หลักเกณฑ์การเว้นวรรค ppt-

สำนักงำนรำชบณั ฑิตยสภำ Office of the Royal Society

กำรเวน้ วรรค หมำยถึง กำรเว้นช่องวำ่ งระหวำ่ งวรรค กำรเว้นวรรคแบ่งออกเปน็ – กำรเวน้ วรรคเลก็ มรี ะยะห่ำงระหวำ่ งวรรค ประมำณเท่ำกบั ควำมกวำ้ งของพยัญชนะ ก – กำรเว้นวรรคใหญ่ มรี ะยะห่ำงระหวำ่ งวรรค ประมำณ ๒ เท่ำของกำรเว้นวรรคเล็ก

กรณที ่ตี ้องเว้นวรรค

๑.๑ กำรเว้นวรรคใหญ่ เวน้ วรรคใหญเ่ มอื่ จบข้อควำมแตล่ ะประโยค ตัวอย่ำง (๑) นั่งให้เรยี บร้อยxxอย่าไขว่หา้ ง (๒) วิทยาการเปน็ ตน้ ธารใหบ้ ังเกิดความรู้ และความสามารถในอนั ท่จี ะประกอบกิจตามหน้าท่ีไดด้ ี ความเจริญงอกงามทั้งทางจิตใจและทางวตั ถยุ อ่ มเปน็ ผล สบื เนือ่ งมาจากวทิ ยาการxxบ้านเมอื งจะเจริญหรอื เสือ่ มก็ เนือ่ งด้วยวทิ ยาการ

1.2 กำรเว้นวรรคเลก็ ๑.๒.๑ ในประโยครวมใหเ้ วน้ วรรคเล็กระหว่างประโยคย่อยทีม่ ีใจความ สมบูรณ์และเช่อื ม กับประโยคอ่ืน ๆ ทีข่ นึ้ ตน้ ด้วยคาสนั ธาน “และ” “หรือ” “แต”่ ฯลฯ ตัวอยำ่ ง (๑) นายแดงอยู่ท่ีบา้ นคณุ พอ่ ของเขาทีป่ ากน้าโพxแตพ่ ชี่ าย ของเขาอยูใ่ นกรุงเทพฯ (๒) การเขยี นหนงั สือโย้หนา้ เย้หลงั ไม่เป็นระเบียบxหรอื การ ขาดความระมดั ระวังในเรื่องชอ่ งไฟxอาจเปน็ เครอ่ื งหมายส่อนสิ ยั ของผูเ้ ขียน (๓) พทุ ธกับไสยxแม้ต่างกนั เปน็ คนละด้านxแตก่ ไ็ ม่เป็น สิ่งขัดแย้งกันในความเชอ่ื ถอื ของคนชั้นสามญั ท่วั ไป

1.2 กำรเวน้ วรรคเลก็ (ตอ่ ) * แต่ถ้าเป็นประโยคสนั้ ให้เขียนติดกัน ตัวอย่ำง (๑) ฉนั และเธอไปโรงเรยี น (๒) เขาอยากไดด้ แี ตเ่ ขากไ็ ม่ได้ดี (๓) นา้ ข้ึนแตล่ มลง

1.2 กำรเวน้ วรรคเลก็ (ตอ่ ) ๑.๒.๒ เวน้ วรรคเล็กระหว่างช่ือกบั นามสกลุ ตัวอย่าง นายเสริมxวินิจฉยั กุล

1.2 กำรเว้นวรรคเล็ก (ตอ่ ) ๑.๒.๓ เวน้ วรรคเลก็ หลงั คานาพระนามพระบรม วงศานวุ งศ์ พระนาม และฐานนั ดรศกั ด์ิ ตวั อยำ่ ง (๑) สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศ์เธอxกรมพระยา ด้ารงราชานุภาพ (๒) สมเด็จฯxเจา้ ฟ้ากรมพระยานรศิ รานุวดั ตวิ งศ์ (๓) สมเดจ็ ฯxเจ้าฟา้ จาตุรนตร์ ศั มxี กรมพระ จกั รพรรดิพงศ์

1.2 กำรเวน้ วรรคเล็ก (ตอ่ ) ๑.๒.๔ เวน้ วรรคเล็กระหว่างชื่อบรษิ ทั ธนาคาร ฯลฯ กบั คา “จากดั ” ทอี่ ยทู่ ้ายชอื่ ตัวอยา่ ง (๑) บริษทั เงินทนุ หลกั ทรัพยม์ ่ันคงxจา้ กัด (๒) ธนาคารทหารไทยxจา้ กัด ๑.๒.๕ เว้นวรรคเลก็ ระหว่างคา “หา้ งหนุ้ ส่วนจากัด” และ “ห้างห้นุ สว่ นสามญั นติ ิบุคคล” กับช่ือ ตัวอย่าง (๑) หา้ งห้นุ สว่ นจา้ กัดxววี รสิน (๒) ห้างหุน้ ส่วนจ้ากดั สามัญนิติบุคคลxปญั ญากจิ

1.2 กำรเวน้ วรรคเล็ก (ตอ่ ) ๑.๒.๖ เวน้ วรรคเล็กระหวา่ งช่อื สถานที่ต่าง ๆ เช่น ถนน ตาบล/แขวง อาเภอ/เขต จังหวัด ตวั อย่ำง ราชบัณฑติ ยสถานxในพระบรมมหาราชวงั xถนนหนา้ พระลาน แขวงพระบรมมหาราชวงั xเขตพระนครxกรงุ เทพมหานคร ๑๐๒๐๐ ๑.๒.๗ เวน้ วรรคเล็กระหวา่ งคานาหน้านามแต่ละชนิด ตวั อย่ำง ศาสตราจารย์xนายแพทย์xหม่อมหลวงเกษตรxสนทิ วงศ์ หรอื ศ.xนพ.xม.ล.xเกษตร สนทิ วงศ์

1.2 กำรเวน้ วรรคเลก็ (ต่อ) ๑.๒.๘ เว้นวรรคเลก็ ระหวา่ งยศกับช่อื ตวั อยา่ ง (๑) จอมพลxป.xพิบูลสงคราม (๒) พลเรอื เอกxสงดั xชลออยxู่ หรอื x พล.ร.อ.xสงดั xชลออยู่ (๓) ร้อยโทหญงิ xสุชาดาxทา้ ความดี ๑.๒.๙ เวน้ วรรคเล็กระหว่างกลุม่ อกั ษรย่อ ตวั อย่าง นายเสรมิ xวนิ ิจฉยั กุลxป.จ.xม.ป.ช.xม.ว.ม.

1.2 กำรเวน้ วรรคเลก็ (ต่อ) ๑.๒.๑๐ เวน้ วรรคเลก็ ระหว่างตวั หนังสือกบั ตวั เลข ตัวอย่าง เขาเลย้ี งสุนขั ไว้ทีบ่ า้ นตั้งx๓๐xตัว ๑.๒.๑๑ เว้นวรรคเลก็ ระหว่างวันกบั เวลา ตัวอย่าง ราชบัณฑติ ยสถานก้าหนดให้มกี ารประชุม คณะกรรมการกา้ หนดหลกั เกณฑ์เกย่ี วกับการใช้ภาษาไทย ทกุ วันพฤหัสบดxี เวลาx๑๐.๐๐xน.x

1.2 กำรเว้นวรรคเลก็ (ต่อ) ๑.๒.๑๒ เวน้ วรรคเล็กหลงั ข้อความท่เี ปน็ หนว่ ยมาตราตา่ ง ๆ กบั ข้อความท่ตี ามมา ตัวอยา่ ง โตะ๊ ประชมุ แตล่ ะตวั มขี นาดกว้างx๐.๘๐xเมตรx ยาวx๑.๖๐xเมตรxสงู x๐.๖๐xเมตร ๑.๒.๑๓ เว้นวรรคเล็กระหว่างตัวหนงั สอื ไทยกับ ตวั หนังสอื ภาษาอนื่ ตัวอย่าง ข้าวเยน็ เหนอื เป็นช่อื ไม้เถาชนิดxSmilaxxchinaxL.x ในวงศ์xSmilacaceaexเหง้าใช้ทา้ ยาได.้

1.2 กำรเวน้ วรรคเลก็ (ต่อ) ๑.๒.๑๔ เว้นวรรคเล็กระหวา่ งรายการตา่ ง ๆ เพ่ือแยก รายการแตล่ ะรายการ ท้ังท่ีเป็นขอ้ ความและ กลมุ่ ตัวเลข ตวั อยา่ ง (๑)xศลี xสมาธิxปญั ญาxสามอย่างน้ีเรยี กวา่ xไตรสกิ ขา (๒)xเลือกขอ้ ความทีถ่ กู ตอ้ งเพยี งขอ้ เดียวจากขอ้ xกxข xคxง (๓)x๑๕x๑๓x๑๑x๙x๗x๕xต่างก็เปน็ จ้านวนเลขค่ี

1.2 กำรเวน้ วรรคเลก็ (ตอ่ ) ๑.๒.๑๕ เวน้ วรรคระหว่างเครอื่ งหมายตา่ ง ๆ ๑.๒.๑๕.๑ เวน้ วรรคเล็กหนำ้ และหลงั เคร่อื งหมำยไปยำล ใหญ่ ไม้ยมก เสมอภำคหรือเท่ำกับ ทวภิ ำค วภิ ชั ภำค และ เคร่ืองหมำย + ทใี่ ชใ้ นทำงภำษำ (มใิ ชเ่ ครอื่ งหมำย + ทใี่ ชใ้ นทำง คณิตศำสตร์) ตัวอย่าง (๑)xเขาเจริญพทุ ธคุณวา่ xอติ ปิ โิ สxฯลฯxภควาติ (๒)xวันหนงึ่ xๆxเขาทา้ อะไรบา้ ง (๓)xอเปหิx=xอปx+xเอหิ (๔)xกฤษณาx:xกฤษณาสอนนอ้ งxแบบเรยี นกวีนิพนธ์

1.2 กำรเว้นวรรคเล็ก (ตอ่ ) ๑.๒.๑๕.๒ เวน้ วรรคเล็กหนำ้ เคร่อื งหมำยอญั ประกำศเปดิ และวงเลบ็ เปดิ ตวั อย่าง (๑)xสถานภาพของสตรใี นสงั คมอินเดียในอดตี มี ลกั ษณะคลา้ ยx“เถาวัลย์”xหรือบางทกี ด็ คู ลา้ ยx“กาฝาก”x เพราะสตรีไม่สามารถพง่ึ ตนเองได้ (๒)xมนษุ ย์ไดส้ ร้างโลภะx(ความโลภ)xโทสะx (ความโกรธ)xและโมหะx(ความหลง)xให้แก่ตัวเองทัง้ สนิ้

1.2 กำรเวน้ วรรคเลก็ (ตอ่ ) ๑.๒.๑๕.๓ เว้นวรรคเลก็ หลังเครอ่ื งหมำย จุลภำค อฒั ภำค ไปยำลน้อย อญั ประกำศปดิ และวงเลบ็ ปดิ ตวั อย่ำง (๑)xพระพุทธ,xพระธรรม,xพระสงฆ์xเปน็ รัตนะx๓xของพุทธศาสนิกชน (๒)xชีวิตของตนเป็นทร่ี ักย่ิงฉันใดxชีวติ ของผ้อู น่ื กป็ านนั้น;xสตั บุรุษเอาตนเขา้ ไป เทยี บดงั น้ีxจงึ กระท้าความเมตตากรุณาในสตั วม์ ีชวี ิตท่ัวไป (๓)xโอย๊ x!xมาไม่ทนั รถอีกแลว้ (๔)xสมเด็จพระนางเจา้ ฯxพระบรมราชนิ ีนาถ (๕)xสถานภาพของสตรีในสังคมอนิ เดยี ในอดีตมลี กั ษณะคล้ายx“เถาวลั ย์”xหรือ บางทกี ็ดคู ลา้ ยเปน็ x“กาฝาก”xเพราะสตรไี ม่สามารถพ่ึงตนเองได้ (๖)xมนษุ ย์ได้สรา้ งโลภะx(ความโลภ)xโทสะx(ความโกรธ)xและโมหะx(ความ หลง)xใหแ้ ก่ตนเองทง้ั สนิ้

1.2 กำรเวน้ วรรคเล็ก (ต่อ) ๑.๒.๑๖ เว้นวรรคเลก็ หลงั ขอ้ ความท่ีเป็นหวั ขอ้ ตัวอย่าง (๑) อุทานวลxี อทุ านวลหี มายถึงคา้ อทุ านท่มี ีคา้ อืน่ ประกอบท้ายให้ เป็นวลยี ืดยาวออกไปxเชน่ xคุณพระชว่ ย (๒) วเิ คราะหก์ ลวธิ ีดา้ เนนิ เร่อื งxในการวเิ คราะหก์ ลวิธดี ้าเนนิ เรื่อง จ้าเปน็ ตอ้ งเข้าใจศิลปะการอ่านxหรอื กตกิ าของนักอา่ น นกั อ่านต้องพยายามทา้ ใจเกย่ี วกบั สญั นยิ มของการแตง่ หนังสือ

1.2 กำรเวน้ วรรคเลก็ (ต่อ) ๑.๒.๑๗ เวน้ วรรคเลก็ ทงั้ ข้างหนา้ และข้างหลงั คา ณ ธ ตัวอย่าง (๑) การนา้ สตั วข์ ึ้นหรอื ลงxณxสถานีใดxใหเ้ ป็นดลุ ยพนิ จิ ของเจา้ หน้าท่ี ปศสุ ัตวป์ ระจา้ ทอ้ งท่ี (๒) ผลพระคุณxธxรักษาxปวงประชาเปน็ ศขุ สานต์ ๑.๒.๑๘ เว้นวรรคเลก็ หนา้ และหลงั คาว่า “ไดแ้ ก่” ท่ีตามดว้ ยรายการ มากกวา่ ๑ รายการ ตวั อย่าง (๑) เครื่องล่อใจใหต้ ิดอยูใ่ นโลกxไดแ้ ก่xรปู xเสียงxกลน่ิ xรสxและสัมผัส (๒) อาหารทช่ี ว่ ยป้องกันและตา้ นทานโรคxไดแ้ ก่xโปรตนี xเกลือแรx่ และ วิตามนิ

1.2 กำรเว้นวรรคเลก็ (ต่อ) ๑.๒.๑๙ เว้นวรรคเลก็ หน้าและหลังคา “เช่น” (ในความหมายวา่ ยกตวั อย่าง) ตวั อยา่ ง ส่วนหนึ่งแห่งสกลจักรวาลxเชน่ xมนุษยโลกxเทวโลกx พรหมโลก ยกเวน้ “เชน่ ” ท่ีมีความหมายว่า “อยา่ ง, เหมอื น” ไมต่ ้องเว้น วรรคทง้ั หนา้ และหลงั คา ตวั อยา่ ง (๑)xดา้ xว.xมีสเี ช่นสเี ขม่า,xมดื . (๒)xใจด้าเชน่ กา

1.2 กำรเว้นวรรคเล็ก (ต่อ) ๑.๒.๒๐ เวน้ วรรคเล็กหน้าคาสนั ธาน “และ”, “หรือ” ในรายการ ตวั อย่าง (๑) ระเบียบคณะกรรมการออ้ ยและนา้ ตาลทรายว่าดว้ ยการผลิตxการบรรจุ การเก็บรกั ษาxการสา้ รวจxการขนย้ายxการจา้ หนา่ ยxและการส่งมอบนา้ ตาลทราย (๒) แล้วกันx(ปาก)xว.xออกเสียงแสดงความไม่พอใจxตกใจxเสียใจx หรอื ประหลาดใจxเปน็ ตน้ . ยกเวน้ ถา้ มีเพียง ๒ รายการ ไม่ตอ้ งเว้นวรรค ตัวอย่าง (๑) สง่ เสริมสวัสดิการของครแู ละนักเรยี นของโรงเรียน (๒) เสยี งสระทุกเสยี งเปน็ เสียงกอ้ งหรอื เสยี งโฆษะ

1.2 กำรเว้นวรรคเลก็ (ตอ่ ) ๑.๒.๒๑ เว้นวรรคเลก็ หน้าคา “เป็นต้น” ทีอ่ ยูห่ ลงั รายการ ตวั อยา่ ง (๑) ประเภทxน.xสว่ นที่แบง่ ย่อยออกไปเป็นพวกxจ้าพวก ชนิดxหมู่xเหล่าxอย่างxแผนกxเปน็ ต้น. (๒) บา้ นเป็นคา้ ไทยxเดมิ หมายความวา่ หมูบ่ า้ นxปจั จุบนั ยังมีเค้าให้เห็นอย่ใู นชือ่ ตา้ บลตา่ งxๆxมxี บ้านหม้อxบ้านหมxี่ บ้านไรx่ บา้ นนาxบ้านบ่อxเปน็ ต้น ๑.๒.๒๒ เว้นวรรคเล็กหลังคาวา่ “ว่า” ในกรณีทีข่ ้อความต่อมา เปน็ ประโยค ตวั อย่าง จะสังเกตไดว้ ่าxคนถนดั มือซา้ ยมนี ้อยกวา่ คนท่ีถนดั มือขวา

กรณที ี่ไมเ่ วน้ วรรค

๒.๑ ไม่เว้นวรรคระหวำ่ งคำนำหนำ้ ช่อื กบั ชอื่ ตวั อย่ำง (๑) พระมหำสทุ ธิ สทุ ฺธญิ ำโณ (๒) นำยเสรมิ วนิ จิ ฉยั กุล (๓) นำงอินทิรำ คำนธี (๔) นำงสำววำรุณี วงศค์ นไทย (๕) เด็กชำยวรำ สทิ ธริ์ ัตน์ (๖) เด็กหญิงสิรินท์ ทองดี (๗) คณุ นลิ วรรณ ป่นิ ทอง (๘) คุณหญิงปว๋ิ มหำโยธำ (๙) ท่ำนผูห้ ญิงพวั อนุรักษร์ ำชมณเฑียร

๒.๒ ไม่เวน้ วรรคระหว่ำงบรรดำศกั ด์ิ สมณศกั ด์ิ ฐำนันดรศกั ดิ์ กบั นำม หรือรำชทินนำม ตวั อย่ำง (๑) หลวงวศิ ำลศิลปกรรม (๒) หมอ่ มรำโชทยั (๓) สมเด็จพระพทุ ธโฆษำจำรย์ (๔) หมอ่ มเจำ้ โวฒยำกร วรวรรณ (๕) เจำ้ จอมมำรดำชมุ (ในรชั กำลที่ ๔)

๒.๓ ไม่เวน้ วรรคระหว่ำงคำนำหนำ้ ช่อื ท่เี ปน็ ตำแหนง่ หรอื อำชพี กับช่ือ ตวั อย่ำง (๑) ศำสตรำจำรยน์ งครำญ ศยำมำนนท์ (๒) นำยแพทย์ดำรง เพช็ รพลำย

๒.๔ ไม่เวน้ วรรคระหวำ่ งคำหนำ้ ช่ือทแี่ สดงฐำนะของ นิติบคุ คล หน่วยงำน หรอื กลมุ่ บุคคลกบั ช่อื ตัวอย่ำง (๑) สมำคมขำ้ รำชกำรพลเรอื นแหง่ ประเทศไทย (๒) มลู นธิ สิ ำยใจไทย (๓) สำนักพิมพ์เมืองโบรำณ (๔) โรงพิมพ์สำนกั เลขำธิกำรคณะรัฐมนตรี (๕) โรงเรยี นสตรวี ิทยำ (๖) บริษัทเงนิ ทุนหลกั ทรพั ย์มหำสมุทร จำกดั (๗) กรมปศุสตั ว์

๒.๕ ไม่เวน้ วรรคหลงั เครื่องหมำยไปยำลนอ้ ย ในกรณที ่มี ีเครอ่ื งหมำยอนื่ ตำมมำ ตวั อย่ำง รถไฟเท่ียวจำกกรุงเทพฯ-เชียงใหม่

๒.๖ ไม่เว้นวรรคทง้ั หน้ำและหลังเครื่องหมำย ยตั ภิ ังค์ ยตั ิภำค ตวั อยำ่ ง (๑) -กระเฉง ใชเ้ ข้ำคกู่ ับคำกระฉับ เปน็ กระฉบั กระเฉง (๒) ภำษำตระกลู ไทย–จนี

หลักเกณฑ์นเี้ ปน็ แนวทำงในกำรปฏบิ ตั ิ แต่บำงครั้งอำจเว้นวรรคหรือไมเ่ วน้ วรรคกไ็ ด้ ทั้งน้ีขึ้นอยู่กบั ดุลยพินจิ ของผูเ้ ขียน ตัวอย่ำง นอกจำกเงิน ยงั มีโล่ทกุ รำงวัล หรอื นอกจำกเงนิ ยงั มโี ลท่ ุกรำงวลั ท่มี า : หนงั สอื หลกั เกณฑก์ ารใชเ้ คร่ืองหมายวรรคตอนและเครือ่ งหมายอ่ืน ๆ หลกั เกณฑ์การเว้นวรรค หลักเกณฑ์ การเขยี นคาย่อ ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พิมพค์ รัง้ ที่ ๖ หน้า ๕๖-๖๖