2019ndaki e\u011flence yerlerinde vakit ge\u00e7irmeyi seven salon adam\u0131 olmaya \u00f6zenen bir adam olmu\u015ftur (Kabakl\u0131, 1985, s. 375). Refik Halit\u2019in b\u00f6yle rahat bir ya\u015fant\u0131 i\u00e7inde olmas\u0131 onu Mill\u00ee M\u00fccadele\u2019ye kat\u0131lma konusunda tersi bir y\u00f6ne itmi\u015ftir. Mill\u00ee M\u00fc- cadele\u2019yi \u0130ttihat\u00e7\u0131 bir tav\u0131r olarak g\u00f6ren Karay, bu durumu bir otoriteye kar\u015f\u0131 yap\u0131lan bir isyan olarak de\u011ferlendirmi\u015ftir (Arslanta\u015f, 2003, s. 91). Bu y\u00fczden Mill\u00ee M\u00fccadele kar\u015f\u0131t\u0131 yaz\u0131lar yazan Karay, bu yaz\u0131lar\u0131ndan dolay\u0131 y\u00fcz ellilikler listesine al\u0131nm\u0131\u015f ve ikinci bir s\u00fcrg\u00fcn d\u00f6nemi ya\u015far. Refik Halit\u2019in ikinci ve son hik\u00e2ye kitab\u0131 olan Gurbet Hik\u00e2yeleri de onun ikinci s\u00fcrg\u00fcn d\u00f6neminde olu\u015fturdu\u011fu eseridir. Karay, bu eserinde bir sebepten \u00f6t\u00fcr\u00fc memleketinden uzak kalm\u0131\u015f olan insa- n\u0131n yabanc\u0131 yerlerde memleketine olan \u00f6zlemini iliklerine kadar hissetmesinden bahseder. Bu \u00f6z- lem \u2018Eskici\u2019 adl\u0131 hik\u00e2yesinde \u2018Hasan\u2019 adl\u0131 kahraman ile bize somut bir \u015fekilde sunulur (\u00c7eti\u015fli, 2012, s. 333). Genel \u00e7er\u00e7evede Refik Halit\u2019e bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda kendisinin her ne kadar yaz\u0131n hayat\u0131nda s\u00fcrg\u00fcnlerinde olu\u015fturdu\u011fu hik\u00e2yeleriyle zirveye \u00e7\u0131km\u0131\u015f oldu\u011fu g\u00f6r\u00fclse de, asl\u0131nda eserlerinin b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 sanat yapmaktan ziyade para kazanma amac\u0131yla yazd\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Amac\u0131n\u0131n para kazanmak oldu- \u011funu kendisi de \u015fu \u015fekilde dile getirir: \u201cDaima para kazanmak i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015ft\u0131m. Edebiyat benim i\u00e7in bir vas\u0131ta olmu\u015ftur. \u00d6yle bir vas\u0131ta ki bunu istemeyerek de\u011fil, bunu b\u00fcy\u00fck bir \u015fevkle ate\u015fle yap\u0131- yorum\u2026\u201d (Baydar, 1960, s. 108) Sonu\u00e7 T\u00fcrk edebiyat\u0131 zaman i\u00e7inde \u00e7e\u015fitli de\u011fi\u015fimler ya\u015fam\u0131\u015f ve bir\u00e7ok d\u00f6neme \u015fahitlik eder. Bu d\u00f6nem- lerden en \u00e7ok ses getirenlerden birisi de Mill\u00ee Edebiyat d\u00f6nemi oldu\u011fu g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Mill\u00ee Edebiyat d\u00f6nemiyle birlikte yeni bir edebiyat anlay\u0131\u015f\u0131 olu\u015fur, bu anlay\u0131\u015fa ba\u011fl\u0131 olarak \u201cmill\u00ee\u201d kavram\u0131 \u00e7er- \u00e7evesinde toplumsal konular sanat\u00e7\u0131lar\u0131n eserlerinde bir ayna g\u00f6revi g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Sanat\u00e7\u0131lar eserleriyle toplumsal problemleri t\u00fcm \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131yla g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne serer. Toplumsal problemleri y\u00fcksek g\u00f6zlem g\u00fcc\u00fc ve t\u00fcm ger\u00e7ekli\u011fiyle g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seren isimlerin ba\u015f\u0131nda da \u015f\u00fcphesiz Refik Halit Karay gelir. Karay, \u00f6zellikle s\u00fcrg\u00fcn d\u00f6nemlerinde olu\u015fturdu\u011fu hik\u00e2yeleri ile toplumsal konularda yans\u0131- t\u0131c\u0131 bir g\u00f6rev \u00fcstlenir. Refik Halit, \u0130stanbul T\u00fcrk\u00e7esini kullan\u0131\u015f \u015fekli ve y\u00fcksek g\u00f6zlem g\u00fcc\u00fcn\u00fc yans\u0131tt\u0131\u011f\u0131 hik\u00e2yeleriyle T\u00fcrk edebiyat\u0131nda di\u011fer sanat\u00e7\u0131lara yol g\u00f6sterici olmu\u015ftur. \u2016MAHUR BESTE 11","Kaynak\u00e7a Akta\u015f, \u015e. (1986). Refik H\u00e2lid Karay. Ankara: K\u00fclt\u00fcr ve Turizm Bakanl\u0131\u011f\u0131 Yay\u0131nlar\u0131: 655. Arslanta\u015f, B. (2003). Refik Halit ve Mill\u00ee M\u00fccadele. Y\u00fcksek Lisans Tezi, \u0130stanbul \u00dcniversitesi, Atat\u00fcrk \u0130lkeleri ve \u0130nk\u0131laplar\u0131 Enstit\u00fcs\u00fc, \u0130stanbul. Banarl\u0131, N. S. (1971). Resimli T\u00fcrk Edebiy\u00e2t\u0131 T\u00e2rihi II. \u0130stanbul: Mill\u00ee E\u011fitim Bas\u0131mevi. Baydar, M. (1960). Edebiyat\u00e7\u0131lar\u0131m\u0131z Diyor Ki. \u0130stanbul: Varl\u0131k Yay\u0131nlar\u0131. Bozda\u011fan, A. (2006). \\\"D\u00f6nem\\\" ve \\\"Ak\u0131m\\\" Nitelemeleri Aras\u0131nda Kalm\u0131\u015f Bir Terim Mill\u00ee Edebiyat. \u0130lmi Ara\u015ft\u0131rmalar, 15-32. \u00c7a\u011flar, R. (2019). Refik Halit Karay'\u0131n Hik\u00e2ye ve Romanlar\u0131nda Aile. Y\u00fcksek Lisans Tezi, K\u0131rklareli: K\u0131rklareli \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc. \u00c7eti\u015fli, \u0130., \u00c7etin, N., Do\u011fan, A., G\u00fcr, A., Karata\u015f, C. & Demir, \u015e. (2012.) II. Me\u015frutiyet D\u00f6nemi T\u00fcrk Edebiyat\u0131. Ankara: Ak\u00e7a\u011f. Kabakl\u0131, A. (1985). T\u00fcrk Edebiyat\u0131 (Cilt 3). \u0130stanbul: T\u00fcrk Edebiyat\u0131 Yay\u0131nlar\u0131. \u2016MAHUR BESTE 11","TAR\u0130H\u00ce ROMANLARI YAKIN D\u00d6NEM SAPLANTISIN- DAN KURTARAN YOLBA\u015eI: BOZKURTLAR ANIL AVCU \u201cNe i\u00e7indeyim zaman\u0131n, Ne de b\u00fcsb\u00fct\u00fcn d\u0131\u015f\u0131nda: Yekp\u00e2re, geni\u015f bir \u00e2n\u0131n Par\u00e7alanmaz ak\u0131\u015f\u0131nda\u2026\u201d Ahmet Hamdi Tanp\u0131nar Ahmet Hamdi Tanp\u0131nar, bu dizeleri yazarken kendi birikimlerinden esinlenmi\u015fse de esas\u0131nda en \u00e7ok H\u00fcseyin Nihal Ats\u0131z Bey\u2019in ki\u015fili\u011fini a\u00e7\u0131klar gibidir. Zira ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 zaman\u0131n \u00e7ok \u00f6ncesindeki \u00e7a\u011flara \u00f6zlem duyan ancak kendi \u00e7a\u011f\u0131n\u0131 da ka\u00e7\u0131rmay\u0131p ki\u015fisel fikirleriyle y\u00f6nlendiren \u015fahsiyetler- den olan Ats\u0131z Bey\u2019in, T\u00fcrk edebiyat\u0131na yahut mill\u00ee edebiyata olan katk\u0131s\u0131 da yads\u0131namaz d\u00fczeyde olmu\u015ftur. Bu katk\u0131n\u0131n i\u00e7erisinde \u201cmill\u00ee terbiyemiz i\u00e7in kendimce faydal\u0131 sayd\u0131\u011f\u0131m bir hamle\u201d3 diye a\u00e7\u0131klad\u0131\u011f\u0131 Bozkurtlar serisi tarih\u00ee romanlara olan etkisi ve \u00f6nc\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcyle bunlar\u0131 yak\u0131n yani Osmanl\u0131 ile Cumhuriyet devri tarih\u00ee olaylar\u0131n\u0131n \u00e7ok \u00f6ncesindeki bir zamana g\u00f6t\u00fcren ilk eser olmu\u015ftur. Kald\u0131 ki g\u00f6t\u00fcrmekle de kalmam\u0131\u015f \u00e2deta bir roman de\u011fil de tarih kitab\u0131 havas\u0131nda o g\u00fcnleri anlatarak bu \u00f6zelli\u011fiyle kendinden sonraki bir\u00e7ok roman\u0131nda (ba\u015fka konularda da oldu\u011fu gibi) esin kayna\u011f\u0131 olmu\u015ftur. Ancak su g\u00f6t\u00fcrmez bir hakikat vard\u0131r ki bu \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n hi\u00e7biri Bozkurtlar serisinin ya- ratt\u0131\u011f\u0131 b\u00fcy\u00fck etkiye sahip olamam\u0131\u015ft\u0131r. \u201cOlamam\u0131\u015ft\u0131r.\u201d \u00e7\u00fcnk\u00fc ba\u015fka hi\u00e7biri yay\u0131mland\u0131ktan sonra hik\u00e2yesinde ge\u00e7en bir kahraman ad\u0131n\u0131 - K\u00fcr\u015fat- T\u00fcrkiye\u2019de binlerce \u00e7ocu\u011fa verdirememi\u015ftir. Ki o ad, hem de daha \u00f6nce T\u00fcrkiye\u2019de nere- deyse hi\u00e7 kullan\u0131lmam\u0131\u015fken\u2026 \u201cOlamam\u0131\u015ft\u0131r\u201d \u00e7\u00fcnk\u00fc ba\u015fka hi\u00e7biri yay\u0131mland\u0131ktan sonra T\u00fcrkiye\u2019de \u00f6nce \u00e7izgi roman sekt\u00f6r\u00fcnde daha sonra ise sinema sekt\u00f6r\u00fcnde yeni bir alan\u0131n a\u00e7\u0131lmas\u0131n\u0131 -Karao\u011flan, Tarkan vb.- sa\u011flayama- m\u0131\u015ft\u0131r. Bu noktada Abdullah Ziya Kozano\u011flu, pek tabii ki istisnad\u0131r, lakin kendisinin \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 Osmanl\u0131 d\u00f6nemi gibi \u00e7ok tercih edilen bir d\u00f6nem oldu\u011fu i\u00e7in ayr\u0131 tutulmu\u015ftur. 3 Ats\u0131z, H. N. (2015). Bozkurtlar\u0131n \u00d6l\u00fcm\u00fc, \u0130stanbul: \u00d6t\u00fcken Ne\u015friyat. (s.10) \u2016MAHUR BESTE 11","\u201cOlamam\u0131\u015ft\u0131r\u201d \u00e7\u00fcnk\u00fc ba\u015fka hi\u00e7biri yay\u0131mland\u0131ktan sonra g\u00fcndelik ve sosyal hayatta geni\u015f kitleleri etkilememi\u015f, herhangi bir siyas\u00ee grubunun simgesinin olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flamam\u0131\u015ft\u0131r. \u201cOlamam\u0131\u015ft\u0131r\u201d \u00e7\u00fcnk\u00fc ba\u015fka hi\u00e7biri yay\u0131mland\u0131ktan sonra T\u00fcr- kiye\u2019de onlarca farkl\u0131 yay\u0131nevi ve binlerce korsan bas\u0131m\u0131 olmas\u0131na ra\u011fmen esas yay\u0131nc\u0131s\u0131 olan yay\u0131nevinde 135. bask\u0131ya [Nisan 2021 itibariyle] ula\u015famam\u0131\u015ft\u0131r. Tabi bunlar Bozkurtlar serisinin yay\u0131nlanmas\u0131 sonras\u0131 ortaya \u00e7\u0131kan farklar\u0131d\u0131r. Ancak bu eserin esas ve ilk fark\u0131 yaz\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131nda da bahsetti\u011fimiz \u00fczere yay\u0131mlanmas\u0131ndan \u00f6ncesinde yani hik\u00e2yesinde ba\u015flamaktad\u0131r. T\u00fcrkiye\u2019de ilk defa olmak \u00fczere bir roman\u0131n konusu \u0130slamiyet \u00f6ncesi T\u00fcrk tarihi devrinde ge\u00e7mektedir. Bu de\u011fi- \u015fen zaman, mek\u00e2n, k\u00fclt\u00fcr ve ara\u00e7-gere\u00e7 farkl\u0131l\u0131klar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcnde ciddi bir cesaret i\u015fidir. Kald\u0131 ki Ats\u0131z Bey roman\u0131n ge\u00e7ti\u011fi mek\u00e2n\u0131, oralar\u0131n iklimini, ya\u015fay\u0131\u015f bi\u00e7imini \u00f6mr\u00fc boyunca g\u00f6reme- mi\u015ftir. Belki de kendisinin \u0130stanbul Edebiyat Fak\u00fcltesindeki e\u011fitimi ve mill\u00ee hassasiyetiyle olu\u015fan bu tarih\u00ee d\u00f6neme olan e\u011filimi sayesinde ortaya ilk olmakla birlikte \u00e7ok g\u00fczel bir anlat\u0131m ve aktar\u0131m \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r. Esas\u0131nda 13 Nisan 1946 g\u00fcn\u00fc biten Bozkurtlar\u0131n \u00d6l\u00fcm\u00fc ile 15 Nisan 1949 g\u00fcn\u00fc biten Bozkurtlar Diriliyor romanlar\u0131 ayn\u0131 hik\u00e2ye \u00fczerinden gitse de ayr\u0131 birer \u00e7al\u0131\u015fmad\u0131r. Ancak 1973 y\u0131l\u0131nda Ats\u0131z Bey\u2019in verdi\u011fi izinle bir arada yay\u0131mlanmaya ba\u015flanm\u0131\u015f ve Bozkurtlar olarak edebi- yat\u0131m\u0131zda kendine \u00f6zg\u00fc yerini alm\u0131\u015ft\u0131r. Roman\u0131n mihenk noktas\u0131 olan tarih\u00ee bir olay: \u201cG\u00f6kt\u00fcrk Devleti\u2019nin i\u00e7ine d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc ihanet, beceriksiz y\u00f6netim ve k\u00fclt\u00fcrel de\u011fi\u015fimin etkisiyle ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131\u011f\u0131n\u0131 kaybetmeye ba\u015flay\u0131p \u00c7in idaresi alt\u0131na gir- di\u011fi bir d\u00f6nemde tekrar ba\u011f\u0131ms\u0131z olmak i\u00e7in 639 y\u0131l\u0131nda \u00c7in Y\u0131ll\u0131klar\u0131nda \u201cA-shih-na Chieh-she- shuai Ayaklanmas\u0131\u201d diye ge\u00e7en bir darbe giri\u015fimidir. \u201cA-shih-na Chieh-she-shuai\u201d adl\u0131 bir G\u00f6k- T\u00fcrk asilzadesi ile 40 \u00e7erisi (askeri) yap\u0131lan plan d\u00e2hilinde \u00f6nce Veliaht Prens Li Chih\u2019i ka\u00e7\u0131racak sonra da onun sayesinde Yazl\u0131k Saraya girip \u00c7in \u0130mparatoru T'ai-tsung\u2019u ka\u00e7\u0131r\u0131p Tu-lu Ka\u011fan\u2019\u0131n o\u011flunu \u00d6t\u00fcken Yi\u015f\u2019e g\u00f6t\u00fcrerek Ka\u011fan yapacaklard\u0131r. O gece ya\u015fanan olumsuz hava \u015fartlar\u0131 dola- y\u0131s\u0131yla esas plan bozulmu\u015f ancak \u201cA-shih-na Chieh-she-shuai\u201d ile 40 \u00c7erisi yine de saray\u0131 basarak \u015fanslar\u0131n\u0131 denmi\u015flerdir. \u0130lk ba\u015flarda bir\u00e7ok muhaf\u0131z\u0131 \u00f6ld\u00fcrerek ilerleseler de zamanla muhaf\u0131zlara destek kuvvetin gelmesiyle say\u0131lar\u0131 azalmaya ba\u015flam\u0131\u015f, ba\u015far\u0131s\u0131z olduklar\u0131n\u0131 anlay\u0131nca atlara binip Vey \u0131rma\u011f\u0131 kenar\u0131na do\u011fru yola \u00e7\u0131kan son \u00e7erilerde burada \u00f6ld\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.\u201d \u2016MAHUR BESTE 11","Ats\u0131z Bey\u2019e g\u00f6re T\u00fcrk tarihinin en \u00f6nemli olaylar\u0131ndan birisi olan bu ayaklanman\u0131n \u00f6ncesi Boz- kurtlar\u0131n \u00d6l\u00fcm\u00fc ad\u0131yla, sonras\u0131 ise Bozkurtlar Diriliyor ad\u0131yla hik\u00e2yele\u015fmi\u015ftir. Olay\u0131n ana kahra- man\u0131 olan A-shih-na Chieh-she-shuai ise Ats\u0131z Bey taraf\u0131ndan \u201cK\u00fcr- \u015ead\u201d olarak T\u00fcrk\u00e7ele\u015ftirilmi\u015ftir ki yukar\u0131da bahsetti\u011fimiz \u00fczere bu ad zamanla T\u00fcrk milletinin haf\u0131zas\u0131na kaz\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. Ama \u0130slamiyet \u00f6ncesi d\u00f6nemde T\u00fcrk milletinin ebedi ve kutlu ba\u015fkent sayd\u0131\u011f\u0131 \u00d6t\u00fcken Y\u0131\u015f dolaylar\u0131nda ba\u015flayan hik\u00e2yenin tek kahraman\u0131 ta- bii ki K\u00fcr-\u015ead de\u011fildir. Hik\u00e2ye, tarihte T\u00fcrk ad\u0131n\u0131n ge\u00e7ti\u011fi ilk devlet olan G\u00f6kt\u00fcrk Devleti\u2019nin ilk evresinin sonlar\u0131yla ikinci evresinin ba\u015f- lar\u0131 aras\u0131ndaki d\u00f6nemde ya\u015fayan (VII. y\u00fczy\u0131l) kahramanlar\u0131n bir k\u0131s- m\u0131na odaklan\u0131r. Kara Ka\u011fan, \u0130\u00e7ing Katun, Tulu Ka\u011fan, Kutluk \u015ead, \u00c7\u0131b\u0131 Ka\u011fan, Tonyukuk d\u00f6nemin ger\u00e7ek tarih\u00ee \u015fahsiyetlerdir. Bir k\u0131sm\u0131 ise \u0130\u015fbara Alp, San\u00e7ar, Yamtar, Alm\u0131la, \u00c7al\u0131k, Kara Ozan, Urungu, Ta\u00e7am, Ay Han\u0131m gibi Ats\u0131z Bey\u2019in hayal g\u00fcc\u00fcn\u00fcn yaratt\u0131klar\u0131d\u0131r. Ats\u0131z Bey her yaratt\u0131\u011f\u0131 karaktere kendince birer \u00f6zellik ve erdem vererek ideallerindeki T\u00fcrk in- san\u0131n\u0131 ve milletini okuyucuya aktarmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. \u00d6rne\u011fin; \u0130\u015fbara Alp, kavgadan geri durmayan b\u00fcy\u00fck bir komutan; Yamtar, kafas\u0131n\u0131 kullanmay\u0131 sevmeyen lakin g\u00fcc\u00fcyle da\u011flar\u0131 deviren bir peh- livan; San\u00e7ar, inand\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlerden vazge\u00e7meyen d\u00fcnyevi g\u00fczelliklere \u00f6nem vermeyen yaln\u0131z bir sava\u015f\u00e7\u0131d\u0131r. Burada ayr\u0131 bir parantez de Alm\u0131la\u2019ya a\u00e7\u0131lmal\u0131d\u0131r. Alm\u0131la gibi korkusuz, sava\u015f\u00e7\u0131 bir T\u00fcrk kad\u0131n kahraman\u0131 yaratarak Ats\u0131z Bey tarihin en ba\u015f\u0131ndan beri T\u00fcrk toplumundaki kad\u0131n\u0131n \u00f6nemini ve yerini g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne sermi\u015ftir. T\u00fcm bu izah \u00fczere s\u00f6ylenebilir ki, Bozkurtlar ge\u00e7mi\u015fe, kahramanl\u0131klara, m\u00fccadeleye olan bir \u00f6z- lemin ger\u00e7ek olaylarla kurgulanm\u0131\u015f bir h\u00e2lidir. Son s\u00f6z Ats\u0131z Bey\u2019in kendi eserinden, kendi yarat- t\u0131\u011f\u0131 Kara Ozan s\u00f6z\u00fcndendir: \u201cBozkurt bizim \u00fcn\u00fcm\u00fcz; \u015ean doludur d\u00fcn\u00fcm\u00fcz. Erince son g\u00fcn\u00fcm\u00fcz B\u00fct\u00fcn dirlik d\u00fc\u015f olur.\u201d4 4 Ats\u0131z, H. N. (2015). Bozkurtlar\u0131n \u00d6l\u00fcm\u00fc, \u0130stanbul: \u00d6t\u00fcken Ne\u015friyat. 115. Bas\u0131m. s. 414-415. Ayr\u0131ca bahse konu \u015fiir, Akdeniz Erba\u015f taraf\u0131ndan Kara Ozan\u2019\u0131n Son Deyi\u015fi ismi ile bestelenmi\u015ftir. \u2016MAHUR BESTE 11","\u00c7A\u011eIMIZIN HASTALI\u011eI \u201cOBLOMOVLUK\u201d HANDE ARSLAN Rus edebiyat\u0131 denilince ilk olarak akla Tolstoy, Dostoyevski, Gogol ve Turgenyev gibi isimler gelir. Fakat atlanmamas\u0131 gereken ve bundan y\u0131llar \u00f6nce d\u00f6nemi ele\u015ftirmek i\u00e7in yaz\u0131ld\u0131\u011f\u0131 h\u00e2lde g\u00fcn\u00fcm\u00fczde de ge\u00e7erlili\u011fini koruyan, kazand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 \u201cOblomovluk\u2019\u2019 terimiyle etkisini t\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131n \u00fczerinde hissettiren \u00f6nemli bir isim de Gon\u00e7arov\u2019dur. Baz\u0131 yazarlar\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 karakterler isminin \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mi\u015ftir. Gon\u00e7arov da kendi olu\u015fturdu\u011fu \u201cOb- lomov\u201d karakterinin g\u00f6lgesinde kalm\u0131\u015f bir isimdir. Kitab\u0131n \u00e7\u0131k\u0131\u015f noktas\u0131 ilk olarak 1849\u2019da bir dergide yay\u0131mlanan ve yine Gon\u00e7arov\u2019un imzas\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131yan \u201cOblomov\u2019un R\u00fcyas\u0131\u201d isimli yaz\u0131 olmu\u015ftur. Bu yaz\u0131dan sonra Gon\u00e7arov memurlu\u011fa de- vam etmi\u015f, o d\u00f6nemde i\u015fi gere\u011fi \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 Avrupa seyahatinden sebep roman\u0131n\u0131 devam ettirememi\u015f- tir. 1857 y\u0131l\u0131nda son h\u00e2liyle \u201cOblomov\u201du s\u00fcrekli bir \u00e7al\u0131\u015fmayla bir ay gibi k\u0131sa bir s\u00fcrede yazm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00f6ylesine hacimli bir kitab\u0131n \u015fa\u015f\u0131rtacak derecede k\u0131sa s\u00fcrede yaz\u0131lmas\u0131yla ilgili Gon\u00e7arov; \u201cBu b\u00fcy\u00fck roman\u0131n bir ay i\u00e7inde yaz\u0131lmas\u0131 belki de imk\u00e2ns\u0131z g\u00f6r\u00fcn\u00fcr. Ama unutmay\u0131n ki, bu eseri y\u0131llarca kafamda ta\u015f\u0131d\u0131m ve onu ancak k\u00e2\u011f\u0131da ge\u00e7irmek kalm\u0131\u015ft\u0131.\u201d diyerek uzun y\u0131llar\u0131n eme\u011fi ve birikimi oldu\u011funu g\u00f6sterir. Kitab\u0131n ilk sayfalar\u0131nda bizi Dobrolyubov\u2019un \u201cBu kitapta \u00f6nemli olan Oblomov de\u011fil, Oblomov- luktur.\u201d c\u00fcmlesi kar\u015f\u0131lar. Peki, d\u00fcnya literat\u00fcr\u00fcne kazand\u0131r\u0131lan bu evrensel terim ne anlama geliyor? Nedir Bu Oblomovluk? Bilin\u00e7li bir tembelliktir. \u0130radesizlik, kay\u0131ts\u0131zl\u0131k, korku ve kayg\u0131lar\u0131n\u0131n esiri olma durumudur. Bir bak\u0131ma t\u00fckenmi\u015flik sendromudur. Asl\u0131nda ki\u015finin zihninde s\u00fcrekli yeni bireyler \u00fcretmesi, her g\u00fcn \u2016MAHUR BESTE 11","yeni planlar yapmas\u0131 fakat bunlar\u0131 hayata ge\u00e7irecek cesareti bir t\u00fcrl\u00fc kendinde bulamama durumudur. \u0130\u015flerini ba\u015fkalar\u0131na yapt\u0131rmak, yo- lunda gitmeyen i\u015flerde s\u00fcrekli bahaneler bulup ba\u015fkalar\u0131n\u0131 su\u00e7la- mak, hi\u00e7bir sorumluluk almadan ya\u015fam\u0131na y\u00f6n verecek bir kahra- man beklemektir. K\u0131sacas\u0131 Oblomovluk, bir varolu\u015f trajedisidir. \u00c7a\u011f\u0131m\u0131z\u0131n Hastal\u0131\u011f\u0131 \u201cOblomovluk\u201d Gon\u00e7arov\u2019un 1849 y\u0131l\u0131nda yazd\u0131\u011f\u0131 bu eser, bug\u00fcn bir neslin toplum- sal hastal\u0131\u011f\u0131na i\u015faret ediyor. Kitab\u0131 okuyup da kendinde \u201cOblomov- luk\u201da rastlamayan veya \u00e7evresindeki insanlarda \u201cOblomov\u201dluk g\u00f6r- meyen var m\u0131d\u0131r bilmiyorum. Tam da g\u00fcn\u00fcm\u00fcz \u015fartlar\u0131nda asl\u0131nda bizden istenilen budur. Bir nevi \u201cOblomovluk\u201d yapmak. Okuyunca \u201cMe\u011fer ne \u00e7ok Oblomov\u2019luk s\u0131\u011fd\u0131rm\u0131\u015f\u0131m hayat\u0131ma.\u201d diyebilirsiniz. D\u00f6nemsel a\u00e7\u0131dan ele ald\u0131\u011f\u0131m\u0131zda Bat\u0131\u2019daki kapitalizm ile Rusya\u2019daki k\u00f6leli\u011fi ele\u015ftiriyor kitap. Oblomov Do\u011fu\u2019yu, \u015etoltz Bat\u0131\u2019y\u0131 temsil etmektedir. Gon\u00e7arov\u2019u bir Rus ilerlemecisi olarak d\u00fc- \u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fczde toplumun ilerlemesinin ancak Bat\u0131\u2019y\u0131 \u00f6rnek alarak sa\u011flanabilece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fc\u015f ve eserinde Do\u011fu-Bat\u0131 kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmas\u0131 yapm\u0131\u015ft\u0131r. Bu kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmay\u0131 sosyolojik olarak de\u011fil de ki\u015filer \u00fczerinden psikolojik tahlillerle yans\u0131tm\u0131\u015ft\u0131r. Bu bak\u0131mdan ele al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda bir olay kitab\u0131ndan \u00e7ok durum kitab\u0131 olarak kar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131k\u0131yor. Do\u011fu \u0130nsan\u0131 Temsilcisi Oblomov Oblomov, Rusya\u2019da zengin toprak sahibi bir asilzadenin o\u011fludur. Oblomovka\u2019da b\u00fcy\u00fck bir \u00e7ift- likte \u00fc\u00e7 y\u00fcz elliye yak\u0131n k\u00f6lesinin oldu\u011fu bir ailede d\u00fcnyaya gelir. \u0130lk gen\u00e7lik y\u0131llar\u0131na kadar ailesi taraf\u0131ndan neredeyse hi\u00e7bir i\u015fe elini s\u00fcrd\u00fcr\u00fclmeden yeti\u015fen Oblomov, vaktinin \u00e7o\u011funu evde, oda- s\u0131nda veya \u00e7al\u0131\u015fma masas\u0131nda ge\u00e7irir. T\u00fcm ihtiya\u00e7lar\u0131yla u\u015fa\u011f\u0131 olan Zahar ilgilenir. \u00d6yle ki sa\u00e7la- r\u0131n\u0131 dahi o tarar, \u00e7oraplar\u0131n\u0131 giydirir, s\u00fcrekli yan\u0131nda kalarak her ihtiyac\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lar. Ailesinin ya- \u015fam anlay\u0131\u015f\u0131 gere\u011fi bu \u015fekilde b\u00fcy\u00fct\u00fclen Oblomov\u2019da tembellik o y\u0131llarda sirayet etmeye ba\u015flar. Anne-babas\u0131n\u0131 kaybettikten sonra sahip oldu\u011fu \u00e7iftli\u011fin ba\u015f\u0131na bir k\u00e2hya b\u0131rakarak b\u00fcy\u00fck bir \u015fehre, Petersburg\u2019a yerle\u015fmeye karar verir. Bir devlet dairesinde memurluk yapmaya ba\u015flar. Fakat orada da ufak bir sebebi bahane ederek tembelli\u011finden \u00f6t\u00fcr\u00fc istifa eder. Petersburg\u2019daki ya\u015fant\u0131ya ve insanlardaki g\u00fcvensizli\u011fe ayak uyduramayan Oblomov, iyice kendi i\u00e7ine \u00e7ekilmeye ba\u015flar. O me\u015fhur h\u0131rkas\u0131 ile hi\u00e7bir \u015fekilde yerinden kald\u0131ramad\u0131klar\u0131 yata\u011f\u0131na iyice g\u00f6m\u00fcl\u00fcr. \u0130\u015fleri s\u00fcrekli \u2016MAHUR BESTE 11","ba\u015fkalar\u0131 taraf\u0131ndan yap\u0131lmas\u0131na al\u0131\u015fk\u0131n olan Oblomov, gitgide tembel, uyu\u015fuk ve iradesiz bir insana d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcr. Kitab\u0131n ilk 100-150 sayfas\u0131nda onu yata\u011f\u0131n- dan \u00e7\u0131karmak ve harekete ge\u00e7irmek i\u00e7in sinir- lenseniz de t\u00fcm bunlar onun k\u00f6t\u00fc biri oldu- \u011funu kabul etmemizi g\u00f6stermez. \u00c7\u00fcnk\u00fc Oblo- mov\u2019un sevecen ve iyi y\u00fcrekli olu\u015fu kitap bo- yunca vurgulan\u0131yor. Peki, t\u00fcm bunlardan Oblomov\u2019u bo\u015f bo\u015f yatan, hi\u00e7bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnmeyen bir insan olarak d\u00fc\u015f\u00fcnme- miz mi gerekir? Asl\u0131nda Oblomov; \u00e7ok zeki, \u00fcretken ve ba\u015far\u0131l\u0131 bir insand\u0131r. S\u00fcrekli planlar yapar, d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcr, her g\u00fcn yeni kararlar al\u0131r fakat ba\u015flamak ve harekete ge\u00e7mek i\u00e7in hep yar\u0131n\u0131 milat ilan eder. Bunlar\u0131 bir t\u00fcrl\u00fc hayata ge\u00e7iremez. \u00c7\u00fcnk\u00fc Oblomovka\u2019da ailesi taraf\u0131ndan b\u00f6yle yeti\u015ftirilmi\u015ftir. \u201cOblomov\u2019un R\u00fcyas\u0131\u201d b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde bu durum o kadar a\u00e7\u0131k anlat\u0131lm\u0131\u015f ki, onun kitap boyunca neden b\u00f6yle davrand\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlayabilirsiniz. Psikolog G\u00fclten \u0130kizo\u011flu\u2019nun \u201cRuhsal bulmacam\u0131z\u0131n \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc, kendimizi anlamak kadar k\u00f6k ba- \u011f\u0131m\u0131z\u0131n oldu\u011fu ki\u015fileri de anlamaktan ge\u00e7iyor.\u201d c\u00fcmlesinde belirtti\u011fi gibi buradan ailenin, atan\u0131n ve yeti\u015ftirilme \u015feklinin \u00e7ocuklarda ileriye d\u00f6n\u00fck nas\u0131l etkiler b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok net anlayabiliyoruz. Oblomov\u2019un i\u00e7inde b\u00fcy\u00fcd\u00fc\u011f\u00fc aile ortam\u0131n\u0131n kokusu maalesef ki \u00fczerine sinmi\u015f oldu\u011fundan bu tembellik ve uyu\u015fukluk durumundan istese de kurtulam\u0131yor, bu duruma yenik d\u00fc\u015f\u00fcyor. Bat\u0131 \u0130nsan\u0131n\u0131n Temsilcisi \u015etoltz Stoltz, Oblomov\u2019un \u00e7ocukluk arkada\u015f\u0131d\u0131r. Oblomov gibi k\u00f6yde ayn\u0131 \u015fartlarda yeti\u015fen \u015etoltz, yar\u0131 Alman\u2019d\u0131r. Onun karakter yap\u0131s\u0131 Oblomov\u2019un tam z\u0131dd\u0131d\u0131r. Kitapta da \u201cyeni\u201d olan\u0131 temsil eder. Ayn\u0131 ko\u015fullarda yeti\u015fmelerine ra\u011fmen \u015etoltz, babas\u0131n\u0131n deste\u011fiyle daha \u00fcretken, dinamik, \u00e7al\u0131\u015fkan ve ko\u015fullara boyun e\u011fmeyen bir insan olarak yeti\u015ftirilmi\u015ftir. Ayn\u0131 zamanda d\u00fcr\u00fcst ve g\u00fcvenilir bir dosttur. Oblomov ile ayn\u0131 \u00fcniversitede okuyan \u015etoltz; e\u011fitimini tamamlad\u0131ktan sonra ticarete at\u0131l- m\u0131\u015f, Avrupa \u00fclkelerini dola\u015fm\u0131\u015f, tan\u0131kl\u0131k etti\u011fi yenilikleri kendi ya\u015fam\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in \u2016MAHUR BESTE 11","\u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. Dinamik ve pes etmeyen yap\u0131s\u0131yla Oblomov\u2019un tek sevdi\u011fi dostudur. Gen\u00e7lik y\u0131lla- r\u0131nda bu yak\u0131n iki arkada\u015f, seyahatler \u00fczerine planlar yapm\u0131\u015f, hayaller kurmu\u015f fakat i\u015fleri gere\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirme imk\u00e2nlar\u0131 olmam\u0131\u015ft\u0131r. Uzun bir aradan sonra dostunu b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 gibi bulamayan \u015etoltz, Oblomov\u2019u i\u00e7ine d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc bu rehavet ve tembellikten kurtarmak i\u00e7in \u00e7abalar. T\u00fcm insanlara kar\u015f\u0131 g\u00fcvenini kaybetmi\u015f olan Oblomov, bir tek dostu \u015etoltz\u2019a hay\u0131r diyemez. Bir g\u00fcn \u015etoltz\u2019 un davet edildi\u011fi bir aristokrat partisine birlikte giderler ve orada Olga ile kar\u015f\u0131la\u015f\u0131r. Kitap boyunca onu bu durumdan \u00e7\u0131karmaya en yak\u0131n ki\u015fi de bir di\u011fer karakterimiz Olga olur. A\u015fk, \u201cOblomovluk\u201du Bitirebilir mi? Olga; bir aristokrat k\u00f6kenli ailenin dinamik, zeki ve olduk\u00e7a g\u00fczel bir k\u0131z\u0131d\u0131r. Oblomov t\u00fcm i\u00e7ten- li\u011fiyle Olga\u2019ya \u00e2\u015f\u0131k olur ve bir s\u00fcre sonra da bu a\u015fk\u0131na kar\u015f\u0131l\u0131k bulur. Olga\u2019n\u0131n Oblomov\u2019la olan birlikteli\u011fi ilk ba\u015flarda onu ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 bu Oblomovluk\u2019tan kurtarmak i\u00e7inken zamanla gen\u00e7 k\u0131zl\u0131\u011f\u0131- n\u0131n verdi\u011fi heyecan ve duygularla o da Oblomov\u2019a \u00e2\u015f\u0131k olur. Aralar\u0131nda geli\u015fen bu yak\u0131nla\u015fma, zamanla ciddiyet kazanmaya ba\u015flay\u0131nca Oblomov evlili\u011fin getirece\u011fi sorumluluklar\u0131 alamayaca- \u011f\u0131n\u0131 ve Olga\u2019n\u0131n hareketli, dinamik ya\u015fam\u0131na ayak uyduramayaca\u011f\u0131n\u0131 da anlar. Trajik bir \u015fekilde ili\u015fkileri sona erer ve Oblomov tekrar eski ya\u015fam\u0131na geri d\u00f6ner. Herkesin kendinden bir par\u00e7a buldu\u011fu Oblomov, g\u00fcn\u00fcm\u00fcz insan\u0131n\u0131n erken tezah\u00fcr\u00fcd\u00fcr. Bug\u00fcn bizler de bulundu\u011fumuz durumlar kar\u015f\u0131s\u0131nda bir yandan hayata tutunmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken di\u011fer yandan t\u00fcm \u00e7abalar\u0131n fayda etmeyece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnerek \u201cOblomov h\u0131rkam\u0131za\u201d sar\u0131l\u0131p Oblomovluk yapm\u0131yor muyuz? \u2016MAHUR BESTE 11","Esericedit\u2019in Mor Kalemleri SAHAFLARIN TOZLU RAFLARINDAK\u0130 AYTEN VE CEPHE GER\u0130S\u0130\u2019N\u0130N D\u00dc\u015e\u00dcND\u00dcRD\u00dcKLER\u0130 NESL\u0130HAN K. ALPAGUT Sahaflar\u2026 Ge\u00e7mi\u015ften gelen kitaplar\u0131n evi... Kimi kez sahibini yitirmi\u015f veya sahibinin vazge\u00e7ti\u011fi, kimi kez ise unutulmu\u015f, varl\u0131\u011f\u0131ndan habersiz oldu\u011fumuz kimsesiz kalm\u0131\u015f kitaplar\u0131n bar\u0131na\u011f\u0131, ge- \u00e7ici evi sahaflar. Kendilerine yeni bir k\u00fct\u00fcphane beklerken bu ge\u00e7ici mek\u00e2nlar\u0131nda bazen da\u011f\u0131n\u0131k, tozlu, \u00f6zensiz, t\u0131k\u0131\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f bir g\u00f6r\u00fcnt\u00fcde; bazen de d\u00fczenli, ruhuna g\u00f6re yerle\u015fik, tozlu olmasa da tozun, eskinin kokusunu ta\u015f\u0131yan havas\u0131yla esrarengiz kitap\u00e7\u0131 olan sahaflar. \u015eimdilerde t\u00fcm bu tan\u0131mlar\u0131n silinmeye y\u00fcz tuttu\u011fu, g\u00fcnden g\u00fcne say\u0131s\u0131n\u0131n azalmaya ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 bu kitap yurdu, sanki anlam\u0131n\u0131 da yitirmeye ba\u015flad\u0131. Sahaf dedi\u011fimiz bu antika kitap\u00e7\u0131lar, yeni bask\u0131 kitaplar da satmaya ba\u015flad\u0131. \u0130\u015fte bu yeni bask\u0131 kitab\u0131n kokusuyla, eskilerden gelen, bask\u0131lar\u0131 \u00e7o- \u011funlukla t\u00fckenmi\u015f, bu eprimi\u015f kitaplar\u0131n kokusu birbirine hi\u00e7 mi hi\u00e7 benzemiyor. Bundan yirmi, yirmi be\u015f sene \u00f6nce hemen hemen t\u00fcm maa\u015f\u0131m\u0131 bu y\u0131pranm\u0131\u015f kitaplara harcard\u0131m. Ta\u015f\u0131makta zorlanarak eve geli\u015flerimi hat\u0131rlad\u0131\u011f\u0131m \u015fu anda, g\u00fcl\u00fcms\u00fcyorum. T\u0131pk\u0131 o geli\u015flerde, so- kaklarda y\u00fcr\u00fcrken kendi kendime g\u00fcl\u00fcmsedi\u011fim gibi. Veya sevincimden kahkahalar\u0131m\u0131 tutabil- mek i\u00e7in zorland\u0131\u011f\u0131m gibi. Ne b\u00fcy\u00fck bir hazineydi onlar ve ben bulmu\u015ftum, ke\u015ffetmi\u015ftim. Ad\u0131n\u0131 san\u0131n\u0131 hi\u00e7 duymad\u0131\u011f\u0131m bir\u00e7ok yazarla sahaflarda tan\u0131\u015ft\u0131m. Attila \u0130lhan ve Selim \u0130leri\u2019nin kitapla- r\u0131ndan notlar al\u0131r, bir\u00e7ok yazar\u0131 tan\u0131r, hafta sonlar\u0131m\u0131 da onlar\u0131 aray\u0131\u015fa adard\u0131m ki, i\u015fte o g\u00fcnlerde mutlulu\u011fun anlam\u0131, bu isimler, bu aray\u0131\u015flar, bu ke\u015fifler olurdu benim i\u00e7in. Bu kitaplar\u0131n bir\u00e7o\u011fu deri ciltli olurlar. \u0130lk sahipleri taraf\u0131ndan koruma alt\u0131na al\u0131nm\u0131\u015flar sanki. Bu deri ciltlilerin kokular\u0131 da ayr\u0131 g\u00fczeldir. T\u0131pk\u0131 \u015fu an masamda duran Burhan Cahit\u2019in 1941 bask\u0131 Ayten roman\u0131 gibi. Baz\u0131lar\u0131n\u0131n ilk sayfas\u0131nda, ait olduklar\u0131 k\u00fct\u00fcphanenin ka\u015fesi vard\u0131r. \u00d6rne\u011fin \u2016MAHUR BESTE 11","benim sevgili Ayten roman\u0131m\u0131n deri ciltli kapa\u011f\u0131n\u0131 a\u00e7ar a\u00e7maz, k\u0131rm\u0131z\u0131 m\u00fcrekkepli ka\u015fe g\u00f6ze \u00e7arp\u0131yor. \u201cHantil K\u00fct\u00fcphanesi\u201d. Bir t\u00fcrl\u00fc ke\u015ffedemedim anlam\u0131n\u0131. Belki bir soy isim. E\u011fer \u00f6yleyse ne kadar g\u00fczel bir d\u00fc\u015f\u00fcnce. Bir sonraki sayfada, olduk\u00e7a b\u00fcy\u00fck harflerle roman\u0131n ismi yaz\u0131l\u0131. Alt\u0131nda s\u0131ras\u0131yla yazar\u0131, kitabevi, bas\u0131l\u0131\u015f y\u0131l\u0131 ve sa- y\u0131s\u0131. Benim Ayten\u2019im, ikinci bas\u0131l\u0131\u015f. Gayret Kitabevi, \u0130s- tanbul\u2019da, 1941 y\u0131l\u0131nda yay\u0131mlam\u0131\u015f. \u0130lk bask\u0131s\u0131 1927 y\u0131- l\u0131nda ve Osmanl\u0131 T\u00fcrk\u00e7esi ile yaz\u0131lm\u0131\u015f olan bu roman\u0131n, harf devriminden sonraki bas\u0131m\u0131. Yazar\u0131n ayn\u0131 bas\u0131me- vinden yirmi sekiz roman\u0131n\u0131n isimleri var arka sayfada. Ve hemen yan\u0131ndaki sayfada ise hik\u00e2yemiz ba\u015fl\u0131yor. Ayn\u0131 yazar\u0131n Cephe Gerisi roman\u0131n\u0131 ise bu kez yeni bask\u0131s\u0131ndan edindim. Ayten, kad\u0131nlar\u0131n yeni hayat tarz\u0131 ile ortaya \u00e7\u0131kan sorunlar\u0131n\u0131 i\u015flerken Cephe Gerisi, Birinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131 devam ederken \u0130stanbul merkez al\u0131narak cephe gerisindeki halk\u0131n ya\u015fam\u0131n\u0131 anlat\u0131r. Bu iki romandan \u00f6nce Burhan Cahit kimdir ona bakal\u0131m. \u201cCumhuriyet d\u00f6nemi romanc\u0131lar\u0131 ile ayn\u0131 d\u00f6nemde roman ne\u015freden ancak ad\u0131 ikinci derece romanc\u0131lar aras\u0131nda an\u0131lan romanc\u0131m\u0131z.\u201d ilk kar- \u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m ansiklopedik tan\u0131m oldu. Bu ikinci derece romanc\u0131 tan\u0131m\u0131 olduk\u00e7a ac\u0131 verici geldi. Tef- rika h\u00e2linde kalan romanlar\u0131 da say\u0131l\u0131rsa otuz alt\u0131 roman\u0131 yay\u0131mlan\u0131r. Bunlar\u0131n yirmi sekizi kitap h\u00e2linde bas\u0131lm\u0131\u015f, di\u011ferleri Son Posta, Vatan, Ak\u015fam, Milliyet ve K\u00f6ro\u011flu gibi gazetelerde tefrika edilmi\u015f. Bu denli \u00e7ok romana imza atm\u0131\u015f olmas\u0131 -bu romanlar pop\u00fcler edebiyat kapsam\u0131nda kabul edilse de- edebiyat sosyolojisi a\u00e7\u0131s\u0131ndan bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda olduk\u00e7a \u00f6nemlidir. Ger\u00e7i Burhan Cahit ken- disini romanc\u0131dan \u00f6nce gazeteci olarak g\u00f6r\u00fcr. Yani gazetecili\u011fi her zaman romanc\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan \u00f6nce gelir onun i\u00e7in. 1935 y\u0131l\u0131nda -o tarihte yirmiye yak\u0131n roman\u0131 yay\u0131mlanm\u0131\u015ft\u0131r- \u201cKurun Gazetesi\u201dnde Refik Ahmet Sevengil\u2019e \u015f\u00f6yle der: \u201cGazetecilikten bo\u015f buldu\u011fum zamanlar yazd\u0131\u011f\u0131m birka\u00e7 ro- man beni fuzul\u00ee olarak edebiyat\u00e7\u0131 tan\u0131tt\u0131. \u2026ben her \u015feyden \u00f6nce gazeteciyim. \u00d6v\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm taraf\u0131m gazeteciliktir; romanc\u0131l\u0131k, mesle\u011fimin fantezisidir.\u201d Her ne kadar kendisi b\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcnse de romanlar\u0131 o d\u00f6nem i\u00e7in bir\u00e7ok okura ula\u015fm\u0131\u015f, okuma sev- gisi a\u015f\u0131lam\u0131\u015fken ve bug\u00fcnden bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda o g\u00fcnleri g\u00f6rmemize \u0131\u015f\u0131k olmu\u015f olmas\u0131n\u0131 yads\u0131yama- y\u0131z. Kald\u0131 ki Ahmet Oktay\u2019\u0131n dedi\u011fi gibi \u201cpop\u00fcler yaz\u0131n, \u00f6zellikle Harf Devrimi\u2019nden sonra \u2016MAHUR BESTE 11","okuma-yazma hevesi uyand\u0131rmada, geni\u015f halk kesimlerine yeni rejimin ilkelerini benimsetmede \u00f6ncelikli bir rol \u00fcstlenmi\u015ftir.\u201d Pop\u00fcler edebiyat\u0131n i\u00e7inde g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz bu romanlarda yaz\u0131ld\u0131klar\u0131 d\u00f6nemin ruhunu anlatan unsurlar vard\u0131r ki, bug\u00fcnden geriye bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda yaz\u0131ld\u0131klar\u0131 d\u00f6nemi \u00e2deta hissederiz. 1892 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul\u2019da do\u011far Burhan Cahit. As\u0131l ad\u0131 Ali Burhaneddin olan romanc\u0131, sonra Cahit ismini de al\u0131r. Babas\u0131, Emv\u00e2l ve Eyt\u00e2m Meclisi \u00e2z\u00e2s\u0131ndan \u015eeyh \u00d6mer Fahreddin Efendi; annesi, Havva L\u00fctfiye Han\u0131m. \u0130lk\u00f6\u011frenimini B\u00e2l\u00e2 mektebinde, orta \u00f6\u011frenimini evinde \u00f6zel dersler alarak lise \u00f6\u011frenimini Mekteb-i M\u00fclkiye\u2019nin idadisi olarak kurulan bir ara la\u011fvedilen ancak bir s\u00fcre sonra tekrar a\u00e7\u0131lan Mercan \u0130da- disi\u2019nde tamamlar. Buradan sonra ise Mekteb-i M\u00fclkiye\u2019de yani bug\u00fcn\u00fcn Siyasal Bilgiler Fak\u00fcltesi\u2019nde okur. Ancak Burhan Cahit, pek \u00e7ok arkada\u015f\u0131 gibi memuriyete de\u011fil, lise y\u0131llar\u0131ndan beri yaz\u0131lar\u0131n\u0131 verdi\u011fi ga- zetelerden biri olan \u201cYeni Gazete\u201dye girer. Daha sonra burada yaz\u0131 i\u015fleri m\u00fcd\u00fcr\u00fc olur. Bir yandan \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 gazeteye g\u00fcnl\u00fck siyas\u00ee yaz\u0131lar yazarken di\u011fer yandan da \u201cKarag\u00f6z\u201d gazetesi ve \u201cServet-i F\u00fcn\u00fbn\u201d dergisinde makaleleri yay\u0131mlan\u0131r. Ancak \u201cYeni Gazete\u201d kapan\u0131nca \u201cServet-i F\u00fcn\u00fbn\u201d der- gisinin yaz\u0131 ailesine kat\u0131l\u0131r; buradan da 1918\u2019in sonunda, \u00e7ok tutulan bir halk gazetesi olan \u201cKara- g\u00f6z\u201d\u00fcn ba\u015f\u0131na ge\u00e7er. 1919 y\u0131l\u0131nda gazetenin kurucusu Ali Fuat Bey vefat edince gazetenin t\u00fcm yetkileri Ali Fuat Bey\u2019in k\u0131z karde\u015fi taraf\u0131ndan Burhan Cahit\u2019e devredilir. 1919 y\u0131l\u0131nda ilk kitab\u0131 olan on alt\u0131 sayfal\u0131k Bu Ya\u015ftan Sonra isimli uzun hik\u00e2yesi Cemiyet K\u00fct\u00fcp- hanesi taraf\u0131ndan yay\u0131mlan\u0131r. 1920-1925 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda zaman\u0131n\u0131n hemen tamam\u0131n\u0131 Mill\u00ee M\u00fcca- dele\u2019yi destekleyen gazetesine ay\u0131r\u0131r. Bu arada da 1922 y\u0131l\u0131nda hik\u00e2yelerinin yer ald\u0131\u011f\u0131 Bizans Ak\u015famlar\u0131 yay\u0131mlan\u0131r. 1925 y\u0131l\u0131ndan itibaren de roman yazmaya ba\u015flar. \u0130lk roman\u0131 Co\u015fkun G\u00f6n\u00fcl yine 1925 y\u0131l\u0131nda Burhan Cahit ve \u015e\u00fcrek\u00e2s\u0131 Matbaas\u0131 taraf\u0131ndan yay\u0131mlan\u0131r. Bunun yan\u0131 s\u0131ra Gazi Mustafa Kemal Pa\u015fa (1930), \u0130zmir\u2019in Roman\u0131 (1931), Gazi\u2019nin D\u00f6rt S\u00fcvarisi (1932), Mudanya-Lozan-Ankara (1933), Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn \u0130lk Cephesi (1939) isimli Tarih\/Belgesel t\u00fc- r\u00fcndeki \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 kaleme al\u0131r. Onun i\u00e7in yazd\u0131klar\u0131yla bir servet edinmi\u015f dendi\u011fi do\u011frudur. O, her ne kadar pop\u00fcler dense de edebiyat\u0131m\u0131za k\u0131rka yak\u0131n eser vererek 1930\u2019lu y\u0131llar\u0131n en \u00e7ok oku- nan yazarlar\u0131 aras\u0131nda yer al\u0131r. \u2016MAHUR BESTE 11","Burhan Cahit\u2019in, 14 Mart 1947\u2019de y\u00fcksek tansiyon sonucu ge\u00e7irdi\u011fi paralizi (y\u00fcz felci) ile birlikte sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 bozulmaya ba\u015flar. \u00c7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 Avrupa seyahati de sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131n d\u00fczelmesine yard\u0131m etmez. G\u00fcn- den g\u00fcne k\u00f6t\u00fcle\u015fen yazar 20 Ocak 1949\u2019da Elmada\u011f\u2019daki evinde vefat eder. Romanlar\u0131n\u0131n gaze- tecili\u011finin \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mesine izin vermeyen bir y\u0131ld\u0131z kayar. O edebiyat tarihi incelemelerine konu olmam\u0131\u015ft\u0131r, bug\u00fcn edebiyat ortam\u0131nda an\u0131lmaz, ancak belirli bir d\u00f6nem boyunca kendisinden ol- duk\u00e7a s\u00f6z ettirir. Ele\u015ftirmenler bu \u00e7ok okunan o d\u00f6nemin pop\u00fcler romanlar\u0131n\u0131 basit ve de\u011fersiz bulsa da bu romanlar o d\u00f6nemin okurlar\u0131 i\u00e7in vazge\u00e7ilmez olmay\u0131 da ba\u015farm\u0131\u015flar. Bu romanlar\u0131n d\u00f6nemin bir\u00e7ok top- lumsal olay\u0131ndan yal\u0131t\u0131lm\u0131\u015f bir d\u00fcnyalar\u0131 vard\u0131r. Ve hep mutlu son. Okur hayallerinin ger\u00e7ekle\u015f- mesini o romanlarda ya\u015fam\u0131\u015f olmal\u0131. Ve kitap, roman okumak o d\u00f6nem daha m\u0131 anlaml\u0131yd\u0131? Veya bu \u00e7a\u011f\u0131n karma\u015f\u0131k ve \u00e7ok y\u00f6nl\u00fc ko\u015fturmacas\u0131 i\u00e7inde, roman okumak o zamanlardaki anlam\u0131ndan daha ba\u015fka bir anlam m\u0131 ta\u015f\u0131yor acaba? \u00d6rne\u011fin bir ba\u015fka pop\u00fcler edebiyat yazar\u0131 Kerime Nadir, an\u0131lar\u0131n\u0131 anlatt\u0131\u011f\u0131 Romanc\u0131n\u0131n D\u00fcnyas\u0131 kitab\u0131nda Burhan Cahit\u2019e hayranl\u0131\u011f\u0131n\u0131 dile getirirken as- l\u0131nda bir serzeni\u015ftir onunki: \u201cSabah\u0131n erken saatlerinde iskeleye indi\u011fim zaman, bizimle birlikte vapur bekleyen \u00e7ok temiz giyimli, k\u0131r sa\u00e7l\u0131, uzun boylu, olduk\u00e7a ya\u015fl\u0131 bir erkekle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rd\u0131m. Elinde evrak \u00e7antas\u0131 ile\u2026 Bu adam, \u00fcnl\u00fc romanc\u0131 Burhan Cahit Morkaya idi. Romanlar\u0131n\u0131 b\u00fcy\u00fck zevkle okudu\u011fum ve \u00e7ok sevdi\u011fim bir yazard\u0131. Burhan Cahit Morkaya, genellikle gri renkli elbi- sesiyle, ger\u00e7ekten bir morkaya gibi, dikilip dururdu \u00f6yle\u2026 Etrafa y\u00fcksekten bakarcas\u0131na dalg\u0131n duru\u015funda, bakt\u0131\u011f\u0131 yeri g\u00f6rmez bir h\u00e2li vard\u0131\u2026 Sava\u015f sonras\u0131 T\u00fcrk toplumunun sosyal ya\u015fam\u0131n\u0131 sergileyen ve seven insanlar\u0131n psikolojisini en g\u00fczel anlat\u0131mla ve ger\u00e7ek hatlarla i\u015fleyip \u00f6l\u00fcms\u00fcz portreler \u00e7izen bu usta kalem nas\u0131l unutuldu?\u201d Bu sat\u0131rlar\u0131 an\u0131lar\u0131nda dile getiren Kerime Nadir, bir g\u00fcn ayn\u0131 kaderi kendisinin de payla\u015faca\u011f\u0131n\u0131 tahmin ediyor muydu? Burhan Cahit ise kendisini ne bir yazar ne de bir sanat\u00e7\u0131 olarak niteler. \u201cKendim i\u00e7in ne ediplik ne san\u2019atk\u00e2rl\u0131k iddia edenler- den de\u011filim. Her \u015feyden evvel pop\u00fcler bir muharririm. Yaln\u0131z \u015funu iddia ederim ki, ben daha ziyade halk\u0131n muharririyim. Gazetecili\u011fim romanc\u0131l\u0131\u011f\u0131mdan kuvvetlidir ve \u015funu da ilave edeyim ki pop\u00fcler olmay\u0131, kar\u00eei mahdut ve nank\u00f6r bir edip olmaya tercih ederim.\u201d Ayr\u0131ca o kendisini ge\u00e7it devresinin yazar\u0131 olarak g\u00f6r\u00fcrken de amac\u0131n\u0131n iyi eser yazmaktan \u00e7ok halk\u0131 okumaya te\u015fvik eden pop\u00fcler bir romanc\u0131 olarak tan\u0131mlar. B\u00f6ylesi bir d\u00f6nemin okurlar\u0131ndan bana ula\u015fabilmi\u015f bir roman Ayten. \u00d6zenle ciltlenmi\u015f olmas\u0131na kar\u015f\u0131n y\u0131llar\u0131n h\u00fcz\u00fcnl\u00fc y\u0131pranm\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 gizlemeden kitapl\u0131\u011f\u0131m\u0131n raf\u0131nda, benden sonraya da kala- ca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yl\u00fcyor sanki. Roman, devrimlerle birlikte gelen yeni zihniyette, kad\u0131n\u0131n toplum i\u00e7indeki \u2016MAHUR BESTE 11","yerini belirlemeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131r ve bunu yaparken de bu yeniliklerin geleneklerle nas\u0131l kayna\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6s- terir. Kurulmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131lan bu yeni hayatlarda ve yeni insanlarda, gelenekten gelen unsurlar\u0131n t\u00fcm- den ortadan kalkmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Yani bu d\u00f6nemde yaz\u0131lan pop\u00fcler romanlar, asl\u0131nda bize yeni\/modern insan\u0131n ilk zaman\u0131n\u0131 g\u00f6sterir. De\u011fi\u015fen a\u015fk kavram\u0131yla kendisine yeni de\u011ferler olu\u015f- turan, kendisini yeniden tan\u0131mlayan insanlar\u0131 buluruz bu romanlarda ve Ayten de. Roman bat\u0131l\u0131- la\u015fma s\u00fcrecinde, \u0130stanbul\u2019un \u00fcst s\u0131n\u0131f insanlar\u0131n\u0131n ya\u015fam tarz\u0131nda g\u00f6r\u00fclen yozla\u015fmay\u0131 anlat\u0131rken zaman\u0131n ve geleneklerin etkisini de g\u00f6stermeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. \u00dc\u00e7 b\u00f6l\u00fcmden olu\u015fan roman, birinci b\u00f6l\u00fcm\u00fcn anlat\u0131c\u0131s\u0131 olan anne Ayten Han\u0131m\u2019\u0131n Kalam\u0131\u015f ko- yunda ge\u00e7irmekte olduklar\u0131 bir yaz ak\u015fam\u0131 tasviriyle ba\u015flar. \u201c\u2026g\u00fcn karard\u0131. Deniz duruldu. K\u0131zg\u0131n g\u00fcne\u015f alt\u0131nda ak\u015fama kadar yapraklar\u0131 \u0131s\u0131n\u0131p k\u0131vr\u0131lan a\u011fa\u00e7lardan bayg\u0131n bir koku yay\u0131ld\u0131.\u201d On yedi on sekiz ya\u015flar\u0131nda, birbirinden afacan \u00fc\u00e7 gen\u00e7 k\u0131z ve k\u0131z karde\u015f olan anneleri Kalam\u0131\u015f koyunda bir yaz ge\u00e7irmekteler. Anlat\u0131c\u0131 Ayten Han\u0131m, k\u0131z\u0131 Ayten, Ayten Han\u0131m\u2019\u0131n ablas\u0131 ve iki k\u0131z\u0131. Ayten Han\u0131m hen\u00fcz on sekizindeyken d\u00fcnyaya getirmi\u015ftir k\u0131z\u0131n\u0131. Gen\u00e7li\u011finin bahar\u0131nda ya- \u015fad\u0131\u011f\u0131 hazin a\u015fk hik\u00e2yesinin sonucu, evlilik d\u0131\u015f\u0131 do\u011fmu\u015ftur k\u0131z\u0131 Ayten. Doktor olan Macit Bey sonradan pi\u015fman olsa da Ayten Han\u0131m ona d\u00f6nmemi\u015ftir ve eni\u015ftesinin yard\u0131m\u0131yla kurdu\u011fu diki\u015f at\u00f6lyesi olduk\u00e7a tan\u0131nm\u0131\u015f bir terzihane olmu\u015ftur. K\u0131z\u0131n\u0131 da bu at\u00f6lye sayesinde olduk\u00e7a refah i\u00e7inde ya\u015fatmay\u0131 ba\u015farm\u0131\u015f bir yaln\u0131z annedir. K\u0131z\u0131, ablas\u0131 ve onun iki k\u0131z\u0131yla Kalam\u0131\u015f koyunda yazlar\u0131n\u0131 ge\u00e7irirken ba\u015flayan romanda, yazar Ayten Han\u0131m\u2019\u0131n a\u011fz\u0131ndan, \u201cAnadolu sahilinin belki en g\u00fczel k\u00f6\u015fesi, Kalam\u0131\u015f.\u201d tan\u0131m\u0131n\u0131 yaparken o y\u0131llar\u0131n Kalam\u0131\u015f\u2019\u0131n\u0131 ne \u00e7ok merak ettiriyor. \u00d6zellikle de biz \u015fimdiki zaman\u0131n okuyucular\u0131na. K\u0131sacas\u0131 onlar, Fenerbah\u00e7e ve Moda iskelesinin aras\u0131n\u0131 kendilerine \u201chususi bir deniz par\u00e7as\u0131\u201d ola- rak ya\u015fayan, \u015fansl\u0131 zaman\u0131n ve z\u00fcmrenin insanlar\u0131d\u0131r. T\u00fcm hayat\u0131n\u0131 k\u0131z\u0131na adam\u0131\u015ft\u0131r Ayten Han\u0131m. Kendisinin \u201chayal\u00ee saadet\u201d u\u011fruna d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc durumu, k\u0131z\u0131na ya\u015fatmamak i\u00e7in ya\u015fayan ve sava\u015fan bir annedir. Kendisinin d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc zay\u0131fl\u0131\u011fa d\u00fc\u015fmeyece- \u011fine inand\u0131\u011f\u0131 ve \u00f6yle yeti\u015ftirdi\u011fi k\u0131z\u0131na kendi ad\u0131n\u0131 verir. Ayten onun \u201chicran dolu \u00f6mr\u00fcn\u00fcn yeg\u00e2ne \u00fcmidi ve tesellisi\u201d olur. Onu yeni zamana en uygun bi\u00e7imde yeti\u015ftirmektir amac\u0131. Eski ve yeni hayat\u0131n kad\u0131nlar\u0131n\u0131 anlat\u0131r \u015fu sat\u0131rlar: \u201cKad\u0131nlar\u0131 serbest ve maddi varl\u0131\u011fa kar\u0131\u015ft\u0131ran yeni hayatta muvaffak olmak i\u00e7in eski telakkiler ve samimi g\u00f6n\u00fcl rab\u0131talar\u0131 hi\u00e7 de k\u00e2fi de\u011fil. Biz \u00f6yle bir neslin kad\u0131nlar\u0131y\u0131z ki, arkam\u0131zda erke\u011fi mutlak ve yeg\u00e2ne varl\u0131k telakki eden bir harem hayat\u0131 mevcutken, taze samimi sevgilerle dahi \u2016MAHUR BESTE 11","kalplerimiz ve tecr\u00fcbesiz, silahs\u0131z, avare ba\u015flar\u0131m\u0131zla erkeklerin aras\u0131na kar\u0131\u015ft\u0131k. Bu erkekler i\u00e7in umulmaz bir av d\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc idi\u2026\u201d Ayten Han\u0131m, bu ge\u00e7i\u015f d\u00f6nemi kad\u0131nlar\u0131n\u0131n yitirdikleri \u00fcmidi ise \u015f\u00f6yle dile getirir: \u201cBizim neslin kad\u0131nl\u0131\u011f\u0131, bu davada \u00e7ok y\u0131prand\u0131. Kimi hayal ve \u00fcmidini kaybetti. Kimi de benim gibi hen\u00fcz yirmi ya\u015f\u0131nda hayattan ka\u00e7arak b\u00fct\u00fcn tesellisini k\u0131z\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131na koymaya mecbur oldu.\u201d K\u0131z\u0131 i\u00e7in hayat\u0131n\u0131 feda eden annenin h\u00fcz\u00fcn dolu hayat \u00f6zeti. Kendisi, a\u015fka hasret duygular\u0131n\u0131, k\u0131z\u0131n\u0131n ya\u015fam\u0131nda \u00fcmitlendiren bir anne olarak s\u00f6yler \u015fu s\u00f6zleri: \u201cBenim g\u00f6n\u00fcl dolusu a\u015fka hasret kalan ruhum, onun h\u00fcviyetinde, onun varl\u0131\u011f\u0131nda ya\u015fad\u0131k\u00e7a, ben bekledi\u011fim o mes\u2019ut hayali bula- ca\u011f\u0131m\u2026 Ben onun taze varl\u0131\u011f\u0131nda ya\u015fayaca\u011f\u0131m.\u201d Terk edilmi\u015f bir kad\u0131nd\u0131r Ayten Han\u0131m ve k\u0131z\u0131n\u0131n babas\u0131 doktor olan Macit Bey, k\u0131z\u0131 sekiz ya\u015f\u0131na geldi\u011finde birle\u015fme teklifiyle kar\u015f\u0131s\u0131na \u00e7\u0131k\u0131nca de\u011fi\u015fmeyecek kararl\u0131l\u0131\u011f\u0131yla reddeder. \u201cSeven g\u00f6- n\u00fcller daima itina isteyen nadide fidanlar gibidir. Biraz ihmal onlar\u0131 kurutur. Benim y\u0131llarca ihmal g\u00f6ren g\u00f6nl\u00fcmde ye\u015fermek \u00fcmidi kal\u0131r m\u0131?\u201d diye yazar defterine. Ya\u015fam hik\u00e2yesinin bu a\u011f\u0131r y\u00fc- k\u00fcn\u00fc ise k\u0131z\u0131na hissettirdi\u011finin de fark\u0131ndad\u0131r. Ne var ki, kendisi i\u00e7inde zordur ya\u015fad\u0131klar\u0131. \u201cEv- latlar\u0131n babal\u0131k mesuliyetlerini de \u00fczerine alan anneler i\u00e7in b\u00fct\u00fcn \u00fcmitlerini bu ya\u015ftaki k\u0131z\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131na koymak \u00e7ok zahmetli.\u201d der. Yirmili y\u0131llar\u0131n sonlar\u0131nda ya\u015fayan bu ge\u00e7i\u015f d\u00f6nemi kad\u0131nlar\u0131n\u0131n de\u011fi\u015fimleri de \u015fa\u015f\u0131rt\u0131c\u0131 geliyor asl\u0131nda. \u00d6rne\u011fin; Kalam\u0131\u015f\u2019tan k\u0131\u015fl\u0131\u011fa ge\u00e7i\u015fte son yaz gecesi yeme\u011finde, on alt\u0131, on yedi ya\u015f\u0131ndaki gen\u00e7 k\u0131zlara bira ikram ederler. H\u0131zl\u0131 bir de\u011fi\u015fim. Modern bir e\u011fitim alan ve iyi bir terbiye s\u00fcreci ge\u00e7irmi\u015f olan Ayten i\u00e7in ilk beklenilen, i\u00e7inde bulundu\u011fu \u00e7evredeki erkeklerin oyununa gelmemek ve sosyal hayatta erkeklerin yapabilece\u011fi i\u015fleri kad\u0131nlar\u0131n da yapabilece\u011fini onlara g\u00f6stermek. Yani daima ak\u0131ll\u0131 olmak ve ba\u015far\u0131y\u0131 kan\u0131tlamak. Bunun yan\u0131 s\u0131ra kad\u0131n bu sava\u015f\u0131 verirken erkek, cemiyet hayat\u0131nda kad\u0131nlarla bir arada ya\u015fama fikrini benimseyememi\u015ftir. Romanda Ayten\u2019e a\u015f- k\u0131n\u0131 itiraf eden Adnan Bey i\u00e7in Ayten\u2019in d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fckleri de bunu anlatmak istiyor. \u201cHayat\u0131na kar\u0131\u015f- mak istedi\u011fi kad\u0131n\u0131n temay\u00fcllerini ve arzular\u0131n\u0131 anlamadan ona kalbinden bahsetmek b\u00fcy\u00fck gaf- let.\u201d Roman\u0131n ikinci b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde anlat\u0131c\u0131, u\u011fruna bir \u00f6m\u00fcr adanan Ayten\u2019dir. Annesi duygular\u0131n\u0131 bir defterle payla\u015fmas\u0131n\u0131 \u00f6nerir, o da kabul eder. Okulun son y\u0131l\u0131n\u0131 da bitiren Ayten, annesiyle uzun bir Avrupa seyahatine \u00e7\u0131kar. B\u00f6ylece o y\u0131llar\u0131n \u0130stanbul\u2019undan sonra Avrupa\u2019n\u0131n da sokaklar\u0131n\u0131 \u2016MAHUR BESTE 11","g\u00f6rm\u00fc\u015f oluruz. \u201cViyana, d\u00fc\u015fk\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcne ra\u011fmen h\u00e2l\u00e2 kibarl\u0131\u011f\u0131n\u0131 muhafaza eden bir asilzadeye ben- ziyor.\u201d Bu tan\u0131m b\u00fcy\u00fck sava\u015f sonras\u0131 bir Avrupa \u015fehrini ne g\u00fczel anlatm\u0131\u015f. Art\u0131k on sekiz ya\u015f\u0131n\u0131 bitirmi\u015f olan Ayten, g\u00fcnlerini resim yaparak, tenis oynayarak ve annesinin ald\u0131\u011f\u0131 otomobille gezerek ge\u00e7irmektedir. Biraz ha\u015far\u0131d\u0131r Ayten. Aile i\u00e7inde s\u00f6z\u00fcn\u00fc pek sak\u0131nma- makla an\u0131l\u0131r. Kendi kaderini k\u0131z\u0131na ya\u015fatmamak i\u00e7in \u00e7abalayan ve bunda da ba\u015far\u0131l\u0131 olan annesi sayesinde, babas\u0131zl\u0131\u011f\u0131 bir sorun olarak g\u00f6rmemi\u015ftir. Gitti\u011fi tenis kortunda arkada\u015flar edinir. G\u00fc- zelli\u011fi, yetene\u011fi ve kendisine g\u00fcvenen ki\u015fili\u011fiyle hayranlar\u0131n\u0131 artt\u0131r\u0131r. Hatta teyzesinin k\u0131z\u0131 olan Sevgi\u2019nin ni\u015fanl\u0131s\u0131 Ferit Kami Bey de Ayten\u2019e \u00e2\u015f\u0131k olur. Bunu itiraf etti\u011finde Ayten kendisini rencide olmu\u015f hisseder ve Ferit Kami Bey\u2019e kendisini toparlamas\u0131 gerekti\u011fini s\u00f6yler. Ancak Ferit Kami yine Ayten\u2019e gelir ve bunu ba\u015faramayaca\u011f\u0131n\u0131, sevmedi\u011fi bir insan\u0131 mesut edemeyece\u011fini itiraf eder ve ni\u015fan bozulur. Duygusal ve i\u00e7ine kapan\u0131k bir gen\u00e7 k\u0131z olan Sevgi bunal\u0131ma girer ve babas\u0131yla seyahate \u00e7\u0131kar. Ve Ayten ilk kez babas\u0131z olman\u0131n eksikli\u011fini hisseder. Bir baban\u0131n te- sellisinin nas\u0131l bir duygu olabilece\u011fini merak eder. G\u00fcnlerini daha \u00e7ok resim yaparak ge\u00e7irmektedir Ayten. \u00c7ok sevdi\u011fi tenise de oradaki bir ba\u015fka hayran\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ara verir. Tenisten tan\u0131d\u0131\u011f\u0131 Orhan Bey ise davran\u0131\u015flar\u0131 ile Ayten\u2019in ilgisini \u00e7ek- meye ba\u015flar. Resim yapt\u0131\u011f\u0131, otomobille gezdi\u011fi yerlerde s\u0131k s\u0131k kar\u015f\u0131s\u0131na \u00e7\u0131kar. Bir g\u00fcn Orhan Bey at\u0131yla, Ayten de otomobiliyle yar\u0131\u015f yapmaya karar verirler. Ve Orhan Bey\u2019in at\u0131, Ayten\u2019in araba- s\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcne \u00e7\u0131kar ve kaza ge\u00e7irirler. \u0130kinci b\u00f6l\u00fcm bu kaza ile sonlan\u0131rken, \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc b\u00f6l\u00fcm\u00fc art\u0131k yazar\u0131n kendisinden okumaya ba\u015flar\u0131z. Hastaneye kald\u0131r\u0131lan Orhan Bey\u2019in yaras\u0131 hafiftir. Ayten ba\u015f\u0131ndan yaralanm\u0131\u015ft\u0131r, durumu a\u011f\u0131rd\u0131r. Hastanede ise yollar\u0131 babas\u0131yla kesi\u015fir. Hastanenin ba\u015fhekimi Macit Bey\u2019dir. Annesi k\u0131z\u0131n\u0131n ba\u015fu- cunda beklerken odaya giren Macit Bey, hastan\u0131n kendi k\u0131z\u0131 oldu\u011funu anlar. Ayten Han\u0131m\u2019la bir- likte k\u0131zlar\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131ndan bir saniye dahi ayr\u0131lmazlar. Macit Bey, Ayten Han\u0131m\u2019\u0131n affetmesi i\u00e7in \u00e7abalasa da kar\u015f\u0131s\u0131nda kinini bitirmemi\u015f bir kad\u0131n vard\u0131r. Ayten iyile\u015fir ve taburcu edilir. Tedaviye evde devam edilecektir. Doktor Macit Bey ise k\u0131z\u0131n\u0131n ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011frenmesini istemektedir ve ona bir mektupla t\u00fcm ger\u00e7e\u011fi anlat\u0131r. Babas\u0131n\u0131n kim oldu\u011funu \u00f6\u011frenen Ayten, annesi ile babas\u0131n\u0131 birle\u015ftirmek ister. Bu arada Orhan Bey duygular\u0131n\u0131 Ayten\u2019e a\u00e7ar ve ona evlenme teklifi eder. Ayten de y\u00fcre\u011finde b\u00fcy\u00fcyen a\u015fk\u0131n fark\u0131ndad\u0131r ve teklifi kabul eder. Bu d\u00fc\u011f\u00fcnle annesi ile babas\u0131n\u0131 birle\u015ftirmeyi ba\u015far\u0131r. Ard\u0131ndan balay\u0131 ve mutlu son. \u2016MAHUR BESTE 11","Roman\u0131 bitirdi\u011finizde siyah beyaz bir T\u00fcrk filminin i\u00e7inden \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131 hissediyorsunuz. Ben T\u00fcr- kan \u015eoray ve Ediz Hun\u2019u yak\u0131\u015ft\u0131rd\u0131m ba\u015frollere. En g\u00fczel yan\u0131 ise kitab\u0131 okudu\u011funuz s\u00fcre bo- yunca, Eski \u0130stanbul\u2019da ya\u015fad\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131 hissetmek. Sakin ve ye\u015fil bir \u0130stanbul\u2019da tertemiz deniz ko- kusunu solumak. Ve anlad\u0131m ki, mutlu a\u015fk romanlar\u0131n\u0131 \u00e7ok seviyorum. Selim \u0130leri\u2019den okudu\u011fum \u015fu al\u0131nt\u0131, san\u0131r\u0131m tam da bu konuya uygun olacak: \u201cCemal S\u00fcreyya, pop\u00fcler a\u015fk romanlar\u0131n\u0131n yabana at\u0131lmamas\u0131 gerekti\u011fini yazm\u0131\u015ft\u0131. Bir folklor zenginli\u011fi yakal\u0131yordu a\u015fk romanlar\u0131nda. \u0130nsan\u0131m\u0131z\u0131n g\u00f6n\u00fcl tari- hine ili\u015fkin panoramay\u0131 onlarda buluyordu.\u201d Ve bu romanla ilgili son olarak; Selim \u0130leri, \u201c2009\u2019da Ayten\u2019i benden ba\u015fka ka\u00e7 ki\u015fi okumak is- ter?\u201d diye soruyor. Kendisiyle birlikte bir ki\u015fi daha var, ben. Bu say\u0131n\u0131n \u00e7o\u011falmas\u0131n\u0131 umut etmek- ten ba\u015fka bir \u015fey kalm\u0131yor g\u00fcn\u00fcm\u00fczde. Yine ayn\u0131 yaz\u0131s\u0131nda, \u201cAyten hepi topu yetmi\u015f y\u0131lda g\u00f6\u00e7- m\u00fc\u015f.\u201d derken ki umutsuzlu\u011funu gidermeyi umut ettim, roman\u0131 okudu\u011fum s\u00fcre boyunca. Ayten\u2019den alt\u0131 y\u0131l sonra yazd\u0131\u011f\u0131 Cephe Gerisi roman\u0131 1933 y\u0131l\u0131nda Kanaat K\u00fct\u00fcphanesi taraf\u0131ndan yay\u0131mlan\u0131r. Ayten a\u015fk, evlilik, aile anlay\u0131\u015f\u0131 \u00fczerine yazd\u0131\u011f\u0131 romanlar s\u0131n\u0131f\u0131na \u00f6rnekken; Cephe Ge- risi ise Birinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131 s\u0131ras\u0131nda ba\u015fta \u0130stanbul olmak \u00fczere cephe gerisindeki halk\u0131n ya\u015fa- m\u0131n\u0131 konu alan romanlar\u0131 aras\u0131ndad\u0131r. Birinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131 s\u0131ras\u0131nda \u0130stanbul\u2019un sosyal hayat\u0131 i\u00e7inde bir y\u00fczba\u015f\u0131 ve ailesini anlat\u0131r roman. Sava\u015f d\u00f6neminin en \u00f6nemli unsurlar\u0131 aras\u0131nda say\u0131lan sava\u015f zenginlerinin ya\u015fam\u0131 da i\u015flenir. Bu bak\u0131mdan olduk\u00e7a dikkat \u00e7ekici hik\u00e2yelere rastlan\u0131r ro- manda. Y\u00fczba\u015f\u0131 Faruk ve arkada\u015flar\u0131 b\u00fcy\u00fck sava\u015f\u0131n ba\u015flamas\u0131 ile heyecan ya\u015farken sava\u015f ilan\u0131 \u0130stanbul\u2019da tela\u015fs\u0131z kar\u015f\u0131lan\u0131r, hatta bir bayram sevinci havas\u0131 estirir. \u00d6yle ki, \u0130stanbul\u2019da sabaha kadar davul sesleri duyulur. Ana karakter Y\u00fczba\u015f\u0131 Faruk, idealist bir askerdir. Ba\u015fkumandan vekilinin istihba- rat \u015fubesinde \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r. Tesad\u00fcf sonucu tan\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 Narin ile evlenir. Narin iyi bir ailenin e\u011fitimli k\u0131z\u0131d\u0131r. Evlendikten k\u0131sa bir s\u00fcre sonra da bir o\u011fullar\u0131 olur. Bu arada Y\u00fczba\u015f\u0131 Faruk \u00e7e\u015fitli belgeleri yurt d\u0131\u015f\u0131na ula\u015ft\u0131rmakla g\u00f6revlendirilir. Ancak onun istedi\u011fi askerlik bu de\u011fildir. O, cepheye git- mek ister ve giden arkada\u015flar\u0131na imrenir. Cephe gerisindeyse durum iyice k\u00f6t\u00fcle\u015fir. Halk\u0131n ya\u015fam seviyesinde b\u00fcy\u00fck d\u00fc\u015f\u00fc\u015fler ya\u015fanmaktad\u0131r. \u201cHalk\u0131n ekme\u011fine toprak kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00f6yleniyordu. Bu sefalet salg\u0131n bir h\u00e2lde \u015fehre dal budak sararken bir\u00e7ok rivayetler de i\u015fitiliyordu. Baz\u0131 n\u00fcfuzlu adamlar memlekete gelmeyen \u015feker gibi, \u2016MAHUR BESTE 11","ipekli gibi, kahve gibi \u015feyleri bulduklar\u0131 vesika ile getiriyor, pahal\u0131 pahal\u0131 sat\u0131yor ve zengin olu- yorlard\u0131. \u0130stanbul\u2019un kenar mahallerinde orta ve fakir s\u0131n\u0131f halk b\u00f6yle gazs\u0131zl\u0131ktan karanl\u0131kta a\u00e7 ve \u00e7\u0131plak yatarken baz\u0131 kibar mahallelerinde sabahlara kadar d\u00fc\u011f\u00fcnler, e\u011flenceler yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131, hatta bu zenginlerin birbirleri ile yar\u0131\u015f etmek i\u00e7in avu\u00e7 dolusu para sarf ettikleri s\u00f6yleniyordu. B\u00fct\u00fcn bu rivayetler dilden dile, mahalleden mahalleye, \u015fehirden \u015fehre yay\u0131ld\u0131k\u00e7a adeta yeni zenginlerin bir masal hayat\u0131 gibi ak\u0131llar oynat\u0131c\u0131 bir cennet \u00e2lemi ya\u015fad\u0131klar\u0131na h\u00fck\u00fcm veriliyordu.\u201d Bu al\u0131nt\u0131dan anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi \u0130stanbul iki ayr\u0131 hayat ya\u015famaktad\u0131r. Biri sefalet, di\u011feri alabildi\u011fine ihti\u015faml\u0131\u2026 Y\u00fczba\u015f\u0131 Faruk binba\u015f\u0131l\u0131\u011fa terfi edilir ve bir yurt d\u0131\u015f\u0131 g\u00f6revinde \u015eekerzade Hakk\u0131 Bey ile tan\u0131\u015f\u0131r. Hakk\u0131 Bey de bir\u00e7oklar\u0131 gibi ticaretle u\u011fra\u015fmaktad\u0131r ve Faruk\u2019a da birlikte ticaret yapmay\u0131 teklif eder ancak Faruk kabul etmez. Olduk\u00e7a kurnaz olan \u015ee- kerzade Hakk\u0131 Bey ise d\u00f6n\u00fc\u015fte \u0130stanbul\u2019daki e\u015fine verilmek \u00fczere bir \u00e7anta g\u00f6t\u00fcrmesini rica eder. Faruk, asker oldu\u011fu i\u00e7in bavullar\u0131 ara\u015ft\u0131r\u0131lmamaktad\u0131r ve fark\u0131nda olmadan \u015eekerzade Hakk\u0131 Bey\u2019in kuryeli\u011fini yapm\u0131\u015ft\u0131r. Bavulda l\u00fcks ihtiya\u00e7 mal- lar\u0131 vard\u0131r. Bu arada Faruk ve Hakk\u0131 Bey\u2019in e\u015fi dedi\u011fi ger\u00e7ekte metresi olan Dilruba Han\u0131m aras\u0131nda bir ili\u015fki ba\u015flar. Faruk h\u00e2l\u00e2 cepheye gitmek istemektedir ancak her m\u00fcracaat\u0131nda Dilruba y\u00fcksek tan\u0131d\u0131klar\u0131 sayesinde buna engel olur. Narin de bir arkada\u015f\u0131ndan bu ili\u015fkiyi \u00f6\u011frenir ancak kocas\u0131n\u0131n bir buhran ya\u015fad\u0131- \u011f\u0131na, bir g\u00fcn ona kesinlikle d\u00f6nece\u011fine inan\u0131r. Bu arada sava\u015f biter ve kaymakam olan Faruk, arkada\u015flar\u0131yla Anadolu\u2019ya ge\u00e7meye karar verir. Bu haberi ilk \u00f6nce Dilruba\u2019ya vermek i\u00e7in gitti- \u011finde, vazge\u00e7emedi\u011fi kad\u0131n\u0131n i\u015fgal kuvvetlerinden bir askerle evden \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenir. Bu durum yapt\u0131klar\u0131n\u0131n, ya\u015fad\u0131klar\u0131n yanl\u0131\u015f oldu\u011funu anlamas\u0131na neden olur. Ertesi ak\u015fam arkada\u015flar\u0131yla Hisar\u2019dan Beykoz\u2019a kay\u0131kla ge\u00e7ecektir ve kay\u0131kta k\u00fcrekleri \u00e7ekecek olan ise Faruk\u2019un sad\u0131k ve fedak\u00e2r kar\u0131s\u0131 Narin\u2019den ba\u015fkas\u0131 de\u011fildir. D\u00f6neminde binlerce hayran\u0131 olan Burhan Cahit\u2019in ger\u00e7ek \u0130stanbul\u2019un hi\u00e7 olmazsa bir d\u00f6nemini, b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc bizlere anlatt\u0131\u011f\u0131n\u0131 yads\u0131mak olmaz bana g\u00f6re. Bu romanlardan, -belli bir kesime ait olsa da- o d\u00f6nem insanlar\u0131n\u0131n ya\u015fam\u0131n\u0131 \u00f6\u011freniriz. Ne giydikleri, neler ya\u015fad\u0131klar\u0131, i\u00e7inde bulunduklar\u0131 ortam gibi\u2026 Ve di\u011fer pop\u00fcler olarak nitelendirilen yazarlar gibi ya\u015fad\u0131klar\u0131 d\u00f6neme b\u00fcy\u00fck okur \u2016MAHUR BESTE 11","kitleleri kazand\u0131ran Burhan Cahit\u2019i, sahaflar\u0131n\u0131n tozlu raflar\u0131nda unutmak hak edilmi\u015f bir son ol- mamal\u0131\u2026 \u00dcstelik Burhan Cahit ve di\u011ferleri ya\u015fad\u0131klar\u0131 d\u00f6nemdeki sosyok\u00fclt\u00fcrel de\u011fi\u015fimi roman- lar\u0131yla yans\u0131tmaktayken, bu de\u011fi\u015fime y\u00f6n vermeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken\u2026 \u2016MAHUR BESTE 11","\u00d6DEVLERE KAR\u015eI B\u0130R \u0130SYAN BET\u00dcL AYG\u00dcN G\u00d6RG\u00dcL\u00dc \u201c\u00d6\u011frenme arzusunun \u00f6deve ihtiyac\u0131 yoktur.\u201d \u201cY\u0131llard\u0131r haks\u0131z bir \u015fekilde evine girdi\u011fim b\u00fct\u00fcn \u00f6\u011frencilerime\u2026\u201d ithaf\u0131yla ba\u015fl\u0131yor kitap. Bu c\u00fcmleden sonra fark ettim ki evet, biz \u00f6\u011fretmenler yaln\u0131zca s\u0131n\u0131fla s\u0131n\u0131rl\u0131 kalm\u0131yoruz \u00f6\u011frencileri- mizin hayat\u0131nda. Verdi\u011fimiz \u00f6devlerle, tepkilerle, kurdu\u011fumuz c\u00fcmlelerle, davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zla kalp- lerinde veya ak\u0131llar\u0131nda ama muhakkak bir \u015fekilde evlerine kadar g\u00f6t\u00fcr\u00fcyorlar bizi. Bazen onlar buyur ediyor bazen de istenmeyen bir misafir gibi biz kendimiz kap\u0131n\u0131n e\u015fi\u011finde bitiveriyoruz. \u201cS\u0131n\u0131fta \u0130syan Var!\u201d bu haks\u0131z giri\u015fin en b\u00fcy\u00fck sebebine kar\u015f\u0131 olan isyan\u0131 konu ediyor. \u015eimdiki yeti\u015fkinler olarak bizim de kendi okul zamanlar\u0131m\u0131zda, \u00e7ocuklu\u011fumuzda yapmak veya ya\u015famak istedi\u011fimiz ne varsa hepsinin \u00f6n ko\u015fulu olarak kar\u015f\u0131m\u0131za dikilen, g\u00f6z\u00fcm\u00fczde s\u00fcrekli b\u00fcy\u00fcyen o dev: \u00d6devler! Sam, \u00e7ok ve a\u011f\u0131r ev \u00f6devleri y\u00fcz\u00fcnden \u00e7ocuklu\u011funu ya\u015fayamad\u0131\u011f\u0131n\u0131, babas\u0131yla bir a\u011fa\u00e7 ev in\u015fa etmeye, in\u015fa etseler bile i\u00e7inde oyun oynamaya vaktinin olmayaca\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcnde bir \u201cya\u015fam hakk\u0131\u201d talebiyle kendisini s\u0131ras\u0131n\u0131n \u00fcst\u00fcnde buluyor. Bir isyan bayra\u011f\u0131 bu! Bir zamanlar hepimizin ancak i\u00e7inde ba\u015flatabildi\u011fi o hakl\u0131 isyan\u0131, Sam bir eyleme d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcyor. Bu durumun beklenen bir sonucu olarak okuldan uzakla\u015ft\u0131rma ve uyar\u0131larla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131yor. Okuldan uzakla\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131 o g\u00fcnlerden birinde kom\u015fusu Bay Kalman ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131nda ondan, okulun kendisine bir savunma hakk\u0131 vermesi gerekti\u011fini \u00f6\u011freniyor. \u0130\u015fte bundan sonras\u0131 tam bir macera! \u201c\u00d6devlerin anayasal ol- mad\u0131\u011f\u0131 gerek\u00e7esiyle\u201d okula dava a\u00e7mak isteyen kahraman\u0131m\u0131z Sam, i\u015fe emekli olan Avukat Bay Kalman\u2019\u0131 davas\u0131n\u0131 \u00fcstlenmesi i\u00e7in ikna ederek ba\u015fl\u0131yor. Elbette bin bir t\u00fcrl\u00fc muziplikle. Yak\u0131n arkada\u015flar\u0131 Jeasang, Catalina, Alistair ve ablas\u0131 Sadie\u2019nin de i\u00e7inde oldu\u011fu bir tak\u0131m kuruluyor. Tak\u0131m\u0131n en bilge ve en ya\u015fl\u0131 \u00fcyesi Bay Kalman\u2019\u0131n \u00f6nc\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcnde a\u00e7acaklar\u0131 toplu dava i\u00e7in haz\u0131r- l\u0131klara ba\u015fl\u0131yorlar. Anne babalardan gelen uyar\u0131lar, cezaland\u0131rmalar ve uzakla\u015ft\u0131rmalarla ba\u015flayan s\u00fcre\u00e7, b\u00fcy\u00fck ve e\u015fsiz bir m\u00fccadele sayesinde t\u00fcm \u00fclkede ses getirmelerine kadar uzan\u0131yor. Kitab\u0131n orijinal ad\u0131 Class Action. Fakat T\u00fcrk\u00e7eye do\u011fru bir \u015fekilde \u00e7evrilen bu kitapta bir aksiyondan ve \u2016MAHUR BESTE 11","isyandan \u00e7ok daha fazlas\u0131n\u0131n bulundu\u011funu vur- gulamak gerek. Memnun kalmad\u0131\u011f\u0131m\u0131z ve de- \u011fi\u015ftirmek istedi\u011fimiz bir konu hakk\u0131nda hare- kete ge\u00e7meye, haklar\u0131m\u0131z\u0131 bilerek bu haklar\u0131 elde etmek i\u00e7in bilin\u00e7li ve diren\u00e7li bir \u015fekilde m\u00fccadele etmeye, engelleri a\u015f\u0131p pes etmeden azimle yola devam etmeye, yedi kere d\u00fc\u015f\u00fcp se- kizinci kez yeniden kalkmaya, ne olursa olsun sil ba\u015ftan ba\u015flayacak g\u00fcc\u00fc ve sabr\u0131 bulmaya, farkl\u0131l\u0131klara sayg\u0131ya, i\u015f birli\u011finin \u00f6nemine, aile olmaya temas eden \u00e7ok k\u0131ymetli ve g\u00fczel bir hik\u00e2ye S\u0131n\u0131fta \u0130syan Var! Kendisi de bir \u00f6\u011fretmen olan yazar Steven B. Frank, d\u00fcnya genelinde ge\u00e7erli hak ve \u00f6zg\u00fcrl\u00fckleri kitab\u0131n oda\u011f\u0131na yerle\u015ftirerek kahramanlar\u0131 \u00e7ocuklar olan bir maceraya ortak ediyor okuyucular\u0131n\u0131. Yaln\u0131zca okuyucular\u0131n\u0131 de\u011fil hatta kendisi de tak\u0131m\u0131n bir par\u00e7as\u0131 olarak \u00e7ocuklar\u0131n saf\u0131nda yer ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 kitab\u0131n b\u00fct\u00fcn\u00fcnde hissettiriyor. \u00dcstelik didaktizmden uzak ve \u00e7ok e\u011flenceli bir \u015fekilde yap\u0131yor bunu. Kitab\u0131n sonunda anayasal haklar\u0131m\u0131z\u0131n yaz\u0131l\u0131 metinler olmakla kalmay\u0131p hayat\u0131- m\u0131zda ne gibi de\u011fi\u015fimler ve farklar yaratabilece\u011fini de g\u00f6rm\u00fc\u015f oluyoruz. Bir isyanla ba\u015flayan bu maceran\u0131n ve davan\u0131n nas\u0131l sonland\u0131\u011f\u0131n\u0131 merak ediyorsan\u0131z hemen bir kitap\u00e7\u0131ya ko\u015fun. Son olarak l\u00fctfen tak\u0131m\u0131n en komik \u00fcyesi Alistair\u2019a da sevgilerimi iletin. \u2016MAHUR BESTE 11","KALB\u0130MDE HAZAN HIZIR \u0130RFAN \u00d6NDER Mutlulu\u011fu kan\u0131yor \u00e7ocuklu\u011fumun Ak\u015fam\u0131n koynunda ya\u011fl\u0131 urgan Ana dilim \u00f6lm\u00fc\u015f, dilsizim!.. Bak\u0131p ge\u00e7ilen uzun bir \u015fiir gibiyim. Zaten g\u00f6nl\u00fcm k\u0131r\u0131kt\u0131, darg\u0131nd\u0131 fele\u011fe, \u015eimdi hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ya\u015f\u0131yorum!.. Kap\u0131lar kapan\u0131yor y\u00fcz\u00fcme, \u0130\u00e7imdeki mutluluk kap\u0131s\u0131 da kilitli, K\u0131y\u0131ya vuran bir sandal gibi \u00e7arp\u0131p duruyorum ya\u015fama!.. Namluya s\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015f fi\u015fek gibiyim. Bir kefen gibi sar\u0131yor beni kar. Herkes i\u00e7in \u00f6ld\u00fcm, bir kendim i\u00e7in \u00f6lemedim!.. As\u0131ls\u0131z ihbarlarla t\u00f6rp\u00fcleniyor hayat\u0131m. G\u00f6zlerimde uykusuz gecelerin a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, Kalbimde hazan!.. Zulmetmeden g\u00f6\u00e7\u00fcyorum \u00e7ok \u015f\u00fck\u00fcr\u2026 \u2016MAHUR BESTE 11","RETKARPIT BAHR\u0130YE CADDES\u0130 VE L\u00dcKS\u00dcM\u00dcZ S\u0130NEMA! H\u00dcSEY\u0130N MINGIRO\u011eLU Yazl\u0131k sinema heyecan\u0131m\u0131z, havalar\u0131n \u0131s\u0131n\u0131p do\u011fan\u0131n ne\u015felenmesiyle ba\u015flayan bir ko\u015fu\u015fturma ola- rak ya\u015fan\u0131rd\u0131. Genelde Haziran\u2019\u0131n ilk haftalar\u0131na denk gelen \u015f\u00f6len ba\u015flang\u0131c\u0131, birka\u00e7 ya\u011fmur yiyip, ceketsiz, kap\u00fc\u015fonsuz gidemedi\u011fimiz g\u00fcnlere, en az da bir filmi dinmeyen ya\u011fmur alt\u0131nda yar\u0131da b\u0131rak\u0131p, \u00e7\u0131kmam\u0131za dek s\u00fcrerdi. O g\u00fcnlerde -ibrenin altm\u0131\u015f\u0131 g\u00f6sterdi\u011fi y\u0131llarda- semtimizin yazl\u0131k sinemalar\u0131, cadde \u00fczeri, \u00e7ar\u015f\u0131 i\u00e7i ve mahalle aralar\u0131ndakiler diye \u00fc\u00e7e ayr\u0131l\u0131rd\u0131. Biz cadde \u00fczerindeki iki sinemayla, kom\u015fu sokaktaki bir sinemay\u0131 kullan\u0131yorduk. O da bize fazlas\u0131yla yetiyordu zaten. Bu sinemalar\u0131n i\u00e7erisinde Piyale a\u011f\u0131r abi idi. \u00c7imli, toprakl\u0131 bir zemin \u00fczerinde, birbirinden ayr\u0131k tahta iskemleleri olan, kirece sokulup \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f hissi veren ve bah\u00e7eyi \u00e7epe\u00e7evre saran briket \u00f6rg\u00fc duvarl\u0131 bir sinemayd\u0131. Siyah paspartulu, beyaz hayal alemi sahnesi, hemen iki yan\u0131nda da d\u00fc\u015f\u00fck watajl\u0131 kolonlar\u0131 vard\u0131. Koskoca bir tarlan\u0131n i\u00e7ine oturtuldu\u011fundan, sivrisiyle, karas\u0131yla bol sinek \u00e7e\u015fitlerinin menusu olman\u0131z ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131... Hint filmleri oynat\u0131rd\u0131. Film \u00f6ncesi reklam ve gelecek program g\u00f6sterimleri yapmaz, T\u00fcrkiye a\u011f\u0131rl\u0131kl\u0131 d\u00f6nem haberlerinden \u00f6ne \u00e7\u0131kanlar\u0131n\u0131n yer ald\u0131\u011f\u0131 \u201chaberler\u201d ad\u0131 alt\u0131nda \u00fc\u00e7 be\u015f dakikal\u0131k bir haber film yay\u0131nlard\u0131. O y\u0131llar\u0131n g\u00f6zde haberleri altm\u0131\u015f devriminin sars\u0131c\u0131 g\u00f6r\u00fcnt\u00fclerinden se\u00e7ilirdi: Mahkeme sahneleri, Yass\u0131ada\u2019daki mahk\u00fbm ya\u015fam, idam sehpalar\u0131, \u00fcst r\u00fctbeli subay erkan\u0131 gibi. Haberlerin son b\u00f6l\u00fc- m\u00fcnde ise, yine o y\u0131llar\u0131n en \u00e7ok s\u00f6z\u00fc edilen bir futbol ma\u00e7\u0131n\u0131n -genelde ya milli ma\u00e7 ya da \u00fc\u00e7 b\u00fcy\u00fckler aras\u0131 kar\u015f\u0131la\u015fmalardan biri olurdu bu- Orhan Ayhan taraf\u0131ndan sanki o anda orada oyna- n\u0131yormu\u015f\u00e7as\u0131na heyecanlara bulanm\u0131\u015f bir bi\u00e7imde anlat\u0131l\u0131rlard\u0131. Haftada \u00fc\u00e7 kez film de\u011fi\u015ftirir, bunlardan en az ikisi Hint filmi olurdu. Hint filmi deyince de akla Raj Kapoor, Nergis geliyordu tabii. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu artistler Hint Sinemas\u0131n\u0131n (Bollywood\u2019un) T\u00fcrkan \u015eoray ile C\u00fcneyt Ark\u0131n\u2019\u0131 veya Belgin Doruk ile Ayhan I\u015f\u0131k\u2019\u0131yd\u0131. \u2016MAHUR BESTE 11","O kadar \u00e7ok Hint Filmi izler olmu\u015ftuk ki, Hintli filmciler, hi\u00e7 durmadan gece g\u00fcnd\u00fcz film \u00e7eki- yorlar ve bize ak\u0131n ak\u0131n yeni film g\u00f6nderiyorlar san\u0131yorduk. Sanki, Raj Kopoor filmi orda \u00e7ekiyor, galas\u0131n\u0131 bizim Piyale\u2019de veriyordu! \u0130\u015fin ger\u00e7e\u011fiyse, sinema, her sene g\u00f6steregeldi\u011fi filmleri, bir sonraki y\u0131l \u00fczerine birka\u00e7 yeni film ekleyerek yeniden \u00f6n\u00fcm\u00fcze s\u00fcr\u00fcyor olmas\u0131yd\u0131. Ancak insanlar bundan rahats\u0131z olmuyor, eski bir dostu y\u00e2d edercesine tekrar filmlerine de ayn\u0131 heyecanla gidi- yorlard\u0131. Babam, Annem onlar\u0131n hayranlar\u0131yd\u0131. Bu demek oluyordu ki biz haftan\u0131n iki ak\u015fam\u0131 Pi- yale\u2019deyiz. O yaz geceleri \u00e7ocuklu\u011fumun d\u00fc\u015f zenginli\u011fi, g\u00fcc\u00fcn\u00fc sevin\u00e7lerden alan kanatlar\u0131, engel tan\u0131mayan co\u015fkular\u0131yd\u0131. Hi\u00e7 unutam\u0131yorum. Babam yorgun arg\u0131n i\u015ften gelir, daha ayakkab\u0131s\u0131n\u0131 \u00e7\u0131karmadan, \u201cHan\u0131m hemen yiyelim de film de\u011fi\u015fmi\u015f, sinemaya ka\u00e7al\u0131m!\u201d der, apar topar nereye yedi\u011fimizi bilmeden \u201ct\u0131k\u0131n\u0131r\u201d \u00e7\u0131kard\u0131k. Sinema \u00e7ok uzak de\u011fil, yirmi dakika mesafede. Tabii o zamanlar\u0131 y\u00fcr\u00fcme al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 var, \u015fimdi olsa taksi on k\u00e2\u011f\u0131t, ver kurtul! Ancak o g\u00fcnlerin sinema keyfi, daha yolda ba\u015flar, herkesin taraf oldu\u011fu bir d\u00fc\u011f\u00fcn \u015fenli\u011fine d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcrd\u00fc. Ben e\u011flencenin o k\u0131sm\u0131n\u0131 \u00e7ok severdim. Yast\u0131klar, be\u015fikler, \u00e7ad\u0131rlar, sepetler, enva\u0131 \u00e7e\u015fit yiyecek, i\u00e7ecek\u2026 Hele mevsim biraz ge\u00e7mi\u015f ise, ya\u011fmura tedbir giysiler, \u015femsiyeler, naylonlar... herkesin eli kolu dolu olurdu; g\u00f6rseniz temkinlili\u011fiyle maruf \u0130ngilizler \u00c7anakkale Sava\u015f\u0131na geliyor san\u0131rs\u0131- n\u0131z. Hele de sineman\u0131n \u00fczerinde bulundu\u011fu caddeye \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, t\u00fcm spotlar\u0131n \u00fczerinde patlad\u0131\u011f\u0131 sahne y\u0131ld\u0131zlar\u0131na d\u00f6nerdik. Y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcze dek her \u015feyimiz de\u011fi\u015firdi. Ama \u00f6nce \u015fu caddeyi bir anlatay\u0131m: O da kendine \u00f6zg\u00fc \u00fcn\u00fcyle \u015fehzadenin g\u00f6zdesi, sinemalar\u0131m\u0131z\u0131n \u201cRedkarp\u0131t\u201d\u0131, ad\u0131yla san\u0131yla Bahriye Caddesi can\u0131m! Bir kalemde ge\u00e7ilmez. Ad\u0131 semt tarihine koca koca harflerle ka- z\u0131nm\u0131\u015f. Bir zamanlar\u0131n t\u00fcm \u00e7evre semtlerinin pisli\u011fini toplay\u0131p, Halice atan derenin yata\u011f\u0131, semtin aort damar\u0131... Sinemalar\u0131n K\u0131rm\u0131z\u0131 Hal\u0131s\u0131, Bahriye Caddesi (Tonos), Kas\u0131mpa\u015fa \u0130skelesinden ba\u015flar, Dolap- dere\u2019ye \u00e7eyrek kalaya dek (\u0130plik\u00e7i Dura\u011f\u0131\u2019na kadar) uzan\u0131rd\u0131. Cadde enine \u00fc\u00e7 b\u00f6l\u00fcmden olu\u015fu- yordu: ortada d\u00f6rt metrelik k\u0131sm\u0131 yayalara ayr\u0131lm\u0131\u015ft\u0131 (bu k\u0131sma biz Tonos diyorduk). Tonos\u2019un iki yan\u0131 da ta\u015f\u0131tlara aitti... Say\u0131m ve s\u0131k\u0131y\u00f6netim g\u00fcnleri hari\u00e7, g\u00fcn\u00fcn her saati bir podyum g\u00f6r\u00fcn\u00fc- m\u00fcndeki Tonos\u2019un \u00fczeri yayayla doluydu. Yolun ba\u015f\u0131nda eski Divanhane yeni Kuzey Deniz Saha Komutanl\u0131\u011f\u0131, hemen ard\u0131nda Bahriye Hastanesi, az y\u00fcr\u00fcd\u00fcn m\u00fc de Cezayirli Gazi Hasan Pa\u015fa K\u0131\u015flas\u0131, nam-\u0131 di\u011fer Kalyoncu K\u0131\u015flas\u0131 vard\u0131. Bir zamanlar bu k\u0131\u015flada bahriyeli cengaverler \u2016MAHUR BESTE 11","(azeb\u2019ler) yeti\u015ftirilirmi\u015f. Yani semt ger\u00e7ek anlam\u0131yla bir bahriyeliler semti, ad\u0131 da bu nedenle Bah- riye Caddesi zaten ya. Eh durum b\u00f6yle olunca da fiyakal\u0131 bahriyeliler hafta sonu piyasas\u0131n\u0131n \u00f6nde gelenleriydi. K\u0131zlar o g\u00fcnlerde bin bir bahane \u00e7ar\u015f\u0131 pazar al\u0131\u015fveri\u015fi yapmaya evlerden \u00e7\u0131karlar, ak\u0131llar\u0131nda d\u00f6rt ka\u015fl\u0131 bahriyeli gen\u00e7ler, evlenene dek cadde m\u00fcdavimlerinden olurlard\u0131. S\u0131k s\u0131k boru trampet tak\u0131- m\u0131n\u0131n t\u00f6ren intikali ge\u00e7i\u015fi yap\u0131l\u0131rd\u0131. Havada u\u00e7u\u015fan ucu ponponlu, \u00fczeri s\u0131rma sim kordon sar\u0131l\u0131 mavi sopalar\u0131 g\u00f6ren en \u00e7ok da \u00e7ocuklarla k\u0131zlar\u0131n ba\u015flar\u0131 d\u00f6ner, kendilerinden ge\u00e7erlerdi. Bando cazband\u0131 daha duyuldu\u011fu anda Tepeba\u015f\u0131 Pera Palas\u2019tan, \u015ei\u015fhane\u2019ye, Asmal\u0131mescid\u2019den, Dolap- dere\u2019ye, Tatavla\u2019dan Piyalepa\u015fa\u2019ya, Yeni\u00e7e\u015fme\u2019ye, Hask\u00f6y\u2019e kadar Kas\u0131mpa\u015fa t\u00fcrbin arenas\u0131 \u00e7a- na\u011fa h\u00fccum ederdi. Hayat\u0131m\u0131z\u0131n lunapark\u0131 gibi g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm Bahriye Caddesi\u2019ne renk katan simalar\u0131n \u00f6nde gelenleri dendi\u011finde hemen propagandist meddahlar geliyor akl\u0131ma. Genelde zihin engelli olarak nitelen- dirilen o ki\u015filer i\u00e7in kulland\u0131\u011f\u0131m bu nitem bana \u00e7ok uygun g\u00f6r\u00fcn\u00fcyor. Neden?.. Bu ki\u015filerin ortak \u00f6zelliklerinin ba\u015f\u0131nda politik meydan okumalar\u0131 gelir. Ve buradaki okuma s\u00f6zc\u00fc\u011f\u00fc de onlara cuk oturur. Zira en belirgin yanlar\u0131 meddah gibi yerine g\u00f6re monolog, yerine g\u00f6re diyalog kurarak konu\u015furlarken, pat diye bir anda s\u00f6z\u00fc kesip, do\u011fa\u00e7lama bir \u015fark\u0131 s\u00f6ylemeye ge\u00e7meleridir. Onlara, do\u011fu\u015ftan oyuncu, demek de yanl\u0131\u015f olmaz. Hi\u00e7 kimseye en ufak bir zararlar\u0131n\u0131n dokundu- \u011funu g\u00f6rmedi\u011fim bu insanlar\u0131n di\u011fer bir \u00f6zelli\u011fi: se\u00e7im zamanlar\u0131 de\u011fil, se\u00e7im olup, bitmi\u015f, at\u0131 alan \u00dcsk\u00fcdar\u2019\u0131 \u00e7oktan ge\u00e7mi\u015f hallerinde sahne almalar\u0131d\u0131r. \u00d6nce yak\u0131n \u00e7evrelerindekilerden ba\u015f- larlar. Sonra, semtin \u00f6nde gelenlerine uzan\u0131p, nihayet \u00fclkenin \u00e7ok konu\u015fulan ki\u015filerine dek bir silsile halinde herkese a\u011f\u0131zlar\u0131na geldi\u011fi gibi laf\u0131 \u00e7akarlar; sinkaf serbesttir onlara\u2026 Birka\u00e7 tane- sini tan\u0131d\u0131m, ama isim vermeyece\u011fim\u2026 Caddenin di\u011fer bir rengi gazete sat\u0131c\u0131s\u0131 \u00e7ocuklard\u0131r. G\u00fcn i\u00e7inde belli saatler onlara aittir. Genelde sabahlar\u0131 \u201cgazete, havadis!\u201d diye ba\u011f\u0131rarak t\u00fcm caddeyi, esnaf\u0131 turlarlar. Bir iki ak\u015fam gazetesi i\u00e7in ak\u015famlar\u0131, \u00f6zelde ikindiye do\u011fru u\u011fray\u0131p, a\u015fa\u011f\u0131 yukar\u0131 man\u015fet haberleri balland\u0131ra balland\u0131ra \u00e7\u0131\u011f\u0131rarak gazetelerini satmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131rlar. Bu simalar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda, caddenin devinimine en \u00e7ok katk\u0131s\u0131 olan, \u015f\u00fcphesiz iki yan\u0131ndan ge\u00e7en ta\u015f\u0131t- lard\u0131r. Akl\u0131n\u0131za gelecek her t\u00fcrden nakil vas\u0131tas\u0131na burada kolayca rastlayabilirsiniz: At arabala- r\u0131ndan, \u00e7e\u015fit \u00e7e\u015fit el ve y\u00fck arabalar\u0131na kadar, faytonlardan, y\u00fck\u00fc sarho\u015f olan k\u00fcfecilere dek ne ararsan\u0131z var. Re\u015fat Ekrem Ko\u00e7u\u2019ya g\u00f6re, o y\u0131l itibariyle 181 d\u00fckk\u00e2n, 5 f\u0131r\u0131n, 1 otel, 1 matbaa vard\u0131 cadde \u00fczerinde. Az heng\u00e2me de\u011fil!... \u2016MAHUR BESTE 11","Bahriye Caddesi\u2019nin y\u00f6re erkekleri i\u00e7in ge\u00e7erli \u00f6nemli bir \u00f6zelli\u011fi daha vard\u0131r. En iyisi bu \u00f6zelli\u011fi, bana anlatan\u0131n a\u011fz\u0131ndan aktaray\u0131m: \u201cAbi, Bahriye Caddesi deyince \u015f\u00f6yle bir duracaks\u0131n: bu cadde Kas\u0131mpa\u015fal\u0131 olmayan erkeklerin asla \u00fczerinde y\u00fcr\u00fcyemeyece\u011fi bir caddedir. Bir Kas\u0131mpa\u015fal\u0131y\u0131 caddenin yan\u0131na koy, sana gelip ge\u00e7enlerin hangisinin yerli, hangisinin yabanc\u0131 oldu\u011funu \u015f\u0131p diye s\u00f6yler. Herkes bu caddede y\u00fc- r\u00fcyemez \u00e7\u00fcnk\u00fc. \u0130stersen bir dene, e\u011fer ayaklar\u0131n birbirine dolan\u0131p da yere kapaklanmazsan namer- dim!.. Diyeceksin ki, bu y\u00fcr\u00fcmenin bir hikmeti mi var? Elbette var: Bu semtin t\u00fcm \u00f6zelli\u011fi y\u00fcr\u00fc- y\u00fc\u015f\u00fcne yans\u0131r insan\u0131n\u0131n: \u015e\u00f6yle ki, v\u00fccut, iki farkl\u0131 sitil y\u00fcr\u00fcmenin bile\u015fiminde hareket eder. Bah- riyelilik \u00f6zelli\u011fi askeri bir tarz vermi\u015f, insanlar\u0131n\u0131 dik olmaya itmi\u015ftir. Ama k\u00fclhaninin de \u00f6nde gideni Kas\u0131mpa\u015fa\u2019dan \u00e7\u0131kar; k\u00f6\u015fkl\u00fcs\u00fcn\u00fcn naralar\u0131 Beyo\u011flu\u2019ndan, Okmeydan\u0131\u2019ndan Ey\u00fcp\u2019e dek duyulur. Bu nedenle de ceket omuzda yamuk bir y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015f\u00fc vard\u0131r\u2026 \u0130\u015fte bu iki stil y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015f\u00fcn ru- hudur. \u015eimdi i\u015fin esteti\u011fine geldik: \u015e\u00f6yle ki, y\u00fcr\u00fcrken bir kere caddeye g\u00f6re bir poz alman gerekir; \u00f6yle \u00e7\u0131kt\u0131m yola, Mevla\u2019m kolla yok! Duru\u015f \u015fu: bele kadar dik, ondan sonra Tozkoparan yoku\u015fu gibi e\u011fik; ama ba\u015f yine dik olacak. Haa, omuzlar da e\u011fik de\u011fil, yere paralel\u2026 Ad\u0131mlamaya gelince. Her ad\u0131m att\u0131\u011f\u0131nda geride kalan aya\u011f\u0131 b\u0131rakma yok. \u00d6nce yerinde bir hafif yaylan\u0131p, arka aya\u011f\u0131 hissediyorsun; yerinde durdu\u011fundan emin olacaks\u0131n. Sonra, sanki bir dostundan ayr\u0131l\u0131yormu\u015f\u00e7a- s\u0131na, iki elini omuzuna koyup, aln\u0131ndan \u00f6p\u00fcp, vedala\u015facaks\u0131n onunla. Bi dene, e\u011fer ba\u015farabilirsen ve de hi\u00e7 duru\u015funu bozmadan bu \u015fekilde, iri daneli kehribar tespihi \u015faklata \u015faklata ad\u0131m atabilirsen, Kas\u0131mpa\u015fal\u0131 oldun gitti vesselam; Bahriye Caddesinde y\u00fcr\u00fcyebilir ehliyetini alabilirsin.\u201d \u0130\u015fte her \u015feyiyle \u015fataraban fasl\u0131n\u0131n ge\u00e7ti\u011fi bu caddeye \u00e7\u0131kt\u0131k m\u0131, sinemaya girmi\u015f gibi olurduk. O saatlerde bu caddedeki yolcular\u0131n yolu, cadde sonundaki iki sinemadan birinde biterdi. G\u00fcnl\u00fck hay huylar \u00e7oktan bir tarafa at\u0131lm\u0131\u015f, varsa yoksa az sonra kat\u0131l c\u00fcmb\u00fc\u015f\u00fcn \u015fekli \u015femailidir. Bir\u00e7o\u011fu gitti\u011fi film hakk\u0131nda konu kom\u015fusundan duyduklar\u0131n\u0131 anlat\u0131r, birbirlerine filmi pazarlar. \u201cAy kar- de\u015f Raci, Nargis\u2019in babas\u0131 taraf\u0131ndan kovulup, be\u015f paras\u0131z yollara d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc gibi ba\u015fl\u0131yormu\u015f \u015far- k\u0131ya. Elindeki, ucu minik boh\u00e7al\u0131 sopas\u0131n\u0131 balta gibi omuzuna at\u0131p, bir \u015fak\u0131yormu\u015f bir \u015fak\u0131yormu\u015f ki, Zeki M\u00fcren\u2019e pabucunu ters giydirir diyorlar. Yol boyunca \u015fark\u0131 dilinde hem s\u00f6yleyip hem oynarken pat diye birdenbire \u00f6n\u00fcne kalkan suratl\u0131 bir kobra y\u0131lan\u0131 \u00e7\u0131kmaz m\u0131! Ancak, a\u015fk\u0131n ate\u015fiyle k\u00f6r olmu\u015f Raci\u2019ye kobra ne eyler ki; \u201cBuna vuran vurmu\u015f, bir de ben vurmayay\u0131m!\u201d diye i\u00e7 ge\u00e7iren \u2016MAHUR BESTE 11","y\u0131lan \u00f6n\u00fcnden \u00e7ekiliyor, hatta yamac\u0131na sokularak, birlikte, \u201cd\u00f6n\u00fclmez ak\u015fam\u0131n ufkunday\u0131z\u201d\u0131 te- renn\u00fcm eyliyorlarm\u0131\u015f\u2026\u201d Babam, \u201cDinlemeyin, filmin tad\u0131 ka\u00e7ar.\u201d der, bizi o sohbetlerden uzak- la\u015ft\u0131r\u0131rd\u0131. Sinemaya yak\u0131n bir yerde Esad Amcalar\u0131n evi vard\u0131. Bizim semtin delisiydi. Ama \u00f6yle z\u0131r deli de\u011fil, ak\u0131l d\u00fcnyas\u0131nda yedi-sekiz \u015fiddetinde bir depreme maruz kalm\u0131\u015f, baya\u011f\u0131 zayiat vermeden de kurtulamam\u0131\u015f biri. Lakab\u0131n\u0131 da buradan alm\u0131\u015f zaten, \u201cYedi mahalleye s\u00fcr man\u015fet Deli Esad\u201d derlerdi. Bu adam ayn\u0131 zamanda i\u015f arkada\u015f\u0131 olarak da Babam\u0131n belal\u0131s\u0131yd\u0131\u20265 T\u00fcm g\u00fcn, gece hakk\u0131nda anlatt\u0131klar\u0131 yetmiyormu\u015f gibi buradan her ge\u00e7i\u015fimizde babam ad\u0131n\u0131 bir kez anar, \u201cAha da bizim delinin mek\u00e2n\u0131!\u201d der, nadir kulland\u0131\u011f\u0131 sunturlu k\u00fcf\u00fcrlerden birka\u00e7\u0131n\u0131 zin- cirleme \u00e7akarak adeta ona selam g\u00f6nderip, kendince bir rahatlama ya\u015fard\u0131... Sallam\u0131yorum, bir ger\u00e7ek: Bahriye\u2019ye \u00e7\u0131kt\u0131k m\u0131, kendimizi d\u00fc\u011f\u00fcn \u015fenli\u011finde oldu\u011fu gibi, o za- manlar\u0131n yeni a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f g\u00f6zde gazinosu Maksim\u2019in, \u00e7ok i\u015fitilmi\u015f ama hi\u00e7 g\u00f6r\u00fclmemi\u015f, biri bin pa- raya anlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 mekan\u0131ndaym\u0131\u015f gibi hissederdik. \u00c7ok uzak say\u0131lmazd\u0131 oysa, arada bir yoku\u015f var; t\u0131rmand\u0131n Tepeba\u015f\u0131, uzand\u0131n Taksim!.. Nas\u0131l havaya girmez insan!... Biz bu ak\u015fam Piyale\u2019ye gidiyoruz ama, onun hemen yan\u0131nda \u00dcnal yazl\u0131k sinemas\u0131 var ki, oras\u0131 bayram yeri gibi \u015fimdi; c\u00fcmb\u00fc\u015f \u00e2lem g\u0131rla gidiyor! Y\u00fcksek vol\u00fcmden g\u00fcn\u00fcn g\u00f6zde par\u00e7alar\u0131 si- nemadan t\u00fcm Kas\u0131mpa\u015fa\u2019ya naklen yay\u0131l\u0131rken, sinema \u00f6n\u00fc rengarenk neon lambalar\u0131n\u0131n \u0131\u015f\u0131klar\u0131, i\u015fporta yemi\u015fler, dondurmalar, pamuk helvalar, k\u00f6zde kebaplar, \u00e7e\u015fit \u00e7e\u015fit tatl\u0131lar... her sat\u0131c\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131 t\u0131kl\u0131m t\u0131kl\u0131m dolu. Piyale ise sessiz denecek denli k\u0131s\u0131k bir m\u00fczik yay\u0131n\u0131 yap\u0131yor. \u0130\u00e7ine gir- medik\u00e7e duyamazs\u0131n\u0131z. \u00d6n\u00fcnde bir f\u0131st\u0131k\u00e7\u0131, bir de \u015eam tatl\u0131c\u0131 var. Onlar da \u201cg\u00f6revli\u201d olmasa orda durmazlar. \u00dcnal ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, Piyale s\u00fct d\u00f6km\u00fc\u015f kedi misali silik bir \u00e7ocu\u011fa, \u00dcnal ise yaygarac\u0131n\u0131n \u00f6nde gidenine on tur bindirmi\u015f bir haylaza benziyordu. Bir de bilet kuyru\u011fu var ki, aman da aman! Piyaleyi ikiye, \u00fc\u00e7e katlam\u0131\u015f. \u00dcstelik Piyale elli kuru\u015f, \u00dcnal bir lira. Haa, \u00dcnal\u2019\u0131n m\u00fc\u015fteri \u00e7e\u015fnisi farkl\u0131. Neden derseniz, o yabanc\u0131 film oynat\u0131yor bir, filmler i\u00e7 g\u0131c\u0131klay\u0131c\u0131 t\u00fcrden iki, as\u0131l \u00f6nemlisini sona b\u0131rakt\u0131m, \u00fccreti katlayan da o, film ba\u015flamadan \u00f6nce Show var. Show deyip ge\u00e7meyin; o zamanlar\u0131n en tan\u0131nm\u0131\u015f sipahileri orada sahne al\u0131yor: Nuri Sesig\u00fczel, Beyaz Kelebekler, \u00c7etin Alp, Gen\u00e7 Osman, Alag\u00f6z Karde\u015fler, Sihirbaz Mandrake gibi akl\u0131n\u0131za ne gelirse yani. Durum b\u00f6yle olunca kuyruk erken saatlerde ba\u015fl\u0131yor ve sinema dolunca da bilet sat\u0131\u015f\u0131 5 \u201cDeli Esad\u201d adl\u0131 \u00f6yk\u00fcye bak\u0131n\u2026 \u2016MAHUR BESTE 11","kesiliyor. \u0130\u015fte o zaman durum vahim: Millet isyanlarda, gece haram! Kad\u0131nlar kocalar\u0131na \u201cBiraz erken gelseydin ne olurdu, sanki oran\u0131n t\u00fcm i\u015fini sen bitireceksin!\u201d, z\u0131lg\u0131t\u0131 \u00e7ekiyor veya erkekler han\u0131mlara \u201celin a\u011f\u0131r kad\u0131n, elin!.. Biraz cabbar olsan \u015fimdi i\u00e7erdeydik!.. Ben gelmeden haz\u0131r et- seydin sofray\u0131, hi\u00e7 bunlar gelmezdi ba\u015f\u0131m\u0131za; ah, ahhh!\u201d diyorlar. \u00c7ocuklar a\u011fl\u0131yor, m\u0131zm\u0131zlan\u0131- yor. \u00c7areler \u00fcretiliyor, \u201ceh bari Piyaleye gidelim\u201d, diyenlere \u201cAllah\u2019\u0131n\u0131 seversen \u015fu avaremulardan b\u0131kmad\u0131n m\u0131, gece r\u00fcyalar\u0131ma giriyor art\u0131k. O kobralarla yollarda kol kola giderken buluyorum kendimi, \u0131\u0131\u0131\u0131\u011f\u011f!\u201d, diyeni var, \u201cYaa, Yavuz\u2019a gidelim, Yavuz\u2019a gidelim!.. Otob\u00fcs Yolcular\u0131 oynu- yor, Ayhan I\u015f\u0131k, T\u00fcrkan \u015eoray...\u201d diye at\u0131lmalar, ya da \u201ceh, biz de evimize gider \u00e7ay\u0131m\u0131z\u0131 demler, kap\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcnde Fatma Han\u0131mlarla bir muhabbet kor, i\u00e7eriz.\u201d demeye vard\u0131ranlara kadar; \u201cHem onun k\u0131z\u0131 istemeye geleceklerdi, ne oldu acaba?\u201d gibilerinden dedikodular\u0131n kap\u0131s\u0131 da hemen ora- c\u0131kta a\u00e7\u0131l\u0131veriyor. Dedim ya \u00dcnal\u2019\u0131n filmleri i\u00e7 g\u0131c\u0131klay\u0131c\u0131d\u0131r diye, abartm\u0131yorum, hilafs\u0131z sonradan piyasa olmal\u0131 Emmanuelle\u2019lere ta\u015f \u00e7\u0131kartan cinsinden hepsi de. Hele bir \u201cAnjelik Serisi\u201d vard\u0131, aman Allah!.. Anjelik, Anjelik Saray Yosmas\u0131, Anjelik ve Kral, Ele ge\u00e7mez Anjelik, Anjelik ve A\u015fk\u0131\u2026 Biz k\u00fc- \u00e7\u00fc\u011f\u00fcz ama, Babam azg\u0131n! \u00d6ylesi bir Frans\u0131z filmi varsa, \u201chan\u0131m, a-ga-ni-gi filminden gelmi\u015f, gidelim mi bu ak\u015fam.\u201d der, Annemi ayartmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131rd\u0131. Annem zavall\u0131, \u201cBey \u00e7ocuklar?..\u201d laf\u0131 havada kal\u0131rd\u0131. \u201cYahu ne var yani. \u00d6yle sahnelerde sen k\u0131z\u0131n, ben o\u011flan\u0131n g\u00f6z\u00fcn\u00fc kapat\u0131r\u0131z.\u201d deyip kand\u0131r\u0131rd\u0131 kad\u0131n\u0131. Asl\u0131nda, kanmaya haz\u0131r olan birinin g\u00f6nl\u00fcne su serperdi bu s\u00f6zler, demek daha do\u011fru olur. Zira \u00f6yle bir iki saniyelik g\u00f6z kapamal\u0131k de\u011fildi sahneler, bir ba\u015flad\u0131n m\u0131 Allah ne verdiyse bir on, on be\u015f dakika s\u00fcrerdi. Kald\u0131 ki o s\u00fcrelerde de ne annemin ne de Babam\u0131n akl\u0131na g\u00f6zlerimizi kapamak gibi bir \u015fey hi\u00e7 gelmezdi; ben g\u00f6zler fer fecir, hi\u00e7 \u00f6yle bir muameleye maruz kald\u0131\u011f\u0131m\u0131 hat\u0131rlam\u0131yorum. Eh, haftan\u0131n iki g\u00fcn\u00fc de \u00dcnal\u2019a gitti mi, etti d\u00f6rt!.. Annem yabanc\u0131 filmleri asl\u0131nda hem sevmez hem de anlam\u0131yorum, der bir s\u00fcre sonra uyuklamaya ba\u015flard\u0131. Uykuya ge\u00e7i\u015f s\u00fcresi bazen \u00f6yle k\u0131sal\u0131rd\u0131 ki, filmin giri\u015f yaz\u0131lar\u0131n\u0131 zor bitirirdi kad\u0131nca\u011f\u0131z. Asl\u0131nda hemen m\u00fcdahale edip, bir haks\u0131zl\u0131\u011f\u0131n \u00f6n\u00fcne ge\u00e7meli: o d\u00f6nemim kad\u0131nl\u0131\u011f\u0131 bug\u00fcnk\u00fc gibi de\u011fil, \u00e7ok zor!.. \u00c7ama\u015f\u0131r y\u0131kama bir hafta s\u00fcrer; yemek yapma \u0131st\u0131rap halinde: pompal\u0131 gaz ocak- lar\u0131nda pi\u015firmesi sorun, farelerin cirit att\u0131\u011f\u0131 tel dolaplar\u0131nda saklamas\u0131 ise b\u00fcy\u00fck olay!.. K\u00f6\u015fe bucak s\u00fcp\u00fcrme dedi\u011finde ise, \u00f6yle fil hortumlar yok ki, \u00e7al\u0131 s\u00fcp\u00fcrgesiyle Allah ne verdiyse kola, bele \u2016MAHUR BESTE 11","kuvvet hald\u0131r huldur s\u00fcp\u00fcr, dur!.. Cam silmeleri bir ba\u015fka dertti; hastaneler cam silerken d\u00fc\u015fenler- den ge\u00e7ilmezdi. Genelde ah\u015fap evlerde oturuldu\u011fundan da tahtalar\u0131n ovulmas\u0131, mu\u015fambalar\u0131n silinmesi, pireye, tahtakurusuna kar\u015f\u0131 sava\u015f, zaferi olmayan muharebelerle doluydu. Ba\u015f belas\u0131 sorunsa, \u00e7\u00f6k\u00fck ta- banl\u0131 ah\u015fap evlerinin mak\u00fbs talihi y\u00fcr\u00fcd\u00fck\u00e7e devrilen sobalar, mangallard\u0131. G\u00fcn ge\u00e7mezdi ki bir yerde yang\u0131n \u00e7\u0131kmas\u0131n. \u00c7\u0131kt\u0131 m\u0131 da \u00f6yle bir iki de\u011fil en az be\u015f, on ev yanard\u0131; 500, 600 olanlar\u0131na ben yeti\u015femedim, koca koca semtlerin k\u00fcl oldu\u011fu bir\u00e7ok \u00f6rnek \u0130stanbul tarihinde yaz\u0131l\u0131d\u0131r- Fatih ve Tatavla yang\u0131nlar\u0131 yak\u0131n \u00f6rnek say\u0131l\u0131rd\u0131. Evlerin her k\u00f6\u015fesinden r\u00fczg\u00e2r, \u0131sl\u0131k \u00e7alarak, ne\u015feli \u015fark\u0131lar e\u015fli\u011finde i\u00e7eri dolar, onlar\u0131 daha girerken yakalay\u0131p, def etme g\u00f6revi ve tela\u015f\u0131 yine kad\u0131n- lara d\u00fc\u015ferdi. K\u0131\u015f g\u00fcnleri \u00e7o\u011fu zaman soka\u011fa \u00e7\u0131karken silme k\u00f6m\u00fcr doldururduk sobaya ki, geldi- \u011fimizde donmayal\u0131m diye. Zira evlerin \u0131s\u0131nmas\u0131, delik kovaya su doldurmaya benzer, \u00e7ok uzun zaman al\u0131rd\u0131\u2026 Al\u0131\u015fveri\u015f genelde yine kad\u0131n\u0131n i\u015fiydi. O zamanlar sokak bakkal\u0131 bile zor bulunurken, al\u0131\u015fveri\u015f merkezleri falan hak getire. Sabit Pazar ecinninin tepindi\u011fi, cuma pazar\u0131 ise onun e\u015findi\u011fi yerlerdeydi. Gitmesi bir dert, ta\u015f\u0131mas\u0131 kat kat ba\u015fka bir dert idi. Ger\u00e7i k\u00fcfeli hamallar\u0131m\u0131z vard\u0131, onlar tutulurdu ama ona da para gerekliydi. Mahallenin dedikodu kumkumalar\u0131, \u201cAaa, g\u00f6rd\u00fcn\u00fcz m\u00fc ayol, Ay\u015fe Han\u0131m, bu hafta \u00fc\u00e7 hamalla gelmi\u015f pazardan, haspam!\u201d diye Laf sokmay\u0131 pek severlerdi. Ger\u00e7i o g\u00fcnlerde m\u00fcthi\u015f bir bolluk, ucuzluk, bereket vard\u0131. Temel g\u0131dalar ayl\u0131k al\u0131n\u0131r, \u015feker, \u00e7ay, un, pirin\u00e7 gibi maddelerin al\u0131\u015fveri\u015fini Babam yapar, Annemin dikti\u011fi keten \u00e7uvallarla eve ta\u015f\u0131rd\u0131. Di\u011fer besinler meyveler 3-5 kilo, kar- puzlar 15-20 tane, et 5-6 kilo gibi hi\u00e7 bug\u00fcnle k\u0131yas kabul etmeyen oranlarda edinilirdi. \u00dcstelik benim ailem dar gelirli bir aileydi\u2026 Eh \u015fimdi, onca yorgunlu\u011fun ard\u0131ndan kim olsa az bu\u00e7uk bir rahatl\u0131k olunca uyumaz da ne yapar!.. Bu nedenle \u015fimdileri d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fck\u00e7e Anneme hak veriyorum. Ancak hala g\u00fclmekten kendimi alama- d\u0131\u011f\u0131m, Annemin filmin sonuna do\u011fru kendine gelip de, \u201cBakal\u0131m \u015fimdi n\u2019olacak bey\u201d demesi olu- yor. Hele Babam\u0131n onun bu s\u00f6z\u00fc \u00fczerine, \u201cAyol sen t\u00fcm film uyumad\u0131n m\u0131, neyin ne olmas\u0131n\u0131 bekliyorsun ki?\u201d diye \u015fa\u015fk\u0131n \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131na, Annemin, \u201cYok yok, az biraz filmin ba\u015f\u0131nda g\u00f6z\u00fcm kapand\u0131 ama sonra a\u00e7t\u0131m.\u201d demesini hi\u00e7 unutam\u0131yorum. Ne g\u00fczel anla\u015fan bir \u00e7iftti bizimkiler, rahmet olsun ruhlar\u0131na! \u2016MAHUR BESTE 11","G\u00fcl\u00e7in Sinemas\u0131 hemen bizim \u00fcst soka\u011f\u0131n bitimindeydi. Cadde sinemalar\u0131ndan sonra mahalle si- nemas\u0131 olarak da onu kullan\u0131rd\u0131k. Tam kar\u015f\u0131s\u0131nda Sururi Camii vard\u0131. Bu sinemaya girememe der- dimiz hi\u00e7 olmad\u0131. Annem yeme\u011fi haz\u0131rlarken daha ben gider biletleri al\u0131p, gelirdim. O sakin hal- lerde ald\u0131\u011f\u0131m biletlerin keyfini, millet t\u0131k\u0131\u015f t\u0131k\u0131\u015f bilet gi\u015fesi \u00f6n\u00fcnde s\u00fcr\u00fcn\u00fcrken, biz g\u00fcle oynaya i\u00e7eri girip, en keyifli yerlerden birine oturarak ya\u015fard\u0131k. T\u00fcm sinema \u00e7ak\u0131l ta\u015flar\u0131yla doluydu. Si- nema \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131, plaj d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fc gibi ayakkab\u0131m\u0131n i\u00e7i kum, cebim renk renk \u00e7ak\u0131l ta\u015flar\u0131yla dolu olurdu. Ertesi g\u00fcn bu ta\u015flardan minik evler, bah\u00e7eler, o bah\u00e7elere yollar, kuyular yapard\u0131m. Bazen de bak- kal olur, tart\u0131m\u0131n dirhemleri olarak onlar\u0131 kullan\u0131rd\u0131m\u2026 Sineman\u0131n iki yan\u0131 a\u011fa\u00e7l\u0131kt\u0131: bir tarafta bir manga asker gibi dizili kavaklar, di\u011fer tarafta ise k\u0131sa boylu geni\u015f omuzlu iki babacan \u00e7\u0131nar ve birka\u00e7 \u0131hlamur. R\u00fczg\u00e2r kavak taraf\u0131ndan esince \u00fc\u015f\u00fcrd\u00fck, h\u0131\u015f\u0131rt\u0131s\u0131 da ayr\u0131 bir s\u0131k\u0131nt\u0131yd\u0131. Ama ters taraftan gelen esintiyi, \u00e7\u0131narlar, \u0131hlamur kokular\u0131na bezeli k\u00f6sn\u00fcl dokunu\u015flar halinde \u00fcflerdi bize. Annemin, \u201cBir s\u0131cak demi eksik bu havan\u0131n!\u201d dedi\u011fini hat\u0131rl\u0131yorum. G\u00fcl\u00e7in, \u00e7o\u011funlukla yerli filim getirirdi. Bu nedenle de \u00e7ok tutulan bir sinemayd\u0131. Haftan\u0131n en az iki, bazen \u00fc\u00e7 g\u00fcn\u00fc film de\u011fi\u015ftirirdi. Film ba\u015flamadan \u00f6nce \u00e7alan bir yabanc\u0131 m\u00fczik par\u00e7as\u0131 vard\u0131. O par\u00e7ay\u0131 duyan, \u201cAha da film ba\u015fl\u0131yor!\u201d diye tela\u015fa kap\u0131l\u0131r, ancak biri \u00f6ne ge\u00e7er, \u201cSorun de\u011fil; reklam, gelecek program filan daha zaman\u0131m\u0131z var.\u201d diye avuturdu berikini. Bu sineman\u0131n seyir- cilerinin di\u011ferlerine g\u00f6re en b\u00fcy\u00fck fark\u0131, sineman\u0131n \u00e7ok fazla sokak i\u00e7inde olmas\u0131ndan dolay\u0131, o \u00e7evredeki t\u00fcm insanlar\u0131n adeta bulu\u015fma yeri olmas\u0131yd\u0131. Kap\u0131 kom\u015fulu\u011fu ne denli geli\u015fmi\u015fse de araya kom\u015fu sokaklar girince eh biraz yabanc\u0131la\u015fma oluyordu. Yaz aylar\u0131, bu kom\u015fular aras\u0131 \u00f6zlemin vuslat mevsimi, bu sinema da arac\u0131s\u0131 olurdu. \u201cSinemal\u0131klar\u201d haz\u0131rlan\u0131rken ki\u015fi say\u0131s\u0131 her zaman birka\u00e7 fazla tutulur, e\u015fe dosta servis g\u00f6zetilirdi. Bu konuda en \u00e7ok bana i\u015f d\u00fc\u015ferdi tabii: film ba\u015flad\u0131ktan sonra sa\u011fa sola, g\u00f6r\u00fcnt\u00fc engeli yarat\u0131p da f\u0131r\u00e7a yemeden \u00f6teberiler g\u00f6t\u00fcr\u00fcp, \u201cBunu Annem g\u00f6nderdi.\u201d diye servis etmekten \u00e7o\u011fu filmin ba\u015f\u0131n\u0131 ka\u00e7\u0131r\u0131rd\u0131m. Kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ikramlar\u0131n memnuniyeti sinema \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131nda kar\u015f\u0131la\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda belirtilir, \u201cAy karde\u015f, kekler harikayd\u0131!.. Kurabiyeleri sen mi yapt\u0131n? F\u0131nd\u0131klar herhalde memlekettendi? Kay\u0131s\u0131lar nefismi\u015f!..\u201d gibi birbirini \u00f6vmeler ya\u015fan\u0131r, \u201cgelecek programdaki filmi aman ka\u00e7\u0131rmayal\u0131m!\u201d uyar\u0131lar\u0131 yap\u0131l\u0131r, hatta \u201cama bu sefer b\u00f6rekler benden!..\u201d gibilerden \u00f6ne \u00e7\u0131k\u0131\u015flarla vaatlerde bulunulurdu. Bu sineman\u0131n bendeki silinmeyen an\u0131lar\u0131 izledi\u011fim filmlerinden de\u011fil, o filmlere ait kesik sahneler, bilet ko\u00e7anlar\u0131 ve rengarenk \u00e7ak\u0131l ta\u015flar\u0131ndand\u0131r. Herkes i\u00e7in sinema ak\u015fam ba\u015flay\u0131p, biten bir ho\u015f \u2016MAHUR BESTE 11","ko\u015fu\u015fturma, e\u011flence gibi ya\u015fan\u0131rken, benim i\u00e7in sabah\u0131n alt\u0131s\u0131nda ba\u015flayan bir serg\u00fcze\u015ftti. Bu nas\u0131l b\u00f6yle oluyordu, anlatay\u0131m. Babamla birlikte sabah\u0131n k\u00f6r\u00fcnde kalkar, daha kahvalt\u0131m\u0131 bile yapmadan tokyolar\u0131m\u0131 aya\u011f\u0131ma ge\u00e7irdi\u011fim gibi soka\u011fa f\u0131rlard\u0131m. Do\u011fru G\u00fcl\u00e7in Sinemas\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcne giderdim. Bordo boyal\u0131 ah\u015fap gi\u015fe kul\u00fcbesinin sabah r\u00fczgar\u0131n\u0131 ard\u0131na al\u0131p, y\u00fcz\u00fcme vuran d\u00f6\u015fe\u011findeki ot kokusuyla, ak\u015famdan kalma oras\u0131na buras\u0131na sinmi\u015f biletlerinin kokusu en yak\u0131n arkada\u015flar\u0131m gibi beni kar\u015f\u0131lard\u0131lar. Bir ki\u015finin ancak s\u0131\u011farak \u00e7al\u0131\u015fabildi\u011fi gi\u015fenin kap\u0131s\u0131 kapal\u0131yd\u0131 ama kap\u0131 alt\u0131nda \u00e7ocuk kolumun girebilece\u011fi kadar bir bo\u015fluk vard\u0131. O da bana yetiyor, geceden kalma ula\u015fabildi\u011fim yerlerdeki ko\u00e7anlar\u0131 toplayabiliyordum. Ko\u00e7an toplama i\u015fi bitti mi bu sefer, yan taraftaki bah\u00e7e kap\u0131s\u0131ndan ge\u00e7ip (yine kap\u0131n\u0131n alt\u0131nda bedenimin s\u0131yr\u0131labildi\u011fi bir aral\u0131ktan ge\u00e7erek tabii), makine dairesinin yolunu tutard\u0131m. Makina dairesinin az \u00f6tesinde, sinema bah\u00e7esinin duvar\u0131nda k\u00fcresel balyozla y\u0131- k\u0131lm\u0131\u015f\u00e7as\u0131na, koca bir delik vard\u0131. Bir ma\u011faran\u0131n a\u011fz\u0131 gibi a\u00e7\u0131k, karanl\u0131k bo\u015fluktan yandaki metruk k\u00f6\u015fk\u00fcn bah\u00e7esine ge\u00e7iliyordu. Bu bah\u00e7e s\u0131k\u0131\u015f\u0131k d\u00fczen a\u011fa\u00e7larla \u00f6rt\u00fcl\u00fcyd\u00fc. K\u00f6\u015fk bo\u015f, viran, yer yer \u00e7at\u0131s\u0131 \u00e7\u00f6km\u00fc\u015f bir haldeydi. \u00c7o\u011fu tahtalar\u0131 ya d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f ya da i\u00e7inde geceleyen ak\u015famc\u0131lara odun olmu\u015ftu. \u00c7ok kasvetli bir g\u00f6r\u00fcn\u00fcme hakimdi. O k\u00f6\u015fk\u00fc g\u00fcn\u00fcn hi\u00e7bir saatinde g\u00fcne\u015f alt\u0131nda g\u00f6remedim za- ten. Belle\u011fimde, hep karanl\u0131k, koyunun her tonunda g\u00f6lgelerin cirit att\u0131\u011f\u0131 bir hayalet sinema mek\u00e2n\u0131 olarak ya\u015f\u0131yor. T\u00fcm korku filmlerinin irticalen \u00e7ekilebilece\u011fi do\u011fal bir platoydu sanki\u2026 Benim k\u0131rm\u0131z\u0131 \u00e7izgim makina dairesi idi. K\u00f6\u015fk nas\u0131l ki cehennemin bir di\u011fer ad\u0131ysa, makine dai- resi de \u00f6ylesine cennetin ta kendisiydi!.. \u0130nce s\u0131vas\u0131 \u00e7ekilmemi\u015f, nerv\u00fcrl\u00fc demir u\u00e7lar\u0131 ortada, ka- l\u0131ptan \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 haliyle kullan\u0131ma a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f beton dairenin i\u00e7 sac kap\u0131s\u0131 kapal\u0131 da olsa, d\u0131\u015f kap\u0131 hen\u00fcz tak\u0131lmad\u0131\u011f\u0131ndan hol her zaman a\u00e7\u0131kt\u0131. Hol\u00fcn d\u00f6rt bir yan\u0131 kesik film kayn\u0131yordu. Ak\u015fam filimi g\u00f6renlerin ka\u00e7\u0131rd\u0131\u011f\u0131 t\u00fcm sahneler buradayd\u0131; beni g\u00f6rd\u00fckleri gibi bir kabare sanat\u00e7\u0131s\u0131 edas\u0131nda bellerine dek e\u011filerek selamlay\u0131p, hemencecik oyunu ba\u015flat\u0131yorlar, gecikmi\u015f oyun sahnelerini can- land\u0131r\u0131yorlard\u0131. O sahneler, kendinde bir olu\u015fumla ait olduklar\u0131 filmi oynayarak y\u00f6netmeninin ger- \u00e7ekli\u011fini, perdede olmasa da makine dairesinde tamaml\u0131yorlard\u0131\u2026 Bazen g\u00f6revlerini icra etmi\u015f, kutuya girmi\u015f filmler de oluyordu orada, ama onlara hi\u00e7 dokunmu- yor, bu evsiz barks\u0131z kalm\u0131\u015f ger\u00e7eklik par\u00e7alar\u0131n\u0131, filim esirgeme kurumu olan odama ta\u015f\u0131yordum. Ele aya\u011fa d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f kimsesiz ger\u00e7eklikleri toplama s\u00fcre\u00e7lerinde yakalanma korkumu anlatamam! \u2016MAHUR BESTE 11","Ancak onlar\u0131 edinme sevinci, co\u015fkusu o korkunun \u00fcst\u00fcnde olmal\u0131yd\u0131 ki, g\u00f6z\u00fcm hi\u00e7bir \u015feyi g\u00f6rm\u00fc- yordu. \u015eimdi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum da ger\u00e7e\u011fin t\u00fcmle\u015fik g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fc pe\u015finde ko\u015fanlar olsayd\u0131, o par\u00e7alar\u0131n al\u0131m\u0131n\u0131 engellemeleri zor de\u011fildi. Demek ki sorun yoktu!.. Sefil ger\u00e7eklikleri torbama att\u0131\u011f\u0131m gibi ko\u015fa ko\u015fa eve geliyordum. Onlar\u0131, i\u00e7eriklerine g\u00f6re birle\u015ftirip, yeniden bir bedene kavu\u015fmalar\u0131n\u0131 sa\u011flayarak, farkl\u0131 bir ger\u00e7e\u011fin anlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 yeni bir filmin \u00e7ekimini yapan bir y\u00f6netmen kimli\u011fine b\u00fcr\u00fcnmekten gurur duyuyordum. Filmimi sonraki g\u00fcnlerde vizyona sokacak, evcilik oyunlar\u0131nda arkada\u015flar\u0131ma izletecek, izleyim s\u00fcrecinde de seslendirmeleri bizzat kendim yapacakt\u0131m\u2026 G\u00fcl\u00e7in Sinemas\u0131 da haftada iki g\u00fcn\u00fcm\u00fcz\u00fc al\u0131yordu. B\u00f6ylece \u00fc\u00e7 sinema alt\u0131 g\u00fcn demekti ki, bir postac\u0131 ailesi i\u00e7in l\u00fcks bir hayat s\u00fcrmek anlam\u0131na geliyordu bu. Ama ne keyif; l\u00fcks\u00fcm\u00fcz sinema! \u2016MAHUR BESTE 11","\u00c7OCUK K\u0130TAPLI\u011eI GURBET L\u00dcY A\u011fa\u00e7 Dedi Ki \/ Yazar: Sophie Lescaut \/ Yay\u0131n: Ketebe \u00c7ocuk \/ Sayfa Say\u0131s\u0131: 28 Sophie Lescaut taraf\u0131ndan yaz\u0131lan, Thanh Portal taraf\u0131ndan \u00e7izilen ve Fran- s\u0131zcadan T\u00fcrk\u00e7eye Gamze \u00d6zdemir taraf\u0131ndan \u00e7evrilen bu kitap Ketebe \u00c7o- cuk Yay\u0131nevinden \u00e7\u0131kt\u0131. Okul \u00f6ncesi i\u00e7in yaz\u0131lan kitap 28 sayfadan olu\u015fu- yor. Bir a\u011fac\u0131n b\u00fcy\u00fcmesine \u015fahit olabilen \u00e7ocuklar\u0131n say\u0131s\u0131 azal\u0131yor g\u00fcn\u00fc- m\u00fczde. Betonlar i\u00e7inde ya\u015f\u0131yor \u00e7ocuklar\u0131m\u0131z. Bire bir \u015fahit olamasalar da bu kitapla bir a\u011fac\u0131n nas\u0131l b\u00fcy\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc, k\u00f6k sald\u0131\u011f\u0131n\u0131, t\u00fcm zorluklara ra\u011f- men nas\u0131l hayata tutundu\u011funu g\u00f6recekler. B\u00fcy\u00fcmek sanc\u0131l\u0131 ve zor bir s\u00fcre\u00e7. Hem bir a\u011fa\u00e7 i\u00e7in hem de bir \u00e7ocuk i\u00e7in. Minicik bir tohumdan kocaman bir a\u011faca evrilene kadar ge\u00e7en b\u00fcy\u00fcme ser\u00fcvenini bir a\u011fa\u00e7tan dinlemeye ne dersiniz? \u00c7orap Kral \/ Yazar: Melih Tu\u011fta\u011f \/ Yay\u0131n: Cezve \u00c7ocuk \/ Sayfa Say\u0131s\u0131: 128 \u201cSevgili R\u0131fat, bulanlar arayanlard\u0131. Arayanlar yorulanlard\u0131. Bulmak i\u00e7in yorulmak gerekir. \u0130yi uykular...\u201d Birbirinden ba\u011f\u0131ms\u0131z dokuz masaldan olu\u015fan bu g\u00fczel kitab\u0131n i\u00e7indeki ma- sallardan birinde ge\u00e7en bir c\u00fcmle bu. Bir t\u00fcrl\u00fc uyuyamayan R\u0131fat, Bay Yas- t\u0131k sayesinde uykuya dal\u0131yor, hem de yorgunluktan. Kitap, ismini yine i\u00e7e- risinde bulunan masallardan birinden al\u0131yor. \u00c7oraplar\u0131n\u0131 \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 yerde bulamayan Burak, \u00e7ekmecesini her a\u00e7t\u0131\u011f\u0131nda bulamad\u0131\u011f\u0131 \u00e7oraplar\u0131n y\u0131kan\u0131p yerle\u015ftirildi\u011fini g\u00f6r\u00fc- yor. Okula gitmedi\u011fi bir g\u00fcn bu gizemi \u00e7\u00f6zmeye karar veriyor ve \u00c7orap Kral ile tan\u0131\u015f\u0131yor. Burak\u2019\u0131n neler ya\u015fad\u0131\u011f\u0131n\u0131, gizemi \u00e7\u00f6z\u00fcp \u00e7\u00f6zemedi\u011fini \u00f6\u011frenmek i\u00e7in kitab\u0131 okuman\u0131z\u0131 tavsiye ederim. Sa- dece Burak\u2019\u0131n ya da R\u0131fat\u2019\u0131n maceras\u0131na de\u011fil onlardan ba\u015fka bir\u00e7ok maceraya da tan\u0131kl\u0131k edecek- siniz. Melih Tu\u011fta\u011f\u2019\u0131n yazd\u0131\u011f\u0131 128 sayfadan olu\u015fan \u201cGer\u00e7e\u011fi G\u0131d\u0131klayan Masallar\u201d, 8 ya\u015f ve \u00fczeri t\u00fcm \u00e7ocuklar\u0131n k\u0131k\u0131rdayarak okuyaca\u011f\u0131 \u00e7ok g\u00fczel bir kitap. Nerden mi biliyorum? Benim \u00e7ocuk- lar\u0131m her okudu\u011funda kahkahalar e\u015fli\u011finde okuyorlar da ondan. Cezve \u00c7ocuk yay\u0131nevinden \u00e7\u0131kan kitap sayesinde \u00c7orap Kral\u2019\u0131n kraliyeti ile tan\u0131\u015fmayan kalmas\u0131n. \u2016MAHUR BESTE 11","\u015eu Acayip Kediler \/ Yazar: Tar\u0131k Uslu \/ Yay\u0131n: U\u011furb\u00f6ce\u011fi Yay\u0131nlar\u0131 \/ Sayfa Say\u0131s\u0131: 48 \u00dcniversitedeyken kedilerden \u00e7ok korkuyordum. Onlar etrafta gezerken oturup yemek bile yiyemezdim. Her an \u00fcst\u00fcme atlayacaklarm\u0131\u015f gibi d\u00fc- \u015f\u00fcn\u00fcrd\u00fcm. Sanki onlar\u0131n da hi\u00e7 i\u015fi yok bana sald\u0131racaklar. Neyse \u00e7ocuk- lar\u0131m olduktan sonra s\u0131rf onlar da korkmas\u0131nlar diye korkumu gizlemeye hatta yenmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131m. Zamanla bakt\u0131m ki kediler d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm kadar vah\u015fi hayvanlar de\u011filler. Onlar\u0131 tan\u0131mad\u0131\u011f\u0131m i\u00e7in korkuyordum. \u00c7ocuk- lar\u0131m\u0131n tan\u0131mas\u0131, yak\u0131nla\u015fmas\u0131 i\u00e7in elimden geleni yapmaya karar ver- dim. Hatta art\u0131k bir kedi sahiplenmeyi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyoruz. Bu yolculu\u011fumuzda bize en iyi yolda\u015f kitap- lar olacakt\u0131. \u00c7ok \u015f\u00fck\u00fcr Tar\u0131k Uslu (as\u0131l ad\u0131 \u00d6zkan \u00d6ze) okul \u00f6ncesi i\u00e7in yazd\u0131\u011f\u0131 \u201cDaha da K\u00fc\u00e7\u00fckler \u0130\u00e7in Acayip \u015eeyler Dizisi\u201d ile imdad\u0131m\u0131za yeti\u015fti. \u0130lk kitab\u0131 \u015eu Acayip Kediler. 5 ya\u015f ve \u00fczeri \u00f6nerilen kitap 48 sayfadan olu\u015fuyor ve U\u011furb\u00f6ce\u011fi Yay\u0131nlar\u0131\u2019ndan \u00e7\u0131kt\u0131. Kediler hakk\u0131nda bildik- leriniz kadar bilmedi\u011finiz bir\u00e7ok bilgiyi de Tar\u0131k Uslu\u2019nun mizahi anlat\u0131m\u0131yla \u00f6\u011freneceksiniz. \u201cSan\u0131r\u0131m evin kedisi yoktur, kedinin evi vard\u0131r diyenler hakl\u0131.\u201d Bakal\u0131m siz de Tar\u0131k Uslu\u2019ya hak verecek misiniz? Orman\u0131 Yemek Yasak \/ Yazar: Tu\u011fba Co\u015fkuner \/ Yay\u0131n: Cezve \u00c7ocuk \/ Sayfa Say\u0131s\u0131: 200 \u201c\u0130nsan do\u011fadan uzakla\u015ft\u0131k\u00e7a kalbi kat\u0131la\u015f\u0131r.\u201d Do\u011fadan uzakla\u015fan, kalbi kat\u0131la\u015fan, orman\u0131 yemeye \u00e7al\u0131\u015fan insanlar kar- \u015f\u0131s\u0131nda Ye\u015fil Kafalar\u2019\u0131n verdi\u011fi m\u00fccadeleyi anlat\u0131yor bu kitap. Ye\u015fil Ka- falar kim mi? Tabii ki Cengizhan, Hazal, Kerem ve G\u00f6k\u00e7en\u2019den olu\u015fan ekip. Kafalar\u0131 ger\u00e7ekten ye\u015fil de\u011fil tabii ki. Ama onlar kendilerine bu ismi vermi\u015fler. Kolay m\u0131, ye\u015fili korumaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlar. Di\u011fer insanlar\u0131 orman\u0131 yemenin yasak oldu\u011funa ikna etmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlar. Tu\u011fba Co\u015fkuner\u2019in yazd\u0131\u011f\u0131, Cezve \u00c7ocuk Yay\u0131nevinden \u00e7\u0131kan bu kitap, 200 sayfadan olu\u015fuyor. 8 ya\u015f ve \u00fczeri t\u00fcm \u00e7ocuklar\u0131n okuyabilece\u011fi kitap macera dolu. D\u00f6rt kafadar\u0131n verdi\u011fi m\u00fccadele esnas\u0131nda kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 garip olaylar\u0131 anlat\u0131yor. Peki sizce m\u00fccadeleden vazge\u00e7iyorlar m\u0131? Yoksa sonuna kadar devam edip insanlar\u0131 ikna etmeyi ba\u015far\u0131yorlar m\u0131? Hemen okuyup onlar\u0131n macera- lar\u0131na e\u015flik edebilirsiniz. Do\u011fa sevgisi, m\u00fccadele, kararl\u0131l\u0131k, arkada\u015fl\u0131k \u00fczerine \u00e7ocuklar\u0131n severek okuyaca\u011f\u0131 bu kitab\u0131 etraf\u0131n\u0131zdaki t\u00fcm \u00e7ocuklara hediye etmeyi de ihmal etmeyin bence. \u2016MAHUR BESTE 11","Ka\u011fan (Seri) \/ Yazar: Mustafa Orak\u00e7\u0131 \/ Yay\u0131n: Tima\u015f \u00c7ocuk \/ Sayfa Say\u0131s\u0131: 96 Mustafa Orak\u00e7\u0131\u2019n\u0131n kaleminden \u00e7\u0131kan Ka\u011fan d\u00f6rt kitaptan olu\u015fan bir seri. Tima\u015f \u00c7ocuk Yay\u0131nlar\u0131n\u0131n yay\u0131nlad\u0131\u011f\u0131 kitab\u0131n her biri 96 sayfadan olu\u015fu- yor. \u00c7ocuklar i\u00e7inde gizem bar\u0131nd\u0131ran kitaplar\u0131 \u00e7ok seviyorlar. Macera, dedektiflik gibi unsurlar severek okumalar\u0131 i\u00e7in \u00e7ok etkili. Bu kitapta da gizem, macera, mizah hepsi var. Ka\u011fan dedesinin ona bir mektup yaz\u0131p ortadan kayboldu\u011funu \u00f6\u011frenir. Ninesine destek olabilmek ve dedesini bu- labilmek i\u00e7in kasabaya gider. \u0130\u015fte macera o zaman ba\u015flar. Kasabada ya\u015fa- yan Ay\u015fe ve Onur ile birlikte ipu\u00e7lar\u0131n\u0131n pe\u015fine d\u00fc\u015ferler. 8 ya\u015f ve \u00fczeri her \u00e7ocuk okuyabilir, Ka\u011fan\u2019\u0131n maceralar\u0131na e\u015flik edebilir. Hatta \u00e7ocu\u011funuzun okuma durumuna g\u00f6re ya\u015f s\u0131n\u0131r\u0131n\u0131 a\u015fa\u011f\u0131 \u00e7ekebilirsiniz. Bu tamamen bireysel bir yolculuk. Ya\u015f s\u0131n\u0131r\u0131na karar vermek ebeveyn ve \u00e7ocu\u011fa ba\u011fl\u0131. \u015eimdiden keyifli okumalar. \u2016MAHUR BESTE 11"]