ต้นทุน พาวเวอร์พ้อย กิตติมา ยาวิราช

การบญั ชีตน้ ทุนมาตรฐาน (Standard Costing) น.ส.กิตติมา ยาวิราช เลขท่ี7 ปวส2/2B แผนก พณิชยการ สาขาการบญั ชี วิทยาลยั เทคนิคเทิง

สาระการเรียนรู้ • ความหมายของการบญั ชตี ้นทนุ มาตรฐาน • การคานวณต้นทนุ สนิ ค้าตามวิธีต้นทนุ จริงวิธีต้นทนุ ปกตแิ ละวิธีต้นทนุ มาตรฐาน • การกาหนดมาตรฐานต้นทนุ และการเปรียบเทียบผลตา่ ง • การคานวณผลตา่ งเก่ียวกบั วตั ถดุ ิบทางตรง • การบนั ทกึ บญั ชีเกี่ยวกบั วตั ถดุ บิ ทางตรง • การคานวณผลตา่ งเก่ียวกบั แรงงานทางตรง • การบนั ทกึ บญั ชเี ก่ียวกบั แรงงานทางตรง • การคานวณผลตา่ งเก่ียวกบั คา่ ใช้จา่ ยการผลิต • การบนั ทกึ บญั ชีเกี่ยวกบั คา่ ใช้จา่ ยการผลติ

ความหมายของการบญั ชีตน้ ทุนมาตรฐาน การบญั ชีตน้ ทุนมาตรฐาน หมายถึง ระบบการบญั ชีตน้ ทุนการผลิตซ่ึงถูกกาหนดไวล้ ่วงหนา้ ก่อนทาการผลิต จริงท้งั มาตรฐานปริมาณ (Quantity Standard) และมาตรฐานราคา (Price Standard) โดยกาหนดอยา่ งมีหลกั เกณฑต์ าม ความเหมาะสมของกิจการและตอ้ งร่วมมือกบั ทุกฝ่ ายที่เก่ียวขอ้ ง เพอ่ื นาจานวนท่ีกาหนดไวล้ ่วงหนา้ หรือมาตรฐานมา เปรียบเทียบกบั ผลการผลิตจริง เพอื่ พฒั นาตน้ ทุนใหไ้ ดต้ น้ ทุนต่าที่สุดสินคา้ มีคุณภาพตามตอ้ งการสร้างกาไรสูงสุดให้ กิจการ วธิ ีการบญั ชีตน้ ทุนมาตรฐาน นอกจากมีประโยชน์ในการบริหารจดั การตน้ ทุนจากการนาผลต่างท่ีไดจ้ ากการ เปรียบเทียบตน้ ทุนมาตรฐานกบั ตน้ ทุนที่เกิดข้ึนจริงไปปรับการทางานของทุกฝ่ ายท่ีเกี่ยวขอ้ งผบู้ ริหาร สามารถใชว้ ธิ ีการ บญั ชีตน้ ทุนมาตรฐาน เพอ่ื ควบคุมการทางานวางแผนการผลิตประกอบการตดั สินใจท่ีเป็นประโยชน์ต่อกิจการแลว้ ใน การตีราคาสินคา้ คงเหลือปลายงวด กิจการสามารถใชร้ าคามาตรฐานของสินคา้ เพอื่ คานวณมูลค่าสินคา้ คงเหลือปลายงวด ได้

การคานวณตน้ ทุนสินคา้ ตามวธิ ีตน้ ทุนจริงวธิ ีตน้ ทุนปกติและวธิ ีตน้ ทุนมาตรฐาน การคานวณตน้ ทุนการผลิตสินคา้ มีวธิ ีการที่แตกต่างกนั ตามลกั ษณะการเกบ็ สะสมตน้ ทุนการผลิตตามขนาด และลกั ษณะการปฏิบตั ิงานของแต่ละกิจการแบ่งการคานวณตน้ ทุนการผลิตสินคา้ ได้ 3 วธิ ีคือ 1.วธิ ีตน้ ทุนจริง (Actual Cost) 2. วธิ ีตน้ ทุนปกติ (Normal Cost) 3. วธิ ีตน้ ทุนมาตรฐาน (Standard Cost)

วธิ ีตน้ ทุนจริง การคานวณตน้ ทุนสินคา้ วธิ ีน้ีส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตท้งั หมดจะถูกบนั ทึกดว้ ยปริมาณที่ใช้ จริงและราคาที่ซ้ือจริง ไม่มีการกาหนดกาลงั การผลิตและอตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานไวล้ ่วงหนา้ และไม่มี การเปรียบเทียบผลต่างของการผลิตท้งั ผลตา่ งปริมาณและผลต่างราคา วิธีตน้ ทุนจริงน้ีเหมาะสาหรับกิจการท่ี ผบู้ ริหารสามารถควบคุมและดูแลการใชต้ น้ ทุนไดอ้ ยา่ งทว่ั ถึงและมีประสิทธิภาพ

วธิ ีตน้ ทุนปกติ การคานวณตน้ ทุนสินคา้ วธิ ีน้ีวตั ถุดิบทางตรงและแรงงานทางตรงจะถูกบนั ทึกดว้ ยปริมาณที่ใชจ้ ริงและราคาที่ ซ้ือจริง ส่วนค่าใชจ้ ่ายการผลิตจะบนั ทึกโดยวธิ ีคิดเขา้ งาน มีการกาหนดอตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานต่อฐาน กิจกรรมไวล้ ่วงหนา้ (Predetermine Overhead Rate) และเลือกฐานกิจกรรมที่ใช้ เม่ือคานวณค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งาน แลว้ จะเปรียบเทียบค่าใชจ้ ่ายการผลิตจ่ายจริงกบั ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งาน เม่ือมีผลต่างของค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานสูงหรือต่าไปนาไปปรับปรุงกบั บญั ชีตน้ ทุนขายหรือปรับปรุงบญั ชีตน้ ทุนขาย บญั ชีงานระหวา่ งทาและบญั ชีสินคา้ สาเร็จรูป ตามส่วนที่เหมาะสม วธิ ีตน้ ทุนปกติน้ีเหมาะกบั กิจการท่ีมีค่าใชจ้ ่ายการผลิตเป็นจานวนมากและตอ้ งการ กาหนดอตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานเพอื่ ควบคุมตน้ ทุนค่าใชจ้ ่ายการผลิตการคานวณตน้ ทุนสินคา้ วธิ ีน้ีวตั ถุดิบ ทางตรงและแรงงานทางตรงจะถูกบนั ทึกดว้ ยปริมาณท่ี

วธิ ีตน้ ทุนมาตรฐาน คานวณตน้ ทุนการผลิตตามวิธีน้ี กิจการจะกาหนดปริมาณวตั ถุดิบทางตรง จานวนชวั่ โมงแรงงานทาง ตรงท่ีควรใชแ้ ละกาหนดราคาที่ควรจดั ซ้ือหรือควรจ่ายไวล้ ว่ งหนา้ พร้อมท้งั กาหนดอตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิด เขา้ งานท้งั คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร และคา่ ใชจ้ ่ายคงท่ีโดยแยกส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตท้งั 3 ประเภท ตามพฤติกรรมตน้ ทุนแบบผนั แปร (Variable Cost) และตน้ ทุนแบบคงท่ี (Fixed Cost)

การกาหนดมาตรฐานตน้ ทุนและการเปรียบเทียบผลต่าง การกาหนดมาตรฐานต้นทุน (Standard Setting) มาตรฐานตน้ ทุนการผลิตจะถูกกาหนดท้งั 2 ดา้ นคือมาตรฐานปริมาณหรือมาตรฐานประสิทธิภาพและ มาตรฐานดา้ นราคาหรือมาตรฐานดา้ นการจ่ายเงินโดยแยกกาหนดมาตรฐานตามส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตท้งั 3 ประเภทวตั ถุดิบทางตรงแรงงานทางตรงและค่าใชจ้ ่ายการผลิต 1. วตั ถุดบิ ทางตรง (Direct Materials) เป็นส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตที่มีลกั ษณะพฤติกรรมตน้ ทุนเป็นแบบผนั แปรกาหนดมาตรฐาน 2 ดา้ นดงั น้ี 1.1 มาตรฐานปริมาณวตั ถุดิบ (Quantity Standard) เป็นการกาหนดเก่ียวกบั ปริมาณหน่วยของวตั ถุดิบทาง ตรงท่ีใชใ้ นการผลิตสินคา้ ต่อหน่วยอาจกาหนดเป็นน้าหนกั ที่ใชห้ รือหน่วยนบั อื่นเช่นกระป๋ องกิโลกรัมความยาวเป็น เมตรเป็นตน้ ฝ่ายที่ออกแบบสินคา้ และฝ่ ายที่ทาการผลิตจะเป็นผกู้ าหนดมาตรฐานจานวนวตั ถุดิบที่ใช้ 1.2 มาตรฐานราคา (Price Standard) เป็นการกาหนดราคาต่อหน่วยของวตั ถุดิบทางตรงที่ใชใ้ นการผลิตสินคา้ ต่อหน่วยฝ่ายท่ีรับผดิ ชอบการกาหนดมาตรฐานราคาของวตั ถุดิบทางตรงกค็ ือฝ่ ายจดั ซ้ือการกาหนดราคาใหเ้ หมาะสม และปฏิบตั ิไดจ้ ริงควรศึกษาขอ้ มูลที่เก่ียวขอ้ งโดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ แนวโนม้ ที่จะเป็นไปในอนาคตสภาวะแวดลอ้ มท่ี เก่ียวขอ้ งสภาพเศรษฐกิจสังคมนโยบายการเมือง ฯลฯ

2. แรงงานทางตรง (Direct Labor) เป็นส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตในส่วนของการแปรสภาพมีพฤติกรรมตน้ ทุน เป็นแบบผนั แปรใหก้ าหนดมาตรฐาน 2 ดา้ นดงั น้ี 2.1. มาตรฐานจานวนชวั่ โมงหรือประสิทธิภาพ (Time Efficiency Standard) เป็นการทาหนดเก่ียวกบั จานวน ชว่ั โมงแรงงานทางตรงท่ีใชใ้ นการผลิตสินคา้ ต่อหน่วยฝ่ายท่ีออกแบบสินคา้ และฝ่ายท่ีทาการผลิตจะเป็นผกู้ าหนด มาตรฐานจานวนชว่ั โมงแรงงานทางตรงท่ีใช้ 2.2 มาตรฐานอตั ราการจา้ ง (Wage Rate Standard) เป็นการกาหนดอตั ราการจา้ งแรงงานทางตรงท่ีใชใ้ นการ ผลิตสินคา้ ต่อชวั่ โมงแรงงานทางตรงฝ่ ายท่ีรับผดิ ชอบในการกาหนดมาตรฐานอตั ราค่าจา้ งแรงงานคือฝ่ ายจา้ งแรงงาน การกาหนดอตั ราใหเ้ หมาะสมและปฏิบตั ิไดจ้ ริงควรศึกษาขอ้ มูลที่เกี่ยวขอ้ งโดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ แนวโนม้ ที่จะเป็นไปใน อนาคตสภาวะแวดลอ้ มท่ีเกี่ยวขอ้ งสภาพเศรษฐกิจสังคมนโยบายการเมือง

3. ค่าใช้จ่ายการผลติ (Manufacturing Overhead) เป็นส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตในส่วนของตน้ ทุนแปรสภาพมี พฤติกรรมตน้ ทุนเป็นท้งั แบบตน้ ทุนผนั แปรและแบบตน้ ทุนคงที่วธิ ีการกาหนดมาตรฐานจะมีความแตกต่างกนั ตาม ลกั ษณะพฤติกรรมตน้ ทุนดงั น้ี 3.1 ค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร (Variable Manufacturing Overhead) ใหเ้ ลือกฐานกิจกรรมท่ีใชแ้ ละกาหนด อตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปรต่อฐานกิจกรรมท่ีเลือกโดยกาหนดมาตรฐาน 2 ดา้ นดงั น้ี 3.1.1 มาตรฐานประสิทธิภาพ (Variable Overhead Efficiency Standard) เลือกฐานกิจกรรมแลว้ กาหนดจานวนตามฐานกิจกรรม 3.1.2 มาตรฐานการจ่ายเงิน (Spending Variable Overhead Standard) กาหนดค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปรต่อหน่วยของฐานกิจกรรมท่ีเลือกฝ่ ายควบคุมค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปรเป็นผกู้ าหนด 3.2 ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ (Fixed Manufacturing Overhead Costs) กาหนดอตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีคิดเขา้ งานไวล้ ่วงหนา้ ทาโดยประมาณตน้ ทุนค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีตลอดปี หารดว้ ยกาลงั การผลิตตามฐานกิจกรรมท่ีเลือก 3.2.1 มาตรฐานกาลงั การผลิต (Volume Standard) เมื่อเลือกฐานกิจกรรมแลว้ ฝ่ายผลิตกาหนดกาลงั การผลิตตามฐานกิจกรรมร่วมกบั ฝ่ ายการตลาด 3.2.2 มาตรฐานการจ่ายเงินตามงบประมาณ (Budget Standard) กาหนดงบประมาณค่าใชจ้ ่ายการ ผลิตคงท่ีฝ่ายที่ทาหนา้ ท่ีควบคุมค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีเป็นผกู้ าหนดเปรียบเทียบ

การเปรียบเทียบผลต่าง ผลต่างตามเสม่ว่ือนผลปิตระไดกจอ้ าบนขวอนงผตลน้ ผทลุนิตก(าOรผutลpิตuวt)า่ แคลวว้รนใช้าจใ้ นานจวานนวผนลมผลาติตรทฐี่ทาานไเดทม้่าใาดคาหนรวือณคปวรริมจะาณจ่าแยลใะนกราารคเาปมราียตบรเฐทาียนบ เนตทน้า่ามทใาดุนคงเาปานนรวียสณบ่ังเเทพทาอื่ียกบเปใ็ กชรบัีจ้ยปาบนรเทิวมียนาบณหนทน้นั่ีใ่วชตยจข้อ้ รองิงเงปแส็นลินะผครลา้าผทคลี่ผาิตทลท่ีจิต่ีค่าเสยาจนรร็จวิงแณหตหา่ลกนะก่งวิจายนกเทารียใบชเทร้ ะ่าหบบน่กวยารสบาเญั ร็จชรีตูปน้ หทาุนกชก่วิจงกกาารรใผชลร้ ิตะบผลบผกลาริตบทญั่ี ชี อสย่วา่นงปไรระผกบู้ ผอรลบิหตขา่าอรงงจทตะี่เนกใ้ ชิดทผ้ขุนล้ึนกตาค่ารงือผทลผี่เกิตลิดดกขงาั ร้นึนป้ีเหฏลิบ่าตั นิง้ีเาพนอื่ ขบอรงิหแาตร่ลจะดั ฝก่ าายรทตี่เนก้ ี่ยทวุนขใอ้ หงเ้วหา่ มมาีผะลสกมารโปดฏยิบแยตั กิงเาปนรสียูงบหเทรือียบต่า2กวดา่า้ มนาตตารมฐาน 1. วตั ถุดบิ ทางตรง 1.1 ผลต่างปริมาณ (Quantity Varance) เกิดจากการเปรียบเทียบจานวนมาตรฐานของวตั ถุดิบทางตรงที่ควร ใชต้ ามผลผลิตท่ีทาไดก้ บั จานวนวตั ถุดิบทางตรงท่ีใชจ้ ริงผลต่างปริมาณวตั ถุดิบทางตรงถา้ เป็นผลต่างท่ีไม่น่าพอใจให้ นาไปปรับปรุงและแกไ้ ขการทางานของฝ่ ายผลิต วตั ถุดิบที่ซ1้ือ.2จรผิงลผตล่าตง่ารงารคาาค(าPวrตัicถeุดVิบaถraา้ เnปc็นe)ผเลกิตด่าจงาทกกี่ไมาร่นเป่าพรียอบใจเทใหียบน้ ผาลไปต่าปงรรับะปหรวุงา่ แงรลาะคแากวไ้ตั ขถกุดาิบรตทาามงามนาขตอรฐงฝา่นายกจบั ดั รซา้ือคา

2. แรงงานทางตรง 2.1 ผลต่างประสิทธิภาพแรงงาน (Efficiency Variance) เกิดจากการเปรียบเทียบจานวนมาตรฐานของชวั่ โมง แรงงานทางตรงท่ีควรใชต้ ามผลผลิตท่ีทาไดก้ บั จานวนชว่ั โมงแรงงานทางตรงท่ีใชจ้ ริงผลต่างประสิทธิภาพแรงงานถา้ เป็นผลต่างที่ไม่น่าพอใจใหน้ าไปปรับปรุงและแกไ้ ขการทางานของฝ่ ายผลิต 3. ค่าใช้จ่ายการผลติ 3.1 ค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร 3.1.1 ผลต่างประสิทธิภาพค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร (Variable Overhead Efficiency Varance) เกิดจากการ เปรียบเทียบจานวนมาตรฐานตามผลผลิตของฐานกิจกรรมท่ีเลือกกบั จานวนฐานกิจกรรมท่ีเกิดข้ึนจริงผลต่าง ประสิทธิภาพของค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปรถา้ เป็นผลต่างที่ไม่น่าพอใจใหน้ าไปปรับปรุงและแกไ้ ขการทางานตามฝ่าย ของฐานกิจกรรม 3.1.2 ผลต่างการจ่ายเงิน (Spending Varance) เกิดจากการเปรียบเทียบผลต่างระหวา่ งอตั ราค่าใชจ้ ่ายการ ผลิตผนั แปรคิดเขา้ งานกบั อตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปรท่ีเกิดจริงผลต่างการจ่ายเงินของค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปรถา้ เป็นผลต่างท่ีไม่น่าพอใจใหน้ าไปปรับปรุงและแกไ้ ขการทางานของฝ่ ายควบคุมค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร

3.2 ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ 3.1.1 ผลต่างกาลงั การผลิตหรือผลต่างเน่ืองจากประสิทธิภาพของค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ี (Volume Variance or Fixed Efficiency Varance) เกิดจากการเปรียบเทียบจานวนกาลงั การผลิตตามงบประมาณกบั กาลงั การผลิตตาม ผลผลิตที่ทาไดจ้ ริงตามฐานกิจกรรมท่ีเลือก (คิดเขา้ งาน) ผลต่างกาลงั การผลิตถา้ เป็นผลต่างท่ีไม่น่าพอใจใหน้ าไป ปรับปรุงและแกไ้ ขการทางานของฝ่ ายผลิต 3.1.2 ผลต่างการจ่ายเงินตามงบประมาณ (Budget Variance) เกิดจากการเปรียบเทียบผลต่างระหวา่ งการ จ่ายเงินของค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่กบั งบประมาณของค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีผลต่างการจ่ายเงินตามงบประมาณของ ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ถา้ เป็นผลต่างท่ีไม่น่าพอใจใหน้ าไปปรับปรุงและแกไ้ ขการทางานของฝ่ายควบคุมงบประมาณ ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ขอ้ สังเกตหาก

การคานวณผลต่างเกี่ยวกบั วตั ถุดิบทางตรง การคานวณผลต่างเก่ียวกบั วตั ถุดิบแบ่งเป็นกรณีต่าง ๆ ดงั น้ี 1. ผลต่างราคา แบ่งตามวธิ ีการบนั ทึกบญั ชีดงั น้ี 1.1 ผลตา่ งราคาเมื่อซ้ือ 1.2 ผลต่างราคาเม่ือใช้ 2. ผลต่างปริมาณ 1. ผลต่างราคา 1.1 ผลตา่ งราคาเมื่อซ้ือ วธิ ีน้ีบญั ชีวตั ถุดิบจะถกู บนั ทึกในราคามาตรฐานจาเป็นตอ้ งคานวณผลต่างราคาซ้ือทนั ท่ีท่ี จดั ซ้ือราคาที่จดั ซ้ือควรต่ากวา่ ราคามาตรฐานที่กาหนดคานวณไดด้ งั น้ี ราคามาตรฐานต่อหน่วย × จานวนซอื ้ จริง ราคาจริงตอ่ หน่วย × จานวนซอื ้ จริง ผลตา่ งราคาเม่ือซอื ้

1.2 ผลต่างราคาเมื่อใช้ วธิ ีบญั ชีวตั ถุดิบจะถูกบนั ทึกในราคาท่ีซ้ือจริง จึงไม่คานวณผลต่างราคาเม่ือซ้ือจะคานวณผลต่างราคาเม่ือเบิก วตั ถุดิบไปใช้ คานวณไดด้ งั น้ี ราคามาตรฐานต่อหนว่ ย × ปริมาณใช้จริง ราคาจริงตอ่ หนว่ ย × ปริมาณใช้จริง ผลตา่ งราคาเม่ือใช้ 2.ผลต่างปริมาณ ผลต่างปริมาณคานวรเพอ่ื เปรียบเทียบปริมาณวตั ถุดิบท่ีควรใชต้ ามมาตรฐานกบั ปริมาณที่ใชจ้ ริง ปริมาณท่ี ควรใชต้ ามมาตรฐานควรต่ากวา่ ปริมาณท่ีใชจ้ ริง คานวณไดด้ งั น้ี จานวนมาตรฐาน × ราคามาตรฐานตอ่ หน่วย จานวนใช้จริง × ราคามาตรฐานต่อหนว่ ย ผลต่างปริมาณ

การบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั วตั ถุดิบทางตรง วตั ถุดิบทางตรงเป็นส่วนประกอบส่วนหน่ึงของตน้ ทุนการผลิตที่มีพฤติกรรมตน้ ทุนแบบผนั แปรหากกิจการ ใชร้ ะบบตน้ ทุนจริง (Actual Costing) หรือระบบตน้ ทุนปกติ (Normal Costing) วตั ถุดิบทางตรงถูกบนั ทึกในจานวนที่ใช้ จริงและราคาซ้ือจริง ในระบบตน้ ทุนมาตรฐานวตั ถุดิบทางตรงจะบนั ทึกดว้ ยปริมาณตามมาตรฐานท่ีควรใชจ้ ากผลผลิตท่ีทาไดจ้ ริง กบั ราคาตามมาตรฐานที่กาหนด การบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั วตั ถุดิบทาได้ 2 วธิ ีคือ 1. บนั ทึกตามราคามาตรฐาน 2. บนั ทึกตามราคาซ้ือจริง

1.บันทึกตามราคามาตรฐาน วธิ ีน้ีจะบนั ทึกบญั ชีวตั ถุดิบในราคามาตรฐาน หากมีผลต่างราคาจะบนั ทึกผลต่างราคาท้งั หมดเม่ือจดั ซ้ือไวใ้ น บญั ชีผลต่างราคาเม่ือซ้ือ บญั ชีวตั ถุดิบแสดงในราคามาตรฐาน เม่ือเบิกใชก้ บ็ นั ทึกผลต่างเฉพาะผลต่างจานวน ในวนั สิ้น งวดบญั ชีตอ้ งปรับผลต่างราคาเม่ือซ้ือออกมาเป็นผลต่างราคาเม่ือใช้ ใหผ้ ลต่างราคาเมื่อซ้ือเหลือตามส่วนของจานวน วตั ถุดิบคงเหลือปลายงวด และถือเป็นบญั ชีที่ตอ้ งนาไปปรับมูลค่าวตั ถุดิบคงเหลือในวนั สิ้นงวดเพอื่ ใหบ้ ญั ชีวตั ถุดิบ ทางตรงแสดงยอดที่แทจ้ ริง 1.1 บนั ทึกบญั ชีซ้ือ 1.2 บนั ทึกบญั ชีเม่ือเบิกใช้ 1.3 บนั ทึกปรับปรุงผลต่างราคาเมื่อซ้ือกบั ผลต่างราคาเมื่อใชใ้ นวนั สิ้นงวด 1.4 บนั ทึกปิ ดบญั ชีผลต่างวตั ถุดิบ

ตวั อยา่ งท่ี1 บนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั วตั ถุดิบตามราคามาตรฐาน ไดด้ งั น้ี

2. บันทึกตามราคาซื้อจริง การบนั ทึกบญั ชีวตั ถุดิบตามราคาซ้ือจริงบญั ชีวตั ถุดิบจะถูกบนั ทึกในราคาทุนที่ซ้ือบญั ชีวตั ถุดิบแสดง ในราคาทุนท่ีซ้ือเม่ือเบิกใชจ้ ะบนั ทึกผลตา่ งท้งั ผลตา่ งเนื่องจากราคาและผลตา่ งเน่ืองจากจานวนในวนั สิ้นงวด บญั ชีไม่ตอ้ งบนั ทึกปรับผลต่างราคาในวนั สิ้นงวดบญั ชีวตั ถุดิบทางตรงจะแสดงยอดในราคาทุนที่แทจ้ ริงมี ข้นั ตอนการบนั ทึกดงั น้ี 2.1 บนั ทึกบญั ชีเมื่อซ้ือ 2.2 บนั ทึกบญั ชีเมื่อใช้ 2.3 บนั ทึกปิ ดบญั ชีผลตา่ ง

ตวั อยา่ งท่ี1 บนั ทึกบญั ชีวตั ถุดิบตามราคาซ้ือจริง ไดด้ งั น้ี

การคานวณผลต่างเกี่ยวกบั แรงงานทางตรง แรงงานทางตรง เป็นส่วนประกอบท่ีสาคญั ของตน้ ทุนการผลิต มีพฤติกรรมตน้ ทุนแบบผนั แปรการคานวณ ผลต่างเกี่ยวกบั แรงงานทางตรง คานวณผลต่าง 2 ดา้ น คือ 1. ผลต่างอตั ราค่าจา้ งแรงงาน 2. ผลต่างประสิทธิภาพแรงงาน 1. ผลต่างอตั ราค่าจ้างแรงงาน หมายถึง ผลต่างระหวา่ งอตั ราค่าจา้ งแรงงานทางตรงตามมาตรฐาน กบั อตั ราการจา้ ง แรงงานทางตรงท่ีเกิดจริงในจานวนชว่ั โมงแรงงานตามมาตรฐานที่ควรใชต้ ามผลผลิตท่ีทาได้ อตั ราค่าจา้ งแรงงานจริงไม่ ควรสูงกวา่ อตั รามาตรฐาน คานวณไดด้ งั น้ี อตั ราค่าจ้างมาตรฐาน × จานวนชว่ั โมงจริง อตั ราค่าจ้างจริง × จานวนชวั่ โมงจริง ผลตา่ งอตั ราคา่ จ้าง

2. ผลต่างประสิทธิภาพแรงงาน หมายถึง ผลตา่ งระหวา่ งจานวนชวั่ โมงแรงงานทางตรงมาตรฐานท่ีควรใชต้ าม ผลผลิตท่ีทาได้ กบั จานวนชว่ั โมงแรงงานทางตรงท่ีใชจ้ ริง ชวั่ โมงแรงงานใชจ้ ริงไม่ควรสูงกวา่ ชว่ั โมงมาตรฐาน คานวณไดด้ งั น้ี ชวั่ โมงมาตรฐาน × อตั ราคา่ จ้างมาตรฐาน ชวั่ โมงจริง × อตั ราค่าจ้างมาตรฐาน ผลต่างประสทิ ธิภาพแรงงาน

การบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั แรงงานทางตรง แรงงานทางตรงเป็นส่วนประกอบส่วนหน่ึงของตน้ ทุนการผลิตที่มีพฤติกรรมตน้ ทุนแบบผนั แปรหากกิจการ ใชร้ ะบบตน้ ทุนจริง (Actual Costs) หรือระบบตน้ ทุนปกติ (Normal Costs) แรงงานทางตรงถูกบนั ทึกในจานวนที่ใชจ้ ริง และอตั ราที่เกิดจริง ในระบบตน้ ทุนมาตรฐาน แรงงานทางตรงจะบนั ทึกการเกิดค่าแรงทางตรง และทางออ้ มตามปกติและจะ บนั ทึกแรงงานทางตรงเขา้ งานตามเวลามาตรฐานท่ีควรใชจ้ ากผลผลิตที่ทาไดจ้ ริงในอตั ราค่าจา้ งตามมาตรฐานท่ีกาหนด พร้อมบนั ทึกผลต่างเกี่ยวกบั ค่าแรงและโอนปิ ดผลต่างมีข้นั ตอนการบนั ทึกบญั ชีดงั น้ี 1. บนั ทึกการเกิดค่าแรง 2. บนั ทึกค่าแรงเขา้ งาน 3. บนั ทึกปิ ดบญั ชีผลต่าง

1.บนั ทึกการเกดิ ค่าแรง 2.บันทกึ ค่าแรงงานเข้างาน

ขอ้ สังเกต ผลต่างจะบนั ทึกพร้อมกนั ตามกรณีดงั น้ี 1.ผลต่างไม่น่าพอใจ บนั ทึกดา้ นเครดิต 2.ผลต่างน่าพอใจ บนั ทึกดา้ นเครดิต

การคานวณผลต่างเก่ียวกบั ค่าใช่จ่ายการผลิต ค่าใชจ้ ่ายการผลิตเป็นส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตในส่วนของตน้ ทุนแปรสภาพ มีลกั ษณะพฤติกรรม ตน้ ทุนเป็นท้งั ตน้ ทุนแบบผนั แปรและตน้ ทุนแบบคงท่ี วธิ ีตน้ ทุนมาตรฐานน้ี ค่าใชจ้ ่ายการผลิตจะถูกกาหนดอตั รา ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานไวล้ ่วงหนา้ ท้งั ในส่วนที่เป็นตน้ ทุนผนั แปรและตน้ ทุนคงท่ี โดยเลือกฐานกิจกรรมท่ีใชเ้ ป็น อตั ราคิดเขา้ งาน อตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิต คิดเขา้ งานดงั กล่าว มกั จะใชช้ ว่ั โมงแรงงานทางตรงเป็นฐานกิจกรรม ค่าใชจ้ ่าย การผลิตผนั แปร จะถูกกาหนดเป็นอตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานต่อชวั่ โมงแรงงานทางตรง โดยไม่จาเป็นตอ้ ง กาหนดกาลงั การผลิต ส่วนค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่จะถูกกาหนดอตั ราคิดเขา้ งานต่อชวั่ โมงแรงงานทางตรง โดยประมาณ ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีตลอดปี และกาหนดกาลงั การผลิตในระดบั ปกติ เน่ืองจากค่าใชจ้ ่ายการผลิตมีท้งั ค่าใชจ้ ่ายการผลิต แบบผนั แปร และค่าใชจ้ ่ายการผลิตแบบคงที่การคานวณผลต่างเก่ียวกบั ค่าใชจ้ ่ายการผลิตจึงตอ้ งแยกคานวณเพอ่ื นา ผลต่างท่ีเกิดข้ึนมาวเิ คราะห์และประเมินผลการทางานตามส่วนของค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร และค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ี

การคานวณผลตา่ งเก่ียวกบั ค่าใชจ้ ่ายการผลิตตอ้ งอาศยั ขอ้ มูลตน้ ทุนการผลิตตามงบประมาณท่ีกาหนด ไว้ และขอ้ มูลตน้ ทุนการผลิตท่ีเกิดข้ึนจริงรวมท้งั จุดมุ่งหมายในการคานวณวา่ ตอ้ งการผลต่างเพ่อื ประเมินและ ปรับปรุงแกไ้ ขการทางานของฝ่ ายที่เก่ียวขอ้ งอยา่ งไร การคานวณผลต่างเกี่ยวกบั คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตตามวิธีตน้ ทุน ปกติจะทาการเปรียบเทียบคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตท้งั หมดรวมกนั โดยเปรียบเทียบระหวา่ งค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานกบั คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตท่ีเกิดข้ึนจริงผลต่างท่ีเกิดข้ึนเป็นคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานสูงหรือต่าไปไม่สามารถ ระบุไดว้ า่ ผลต่างที่เกิดข้ึนเกิดจากการทางานของฝ่ ายผลิตหรือฝ่ ายคุมคา่ ใชจ้ ่ายการผลิต การคานวณผลต่างคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตตามวิธีตน้ ทุนมาตรฐานน้ีจะคานวณผลต่าง ตามงบประมาณที่ กาหนดไว้ เปรียบเทียบขอ้ มูลตน้ ทุนการผลิตท่ีเกิดข้ึนจริง โดยแยกคานวณผลตา่ งของคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร และคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีเพ่อื ใชป้ ระโยชนจ์ ากผลต่างท่ีคานวณไดม้ าปรับปรุงแกไ้ ขการทางานของแต่ละฝ่ ายที่ เกี่ยวขอ้ งอยา่ งถูกตอ้ ง และตรงตามหนา้ ที่และความรับผิดชอบ งบประมาณค่าใชจ้ ่ายการผลิตตอ้ งประมาณแยกในส่วนท่ีเป็นค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร และค่าใชจ้ ่าย การผลิตคงที่ โดยค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปรจะประมาณเป็นอตั ราที่ตอ้ งจ่าย ตอ่ ฐานกิจกรรมที่กาหนดเพอ่ื คานวณคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานและประมาณโดยรวมตามกาลงั การผลิตปกติท่ีกาหนด ส่วนคา่ ใชจ้ ่ายการ ผลิตคงท่ีประมาณค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่โดยรวมและหารดว้ ยกาหนดกาลงั การผลิตท่ีกาหนดจะไดอ้ ตั รา คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคงที่คิดเขา้ งาน

ผลต่างเก่ียวกบั ค่าใชจ้ ่ายการผลิตตามวธิ ีตน้ ทุนมาตรฐานมีลกั ษณะที่แตกต่างกนั ตามวธิ ีที่ใชแ้ ละจุดมุ่งหมาย ของผบู้ ริหารคานวณได้ 3 แบบคือ 1.การคานวณผลต่างแบบ 4 ทาง 2. การคานวณผลต่างแบบ 3 ทาง 3. การคานวณผลต่างแบบ 2 ทาง 1. การคานวณผลต่างค่าใช้จ่ายการผลติ แบบ 4 ทาง การคานวณผลต่างค่าใชจ้ ่ายการผลิตแบบ 4 ทางเป็นการคานวณแยกระหวา่ งค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร 2 ดา้ น และค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ 2 ดา้ นคานวณผลต่าง 4 ทางดงั น้ี 1.1 ค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร 1.1.1 ผลต่างการจ่ายเงิน 1.1.2 ผลต่างประสิทธิภาพ 1.2 ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ี 1.2.1 ผลต่างงบประมาณ 1.2.2 ผลต่างกาลงั การผลิต

2. การคานวณผลต่างค่าใช้จ่ายการผลติ แบบ 3 ทาง ในกรณีท่ีกิจการบนั ทึกค่าใชจ้ ่ายการผลิตจ่ายจริงโดยรวม ไม่แยกค่าใชจ้ ่าย การผลิตผนั แปร และค่าใชจ้ ่ายการ ผลิตคงท่ีออกจากกนั กิจการไม่สามารถคานวณแบบ 4 ทางได้ สามารถคานวณไดเ้ พยี ง 3 ทางดงั น้ี 2.1 ผลต่างการจ่ายเงิน 2.2 ผลต่างประสิทธิภาพค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร 2.3 ผลต่างกาลงั การผลิต 3. การคานวณผลต่างค่าใช้จ่ายการผลติ แบบ 2 ทาง บางกรณีผบู้ ริหารอาจตอ้ งการวเิ คราะห์ผลต่างเพอ่ื ประโยชนใ์ นการควบคุมตน้ ทุนการผลิตโดยวเิ คราะห์ ตน้ ทุนการผลิตส่วนท่ีควบคุมได้ และตน้ ทุนการผลิตส่วนท่ีควบคุมไม่ได้ สามารถวเิ คราะห์ผลต่างไดแ้ บบ 2 ทางดงั น้ี 3.1 ผลต่างท่ีควบคุมได้ 3.2 ผลต่างท่ีควบคุมไม่ได้

การบญั ชีเก่ียวกบั ผลต่างค่าใชจ้ ่ายการผลิต ค่าใชจ้ ่ายการผลิตเป็นส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตที่มีการบนั ทึกบญั ชีคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตที่เกิดข้ึนจริงตลอดงวด บญั ชีไวใ้ นบญั ชีคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปรและคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ หรืออาจบนั ทึกไวใ้ นบญั ชีค่าใชจ้ ่ายการผลิตรวมก็ได้ กิจการที่ใชว้ ธิ ีตน้ ทุนมาตรฐาน เมื่อสิ้นงวดบญั ชีจะบนั ทึกคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานดว้ ยฐานกิจกรรมตามมาตรฐานท่ี ควรใชต้ ามผลผลิตที่ทาไดจ้ ริง และอตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานท่ีกาหนดไวล้ ว่ งหนา้ และบนั ทึกผลต่างท่ีเกิดข้ึน การปิ ดบญั ชีผลต่างเกย่ี วกบั ค่าใช้จ่ายการผลติ ในวนั สิ้นงวดบญั ชีกิจการตอ้ งปิ ดผลต่างทุกรายการเน่ืองจากบญั ชีผลตา่ งทุกบญั ชีมีลกั ษณะเป็นบญั ชีชว่ั คราวจึงตอ้ งปิ ด ใหห้ มดภายในงวดบญั ชี โดยสามารถปิ ดเขา้ บญั ชีดงั ตอ่ ไปน้ี 1. บญั ชีตน้ ทุนขายท้งั หมด 2. แบ่งส่วนเขา้ บญั ชีตน้ ทุนขายบญั ชีงานระหวา่ งทาและบญั ชีสินคา้ สาเร็จรูป 3. บญั ชีกาไรขาดทุนท้งั หมด

บทสรุป วธิ ีการบญั ชีตน้ ทุนมาตรฐานเป็นวธิ ีการบญั ชีท่ีมีการกาหนดตน้ ทุนการผลิตตามส่วนประกอบไวล้ ่วงหนา้ อยา่ งรอบคอบและร่วมมือกนั ทุกฝ่ายท่ีเกี่ยวขอ้ ง การกาหนดมาตรฐานตามส่วนประกอบของตน้ ทุนน้นั กาหนดท้งั ปริมาณท่ีควรใชแ้ ละราคาที่ควรซ้ือ ท้งั วตั ถุดิบทางตรงแรงงานทางตรง และค่าใชจ้ ่ายการผลิต ในการกาหนดอตั รา ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิดเขา้ งานตอ้ งคานึงถึงระดบั การผลิตที่เป็นระดบั การผลิตปกติและมาตรฐานที่กาหนดข้ึนมาใชค้ วรมี การกาหนดเวลาใช้ ควรไดร้ ับการปรับปรุงและกาหนดใหม่ตามสถานการณ์สภาพแวดลอ้ มทางเศรษฐกิจ สงั คมที่ เปล่ียนแปลง เมื่อผลิตไดจ้ ริงนาผลผลิตที่ไดจ้ ริงเปรียบเทียบตน้ ทุนการผลิตตามส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตวา่ ควรใช้ ส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตในปริมาณเท่าใด และควรจดั ซ้ือหรือจ่ายเงินจานวนเท่าใด หากมีผลต่างเกิดข้ึนใหน้ า ผลต่างมาวเิ คราะห์วา่ เป็นผลต่างที่น่าพอใจหรือไม่น่าพอใจเพอ่ื นาผลต่างท่ีไม่น่าพอใจไปปรับปรุงและแกไ้ ขการ ปฏิบตั ิงานของฝ่ายที่เกี่ยวขอ้ ง วธิ ีการบญั ชีตน้ ทุนมาตรฐานเป็นประโยชนต์ ่อผบู้ ริหารเป็นอยา่ งมากท้งั ในเรื่องการ ควบคุมตน้ ทุนการผลิตการกาหนดราคาขายรวมถึงการตีราคาสินคา้ คงเหลือปลายงวด