956399EE-4F0A-481F-B91B-128C9D3AE409

โรคไข้เลื อดออก Dengue fever

โรคไข้เลื อดออก ไขเ ลือดออก (Dengue Fever) เป็นโรคติดตอที่เกิดจากเช้ือไวรสั เดงก่ี (Dengue) ทแี่ พร สูรางกายคนจากการกดั ของยงุ ลายตัวเมีย ผูป วยจะมไี ขส ูง มีอาการปวยรุนแรงกวาไข หวดั ธรรมดา ยงุ ลายท่เี ป็นพาหะนําโรคเป็นยุงทีอ่ อกหากนิ เฉพาะในตอนกลางวนั ชอบ อาศัยอยใู นแถบอากาศรอนช้นื จงึ พบไดม ากในประเทศเขตรอนในทวปี เอเชยี แอฟรกิ า อเมรกิ ากลางและใต ตอนเหนือของออสเตรเลยี และตามหมูเกาะในมหาสมทุ รแปซฟิ ิก จากการแพรร ะบาดในวงกวา งอยางรวดเรว็ ไขเลือดออกจึงเป็นหน่ึงในโรคทอ่ี งคก าร อนามัยโลก (WHO) ใหความสนใจ และประกาศใหเ ป็นโรคทคี่ วรเฝ าระวงั

สาเหตุ เช้อื ไวรสั เดงกซี ่ึงมอี ยดู ว ยกัน 4 สายพนั ธุ คือ DENV-1, ของโรค DENV-2, DENV-3 DENV-4 นัน้ มยี ุงลายตัวเมยี เป็น ไข้เลือด พาหะนําโรค เม่อื ยงุ ลายดูดเลอื ดผปู วยท่ีมเี ช้อื ไวรสั เดงกี ออก เช้ือจะเขา ไปฝังตัวภายในกระเพาะและตอ มน้ําลายของ ยงุ โดยมีระยะฟักตวั ประมาณ 8-12 วัน เม่ือยงุ ที่มเี ช้อื ไวรัสไปกัดคนอ่ืนๆ ตอ เช้อื ไวรสั กจ็ ะเขาสกู ระแสเลอื ด ของผูทโี่ ดนกัด กอ ใหเกดิ การแพรร ะบาดของโรคไขเ ลือด ออกตามมา ผูปวยโรคไขเ ลอื ดออกท่ีเคยไดรับเช้ือไวรสั สายพนั ธใุ ดจะมีภูมิคุม กนั เฉพาะสายพนั ธนุ ัน้ หากไดรบั เช้ือไวรัสสายพนั ธุที่ตา งออกไปจากครงั้ แรกกส็ ามารถเป็น ไขเลอื ดออกไดอ ีก และโดยทัว่ ไปอาการของโรคครงั้ ท่ี สองมกั รุนแรงกวาครัง้ แรก ทัง้ นี้ ในแตละปีพบวามีการก ระจายของเช้ือทัง้ 4 สายพนั ธุห มุนเวียนกัน และมเี ช้อื ที่ เดน แตกตา งกันไปในแตละปี ทําใหมกี ารระบาดของโรค มาโดยตลอด เน่ืองจากประชาชนไมม ีภมู ติ า นทานตอเช้อื ไวรัสสายพนั ธุนัน้ ๆ

ประเทศไทยอยใู นพ้นื ท่เี ขตรอนช้ืน จึงพบการแพรก ระจายของยุงลายไดมาก อาจพบ โรคนี้ประปรายตลอดปี โดยเฉพาะอยา งยงิ่ ในชว งฤดูฝนคอื เดอื นพฤษภาคม-กันยายน มี ฝนตกชุกและมีแองน้ําทว มขัง ซ่ึงเป็นเสมือนแหลง เพาะพันธุย ุงลาย โดยสถิติจากกรม ควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสุขของไทย ตัง้ แตว ันท่ี 1 มกราคม ถงึ 1 ตุลาคม 2561 พบวามผี ูปวยโรคไขเ ลือดออกจํานวน 61,917 ราย โดยมีผเู สียชีวิต 80 ราย และผูป วย สวนใหญม อี ายุ 10-24 ปี สว นภาคที่มอี ตั ราการระบาดตอประชากร 1 แสนคนมากทส่ี ดุ คือ ภาคกลาง เพราะเป็นท่ตี งั้ ของกรงุ เทพมหานคร รวมทัง้ บรเิ วณเมืองใหญท วั่ ปรมิ ณฑลท่ีมีคนอาศยั อยูอยา งหนาแนนซ่งึ เอ้อื ตอการแพรระบาดของโรคดวย ดังนัน้ โรคไขเลือดออกจงึ เป็นโรคตดิ ตอท่มี กี ารประกาศเตือนใหเ ป็นโรคเฝ าระวงั ใน ประเทศไทย เพราะมีอตั ราการปวยและการแพรร ะบาดคอ นขางสงู

ปจจัยเสียงของ โรคไขเ้ ลือดออกสามารถพบได้ทกุ เพศทกุ วยั แต่พบบอ่ ยในเด็กวยั โรคไข้เลือดออก เรยี นและวยั ทํางานตอนต้น ซงึ ผปู้ วยทีมภี าวะเสยี งต่อการดําเนินโรคที รุนแรงหรอื ภาวะแทรกซอ้ น ได้แก่ - เด็กทารกและผสู้ งู - ผทู้ ีมแี ผลใน - ผทู้ ีมโี รคเมด็ เลือดแดง - อายุหญงิ ตังครรภ์ - ผปู้ วยโรคเรอื รงั กระเพาะอาหาร - ผทู้ ีรบั ประทานยากล่มุ เชน่ เบาหวาน ความ - ผหู้ ญิงทีอยูร่ ะหวา่ ง แตกง่าย หรอื โรคที ดันโลหติ สงู มปี ระจาํ เดือนหรอื คอรต์ ิโคสเตียรอยด์ หอบหดื โรคหวั ใจขาด มเี ลือดออกผดิ ปกติ เกิดจากฮีโมโกลบนิ (corticosteroid) หรอื ยา เลือด ไตวาย ตับแขง็ ทางชอ่ งคลอด ผดิ ปกติ ในกล่มุ ยาแก้อักเสบ - ผปู้ วยโรคหวั ใจพกิ าร ทีไมใ่ ชส่ เตียรอยด์ แต่กําเนิด (Non-Ster oidal Anti- Inflammatory หรอื NSAIDs)

อาการของโรคไข้เลือดออก อาการของผทู้ ีติดเชอื ไวรสั เดงกีนนั แบง่ เปน 2 ชนดิ ตามความ รนุ แรง คือ ไขเ้ ดงกีและไขเ้ ลือดออก โรคไขเ้ ดงกี (dengue fever) ซงึ อาการทีพบได้แก่ ปวดศีรษะ ปวดกระบอกตา ปวดเมอื ยตามตัว ปวดขอ้ หรอื กระดกู มผี นื ขนึ คล้ายผนื ของโรคหดั และอาจมภี าวะเลือดออกหรอื ไมม่ กี ็ได้

โรคไขเ้ ลือดออกนัน นอกจากจะมอี าการเชน่ เดียวกับโรคไขเ้ ดงกีแล้ว ยงั มอี า การอืนๆ ซงึ เปนลักษณะเฉพาะของโรค คือ มไี ขส้ งู เฉียบพลันเกิน 38 องศาเซลเซยี สประมาณ 2-7 วนั คลืนไส้ อาเจยี น เบอื อาหาร หนา้ แดง อาจพบจาํ เลือดหรอื จุดเลือดออกสแี ดงเล็กๆ ตามผวิ หนงั หรอื มเี ลือดออกบรเิ วณอืน เชน่ เลือด กําเดาไหล เลือดออกตามไรฟน ปสสาวะ อุจจาระมเี ลือดปน ปวดท้องอยา่ งรนุ แรง กดเจบ็ ชาย โครงดา้ นขวา ในรายทีมอี าการรนุ แรงมาก หลังจากมไี ขม้ าแล้วหลายวนั ผปู้ วยอาจเกิดภาวะการ ไหลเวยี นโลหติ ล้มเหลวหรอื ภาวะชอ็ ก และเขา้ สรู่ ะยะทีเรยี กวา่ กล่มุ อาการไขเ้ ลือดออกชอ็ ก (dengue shock syndrome) โดยผปู้ วยจะมอี าการกระสบั กระสา่ ย ปลายมอื ปลายเท้าเยน็ ปสสาวะนอ้ ยลง ไขล้ ดลงอยา่ งรวดเรว็ ความดนั โลหติ ลดตํา วดั ชพี จรไมไ่ ด้

สาํ หรบั ผปู้ วยทีไมม่ ภี าวะชอ็ ก หลังจากมไี ขส้ งู 2-7 วนั ไขจ้ ะเรมิ ลดลง ระบบไหล เวยี นโลหติ เรมิ เขา้ สภู่ าวะปกติ ความดนั โลหติ และชพี จรเรมิ คงที เมอื ผา่ นไป 2-3 วนั จงึ เขา้ สรู่ ะยะหายเปนปกติ ผปู้ วยจะมอี าการดีขนึ ไขล้ ดลง เรมิ รบั ประทาน อาหารได้ อาการปวดท้องดขี นึ ระยะนีมกั พบผนื แดงและคันตามฝามอื และฝาเท้า ซงึ จะหายไดเ้ องภายใน 1 สปั ดาห์

การวินิจฉัยโรค เนอื งจากอาการของโรคไขเ้ ลือดออกในระยะแรกๆ คล้าย ไข้เลือดออก กับโรคติดเชอื หลายโรค เชน่ ไขห้ วดั ใหญ่ และไขจ้ าก สาเหตอุ ืน ดงั นนั นอกเหนอื จากการสงั เกตอาการและซกั ประวตั ิความเปนอยูข่ องผปู้ วยแล้ว แพทยว์ นิ จิ ฉัยโรคไข้ เลือดออกดว้ ยการตรวจเพมิ เติม และตรวจทางหอ้ ง ปฏิบตั ิการ ดงั นี ตรวจความสมบูรณข์ องเมด็ เลือด (CBC) เพอื หาความผดิ ปกติของสว่ นประกอบทังหมดของเลือด ไดแ้ ก่ เมด็ เลือดแดง เมด็ เลือดขาว เกล็ดเลือด และความเขม้ ขน้ ของเลือด ตรวจภมู คิ ้มุ กันต่อไขเ้ ลือดออก (IgM) , ตรวจ NS1 Ag ต่อเชอื โดยตรง ตรวจ PCR เพอื หาเชอื ไวรสั เดงกี หากพบวา่ ผปู้ วยมจี ุดเลือดออกเล็กๆ ตามลําตัว และจาํ นวนเกล็ดเลือดลดตําลง เปนตัวบง่ ชวี า่ ผปู้ วยติดเชอื ไวรสั เด งกี แต่ถ้าเกล็ดเลือดลดตํามาก เมด็ เลือดขาวตํา เมด็ เลือดแดงเขม้ ขน้ ขนึ ความดนั โลหติ ตํา รว่ มกับมชี พี จรเบาเรว็ เปนตัวบง่ ชวี า่ ผปู้ วยมโี อกาสเขา้ สรู่ ะยะชอ็ กซงึ จาํ เปนต้องเขา้ รบั การรกั ษาตัวในหอ้ งดแู ลผปู้ วยหนกั ทันที

การรกั ษาโรค ปจจุบนั ยงั ไมม่ ยี าต้านเชอื ไวรสั สาํ หรบั โรคไขเ้ ลือดออก การ ไข้เลือดออก รกั ษาจงึ เปนไปตามอาการเพอื ประคับประคองใหร้ า่ งกายของผู้ ปวยกลับเขา้ สภู่ าวะปกติโดยเรว็ ซงึ ในรายทีอาการไมร่ ุนแรง โรค ไขเ้ ลือดออกอาจหายได้เองภายใน 2-7 วนั สาํ หรบั การดแู ลอาการเบอื งต้น ผปู้ วยควรดืมนําผลไมห้ รอื นํา เกลือแรเ่ พอื ปองกันภาวะขาดนํา เชด็ ตัวด้วยนําอุ่นเพอื ลดไขเ้ ปน ระยะๆ รบั ประทานอาหารอ่อน งดอาหารหรอื เครอื งดืมทีมสี ี คล้ายเลือดเพอื ไมใ่ หก้ ารวนิ ิจฉัยคลาดเคลือน อาจรบั ประทานยา ลดไข้ เชน่ ยาพาราเซทตามอลได้แต่ในปรมิ าณทีแพทยส์ งั เท่านัน หา้ มรบั ประทานยาแอสไพรนิ และยากล่มุ NSAID เด็ด ขาดเพราะอาจทําใหเ้ ลือดออกง่ายและมากขนึ หากพบวา่ ผปู้ วยอาเจยี นมาก ปวดท้องมาก ไขล้ ดลงอยา่ ง รวดเรว็ ตัวเยน็ ผดิ ปกติ ไมป่ สสาวะนานกวา่ 6 ชวั โมง ควรรบี มา พบแพทยโ์ ดยเรว็ ทีสดุ

การปองกัน โรคไขเ้ ลือดออกสามารถปองกันได้ โรคไข้เลือด ดงั นี ออก ปองกันไมใ่ หย้ ุงลายกัด โดยสวมใสเ่ สอื ผา้ ทีปกปดมดิ ชดิ ใชส้ าร ไล่ยุงชนดิ ต่างๆ เชน่ DEET รวมถึงปองกันไมใ่ หย้ ุงลายเขา้ มา หลบซอ่ นในบา้ น ทังนี ยุงลายมกั กัดในเวลากลางวนั มากกวา่ กลางคืน ทําลายแหล่งเพาะพนั ธุย์ ุงลายบรเิ วณบา้ นและใกล้เคียง ดว้ ยการ ปดฝาภาชนะทีมนี าํ ขงั ไมใ่ หย้ ุงเขา้ ไปวางไขไ่ ด้ เปลียนนาํ ในภาชนะ ทีปดไมไ่ ด้ เชน่ แจกัน ทกุ สปั ดาห์ ปล่อยปลากินลกู นาํ ในอ่างบวั ปรบั ปรงุ สภาพแวดล้อมบรเิ วณบา้ นใหส้ ะอาดปราศจากเศษวสั ดุ ทีอาจมนี าํ ขงั ได้ เชน่ ขวดเก่า กระปองเก่า เปนต้น ในรายทีอายุมากกวา่ 9 ป และนอ้ ยกวา่ 45 ป รว่ มกับมปี ระวตั ิ เคยเปนไขเ้ ลือดออกมาแล้ว อาจพจิ ารณาฉีดวคั ซนี ปองกันไข้ เลือดออกจากสายพนั ธุอ์ ืน

ชอื นายภัชรพล ลิมกิตติคณุ ชอื เล่น เอิรธ์ ชั น ม . 6 / 8 เ ล ข ที 3 เ กิ ด วั น ที 4 ธั น ว า ค ม พ . ศ . 2 5 4 5 ชอื นางสาวนพิ าดา เกตพุ จิ ติ ร ชอื เล่น นดั MEMBERS ชั น ม . 6 / 8 เ ล ข ที 1 2 เ กิ ด วั น ที 2 0 กุ ม ภ า พั น ธ์ พ . ศ . 2 5 4 6 M.6/8 ชื อ น า ง ส า ว ก น ก ว ร ร ณ ส ม พ ล เ กิ ด วั น ชั น ม . 6 / 8 เ ล ข ที 1 3 เ กิ ด วั น ที 1 6 ธั น ว า ค ม พ . ศ . 2 5 4 5 โรงเรยี นหาดใหญว่ ทิ ยาลัยสมบูรณก์ ลุ กันยา

ชอื นางสาวธนวรรณ กิตติรตั นสมบตั ิ ชอื MEMBERS เล่น เนย ชั น ม . 6 / 8 เ ล ข ที 2 5 เ กิ ด วั น ที 5 M.6/8 พฤษภาคม พ.ศ. 2546 ชอื นางสาวนสิ รี แตมามุ ชอื เล่น เฟรชชี ชั น ม . 6 / 8 เ ล ข ที 4 1 เ กิ ด วั น ที 1 7 กุ ม ภ า พั น ธ์ พ . ศ . 2 5 4 6 โรงเรยี นหาดใหญว่ ทิ ยาลัยสมบูรณก์ ลุ กันยา

DENGUE FEVER THAN YOU