ระบบหมุนเวียนเลือด

ระบบหมนุ เวียนเลอื ด

ระบบลำเลยี งสำคญั อย่ำงไร ?

ความสาคญั ของระบบลาเลียง 1. ลาเลียงสารอาหารต่างๆ ท่ีมีโมเลกลุ ขนาด เลก็ ส่งไปใหก้ บั เซลลต์ ่างๆ ของร่างกาย 2. ลาเลียงแก๊ส O2 จากปอดส่งใหก้ บั เซลล์ และลาเลียง CO2 จากเซลลม์ ายงั ปอด เพือ่ กาจดั ออก 3. กาจดั ของเสียจากกระบวนการ metabolism ออกจากร่างกาย 4. ควบคุมอุณหภูมิของร่างกายใหค้ งที่

ความสาคญั ของระบบลาเลียง (ต่อ) 5. ลาเลียงฮอร์โมนต่างๆ 6. รักษาสมดุลความเป็นกรดเบสของ ร่างกาย 7. ป้องกนั การติดเช้ือโรคชนิดต่างๆ โดยอาศยั เมด็ เลือดขาว และ antibody 8. ควบคุมปริมาณน้าและไอออนต่างๆ ท่ีจาเป็นใหอ้ ยใู่ นระดบั ปกติ

การลาเลียงสารในร่างกายของสิ่งมีชีวติ เซลลเ์ ดียว และของสตั ว์

ลาเลียงสารผา่ นเซลลโ์ ดยตรง อาศยั กระบวนการแพร่ (diffussion)



สตั วพ์ วกน้ีมีการลาเลียงสารอยา่ งไร ?

ระบบหมุนเวยี นเลือดของแมลง แมลงไดใ้ ชร้ ะบบหมุนเวียนเลือดในการลาเลียงแก๊ส O2 และ CO2 หรือไม่ เพราะเหตุใด ไม่ แมลงจะใชร้ ะบบท่อลมทาหนา้ ที่ในการลาเลียงแก๊สไปสู่เซลล์ และแลกเปล่ียนแก๊สบริเวณท่อลมฝอย

ระบบหมุนเวยี นเลือดของแมลง - มีหวั ใจ เป็นหลอดเลือดขนาดใหญ่ พอง ออกเป็นตอนๆ ทางดา้ นหลงั - ทาหนา้ ท่ี สูบฉีดเลือดไปเล้ียงเน้ือเยอื่ ส่วนตา่ งๆ โดยการบีบตวั ของหวั ใจ ทาให้ เลือดไหลเขา้ สู่ช่องวา่ งกลางลาตวั (hemocoel) เกิดการแลกเปล่ียนสาร - เลือดไหลกลบั เขา้ สู่หวั ใจทางรูเปิ ดเลก็ ๆ (ostia) ซ่ึงมีลิ้น (valve) ก้นั ไม่ใหเ้ ลือดไหล ออกจากหวั ใจ - ระบบหมุนเวยี นเลือดแบบวงจรเปิ ด (open circulatory system)

สตั วพ์ วกอาร์โทรพอด (Artropods) ระบบหมุนเวียนเลือดแบบวงจรเปิ ด

ระบบหมุนเวยี นเลือดของกงุ้ ในเลือดของกงุ้ มี Hemocyanin เป็นรงควตั ถุท่ีมี Cu เป็น องคป์ ระกอบ (ไม่มีสี) ทาหนา้ ท่ี ลาเลียง O2 (เปลี่ยนเป็นสีน้าเงิน อ่อน) ทิศทางการไหลเวยี นเลือดของกงุ้ เลือดท่ีเล้ียงเน้ือเยอ่ื (เลือดดา) เหงือก (รับ O2) ร่างกาย (ดา้ นหนา้ และดา้ นหลงั ) หวั ใจ

ระบบหมุนเวยี นเลือดของไสเ้ ดือนดิน - มีหวั ใจเทียม (psudoheart) เป็นห่วงของ หลอดเลือด 5 วง รอบหลอดอาหาร - ทาหนา้ ที่ สูบฉีดเลือดไปตามหลอดเลือด - หวั ใจเทียม จะปั๊มเลือดเขา้ สู่หลอดเลือด ดา้ นบน ไปสู่ส่วนหวั และดนั เลือดไปทางหลอดเลือดดา้ นล่าง ไหลไปทางส่วนหางของไสเ้ ดือนดิน

ทิศทางการไหลเวยี นเลือดของไส้เดือนดิน - เกิดการแลกเปลี่ยนแกส๊ ที่ หลอดเลือดฝอย (capilary) - เลือดของไสเ้ ดือนดินจะไหลวนอยใู่ นหลอดเลือดตลอดเวลา เป็น ระบบหมุนเวียนเลือดแบบปิ ด (closed circulation system)

ระบบหมนุ เวียนเลอื ด (Circulatary system) แบบวงจรเปิด แบบวงจรปิด (Open circulatary system) (Closed circulatary system)

ระบบหมุนเวยี นเลือดแบบวงจรเปิ ด (Open circulatary system) “ระบบการไหลเวยี นที่เลือดไม่ไดไ้ หลเวยี นอยใู่ นเสน้ เลือดตลอดเวลา” หวั ใจ เล้ียงเน้ือเยอ่ื ตา่ ง ๆ ช่องวา่ งภายในลาตวั ในลาตวั (Hemocoel)

ระบบหมุนเวียนเลือดแบบวงจรปิ ด (Closed circulatary system) “ระบบไหลเวียนของเลือดที่เลือดไหลเวียนอยใู่ นหลอดเลือดตลอดเวลา” (เลือดออกจากหวั ใจทางหลอดเลือดและไหลเขา้ หวั ใจทางหลอดเลือด)

แบบวงจรเปิด แบบวงจรปิด (Open circulatary system) (Closed circulatary system) แมลง ไสเ้ ดือนดิน สัตวม์ ีกระดูกสัน หลงั

ระบบหมุนเวยี นเลือดของสตั วม์ ีกระดูกสันหลงั สตั วส์ ะเทินน้าสะเทนิ บก มีหวั ใจ 3 หอ้ ง ปลามีหวั ใจ 2 หอ้ ง นกมีหวั ใจ 4 หอ้ ง สตั วเ์ ล้ือยคลาน มีหวั ใจ 3 หอ้ ง

การหมุนเวยี นเลือดของปลา สตั วค์ ร่ึงน้าคร่ึงบกและสตั วเ์ ล้ียงลูกดว้ ยน้านม

ระบบหมุนเวยี นเลือดของปลา ระบบหมุนเวยี นเลือดแบบวงจรปิ ด

โครงสร้างและระบบหมุนเวียนเลือดของคน หวั ใจ (Heart) ✓ยาวประมาณ 12.5 cm. ✓กวา้ ง 9 cm. ✓หนา 5 cm. ✓หนกั ประมาณ 300 กรัม

หวั ใจ (Heart) - อยใู่ นถุงเยอ่ื หุม้ หวั ใจ (pericardium) ภายในมีของเหลว ทาหนา้ ท่ีหล่อล่ืน ประกอบดว้ ยเน้ือเยอ่ื 3 ช้นั และป้องกนั การเสียดสี 1. เน้ือเยอ่ื ช้นั นอก 2. เน้ือเยอ่ื ช้นั กลาง กลา้ มเน้ือหวั ใจ (cardiac muscle) 3. เน้ือเยอ่ื ช้นั ใน

โครงสร้างภายนอกของหวั ใจ

โครงสร้างภายในของหวั ใจ หลกั ในการจา พลั โมนารี เกี่ยวกบั ปอด อาร์เตอรี หลอดเลือดแดง เวน หลอดเลือดดา

หลอดเลือด ➢ โคโรนารีอารเ์ ตอรี (Coronary artery) : ลำเลียงเลือดมำเลยี้ งกลำ้ มเนือ้ หวั ใจ ➢ เอออรต์ า (Aorta) : ลำเลยี งเลือดออกจำกหวั ใจไปเลยี้ งสว่ นตำ่ งๆ ของรำ่ งกำย ➢ ซุพเี รีย เวนาคาวา (superior vena cava) : ลำเลียงเลือดจำกสว่ นหวั และแขน กลบั เขำ้ สหู่ วั ใจ ➢ อนิ พเี รีย เวนาคาวา (inferior vena cava) : ลำเลยี งเลือดจำกสว่ นลำตวั และขำ กลบั เขำ้ สหู้ วั ใจ

หลอดเลือด ➢ พลั โมนารีอารเ์ ตอรี (Pulmonary artery) : ลำเลียงเลอื ดจำกหวั ใจไปฟอกท่ีปอด ➢พลั โมนารีเวน (Pulmonary vein) : ลำเลยี งเลือดจำกปอดกลบั เขำ้ สหู่ วั ใจ

ลนิ้ หวั ใจ 1) ลนิ้ กัน้ ระหว่างหอ้ งหวั ใจ 1.1 ไตรคสั ปิ ด (tricuspid valve) : กนั้ ระหวำ่ งหวั ใจหอ้ งบนขวำ กบั หอ้ งลำ่ งขวำ 1.2 ไบคัสปิ ด (bicuspid valve) : กนั้ ระหวำ่ งหวั ใจหอ้ งบนซำ้ ย กบั หอ้ งล่ำงซำ้ ย

ลนิ้ หวั ใจ 2) ลนิ้ กัน้ ระหว่างหอ้ งหวั ใจกับหลอดเลือด 2.1 พลั โมนารีเซมลิ ูนาร์ (pulmonary semilunar) : กนั้ ระหวำ่ ง หวั ใจหอ้ งลำ่ งขวำ กบั หลอดเลือดพลั โมนำรอี ำรเ์ ตอรี 2.2 เอออรต์ กิ (aortic semilunar) : กนั้ ระหวำ่ ง หวั ใจหอ้ งลำ่ งซำ้ ย กบั หลอดเลอื ดเอออรต์ ำ

ลนิ้ หวั ใจ

การหมุนเวยี นเลือดเขา้ -ออกหวั ใจ

ระบบหมุนเวียนเลือด มี 2 วงจร 1 2

ระบบหมุนเวยี นเลือด มี 2 วงจร 1. Pulmonary circulation ระบบไหลเวยี นเลือดผา่ นระหวา่ งปอดและ หวั ใจ 2. Systemic circulation ระบบไหลเวยี นที่นาเลือดออกจากหวั ใจไปเล้ียงอวยั วะ ต่างๆ ทวั่ ร่างกาย และรับเลือดที่ใชแ้ ลว้ กลบั เขา้ สูห้ วั ใจ



ชีพจร (pulse) อะไร ? ชีพจร คือ จงั หวะการบีบและคลายตวั ของผนงั หลอดเลือด ตามจงั หวะการเตน้ ของหวั ใจ โดยปกติหวั ใจเตน้ เฉล่ียประมาณ 60-70 คร้ัง ต่อ 1 นาที การวดั ชีพจรจะวดั ไดจ้ าก “หลอดเลือดอาร์เตอรี”

คล่ืนไฟฟ้าของหวั ใจ (electrocardiogram) ตรวจดว้ ยเคร่ือง กลา้ มเน้ือหวั ใจหด-คลายตวั electrocardiography ความต่างศกั ยข์ องไฟฟ้า กลา้ มเน้ือหวั ใจ เปลี่ยนแปลง คล่ืนไฟฟ้าของหวั ใจ ECG/EKG

การตรวจคล่ืนไฟฟ้าหวั ใจ ดว้ ยเคร่ือง electrocardiography

คล่ืนไฟฟ้าหวั ใจ (electrocardiogram) คลื่นไฟฟ้าของหวั ใจปกติ คล่ืนไฟฟ้าของ หวั ใจผดิ ปกติ

คล่ืนไฟฟ้าหวั ใจ (electrocardiogram) P wave : การหดตวั ของเอเตรียม QRS : การหดตวั ของเวนตริเคิล T wave : การคลายตวั ของเวนตริเคิล

การบีบตวั ของหวั ใจ ทาให้ ความดนั เลือดในหลอดเลือด ความดนั ในหลอดเลือดจะคอ่ ยๆ ลดลง เมื่ออยไู่ กลจากหวั ใจออกไป การวดั ความดนั เลือดจะวดั จากหลอดเลือด ท่ีอยใู่ กลห้ วั ใจมากท่ีสุด คือ ? หลอดเลือดอาร์เตอรีท่ีตน้ แขน

การวดั ความดนั เลือด โดยปกติผใู้ หญ่จะมีความดนั เลือด ประมาณ 120/80 มิลลิเมตรปรอท เลขตวั แรก : คา่ ความดนั เลือดสูงสุดขณะหวั ใจบีบตวั เรียกวา่ ความดนั ซิสโทลิก (systolic pressure) เลขตวั ที่ 2 : ค่าความดนั เลือดขณะหวั ใจคลายตวั เรียกวา่ ความดนั ไดแอสโทลิก (diastolic) สฟิ กโมมาโนมิเตอร์ สเตโธสโคป ( Stethoscope ) ( Sphygmomanometer )





ความดนั : เพศ : เพศชาย > เพศหญิง อายุ : อายมุ าก ความดนั มากข้ึน

ปัจจยั ที่มีผลต่อความดนั เลือด 1. อายุ ความดันเลอื ดของ ผู้สูงอายุ > เดก็ (ผนังหลอดเลอื ดมคี วามยดื หยุ่นลดลง) 2. เพศ ปกตคิ วามดันเลอื ดของ เพศชาย > เพศหญิง (ยกเว้นหญิงทกี่ าลังจะหมดประจาเดอื น) 3. ขนาดของร่างกาย ความดันเลือดของคนอ้วน > คนผอม 4. อารมณ์ คนทเี่ ครียด วติ กกังวล โกรธ หรือตกใจ > คนอารมณป์ กติ 5. การทางาน ทางานหนักและการออกกาลังกาย จะมีความดันเลอื ดสูง 6. สภาพร่างกาย เช่น หลอดเลอื ดตบี ไขมันในเลอื ดสูงจะทาให้ความดนั เลอื ด สูง

ระบบหมุนเวยี นเลือดในร่างกาย แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ 1. ระบบอาร์เตอรี ( Arterial system ) : เป็นระบบนาเลือดออกจากหวั ใจ 2. ระบบเวน ( Venous system ) : เป็นระบบที่รับเลือดจากเสน้ เลือดฝอยกลบั เขา้ สู่หวั ใจ

ระบบอาร์เตอรี ระบบเวน ( Arterial system ) ( Venous system ) 1. Aorta (2.5 cm) 1. Vena cava 2. Artery ขนาดเลก็ ๆ 2. Vein 3. Arteriole (0.2 mm) 3. Venule

หลอดเลือด หนา้ ที่ของหลอดเลือด ? - ลาเลียงเลือดจากหวั ใจไปยงั อวยั วะส่วนต่าง ๆ ทวั่ ร่างกาย - ลาเลียงเลือดจากอวยั วะต่าง ๆ ทวั่ ร่างกายกลบั เขา้ สู่หวั ใจ หลอดเลือดในร่างกายมี 3 ชนิด ไดแ้ ก่ 1. หลอดเลือดแดง (Artery) 2. หลอดเลือดดา (Vein) 3. หลอดเลือดฝอย (Capillary)

ชนิดของหลอดเลือด หลอดเลือดแดง (Artery) หลอดเลือดฝอย (Capillary) หลอดเลือดดา (Vein)

ความดนั ในหลอดเลือดต่างๆ