Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore ความรู้ทั่วไป ห้องสมุด

ความรู้ทั่วไป ห้องสมุด

Published by koko-0990, 2021-12-19 12:50:48

Description: ความรู้ทั่วไป ห้องสมุด

Search

Read the Text Version

ประวัติของห้องสมุดในประเทศไทย สมัยกรุงสุโขทัย ผู้คิดประดิษฐ์ตัวอักษรไทยซ่ึงใช้กัน อยู่ในปัจจุบันน้ีคือ พ่อขุนรามคาแหง เก็บรักษาไว้ท่ีหอ ไตร สมัยกรุงศรีอยุธยา มีการเขียนหนังสือด้วยมือลงสมุด ข่อย ซ่ึงสมเด็จพระนารายณ์มหาราชรวบรวมจัดเก็บไว้ ที่หอหนังสือหลวงภายในพระบรมมหาราชวัง เม่ือคร้ัง เสียกรุงคร้ังท่ี 2 ถูกพม่าเผาพระราชวัง วัด บ้านเรือน ประชาชนเสียหายมาก หนังสือก็ถูกเผาไปมากเช่นกัน สมัยกรุงธนบุรี พระเจ้ากรุงธนบุรีได้จัดต้ังหอหลวงข้ึน สาหรับเก็บรวบรวมคัมภีร์พระไตรปิฎกในส่วนท่ีเหลือ และได้ขอยืมมาจากเมืองนครศรีธรรมราชเพ่ิมเติมอีก ส่วนหน่ึง

รัชกาลท่ี 5 ได้สร้างหอพระสมุดวชิรญาณข้ึนเพ่ือเฉลิม พระเกียรติสนองคุณพระชนกนาถ ซึ่งต่อมาภายหลังโปรดเกล้า ฯ ให้รวมหอพระมณเฑียรธรรม หอพระสมุดวชิรญาณ และหอ พุทธสังคหะเข้าด้วยกัน และให้ใช้ช่ือว่า “หอพระสมุดสาหรับพระ นคร” ต้ังอยู่ภายในพระบรมมหาราชวัง และภายหลังรัชกาลท่ี 6 ได้ย้ายมาอยู่ท่ีตึกถาวรหน้าวัดมหาธาตุฯ ด้านสนามหลวง เพื่อ ใช้เป็นที่เก็บรวบรวมหนังสือประเภทต่าง ๆ ได้แก่ หนังสือ พระพุทธศาสนา หนังสือไทย และหนังสือต่างประเทศ หนังสือ เก่ามีคุณค่าหายากเช่น ไตรภูมิพระร่วง พระราชกฤษฎีกา และ ตานานเขียนสมัยกรุงศรีอยุธยาหลายเร่ือง จดหมายเหตุความ ทรงจาของกรมหลวงนรินทรเทวี ต้นร่างพระราชนิพนธ์ใน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวอีก 6 เรื่อง คือ ปลุกใจ เสือป่า แบบส่ังสอนเสือป่าและลูกเสือ การราชาภิเษกพระราม บ่อเกิดแห่งรามเกียรต์ิ พระนลคาหลวง และโองการแช่งนา้ ส่วนหนังสือต่างประเทศท่ีซ้ือไว้ในหอพระสมุดน้ันเป็นเร่ือง เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ไทยท่ีชาวต่างประเทศเขียนไว้ในเร่ือง ต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับประเทศไทย ซึ่งจะใช้เป็นหลักฐานทาง ประวัติศาสตร์ได้เป็นอย่างดี หอพระสมุดวชิรญาณมีความสาคัญเพราะเป็นสถานท่ีรวบรวม หนังสือไทยท่ีเป็นต้นฉบับตัวเขียนด้วยมือไว้ได้มากท่ีสุดใน ขณะน้ัน ซึ่งบันทึกเร่ืองราวต่าง ๆ ของเมืองไทยท่ีมีทาแต่เดิม และแต่งข้ึนใหม่ให้แพร่หลาย และคงอยู่มาจนถึงทุกวันน้ี



1. หอสมุดแห่งชาติ นบั เปน็ หอ้ งสมดุ ท่ใี หญ่ทส่ี ดุ ในประเทศ ดาเนนิ การโดยรฐั บาลหนา้ ทีห่ ลัก คือรวบรวมหนังสอื สงิ่ พิมพ์และสอ่ื ความรู้ ทุกกอยา่ งทีผ่ ลติ ข้นึ ในประเทศ และทุกอยา่ งทเ่ี ก่ียวกบั ประเทศ ไมว่ า่ จะจัดพิมพ์ ในประเทศใด ภาษาใด 2. ห้องสมุดประชาชน ปกครองของแตล่ ะประเทศ ตามความหมายเดมิ ห้องสมดุ ประ ชาชนเป็น ห้องสมดุ ท่ปี ระชาชนตอ้ งการใหม้ ีในชมุ ชน 3. ห้องสมุดมหาวิทยาลัย เป็นหอ้ งสมุดท่ตี ั้งอยู่ใน สถานศกึ ษาระดบั อุดมศึกษาทาหนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ การ เรยี นการสอนตามหลกั สตู ร โดยการจดั รวบรวมหนงั สือและสอื่ ความรอู้ ืน่ ๆ ในหมวดวิชาตา่ ง ๆ ตามหลัก สตู ร ชว่ ยเหลอื ในการค้นควา้ วจิ ัยของอาจารย์ และนกั ศึกษา 4. ห้องสมุดโรงเรียน เปน็ ห้องสมดุ ทตี่ ง้ั อยู่ในโรงเรยี นมัธยม และ โรงเรียนประถมศึกษา มหี นา้ ที่ สง่ เสริมการเรียนการสอนตามหลกั สตู รโดย การรวบรวมหนงั สือและสอ่ื ความรอู้ ื่น ๆ ตามรายวชิ า แนะนาสั่งสอนการใช้ หอ้ งสมุดแก่นกั เรยี น 5. ห้องสมุดเฉพาะ คอื ห้องสมุดซง่ึ รวบรวมหนังสอื ในสาขาวิชาบาง สาขาโดยเฉพาะ มกั เป็นสว่ น หนึง่ ของหน่วยราชการ องคก์ าร บริษทั เอกชน หรือธนาคาร ทาหน้าท่จี ดั หา หนังสือและให้บริการความรู้ ข้อมลู และขา่ วสาร เฉพาะเรอื่ งท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั การดาเนินงานของหน่วยงานน้นั ๆ

1.แต่งกายให้สุภาพเรียบร้อย 2. สารวมและไม่ส่งเสียงดังในห้องสมุดเน่ืองจาก อาจรบกวนสมาชิกท่านอ่ืนได้ 3. ห้ามนาอาหาร และเคร่ืองด่ืมทุกชนิดเข้ามาใน ห้องสมุด 4. วางกระเป๋าหนังสือหรือสัมภาระต่าง ๆ ไว้ท่ีล็อค เกอร์ที่ทางห้องสมุดจัดเตรียมไว้ 5. เมื่อลุกจากเก้าอ้ีควรเล่ือนเก้าอ้ีเก็บเข้าท่ีให้ เรียบร้อย 6. เมื่ออ่านหนังสือเสร็จแล้วให้นักเรียนวางหนังสือ เหล่าน้ัน ไว้ในท่ีพักหนังสือท่ีทางห้องสมุด จัดเตรียมไว้ 7. รักษามารยาทการมาก่อน-หลังในการให้บริการ ยืมคืนหนังสือ 8.ไม่ฉีก ขีดเขียนหรือทาเคร่ืองหมายใด ๆ ลงใน หนังสือห้องสมุด 9. ไม่นาหนังสือ วารสารหรือหนังสือพิมพ์ออกจาก ห้องสมุดโดยไม่ได้รับอนุญาต 10. ไม่กระทาการใด ๆ อันเป็นการทาลายทรัพย์ สมบัติของห้องสมุด 11. เม่ือมีปัญหาในการใช้ห้องสมุด สามารถ สอบถามได้ท่ีคุณครูบรรณารักษ์

บริการยืม – คืน เปน็ บรกิ ารท่ีจัดขน้ึ เพื่ออานวยความสะดวก และ ประโยชน์แกผ่ ใู้ ช้บริการในการใชว้ ัสดหุ ้องสมดุ ท่ี ห้องสมุดได้จัดหามาไว้ บรรณารักษ์ หรือเจ้าหนา้ ท่ี หอ้ งสมุด มหี นา้ ท่ีรับผิดชอบคือการใหบ้ ริการยืม การ รับคนื บริการจอง บรกิ ารยมื ตอ่ บรกิ ารตรวจสอบ ขอ้ มูลการยืม-คืน การจดั การระเบยี นสมาชิกและการ ให้บรกิ ารทาบตั รสมาชกิ การต่ออายสุ มาชิก การติดตามทวงถามหน้ีสนิ บริการตรวจสอบและ รบั รองการปลอดหนสี้ ิน (กรณีนกั เรยี นลาพักการ เรียน/ลาออก/จบการศกึ ษา) การเกบ็ เงนิ คา่ ปรับและ ค่าธรรมเนียมต่างๆโดยการยืมทรพั ยากรในแตล่ ะ ประเภทจะมกี ารกาหนดระยะเวลาทแ่ี ตกตา่ งกนั ไปตาม ความเหมาะสม รวมไปถึงสถานะภาพของสมาชกิ ดว้ ย เช่น นกั เรียนมขี ีดจากัดในการยืมไดส้ งู สดุ 3เลม่ ใน ระยะเวลา 1 สปั ดาห์ สว่ นคณุ ครสู ามารถยืมไดส้ ูงสุด จานวน 5 เล่ม เปน็ เวลา 1 สัปดาห์ เปน็ ต้น ทัง้ น้ขี นึ้ อยู่ กับนโยบายของแต่ละห้องสมุดดว้ ย

หมายถึง วสั ดุ ทกุ รปู แบบท่ีแหลง่ เรยี นร้ตู ่างๆได้ คัดเลอื ก จดั หา จดั เกบ็ เพอื่ ใหผ้ ใู้ ชไ้ ด้ อา่ นและศึกษาค้นคว้า และยังหมายถงึ วัสดุหรอื สือ่ (Media) ทีใ่ ชบ้ รรจุ สารนเิ ทศ เพ่อื ใช้ในการถ่ายทอด สารนเิ ทศ และสามารถจบั ต้องได้ โดยทว่ั ไป ทรัพยากรสารสนเทศ แบง่ เป็น 3 ประเภทใหญ่ คอื วสั ดุตีพิมพ์ วัสดไุ ม่ตพี ิมพ์ และ ส่อื อิเล็กทรอนิกส์ ดังน้ี 1. วัสดุตีพิมพ์ (printed materials) คอื วสั ดุ ที่ใช้ตวั อักษรในการส่ือความหมายและพิมพ์ดว้ ยระบบการพิมพ์ ต่าง ๆ จาแนกตามแหล่งทีม่ าของขอ้ มลู ความรู้ ความคิดและ ประสบการณ์ท่ีเป็นเนือ้ หาต่าง ๆ ตามลาดับแหล่งทเ่ี กิดได้เปน็ 3 ประเภทคือ สิง่ พมิ พ์ปฐมภมู ิ สง่ิ พิมพ์ทตุ ยิ ภูมิ และส่งิ พมิ พต์ ติย ภูมิ 2. วัสดุไม่ตีพิมพ์ หมายถึง โสตทัศนวสั ดุ และแหล่งขอ้ มลู อน่ื ๆ ไดแ้ ก่ 1. แผนทแี่ ละหนังสือแผนท่ี (maps and atlas) 2. วสั ดยุ ่อสว่ น 3. โสตวัสดุ 4. ทศั นวัสดุ 3. สื่ออิเล็กทรอนิกส์ จากความก้าวหน้าของ วิทยาการคอมพิวเตอร์ ขอ้ มูลปฐมภมู ิ ขอ้ มูลทุตยิ ภูมิ และข้อมลู ตตยิ ภูมิ ถูกนามาบันทกึ และจดั เกบ็ เป็น ฐานขอ้ มูล (database)

แหล่งสารสนเทศ หมายถึง แหลง่ ทเ่ี กดิ แหลง่ ผลติ แหล่งรวบรวมหรือ ศนู ยร์ วมทรพั ยากร สารสนเทศ เพือ่ ให้บริการ ความรู้ ข่าวสารตา่ งๆ แกผ่ ู้ใช้บริการโดยตรง แบ่งออกเปน็ ประเภทต่างๆไดด้ ังน้ี 1. หอ้ งสมุด 2. ศูนยส์ ารสนเทศ 3. พพิ ิธภัณฑ์ 4. หอจดหมายเหตุ 5. แหลง่ สารสนเทศท่เี ป็นบุคคล 6. แหลง่ สารสนเทศที่เป็นสถานท่ี 7. แหลง่ สารสนเทศอินเทอร์เน็ต 8. แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน

ประโยชน์ของห้องสมุด ห้องสมุดเป็นแหล่งท่ีจัดหา รวบรวมทรัพยากร สารสนเทศ อันจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อตัว บุคคลและสังคมในด้านต่าง ๆ ดังต่อไปน้ี 1. ด้านการเรียนการสอน 2. ด้านการค้นคว้าวิจัย เพ่ือให้เกิดความรู้ใหม่ 3. ด้านศิลปวัฒนธรรม (สะสมความคิด วัฒนธรรม มรดกของชาติ) 4. ด้านการดารงชีวิต 5. ด้านเศรษฐกิจ (ช่วยประหยัดในการหา ความรู้ สร้างอาชีพให้คน) 6. ใช้ข้อมูลในการตัดสินใจได้อย่างถูกต้อง เหมาะสม

ห้องสมุดท่ีดีน้ันควรมีการจัดบริการท่ีสนองตอบ ความต้องการของผู้ใช้ได้อย่างกว้างขวาง ผู้ใช้ได้รับ ความสะดวก รวดเร็วและสามารถใช้ห้องสมุดในการ เพ่ิมพูนความรู้ ตลอดจนนาเอาความรู้ท่ีได้ไป ประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจาวันได้เป็น อย่างดี ดังน้ันห้องสมุดท่ีดีควรมีลักษณะดังน้ี จัดขึ้นเพ่ือใช้วัสดุต่าง ๆ ในห้องสมุดไม่ใช่มีไว้เพ่ือ เก็บไว้ดูสวยงาม มีบรรณารักษ์ท่ีมีความรู้ไว้บริหารงาน มีชั้นเปิดเป็นท่ีเก็บหนังสือเพ่ือให้ผู้ใช้ห้องสมุด สามารถค้นหาหนังสือได้อย่างสะดวก มีอาคาร สถานท่ีท่ีถูกสุขลักษณะ การถ่ายเทอากาศดี แสงสว่างเพียงพอและอยู่ในบริเวณท่ีสงบ วัสดุต่าง ๆ ในห้องสมุดมีการจัดการไว้เป็นหมวดหมู่ มีการให้บริการแก่ผู้ใช้อย่างกว้างขวางท้ังเป็นกลุ่ม และรายบุคคล มีงบประมาณสาหรับการดาเนินงานอย่างแน่นอน พยายามขยายกิจการและการให้บริการสู่สังคมหรือ ประชาชนให้มากท่ีสุด มีจุดมุ่งหมายในอันท่ีจะส่งเสริมความเจริญของ สังคมทุกวิถีทาง


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook