ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД САНАМЖ Мэдээлэлд редактор хийгдээгүй болно. Мэдээллийг нийтлэх тараах түгээхийг хориглоно. МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 1
Л.Энх-Амгалан ИХ, ДЭЭИДХ,СДУЭРГЭУДУСЛУИРУГДУУЛИУДИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Цаашдаа их, дээд Г.Гарьд сургуулиудыг чанаржуулах, тоог нь багасгах бодлого GINJIN баримтлана 4-Р НҮҮР ХӨГЖИМ ХИЙЖ СЭТГЭЛ СУДЛААЧ Б.БАЯРЦЭНГЭЛ БАЙХДАА ХЭЗЭЭ Ч АЖИЛ ШИГ МЭРГЭЖИЛ СОНГОЛТ ХАНДДАГГҮЙ МЭРГЭЖЛЭЭ БАЙСАН ТИЙМ ТОДОРХОЙЛОХ 8-Р НҮҮР БОЛОХООР ХЭЗЭЭ Ч УЙДААГҮЙ БАС ЭЕШ-ЫН ЗАЛХУУРААГҮЙ АНХААРАХ ЗҮЙЛС 9-Р НҮҮР 64-Р НҮҮР EDUCATION IS THE FUTURE МОНГОЛЫН ШИЛДЭГ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 15-58-Р НҮҮР Монголын анхны тэтгэлэгтэй сэтгүүл 2 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД EDUCATION IS THE FUTURE МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 3
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД РЕДАКЦИЙН ЗУРВАС АГУУЛГА Нүүр Гарчиг ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД 4 БШУЯ-ны сайдын мэндчилгээ 5 Боловсролын талаарх төрөөс 6-7 баримтлах бодлого 8 Ерөнхий эрдмийн хичээл 9 Мэргэжил сонголт 10-11 Мэргэжлээ тодорхойлох 12-13 ЭЕШ-ын анхаарах зүйлс 14-58 МИДС-ийн талаарх сонин хачин Тэтгэлэгт хөтөлбөрүүд их, дээд 59 сургуулиудынтанилцуулга 60 61-62 1. МУИС 9. ИЗОУИС 64-65 2. ШУТИС 10. Мандах ИС 3. ДХИС 11. ОУУБИС 66-67 4. ХААИС 12. РОУИС 5. СУИС 13. Сити ИС 6. ХУИС 14. Этүгэн ИС 7. АШУҮИС 15. МҮИС 8с Z generation үеийхэн Дэлхийн сонин хачин Бүх сурагчдад барих бэлэг “Репер Гинжин” Хөгжим хийж байхдаа хэзээ ч ажил шиг ханддаггүй Их, дээд сургуулиудын байршил EDUCATION IS THE FUTURE 4 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД МЭНДЧИЛГЭЭ Монгол орны өнцөг булан бүрд мөнгөн хонхны дуу цангинасан, хүүхдийн инээд хөөр цалгисан энэ өдөр улсын хэмжээнд 1 сая гаруй хүүхэд, залуус танхимын болон танхимын бус хэлбэрээр хичээллэж эхэллээ. Улсын хэмжээнд 83.2 мянган хүүхэд анх удаа эрдмийн өргөөний алтан босгыг алхаж, нэгдүгээр ангид элсэн орж байна. 2020-2021 оны хичээлийн жилд суралцагчийн сурах, хөгжих, төлөвших, сурлагын амжилт, чанарт ахиц гаргах, багш мэргэжлээрээ тасралтгүй хөгжих боломжийг бүрдүүлж, багш, ажилтнаа дэмжих, эцэг, эхтэй илүү сайн хамтран ажиллах зорилт дэвшүүлж байна. Үндэсний боловсролын чанарын тогтолцоог боловсролын бүх түвшинд сайжруулж, олон улсын хөтөлбөрийн сургалтыг үе шаттай өргөжүүлэн хүмүүжил төлөвшилтэй, мэдлэг, ур чадвартай монгол хүнийг бэлтгэх нь Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн боловсролын салбарын тэргүүлэх зорилт билээ. Засгийн газраас боловсролын салбарт бий болсон ололт, амжилтыг бататган бэхжүүлж, туршлага, сургамждаа тулгуурлан иргэн бүрд чанартай боловсрол эзэмших тэгш боломж бүрдүүлэн, бодит үр дүн гарган ажиллана. Дэлхий даяар мэдээлэл харилцаа, холбооны технологийн хөгжил иргэдийн өдөр тутмын хэрэглээнд хурдацтайгаар нэвтэрч, XXI зууны хүмүүсийн суралцах, ажиллах уламжлалт арга, хэлбэр, тогтсон хэв маягийг хүчтэй өөрчилж, зөвхөн танхимаар боловсрол олж авах хэвшмэл ойлголт, хандлага, арга хэлбэрийг өөрчилж байна. Иймд боловсролын сургалт, судалгаа, үйл ажиллагаанд цахим технологийн нэвтрүүлэлтийг шинэ түвшинд гарган, тасралтгүй хэрэгжүүлэх эрх зүйн орчинг бүрдүүлнэ. Монгол Улсын Их Хурлын Гишүүн, Боловсрол, Шинжлэх Ухааны Яамны Сайд ЛУВСАНЦЭРЭНГИЙН ЭНХ-АМГАЛАН МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 5
БОЛОВСРОЛЫН ТАЛААР ТӨРӨӨС БАРИМТЛАХ БОДЛОГО ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛЖ БУЙ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛЬ, КОЛЛЕЖИЙН ТОО, СУРАЛЦАГЧИД, 2010-2020 ОНЫ ХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛЭЭР, МЯН.ХҮН ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД БОЛОВСРОЛ, 2010-2011 ОН ОЮУТАН 2015-2016 ОН ОЮУТАН ШИНЖЛЭХ СУРГУУЛЬ 113 170.0 СУРГУУЛЬ 100 162.6 УХААНЫ ЯАМ 2011-2012 ОН ОЮУТАН 2016-2017 ОН ОЮУТАН СУРГУУЛЬ 101 172.8 СУРГУУЛЬ 95 157.1 2012-2013 ОН ОЮУТАН 2017-2018 ОН ОЮУТАН СУРГУУЛЬ 99 175.6 СУРГУУЛЬ 96 155.2 2013-2014 ОН ОЮУТАН 2018-2019 ОН ОЮУТАН СУРГУУЛЬ 100 174.1 СУРГУУЛЬ 94 157.6 2014-2015 ОН ОЮУТАН 2014-2015 ОН ОЮУТАН СУРГУУЛЬ 101 178.3 СУРГУУЛЬ 95 148.6 МОНГОЛ СУДЛАЛЫГ ШИНЖЛЭХ УХААН, ТӨРӨӨС ШИНЖЛЭХ УХААН, ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮНДЭСНИЙ ТЕХНОЛОГИ, ИННОВАЦИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ТАЛААР ХӨТӨЛБӨР ХҮНИЙ НӨӨЦИЙГ БАРИМТЛАХ БОДЛОГО ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮНДЭСНИЙ Монгол судлалыг олон улсын ХӨТӨЛБӨР “Төрөөс шинжлэх ухаан, технологийн талаар баримтлах болон бүс нутгийн хүрээнд бодлого”-ын зорилго нь шинжлэх ухаан, технологийг өргөжүүлэх, сурталчлан Монгол Улсын шинжлэх ухаан, Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийг хангах, амьдралын таниулах, сурталчилах, түгээн технологи, инновацийн хүний чанар, үндэсний чадамж, өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх дэлгэрүүлэх, монгол судлалын нөөцийг тасралтгүй, тогтвортой үндсэн хүчин зүйл болгон хөгжүүлэхэд оршино. үйл ажиллагааг идэвхижүүлэх хөгжүүлэх, мэргэшүүлэх, таатай орчныг бүрдүүлэх, хэл, чадавхийг бэхжүүлэхэд соёлын дархлааг бэхжүүлэхэд хөтөлбөрийн зорилго оршино. оршино. 6 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
МАТЕМАТИК ФИЗИК Алгебр бол математикийн Алгебрын Физик нь «туршлагын» үр дүнг тайлбарлах онолын нэг салбар бөгөөд тоо тоог үндсэн загвар боловсруулах, үнэн загвартаа тулгуурлан орлуулах бөгөөд алгебрийн 7 томьёо дараагийн шатны туршлагын үр дүнг тооцох маягаар шинжлэх ухааны аргыг ашиглан байгалийг тэгшитгэл нь масштабын нэг Нийлбэрийн квадрат таньж мэдэх оролдого хийдэг. (a+b)2=a2+2ab+b2 тал дээр хийгддэг бөгөөд Ялгаврын квадрат (a-b)2=a2-2ab+b2 хуваарийн нөгөө талд Анх физик нь байгалийн Физикийн Квадратуудын ялгавар философийн нэг хэсэг бүх хийгддэг хэмжигдэхүүнийг a2-b2=(a+b)(a-b) байсан ба 19-р зуунд философиос салж биеэ даасан ТОМЬЁОГ тоогоор илэрхийлж, тоонууд позитив шинжлэх ухаан доорх болон хөгжжээ. Физикчид нь тогтмол байх болно. кваркуудаас хар нүхийг хүртэл, линкээс тусгаар атомоос хэт дамжуулагч Алгебр нь жинхэнэ тоонууд “хүртэл өргөн” хүрээний физик үзэгдлүүдийг судалдаг байна. , цогц тоонууд, матрицууд, Бас харимхай ба харимхай ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД биш депормацийн талаар векторууд, математикийн гардаг. төлөөллийн бусад олон хэлбэрүүдээс бүрдэж болно. Алгебрийн талбар нь Нийлбэрийн куб (a+b)=a3+3a2b+3ab2+b3 цаашлаад математик, шинжлэх Ялгаврын куб ухаан, эдийн засаг, анагаах (a-b)=a3-3a2b+3ab2-b3 ухаан, инженер гэх мэт ихэнх Кубуудын нийлбэр a3+b3=(a+b)(a2-ab+b2) тохиолдолд ашигладаг бол Кубуудын ялгавар хийсвэр алгебр гэгдэх тоонууд a3-b3=(a-b)(a2+ab+b2) болон тэгшитгэлүүдийн тойм, ихэнх нь зөвхөн дэвшилтэт математикт ашигладаг. Устөрөгчийн атомын эхний хэдэн электроны МАТЕМАТИКИЙН Алгебр яагаад орбитуудыг өнгөөр ТОМЬЁОНУУД чухал вэ? кодлогдсон магадлалын нягтын хөндлөн огтлолууд мэтээр үзүүлсэн нь. Геометрийн үүсэл нь ҮНДСЭН ХИМИ Эртний Египетэд Нил ДҮРС мөрний ус эргээсээ үргэлж Химийн шинжлэх ухааны хальдагтай холбоотойгоор үндсэн судлагдахуун нь газар хэмжих аргыг судалж атом болон молекул юм. байсантай холбоотой. Атом нь цөм бa электроноос тогтоно. Геометр нь математикийн Химийн элементийн үелэх систем гэдэг нь мэдэгдэж бусад салбарын адилаар буй химийн элементүүдийн жагсаалт юм. Үелэх системд Эртний Грект хөгжлийн шинэ АМ ДӨРВӨЛЖИН ДУГУЙ химийн элементүүд нь өөрсдийн атомын дугаарын шатанд гарсан. дарааллаараа (багаас их рүү) Үелэх системийн байрлана. Тарес, Пифагор нарын Химийн элементүүдийг үелэх баганыг бүлэг гэж системд Үе болон Бүлгүүдэд эрдэмтдийн хөдөлмөрийн хуваана. нэрлэх ба стандарт үрээр олон теорем батлагдсан үелэх системд юм. Цөөн тооны зарчим нийтдээ 18 бүлэг дээр үндэслэн, анх хараад ГУРВАЛЖИН ГОНЗГОЙ ялгана. Нэг бүлэгт ДӨРВӨЛЖИН багтах химийн шууд үнэн гэж хэлэхэд хэцүү элементүүдийн зүйлсийг нотолж үзүүлэх Үелэх системийн мөрийн электрон арга Евклидийн “Эхлэл” дагуу, 7 үе байх ба эхний үед байгуулалт нь бүтээлд дурьдагдаж, хожмын ЗУЙВАН (үе 1) зөвхөн Устөрөгч, Гели төстэй байх учир математикийн шинжлэх гэсэн 2 элемент, 2 ба 3-р үе тус химийн шинж чанар ухааны үндсэн зарчим бүр 8 элемент агуулна. Бусад нь ойролцоо байна. болсон юм. Тодорхойлолт: үеүүд харьцангуй олон химийн Жишээлбэл, Гурвалжны өгсөн элементүүдийг агуулна. 18-р бүлгийн оройгоос эсрэг Хими нь бусад төрлийн Геометрийн талыг нь агуулсан байгалийн шинжлэх элементүүдийг бүх ЧАНАР ТОМЬЁОГ шулуунд татсан ухаануудтай, жишээлбэл, инерт хийнүүд гэж доорх перпендикулярыг нэрлэх ба эдгээр нь линкээс уг гурвалжны өгсөн физик, одон орон, биологи, өөр элементүүдтэй оройгоос эсрэг талд материал судлал, болон урвалд ордоггүй. буулгасан өндөр гэнэ. геологитой нягт холбогдоно. МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 7
БИОЛОГИ ГАЗАРЗҮЙ Биологи буюу Амин Биологид амьд организмыг Газар зүй (Грек гаралтай, “Дэлхий” гэсэн утгатай судлал нь амин төрөлжүүлэн үзэж аливаа ба мөн “дүрслэх” гэсэн утгатай үгнээс үүсэлтэй) судлалын шинжлэх амьд организм хэрхэн оршин нь дэлхий ба түүний онцлог, оршин суугчид, ба ухаан юм. тогтнодог болон хоорондоо үзэгдлүүдийг судалдаг шинжлэх ухаан юм. буюу бусад организмтай мөн хүрээлэн буй орчинтой Анх “Газарзүй” гэдэг хэрхэн зохицон оршдог тухай үгийг Грекийн гол анхаарлаа чиглүүлдэг Грек хэлний биос байна. математикч, одон орон Энэ шинжлэх ухаан нь олон (амьд) ба логос салбар ухааныг багтаадаг ба судлаач, газарзүйч тэдгээрийн салбар шинжлэх (судлах), гэсэн үгнээс ухаануудын зарим болох Эратосфен (МЭӨ 275-195) ургамал судлал, амьтан судлал гаралтай. Судлах зэрэг нь эртний шинжлэх хэрэглэсэн байна. ухаан боловч аливаа амьтад, зүйл, амьд амьдралыг амьд организм нь үндсэндээ Орчин үеийн газарзүйн ижил бүтэцтэй болохоор ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД танин мэдэхийн тулд бүхэлд нь судлах нь оновчтой судалгаа нь Дэлхий, хүн, гэж хэсэг эрдэмтэд үзсэнээс судалдаг боловч үүдэн 19-р зууны үеэс эхлэн байгалийн харилцан биологийн шинжлэх ухаан нь бүрэн утгаараа цогцоор хамаарал, түүнтэй хөгжиж эхэлсэн түүхтэй. зарим амьгүй (амьтай Одоо биологийн шинжлэх холбоотой үзэгдлийг ухаан хамгийн түгээмэл ба амьгүй зvйлийн томоохон шинжлэх ухаан судална. гэж тооцогддог болсон. хоорондох) зүйлийг ч биологийн шинжлэх ухаанд Хоёр үндсэн том салбар эволюцийн онол нь үндсэн туулгуур онол юм. - физик газарзүй, бас судалдаг (вирус, нийгмийн газарзүй болон вироид, прион), ба ер ГАЗАРЗҮЙН ҮНДСЭН, УЛАМЖЛАЛТ хуваагдана. нь биологийн судлах 4 ТӨРЛИЙН СУДАЛГААНД судлагдахууныг яг тухайлан ХҮН БОЛОН БАЙГАЛЬТАЙ ХОЛБООТОЙ ҮЗЭГДЛИЙН тодорхойлон зааглах ТАРХАЛТ боломжгүй юм. ХҮН БОЛОН ГАЗРЫН ХАРИЛЦАН ХОЛБОО ГАЗАР, БҮС НУТГИЙН Газарзүйн СУДАЛГАА сонирхолтой мэдээ мэдээлэл, ДЭЛХИЙ СУДЛАЛТАЙ баримтыг дээрх ХОЛБООТОЙ СУДАЛГАА линкээс... НИЙГЭМ Мбидний Хүмүүс амьдрал онгол үндэстний эрт хамтын эдүгээ цагийн хэл нь нийгмийг аялгуу, үсэг бичгийг хамтад бүрдүүлдэг. Нийгэм нь Монгол хэл бичиг гэнэ. нь тодорхой харилцаа Түүнээс Монгол үндэстний холбоонд оршиж, өөр эх хэлийг Монгол хэл (худам хоорондоо харилцан монголоор монггул хэлэ, тод үйлчилж байдаг монголоор монггол хэлэн) хувь хүмүүс, бүлэг гэдэг. Монгол хэл 13-15, 16-р б а й г у у л л а г у у д ы н зууны нэг, 16-18, 19-р зууны гэх нэгдэл юм. мэтээр шатлан хөгжиж 20-р зуунд “Орчин цагийн монгол Орчин үеийн нийгэм хэл”-тэй золгосон юмсанжээ. Аж үйлдвэржилт, Монгол хэлийг өрнөд, умард, техник технологийн дорнод, төв гэсэн үндсэн үр дүнд эдийн засгийн дөрвөн аялгуутай, биесээсээ харилцаа, компьютер тасралгүй үлдсэн хэл аялгуу юм мэдээллийнтехнологи гэж 1959 онд Ш.Лувсанвандан үйлчилгээний салбар эрдэмтэн хэлсэн байдаг. хөгжсөн. Яагаад хүмүүс хамтран Монгол хэл бичиг нь эгшиг амьдрах шаарлагатай болсон бэ? зохицох ёстой, Алтай хэлний Хэрэгцээн дээр язгуурын ерөнхий шинж буюу үндэслэдэг Илүү их үр ашигтай өгүүлэгдэхүүн-тусагдахуун- Итгэл үнэмшил, ёс заншил дээр нэгддэг. өгүүлэхүүн дарааллаар Нийгмийн хэрэгцээ өгүүлбэрээ бүтээдэг. Нэр үг, хоол хүнс хангах аюулгүй байдлаа үйл үгийн адаг нь тийн ялгал, дагавар, нөхцлөөр хувирдаг. Монгол хэлний баялаг санг дээрх хангах, орон байртай болох бусдаар EDUCATION хүлээн зөвшөөрүүлэх боловсрол IS THE линкээс эзэмших эрх чөлөөтэй байх FUTURE 8 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
Б.Баярцэнгэл ОЛОН УЛСАД АШИГЛАГДДАГ ТЕСТЭЭР МЭРГЭЖЛЭЭ ТОДОРХОЙЛЖ БОЛНО Мэргэжил сонголтын талаар Сэтгэлзүй, Сэтгэц хэмжилзүйн үндэсний хүрээлэнгийн Сэтгэл судлаач Б.Баярцэнгэлтэй ярилцлаа. ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Мэргэжлээ хэрхэн тохирсон өгөгдөл авьяас байгаа үү, олон мэргэжлийн зөв сонгох талаар мэргэжлийн хүний гэсэн үг. сонголттой байх нь зөв үү? Өөрийн сонирхол, чадавхаа Мэргэжлийн сонголттой, хувьд зөвлөгөө өгөхгүй юу? мэдэхгүй байх тохиолдол хувилбартай байх хэрэгтэй. Мэргэжил сонголтоо бий. Өөрийгөө юунд илүү Гэхдээ хэт олон байж болохгүй. хийхэд чамд тоо тоомгүй сонирхолтой гэдгийг Хөрвөж нэг чадвараас нөгөө олон хувилбар байгаа бол хэрхэн мэдэх вэ? рүү шилжиж ажиллаж чадвараа шийдвэрээ гаргахаа түр азнах Хүн бүрд өгөгдсөн авьяас хөгжүүлэхийг хүсэж буй бол 2, хэрэгтэй. Сонголтоо хийхэд чадвар бий. Тухайн авьяас 3 дотор хувилбар байж болно. тань чамд байгаа ур чадвар чадвараа таниагүй эргэлзээ Үнэхээр чин сэтгэлээсээ хүсэж, нийгмээс, дотно хүрээллээс бий учраас мэдэхгүй гэж түүндээ хүрэхийн тулд тууштай ирэх шахалт, нөлөөлөл байгаа боддог. Олон улсад мэргэжил байж чадна гэвэл нэг мэргэжил бол сонголтоо буруу алдаатай сонголт, авьяас чадвараа таних, сонгож болно. Нэг мэргэжлээр хийж болох эрсдэл нэмэгдэж олж мэдэх олон төрлийн тест дагнан ажиллах ч олон ур магадгүй. Мэргэжлээ сонгохдоо байдаг. Манай хүрээлэнгийн чадварыг өөртөө хөгжүүлэх тухайн мэргэжилд ач холбогдол хувьд мэргэжил сонголт болоод нь чухал. Мөн эцэг, эх болон өгөхөөс илүү “Би юу хийж чадах бусад EQ IQ, түүнчлэн бие бусдын нөлөөнд авталгүйгээр вэ” гэдэг асуултад хариулж, хүний онцлогоо танин мэдэх зөвхөн өөрийн сонирхол, хувь хүнээ судлах хэрэгтэй зорилготой стандартчилагдсан чадварт тохируулан мэргэжил юм. Чиний хүсэл мөрөөдөл найдварт чанар өндөртэй сонголт хийгээрэй гэж хэлье. зорьж буй зүйл юу вэ гэдгээ тестээр оношлогоо хийдэг. олох хэрэгтэй. Мөн эцэг эхчүүд Тухайн тестээр юунд ур Мэргэжил сонголт дээр гардаг нийтлэг алдаа юу хүүхдүүдээ зөвхөн төгсөх ангид чадвартай, ямар салбарт байна вэ? Судалгаанаас харахад цалин нь чухалчилж анхаарч хүүхдэдээ амжилттай ажиллаж чадах мөн нийгэмд үнэлэгддэг байдалд анхаарал хандуулаад тусална гэсэн үүднээс мэргэжил вэ зэрэг тодорхойлогдон байх шиг санагддаг. Нийтлэг мэргэжил сонговол тухайн санал болгож өөрсдийн бодлоо гардаг. Түүнчлэн зүгээр тест мэргэжлийн илүүдэлд орсон салбарт бэлтгэгдээд гарах тулгах зүйл бий. Энэ нь маш тайлагнал төдийгүй эцэг тохиолдол бий. Энэ нь ажлын байр олдохгүй байх нөгөө буруу. Дунд ангиас ахлах анги эхчүүд болон хувь өөрт нь талаас хөдөлмөрийн үнэлэмж суларсан нөхцөл байдал хүлээх хүртэлх хүүхдүүд мэргэжил зөвлөгөө, Көүчинг үйлчилгээ төлөвтэй. Олон талаас харж судалж мэргэжил сонгохоос сонголтын талаар тогтсон үзэл үзүүлдэг. Тестээр тухайн хүнийг илүү өөртөө байгаа чадвар авьяаст тулгуурлаж мэргэжлээ баримтлалтай болж тухайн юунд сонирхолтойг шинжлэх сонгох нь илүү үр өгөөжтэй. эзэмших мэргэжил салбараа ухаанчаар тодорхойлдог гэсэн судлан холбоотой шалгалт үг. нэмэлт чадвараа хөгжүүлсэн байх шаардлагатай. -Тестийг хаанаас авч, тодорхойлох вэ? Сонирхол, чадвар чухал Манай хүрээлэнтэй холбогдож гэсэн үг үү? Сонирхол чухал байлгүй яахав. онлайнаар болон биеэр ирж Өөрийн дурласан мэргэжлээ эзэмшихэд тохиох бэрхшээлд өгч болдог. нугарахгүй, халшрахгүй байна. Мөн сонирхож дурласан бол Өөрийн сонирхол, тухайн хүүхдэд маань чадвар нь чадвартаа тааруулаад нэг мэргэжил сонгож, Ярилцсан: Х.Толиун түүнийгээ эзэмшихээр шаргуу хичээх нь зөв МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 9
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД 10 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Мэдээллүүдийг редакторлаагүй байгаа болно. МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 11
МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН ТАЛААР СОНИН ХАЧИН 88 147К ИХ ДЭЭД ОЮУТАН СУРГУУЛЬ СУРАЛЦДАГ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД 2021 ОН СУРАГЧ ТӨГСӨНӨ СОНИРХОЛТОЙ МЭДЭЭЛЭЛ МУИС МУИС ИЗОУИС ОТИС ЭТҮГЭН ОТИС МҮИС МОН-АЛТИУС ШУТИС ШУТИС МУИС ХААИС ИЗОУИС МУБИС ШУТИС ИЗОУИС ХААИС ҮБТДС ИЗОУИС МУИС ОТИС РОУИС 12 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ТЭТГЭЛЭГ ГЭЖ ЮУ ВЭ? Тэтгэлэг нь дотроо хэд хэдэн Тэтгэлэг бүр өөр өөрийн Тэтгэлэгт хөтөлбөрийн ерөнхий төрөлтэй байдаг. Манайханд илүү нөхцөлтэй. шалгуурууд ойр нэрээр танигдсан нь Scholar- Монголчуудын хувьд хамгийн гол нь ship буюу Сургалтын тэтгэлэг юм. гадаад хэлний чадвар, мөн сурлагын Тэтгэлэгт хөтөлбөр бүр өөрийн Scholarship гэдэг нь scholar буюу амжилтаас гадна спортын эсвэл онцлогоосоо шалтгаалан тавигддаг эрдэмтэн хүн гэсэн үгнээс гаралтай. урлагийн авьяас, бусдыг удирдан шаардлага, шалгуур үзүүлэлт нь Тэр утгаараа оюутны хөгжил, сурч зохион байгуулдаг, нийгмийн төлөө ондоо байдаг. Гэхдээ ерөнхийд нь боловсроход олгодог санхүүгийн үйлчлэх чадвартай, эрмэлзэлтэй, тавигддаг, гол шалгуур үзүүлэлтийг дэмжлэг юм. Ерөнхийдөө сургалтын хийсэн бүтээсэн зүйлстэй байхад доор дурдъя. тэтгэлгийг бүхэлд нь дээрх нэр тэтгэлэг олдох магадлал тун өндөр томьёогоор нэрлэдэг. Харин байдаг. Суралцах зорилгоИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД тэтгэлгийн өөр нэг төрөл нь хувь Тухайн хүн ирээдүйн том хүнд олгодог тэтгэлэг буюу Fellow- Тэтгэлгээр суралцахын тулд . . . ship юм. Энэ нь тухайн хүний зэргээ зорилготой, тэрхүү зорилгодоо ахиулан суралцахад дэмжлэг болох Тэтгэлгээр суралцах хүрэхэд нь гадаадаас олж авах зорилготой тэтгэлэгт хөтөлбөр мэдлэг, боловсрол их чухал гэдгийг бөгөөд сургалтын төлбөр, оюутны төлөвлөгөөтэй хүмүүс 12-24 сарын итгүүлж, үнэмшүүлэх хэрэгтэй. дотуур байр, хэрэглээний зардал Ихэнх тэтгэлэгт хөтөлбөрүүд яг энэ зэргийг санхүүжүүлдэг. Grant буюу өмнөөс бэлтгэх шаардлагатай сэдвээр эссе бичүүлж авдаг бөгөөд судалгаа шинжилгээний ажилд үнэхээр өөрийн гэсэн зорилготой олгодог тэтгэлэг нь илүү ахисан бөгөөд энэ хугацаанд тэтгэлгүүдийн хүний хувьд энэ бол тийм ч түвшинд судалгаа, шинжилгээ хэцүү биш шалгуур, гэхдээ сайн хийхэд зориулагддаг хөтөлбөр юм. талаар мэдээллээ олж авч, үндэслэлтэй, бодитой бичих ёстой. -Төгссөн сургуулийн үнэлгээ цуглуулан, төлөвлөгөө гаргах, Ихэнх тэтгэлгийн шалгаруулалтанд орсон байдаг нэг зүйл нь тухайн өөрт тохирсон, оролцохыг хүсэж хүн өмнөх сургуулиудаа хэр зэрэг үнэлгээтэй төгссөнийг харах байгаа тэтгэлэгт хөтөлбөрөө сонгох, явдал юм. Өөрөөр хэлбэл дунд сургууль, дээд сургуулийг төгссөн өөрийгөө бэлтгэх, хэлний мэдлэгээ дүн их чухал байдаг. Нотолгоо болгож гэрчилгээ болон дүнгийн сайжруулах хэрэгтэй. Үүнээс гадна хуулбаруудыг орчуулж, нотариатаар баталгаажуулсан байх ёстой. Монгол улсын иргэдэд олгодог, Өөрөөр хэлбэл тухайн тэтгэлэгт хөтөлбөрүүдийн талаар судлаачийн судалгаандаа хэрэглэх маш сайн мэдээлэлтэй байх ёстой. материалууд, багаж хэрэгслийн Ихэнхн хүмүүс тэтгэлэгт хөтөлбөрт зардал зэргийг санхүүжүүлдэг. тэнцэхгүй бол яанаа гэж айж, цаг Харин хувь хүний амьжиргааны хугацаа их алддаг. Тухайн хүн өөрийн зардлыг тэр бүр санхүүжүүлдэггүй. оролцох тэтгэлэгт хөтөлбөрөө Эдгээрээс гадна Essay contest сонгон, түүнийхээ талаар маш сайн буюу эссений уралдаан, Award судлах хэрэгтэй. Тухайлбал ямар буюу амжилтыг үнэлсэн мөнгөн хэмжээнд зохион байгуулагддаг, шагнал гэж байдаг. Эссений хэн хэн оролцдог, хэдэн хүн Хэлний мэдлэг Тухайн очиж суралцах орныхоо уралдаан нь оюутан, сурагчид, шалгаруулж авдаг, хугацааны хувьд хэлийг эзэмшихгүйгээр хичээлээ залуучуудад зориулан маш өргөн ямар байдаг, тухайн улсын талаарх ойлгоно гэдэг хэцүү. Гэхдээ зарим оронд ахисан төвшний хөтөлбөрүүд дэлгэр зарлагддаг бөгөөд дэлхий ойлголт, мэдлэгээ зузаатгах, хяналт нь англи хэл дээр явагддаг. Англи хэлийг өнөөдөр дунд сургууль, их нийтийн хэмжээнд зарлаж, мөнгөн нь ямар байдаг талаар мэдэж, дээд сургуулиуд бүр хичээлийн программандаа оруулан үздэг шагнал урамшуулал олгохын судалж байх нь чухал. Ямар, ямар болсон бөгөөд сургалт дамжаанууд, ном сурах бичгүүд ч их олширсон зэрэгцээ дадлагын хөтөлбөрт In- тэтгэлэгт хөтөлбөрүүд байдаг, байна. Үүнийг ашиглан хэлээ бие дааж маш сайн үзэх хэрэгтэй. ternship хамрагдах боломжийг хэзээ явагддаг, шалгуур нь ямар олгодог. Манай орны оюутан, байдаг, хэн оролцох боломжтой вэ, сурагчид, залуучууд ч үүнд оролцох гадаад хэл болон сургалтын дүн бүрэн боломжтой бөгөөд Америк, ямар байвал зохимжтой талаар Англи, Австрали зэрэг улсад эртнээс сайтар мэдэж, өөрийгөө бүрэн хэмжээний тэтгэлэгтэйгээр бэлтгэснээр амжилт гаргаж, улмаар суралцсан оюутнуудын ч түүхийг гадаадад тэтгэлгээр суралцах бид сонсож байсан. боломж нээгдэнэ. Та гадаадад Нийгмийн идэвх, нийгэмд эзлэх тэтгэлгээр суралцахаар шийдсэн байр суурь Харин Award буюу амжилтыг бол: Нийгэмдээ үйлчилдэг, бусдад үнэлсэн мөнгөн шагналын хувьд мөн ялгаагүй олон нийтийн санаа тавьж чаддаг, өөрийнхөө хэмжээнд зарлаж, мөнгөн шагнал олгодог бөгөөд Emmy award-ын • Зорилгоо тодорхойлж, үр дүнд чаддаг зүйлээр нийгэмд, бусдад тэтгэлэгийг манай Монгол улсын хүрэхүйц төлөвлөгөө гаргах оюутан авч байсан. хэрэгтэй цаг гаргаж, үйлчилж чаддаг байх Ер нь тэтгэлгийн хэмжээ ямар ч • Тэтгэлэгт хөтөлбөрүүдийн байж болно. Сургалтын төлбөрийг талаар мэдээлэл цуглуулж, нь тэтгэлэгт хамрагдах шалгуурын нь бүтэн, эсвэл тодорхой хувийг нь хайлт хийх даах, мөн сар бүр стипенд олгох, • Ямар тэтгэлэгт хөтөлбөрт нэг болдог. Мөн төрөл бүрийн зөвхөн ном, тухайн байгууллагад оролцох вэ? гэдгээ сонгох ажиллах эрхээр шагнах, олон хэрэгтэй олон уралдаан тэмцээнд оролцож, улсын хуралд оролцох эрх, бичиг • Сонгосон тэтгэлгийн ерөнхий хэрэгслийн зардлыг нь олгох гэх шалгууруудыг мэдэж, түүний бусдыгаа манлайлах чадварын мэт. дагуу өөрийгөө бэлтгэх үзүүлэлт ч гэсэн тэтгэлэг авахад нөлөөлдөг. Харин магистр буюу түүнээс дээш түвшний хөтөлбөрүүдэд нийгэмд эзлэх байр суурь, мэргэжлээрээ ажилласан жил, судалгаа шинжилгээний бүтээл зэргийг шаарддаг. МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 13
ГАДААДЫН БОЛОН МОНГОЛЫН ТЭТГЭЛЭГ ХӨНГӨЛӨЛТҮҮД Монгол Улсын Засгийн Газрын тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдсан суралцагч ньИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Засгийн газрын сургуульдаа үнэ төлбөргүй суралцах, мөн амьжиргааны тэтгэлэг авах тэтгэлэгт бөгөөд замын зардлыг суралцагч өөрөө хариуцдаг байна. Өнөөдрийн хөтөлбөр байдлаар Засгийн газар хоорондын гэрээ, хэлэлцээрийн дагуу ОХУ, БНХАУ, Турк, Энэтхэг, Польш, Вьетнам, Лаос, Чех, Унгар, Казахстан, Румын, Украйн, Болгар, Куба, БНАСАУ зэрэг орны Засгийн газрын тэтгэлгээр элсэн суралцуулж байна. Монгол Улсын Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит тэтгэлгийг амжилттай Ерөнхийлөгчийн сурч хөдөлмөрлөн, үлгэр жишээ онцгой амжилт гаргасан дотоодын нэрэмжит тэтгэлэг дээд боловсролын сургалтын байгууллагын бакалаврын хөтөлбөрийн өдрийн ангийн оюутан, коллеж, мэргэжлийн сургалт-үйлдвэрлэлийн төвийн 30 хүртэлх суралцагчид олгоно. Жил бүрийн 5, 12 дугаар сард олгодог уламжлалтай. Монгол Улсын Мэдлэг боловсрол, бүтээлч чанар, шинэ санаа, сайн үйлс, авьяас, ур Ерөнхий сайдын чадвараараа онцгой амжилт гаргасан бакалаврын хөтөлбөрийн өдрийн нэрэмжит тэтгэлэг ангийн оюутнууд болон коллеж, мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвд суралцагчдаас шалгаруулан “Монгол Улсын Ерөнхий сайдын Япон улсын нэрэмжит тэтгэлэг” олгоно. тэтгэлэг Энэхүү хөтөлбөрт 7 төрлөөр элсэлт өгөх боломжтой. Тус бүртээ шалгууртай байдаг аж. Судлаач оюутан, Бакалаврын зэрэгт суралцах оюутнууд, Япон судлалын оюутнууд, Технологийн коллежийн оюутнууд, Тусгай сургалтын коллежийн оюутнууд, Залуу Удирдагчдын Хөтөлбөрийн оюутнууд зэрэг чиглэлтэй юм. Японы элчин сайдын яамны цахим хуудсаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг авах боломжтой. Их Британий Их Британий засгийн газар Гадаад Хэрэг, Хамтын Нийгэмлэгийн тэтгэлэг Газраас хариуцан зохион байгуулдаг тэтгэлэг ньхарьцангуй өндөр шаардлага тавьдаг. Мастерын зэрэг буюу MSc, MA, LLM, MBA-д суралцах боломжтой. Банк Санхүү, Цаг Уурын Өөрчлөлт, Инженер, Хүний Эрх, Олон Улсын Хууль, Олон Улсын Харилцаа, Сэтгүүлзүй, Медиа, Уул Уурхай, Олон Нийтийн Удирдлага зэрэг чиглэлээр хамрагдаж болдог байна. Шаардлага нь: Бакалаврын зэрэгтэй байх,өөрийн салбартаа амжилт гаргаж, цаашид ахин дэмших хүсэл эрмэлзэлтэй байх, удирдах чадвартай гэдгээ нотлон харуулж чадах, өөрийн сонгосон мэргэжлээрээ хамгийн багадаа гурван жил ажилласан байх, англи хэлийг сайн мэддэг байх. Хамгийн багадаа IELTS-ийн оноо 6.5 байх. Хуулийн зарим мэргэжил IELTS-ийн 7 оноотой байхыг шаардана. АНУ-ын тэтгэлэг Фүлбрайт Хөтөлбөр нь АНУ-ын Засгийн Газрын санхүүжилтээр хэрэгждэг олон улсын солилцооны хөтөлбөр юм. Энэхүү хөтөлбөрийн гол зорилго нь АНУ-ын ард түмэн болон бусад орны хүмүүсийн хоорондын харилцааг дэмжиж, хөгжүүлэх. Фүлбрайт хөтөлбөрийн Монгол дахь үйл ажиллагаа нь үндсэн 4 төрлийн тэтгэлэг олгодог. Шаардлагын хувьд: Их, дээд сургууль төгссөн, баклаврын дипломтой байх, Англи хэлний өндөр мэдлэгтэй буюу хамгийн багадаа IBT-гийн 80 оноо, TOEFL ийн 550 оноотой байх ёстой юм байна. 14 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
АШУҮИС Анагаахын Шинжлэх Ухааны Үндэсний Их Сургууль ЭРХЭМ ЗОРИЛГО СТРАТЕГИЙН ЗОРИЛТУУД ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД НЭЭЛТТЭЙ ИХ СУРГУУЛЬ Олон улсын ШИЛДЭГ ИХ СУРГУУЛЬ болон үндэсний ТОГТВОРТОЙ ИХ СУРГУУЛЬ эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн эрдэм Монгол Улсын дээд боловсролын анхны байгууллага болсон Монгол шинжилгээ, улсын их сургууль нь Хүн эмнэлэг, Зоо мал эмнэлэг, Багш нарын гэсэн 3 боловсрол, факультеттайгаар 1942 онд байгуулагджээ. Хүн эмнэлгийн факультет анхны эрүүл мэндийн төгсөлтөө 1947 онд хийж, 14 их эмчийг бэлтгэн төгсгөсөн. Анхны 14 эмчийн 9 үйлчилгээ нь төрөлх сургуульдаа багшилсан байна. үзүүлдэг, үндэсний тэргүүлэх, Номхон МУИС-ийн Хүн эмнэлгийн факультетийн суурин дээр үндэслэн 20 гаруй Далайн Баруун тэнхэм, 65 багш, 800 гаруй оюутантайгаар Улсын их сургуулиас туурга Эргийн Бүсийн тусгаарлан, 1961 онд бие даасан Анагаах ухааны дээд сургууль болсон. анагаах ухааны АШУҮИС нь өнөөдөр бүрэлдэхүүний болон салбар 11 сургууль, 1000-аад шилдэг 100 их багш, судлаач, ажилтан ажилчин, 15000 орчим оюутан, суралцагчидтай сургуулийн нэг түүхт ойтойгоо золгож байна. АШУҮИС-ийг 2015 - 2024 онд хөгжүүлэх дунд байхад оршино. хугацааны хөгжлийн бодлого боловсруулж, Ази, Номхон Далайн Баруун Бүсийн шилдэг 100 их сургуулийн нэг болох эрхэм зорилгоо биелүүлэхээр шамдан хөдөлмөрлөж байна. МОНГОЛ УЛСЫН ХҮНИЙ ЭМЧИЙН ТАНГАРАГ Эмч би: Эмчийн ёс зүй, төрийн хуулийг чандлан сахиж Эрдэнэт хүний амь нас, эрүүл мэндийн төлөө Эрдэм чадал , энэрэх сэтгэлээ харамгүй зорулахаа Тангараглая Тангараглая Тангараглая МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 15
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД 16 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 17
МОНГОЛ УЛСЫН ДОТООД ХЭРГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ МЭНДЧИЛГЭЭ Монгол Улсын үе үеийн хууль сахиулагчид, эх орончдын эрдмийн их уурхай болсон Дотоод хэргийн их сургууль хөгжлийнхөө 85 гаруй жилийн хугацаанд улс орныхоо аюулгүй байдлыг хангах, ард иргэдийнхээ амар тайван амьдралыг хамгаалах үүрэг бүхий цагдаа, хилийн ба дотоодын цэрэг, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх, шүүхийн шинжилгээ, онцгой байдлын байгууллагын зэрэг бүх шатны өргөн мэдлэг, ур чадвартай, өндөр ёс суртахуунтай албан хаагчдыг бэлтгэх үүргээ нэр төртэй биелүүлсээр ирснийг тэмдэглэхэд таатай байна. ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Өнөөдөр Дотоод хэргийн их сургуулийн эрдмийн хамт олон дэлхийн хөгжлийн чиг хандлага, эх оронд минь өрнөж буй шинэчлэлийн үйл явц, гадаад орны ижил төстэй сургалт, эрдэм шинжилгээний байгууллагын тэргүүний жишигт нийцүүлэн хууль сахиулах салбарт үндэсний хэмжээнд тэргүүлэгч мэдлэг, оюуны төв, олон улс, бүс нутгийн хэмжээнд идэвхтэй хамтрагч шинжлэх ухааны хамт олон болон төлөвших зорилт дэвшүүлэн ажиллаж байна. Эрхэм танд Их сургуулийнхаа нийт профессор багш, эрдэмтэн судлаачид, ажилтан, албан хаагч, сонсогч, суралцагчдын нэрийн өмнөөс амжилт хүсч, сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе. ЗАХИРАЛ, ДОКТОР (Ph.D), ПРОФЕССОР, ЦАГДААГИЙН ХУРАНДАА П.БАТБААТАР ЭРХЭМ ЗОРИЛГО Хүний эрх, шударга ёс, хуулийг дээдэлж, ажил үйлчилгээндээ чанарыг эрхэмлэсэн хууль сахиулах салбарын сургалт, эрдэм шинжилгээ, судалгаа инновацийн хөгжлийн гол түшиц байгууллага болно. АЛСЫН ХАРАА Хууль сахиулах салбарын шинжлэх ухаан, боловсролын хөгжилд тэргүүлэх байр суурьтай, олон улсын түвшинд хүлээн зөвшөөрөгдсөн, үндэсний болон бүс нутгийн аюулгүй байдлыг хангах үйл хэрэгт хувь нэмэр оруулагч мэдлэг оюуны төв байна. ТАНИЛЦУУЛГА Орчин үеийн их сургуулийн ухаан, технологи, инновацийн Их сургуулийн мэдлэг оюуны жишиг, нийгмийн хөгжлийн дэд бүтцийг бий болгож, улс чадавх, соёл, уламжлалыг чиг хандлагад нийцүүлэн орны хөгжил дэвшилд хувь тээгч багш, судлаач, ажилтан, сургалтын хөтөлбөр, багшийн нэмэр оруулагч судалгааны их суралцагчийг бүх талаар заах арга зүйг сайжруулах сургууль болно. хөгжүүлэх бодлого хэрэгжүүлж, замаар сургалтын чанар, үр Олон улсын жишиг, Их мэргэшсэн, хариуцлага, ёс дүнг дээшлүүлж, захиалагчийн сургуулийн эрхэм зорилгод зүйтэй, тэргүүний хамт олон, хэрэгцээ, шаардлагыг нийцсэн сургалт, судалгаа, суралцагч байгууллага болно. хангасан цогц чадамж бүхий туршилт-боловсруулалтын Тогтвортой хөгжлийг мэргэжилтэн бэлтгэнэ. материаллаг бааз, багш, дэмжсэн оновчтой бодлого Эрдэм шинжилгээ, судлаач, суралцагчийн хэрэгжүүлж, үр ашигтай хамтын судалгааны ажлын тоо, ажиллах, суралцах, бие даан ажиллагааг өргөжүүлж, Их чанар, практик үр өгөөжийг хөгжих боломжийг хангасан сургуулийн гадаад, дотоод нэр нэмэгдүүлж, салбарын шинжлэх орчин нөхцлийг бүрдүүлнэ. хүнд, байр суурийг бэхжүүлнэ. 18 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ЭЛСЭЛТ АВАХ ХӨТӨЛБӨР, МЭРГЭЖЛҮҮД № МЭРГЭЖИЛ ЗЭРЭГ ЕРӨНХИЙ ШАЛГАЛТ 1 ЦАГДААГИЙН АЖИЛ-ЭРХ ЗҮЙ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 2 МӨРДӨХ АЛБА-ЭРХ ЗҮЙ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 3 ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭЛ – ЭРХ ЗҮЙ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 4 ШҮҮХИЙН ШИНЖИЛГЭЭ-ЭРХ ЗҮЙ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 5 ОНЦГОЙ БАЙДАЛ - ГАМШГААС ХАМГААЛАХ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД АЛБА 6 ХИЛИЙН АЛБА-ЭРХ ЗҮЙ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 7 ШАЛГАН НЭВТРҮҮЛЭХ АЛБА-ЭРХ ЗҮЙ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 8 ЭРХ ЗҮЙ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 9 СЭТГЭЛ СУДЛАЛ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 10 АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ (ДОТООДЫН ЦЭРЭГ) БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 11 АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ (ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ ГҮЙЦЭТГЭЛ) 12 ЭДИЙН ЗАСАГ - АР ТАЛ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 13 ЭДИЙН ЗАСАГ-УЛСЫН НӨӨЦИЙН АЖИЛ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ 14 НИЙГМИЙН АЖИЛ БАКАЛАВР НИЙГМИЙН ТУХАЙ МЭДЛЭГ Жич: Элсэлтийн шалгалтын журамд заасан нэмэлт шалгалтыг авна. МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТ МАГИСТР ДОКТОРЫН СУРГАЛТЫН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЛИЙГ ДООРХ ХАЯГААР АВНА УУ Баянзүрх дүүрэг, VIII хороо Хилчний гудамж, ш/х - 210332, Улаанбаатар хот ОНХХ: 70155058 Жижүүр: 70155026 (976)-70155059 [email protected] МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 19
ОЮУТНЫ ХӨГЖИЛ, ОЛОН УЛСЫН ТӨЛӨВШИЛД ЧИГЛЭСЭН ХӨТӨЛБӨР ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ТӨСЛҮҮД ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Дотоод хэргийн их сургуулийн баг тамирчид Монголын Олимпын Таеквондогийн холбооны улсын аварга шалгаруулах тэмцээний цомын эзэд боллоо. ДХИС-ийн сагсан бөмбөгийн аваргууд тодорлоо Хурандаа Б.Лувсанравдангийн “Үрсэд минь үлдэх эх орон” тоглолт боллоо Тэмдэглэл _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ 20 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД ИХ ЗАСАГ ОЛОН УЛСЫН ИХ СУРГУУЛЬ Их засаг Олон улсын их сургууль нь шаардлагыг хангаж ёс зүйн зарчмыг ямагт баримталж ажиллаж байна. инноваци, технологийн үсрэнгүй • Монгол улсын Топ-5 сургуулийн нэг • ISO-9001 олон улсын чанарын хөгжлийн үлгэр загвар болсон стандартыг нэвтрүүлэгч • Алтан категорийн Олон улсын үндэсний түүх соёлын тэргүүлэх, орчин чанарын хаан титэм, Чанарын баталгаажуулалтын Цагаан алтан од үеийн даяарчлагдсан их сургууль өргөмжлөлт • Их Британы Магадлан итгэмжлэх бөгөөд инноваци, нано технологийг үндэсний зөвлөлөөр олон улсад магдлан итгэмжлэгдсэн ТӨВ АЗИЙН хөгжүүлсэн орчин үеийн их сургуулийн хамгийн анхны их сургууль бөгөөд дэлхийн 280 орчим их дээд сургуульд хувьд улс үндэстнийхээ нийтлэг эрх дипломоо баталгаажуулж, харилцан кредит хүлээн зөвшөөрөх, оюутан ашиг сонирхлын төлөө нийгэмд солилцох бүрэн боломжийг нээсэн олон улсын их сургууль юм. эерэг өөрчлөлтүүдийг бүтээх зарчмыг баримталсан нийгмийн хариуцлагатай их сургууль юм. Их Засаг ОУИС нь сургалт хүмүүжил, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлынхаа олон улсын ач холбогдлыг бататгахын тулд гадаад, дотоодын байгууллагуудтай хамтран ажиллаж, дэлхийн хэмжээний сургуулийн 8811-5634, 8888-9343, WWW.IKHZASAG.EDU.MN 9923-7258, 8800-7064 INFO.IKHZASAG.EDU.MN 7015-7765, 7015-7768 Facebook page/ikhzasag/ МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 21
ОЮУТАНД ЧИГЛЭСЭН ЗОГСХОӨЛГТЖГМҮИАЙЛНДЛАЙЛ! ХӨГЖЛИЙН ХӨТӨЛБӨРҮҮД ЦОГЦ БОЛОВСРОЛ ИХ ЗАСАГ-ОРЧИН ҮЕ МОНГОЛЫН НУУЦ оюутны сонирхолыг эрдэм шинжилгээний ТОВЧОО ЗОХИОЛЫГ ХЭН дэмжих хөгжлийн хөтөлбөр бага хурал САЙН МЭДЭХ ВЭ? олимпиад ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Ж.ЦЭВЭЭНИЙ НЭРЭМЖИТ МАНЛАЙЛАЛ WE-ONE НАМТАР СУДЛАЛ Оюутны оролцооны Спорт, урлагийн авъяастай байгууллагын гишүүдийн оюутнуудыг дэмжих төсөл эрдэм шинжилгээний бага хурал хөтөлбөр ХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛИЙН НЭГДҮГЭЭР УЛИРАЛ ТАНГАРАГ ТАНИЛЦАХ ОЮУТНЫ НАМАР “INCREDIBLE” SUPER STUDENT ӨРГӨХ ЁСЛОЛ ӨДӨРЛӨГ УРЛАГИЙН НААДАМ ШИНЭ ЖИЛ ТӨСӨЛ IX IX X XII I САР САР САР САР САР ХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛИЙН ХОЁРДУГААР УЛИРАЛ БАГА-ОЛИМП ГЯЛБААТ СОР ҮЕ ТЭНГИЙНХЭН ЯРУУ НАЙРАГ ОЮУТНЫ ҮНДЭСНИЙ СПОРТ НААДАМ ЗАГВАРЫН НААДАМ ФЕСТИВАЛЬ СЭТГЭЛИЙН ЖИГҮҮР БӨХИЙН ТЭМЦЭЭН III IV V IV V САР САР САР САР САР САЛБАР ИХ ЗАСАГ ИХ ЗАСАГ ИХ ЗАСАГ ИХ ЗАСАГ ИХ ЗАСАГ СУРГУУЛИУД ХУУЛЬ ЗҮЙН ШИНЖЛЭХ ҮНДЭСНИЙ САНХҮҮ ЭДИЙН ЧИНГИС СООСЭ ИНЖЕНЕР СУРГУУЛЬ УХААНЫ ТЕХНОЛОГИЙН ЗАСГИЙН ОУХ-НЫ СУРГУУЛЬ СУРГУУЛЬ СУРГУУЛЬ СУРГУУЛЬ ИХ ЗАСАГ ИХ ЗАСАГ ИХ ЗАСАГ ИХ ЗАСАГ ИХ ЗАСАГ ИХ ЗАСАГ МЭРГЭЖИЛ БОЛОВСРОЛ АНАГААХ ДҮРСЛЭХ УРЛАГ ЛИЦЕЙ ЖЭСАН ЧИНГИС СОЁЛ УРЛАГИЙН УХААНЫ ХААН ГАДААД ХЭЛ СУРГАЛТ СУРГУУЛЬ ДИЗАЙН СУРГУУЛЬ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН СУРГУУЛЬ ТЕХНОЛОГИЙН СОЁЛЫН СУРГУУЛЬ ТӨВ СУРГУУЛЬ 22 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ ЗАСАГ ОЛОН УЛСЫН ИХ СУРГУУЛИЙН ХАМГИЙН ИХ ЭРЭЛТТЭЙ ТОП ХӨТӨЛБӨР, МЭРГЭЖИЛ МЭРГЭЖИЛ ЧИГЛЭЛ МЭРГЭЖИЛ ЧИГЛЭЛ МЭРГЭЖИЛ ЧИГЛЭЛ БАРИЛГЫН ИНЖЕНЕР ЭРХ ЗҮЙ ХҮНИЙ ИХ ЭМЧ АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ ХУУЛЬ Нийгмийн ДУЛААНЫ ИНЖЕНЕР УЛАМЖЛАЛТ АНАГААХ Хими, САХИУЛАХ тухай мэдлэг, УХААНЫ ИХ ЭМЧ Биологи Монгол хэл, ОЛОН УЛСЫН ХУДАЛДАА СУВИЛАГЧ ЭДИЙН ЗАСАГ Математик ЦАХИЛГААНЫ НИЙГМИЙН ЭРҮҮЛ ГАДААД ХУДАЛДАА ИНЖЕНЕР МЭНД ГААЛИЙН МЕНЕЖМЕНТ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД ХҮРЭЭЛЭН БУЙ ОЛОН УЛСЫН САНХҮҮ ОРЧНЫ ИНЖЕНЕР Математик, ЭРХ ЗҮЙ Физик, БАНКНЫ МЕНЕЖМЕНТ ГАЗАР ЗОХИОН ОЛОН УЛСЫН БАЙГУУЛАЛТ Монгол хэл ХАРИЛЦАА НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛ КОМПЬЮТЕРИЙН ОЛОН УЛС ОРОН ПРОГРАММ ХАНГАМЖ СУДЛАЛ БИЗНЕСИЙН УДИРДЛАГА Математик, КОМПЬЮТЕРИЙН ГАДААД ХЭЛНИЙ Нийгмийн тухай ДААТГАЛЫН Нийгмийн ГРАФИК ДИЗАЙН ОРЧУУЛАГЧ мэдлэг, МЕНЕЖМЕНТ тухай мэдлэг, Монгол хэл КОМПЬЮТЕРИЙН СЭТГҮҮЛ ЗҮЙ Монгол хэл, ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН СҮЛЖЭЭНИЙ ИНЖЕНЕР Гадаад хэл МЕНЕЖМЕНТ Математик, ДУУ ХӨГЖМИЙН БАГШ Физик, ТӨРИЙН Хими ГОО САЙХАНЧ НАЙРУУЛАГЧ УДИРДЛАГЫН /БНСУ -тай хамтарсан МЕНЕЖМЕНТ Нийгмийн 1+1.5/ ЖҮЖИГЧИН тухай мэдлэг, БАНКНЫ ЭДИЙН ЗАСАГ Монгол хэл, ҮСЧИН ТЕАТР, КИНО, /БНСУ -тай ТЕЛЕВИЗИЙН ГААЛЬ, ТАТВАРЫН Математик хамтарсан 1+1.5/ ЗУРАГЛААЧ ЭДИЙН ЗАСАГЧ ХУВЦАС ДИЗАЙН ЭЕШ-ийн оноо СЭТГЭЛ СУДЛАЛ Нийгмийн тухай НАНО ШИНЖЛЭХ УХААН, /БНСУ -тай хамтарсан хамаарахгүй ТҮҮХ, АРХЕОЛОГИ мэдлэг, ИНЖЕНЕРЧЛЭЛ 1+1.5/ Монгол хэл, Түүх БАГШ, СУРГУУЛИЙН ОНГОЦНЫ НИСГЭГЧ ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛ /БНСУ-ын 2+2/ АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛ БАГШ, БАГА АНГИЙН ОНГОЦНЫ ҮЙЛЧЛЭГЧ ЗОЧИД БУУДАЛ Нийгмийн тухай БОЛОВСРОЛ /БНСУ-ын 2+2/ ЗООГИЙН ГАЗРЫН мэдлэг, МЕНЕЖМЕНТ Газар зүй, АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН Монгол хэл МЕНЕЖМЕНТ ИХ ЗАСАГ МЭРГЭЖИЛ СУРГАЛТ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ТӨВ ЭЛСЭЛТИЙН БОСГО ОНОО 2.5 ЖИЛИЙН АНГИ 1 ЖИЛИЙН АНГИ 410 БУЮУ ТҮҮНЭЭС ДЭЭШ НАРИЙН БИЧГИЙН ДАРГА- НЯРАВ ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ ЭЛСЭЛТИЙН БОСГО АЛБАН ХЭРГИЙН АЖИЛТАН АЖИЛТАН ОНООНООС ХАМААРСАН ТӨЛБӨРИЙН ХӨНГӨЛӨЛТ ХЭВЛЭЛИЙН ГРАФИК ДИЗАЙНЧ ХЭВЛЭЛИЙН ГРАФИК ДИЗАЙНЧ БНСУ-ын Кён-Ин эмэгтэйчүүдийн АВАХ БОЛОМЖТОЙ. ҮСЧИН ҮСЧИН их сургуулийн +20%-100% ГОО ЗАСАЛЧ ГОО ЗАСАЛЧ коллежтой хамтарсан 1.5+1 ЗОЧИД БУУДАЛ ЗООГИЙН ГАЗРЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ хөтөлбөр АЖИЛТАН НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛ ТООЦООНЫ АЖИЛТАН ХУВЦАС ДИЗАЙН БАРИЛГЫН ЗАСАЛ ЧИМЭГЛЭЛЧ Тэмдэглэл _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 23
МАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ Мэдлэгээр баялгийг бүтээнэ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД 1992 онд гал голомтоо бадрааж, Монгол улсын дээд боловсролын салбарт өөрчлөлт, шинэчлэлтийн он жилүүдтэй хөл нийлүүлэн хөгжиж ирсэн Мандах Их Сургуулиар овоглосон нийт төгсөгчид, оюутан залуус, эрдэмтэн багш, ажилтнууд биднийг үргэлж дэмжиж, тусалж хамтран ажиллаж ирсэн байгууллагууд, хамт олон, хувь хүмүүс, түншлэгч нартаа чин сэтгэлээсээ талархаж буйгаа илэрхийлье. 2017 оны 8 дугаар сарын 1-ээс эхлэн манай сургууль “Их сургууль”-ийн ангилалд орж, бид бүхний 25 жилийн шаргуу хөдөлмөрийн үр дүнд эрдэм шинжилгээ-сургалт эрхэлсэн “Их сургууль”-ийн ангилалд багтсан билээ. Туулж ирсэн өндөрлөгөөс харахад манай сургууль олон сайхан бахархах, тэмдэглэх зам мөрийг Монгол улсын Дээд боловсролын болон Бүртгэл санхүүгийн салбарт үлдээж иржээ. Бид байгуулагдсан үеэсээ “Нягтлан бодогч” гэдэг чухал, хариуцлагатай сайхан мэргэжлийг байх ёстой байр сууринд нь хүргэх, өнөөгийн нийгмийн шаардлага, шалгуурыг хангасан мэргэжилтэн бэлтгэх, Монгол улсад нягтлан бодох бүртгэлийн шинэ тогтолцоог төлөвшүүлэхэд зохих хувь нэмэр оруулах зорилгыг дэвшүүлэн тавьж, сэтгэл зүтгэл нэгтэй хамт олон, төрийн болон төрийн бус байгууллагууд, мэргэжил нэгт нөхдийн дэмжлэг дор тодорхой үр дүнд хүрсээр ирсэн билээ. МАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ 24 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Монгол улс, Улаанбаатар хот, Баянгол дүүрэг, 16-р хороо, Амарсанаагийн гудамж 18/1, УБ-16040, Ш/Х:88 7018-5950, 7018-5949 [email protected] www.mandakh.edu.mn МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 25
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Тэмдэглэл _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ 26 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД ИХ СУРГУУЛЬ Монгол Улсын Их Сургууль (МУИС) нь СУРГАЛТЫН ХӨТӨЛБӨРҮҮД бүрэлдэхүүн 6 сургууль, орон нутаг дахь харьяаллын 2 сургууль, үндэсний статустай МУИС-ийн хөтөлбөрийн хороо нь оюутан 3 хүрээлэн, судалгааны бусад нэгжүүдтэй, суралцагчдад МУИС-ийн бакалавр, магистр, бакалавр, магистр, докторын түвшний докторын сургалтын хөтөлбөрийн хүрээнд суралцагч, эрдэмтэн багш, ажилчидтай ерөнхий суурь, үндсэн мэргэжлийн, сонгох Монгол улсын эрдэм оюуны томоохон төв хичээлүүд, хос мэргэжил олгох, хавсрага юм. мэргэжлийн хичээлд тавих шалгуур үзүүлэлт, багц цаг тооцох, шилжүүлэх нөгцөлийг МУИС нь түүхэн хөгжлийнхөө явцад тогтоож, дагнасан болон салбар дундын одоогийн МУБИС, ХААИС, ЭМШУИС, ШУТИС, хамтарсан хөтөлбөрүүдийг шинээр болон ХИС, Ховд их сургууль гэсэн 6 их сургуулийг шинэчлэн боловсруулахад мэргэжлийн өрх тусгаарлан шинээр байгуулж, Монгол экспертиз хийж, бодлого зөвлөмж, түүнийг улсад дээд боловсролын системийг бий хэрэгжүүлэхтэй холбоотой шийдвэр гаргана. болгон төлөвшүүлэхэд асар их хувь нэмэр оруулсан билээ. БАКАЛАВРЫН Монгол Улсын Их Сургууль ХӨТӨЛБӨР бакалаврын сургалтын 115 МУИС-ийг 2016-2024 онд хөгжүүлэх хөтөлбөртэй стратегийн төлөвлөгөөнд Алсын хараагаа “МУИС-ийн алсын хараа нь дэлхийн түвшний МАГИСТРЫН Магистрын 154 хөтөлбөрөөр их сургууль болоход оршино. Үүний дүнд ХӨТӨЛБӨР сургалт явуулдаг үүнээс 2024 онд МУИС нь чөлөөт мэдлэг буюу судалгааны 101, мэргэжлийн либерал арт уламжлалд суурилсан, бүс ДОКТОРЫН 53 хөтөлбөртэй. нутгийн хэмжээнд тэргүүлэх байр суурьтай ХӨТӨЛБӨР судалгааны их сургууль болж улмаар Азийн Манай сургууль 46 төрлийн шилдэг 100 их сургуулийн эгнээнд багтаж докторын сургалтын орно.” хэмээн тодорхойлон, энэхүү зорилгод хөтөлбөрийн дагуу ахисан хүрэх, стратегийн тэргүүлэх чиглэлүүдээ түвшний боловсол олгодог. тодорхойлон ажиллаж байна. МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 27
СУДАЛГАА, ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА МУИС-ийг тогтвортой бус, уян хатан бүтэц нь хөгжлийн үзэл баримтлал судалгаа шинжилгээний бүхий, академик мэдлэгийг ажилд үр ашиг, үр дүн, нийгэм-эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, чанарын эргэлтэд оруулдаг, хөгжил ахиц дэвшлийг авч ирнэ; дэвшилд хувь нэмрээ Их сургуулийн судалгааны үр оруулдаг судалгааны дүнг нийгэм эдийн засгийн их сургууль болгон хөгжилд хэрэгцээтэй шинэ өөрчлөхийн тулд судалгаа, бүтээгдэхүүн бий болгохын шинжилгээний бодлогоо тулд антрепренёршипийн зах зээлийн суурь зарчимд санхүүгийн иж бүрэн нийцүүлэн өөрчилж, тогтолцоог хөгжүүлж ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД өрсөлдөөнд суурилсан, технологийн инновацийн эдийн засгийн хувьд дэд бүтцийг байгуулан үйл үр ашигтай тогтолцоог ажиллагааг тогтворжуулна нэвтрүүлнэ. хэмээн үзэж байна . Үүнд: Дээд боловсрол, эрдэм Суурьсудалгаагхөгжүүлэхдээ шинжилгээний үйл төрийн дэмжлэгийг түлхүү ажиллагааг дэмждэг олон авч, хэрэглээний судалгааг улсын болон дотоодын өөрийгөө санхүүжүүлэх хөтөлбөрүүдтэй хамтын зарчимд нийцүүлэн ажиллагааг бэхжүүлэх, өөрчилж, судалгааны өргөтгөх зорилгын хүрээнд өрсөлдөөнт, уян хатан бус гадаад болон дотоод бүтцийг бий болгохыг зорьж түншүүдтэй МУИС-ийг байна; харилцан ашигтай хамтран Өрсөлдөөний зарчимд ажиллах нөхцлийг бүрдүүлж тулгуурласан санхүүжилт, МУИС-ийг гадаадад судалгааны хатуу тогтоосон таниулан сурталчилна. ОЮУТАН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ЧИГЛЭЛҮҮД САЛБАР СУРГУУЛИУД 28 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Тэмдэглэл _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 29
МОНГОЛЫН ҮНДЭСНИЙ ИХ СУРГУУЛЬ ОЛОН УЛСЫН Анх 1998 онд 146 оюутантайгаар Чандмань-Эрдэнэ НҮБ-ЫН ДАЯНИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД СТАНДАРТ ISO коллеж нэртэйгээр байгуулагдаж байсан тус ДЭЛХИЙН ГЭРЭЭНД 9001:2008-ЫГ сургууль нь 2002 онд Монголын Үндэсний коллеж ХАНГАСАН МУ-ЫН , 2004 онд МҮДС болж өргөжсөн. 2012 онд МҮИС НЭГДСЭН МУ- АНХЫ ИХ СУРГУУЛЬ болон бүхий л үе шатыг дамжин хөгжиж,Одоогийн ЫН АНХНЫ ИХ байдлаар 12087 оюутан, 700 гаруй эрдэмтэн багш, АНУ-ЫН ОЛОН 11 бүрэлдэхүүн сургуультай, 225 мэргэжлийн СУРГУУЛЬ УЛСЫН МАГАДЛАН чиглэлээр сургадаг, 200 гаруй хөгжлийн клубтэй, ИТГЭМЖЛЭГДСЭН 70 гаруй Старт-ап компани, 1 зочид буудал, 4-н НҮБ-ЫН үйлдвэр, 4-н Жуулчны баазтай 40000 оюутан ДЭРГЭДЭХ ОУИС- БАЙГУУЛЛАГЫН сургах Хичээлийн 5-н байртай, Оюутны байрыг 12 ИЙН ЧАНАРЫН ГИШҮҮН СУРГУУЛЬ давхар орчин үеийн орон сууцаар шийдэж өгсөн, Боловсролын салбарт сүүлийн 2 жилд 80 тэрбум ХОЛБООНД төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийж Хамгийн анхны НЭГДСЭН ИХ Инноваци технолгийн төв болон орчин үеийн оношлогооны аппаратуудаар бүрэн тоноглогдсон СУРГУУЛЬ 200 ортой нэгдсэн эмнэлэг байгуулж байгаа мөн Америк-Монголын хамтарсан Монгол-Од цогцолбор бүрэн дунд сургууль, Универсал Политехникийн коллежыг байгуулан ажиллаж сургалтын бүхий л шатанд үйл ажиллагаа явуулдаг Монголын хамгийн том их сургууль болон хөгжлөө. 11 САЛБАР СУРГУУЛЬТАЙ. Монголын хамгийн том сургууль 30 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ОЮУТАН ЭЛСҮҮЛЭХ МЭРГЭЖЛИЙН ЧИГЛЭЛ Эдийн засаг бизнесийн удидлагын сургууль Аялал жуулчлал газрын харилцааны сургууль № Хөтөлбөрийн Мэргэжлийн чиглэл ЭЕШ № Хөтөлбөрийн Мэргэжлийн чиглэл ЭЕШ нэр оноо нэр оноо 1 Эдийн засаг Онолын эдийн засагч Бизнесийн эдийн засагч 1 Аялал Япон зах зээлийн аялал жуулчлалын менежмент Эдийн засгийн шинжээч жуулчлал Хятад зах зээлийн аялал жуулчлалын Хөдөө аж ахуйн эдийн засагч менежмент Аж үйлдвэрийн эдийн засагч Солонгос зах зээлийн аялал жуулчлалын менежмент 2 Нягтлан Өртөг, удирдлагын нягтлан бодогч Англи, Америк зах зээлийн аялал жуулчлалын менежмент бодох бүртгэл Аудитор Орос зах зээлийн аялал жуулчлалын менежмент Аялал жуулчлалын маркетингийн удирдлага Татварын нягтлан бодогч Дотоодын аялал жуулчлалын удирдлага Түүх, Соёлын Аялал жуулчлалын удирдлага Банк санхүү, даатгалын нягтлан бодогч Эрүүл мэндийн аялал жуулчлалын удирдлага Эко аялал жуулчлалын удирдлага Төсвийн нягтлан бодогч Аялал жуулчлал-Спортын арга зүйч Нягтлан бодогч, мэдээлэл зүй 3 Бизнесийн Стратегийн удирдлага, төлөвлөлт ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД удирдлага Стратегийн шинжээч , Газар зүй, Нийгмийн тухай мэдлэг, Хими, Биологи, Математик, /Гадаад хэл/ Системийн шинжээч Төслийн менежер 2 Зочлох Үйлчилгээний салбарын менежмент 410 Бизнес хөгжлийн менежер үйлчилгээ Үйлчилгээний салбарын сэтгэл зүйч Бизнесийн шинжээч Хангамж үйлчилгээний удирдлага Олон улсын сүлжээ зоогийн газрын удирдлага 4 Менежмент Хүний нөөцийн удирдлага Математик, Нийгмийн тухай мэдлэг, /Гадаад хэл/ Дээд зэрэглэлийн зочид буудлын удирдлага Хүний нөөцийн удирдлага / Талент менежмент 410 Кемп менежер Хүний нөөцийн удирдлага / KPI шинжээч Хангамж үйлчилгээний удирдлага Хүний нөөцийн удирдлага / Сургалт, хөгжлийн зөвлөх 3 Газар зохион Газар зохион байгуулалтын удирдлага Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагааны менежмент Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн менежмент байгуулалт Газар төлөвлөлт Газрын кадастр 5 Маркетинг Маркетингийн удирдлага Газрын үнэлгээ Брэнд менежер Сошиал маркетинг 4 Байгаль Байгаль орчныг хамгаалах технологи ПИ-АР менежер орчныг Байгаль ашиглалт, хяналт, үнэлгээ Зар сурталчилгааны менежмент хамгаалах Байгаль орчны нөхөн сэргээх технологи технологи Ургамлын нөөц, био үйлдвэрлэлийн технологи 6 Санхүү, банк Банкны удирдлага 5 Экологи Экологи-хими Банкны мэдээллийн систем Экологи,Байгаль хамгаалал Санхүүгийн менежмент Геодези Хөрөнгө оруулалтын удирдлага Агрономи Хувьцаа, үнэт цаасны удирдлага Бичил санхүү 6 Хүнсний Хүнсний инженерчлэл /мах, сүү, исгэлтийн 7 Даатгал Эрсдэл ба даатгалын удирдлага инженерчлэл технологи, талх нарийн боов/ Даатгалын актуар тооцоолол Нийгмийн даатгал 7 Мал эмнэлзүй Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний технологи Үл хөдлөх хөрөнгийн үнэлгээ Мал эмнэлзүй-Малын их эмч Мал эмнэлзүй-Мал эмнэлэгийн туслах ажилтан 8 Худалдаа Мерчандайсинг/Худалдааны талбайн зохион 8 Хөдөлмөрийн Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн хөдөлмөрийн байгуулагч Олон улсын худалдааны менежмент эрүүл мэнд, аюулгүй байдал Ложистик менежер Гаалийн хяналт шалгалт аюулгүй Үйлчилгээний салбарын хөдөлмөрийн эрүүл Бараа, түүхий эдийн судлал, технологи Гааль татварын байцаагч байдал мэнд Худалдааны төлөөлөгч ХАА, Байгаль орчны хөдөлмөрйн аюулгүй байдал 9 Эдийн засаг- Статистик 9 Агаарын Агаарын тээврийн үйлчилгээ /стюардесс/ тээврийн TOPIC 4түвшний Солонгос хэлтэй, БНСУ-ын үйлчилгээ Kyungwoon Их сургуультай хамтарсан 2+2 хөтөлбөр Статистик Data analyst Data scientists Data managers mathematical modellers Мэдээлэл технологийн сургууль Хууль зүйн удирдлагын сургууль Мэргэжлийн чиглэл № Хөтөлбөрийн ЭЕШ № Хөтөлбөрийн Мэргэжлийн чиглэл ЭЕШ нэр оноо нэр оноо 1 Програм Систем хөгжүүлэгч 1 Эрх зүй Япон чиглэл эрх зүйч хангамж Интернэт вэб технологи хөгжүүлэлт Хятад чиглэл эрх зүйч Орос чиглэл эрх зүйч 2 Мэдээллийн Cyber secutiry инженер Солонгос чиглэл эрх зүйч Англи, Америк чиглэл эрх зүйч технологи Өгөгдлийн сангийн инженер Бизнесийн эрх зүй Гэрээний эрх зүй Систем администратор Эрх зүйч -Сэтгэл судлал Нийгэм судлал,Гадаад хэл, Монгол хэл Гэр бүл хүүхэд хамгааллын эрх зүй 410 3 Мэдээллийн Мэдээллийн системийн менежмент Эрүүгийн эрх зүй систем Иргэний эрх зүй Захиргааны эрх зүй 4 Компьютер- Компьютерийн сүлжээ Математик, Физик Нотариатын эрх зүй ийн сүлжээ 410 Өмгөөллийн эрх зүй Хуульч, эдийн засагч 5 Утасгүй Утасгүй холбоо холбоо 6 БНСУ-ын Aero механик инженер Кён Үн Их Нисэх онгоцны нисгэгч 2 Аюулгүй Хүний аюулгүй байдал байдал Объектын аюулгүй байдал сургуультай Байгууллагын аюулгүй байдал Олон улсын аюулгүй байдал хамтарсан Олон улс, Байгууллагын аюулгүй байдал, хамгаалалт 2+2 хөтөлбөр 3 Олон улсын Хүний аюулгүй байдал,хамгаалалт аюулгүй байдал МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 31
№ Хөтөлбөрийн Анагаах ухааны сургууль ЭЕШ № Хөтөлбөрийн Боловсрол судлалын сургууль ЭЕШ нэр Мэргэжлийн чиглэл оноо нэр Мэргэжлийн чиглэл оноо 1 Уламжлалт Зүү төөнө засалч 1 Багш, Багш, сургуулийн өмнөх насны боловсрол анагаах ухаан Дотор-Уламжлалт Мэдрэл -Уламжлалт сургуулийн Эмэгтэйчүүд -Уламжлалт Хүүхэд-Уламжлалт өмнөх насны ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Гэмтэл-Уламжлалт Нөхөн сэргээх, Сэргээн засалч боловсрол Математик, Физик, ,Хими, Биологи, Нийгмийн тухай мэдлэг, англи хэл, монгол хэл 410 2 Багш, Бага Багш, Бага ангийн боловсрол ангийн боловсрол 2 Нийгмийн Нийгмийн эрүүл мэнд судлаач 3 Багш, Багш, математикийн боловсрол эрүүл мэнд Эрүүл мэнд нийгмийн ажилтан математикийн 3 Нүүр ам Нүүр амны эмчилгээ боловсрол судлал Нүүр амны согог засалч Нүүр амны гажиг засалч 4 Багш, Багш, Мэдээлэл зүй Нүүр амны мэс засалч Хүүхдийн нүүр амны эмчилгээ Хими, Биологи, Нийгмийн тухай мэдлэг, Монгол хэл Мэдээлэл зүй Хүүхдийн нүүр амны мэс засалч 410 Гоо сайхны мэс засалч 5 Багш Биологийн багш байгалийн Химийн багш 4 Сувилахуй Дотрын сувилагч ухааны Газар зүйн багш Яаралтай тусламжийн сувилагч боловсрол Физикийн багш Эрчимт эмчилгээний сувилагч Гэмтэл согог заслын сувилагч 6 Багш гадаад Англи хэлний багш Нөхөн сэргээх заслын сувилагч хэл боловсрол Орос хэлний багш Мэс заслын сувилагч Япон хэлний багш Хавдрын эмчилгээний сувилагч Хятад хэлний багш Хөнгөвчлөх эмчилгээний сувилагч Өрхийн сувилагч 7 Багш, монгол Багш,монгол хэл-уран зохиолын Нярайн сувилагч хэл-уран зохиолын боловсрол 5 Анагаах Анагаах ухаан 8 Нийгмийн Төрийн ба төрийн бус байгууллагын нийгмийн ухаан ажил ажилтан 6 Эм зүй Эм зүй Барилга инженерийн сургууль Мэргэжлийн чиглэл 7 Био анагаах Био анагаах ухаан № Хөтөлбөрийн ухаан нэр ЭЕШ оноо 8 Хөдөлгөөн Хөдөлгөөн засал 1 Иргэний ба Барилгын тооцооны инженер засал Үйлдвэрийн Барилгын инженер барилга 9 Ахмад настан, Нийгмийн ажилтан инженер хөгжлийн бэрхшээлтэй 2 Авто замын Авто замын барилгын инженер насанд инженер Зам гүүрийн олон улсын инженер /Англи, хүрэгчдийн Хятад, Япон, Солонгос/ тусламж үйлчилгээ 3 Барилгын Барилгын бүтээц эдлэлийн технологи бүтээц Барилгын материалын нано технологи эдлэлийн Математик, Физик Архитектур дизайны сургууль технологи 410 Мэргэжлийн чиглэл № Хөтөлбөрийн ЭЕШ 4 Хүрээлэн Дулаан хангамж, агаар сэлгэлт нэр оноо буй орчны Усан хангамж, ус цэвэрлэгээ инженер Сантехникийн инженер 1 Архитектур Ландшафтын архитектур Хот төлөвлөлт архитектур 5 Дулааны Дулааны цахилгаан станц Иргэний барилга архитектур инженер Дулаан хангамж, дулааны шугам сүлжээний Олон нийтийн барилга архитектур инженер Үйлдвэрлэлийн барилга архитектур Дулааны процессын автоматжуулалтын инженер 2 График Хэвлэлийн график дизайн Аж үйлдвэрийн дулаан хангамжын инженер дизайн Студийн график дизайн Бранд дизайн 6 Барилгын Барилгын менежмент менежмент Барилгын эдийн засаг Барилгын нягтлан бодогч Барилгын худалдаа, маркетинг 3 Интерьер Иргэний барилга интерьер Математик /Ур чадвар/ Уул уурхайн инженерийн сургууль дизайн Үйлдвэрлэлийн барилга интерьер 410 Сав баглаа боодлын дизайн Үйлдвэрлэлийн дизайн № Хөтөлбөрийн Мэргэжлийн чиглэл ЭЕШ Анимэйшн дизайн нэр оноо Мультмедиа дизайн Комикс дизайн 1 Уул уурхайн Уурхайн хаалтын мониторинг Физик, Хими, Математик /Гадаад хэл/ Зам талбайн дизайн ашиглалтын Уурхайн аюулгүй ажиллагаа 410 Ландшафтын дизайн технологийн Ногоон байгууламжын дизайн инженер 2 Уул уурхайн Уурхайн цахилгаан хангамж 4 Хувцасны Үндэсний хувцас дизайн цахилгаан тоног Уурхайн техникийн найдвартай ажиллагаа дизайн Хувцас загвар зохион бүтээлт Ноос ноолууран эдэлхүүний дизайн төхөөрөмжийн Уурхайн техникийн засвар үйлчилгээ ашиглалтын 5 Үйлдвэрлэл- Үйлдвэрлэлийн автоматжуулалт инженер ийн автоматжуу- 3 Уул уурхайн Уурхайн техникийн найдвартай ажиллагаа лалт машин тоног Уурхайн техникийн засвар үйлчилгээ төхөөрөмж 6 Үйлдвэрлэл- Үйлдвэрлэлийн дизайн ашиглалтын ийн дизайн инженер 4 Уул уурхайн Үйлдвэрлэлийн менежмент суурьтай менежмент 32 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД ЭЛСЭЛТ БАГШ НАР ГАДААД ХАРИЛЦАА ОЮУТАН СОЛИЛЦООНЫ БАГШ ОЮУТНЫ ХӨТӨЛБӨР ХАМТРАН ХАРЬЦАА АЖИЛЛАДАГ СУРГУУЛИУД Сөүл, Ёнсей, Соган, КАИСТ, БАКАЛАВРЫН Хандон, Чуннам, Кюнпук, ОЮУТАН Канвон их сургуулиуд НИЙТ ОЮУТНЫ 34% НЬ БҮТЭН ЦАГИЙН БАГШ НАРААР ГАДААД ОЮУТНУУД 57 БАГШ НАР УДИРДУУЛСАН АЯЛАЛ Нийт багш нарын 91% нь АНУ, ОХУ, БНХАУ, БНСУ, АНУ, БНСУ, Герман болон АНУ, БНХАУ болон БНСУ Япон, Афганистан, Монголд ахисан түвшний зэрэг улсруу аялдаг. Казакстан, Узбекистан, дээд боловсрол эзэмшиж Тажикстан, Тува Якут, мэргэшсэн. Шинэ Зеланд, Герман болон Нигерь зэрэг 10 ТӨГСӨГЧИД гаруй орны оюутнууд суралцдаг. ХАМТРАН MCS групп, Таван богд БНСУ, АНУ, БНМУ, Их Британи, АЖИЛЛАГЧ групп, Жаст групп, Оюу Япон зэрэг олон улсад магистр БАЙГУУЛЛАГА толгой, Хаан банк, Голомт ба түүнээс дээш зэргээр банк, Скайтэл суралцаж байна. МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 33
ТОО БАРИМТУУД ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД МЭРГЭЖИЛ ХӨТӨЛБӨРҮҮД № Мэргэжил № Мэргэжил 1 Бизнесийн удирдлага 6 Олон улсын харилцаа 2 Зочид буудал, аялал жуулчлалын менежмент 7 Хувцасны дизайн 3 Биотехнологи 8 Багш, гадаад хэл 4 Компьютерийн ухаан 9 багш, урлагийнболовсрол 5 Сэргээгдэх эрчим хүч 10 Сэтгүүл зүй ОЮУТНЫ ЗӨВЛӨЛ БҮТЭЦ, ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ Оюутны алба: Оюутнуудын Зөвлөлийн нийт гишүүдийн эрх үүргийг бэхжүүлэгч буюу ерөнхий зохицуулагч мөн. Оюутны Зөвлөлийн ерөнхийлөгч: Тус сургуулийн Оюутны Зөвлөлийн бүрэн эрх бүхий тэргүүн мөн. Оюутны Зөвлөлийн дэд ерөнхийлөгч: Тус сургуулийн Оюутны Зөвлөлийн Даргын зөвлөх бүрэн эрхт дэд ерөнхийлөгч мөн юм Үйл ажиллагаа хариуцсан багуудын ахлагч нар: Сургуулийн Оюутны Зөвлөлийн үйл ажиллагаа хариуцсан дарга нар нь байгууллагаас зохион байгуулагдах үйл ажиллагааг хянан удирдах бүрэн эрхт дарга нар мөн. Байгууллагын төсөв хариуцагч: Сургуулийн Оюутны Зөвлөлийн төсөв санхүүг хариуцан зарцуулах бүрэн эрхт гишүүн мөн. 34 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
“ЭМ АЙ Ю” ДЭЭД СУРГУУЛИЙН СЭТГЭЛ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДОЮУТНЫ ХӨГЖЛИЙН ТӨВ ЗҮЙН ЗӨВӨЛГӨӨНИЙ ТӨВ Эм Ай Ю” дээд сургуулийн Сэтгэл зүйн зөвлөгөөний Оюутны хөгжлийн төвд тавтай морил. Та бүхнийг төв нь өөрийгөө илэрхийлэх, амьдралынхаа талаар “Эм Ай Ю” дээд сургуульд суралцах хугацаандаа ярилцах, ирээдүйн төлөвлөгөөгөө гаргахад туслах олж авах мэдлэгийг баяжуулах зөвлөгөө, тусламжаа хүн бүрт нээлттэй, найдвартай бөгөөд аюулгүй газар эндээс олж авна гэж итгэж байна. Манай төв нь юм. Бүх үйлчилгээ үнэ төлбөргүй ба нууцыг чанд номын сангийн 2 давхарт 1-р өрөөнд байрлах ба хадгалдаг. цагийн зөв хуваарилалт, сэтгэл санааны тогтвортой бус байдлыг тодорхойлох, бичих, суралцах чадварыг Женнифер Волвертон (Шинжлэх ухааны магистр), дээшлүүлэх зэрэг сургалт зохион байгуулж олон Сэтгэл зүйн зөвлөгч төрлийн зөвлөгөө, тусламж үзүүлдэг. Тэрээр Ерөнхий эрдмийн тэнхимд багшилдаг ба заадаг зарим хичээлүүдийг нь дурдвал Гэр бүл Мөн манай төв нь хичээлийн хөтөлбөрөөс гадна судлал, Сэтгэл судлал, Тусгай сэдэвт лекц, Хүний Англи хэлний дэмжлэг хэрэгтэй оюутнуудад Англи хөгжил, Боловсролын сэтгэл зүй юм. Тэрээр хэлний дүрэм болон бичгийн сургалт явуулдаг бакалавр зэргээ Сэтгэл судлалаар, магистрын зэргээ ба анги, мэргэжил хамаарахгүй бүх оюутнуудад Сэтгэл зүйн зөвлөгөө гэсэн мэргэжлээр дүүргэсэн. бичгийн лаборатори маягаар үйлчилдэг. Туслах Женнифер Волвертон нь сүүлийн 16 жилийн турш оюутнууд Англи хэлний хичээлээс бусад үед тогтсон АНУ, Филиппин, болон Монгол улсуудад сэтгэл зүйн цагаар Солонгос, Орос хэл заах болон Бизнесийн зөвлөгөөг залуучуудад болон насанд хүрэгчдэд удирдлага, Сэргээгдэх эрчим хүч, Багш гадаад өгсөөр ирсэн ба сүүлийн жилүүдэд Монгол улсад хэлний /Англи/, Програм хангамжийн тэнхмүүдийн идэвхтэй зөвлөгөө өгч байна. Тэрээр харилцааны хичээлүүд дээр туслаж, зөвлөх боломжтой. Дээрх бэрхшээлтэй тулгарсан хүмүүст зөвлөгөө өгдгөөрөө тусламж, зөвлөгөө нь “Эм Ай Ю” дээд сургуулийн мэргэшсэн нэгэн юм. бүх оюутнуудад үнэ төлбөргүй санал болгодог үйлчилгээ юм. Мөн оюутнууд туслах оюутнуудтайгаа цаг товлох боломжтой бөгөөд хүссэн үедээ орж ирсэн ч үргэлж нээлттэй байх болно. Бид “Эм Ай Ю” дээд сургуулийн зуу зуун оюутнуудад хичээлийн амжилт гаргахад тусласан. Ирээд бүртгүүлээрэй! Сүхбатын Баясгалан, (Сэтгэл судлал ба Гэр бүл MIU - Mongolia International University судлалын магистр) All Rights Reserved | 13th Khoroo, Тэрээр “Эм Ай Ю” дээд сургуулийн Сургалтын Bayanzurkh District Ulaanbataar, албаны ажилтан ба гэр бүлийн асуудлаар хүмүүст Mongolia зөвлөн туслахдаа мэргэшсэн бөгөөд монгол хэл дээр зөвлөгөө өгдөг. Тэмдэглэл _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 35
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД 36 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 37
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД 38 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД РОУИС МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 39
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД РОУИС 40 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД РОУИС МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 41
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ СЭЗИС нь Монгол улсын нийслэл Эрхэм зорилго Улаанбаатар хотын төвд орших ууган сургуулиудын нэг юм. Анх 1924 онд Эрхэм баян эрдэм Гаалийн түр сургууль нэртэй байгуулагдсанаас хойш улс орныхоо хэрэгцээ шаардлагын дагуу Эрдмийг эрхэм баян болгохын тулд: нягтлан бодох бүртгэл, банк, санхүү, татвар, даатгалын тогтолцоог буй болгож хөгжүүлэх 1. Бид төгсөгчдөө 21-р зууны цогц мэдлэгтэй, явцдаа 1935 онд Санхүү, нягтлан бодох техникумын сургууль, 1946 онд Санхүү эдийн өндөр идэвхи санаачлагтай, бүтээлч засгийн техникум, 1991 онд Эдийн засгийн коллеж, 1996 онд Санхүү эдийн засгийн дээд чадамжтай энтрепренер сэтгэлгээтэй сургууль нэртэйгээр өргөжин шинэчлэгдэж ирсэн билээ. иргэн болгохыг эрхэмлэн ажиллана. СЭЗИС нь байгуулагдсан 90 гаруй жилийн хугацаанд сургуулийнхаа материаллаг баазыг 2. Бид нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн шинэчилж, бүтээж, бэхжүүлэн, сургалтын таатай орчныг бүрдүүлэн шинэ шинэ мэргэжил, хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн судалгаа, хөтөлбөрийг санаачлан хэрэгжүүлж, гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн, шинжилгээг сургалттайгаа хослуулсан, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн Их сургууль болох үйлсийг алсын хараа, холыг зорьсон шинийг эрэлхийлэгч, нэгдэн нягтарсан төлөвлөгөөтэй ажиллаж ирсэн. СЭЗИС нь БНСУ, БНХАУ, АНУ, Тайван, Их Британи, бүтээлч хамт олон байхыг эрхэмлэнэ. ОХУ зэрэг гадаад орны их дээд сургуулиудтай хамтын ажиллагааны гэрээтэй ажилладаг 3. Бид сургалтынхаа чанарыг тасралтгүй бөгөөд 2+2 хөтөлбөрийг хамтран хэрэгжүүлдэг. сайжруулдаг хүлээн зөвшөөрөгдсөн 42 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА тогтолцоог бүрэн төлөвшүүлж төгөлдөржүүлэхийг эрхэмлэн ажиллана. 4. Бид сайн засаглал, нийгмийн хариуцлагатай бизнесийг хөгжүүлэх үйлсийг үлгэрлэн оройлогч байхыг цаг ямагт эрхэмлэнэ. Эрхэмлэх үнэт зүйлс
АЛСЫН ХАРАА, ЭРХЭМ ЗОРИЛГО АЛСЫН ХАРАА БУЮУ ХЭТИЙН ТӨЛӨВ Уламжлалт боловсролын зэрэг олгох сургалтыг танхимийн ба ухаалаг цахим хэлбэр, чадамжид суурилсан шаталсан сургалттай хослуулсан, ахисан төвшний сургалт, судалгааны нэгдсэн бүтэц бүхий үндэсний, цаашдаа бүс нутагтаа хүлээн зөвшөөрөгдсөн, тулхтай хөгжлийн сууриа бүрдүүлсэн Энтрепренер их сургууль болон хөгжих гараан дээрээ баттай зогссон байх. БАКАЛАВРЫН ЗЭРЭГ ОЛГОХ ХӨТӨЛБӨРҮҮД ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Суралцах хугацаа (жил) № Хэлбэр 4 жил 1 Бакалаврын үндсэн болон хамтарсан хөтөлбөр 2-2.5 жил 2 Бакалаврын оройн хөтөлбөр 2-2.5 жил 3 Бакалаврын бямба гаригийн эчнээ хөтөлбөр МАГИСТРЫН ЗЭРЭГ ОЛГОХ ХӨТӨЛБӨРҮҮД Суралцах хугацаа (жил) 1 жил № Хэлбэр 1 жил 1 Мастерын өдрийн анги 1.5 жил 2 Мастерын оройн анги 1.5 жил 3 Мастерын оройн анги /мэргэжлийн бус/ 2 жил 4 Мастерын бямба гарагийн анги 1.5 жил 5 Мастерын бямба гарагийн анги /мэргэжлийн бус/ 2 жил 6 Мастерын удирдах ажилтны анги 2 жил 7 Мастерын цахим ухаалаг анги 1.5 жил 8 Мастерын олон улсын анги 1 жил 9 Ашгийн бус байгууллагын менежментээр мэргэшүүлэх МВА 1.5 жил 10 Компанийн засаглалаар мэргэшүүлэх MBA хөтөлбөр 2 жил 11 Энтрепренершип болон Инноваци МВА (Бямба) 1.5 жил 12 CIMA мастерын бямба гаригийн хөтөлбөр /MSc/ 2 жил 13 ACCA+MSc 2 жил 14 CFA Мастерын бямба гарагийн бэлтгэл анги 15 Бүс нутгийн хөгжлийн магистрын хөтөлбөр ДОКТОРЫН ЗЭРЭГ ОЛГОХ ХӨТӨЛБӨРҮҮД Суралцах хугацаа (жил) № Хэлбэр 3-5 жил 1 Докторын хөтөлбөр МЭРГЭШСЭН ЗЭРЭГ ОЛГОХ ХӨТӨЛБӨРҮҮД Суралцах хугацаа (жил) № Хэлбэр 1.5 жил 1 ACCA Бямба 2 САТ-Certified Accounting Technician 1-2 жил 3 ACCA оройн анги 2.5-3 жил 43 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
Шилдэг Хамт олонч, Үүрэг үзүүлэлтээр бүтээлч байх хариуцлагаа манлайлах ухамсарлах Хүлээн ЭРХЭМЛЭХ Эрх тэгш зөвшөөрөгдсөн ҮНЭТ ЗҮЙЛС хандах, шударга ёсыг эрхэмлэх сургалт Харилцан Эрдмийн хүндэтгэх эрх чөлөө Ёс суртахууныг Байнга ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД сахин мөрдөх суралцах хөгжин дэвших ГАДААД ХЭЛНИЙ БИЗНЕСИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН ИНСТИТУТ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМИЙН МЕНЕЖМЕНТИЙН САНХҮҮГИЙН ТЭНХИМ УДИРДЛАГЫН ТЭНХИМ ТЭНХИМ САЛБАР ДУНДЫН СОЁЛ ИРГЭНШИЛ, СУДЛАЛЫН ТЭНХИМ АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН ТЭНХИМ ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ЭРХ ЗҮЙН ЭКОНОМИКСИЙН МАТЕМАТИК ТЭНХИМ ТЭНХИМ СТАТИСТИКИЙН ТЭНХИМ Тэмдэглэл _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ 44 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Сити сургууль анх 1998 онд байгуулагдсан. 2005, СИТИ ДЭЭД 2010 онд Монгол улсын Боловсролын Магадлан СУРГУУЛИЙН Итгэмжлэлийн Үндсэний АЛСЫН ХАРАА: Зөвлөлөөр анхан шатны болон ахисан түвшинд Дэлхийн боловсролыг магадлан итгэмжлэгдсэн. 2012 онд БСШУЯ- д Монголд эзэмших боломж аттестатчилагдсан. Эдүгээ СИТИ дээд сургууль олгоно. дотроо 4 салбар сургуультай. Үүнд: • Бизнесийн сургууль СИТИ ДЭЭД • Барилга архитектур-Дизайны сургууль СУРГУУЛИЙН ЭРХЭМ • Урлагийн сургууль ЗОРИЛГО: • Гоо сайхны сургууль. Хүнлэг, соёлтой, өндөр Эдгээрт 1000 гаруй оюутан, суралцагсад нийт 20 мэдлэг, чадвар бүхий гаруй мэргэжил /хөтөлбөр/- ээр бакалавр, магистр, иргэнийг бэлтгэнэ. докторын төвшинд суралцаж байна. Зах зээлийн өрсөлдөөнт өнөө үед бидний нэг давуу СИТИ ДЭЭД тал бол БАЙРЛАЛ... БАЙРЛАЛ... БАЙРЛАЛ... СУРГУУЛИЙН УРИА: Сити дээд сургууль Улаанбаатар хотын А зэрэглэлийн Таны ирээдүй бүс, Сэлбэ голын баруун эрэгт, сургалт явуулахад нэн бидний бахархал. тааламжтай орчин нөхцөл бүрдсэн газар оршдог. Манай материаллаг бааз, багшлах боловсон хүчин, сургалтын чанар жилээс жилд сайжирч байна. Гадаад харилцааны салбарт олон төсөл, хөтөлбөр хэрэгжиж байгаа бөгөөд 2013 оноос эхлэн Европын Холбооны дээд боловсролын тэтгэлэгт солилцооны Erasmus Mundus Mobility Asia хөтөлбөрийн Монгол Улс дахь түнш байгууллагаар сонгогдон амжилттай ажиллаж байна. Таньд дуулгах таатай мэдээ бол 2016-2017 оны хичээлийн жилээс англи хэлний сургалттай болж, мэргэжлийн хичээлүүдийг англи хэл дээр явуулах төсөл юм. Ингэснээр манай оюутнууд гадаадын оюутнуудтай мөр зэрэгцэн суралцах болон гадаад улс оронд оюутан солилцоогоор явах, цаашилбал төгсөөд магистр, докторантурт суралцах нөхцөл боломж бүрдэж байна. Мөн ирэх хичээлийн жилд спорт заал бүхий 4 давхар хичээлийн шинэ байр ашиглалтанд орно. Энэ бүхэн монголын дээд боловсролыг олон улсын төвшинд хүргэх их үйлсэд оруулж буй бидний өчүүхэн хувь нэмэр билээ. МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 45
Сити дээд сургуульд • Ерөнхий захирлын нэрэмжит тэтгэлэг элсэн суралцагчид • Дэмбэрэлцэрэн сангийн тэтгэлэг нь сурлагын амжилт • Голомт банкны нэрэмжит тэтгэлэг болон урлаг, • Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэг спортод үзүүлсэн • Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит тэтгэлэг гарамгай • АНУ- ын Шульц Глобал Инвестмент Компаны нэрэмжит тэтгэлэг амжилтаараа Мөн сайн суралцаж, олон нийтийн болон сайн дурын ажилд дараах тэтгэлэг идэвхтэй оролцдог манлайлагч оюутан амьдралын боломж хүртэх боломжтой. нөхцөл хүндэрсэн тохиолдолд сургуулийн захиргаа, төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын тэтгэмж авах боломжтой. EMMA ТЭТГЭЛЭГТ ХӨТӨЛБӨР EMMA буюу Erasmus Mundus Mobility with Asia хэрэгжүүлж эхлээд байна. Энэхүү 100%- ийнИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД хөтөлбөр нь Европын Холбооны гүйцэтгэх тэтгэлэгт хөтөлбөрийн эхний ээлж буюу засаглалын байгууллага болох Европын 2013-2017 оны хооронд хэрэгжих төслийн комиссын Боловсрол, Соёлын газраас удирдан ерөнхий зохицуулагчаар Франц улсын Nice-So- явуулдаг дээд боловсролын солилцооны phia Antipolis их сургууль ажиллаж байна. хөтөлбөрийн нэг хэсэг юм. Эрасмус Мундус Сургалтын төлбөр, амжиргааны зардал зэрэг хөтөлбөрийн зорилго нь тэтгэлэгт солилцоо, тухайн улсад байх хугацааны бүх зардлыг эрдмийн хамтын ажиллагаагаар дамжуулан санхүүжүүлсэн уг хөтөлбөрт хамрагдсан дээд боловсролын чанарыг сайжруулахад оюутан, магистрант, докторант, багш нар оршино. Уг хөтөлбөр 3 үндсэн чиглэлд үйл Итали, Франц, ХБНГУ, Португали, Польш зэрэг ажиллагаагаа явуулдаг. Үүнд: Европын өндөр хөгжилтэй орнуудад суралцаж, • Хамтарсан хөтөлбөр /Joint programmes/ өөрийн мэргэжил, мэдлэгээ дээшлүүлсэнд • Түншлэл /Partnerships/ бид туйлаас баяртай байна. Манай сургууль • Таниулах төсөл /Attractiveness Projects/ энэхүү хөтөлбөрийн Монгол улс дахь түнш EMMA хөтөлбөр нь 2011 онд эхэлсэн бөгөөд байгууллагын үүргээ нэр төртэй биелүүлж ирэв. Ази болон Европ тивийн түнш улсуудын боловсролын солилцоог санхүүжүүлдэг. Одоо 2017 оноос дараагийн “Эрасмус мундус+” буюу Түншлэл /Partnerships/ хөтөлбөр хэрэгжих EMMA хөтөлбөрийн Монгол дахь түнш гэж байна. Энэхүү хөтөлбөрийн ерөнхий байгууллагаар Сити дээд сургууль сонгогдон зохицуулагчаар БНСВУ- ын Da Nang их сургууль 2013 оны намраас хөтөлбөрийг албан ёсоор ажиллана. Хөтөлбөрийн талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг цаг тухайд нь мэдэгдэх болно. Элсэлтийн бүртгэл Улаанбаатар хотод элсэгчдийг 20... оны ... сарын ...-с эхлэн өөрийн байранд бүртгэнэ. Бүрдүүлэх материал: • Ерөнхий шалгалтын батламж • Боловсролын үнэмлэх, гэрчилгээ, диплом • Сурагчийн хувийн хэрэг • Иргэний үнэмлэхийн хуулбар • 3х4 хэмжээний цээж зураг 2% • Хөнгөлттэй нөхцлөөр элсэх бол холбогдох материал • Бүртгэлийн хураамж 6000 төгрөг 46 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ОЮУТАН ЭЛСҮҮЛЭХ ХӨТӨЛБӨР, МЭРГЭЖИЛ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Тэмдэглэл _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 47
тодорхой тооны хүүхдийг сургахаар санал болгосон. Манай хүүхдүүд германд жүжиг тоглож, Шанхайн Театрын Академитай хамтарсан кино зохиолчийн нэг жилийн сургалтын хөтөлбөрт хамрагдсан. Бидний холбоо харилцаатай гадны сургуулиуд бүгд тухайн улс орондоо хамгийн шилдэг нь болохоор СУИС өмнөө тавьсан зорилтдоо хүрч чадна гэсэн итгэл бидэнд байна. Харин манай залуу багш нар гадаад хэл, техник технологийн мэдлэг мэргэжлээ тасралтгүй дээшлүүлэх хэрэгтэй. Одоо цагт дан ганц язгуур урлаг, өнгө дүрсний мэдрэмж, ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД Манай багш оюутнууд сургуулийнхаа хоолойн чадлаар хол явахгүй. Манай үнэт зүйл, алсын хараа, эрхэм зорилгыг уншаад, эргэцүүлэн төгсөгчдийн хувьд ажлын байрыг тунгаасан болов уу. Бидний өмнөө тавьсан зорилго бол маш том зөвхөн монголоос хайх хэрэггүй. шүү дээ. Азийн урлагийн их дээд сургуулиудын шилдэг 100-гийн нэг СУИС бол сургалт, эрдэм шинжилгээ, болно гэдэг бидэнд ахадсан амлалт ч юм шиг. Сургуулийн байшин уран бүтээл төдийгүй нийгмийн барилга, сургалтын орчин нөхцөл, судалгаа хийдэг багш эрдэмтдийн сайн сайханд чиглэсэн маш олон тоо, сургалтын техник хэрэгсэл, санхүүжилт, профессор багш нарын үйл ажиллагаанд оролцдог сургууль. цалин хөлс, сурах бичиг, номын сан энэ тэрийгээ бодохоор аргагүй л Улсын наадам, элдэв фестиваль, ахадсан зорилт дэвшүүлжээ. Гэхдээ монгол хүүхдүүдийн авьяас, эцэг тоглолт, олон улсын зочид гийчдэд дээдсийн өвлүүлсэн асар арвин соёлын сан хөмрөг, байгаль цаг монголыг сурталчлах өдий төдий уурын нөхцөл, мах цусанд өвлөгдөн ирсэн бүтээлч сэтгэлгээ, хувь хүний ажилд манай багш, оюутнууд чадамж гээд том зорилт дэвшүүлэхэд нөлөөлсөн хүчин зүйлс байна аа. оролцдог. Азидаа өрнийн соёл урлагийг түүчээлсэн улс бол манайх. Тиймдээ Бас бидний санаачлаад эхлүүлээд ч манай төгсөгчид өнөөдөр дэлхийн нэртэй тайзан дээр дуулж, бүжиглэж явж буй нэг том ажил бол байна. Солонгос, япон, хятад, тайвань, Монголчуудын үнэт зүйлийг индонез, сингапур, малайзын урлагийн сургуулиуд маш хүчтэй. тодорхойлсон “Эрдэнийн судар” Бидэнтэй хамтын ажиллагааны гэрээтэй Солонгосын Соёл урлагийн бүтээх ажил юм. Нэгэн ухаантай хүн үндэсний их сургууль буюу K Art азийн шилдэг тавьд жагсдаг. Хятад зөвлөхдөө “Та нарын энэ ажлын үр урлагийн чиглэлийн 700 их дээд сургуультай. Улсаасаа хамгийн том дүн таван жилийн дараа бус тавин санхүүжилт авч, онцгой халамжид нь байдаг Бээжингийн Төвийн Драмын жилийн дараа гарч мэднэ. Гэлээ гээд Академитай СУИС хамтран ажиллаад овоо хэдэн жил болж байна. Тэд заавал ард нь гараарай” гэсэн билээ. 2018 оноос өөрийн зардлаар манай Үнэт зүйлээ мэддэг хүн амьдралд БИД СДААЙГНУУСЛАНЙАХАНД зөв явдаг, үнэт зүйлээ төлөвшүүлсэн байгууллага хөгждөг нь бичигдээгүй хууль юм. Улс үндэстэн ч үнэт зүйлээ тодорхойлох нь хамгийн товчоор хэлэхэд улсын хөгжил, нийгмийн төлөвшил, эх оронч сэтгэлгээг хойч үедээ суулгахад тустай. Энэ ажил бол СУИС дангаараа хийх зүйл биш. Төр болоод хувийн хэвшлийнхэн, шинжлэх ухааныхан болоод бизнес, урлаг соёл гээд бүхий л салбарыг хамарсан, хэвлэл мэдээллийнхний дэмжлэгтэй бүтэх ажил билээ. Энэ чиглэлээр бид ажлаа эрчимжүүлж байна. СУИС-ИЙН ЗАХИРАЛ Эрдэнэцогтын СОНИНТОГОС 48 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД СУИС МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА 49
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУД СУИС 50 МОНГОЛЫН ИХ ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН НЭГДСЭН ТАНИЛЦУУЛГА
Search
