สื่อประกอบการสอน_เรื่อง_ไตรยางศ์

รายวิชา ภาษาไทย รหัสวิชา ท๒๑๑๐๑ เรื่อง ไตรยางศ์ ผสู้ อน ครูนสิ าชล รุง่ เนย ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี ๑

ไตรยางศ์

จุดประสงค์การเรยี นรู้ ๑. อธิบายความสาคญั ของไตรยางศ์ได้ ๒. จาแนกอกั ษรสามหมู่ได้

ไตรยางศ์ คือ การแบ่งพยัญชนะไทยทัง้ ๔๔ ตัว ออกเปน็ สามส่วน ซ่ึงเรยี กวา่ “ อกั ษร สามหมู่ ”

อักษรสามหมู่ แบ่งเพ่อื อะไร ? การแบ่งอกั ษรสามหมูก่ ็เพือ่ ประโยชน์ในการนาไป ผนั คา ทั้งน้เี พราะอักษรแต่ละหมู่มีความสามารถในการผันคาไดแ้ ตกตา่ งกนั

อกั ษรสูง อกั ษรกลาง อักษรต่า

อกั ษรสูง อกั ษรสงู คือ พยญั ชนะกลุม่ หนึง่ ทมี่ ีรปู ปกติ ซง่ึ เปน็ การพจิ ารณา เฉพาะรูปพยัญชนะเทา่ นั้น โดยมจี ุดมุ่งหมายเพอ่ื ให้ผันเสียง วรรณยุกตไ์ ปในแบบเดยี วกนั อักษรมีทั้งหมด ๑๑ ตัว คือ

ข ฃ ฉอกั ษรสงู ฐถผฝ ศสษห

หลักการจา อกั ษรสูง สาร (ศ ษ ส) ให้ (ห) ผี (ผ) ฉนั (ฉ) ฝาก (ฝ) ถุง (ถ ฐ) ขา้ ว (ข ฃ)

อักษรกลาง อักษรกลาง คือ พยัญชนะกลุ่มหนง่ึ ท่ีมีรปู ปกติเป็นเสียงกลาง ทั้งหมด ซึ่งเปน็ การพิจารณาเฉพาะรปู พยัญชนะเทา่ น้นั โดยมีจุดม่งุ หมายเพอ่ื ให้ผนั เสียงวรรณยกุ ต์ไปในแบบเดยี วกนั อักษรกลางมี ๙ ตวั คอื www.freepik.com @freepik

กจด อกั ษรกลาง ตฎฏ บปอ

หลักการจา อักษรกลาง กบั (ก) อา (อ) เจ้ (จ) ต๋ี (ต ฏ) ดู (ด ฎ) บ่อ (บ) ปลา (ป)

อักษรตา่ อกั ษรตา่ คือ พยญั ชนะกลุ่มหน่งึ ท่ีมีรูปปกติเปน็ เสยี งต่าทง้ั หมด ซง่ึ เป็นการพิจารณาเฉพาะรูปพยญั ชนะเท่านน้ั โดยมจี ุดม่งุ หมาย เพอ่ื ให้ผนั เสียงวรรณยุกตไ์ ปในแบบเดยี วกัน อกั ษรตา่ ๒๔ ตวั คือ

คฅฆง ชซ ฌญฒ ฑ ณ ท ธ นพฟ ภ ม ยรลวฬฮ

อกั ษรต่าแบง่ ออกเปน็ อกั ษร ตา่ เดย่ี ว และ ตา่ คู่ ดังน้ี

ต่าเดย่ี ว ต่าคู่ มี ๑๐ ตวั ไดแ้ ก่ มี ๑๔ ตวั ได้แก่ งญณนม คฅฆชซฌฑ ยรลวฬ ฒทธพฟภฮ www.freepik.com @rawpixel

หลักการจา อักษรต่าเดีย่ ว หลกั การจา อักษรต่าคู่ งู (ง) รมิ (ร) พ่อ (พ ภ) ช้าง (ช ฌ) ใหญ่ (ญ) วัด (ว) ค้า (ค ฅ ฆ) ฮอ่ (ฮ) นอน (น) โม (ม) ฟัน (ฟ) อยู่ (ย) ฬี (ฬ) ทอง (ฒ ฑ ท ธ) ณ (ณ) โลก (ล) ซื้อ (ซ) www.freepik.com @rawpixel

ใหน้ กั เรยี นจาแนกออกเป็นอักษร ๓ หมู่ คือ อักษรสูง อักษรกลาง อกั ษรต่า

การแบ่งพยญั ชนะออกเปน็ ๓ หมู่ ท่เี รยี กว่า ไตรยางศ์ มีความสาคัญอยา่ งไร

อกั ษรสูง ผันวรรณยกุ ต์ ได้ ๓ เสียง คือ เอก โท จตั วา เสยี งสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสยี งตรี เสียงจัตวา - ขา่ ขา้ - ขา - ผา่ ผา้ ผา

อักษรกลาง ผันวรรณยกุ ต์ ได้ ๕ เสยี ง คอื สามัญ เอก โท ตรี จตั วา เสียงสามญั เสียงเอก เสียงโท เสยี งตรี เสยี งจตั วา กา กา่ กา้ กา๊ กา๋ บาน บ่าน บา้ น บา๊ น บา๋ น

อักษรต่า ผันวรรณยกุ ต์ ได้ ๓ เสยี ง คอื สามญั โท ตรี เสยี งสามญั เสยี งเอก เสียงโท เสียงตรี เสยี งจัตวา คา - ค่า คา้ - มา - ม่า ม้า -

คาเป็น ๑. คาท่ีประสมด้วยสระ เสียงยาว ใน แม่ ก กา ๒. คาทปี่ ระสมดว้ ย เสยี งส้นั เฉพาะสระ ำ ไ ใ เ-า ๓. คาท่ีมตี ัวสะกดอยูใ่ น มาตราตวั สะกด แม่ กน กม กง เกย เกอว เชน่ มา ดู ปู เวลา ปี จา น้า ใช่ เผา่ เสา ไป จริง กนิ กรรม สาว ฉยุ

คาตาย ๑. คาที่ประสมด้วยสระ เสยี งสน้ั ใน แม่ ก กา ๒. คาท่ีมตี ัวสะกดอยู่ใน มาตราตวั สะกด แม่ กก กบ กด เชน่ กะทิ เพราะ ดุ แคะ บทบาท ลาภ เมฆ เลข ธปู

ทบทวนความรู้ เรอ่ื ง ไตรยางศ์