CE01A6A4-EEB7-4B65-B23E-C5667981669B

ภูมิปัญญาจากมาตุภูมิ บ้านแคนน้อย ตำบลแคนน้อย อำเภอคำเขื่อนเเก้ว จังหวัดยโสธร

บ้านแคนน้อย ประวัติความเป็นมา บ้านแคนน้อย ตำบลแคนน้อย อำเภอคำเขื่อนเเก้ว จังหวัดยโสธร ๓๕๑๘๐ ก่อนจะเรียบเรียงได้ปรึกษากับพ่อใหญ่ มี กาศักดิ์ ซึ่งผู้ให้ข้อมูล กับพ่อใหญ่มี คือพ่อใหญ่คำมี ไชยช่วย พ่อของพ่อใหญ่ครูเฉลิม ไชย ช่วย และข้อมูลนี้ก็ได้นำไปกล่าวในการประกวดหมู่บ้าน อพป.ในอดีตที่ ผ่านมา ประวัติมีอยู่ว่าเมื่อประมาณ 330 ปีเศษที่ผ่านมาได้มีท่าวชัย บัณฑิต พร้อมอีกประมาณ 9 ครอบครัว ได้เดินทางมาจากบ้าานนาคำ อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี มาตั้งกลักปักฐานอยู่ที่บ้านแคน น้อยปัจจุบันซึ่งตามคำบอกเล่ามีบ้านไม่กี่หลังคาอยู่เเบบไม่มีผู้ใหญ่ บ้าน ซึ้งย้อนถอยหลังไปอีกเล่าว่า….

เดิมมีพวกย้อพวกขอมมาอยู่ก่อนเเล้วจึงโยกย้ายหนี จากการ บอกเล่าของปู่ย่าว่าที่ตั้งวัด ย้อขอมตั้งอยู่ที่ใต้บ้านสวนพ่อใหญ่ ครูใบเเละป่าช้าอยู่ที่หนองพุกเเละในเมื่อท้าวชัยบัณฑิตมาทำเล มีหนองนํ้ามีโนนป่าไม้สูงสมบูรณ์ก็เลยพากันปลูกบ้านสร้าง เรือนอยู่ ซึ่งท่านได้เป็นผู้นำของหมู่บ้านโดยตั้งชื่อบ้านเอานาม ของไม้ เเคนหรือไม้ตะเคียนซึ่งมีโคนหรือเหง่าอยู่ ก้นหนองบ้าน Visual Round

ปัจจุบันชื่อเดิมบ้านดงเเคนน้อย ซึ่งขึ้นกับ ตำบลดงเเคนใหญ่ ยายเล่าว่าคือกำนันพงษ์ ไชย ช่วย นามสกุลมาจากท้าวชัยบัณฑิต ซึ่งเป็นลูก หลาน ต่อมาก็มีกำนัน จริง บันทุลา เเละมา กำนันตั้ว หรือ ตระกูล เหล็กกล้า กำนันจันทร์ ทั้งหมดที่ผ่านมาขึ้นตำบลดงเเคนใหญ่ ครั้นต่อ มาเมื่อปี พ.ศ.2521ประชากรเพิ่มขึ้นทางราชการ มองเห็นว่าตำบลดงเเคนใหญ่กว้างมาก

ก็เลยจัดตั้งตำบลขึ้นใหม่ ในปี พ.ศ.2526 ได้ ยกฐานะบ้านของเราบ้านเเคนน้อยเป็นตำบล แคนน้อย ต่อมาเมื่อ พ.ศ.2529 ได้จัดตั้งให้ เป็นหมู่บ้านอาสาพัฒนาป้องกันตนเองหรือ อพป.ซึ่งตอนนั้นพ่อใหญ่มี กาศักดิ์ เป็นกำนัน พ.ศ.2526 ปกครองจนมาถึง พ.ศ.2536 ต่อ มาพ่อกำนันสิน ผิวผ่อง กำนันสมาน มาลัย กำนันจรัญ ถนอมพล กำนันสุดใจ จวนสาง จนมาถึงปัจจุบัน ผู้ใหญ่บ้านคำพูน กาศักดิ์

คำขวัญบ้านแคนน้อย ชุมชนน่าอยู่ เเหล่งเรียนรู้หลากสาขา พัฒนาไม่รู้จบ งานศพปลอดเหล้า ปลอดการพนัน ทูบีนัมเบอร์วันระดับเพชร **ชุมชนดีไม่มีขาย ถ้าอยากได้ช่วยกันทำ**

วัดบ้านแคนน้อย วัดบ้านแคนน้ อย ตำบลแคนน้ อย อำเภอคำเขื่อนเเก้ว จังหวัดยโสธร

อุโบสถ หรือ สิมวัดบ้านแคนน้อย มีเขียนไว้ที่ ผนังว่า อุโบสถ สร้างเมื่อ พ.ศ.2565 รวมอายุได้ 207 ปี ดูจากสภาพวัสดุเเล้วไม่น่าจะถึง207ปี คงจะบูรณะปรับปรุงมาเรื่อยๆจนถึงปัจจุบัน

ปัจจุบันสิมเก่าได้ปล่อยทิ้งร้างขาด การเหลียวแลเอาใจใส่เเละได้สร้างสิม หลังใหม่เพื่อใช้ประกอปพิธีกรรมทาง ศาสนา

ต้นตะเคียน เมื่อหลายปีก่อนหน้านี้ได้มีการนำค้น ตะเคียนขึ้นมาจากสระหนองบ้านเเละได้ นำต้นตะเคียนมาตั้งไว้ภายในบริเวณวัด บ้านแคนน้อยเพื่อให้ชาวบ้านได้ขอพร เพื่อความเป็นสิริมงคล

ดอนปู่ตา เป็นสถานที่ที่ชาวบ้านได้ประกอบ พิธีกรรมเพื่อความเป็นสิริมงคลต่อตนเอง และครอบครัว เช่นพิธีกรรมเพื่อบอกกล่าว ก่อนจะเดินทางไปทำงานต่างจังหวัดช่วง ดือนหกก่อนทำนาของทุกปีจะมีการจัดพิธีรำ บวงสรวงเจ้าปู่

ศาลหลักบ้าน เป็นสถานที่ที่ชาวบ้านแคนน้อยสัก การะบูชาและเป็นสถานที่ที่ชาวบ้าน บนบานขอพรต่างๆเพื่อความเป็นสิริ มงคล

การเดินทาง เดินทางจากอำเภอคำเขื่อนเเก้วถึงตำบลแคนน้อย โดยเส้นทางสายถนน เเจ้งสนิท ระยะทาง 8 กิโลเมตร เลี้ยวขวาโรงเรียนประชาสงเคราะห์ผ่าน บ้านดอนเดือยไก่ ตามเส้นทางถนนลาดยางผ่านบ้านหนองเลิง เลี้ยวซ้าย ผ่านตำบลแคนน้อยประมาณ 5 กิโลเมตร

เเหล่งการเรียนรู้ องค์การบริหารส่วนตำบลแคนน้อยจัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2526 โดยแยกออกมาจากตำบลดงเเคนใหญ่สภาพทั่ว ไปเเละข้อมูลพื้นฐานขององค์การบริหารส่วนตำบลแคน น้อย ชมรม To be namber one ชุมชนแคนน้อย

ปรัชญาเเนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง เป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรมหา ภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในหลวงราชกาลที่9 ทรงมีพระราชดำรัสชี้แนะ แนวทางการดำรงชีวิตเเก่พสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกว่า 40 ปีเเล้ว(2517)ตั้งเเต่ก่อน วิกฤตทางเศรษฐกิจและเมื่อภายหลังได้ทรงเน้นย้ำเเนวทางการเเก้ไขเพื่อให้รอดพ้นเเละสามารถ ดำรงอยู่ได้อย่างมั่นคงเเละยั่งยืน ภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์เเละความเปลี่ยนแปลงต่างๆ

เกษตรทฤษฎีใหม่ คือการจัดการทรัพยากรระดับไร่นาที่ดิน เเหล่งนํ้า เพื่อการเกษตรแบบผสมผสานบนที่ดินขนาดเล็กให้เกิดประโยชน์สูงสุด คู่ขนานด้วยหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เป็นการช่วยเหลือ เกษตรกรที่ประสบความยากลำบากให้สามารถผ่านวิกฤตโดยเฉพาะ การขาดแคลนนํ้าได้อย่างไม่เดือดร้อนเเละยากลำบากนัก

ประเพณีเเห่ปราสาทผึ้ง การทำบุญด้วยการถวายต้นผึ้ง เป็นบุญกุศล สูงส่งดังนั้นในการถวายทานให้เเก่ผู้ตายในงาน เเจกข้าว (งานทำบุญให้ผู้ตาย)เมื่อถวายภัตตา หารเเก่พระสงฆ์เเล้ว ก็ถวายหอผึ้งเพื่ออุทิศส่วน กุศลเเก่ผู้วายชนม์

บุญผะเหวด หรือ บุญพระเวส หมายถึง บุญพระเวสสันดร เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า บุญมหาชาติชาวอีสานจะนิยมจัดขึ้นในเดือนสี่ (ช่วง เดือนมีนาคม) เป็นบุญประจำปีในฮีตสิบสอง ดังที่ ปราชญ์อีสานได้ประพันธ์ผญา(บทกลอน) เกี่ยวกับ การทำบุญในช่วงเดือนสามเเละเดือนสี่ไว้ว่า เถิงเมื่อ เดือนสามค้อยเจ้าหัวคอยปั้ นข้าวจี่ ตกเมื่อเดือนสี่ ค้อยจัวน้อยเทศน์มัทรี แปลว่าเมื่อถึงเดือนสามพระ ภิกษุสามเณรจะรอชาวบ้านทำบุญข้าวจี่เเละเมื่อถึง เดือนสี่(ช่วงเดือนมีนาคม) สามเณรเทศน์กัณฑ์มัทรี ในงานบุญมหาชาติ

ตักบาตรเทโว เป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน ตักบาตรเทโว หรือเรียกว่าการตักบาตรเทโวโรหณะ ซึ่งมาจากคำว่า เทโว ย่อมาจาก เทโวโรหณะ เเปลว่า การเสด็จจากเทวโลกการ ตักบาตรเทโวจึงเป็นการระลึกถึงวันที่พระพุทธองค์เสด็จ กลับจากการโปรดพระพุทธมารดาในเทวโลก ประเพณีการ ทำบุญกุศลเนื่องในวันออกพรรษานี้

ชาวบ้านแคนน้อยทำหลายอย่าง เช่น การสานตะกร้าจากไม้ไผ่ การ ทำข้าวโป่ง การปลูกผักสวนครัว

วิถีชีวิตส่วนใหญ่ของคนในชุมชนบ้านแคนน้อย ชาวบ้านจะกินง่ายอยู่ง่าย ส่วนใหญ่จะทำไร่ทำนา เลี้ยงวัว ปลูกผักทำสวน ค้าขาย

ภูมิปัญญาจากมาตุภูมิบ้านแคนน้อย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย จัดทำโดย นางสาว วาธิณี คำทวี เลขที่ 39 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่5/2 เสนอ คุณครู อนุชัย หัวดอน