จดหมายข่าวชุมชนคนรักสุขภาพ_ฉบับสร้างสุข_ประจำเดือนกรกฎาคม_2562

จดหมายข่าวชุมชนคนรักสุขภาพ ฉบับ ปีที่ 15 ฉบบั ท่ี 213 กรกฎาคม 2562 มาร่วมสร้างโลกใบใหม่ เปิดใจรับฟัง ท�ำไมต้องเก็บภาษ​ีสินค้า ท�ำลายสุขภาพ เปิดงานวิจัย อาหารแปรรูปพาอายุส้ัน แจก ฟรี! สำ� นักงานกองทนุ สนบั สนุนการสร้างเสริมสขุ ภาพ (สสส.)

จดหมายขา่ วชมุ ชนคนรักสขุ ภาพ ปีท่ี 15 ฉบับที่ 213 กรกฎาคม 2562 จากใจผ้จู ัดการ 3 4 สขุ ประจําฉบบั 12 เสยี งท่ีไมเ่ คยได้ยนิ รว่ มเปล่ียนโลก แคเ่ ปิดใจ 16 สุขสรา้ งได ้ 18 ภาษี ปกปอ้ งชวี ติ ประชาชน เสี่ยงน้อยลง เจ็บปว่ ยน้อยลง 20 21 สาร ับญ คนสรา้ งสขุ 22 23 งานทีท่ ำ� ดว้ ยหวั ใจ คนรนุ่ ใหม​่เขา้ ใจ “คนไรบ้ ้าน” สขุ รอบบา้ น อาหารแ​ ปรรปู ย่งิ กนิ ย่ิงอายสุ ้ัน สขุ ไรค้ วัน สุขเลกิ เหลา้ คนดงั สุขภาพดี แคต่ ั้งใจ อะไรๆ ก็ส�ำเร็จ​ สขุ ลับสมอง

จากใจผจู้ ดั การ สวสั ดีครับ เพอ่ื นร่วมสร้างสุขทุกคน เวลาผ่านเข้ามาสู่คร่ึงปีและอีกไม่นานก็จะหมดปีตามวัฏจักรแห่งเวลา น่าจะดีถ้าได้ ดร.สปุ รดี า อดลุ ยานนท์ เวลาทบทวนสงิ่ ทท่ี าํ เพอ่ื ความสขุ ของตนเองและครอบครวั ในชว่ งทผี่ า่ นมา กอ่ นจะวางแผน เพือ่ ทาํ สิ่งตา่ ง ๆ ทตี่ ัง้ ใจไว้ หรอื ยังไม่ได้ลงมอื ทาํ ให้สาํ เรจ็ ที่มีชื่อเสียงระดับโลกอีกหลำยคน ท่ีสรุป มำตรกำรใช้ภำษีเพื่อดูแลสุขภำพไว้อย่ำง สรำ้ งสขุ ฉบับนีเ้ รำจะพำไปทบทวนถงึ กลุ่มคนทคี่ ณุ อำจจะพบเห็นอยทู่ กุ วันในสังคม แตอ่ ำจ น่ำสนใจ และเปนแนวทำงให้ประเทศต่ำง ๆ เผลอมองขำ้ มหรอื ไม่ได้ยนิ เสียง หรือไมเ่ คยรบั รูต้ วั ตนของพวกเขำ ไดศ้ กึ ษำเพ่อื นำ� ไปปรบั ใช้ต่อไปในอนำคต ประชำกรกลุ่มเฉพำะเหล่ำนี้ อำจถูกเรียกว่ำ ผู้ด้อยโอกำส คนชำยขอบ หรือประชำกร รำยงำน 25 หน้ำ ระบุถึงผลกำร กลมุ่ เปรำะบำง เนอื่ งจำกเปน กลมุ่ คนทป่ี ะปนอยใู่ นสงั คมดว้ ยสถำนะทเ่ี หลอื่ มลำ้� ไมเ่ ทำ่ เทยี ม รอคอย วิเครำะหวิจัยกำรขึ้นภำษีสินค้ำท�ำลำยสุขภำพ โอกำสทไ่ี มร่ วู้ ำ่ จะมสี ทิ ธเิ ปน จรงิ หรอื ไม่ พวกเขำเหลำ่ นมี้ เี สยี งทแ่ี ผว่ เบำในสงั คมแหง่ กำรตอ่ สแู้ ขง่ ขนั ท้ัง 3 ประเภท ที่พิสูจนว่ำ ภำษีท่ีเพ่ิมขึ้น อันกวำ้ งใหญ่ ส่งเสยี งเท่ำไหรก่ เ็ หมอื นไมม่ ีใครได้ยิน ดว้ ยมีปจจยั ทำงสังคมที่ปดิ กนั้ เสยี งเหลำ่ นีไ้ ว้ ท�ำให้ควำมต้องกำรสูบบุหรี่ ด่ืมเคร่ืองด่ืม แอลกอฮอล และเครื่องดื่มผสมน้�ำตำลลดลง งำนสนับสนุนกำรสร้ำงเสริมสุขภำพในประชำกรทุกคนบนแผ่นดินไทยของ สสส. จึงไม่อำจ เปนที่น่ำสนใจว่ำ ประเทศที่มีรำยได้น้อย ดำ� เนนิ กำรในคนกล่มุ นใี้ นรูปแบบที่เหมือนกบั ประชำกรทัว่ ไปโดยเฉล่ียได้ และปำนกลำง ภำษีท่ีเพ่ิมขึ้นทุก 10% ท�ำให้ ควำมตอ้ งกำรสบู บหุ รลี่ ดลง 5% ลดกำรบรโิ ภค กำรทำ� งำนเพือ่ ยกระดบั คณุ ภำพชีวติ ให้ประชำกรกลุ่มเฉพำะ เช่น คนพิกำร ผู้สงู วัย ผู้หญงิ เคร่ืองดื่มแอลกอฮอลลงถึง 6% และลด นักโทษหญิงในเรือนจ�ำ ชำวมุสลิม แรงงำน คนไร้บ้ำน แรงงำนผู้ไร้สถำนะข้ำมชำติ จึงต้องฟนฝ่ำ กำรบริโภคเคร่ืองดื่มผสมน้�ำตำลถึง 12% ดำ่ นแรกของปญ หำของพวกเขำกอ่ น นน่ั คอื กำรไดร้ บั โอกำสทำงสขุ ภำวะทเ่ี ทำ่ เทยี ม สทิ ธทิ จี่ ะไดร้ บั ผลกระทบเกิดขึ้นเปนวงกว้ำงต่อเศรษฐกิจ บริกำรจำกรัฐและควำมเข้ำใจจำกสังคมอย่ำงเสมอภำคเท่ำเทียม ไม่เปนผู้ที่ต้องแบกภำระในกำรมี สังคม และกับคนวัยท�ำงำน สุขภำวะที่ดีอย่ำงหนักหน่วงกว่ำประชำชนคนท่ัวไป หรือแบกควำมเสี่ยงในกำรประกอบวิชำชีพ สูงเกินจ�ำเปนด้วยค่ำตอบแทนที่ต�่ำเกินสมควร หรือถูกทอดทิ้ง ถูกกระท�ำจนมีชีวิตท่ีอยู่ในภำวะ ในกำรใช้ภำษีท�ำลำยสุขภำพมำท�ำงำน ยอมจ�ำนน ไรค้ วำมหวัง ไรอ้ นำคต สร้ำงเสริมสุขภำพของ สสส. แม้มำตรกำร ทำงภำษียังเปนหัวหอกส�ำคัญในกำรลดอัตรำ ควำมเหลื่อมล�้ำทำงสังคมพบอยู่ในแทบทุกสังคม โอกำสท่ีจะท�ำให้บำงคนถูกผลักไปเปน บรโิ ภคผลติ ภณั ฑท อี่ นั ตรำยตอ่ สขุ ภำพ แตย่ งั มี ประชำกรกลุ่มเฉพำะเกิดข้ึนได้เสมอ ซึ่งเปนหน้ำที่ของคนในสังคม และภำครัฐ ท่ีไม่เพิกเฉยต่อคน อีกหลำยมำตรกำรท่ี สสส. ได้ด�ำเนินกำร เหลำ่ นี้ พร้อมท้งั เปิดใจ ยอมรับ เขำ้ ใจควำมแตกตำ่ งที่เกดิ ขึ้น ท�ำควบคู่กันไป ท้ังกำรสนับสนุนกำรบังคับใช้ กฎหมำยต่ำง ๆ ที่มีประสิทธิภำพ กำรสร้ำง อยำ่ งที่ โจนิ อีเรคสนั ทำตะ นักคดิ นักเขยี นครสิ เตียนผูม้ ชี ือ่ เสยี งกลำ่ วไว้วำ่ กำรมสี ว่ นรว่ มของชมุ ชน สงั คม และภำคเี ครอื ขำ่ ย “สงิ่ บง บอกถงึ สังคมสขุ ภาวะ มักจะวดั จากวา สงั คมน้ันใสใจผดู้ ้อยโอกาสอยางไร” กำรรณรงคสร้ำงกระแสสังคมเพ่ือสร้ำงควำม สังคมไทยคงกำ้ วส่สู ังคมสุขภำวะไม่ได้ ถ้ำเรำไม่อำจลดควำมเหลือ่ มล้�ำของผ้คู นเหลำ่ นีล้ งได้ ตระหนักต่อปญหำและสร้ำงกำรมีส่วนร่วม และ สสส. เปน องคก รทเ่ี กดิ ขนึ้ มำในสงั คมไทย กม็ โี อกำสมำรว่ มทำ� งำนลดชอ่ งวำ่ งทำงสขุ ภำวะเหลำ่ นี้ ในกำรร่วมป้องกันและแก้ไขปญหำสุขภำพ ดว้ ยแนวทำง และกจิ กรรมตำ่ ง ๆ อยำ่ งเปน รปู ธรรม เกดิ กำรผลกั ดนั นโยบำยสำ� คญั และเกดิ รปู แบบ ในสงั คมไทย บรกิ ำรจำ� นวนมำก และจะเดนิ หน้ำตอ่ ไปอย่ำงมคี วำมหวงั สสส. เข้ำมำมีบทบำทเหล่ำนี้ได้ จำกนโยบำยกำรเงินกำรคลังเพ่ือสังคมของรัฐบำลไทย ท่ีได้เก็บภำษีจำกสินค้ำที่มีส่วนท�ำลำยสุขภำพคนไทยเพื่อน�ำมำใช้สนับสนุนกำรสร้ำงเสริมสุขภำพ ซง่ึ ไม่นำนมำน้เี อง มีรำยงำนสำ� คัญระดับโลกท่ีออกมำตอกยำ้� สงิ่ ทีร่ ฐั บำลไทยท�ำมำขำ้ งตน้ มีชอ่ื วำ่ “Health Taxes to Save Lives : Employing Effective Excise Taxes on Tobacco, Alcohol, and Sugary Beverages หรือภาษีสขุ ภาพเพื่อปกปองชีวติ ประชาชน : การนําใช้ภาษสี รรพสามติ อยางมีประสิทธิภาพจากบุหร่ี เครื่องดื่มแอลกอฮอล และเครื่องด่ืมผสมน้ําตาล” จัดท�ำโดย คณะทำ� งำนพเิ ศษวำ่ ดว้ ยนโยบำยกำรคลงั เพอื่ สขุ ภำพ มลู นธิ บิ ลมู เบริ ก ซง่ึ ประกอบดว้ ยผนู้ ำ� ระดบั โลก หลำยคน เช่น ดร.ลอวเรนซ ซัมเมอร อดีตรัฐมนตรีกระทรวงกำรคลังของสหรัฐฯ และอธิกำรบดี มหำวทิ ยำลยั ฮำรว ำรด ดร.มำกำเรต็ ชำน อดตี ผอู้ ำ� นวยกำรองคก ำรอนำมยั โลก ประธำนำธบิ ดอี รุ กุ วยั อดีตนำยกรฐั มนตรนี ิวซแี ลนด รัฐมนตรจี ำกประเทศนอรเ วย สกอตแลนด ไนจเี รยี และนักวิชำกำร คนไทยมสี ขุ ภาวะ สสส. มหี นา้ ทสี่ ง่ เสรมิ สนบั สนนุ ใหป้ ระชาชนมพี ฤตกิ รรมสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพและลด ละ เลกิ พฤตกิ รรม ท่เี สีย่ งต่อการทาํ ลายสุขภาพซ่งึ นําไปสกู่ ารมสี ขุ ภาพกายแข็งแรง สุขภาพจิตสมบูรณ์และมีคุณภาพ อยา่ งย่งั ยืน ชีวติ ทดี่ ี ซึ่งถอื เป็นพฒั นาการดา้ นสุขภาพอกี ด้านหนึ่ง ซงึ่ สําคัญไมย่ ่ิงหย่อนกว่าการรักษาพยาบาล











หลากเสียงท่อี ยากให้ได้ยิน • นางภรณี ภูป่ ระเสริฐ ผอู้ ํานวยการสํานกั สนับสนนุ สุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ สสส. ช่วง 10 ปีทีผ่ ่านมา สสส. พยายามขับเคลอ่ื นการสร้างเสรมิ สขุ ภาวะ ลดความเหลือ่ มลา�้ ในประชากรกลมุ่ เฉพาะ โดยมผี ลงานสรา้ งความเปน็ ธรรมทางสขุ ภาพทปี่ ระสบความสา� เรจ็ อาทิ นวตั กรรม การจา้ งงานคนพกิ าร ซึ่ง สสส. สนับสนนุ ผ่านมลู นธิ นิ วตั กรรมทางสังคมตงั้ แตป่ ี 2558 ปัจจุบันมีการจา้ งงานได้ 15,000 อตั รา หรอื สนับสนนุ ให้เกดิ การสร้างอาชพี ของกล่มุ คนไรบ้ า้ น พัฒนาศักยภาพผสู้ ูงอายุ ให้เปน็ ผ้สู งู อายุ ทกี่ ระฉบั กระเฉง เตรยี มความพรอ้ มประชากรทกุ กลมุ่ กอ่ นประเทศไทยจะเปน็ สงั คมสงู อายอุ ยา่ งสมบรู ณใ์ นปี 2564 และสงั คมสงู อายรุ ะดับสดุ ยอด ในปี 2574 • ดร.ปรเมธี วิมลศิริ ปลัดกระทรวงการพัฒนาสงั คมและความม่นั คงของมนุษย์ (พม.) พม. มุ่งม่ันท�างานร่วมกับภาคประชาสังคม เพ่ือประชากรกลุ่มเปราะบางท่ีไร้ท่ีพึ่ง ซึ่งมีแนวทางการท�างาน ตามยุทธศาสตรช์ าติ 20 ปี แผนพฒั นาเศรษฐกิจและสังคมแหง่ ชาติ ฉบบั ที่ 12 และเป้าหมายการพัฒนาทีย่ งั่ ยืน ด้านลดความเหลื่อมล้�า ท้ังการยุติความรุนแรงในเด็ก สตรี ครอบครัว คนไร้บ้าน ผู้สูงอายุ ส่งเสริมงานด้าน อาสาสมัคร กิจการเพอื่ สังคมฯลฯ การท่เี ครอื ขา่ ยผู้ทา� งานไดร้ วมกนั เพื่อแลกเปลยี่ นเรยี นรทู้ า� งานขบั เคลื่อนสังคม ด้วยกันเป็นเรื่องท่ีดี และหวังว่าจะสามารถต่อยอดพัฒนาข้อเสนอต่าง ๆ น�าไปสู่นโยบาย และไปสู่การปฏิบัติ กบั ภาคส่วนต่างๆ ซ่ึง พม. เองก็จะไม่ลืมทจี่ ะฟงั เสียงของทกุ ทา่ น ทุกเสยี งถกู ได้ยินและจะเดนิ หน้าไปด้วยกนั • รศ.ดร.กฤตยา อาชวนจิ กุล นายกสมาคมนกั วิจัยประชากรและสงั คม อย่าลืมว่าศูนย์กลางของชีวิตมนุษย์ คือ สุขภาพ ถ้าเอาความคิดเร่ืองสาธารณสุขมูลฐาน ซึ่งเป็นพ้ืนฐาน ในการดูแลสุขภาวะของคน เขา้ ไปปรับใช้ในพนื้ ท่เี ฉพาะอยา่ งเรอื นจา� ได้ จะเป็นหนงึ่ ในหนทางไปสูเ่ รอื นจา� สขุ ภาวะ แต่ท้งั น้ี ทั้งนัน้ ตอ้ งอาศยั การมสี ว่ นร่วมจากทกุ ฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นผู้ต้องขัง ผูค้ ุม เจ้าหน้าท่ตี ่าง ๆ รวมไปถงึ บุคคล ที่อยู่ข้างนอก มาช่วยกันท�างานข้ามหน่วยงาน สร้างความสมดุลให้ได้ระหว่างการควบคุมกับการรักษา ฟนฟู เช่ือมั่นวา่ หนทางไปสู่เรือนจ�าสุขภาวะคงอยู่ไมไ่ กลเลย • นางสาวลดั ดาวลั ย์ หลกั แกว้ โครงการสนบั สนนุ สขุ ภาวะประชากรขา้ มชาติ โดยระบบการศกึ ษา มลู นธิ เิ พอ่ื เยาวชนชนบท จากงานท่ีเร่ิมต้นเพียงเล็ก ๆ ที่เน้นท�ากับคนท่ีอยู่นอกสายตาของคนอ่ืน ๆ ในสังคม งานท่ีเราเคย ตง้ั คา� ถามวา่ เราจะสรา้ งความเปลย่ี นแปลงไดจ้ รงิ หรอื ตอนนกี้ ลายเปน็ งานทข่ี ยายขอบเขตกวา้ งไกล เกดิ เครอื ขา่ ย บูรณาการระหว่างประเทศ ท�าให้คนท่ีเคยอยู่นอกสายตาได้อยู่ในสายตา ท�าให้คนที่เคยถูกมองว่าเป็นคนไกล กลายเป็นคนใกล้ การศึกษาช่วยบูรณาการเร่ืองอ่ืน ๆ ตามมาอีกมากมาย และเป็นปัจจัยส�าคัญในการสร้างเสริม สขุ ภาพใหป้ ระชากรข้ามชาติ • นายมนัส โกศล ประธานสภาองคก์ ารลูกจ้างพฒั นาแรงงานแหง่ ประเทศไทย ส�าหรับความส�าเร็จในเชิงนโยบายของกฎหมายแรงงาน ส�าหรับแรงงานในระบบน้ัน คิดว่ามาไกลจาก จดุ เรมิ่ ตน้ มาก โดยเฉพาะในสว่ นของการเขา้ ถงึ หลกั ประกนั สงั คม จากเดมิ ทจี่ ะเขา้ ถงึ สทิ ธไิ ดเ้ ฉพาะตอนเจบ็ ไขไ้ ดป้ ว่ ย สสส. โดยส�านัก 9 ทา� ให้พีน่ อ้ งแรงงานเขา้ ถงึ สิทธิในการรับบรกิ ารสุขภาพมากกวา่ แค่การ “ซอ่ ม” แต่พาเราไปถึง การ “สรา้ ง” ไมว่ า่ จะเปน็ การเข้าถงึ บรกิ ารสา� หรบั การตรวจสุขภาพประจ�าปี และบริการอ่ืน ๆ อกี มากมาย พ่นี อ้ ง แรงงานไดร้ ับการดูแลมากขึ้นต้งั แตเ่ กิดจนตายกว็ ่าได้ • นายสว่าง ศรสี ม แกนนาํ เครอื ขา่ ยขนสง่ มวลชนทกุ คนเขา้ ถงึ ได้ (Transportation For All) ที่ผ่านมาภาคประชาชนและนักวิชาการ มีความพยายามจัดท�าข้อเสนอเพื่อแก้ปัญหาเชิงโครงสร้างของการ ออกแบบระบบขนสง่ สาธารณะและคา่ โดยสาร และการสรา้ งอาสาสมัครเพอ่ื เฝ้าระวงั ป้องกัน แจง้ เหตกุ ารคกุ คาม ทางเพศบนรถโดยสารสาธารณะ โดยมเี ปา้ หมายใหท้ กุ คนเขา้ ถงึ ระบบขนสง่ สาธารณะทป่ี ลอดภยั ในราคาทเ่ี ขา้ ถงึ ได้ คา� นึงถงึ กลุ่มคนท่ีเปราะบาง ผ้หู ญงิ เดก็ คนพกิ าร และผูส้ งู อายุ ซง่ึ ในการประกาศเจตนารมณไ์ ดก้ �าหนดข้อเสนอ 3 ประเด็น 1.ระบบขนส่งสาธารณะต้องมีความปลอดภัย 2.ระบบขนสง่ ต้องเปน็ ธรรมและมโี ครงข่ายท่คี รอบคลมุ ท่ัวถึง 3.ระบบขนส่งสาธารณะต้องมีสิ่งอ�านวยความสะดวกส�าหรับทุกคนสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนา ท่ยี ่งั ยนื (SDGs) ขอ้ ท่ี 11 วา่ ด้วยการท�าใหเ้ มืองและการตงั้ ถ่ินฐานของมนษุ ยท์ ม่ี ีความปลอดภยั ทั่วถึง นติ ยสำรสร้างสขุ 9















อาจารย์ปู เล่าถึงจุดเริ่มต้นจนถึงวันน้ีก็ท�ำงานกับ สสส.ว่า อาจารยป์ ู ยกตวั อยา่ งการทำ� งานเพอ่ื ฉายภาพ ความจริงก่อนหน้านผี้ มทำ� งานดา้ นความไมเ่ ปน็ ธรรมในสงั คม ท�ำงานกบั ให้ชัดขึ้นอีกว่า ในการท�ำงานทางสังคม โดยเฉพาะ ประชากรกลุ่มเฉพาะ คนพิการ ท�ำมาเป็นเวลาประมาณ 8 ปี แต่อยู่ใน ประชากรกลุ่มเฉพาะ คนไร้บ้าน เป็นไปได้ยาก ภาคีของภาคที ่ที �ำงานรว่ มกับ สสส. อีกทอดหนงึ่ ไมไ่ ด้ทำ� งานใกล้ชิดกบั เหลือเกินท่ีเราจะบอกได้ว่าถ้าท�ำอันนี้แล้วจะเป็น สสส. มากนักแต่ที่ได้เข้ามาท�ำงานกับ สสส. ต้องย้อนไป 5 ปีที่ผ่านมา ค�ำตอบที่ดีที่สุด ประสบความส�ำเร็จ สิ่งเหล่าน้ี เป็นช่วงที่ สสส. เร่ิมหันมาจับงานประเด็น “คนไร้บ้าน” อย่างจริงจัง ไม่สามารถบอกได้เลย แต่การที่ สสส. หยิบยก ก็ได้มีการพูดคุยกัน ชักชวนผมว่าสนใจไหมท่ีจะมาร่วมกันท�ำงาน เรื่องนี้มาขับเคลื่อนจริงท�ำให้เกิดช่องทางใหม่ ๆ เพราะ สสส. อยากได้ข้อมูลพ้ืนฐานซ่ึงในฐานะคนท�ำงานเรามีฐานข้อมูล ขึ้นมา เวลาน้ีคนไร้บ้าน ที่มี สสส. มาเป็นก�ำลัง อยู่แล้ว เพราะ สสส. ต้องการน�ำข้อมูลตรงน้ีไปใช้ประโยชน์ท้ังในการ ขับเคลื่อนเป็นที่รู้จักในภาคสังคมมากข้ึนต่างจาก ไปก�ำหนดแผนงาน เป้าหมายเพ่ือขับเคลอื่ นการทำ� งานคนไร้บา้ น ในอดีต ค�ำว่า คนไร้บ้าน ถูกน�ำมาใช้เรียกประชากร กล่มุ เฉพาะน้ี แทนค�ำอืน่ ๆ มากข้นึ ถ้าให้พูดถึง สสส. อาจารย์ปู ยอมรับว่า ความเข้าใจถึงบทบาท คนไร้บ้าน คือคนกลุ่มเปราะบาง คนกลุ่มน้ี สสส. สำ� หรบั เขาเองในอดตี ทไี่ มไ่ ดค้ ลกุ คลี หรอื สมั ผสั การทำ� งานโดยตรง มีหลายประเด็นทับซ้อนกันอยู่ ที่ต้องค่อย ๆ คล่ี ตวั เขาเองยงั เคยตง้ั ขอ้ สงสยั วา่ สสส. องคก์ รนท้ี ำ� งานอะไรบา้ ง จนกระทง่ั ออกมาและแก้ปัญหาท้ังการเข้าไม่ถึงสิทธิระบบ ในวันท่ีได้เข้ามาท�ำงานเต็มตัว ได้เห็นการท�ำงานต่าง ๆ สามารถบอก สวสั ดกิ าร บรกิ ารตา่ ง ๆ ความมน่ั คง และคณุ ภาพชวี ติ ได้เลยว่า สสส. เป็นองค์กรที่ให้โอกาสคนรุ่นใหม่ เป็นองค์กรท่ีให้คนท่ีมี แตจ่ ากการท่ี สสส. ชว่ ยสอ่ื สารใหเ้ รอื่ งราวคนไรบ้ า้ น ความต้ังใจ ม่งุ มนั่ ไดม้ าลองทำ� อะไรใหม่ ๆ ที่เป็นโจทยท์ ้าทาย ยังกลา้ ทจี่ ะ กระจายไปสู่วงกวา้ งมากขนึ้ ลองผดิ ลองถกู ตรงน้ีเปน็ จดุ ที่ สสส. ตา่ งไปจากองคก์ รอน่ื ๆ หลายหนว่ ยงานทีไ่ ม่เคยพดู หรอื มองไปทกี่ ลมุ่ “ผมรู้สึกว่า สสส. เปรียบเสมือนข้อต่อที่เชื่อมโยงให้หน่วยงาน คนไร้บ้านหันมาให้ความส�ำคัญเพ่ิมข้ึน ถูกน�ำมา ต่าง ๆ ภาครัฐและภาคเอกชนท่ีท�ำงานปกติในระบบเข้ามาเช่ือมต่อกัน พูดถึงในแง่มุมสุขภาพมากขึ้นในแง่ของสิทธิ ถ้าไม่มี สสส. จะไม่เกิดแพลตฟอร์มระหว่างหน่วยงานข้ึน มีแผนงาน และสวัสดิการการรักษาพยาบาล เช่น ส�ำนักงาน เป้าหมายชัดเจนในงานน้ัน ซ่ึงต้องยอมรับภายใต้ระบบราชการ หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ก็ได้มีการ หรือการท�ำงานแบบปกติ ก็อาจไม่ช่วยส่งเสริมให้เกิดนวัตกรรมได้มาก ก�ำหนดไว้ในตัวช้ีวัดด้วยว่า คนพิการ คนไร้บ้าน เท่าใดนกั ตอ้ งสามารถเขา้ ถงึ สทิ ธใิ นระบบหลกั ประกนั สขุ ภาพ แต่การท�ำงานของ สสส.ท�ำให้เกิดความท้าทายใหม่ ๆ ทางสังคม มากขึ้น ความเปลี่ยนแปลงนี้เกิดข้ึนในเวลาไม่ถึง แนวทางต่าง ๆ ท่ีน�ำมาลองผิดลองถูกเห็นได้จากนวัตกรรมต่าง ๆ 2 ปีซ่ึงก็เห็นได้ชัดว่าถ้าไม่มี สสส. เร่ืองเหล่านี้ ท่ีเกิดขึ้นในหลายชิ้นงาน ซ่ึงงานท่ีผมได้มีโอกาสท�ำงานร่วมกับ สสส. อาจจะเกดิ ยาก หรืออาจจะเกิดไดแ้ ต่เกิดช้า ตอ้ งบอกวา่ รสู้ กึ พอใจ มีความสขุ ทุกงานทกุ เรือ่ งลว้ นมีความสำ� คญั ” อย่างไรก็ดี อนาคตหากสามารถแก้ไขปัญหา คนไร้บ้านเข้าไม่ถึงสิทธิสวัสดิการ ระบบบริการ ได้ส�ำเร็จ เป้าหมายถัดไปที่ อาจารย์ปู​ และ สสส. จะพยายามเดินหน้าคือ ขจัดอุปสรรค เพิ่มคุณภาพ ชีวิตให้คนไร้บ้านได้มีสุขภาวะที่ดี เข้าถึงสิทธิทาง สุขภาวะไดเ้ ทา่ เทยี มคนอืน่ ท้ายท่ีสุดคนในสังคมควรมีคุณภาพชีวิตที่ดี และมีมาตรฐาน แต่เม่ือยังมีคนไร้บ้านอยู่ก็จะต้อง หาทางทำ� ให​พ้ วกเขากลบั เขา้ สสู่ งั คม เขา้ สรู่ ะบบเดมิ ได้เร็วท่สี ุดด้วยกลไกการชว่ ยเหลอื ของรฐั ตดิ ตาม เฟซบกุ๊ แฟนเพจ : คนสรา้ งสขุ นติ ยสารสร้างสุข 17

สุขรอบบ้าน อาหารแ​ ปรรปู ยิง่ กิน ยงิ่ อายุสน้ั ​ ไอศกรีม พิซซา่ เคก้ เบคอน ช็อกโกแลต มันฝร่ังทอด แฮมเบอร์เกอร์ อร่อย สะดวก แต่เส่ยี งตายไวจากหลายโรค ทั้งโรคหลอดเลอื ดหัวใจ หลอดเลอื ดสมองถามหา ​กนิ เพลนิ พลังงานเกนิ ไมร่ ้ตู ัว มีค�ำเตือนตัวโต ๆ ออกมาอีกแล้วจากผลการวิจัยส�ำคัญถึง 2 งานวิจัยด้วยกัน ซึ่งเน้นย�้ำถึงอันตราย ตอ่ สขุ ภาพของอาหารและขนมหวานทเี่ รากนิ กนั เปน็ ประจำ� อยทู่ กุ วนั ไมว่ า่ จะเปน็ ไอศกรมี พซิ ซา่ เบคอน ชอ็ กโกแลต มนั ฝรง่ั ทอด หรอื แฮมเบอร์เกอร์ หลายคนอาจนกึ ไม่ถึงวา่ จะสามารถสรา้ งผลกระทบตอ่ สขุ ภาพผู้บริโภค​ถงึ ข้ัน ท�ำใหเ้ สียชวี ติ กอ่ นวัยอนั ควรได้ ผลการวิจัยล่าสุดจากประเทศฝร่ังเศส ประเทศสเปนท�ำการศึกษาแยกอิสระจากกันหากแต่ได้ผลตรงกัน โดยงานวิจัย ทั้งสองชน้ิ ถกู ตีพมิ พ์ในวารสารการแพทยช์ อ่ื ดังของประเทศอังกฤษ เดอะบริตชิ เมดคิ ลั เจอร์นลั พร้อมกนั เมือ่ เรว็ ๆ น้ี งานวิจัยแรกโดยมหาวิทยาลัยปารีส ​ศึกษา​กลุ่มตัวอย่างมากถึง 105,000 คน ​ซ่ึงมีอายุตั้งแต่ 18 ปีข้ึนไป ติดตามผล นานเป็นเวลา 5 ปี โดยผลการศึกษา​ได้พบว่า อาหารและขนมแปรรูปต่าง ๆ ท่ีอุดมไปด้วยส่วนผสมท่ีเป็นน้�ำตาล ไขมันอิ่มตัว สารกนั บดู และสารแตง่ รสหวาน ทำ� ใหผ้ กู้ นิ มคี วามเสย่ี งสงู ขนึ้ ในการเปน็ โรคหวั ใจ หลอดเลอื ดสมองแตก หรอื ปญั หาทางสขุ ภาพอน่ื ๆ ทเ่ี กย่ี วกับหลอดเลือดหัวใจและสมอง ซึ่งแนน่ อนว่าท�ำใหเ้ สยี ชวี ติ เรว็ กวา่ ปกติ 18 นติ ยสารสร้างสุข

การวิจัยน้ีพบว่า 18% ของกลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้ชาย รับประทานอาหารแปรรูปในปรมิ าณสงู ในชวี ิตประจ�ำวัน ขณะที่ กลมุ่ ตวั อยา่ งทเี่ ปน็ ผหู้ ญงิ ประมาณ 17.3% มพี ฤตกิ รรมฝากทอ้ ง “แน่นอนว่าไม่ใช่ว่าทุกคนจะมีเงินมากพอในการเล่ียง ไวก้ ับอาหารแปรรูปเหล่านใี้ นอัตราท่สี งู พอ ๆ กัน รบั ประทานอาหารแปรรปู สามารถเลือกรับประทานอาหารท่ี โดยจากการวิเคราะห์ข้อมูลในการวิจัยน้ี พบว่า ทุก ๆ ปรุงสดใหม่ตามร้านอาหารทีม่ ีราคาสงู ได้ ฉะนนั้ การท�ำอาหาร 10% ที่เพิ่มขึ้นในการกินอาหารแปรรูป แปรเป็นความเสี่ยงใน รับประทานเองจึงเป็นทางเลือกที่ดีท่ีสุด ท้ังต่อสุขภาพและ การเสียชีวิตเร็วกว่าปกติถึง 12% นักวิจัยระบุด้วยว่า แต่ละปี เงินในกระเป๋า” ดร. ลิซ่า ยัง นักโภชนาการ เจ้าของผลงาน จะมผี ปู้ ว่ ยเปน็ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจและสมองจากการกนิ อาหาร หนังสือแนะน�ำการเลือกรับประทานอาหารเพ่ือการมีรูปร่าง แปรรปู จ�ำนวน 277 รายตอ่ ประชากรทุก ๆ 100,000 คน และสุขภาพทีด่ ี ช่อื ว่า “อิม่ เหมือนกัน และก็ผอมด้วย” กล่าว ส�ำหรับการวิจัยชิ้นท่ี 2 นั้น มาจากมหาวิทยาลัยแห่ง ก่อนหน้านี้มีผลการวิจัยอีกชิ้นหนึ่งซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร นาวารร์ า่ ประเทศสเปน เปน็ การศกึ ษาในประชากรกลมุ่ ตวั อยา่ ง วิชาการด้านเซลล์และการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย จ�ำนวนกว่า 20,000 คน ติดตามผลเป็นเวลายาวนานถึง เซลล์แอนด์เมตาบอลิซึม ระบุว่า คนอเมริกันจ�ำนวนมาก 15 ปี ต้งั แต่ปี 2542-2557 ผลการวิจัยพบว่า คนทีร่ บั ประทาน นิยมฝากท้องไว้กับอาหารแปรรูป ซึ่งมีราคาถูกกว่าอาหารที่ อาหารแปรรปู มาก ๆ โดยคำ� วา่ “มาก” ในทนี่ คี้ อื การกนิ มากกวา่ ท�ำและเสิร์ฟในร้านอาหารถึง 40% และผลท่ีได้คือ พวกเขา 4 หน่วยบริโภคต่อวันข้ึนไป จะมีความเส่ียงในการเสียชีวิต เหล่านั้นบริโภคอาหารที่หาง่ายและราคาถูกเหล่าน้ีกันจนได้ กอ่ นวยั อนั ควรสงู ถงึ 62% เมอ่ื เทยี บกบั คนทร่ี บั ประทานอาหาร ปริมาณพลังงานจากอาหารเข้าสู่ร่างกายเกินกว่าที่ควร แปรรปู เหลา่ นี้ เพียงแตน่ ้อย หรอื นาน ๆ คร้งั ทานที นอกจากนี้ มากถงึ วนั ละ 500 แคลอรี่ จงึ ยงั ผลใหเ้ กดิ การสะสมของไขมนั ยังพบด้วยว่าการรับประทานอาหารแปรรูปท่ีเพิ่มขึ้นทุก ๆ สว่ นเกิน และเป็นบอ่ เกิดของโรคตา่ ง ๆ ตามมา 1 หน่วยบริโภคต่อวัน ท�ำให้มีความเส่ียงในการเสียชีวิตเร็ว ​ยังมีผลการวิจัยจากประเทศฝรั่งเศส อีกช้ินหน่ึงซ่ึงได้ เพิม่ ขน้ึ ถึง 18% ตีพิมพ์เผยแพร่ไปเมื่อปีที่แล้วนี้เอง พบว่าการรับประทาน อาหารแปรรูปต่าง ๆ เหล่านี้ ล้วนแล้วแต่มีความสัมพันธ์ นอกจากรายการอาหารยอดนิยมท่ีกล่าวมาข้างต้นนี้แล้ว กับการป่วยเป็นโรคมะเร็งในกลุ่มผู้บริโภคที่นิยมทานอาหาร อาหารทที่ ง้ั 2 งานวจิ ยั ระบวุ า่ เปน็ อาหารแปรรปู นน้ั ยงั รวมถงึ จำ� พวกน้ีด้วย มนั ฝรั่งทอดแบบแผน่ คกุ ก้ี ลกู ชน้ิ โดนทั มายองเนส มาการีน ดา้ นสมาคมผผู้ ลติ ผลติ ภณั ฑท์ างการเกษตรของประเทศ อาหารเช้าส�ำเร็จรูปจ�ำพวกเมล็ดธัญพืช นมปั่น หรือมิลค์เชค อังกฤษ กล่าวว่า สมาคมสนับสนุนการวิจัยเกี่ยวกับอาหาร น�้ำอัดลม เคร่ืองดื่มแต่งรสหวานอ่ืน ๆ นักเก็ตไก่ ครัวซอง เห็นด้วยกับทั้งสองงานวิจัยล่าสุดอย่างยิ่ง ​เพราะเช่ือว่า ขนมหวาน เบเกอรี่ต่าง ๆ เน้ือแปรรูป อย่างเช่นที่ใช้ท�ำ นักวิชาชีพด้านสาธารณสุข มีเป้าหมายในการส่งเสริมให้ แฮมเบอร์เกอร์ อาหารแปรรูปที่ต้องใช้เกลือ น�้ำตาล หรือ ผู้บริโภครู้จักเลือกวิถีการด�ำเนินชีวิต ที่จะส่งผลดีต่อสุขภาพ การรมควันในการถนอมอาหาร และเครื่องด่ืมแอลกอฮอล์ ของตัวเอง และสมาคมเองก็มองว่า ผลิตภัณฑ์สด ๆ ใหม่ ๆ จำ� พวกเหล้าท่ีท�ำดว้ ยกรรมวธิ ีกลั่น จากฟาร์ม เช่น เนื้อสัตว์ประเภทต่าง ๆ เป็นทางเลือกส�ำคัญ ทางหน่ึงท่ีผู้บริโภคจะเลือกน�ำมาประกอบอาหารท่ีดี ๆ ให้แก่ ตวั เอง นติ ยสารสร้างสุข 19

สุขไร้ควัน บราซิลเอาบ้างย่นื ฟ้องเรียกค่าเสยี หายจาก 2 บ.บุหร่ยี ักษ์ใหญ่ นบั เปน็ การเจริญรอยตามพีใ่ หญ่อยา่ งประเทศสหรัฐอเมรกิ า และแคนาดา เมอื่ ประเทศในทวีป อเมรกิ าใต้ รายแรกอยา่ งบราซิลได้ดําเนนิ การย่นื ฟ้องเรยี กร้องค่าเสียหายทางแพ่งจากบรษิ ทั บหุ ร่ี ยกั ษใ์ หญ่ 2 รายในประเทศ ให้จ่ายเงินคืนรฐั บาลเปน็ เงนิ ทต่ี อ้ งสญู เสียงบประมาณของประเทศ ไปกบั การรักษาผ้ปู ่วย 26 โรค อันเป็นโรคทเ่ี กย่ี วเนื่องกบั การสูบบุหรี่ ในห้วงเวลา 5 ปที ี่ผ่านมา โดยการวางบิลกับบริษัทบุหรี่ในลักษณะน้ีเคยเกิดข้ึนมาแล้วและประสบความเร็จด้วย เช่น กรณีการฟ้องหมู่โดยรัฐท้ังหมด 46 รัฐ ในสหรัฐฯ ฟ้องต่อกลุ่มบริษัทบุหรี่และชนะคดีรัฐ ได้เงิน จํานวนรวมกว่า 1.26 แสนล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือราว ๆ 4 ล้านล้านบาท เมื่อปี 2541 ซึ่งเม่ือมีความเคล่ือนไหวจากรัฐบาลบราซิลเช่นนี้ องค์การอนามัยโลกก็ได้ออกมาแสดงความช่ืนชมต่อ การตดั สนิ ใจครงั้ น้ี โดยระบวุ า่ เปน็ กา้ วสาํ คญั ในการตอ่ สกู้ บั ปญั หาบหุ รใี่ นอกี มติ หิ นง่ึ และถา้ หากรฐั บาลบราซลิ ชนะคดี กจ็ ะกลายเปน็ บรรทดั ฐานใหม่ ให้แก่ประเทศอื่น ๆ ในกลุ่มทวีปอเมริกาใต้ด้วย โดยเหตุผลท่ีนํามากล่าวหาบริษัทบุหร่ี ประกอบการเรียกร้องค่าเสียหายนั้นคือ เพอ่ื เปน็ คา่ ทบี่ รษิ ทั บหุ รท่ี ง้ั สองแหง่ ตงั้ ใจใชก้ ารโฆษณาและการตลาดทอี่ าํ พรางความจรงิ เกย่ี วกบั อนั ตรายของการสบู บหุ รมี่ าเปน็ เวลา หลายทศวรรษแล้ว ด้านบรษิ ัทบหุ ร่ที ี่โดนฟ้อง อย่างฟิลลิป มอร์ริส โฆษกบรษิ ทั ไรแอน สปารโ์ รว์ กล่าวเพยี งว่า ศาลประเทศบราซลิ เคยไดต้ ัดสิน ในคดีอ่ืน ๆ ก่อนหน้านี้มาแล้วว่า ผู้ผลิตยาสูบไม่ต้องมีภาระในการชดใช้ค่าเสียหายต่อสุขภาพผู้สูบเพราะบุหร่ีเหล่าน้ี เป็นสินค้า ถกู กฎหมายมานานแล้ว สบู บหุ รีไ่ ฟฟ้า เสีย่ งโรคหวั ใจ ติดไข้หวัดใหญ่ง่าย เปน็ อกี 2 การวจิ ยั ลา่ สดุ ทช่ี ใี้ หเ้ หน็ ถงึ อนั ตรายจากการสบู บหุ รไ่ี ฟฟา้ ซงึ่ มกั ถกู แอบอา้ งวา่ เป็นทางเลอื กทป่ี ลอดภัยกว่าบหุ รจ่ี รงิ ๆ โดยการวิจัยแรกเปน็ ผลงานของสถาบันโรคหวั ใจ มหาวทิ ยาลยั สแตนฟอรด์ ทค่ี น้ พบวา่ สารแตง่ รสและกลนิ่ ในบหุ รไ่ี ฟฟา้ จาํ นวนหนงึ่ มแี นวโนม้ กอ่ โรคหวั ใจ แม้เป็นผลติ ภัณฑท์ ีไ่ มม่ ีการผสมสารนิโคตนิ ก็ตาม กลา่ วคอื พบวา่ สารแตง่ รสและกลน่ิ อบเชย หรอื ซนิ นามอน และเมนทอล ในบหุ รไ่ี ฟฟา้ ก่อให้เกิดความผิดปกติต่อเซลล์หลอดเลือดในลักษณะท่ีทําให้เกิดความเส่ียงในการเป็น โรคหวั ใจ ซง่ึ ผลการวจิ ยั ทวี่ า่ น้ี เพง่ิ ไดต้ พี มิ พใ์ นวารสารดา้ นโรคหวั ใจ เจอนลั ออฟ ดิ อเมรกิ นั คอลเลจ ออฟ คาร์ดิโอโลจี ไปเมื่อเร็ว ๆ น้ี ทั้งน้ี เป็นการทําการทดลองในห้องปฏิบัติการ เน่ืองจากไม่สามารถทําการทดลองในคนได้จริง ๆ และถือว่าเป็นการวิจัยในขั้นต้น ซึ่งต่อไปจะมีการวิจัยเชิงลึก เพ่ือให้ได้ หลกั ฐานทางวชิ าการท่มี ากขน้ึ ในขณะเดยี วกนั กม็ ผี ลการวจิ ยั อกี ชนิ้ จากศนู ยเ์ พอื่ เวชศาสตรส์ งิ่ แวดลอ้ ม และสขุ ภาพจติ มหาวทิ ยาลยั นอรท์ แคโรไลนา่ ที่พบว่า บุหร่ไี ฟฟ้า มีผลทาํ ให้ร่างกายผสู้ บู มีความเสย่ี งสูงในการติดเชอื้ ไข้หวดั ใหญ่ได้มากพอ ๆ กับบหุ ร่ธี รรมดา เนอ่ื งจาก พบวา่ การสบู บหุ รไี่ ฟฟา้ มผี ลกระทบตอ่ กระบวนการตอ่ สแู้ ละตอบโตเ้ ชอื้ ไขห้ วดั ใหญใ่ นหลายๆ ทาง ซง่ึ หนงึ่ ในนนั้ คอื บหุ ร่ไี ฟฟ้าทาํ ใหร้ ะบบภูมคิ ุ้มกนั ในร่างกายอ่อนแอลง 20 นิตยสารสรา้ งสุข