vegetage young farmer

ฐานท๑่ี ฐานกจิ กรรมตามรอยพอ่ อยา่ งพอเพียง ศูนย์การเรียนรู้เกษตรพอเพียง โรงเรยี นเบญจมราชทู ศิ จังหวัดจันทบรุ ี สานกั งานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษามธั ยมศึกษา เขต17

๙ ฐานตามรอยพ่ออย่างพอเพียง หลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวพระราชดารทิ ่ีพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช รัชกาลที่ 9 ได้ทรงพระราชทาน แก่ปวงชนชาวไทย ไปสู่วถิ ีชีวิตทางสายกลาง ที่ต้งั อยูบ่ นพ้ืนฐานของความไม่ประมาทคานงึ ถงึ ความพอประมาณ ความมีเหตุผลมีภมู ิคุ้มกนั ในตวั เกิดองค์ความร้คู คู่ ุณธรรมในวิถชี ีวิตมาช้านาน ศูนย์การเรยี นรู้เกษตรพอเพียง ของโรงเรยี นเบญจมราชทู ิศจังหวัดจันทบุรี จึงไดน้ ้อมนาแนวทางการดาเนินงานดังกล่าวมาปรับใช้ในการบ่มเพาะนกั เรียนเพ่ือให้เกิดองค์ความร้ผู ่านทกั ษะการปฏิบัติจรงิจากกจิ กรรมฐาน ๙ การเรยี นรตู้ ามรอยเทา้ พอ่ เกษตรพอเพียงในพ้นื ท่ีจากัด ได้แก่๑. ฐานกิจกรรม การเพาะเหด็ เพมิ่ รายได้๒. ฐานกิจกรรม การจดั สวนขนาดเล็ก๓. ฐานกิจกรรม การปลกู พืชผักสวนครวั ขา้ งรัว้ บา้ นพอ่๔. ฐานกจิ กรรม การปลกู เมลอ่ นไรด้ ิน๕. ฐานกิจกรรม การปลูกผักไฮโดโฟนกิ ส์ไฮโดรโปรนกิ แบบนา้ วน NFT (Nutrient Film Technique)๖. ฐานกิจกรรม การปลกู ผักน้านง่ิ ในลงั ฟวิ เจอรบ์ อรด์๗. ฐานกิจกรรม การทาน้าหมกั และปยุ๋ หมักชวี ภาพจากเศษอาหาร๘. ฐานกจิ กรรม การเลยี้ งไสเ้ ดือนด้วยเศษผักผลไม้๙. ฐานกจิ กรรม การเพ่มิ มูลคา่ ผลผลติ ทางการเกษตร การเรียนรผู้ ่านการฝึกทักษะในการปฎิบัติงานเกษตรจากฐานการเรยี นรดู้ ังกล่าว ส่งผลให้ นกั เรียนเกิดความภูมิใจในผลงานตนเองท่ีงอกงามข้ึนเร่ือยๆ ในระหวา่ งการปฏบิ ัตกิ จิ กรรม จนกระทง่ั สามารถเก็บเกย่ี วผลผลิต เพื่อนาไปจาหนา่ ยกอ่ เกิดรายได้ใหก้ บั ตนเอง นกั เรียนเกดิ ทักษะชวี ิต มีทางเลือกในการประกอบอาชพี ทมี่ วี ิถชี ีวิตทางสายกลางอย่างพอเพียง รม่ เยน็ เป็นสุข อย่างยง่ั ยนื ในการดาเนนิ ชวี ติ ต่อไป

ขั้นตอนการเพาะผักสลดั ในฟองน้า1. ใชไ้ ม้จ้ิมฟันจุ่มน้าแตะเมล็ดผกั ขนึ้ มาแล้วนาไปใสใ่ นชอ่ งทต่ี ัดฟองน้าไว้ ชอ่ งละ 2 เมด็เรียงใส่ถาด เอานา้ ใส่สงู 1 เซ็นตเิ มตร2. ควรเพาะเมลด็ บนฟองนา้ ในชว่ งเย็น เวลาประมาณบา่ ย 4 โมงเปน็ ต้นไป และนาไปวางไว้ในที่เย็น เช่น ในหอ้ งน้าไมต่ ้องคลมุ ใดๆ เพราะเป็นเวลาชว่ งใกล้มืด3. ควรนาออกมาเจอแดดออ่ นๆ ยามเชา้ และให้ยา้ ยเขา้ มาในร่ม ช่วงเวลาสายๆ แตก่ ็ยังใหม้ ีแสงตอนบ่าย เมือ่ แสงเรมิ่ ออ่ นลง กน็ าไปวางให้ได้รบั แสง

ขั้นตอนการเพาะผักสลดั ในฟองน้า1. ใชไ้ ม้จ้ิมฟันจุ่มน้าแตะเมล็ดผกั ขนึ้ มาแล้วนาไปใสใ่ นชอ่ งทต่ี ัดฟองน้าไว้ ชอ่ งละ 2 เมด็เรียงใส่ถาด เอานา้ ใส่สงู 1 เซ็นตเิ มตร2. ควรเพาะเมลด็ บนฟองนา้ ในชว่ งเย็น เวลาประมาณบา่ ย 4 โมงเปน็ ต้นไป และนาไปวางไว้ในที่เย็น เช่น ในหอ้ งน้าไมต่ ้องคลมุ ใดๆ เพราะเป็นเวลาชว่ งใกล้มืด3. ควรนาออกมาเจอแดดออ่ นๆ ยามเชา้ และให้ยา้ ยเขา้ มาในร่ม ช่วงเวลาสายๆ แตก่ ็ยังใหม้ ีแสงตอนบ่าย เมือ่ แสงเรมิ่ ออ่ นลง กน็ าไปวางให้ได้รบั แสง

ขั้นตอนการเพาะผักสลดั ในฟองน้า1. ใชไ้ ม้จ้ิมฟันจุ่มน้าแตะเมล็ดผกั ขนึ้ มาแล้วนาไปใสใ่ นชอ่ งทต่ี ัดฟองน้าไว้ ชอ่ งละ 2 เมด็เรียงใส่ถาด เอานา้ ใส่สงู 1 เซ็นตเิ มตร2. ควรเพาะเมลด็ บนฟองนา้ ในชว่ งเย็น เวลาประมาณบา่ ย 4 โมงเปน็ ต้นไป และนาไปวางไว้ในที่เย็น เช่น ในหอ้ งน้าไมต่ ้องคลมุ ใดๆ เพราะเป็นเวลาชว่ งใกล้มืด3. ควรนาออกมาเจอแดดออ่ นๆ ยามเชา้ และให้ยา้ ยเขา้ มาในร่ม ช่วงเวลาสายๆ แตก่ ็ยังใหม้ ีแสงตอนบ่าย เมือ่ แสงเรมิ่ ออ่ นลง กน็ าไปวางให้ได้รบั แสง

เมื่อใส่เมลด็ ผักลงไป ประมาณ 2-3 วันจะสงั เกตเหน็ วา่ นา้ ทใ่ี สไ่ วล้ ดลงไป แต่ยงั ไม่ต้องเติมนา้ เพิ่ม ปลอ่ ยทิง้ ไว้ตามธรรมชาติ ใหร้ ากกบั น้ามีช่องวา่ ง เพ่ือให้ออกซเิ จนในอากาศสัมผัสกับส่วนหน่งึ ของรากชว่ ยใหผ้ กั สามารถหายใจได้ ไม่ต้องใช้เครอ่ื งให้ออกซิเจนจงึ ชว่ ยประหยัดพลังงานเพราะไม่ต้องใชไ้ ฟฟา้

เมือ่ ผักอายุได้ประมาณ 20 วัน ให้เตมิ น้าไว้ 1/3 ของกระบะ(โดยให้รากจุ่มน้าประมาณ 20% ของราก) หลังจากลงกระถาง สงั เกตเห็นวา่ นา้ จะลดไปเกนิ ครึ่งของกระถาง

การดแู ลและวิธกี ารปลูกผกั นา้ น่ิง เมอื่ ผักอายปุ ระมาณ 25 วันเปน็ ช่วงใกลเ้ กบ็แลว้ ให้ลองเปดิ ดนู า้ อกี ครง้ั เติมน้าประมาณ 1/3 ของกระถาง เพ่อื ให้พืชมีออกซีเจนเพียงพอสาหรับผักในการเติบโต หลงั จากนน้ั เตรียมตวั เกบ็ ผลผลติ ไดต้ ามต้องการ

ประโยชน์ของผักสลัด มปี ระโยชน์ตอ่ สขุ ภาพ บารุงผิวพรรณ บารุงสายตา บารุงเส้นผม บารุงประสาทและกล้ามเนือ้ ปอ้ งกนั โรคปากนกกระจอกชว่ ยในการสร้ างเม็ดเลอื ด ป้องกนั โรคโลหติ จาง ชว่ ยให้เส้นเลอื ดฝอยแข็งแรง ให้เส้นใยอาหาร ขจดัอนมุ ลู อสิ ระปอ้ งกนั โรคมะเร็ง ป้องกนั โรคหวดั และปลอดสารพิษ ผักสลัดบตั เตอร์เฮด (Butter Head) เปน็ พืชล้มลุก ลกั ษณะหอ่ หวั ใบมสี เี ขยี ว กาบใบ หอ่ ซอ้ นกันเป็นชนั นา้ หนกั 170-200 กรมั /ต้น ผักสลัด เรดโอ๊ค (Red Oak) เปน็ พืชล้มลุก ไม่หอ่ หวั กา้ นใบสีเขยี วคล้าออกไป ทางนา้ ตาลแดง ชว่ งกลางถึงปลายใบมสี แี ดงถงึ น้าตาลแดงเขม้ ใบซ้อนกันเปน็ ชนั ปลายใบหยกั เป็นลอน ลักษณะโค้งมน แต่เปน็ เหลี่ยมและมี รอยเป็นแฉกชดั เจน มากกวา่ กรีนโอค๊ น้าหนกั 130-170 กรัม/ต้น ผักสลัด กรีนโอค๊ (Green Oak) เปน็ พชื ล้มลุกไมห่ ่อหัว ใบมีสีเขยี วซ้อนกนั เปน็ ชนั ปลายใบหยกั เป็นลอน โคง้ มน นา้ หนกั 160-190 กรมั /ต้น

ผกั สลัด คอส (Cos )เป็นพชื ล้มลกุ ใบมสี เี ขียวห่อหมุ้ ซ้อนกนั กาบใบดา้ นนอกหอ่ ซ้อนกันเปน็ ชัน และห่อหัวเมอ่ือากาศเยน็ ปลายใบหยกั ก้านใบกรอบ น้าหนัก190-210 กรัม/ตน้ผกั สลดั เรดคอรลั (Red Coral)เปน็ พชื ล้มลุก ไมห่ อ่ หัว กา้ นใบสีเขยี วคลา้ ชว่ งกลางถึงปลายใบมสี ีแดง ใบซ้อนกันเป็นชนัปลายใบหยกั เปน็ คลนื่ ขอบใบหยกั ไมห่ ุ้มตดิ กันนา้ หนกั 100-140 กรมั /ตน้ผกั สลดั ฟิลเลย์ ไอซ์เบิรก์ (Frillice Iceberg)เป็นพชื ลม้ ลกุ ใบมสี ีเขียวห่อหมุ้ ซ้อนกันเป็นลูกกลมคลา้ ยกะหลา่้ ปลหี ัว กาบใบด้านนอกห่อซอ้ นกันเป็นชนั และห่อหวั เมื่ออากาศเยน็ปลายใบหยกั เป็นฝอยกา้ นใบกรอบ นา้ หนัก170- 200 กรมั /ตน้

ข้นั ตอนการผสมปุ๋ย AB . ใช้อตั ราส่วนผสมปุ๋ย :นา้ 1 ลิตร/ถา้ ระบุวา่ 2 ลติ ร,100 ลติ ร กผ็ สมตามทผี่ ูจ้ ้าหนา่ ยระบมุ า โดยผสมดังนี1. นา้ ขวด 1.5 ลติ ร มาจา้ นวน 2 ใบ เทน้าใส่ขวด ๆ ละ 1 ลติ ร จากนนั ท้าเครอื่ งหมายไว้ ทงัขวด A และ ขวด B2. น้าส่วนผสม A ใส่ลงไปในขวด A และนา้ส่วนผสม B ใสล่ งไปในขวด B ทเ่ี ตรียมไว้ทัง4. เทปยุ๋ A ลงไปในขวด จากนนั เขย่าจนปยุ๋ละลายทงั หมด เตมิ น้าเพม่ิ ลงไปให้ได้ปริมาณ 1ลติ ร ตามรอยทขี่ ดี ไว้ทงั 2 ขวด หากต้องการให้ปุย๋ ละลายเรว็ ให้ใช้น้าอุ่นประมาณ 40 องศาเซลเซยี ส แลว้ ตงั ทิงไวอุณหภูมหิ ้อง สามารถเกบ็ปุ๋ยสา้ หรบั ใชง้ าน ได้ 2 ปีวธิ ใี ชป้ ๋ยุ AB ให้น้าปยุ๋ ทผ่ี สมได้ไปเจือจาง1 : 200 ดงั นนั หากต้องการสารเตรยี มละลาย 5ลติ รไปใชก้ ับพืช จะตอ้ งตวง Stock A 25 มล.มาผสมกบั Stock B อีก 25 มล. หลังจากทไ่ี ด้เจือจางและผสมให้เขา้ กันดแี ล้ว ให้ลองวดั คา่ PHดูจะพบวา่ PH จะได้ 6.25 ซ่งึ ในการปลูกผกัควรใหค้ ่า PH ควรอยรู่ ะหว่าง 5.8 - 6.2)เพ่ือให้ค่าPH หากเติมน้าส้มสายชลู งไป 5 หยดจะพบวา่ จะได้ปุย๋ พรอ้ มใช้ มี คา่ PH 6.0 พอดี

วัสดอุ ปุ กรณใ์ นการเพาะผกั สลัดในฟองน้า1. ถาดพลาสสตกิ เพาะเมลด็ เพ่ือเพาะเมล็ดพันธ์ุให้เกิดรากแกว้ สขี าวและผลิใบเลี้ยงออกมาเปน็ ตน้ กลา้ ในช่วงเร่ิมต้น2. กระบอกฉดี นา้ ใช้พ่นนา้ ลงในขณะเพาะเมลด็ พนั ธุ์ ให้เกิดความชุ่มชนื้ ในระยะแรก3. กระดาษทิชชู่ เพือ่ ให้เมล็ดทีเ่ พาะพนั ธ์ุ เกดิความช่มุ ชืน้ อยตู่ ลอดเวลา และ งอกรากออกมา4. สารละลายธาตอุ าหาร A และ B5. เมล็ดพันธุ์ ตามลักษณะ และ ชนิดของพืชท่ีต้องการปลกู ขายอปุ กรณ์การเกษตร7. ไซริงคฉ์ ีดยา หรือ กระบอกฉีดยาใชส้ าหรับดูดสารละลายธาตุอาหาร A และ B จากขวด8. แผ่นฟองน้า ขนาดประมาณ 1 x 1 น้ิว เพอ่ืใชย้ ดึ รากแกว้ ท่งี อกออกมา ในขั้นตน้ กล้าหากไมม่ อี าจนาฟองนา้ ลา้ งจานเก่าทลี่ า้ งสะอาดดแี ลว้ มาเลาะออกจากแผน่ ขัด แล้วจงึ นามาตดั ให้เป็นลกู เต๋า ใช้กรรไกรคบี จากขอบลกึ เข้าไปจนถงึ กลางก้อน นาไปแชใ่ นถาดใส่น้าให้ฉ่า11. แผน่ โฟมเจาะรู

วัสดุ และ อปุ กรณใ์ นการผสมปุ๋ย ABปุ๋ย AB คอื ป๋ยุ เฉพาะสา้ หรับปลกู ไฮโดรโปนิกส์ โดยไม่ใช้ดนิ ในการ Stock ปยุ๋ A และB จะต้องแยกกนั เก็บ เพราะเคมีบางตวัอาจจะผสมกันแลว้ เข้มขน้ สงู จะทา้ ใหเ้ กิดการตกตะกอนStock A ประกอบดว้ ย เหลก็ ดีพี,แคลเซียมไนเตรท, เหล็กโลStock B ประกอบดว้ ย แมกนีเซ่ียมโปแตทเซียมไนเตรท, โมโนโปแตทเซยี มจุลธาตเุ สริมตา่ งๆอปุ กรณ์ที่ต้องใช้1. ถ้วยตวง2. ขวดน้าเปล่า 1.5 ลิตร3. ปากกาเมจิ 2 สี4. แม่ปุ๋ยผง A & B

เครื่องมือตวง วัด สาหรับปลูกผกั ไฮโดรโปรนกิ ส์ ใชก้ ้าหนดค่าอัตราสว่ นสา้ หรับธาตอุ าหารท่ีเคร่อื งมือวัดค่า PH เหมาะสมกับผักแตล่ ะชนิดซ่งึ มคี วามตอ้ งการ ปริมาณธาตอุ าหารไม่เหมอื นกัน ดงั นนั ถ้าเรา จะปลูกผักอะไร ควรจะตอ้ งศึกษา ว่าผกั ท่เี รา จะปลกู นัน ต้องมีคา่ ธาตอุ าหารทีผ่ สมอยใู่ นนา้ ปริมาณเทา่ ไหร่ ส่วนนา้ คา่ ความเปน็ กรด ดา่ งของนา้ นนั ก็ มีผลอยเู่ หมือนกันครบั ผกั จะดดู ซึมไดด้ ี ก็ ตอ่ เมื่อน้ามีสภาวะเป็นกลางครบั ก็ ไมค่ วรจะ ไซรงิ ค์ ใชส้ า้ หรบั วดั ปริมาณของ รอ้ นจนเกนิ ไปจึงควรเอาถังน้าไวท้ รี่ ม่สารละลาย A และ B ทดี่ ดู จากขวด อปุ กรณ์วดั ปรมิ าณนา้ เพ่อื ใชก้ ้าหนดอตั ราสว่ นในการผสม สว่ นมากก็ จะมีสดั สว่ นต่อน้า 1 เชน่ อตั ราสว่ น 1:100 ซีซี หมายความว่า ปุ๋ย A B 10 ซีซี ต่อ น้า 1 ลิตร (1,000 ซีซี เทา่ กบั 1 ลติ ร) เพราะวา่ ถา้ ปุย๋ มาก ไป ผกั สลดั จะขม น้อยไปใบจะซีด ดงั นัน เครื่องวดั ปริมาณนา้ จงึ เปน็ สิ่งส้าคัญอยา่ งย่งิ ที่ ต้องมี