สรุปกายจิตสมอง 1-65

ก คำนำ ตามท่ีรัฐบาลกำหนดนโยบายในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตให้ผู้สูงอายุมีอาชีพเสริม มีรายได้และมี สุขภาพร่างกายแข็งแรง โดยให้ทุกภาคส่วน จะต้องร่วมมือกัน ในการจัดกิจกรรมให้กับผู้สูงอายุนั้น ทั้งน้ี กระทรวงศึกษาธิการได้มุ่งเน้นให้ร่วมรณรงค์ส่งเสริมสุขภาพกายและจิตสำหรับผู้สูงอายุ เพื่อเป็นส่วนหน่ึงในการ ขับเคลอ่ื นนโยบายสร้างความเข้มแข็งของสังคม ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บและอบายมุข ฉะน้ันเพื่อให้การดำเนินงาน เป็นไปตามนโยบายและบรรลุตามวตั ถุประสงค์ น้นั สังคมท่ีมีการเปล่ียนแปลงอย่างรวดเร็วจากระบบเกษตรกรรมไปสู่ระบบอุตสาหกรรมทำให้เกิ ด ภาวะที่มีการแขง่ ขันกนั มากขึ้น ต่างคนต่างอยู่มากขน้ึ พึ่งพาอาศยั กันนอ้ ยลงครอบ ครัวเปลยี่ นแปลงจากการอยู่กัน เป็นครอบครัวใหญ่มปี ู่ยา่ ตายาย พ่อแม่ลูก กลายเป็นครอบครวั เลก็ ๆ ลำพังพ่อแมล่ กู ทำให้ผู้สูงอายุขาดความสนใจ จากลูกหลาน นอกจากน้ี ภาระหน้าที่ทางสังคมท่ีเคยกระทำมาก็ขาดหายไปจะเนื่องจากเกษียณอายุหรือจากบุตร หลานไม่อยากให้ทำงานต่อไปด้วยความหวังดีว่าทำงานหนักมานานแล้ว สมควรที่จะพักผ่อนให้สบายก็ตาม การ ขาดภาระหน้าที่ความรับผิดชอบในสังคมนี้ อาจเปน็ เหตุให้กระทบตอ่ ความรสู้ ึกในคุณคา่ ของผู้สงู อายุเอง ทำให้เกิด ความรสู้ ึกนอ้ ยใจ เสียใจ เบื่อหน่าย แยกตัวออกจากสงั คมได้ กศน.ตำบลชาติตระการ จึงได้จัดทำโครงการตามนโยบายและ จัดทำสรุปผลการจัดโครงการให้ ผบู้ ริหารและบคุ คลท่สี นใจได้ทราบในภาพรวม โดยประมวลรายละเอียดและผลการจัดโครงการในคร้ังน้ีไว้ หากมี ข้อผดิ พลาดประการใด ผู้จัดทำขออภัยมา ณ โอกาสน้ี นางสาวนิภาพร พระคำสอน ครู กศน.ตำบลชาตติ ระการ มถิ ุนายน ๒๕๖๕

ข หนา้ สารบัญ 1 1 เรื่อง 4 - สรุปผลการดำเนนิ งาน 5 - ส่วนท่ี ๑ รายละเอียดโครงการ 24 - ส่วนที่ ๒ วิธีการดำเนนิ การ ๒9 - สว่ นท่ี ๓ เนอื้ หาสาระ - สว่ นที่ ๔ ผลการดำเนินงาน 32 - สว่ นที่ ๕ สรปุ ผลโครงการ อภิปรายผล และขอ้ เสนอแนะ ภาคผนวก - เอกสารทเี่ กี่ยวขอ้ ง - ภาพประกอบกจิ กรรม - แบบประเมนิ ความพึงพอใจ - จดั ทำโดย

สรปุ ผลการดำเนินโครงการ โครงการจัดและสง่ เสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชวี ิต เพ่อื คงพัฒนาการทางกาย จิต และสมอง ของผ้สู งู อายุ (มิตสิ ุขภาพ มติ สิ งั คม) ตำบลชาติตระการ *************************************************************************************************** ส่วนท่ี 1 รายละเอยี ดโครงการ โครงการจัดและสง่ เสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชีวติ เพือ่ คงพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผ้สู งู อายุ (มติ สิ ุขภาพ มิติสังคม) ตำบลชาตติ ระการ แผนงาน งบประมาณ : กจิ กรรมการพฒั นาคุณภาพชวี ิตผ้สู ูงอายุ งบรายจ่ายอืน่ งบประมาณ ๒,๘๐๐.- บาท ลักษณะโครงการ : ( / ) โครงการตอ่ เนื่อง ( ) โครงการใหม่ กลุม่ ผูร้ บั ผิดชอบ : การศึกษาตอ่ เน่ือง ๑. โครงการจัดและสง่ เสริมการจดั การศกึ ษาตลอดชวี ิต เพอื่ คงพัฒนาการทางกาย จติ และสมอง ของผู้สูงอายุ (มติ ิสขุ ภาพ มิติสังคม) ตำบลชาตติ ระการ ๒. สอดคล้องกบั นโยบาย และจุดเน้นการดำเนนิ งาน กศน. สอดคลอ้ งกบั มาตรฐานกศน. มาตรฐานการศึกษาตอ่ เนื่อง มาตรฐานท่ี ๑ คณุ ภาพของผู้เรยี นการศึกษาต่อเนอ่ื ง ๑.๑ ผู้เรียนการศึกษาต่อเนอื่ งมีความรู้ ความสามารถ และทกั ษะ และหรอื คุณธรรมเป็นไป ตามเกณฑ์การจบหลักสตู ร ๑.๒ ผู้จบหลักสตู รการศกึ ษาตอ่ เน่ืองสามารถนำความรู้ท่ีได้ไปใช้ หรือประยุกตใ์ ชบ้ นฐาน ค่านยิ มรวมของสังคม ๑.๓ ผจู้ บหลกั สูตรการศึกษาต่อเนื่องทน่ี ำความรู้ไปใช้จนเหน็ เปน็ ประจักษ์หรือตวั อย่างท่ีดี สอดคล้องกับนโยบาย และจดุ เนน้ การดำเนนิ งาน กศน. 3.2 ดา้ นการสร้างสมรรถนะและทกั ษะคุณภาพ 4) สง่ เสรมิ การจดั การศึกษาของผูส้ งู อายุ เพื่อให้เปน็ Active Ageing Workforce และ มี Life skill ในการดำรงชวี ิตทีเ่ หมาะกบั ช่วงวัย ๓. หลกั การและเหตุผล การมสี ุขภาพร่างกายแข็งแรงและมีสุขภาพจิตทดี่ ี สามารถปฏิบตั ิหน้าที่ประจำวันได้อย่างมี ประสิทธิภาพ และดำเนินชวี ิตอยู่ในสังคมอย่างมีความสุข เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุที่มีสุขภาพดีและมีคุณภาพชีวิตที่ดี คนทุกวัยจึงควร เตรยี มความพร้อมด้านสุขภาพเพื่อเป็นผ้สู ูงอายุที่มีศกั ยภาพในอนาคต ส่ิงที่ควรรับรู้ในการ เตรียมความพรอ้ มด้าน สุขภาพ ดังนี้ องค์ประกอบของการเตรียมความพร้อมด้านสุขภาพ การเตรียมความพร้อมด้านสุขภาพในช่วงวัย ตา่ ง ๆ การเปลีย่ นแปลงดา้ นสุขภาพในวยั สงู อายุ การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพทางรา่ งกายและสร้างเสรมิ สุขภาพจติ ใจ ปญั หาทางด้านจติ ใจ มักจะเกิดจากความร้สู ึกสูญเสยี โดยเฉพาะเกีย่ วข้องกับความสามารถของตนเอง เช่น การเคยเป็นที่พึ่ง เป็นผู้นำให้กับคนอ่ืน การเป็นท่ียอมรับและยกย่องจากคนข้างเคียงเพื่อนฝูงหรือสังคมการขาดท่ี

พงึ่ เชน่ ผู้ใกล้ชิด เพื่อนสนิทถึงแก่กรรม เป็นต้น นอกจากน้ี การที่สุขภาพไม่แข็งแรงพอท่ีจะปฏิบตั ิภารกิจต่างๆใน ชีวิตประจำวันได้ ขาดการติดต่อไปมาหาสู่กับผู้อื่น บุตรหลานก็เติบโตมีครอบครัวแยกย้ายกันไป ทำให้เกิด ความรู้สึกเหงา ว้าเหว่ ไม่สบายตามร่างกาย ปวดเมื่อย ไม่มีแรง นอนไม่หลับ เบ่ืออาหาร ปัญหาทางด้านสังคม ก็ เปน็ อกี ด้านหนงึ่ ท่กี อ่ ให้เกิดความเครยี ดทางจติ ใจได้มาก กศน.ตำบลชาติตระการ จงึ ไดจ้ ดั ทำโครงการจัดและสง่ เสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชีวติ เพือ่ คง พฒั นาการทางกาย จติ และสมองของผ้สู ูงอายุ (มิตสิ ุขภาพ มิติสงั คม) เพ่ือใหผ้ ู้สงู อายุมีความรคู้ วามเข้าใจสามารถ ดูแลตนเองไดท้ งั้ ทางรา่ งกาย จติ ใจ และสมอง สามารถดำรงชีวติ ในสงั คมได้อยา่ งมีความสุข มีความรู้ ความเขา้ ใจ ในการปลูกกญั ชง-กญั ชา และใช้กญั ชง-กญั ชาในการรกั ษาโรค ในวนั ท่ี ๒๒ มิถุนายน ๒๕๖๕ ณ ศาลา อเนกประสงค์ วัดนาจาน หมู่ ๔ ตำบลชาติตระการ อำเภอชาติตระการ จงั หวัดพิษณโุ ลก ๔. วัตถปุ ระสงค์ ๑. เพอ่ื พัฒนาผ้สู ูงอายใุ นการชะลอความเส่ือมของรา่ งกาย มสี มรรถภาพรา่ งกายแข็งแรง ๒. เพื่อให้ผู้สูงอายุมีสขุ ภาพจิตใจท่เี ข้มแขง็ มีความสขุ มคี วามเช่ือมั่น เห็นคุณค่าในตนเอง ๓. เพือ่ ให้ผสู้ งู อายสุ ามารถคิดอย่างมเี หตุมผี ล มที กั ษะในการสอ่ื สาร การวางแผนและการแก้ไขปัญหา ในการดูแลสขุ ภาพของตนเองได้ ๔. เพ่ือให้ผู้สูงอายุ มีความรคู้ วามเข้าใจในการปลูกกัญชง-กัญชา และใช้กญั ชง-กัญชาในการรกั ษาโรค ๕. เปา้ หมาย เชงิ ปริมาณ - ประชาชน จำนวน ๔๐ คน - บคุ ลากรท่ีเก่ียวข้อง จำนวน ๓ คน รวมทัง้ สิน้ ๔๓ คน เชิงคุณภาพ ผู้สูงอายุชะลอความเส่ือมของร่างกาย มีสมรรถภาพร่างกายแข็งแรง มีสุขภาพจิต ใจท่ีเข้มแข็งมีความสขุ มีความเช่ือม่ัน เห็นคุณคา่ ในตนเอง สามารถคิดอย่างมีเหตุมีผล มีทักษะในการสอื่ สาร การ วางแผนและการแก้ไขปัญหาในการดูแลสุขภาพของตนเองได้ มีความรู้ความเข้าใจในการปลูก กัญชงและกัญชา และใช้กญั ชงและกญั ชาในการรักษาโรค 6. สถานที่ ณ ศาลาอเนกประสงค์ วดั นาจาน หมู่ ๔ ตำบลชาติตระการ อำเภอชาตติ ระการ จงั หวัดพษิ ณโุ ลก 5. งบประมาณท่ไี ด้รบั - 2,800.- บาท 6. ผู้รับผิดชอบโครงการ - กศน.อำเภอชาตติ ระการ - งานการศึกษาตอ่ เน่ือง กศน.อำเภอชาติตระการ จงั หวัดพิษณโุ ลก - ครูอาสาสมคั รฯ - ครู กศน.ตำบล ที่รับผดิ ชอบ

7. เปา้ หมายในการดำเนินโครงการ เป้าหมาย ประชาชนท่ัวไป จำนวน 40 คน ผลการดำเนนิ งาน 42 คน ชาย 9 คน หญงิ 33 คน

สว่ นที่ 2 วิธกี ารดำเนินการ ผดู้ ำเนนิ การจดั ทำโครงการจัดและสง่ เสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชีวิต เพ่ือคงพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ (มิติสุขภาพ มติ ิสงั คม) ได้ดำเนินการในการอบรมเก็บรวบรวมขอ้ มลู และการวเิ คราะห์ ข้อมลู ดังนี้ การดำเนนิ การจดั กิจกรรม 1. เตรียมการจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน - ประชุมวางแผนรูปแบบการจดั กิจกรรม - เลือกกจิ กรรมทจ่ี ะจัดกจิ กรรมการเรยี นการสอน - มอบหมายงานให้บุคลากรทเี่ กย่ี วข้อง - ติดตอ่ ประสานงานในการจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน 2. วธิ กี ารดำเนนิ งาน - เขยี นเสนอโครงการ - เสนอโครงการ - เตรยี มการจัดกิจกรรมโครงการ 1. เตรยี มการกอ่ นการจัดกิจกรรมโครงการ - การจดั เตรียมเอกสารโครงการ - ติดต่อสถานท่ี - จัดชดุ วทิ ยากร - อนื่ ๆ 2. ติดต่อประสานงานเครือข่าย - จัดการกจิ กรรมโครงการตามแผนทว่ี างไว้ - ลงทะเบียนผเู้ ข้าร่วมการกิจกรรมโครงการ - วทิ ยากรใหค้ วามรู้ - จดั กจิ กรรมกลมุ่ ย่อย - สรุปกิจกรรมย่อย - ปดิ โครงการ - สรุปรายงานผลการจดั กจิ กรรมโครงการเป็นรปู เลม่ - รายงานผลการจดั กิจกรรมโครงการใหผ้ ู้ท่เี ก่ียวข้องรบั ทราบ

สว่ นท่ี 3 เนอื้ หาสาระ ผู้ดำเนินการจัดทำโครงการจัดและส่งเสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชีวติ เพื่อคงพฒั นาการทางกาย จิต และ สมองของผูส้ งู อายุ (มติ สิ ุขภาพ มติ สิ ังคม) ได้อบรมศกึ ษา ดังนี้ 1. สขุ ภาพกาย สขุ ภาพกาย หมายถึง สภาพของรา่ งกายท่เี จริญเติบโต แข็งแรง สมบรู ณ์ ปราศจากโรคภัยไข้เจบ็ ไม่ ทุพพลภาพ อวยั วะตา่ งๆ อยู่ในสภาพทดี่ ีมคี วามสมบูรณแ์ ข็งแรงสามารถทำงานได้ตามปกติ และมีความสมั พันธก์ ัน ทกุ สว่ นไดเ้ ปน็ อย่างดีและก่อใหเ้ กิดประสทิ ธภิ าพในการทำงานด้วย การการดแู ลสุขภาพ และสง่ เสรมิ สุขภาวะและสขุ อนามยั ๑. การการดแู ลสขุ ภาพ ๑.๑ การดแู ลสุขภาพตนเองในสภาวะปกติ เปน็ การดแู ลสขุ ภาพตนเอง และสมาชิกในครอบครวั ใหม้ สี ุขภาพแขง็ แรง สมบรู ณ์อยเู่ สมอ ได้แก่ ๑. การดแู ลสง่ เสรมิ สุขภาพ เพ่อื ใหส้ ุขภาพแข็งแรง สามารถดำเนนิ ชวี ิตไดอ้ ย่างปกตสิ ขุ เช่น การออกกำลงั กาย การสร้างสุขวิทยาสว่ นบุคคลท่ดี ี ไม่ดื่มสุรา ไม่สูบบหุ รี่ หลกี เลี่ยงจากส่ิงท่เี ปน็ อนั ตรายตอ่ สุขภาพ ๒. การปอ้ งกนั โรค เพ่ือไม่ให้เจบ็ ป่วยเป็นโรค เช่น การไปรบั ภมู ิคมุ้ กนั โรคต่างๆ การไปตรวจ สขุ ภาพ การป้องกนั ตนเองไม่ใหต้ ดิ โรค ๑.2 การดแู ลสขุ ภาพตนเองเมื่อเจ็บปว่ ย - การดูแลสุขภาพตนเอง ใหม้ สี ขุ ภาพสมบูรณ์ และแข็งแรงอยู่เสมอ จะต้องปฏิบตั ิกิจกรรม ในดา้ น การส่งเสรมิ สุขภาพอยา่ งสม่ำเสมอ ในชวี ิตประจำวัน โดยยดึ หลกั สขุ บญั ญตั ิ 10 ประการ และสำรวจสขุ ภาพ ตนเอง ดังน้ี 1. ดูแลรกั ษารา่ งกาย และของใชใ้ ห้สะอาด ๑.๑ อาบน้ำทุกวนั อยา่ งนอ้ ยวันละ 2 ครัง้ ๑.๒ การรกั ษาอนามยั ของดวงตา ดวงตาเป็นอวยั วะสำคัญ เราควรหวงแหน และใหค้ วามเอา ใจใส่ ควรปฏิบัติดงั น้ี ๑.๒.๑ อา่ น หรือเขยี นหนังสือในระยะหา่ งประมาณ 1 ฟตุ โดยมีแสงสวา่ งเพียงพอ แสงเข้า ทางด้านซ้ายหรือตรงข้ามกับมอื ที่ถนัด หากรู้สกึ เพลยี สายตา ควรพักผ่อนสายตา โดยการหลับตา หรือมองไปไกลๆ ชว่ั ครู่ ๑.๒.๒ ดูโทรทศั นใ์ นระยะห่างอยา่ งน้อย 1 เมตรครงึ่ ๑.๒.๓ บำรงุ สายตาดว้ ยการรับประทานอาหารท่ีมคี ุณค่า เชน่ มะละกอสุก ฟักทอง และผักบุ้ง เป็นต้น ๑.๒.๔ ใสแ่ ว่นกนั แดด ถ้าจำเป็นต้องมองในท่ีๆ มแี สงสวา่ งมากเกนิ ไป ๑.๒.๕ ตรวจสายตาอยา่ งน้อยปลี ะ 1 ครั้ง โดยแผน่ ทดสอบสายตา (E-Chart) ถ้าสายตา ผิดปกติ ให้พบจกั ษุแพทย์ เพ่ือตรวจสอบ และประกอบแว่นสายตา ๑.๓ การรกั ษาอนามัยของหู หูเปน็ อวัยวะท่ีสำคญั อยา่ งหน่ึงของรา่ งกาย ท่ีจะต้องเอาใจใส่ ดแู ลใหถ้ กู ต้อง ดังนี้ ๑.๓.๑ เช็ด บริเวณใบหู และรูหู เทา่ ที่น้ิวจะเข้าไปได้ หา้ มใช้ของแข็งแคะเข่ียใบหู รหู ู ๑.๓.๒ คนที่มีประวัติวา่ มกี ารอกั เสบของหู ต้องระวงั ไม่ให้น้ำเข้าหเู ด็ดขาด

๑.๓.๓ หากมีน้ำเข้าหู ให้เอียงหูข้างน้นั ลง นำ้ จะค่อยๆ ไหลออกมาไดเ้ อง หรอื ใชไ้ ม้พนั สำลีเช็ด บรเิ วณชอ่ งหดู ้านนอก ๑.4 ใส่เสอ้ื ผ้าที่สะอาด ไม่อบั ชื้น และให้ความอบอุน่ เพียงพอ การรักษาความสะอาดของเสอื้ ผ้า เครื่องนุ่งห่ม และเครื่องนอนเปน็ ส่งิ สำคญั เสอื้ ผ้าท่ใี ช้แลว้ ทงิ้ ชั้นนอกและชั้นใน ต้องมีการทำความสะอาดดว้ ยสบู่ หรือผงซกั ฟอกทกุ ครั้ง นำไปผึ่งหรือตากแดดให้แหง้ ประการ สำคญั การสวมเสื้อผ้า ต้อใชใ้ ห้เหมาะสมกบั สภาพอากาศ ไมใ่ สเ่ ส้ือผา้ ซ้ำๆ หรือซักไมส่ ะอาด อบั ชื้น เพราะจะทำ ใหเ้ กดิ โรคผิวหนงั ได้ 2. รกั ษาฟนั ให้แข็งแรง และแปรงฟนั ทุกวนั อยา่ งถูกต้อง - แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 คร้งั หลกี เลีย่ งขนมหวาน เชน่ ลกู อม แปรงฟนั หรอื บว้ นปากหลงั รับประทานอาหาร ไม่ใชฟ้ ันขบเคีย้ วของแขง็ 3. ล้างมือให้สะอาดก่อนรบั ประทานอาหาร และหลังการขับถ่าย ควรลา้ งมอื ให้สะอาดทุกครั้ง กอ่ นและหลงั การปรงุ อาหาร รวมทัง้ ก่อนรบั ประทานอาหาร และหลังการขับถา่ ย เป็นการปอ้ งกนั การแพร่เชื้อ และตดิ เชื้อโรคได้ ควรล้างมือใหถ้ ูกวธิ ี ดงั นี้ ๓.๑ ให้มือเปียกนำ้ ฟอกสบู่ ถูให้ทัว่ ฝ่ามอื ด้านหน้า และด้านหลังมอื ๓.๒ ถูตามง่ามนวิ้ มอื และซอกเลบ็ ใหท้ ว่ั เพื่อให้สงิ่ สกปรกหลุดออกไป พรอ้ มทง้ั ถูกข้อมือ ๓.๓ ล้างน้ำใหส้ ะอาด แลว้ เชด็ มือให้แห้งด้วยผา้ ทีส่ ะอาด 4. รับประทานอาหารสุก สะอาด ปราศจากสารอันตราย และหลกี เล่ียงอาหารรสจัด สีฉูดฉาด ๔.๑ เลอื กซื้ออาหารสด สะอาด ปลอดสารพิษ โดยคำนงึ ถึงหลัก 3 ป. คอื ประโยชน์ ปลอดภยั ประหยดั ๔.๒ ปรงุ อาหารทถ่ี ูกสขุ ลักษณะ และใชเ้ คร่ืองปรุงรสท่ถี ูกต้อง โดยคำนงึ ถึงหลัก 3 ส. คือ สงวนคุณคา่ สุกเสมอ สะอาดปลอดภัย ๔.๓ รับประทานอาหารใหค้ รบ 5 หมู่ เพยี งพอตอ่ ความต้องการของรา่ งกาย ๔.๔ รับประทานอาหารปรุงสักใหม่ และใชช้ ้อนกลางในการรับประทานอาหารรว่ มกัน ๔.๕ หลกี เลย่ี งการรับประทานอาหารสกุ ๆ ดิบๆ อาหารรสจัด อาหารใสส่ ีฉูดฉาด ๔.๖ ดมื่ นำ้ สะอาดอย่างน้อยวนั ละ 8 แก้ว 5. งดบหุ ร่ี สรุ า สารเสพยต์ ิด การพนนั และการสำส่อนทางเพศ ๕.๑ ไมเ่ สพสารเสพยต์ ิดทุกชนดิ เช่น บุหรี่ สุรา ยาบ้า กญั ชา กาว ทินเนอร์ ๕.๒ งดเล่นการพนันทุกชนิด ๕.๓ ไมม่ ่ัวสมุ ทางเพศ 6. สร้างความสัมพนั ธ์ในครอบครัวให้อบอุ่น ๖.๑ ทกุ คนในครอบครวั ช่วยกนั ทำงานบา้ น ๖.๒ มีการปรึกษาหารือ และแสดงความคดิ เหน็ รว่ มกนั ๖.๓ การเผือ่ แผ่น้ำใจซงึ่ กันและกัน ๖.๔ การทำบญุ และได้ทำกจิ กรรมสนุกสนานรว่ มกนั 7. ป้องกันอุบัติเหตุดว้ ยความไมป่ ระมาท ๗.๑ ดแู ล ตรวจสอบ และระมดั ระวังอุปกรณ์เครือ่ งใชภ้ ายในบา้ น เชน่ ไฟฟา้ เตาแก๊ส ของมี คม ธปู เทยี นทีจ่ ดุ บูชาพระ และไม้ขีดไฟ ๗.๒ ระมดั ระวงั เพ่ือปอ้ งกันอุบตั ิภยั ในทีส่ าธารณะ เช่น การใชถ้ นน โรงฝึกงาน สถานทีก่ ่อสรา้ ง และชมุ ชนแออดั เปน็ ต้น

8. ออกกำลงั กายสม่ำเสมอ และตรวจสขุ ภาพประจำปี การออกกำลังกายช่วยให้รา่ งกายแข็งแรง เจริญเติบโตสมวัย กระตุ้นให้กระดูกยาวข้นึ และ เข็งแรงขน้ึ ทำให้สูงสงา่ บคุ ลิกดี และยังชว่ ยผ่อนคลายความเครียด จากการทำงาน ตลอดจนเพม่ิ ภูมิต้านทานแก่ ร่างกาย โดย ๘.๑ ออกกำลงั กายอย่างนอ้ ยสปั ดาหล์ ะ 3 วัน ครั้งละ 20-30 นาที ๘.๒ ออกกำลงั กาย และเล่นกีฬาให้เหมาะสมกับสภาพร่างกาย และวัย ๘.๓ ตรวจสอบสขุ ภาพประจำปอี ย่างน้อยปลี ะคร้งั 9. ทำจติ ใจให้ร่าเริงแจม่ ใสอยู่เสมอ ๙.๑ พักผอ่ น และนอนหลบั ให้เพียงพอ ๙.๒ จดั สง่ิ แวดล้อมทั้งในบ้าน และนอกบา้ นใหน้ า่ อยู่ ๙.๓ มองโลกในแง่ดี ใหอ้ ภัย และยอมรบั ข้อบกพร่องของคนอืน่ ๙.๔ เมื่อมปี ญั หาไมส่ บายใจ ควรหาทางผ่อนคลาย ในทางท่ีถกู ต้องเหมาะสม 10. มีสำนึกตอ่ สว่ นรวม รว่ มสรา้ งสรรคส์ งั คม ใชท้ รพั ยากร เช่น นำ้ ไฟ อยา่ งประหยัด หลีกเล่ียงการใชว้ ัสดุ อุปกรณ์ท่ีก่อใหเ้ กดิ พิษต่อ สง่ิ แวดลอ้ ม เชน่ ถุงพลาสติก โฟม ตลอดจนการรว่ มมอื กัน รักษาความสะอาด และเปน็ ระเบียบของสถานที่ทำงาน และที่พกั เปน็ ต้น ๒. การส่งเสรมิ สุขภาพผู้สงู อายุ ควรอาศยั หลกั การเดยี วกับแนวปฏบิ ตั ิในการส่งเสรมิ สขุ ภาพ 5 ประการ ดังน้ี ๑. การสรา้ งนโยบายสาธารณะเพอ่ื ผ้สู งู อายุ โดยเนน้ ให้ทุกคนในชุมชน หรอื สังคม มขี ้อตกลงทางสงั คม ร่วมกนั รบั หลักการเดียวกันในการท่จี ะปฏบิ ัติเพ่ือให้ทุกคนในชมุ ชน หรือสงั คมมีสุขภาพท่ดี ี เช่น การกำหนด นโยบาย ไม่ใหม้ ีการทอดทงิ้ ผู้สูงอายุในชมุ ชน นโยบายหม่บู ้านปลอดอุบัติเหตุ นโยบายครอบครวั อบอ่นุ เปน็ ตน้ ๒. สรา้ งสภาพแวดล้อมที่เอ้ือต่อสุขภาพผสู้ ูงอายุ สิง่ แวดล้อมในท่นี ี้อาจจะเปน็ สิ่งแวดลอ้ มที่เป็นรูปธรรม หรอื นามธรรม ส่งิ แวดลอ้ มทเ่ี ป็นรปู ธรรมทใ่ี กล้ตัวผู้สงู อายุ ไดแ้ ก่ ครอบครวั ซ่งึ จะต้องให้ความรกั ความเอาใจใส่ มี การเกื้อหนุนดูแลผสู้ งู อายุ ขณะเดียวกันต้องมีปฏิสัมพันธใ์ นเชงิ รุก มีความเข้าใจกนั ชมุ ชน ก็เปน็ สิง่ แวดลอ้ มที่อยู่ รอบๆ ตัวผ้สู งู อายุนนั่ เอง ซึ่งต้องมีสว่ นรว่ มในการดูแลผู้สงู อายุในทกุ ๆ ดา้ น การดแู ลความเปน็ ระเบียบเรยี บร้อย ของบา้ น และส่งิ ท่ีอยอู่ าศยั รอบๆ บ้าน ก็จะทำให้ผูอ้ ยู่อาศัยรวมถึงผู้สูงอายุด้วยมีความอบอุ่น มสี ขุ ภาพดี และ ปลอดจากอุบัตเิ หตุตา่ งๆ สว่ นส่ิงแวดล้อมท่ีเป็นนามธรรม เช่น ขนบธรรมเนียมประเพณวี ัฒนธรรมในสงั คม ซึ่ง สงั คมไทยมขี ้อดีกวา่ ประเทศอื่นๆ ในหลายๆ ด้าน เชน่ ให้ความเคารพกตัญญูกตเวทตี ่อผู้สูงวยั ปปี ระเพณีรดนำ้ ดำ หัว รดน้ำสงกรานต์ เปน็ ตน้ ๓. การมีส่วนรว่ มของชมุ ชนในการดแู ลสง่ เสริมสขุ ภาพผู้สงู อายุ ชมุ ชน จะต้องมีการรวมตวั กนั หรอื รวมกลุ่มกนั เพื่อทจี่ ะดูแลส่งเสรมิ สขุ ภาพผ้สู ูงอายุ โดยการรวบรวมปัญหาตา่ งๆ นำมาวิเคราะหว์ างแผน ดำเนนิ การ เพอื่ ส่งเสริมสุขภาพผสู้ งู อายุ ให้เปน็ ผสู้ งู อายุทส่ี ามารถแสดงศักยภาพได้ตามความถนดั เพื่อใหเ้ กิดความภาคภมู ิใจ ในตนเอง เชน่ การจัดให้มกี ารรวมกลุ่ม เพื่อให้มีกิจกรรมสง่ เสรมิ สขุ ภาพผู้สูงอายุ กจิ กรรมทางด้านประเพณี วฒั นธรรมต่างๆ เช่น การฟังเทศนฟ์ ังธรรม เปน็ ตน้ ๔. พัฒนาทักษะในการดูแลส่งเสรมิ สุขภาพผู้สงู อายุ โดยการให้ความรู้ ความเข้าใจแก่ผู้สูงอายุ บุคคลใน ครอบครัว และชุมชน ในเรื่องการเปลย่ี นแปลงทางสรรี ะต่างๆ ตลอดจนการเปลีย่ นแปลงทางดา้ นจติ ใจ อารมณ์ และสังคมของผูส้ ูงอายุ ตลอดจนแนวทางการดูแลส่งเสริมสขุ ภาพโดยผา่ นสื่อต่างๆ ๕. ปรับเปล่ยี นบรกิ ารทางดา้ นสาธารณสุข โดยเน้นทางด้านสุขภาพในเชิงรกุ มากข้นึ เช่น มกี ารคัดกรอง สขุ ภาพใหก้ ารดูแล ใหค้ ำปรึกษาด้านสุขภาพ โดยใหบ้ ริการในลกั ษณะองคร์ วม ให้ครอบคลุมทกุ ๆ ด้าน

๓. สุขอนามัย การมีสุขภาพที่ดี เปน็ ส่งิ ท่ีทกุ คนตา่ งก็พงึ ปรารถนาท่ีจะมี ก่อนอื่นเรากค็ วรจะเขา้ ใจในความหมายท่ีแทจ้ ริง ของคำว่า \"สขุ ภาพ\" กันก่อน วา่ สุขภาพน้นั มีความหมายว่าอย่างไร และคุณเข้าใจความหมายของคำว่าสขุ ภาพท่ี ถกู ต้องแล้วหรอื ยงั สุขภาพ มคี วามหมาย 3 ประการ คอื 1. ความปลอดภยั (Safe) 2. ความไม่มีโรค (Sound) 3. ความปลอดภยั และไมม่ ีโรค (Whole) องคก์ รอนามัยโลกได้ใหค้ ำนยิ ามคำว่า สขุ ภาพ ในความหมายกว้างข้ึนวา่ สขุ ภาพ หมายถึง สุขภาวะท่ี สมบูรณ์ทั้งทางกาย ทางจิต และทางสงั คม ตามร่างพระราชบญั ญัติสขุ ภาพแห่งชาติ 2545 ให้ความหมายของคำว่า สขุ ภาพ คือ ภาวะทม่ี ีความ พรอ้ มสมบูรณ์ทั้งทางร่างกาย คอื ร่างกายที่สมบรู ณ์แขง็ แรง คล่องแคลว่ มีกำลัง ไมเ่ ปน็ โรค ไม่พิการ ไม่มีอุบตั เิ หตุ อนั ตราย มสี ง่ิ แวดล้อมที่ส่งเสริมสขุ ภาพ ดังนัน้ \"สขุ ภาพ\" จึงหมายถึง \"การ มรี ่างกายแขง็ แรงปราศจากโรคภยั ไข้ เจบ็ ในทกุ สว่ นของร่างกาย มีสขุ ภาพจติ ดี และสามารถปรับตวั ใหอ้ ยรู่ ่วมกบั ผู้อืน่ ในสังคมได้อย่างปกตสิ ขุ ผู้มี สุขภาพดีถือวา่ เป็นกำไรของชีวิต เพราะทำให้ผู้เป็นเจา้ ของชีวติ ดำรงชวี ติ อยู่อย่างเป็นสุขได้\" นั่นเอง ดังน้ันปจั จบุ นั คำว่า สขุ ภาพ มิได้หมายเฉพาะสขุ ภาพกายและสขุ ภาพจิตเทา่ น้นั แตย่ ังหมายรวมถึงสุขภาพ สงั คม และสุขภาพศีลธรรมอีกดว้ ย สรปุ ว่าในความหมายของ \"สขุ ภาพ\" ในปจั จุบนั มีองค์ประกอบ 4 ส่วน ดว้ ยกนั คือ 1. สุขภาพกาย หมายถึง สภาพท่ีดีของร่างกาย กลา่ วคอื อวยั วะต่างๆอยู่ในสภาพทีด่ มี ีความแข็งแรง สมบูรณ์ ทำงานไดต้ ามปกติ และมีความสัมพนั ธก์ ับทุกส่วนเปน็ อย่างดี และก่อใหเ้ กิดประสิทธิภาพทีด่ ใี นการทำงาน 2. สขุ ภาพจติ หมายถึง สภาพของจิตใจทสี่ ามารถควบคุมอารมณ์ได้ มจี ติ ใจเบิกบานแจ่มใส มิให้เกิดความ คับข้องใจหรอื ขดั แย้งในจติ ใจ สามารถปรับตวั เขา้ กับสังคมและส่งิ แวดล้อมได้อยา่ งมีความสขุ 3. สขุ ภาพสังคม หมายถึง สภาวะที่ดีของปัญญาที่มีความรู้ทั่ว รเู้ ทา่ ทันและความเขา้ ใจอยา่ งแยกได้ใน เหตุผลแห่งความดีความช่ัว ความมีประโยชนแ์ ละความมีโทษ ซ่งึ นำไปสู่ความมีจติ อันดีงามและเออื้ เฟื้อเผอ่ื แผ่ 4. สุขภาพศีลธรรมหมายถึง บคุ คลท่มี ีสภาวะทางกายและจิตใจท่ีสขุ สมบรู ณ์ สามารถปฏสิ มั พันธ์และ ปรบั ตวั ให้อย่ใู นสงั คมได้เป็นอย่างดีและมีความสุข เพอื่ ท่เี ราจะได้มีจิตใจท่ีมคี วามสุข รื่นเรงิ ไม่ติดขัด มีเมตตา มีสติ มสี มาธิ และการที่ครอบครัวจะมีความ อบอนุ่ ชมุ ชนเข้มแข็ง และสังคมมคี วามยตุ ิธรรมได้น้นั จะต้องเกดิ ข้ึนจากการจัดการทางสขุ ภาพในระดับตา่ งๆทั้ง สุขภาพในระดับของ ปจั เจกบุคคล (Individual Health) สขุ ภาพของครอบครวั (Family Health) อนามัยชมุ ชน (Community Health) และสขุ ภาพของสาธารณะ (Public Health) นนั่ เอง การออกำลงั กายในผู้สูงอายุ และการดูแลสุขภาพของตัวเองและการดแู ลสุขภาพผู้สงู อายุ การดแู ลตนเองยามปกตใิ นผู้สูงอายุ คือ การทำให้ชีวิตมสี ขุ ภาพท่ีดี ซง่ึ แนวทางการ มีสุขภาพท่ดี สี ามารถ ปฏิบตั ิตามหลัก 10 อ. ประกอบด้วย 1. อาหาร ผูส้ ูงอายุยังคงต้องการสารอาหารตา่ ง ๆ ท่ใี กล้เคียงกบั วยั ผูใ้ หญ่ แต่ควรลดอาหารประเภท ไขมนั และคารโ์ บไฮเดรตลง สว่ นอาหารประเภทโปรตีนควรเปน็ เน้ือสตั ว์ทยี่ ่อยง่าย เช่น เนอ้ื ปลาและไข่ขาว ส่วนไข่ แดงควรกินไมเ่ กนิ สปั ดาหล์ ะ 3 ฟอง นอกจากนี้ควรกนิ ผักและถัว่ รวมทัง้ ผลไมใ้ ห้มาก แต่ควรเปน็ ผลไมท้ ่ีไมม่ ีรส หวานจดั จนเกินไป เพราะอาจเปน็ สาเหตุทำใหเ้ กิดโรค เช่น โรคเบาหวาน ได้

2. ออกกำลังกาย เพอ่ื ให้มรี ่างกายแข็งแรง สามารถเคลื่อนไหวได้อย่างคล่องแคล่ว ซงึ่ จะทำให้การทรงตัว ดขี ึน้ ไมห่ กลม้ งา่ ย ผสู้ งู อายจุ ึงควรออกกำลงั กายสัปดาหล์ ะ 3-4 ครัง้ 3. อนามัย ผ้สู ูงอายคุ วรรจู้ กั สังเกตการทำงานของระบบต่าง ๆ ในรา่ งกาย เชน่ ระบบขับถ่าย ควร พยายามลด ละ เลิกสิง่ ที่จะเป็นอันตรายต่อสุขภาพ เช่น เหล้า บุหรี่ และพฤติกรรมเสยี่ งต่าง ๆ สำหรับผู้ท่อี ายุ 65 ปีขนึ้ ไป ควรตรวจสุขภาพเปน็ ประจำทกุ ปี 4. อจุ จาระ ปสั สาวะ ผู้สงู อายจุ ะต้องให้ความสนใจเรื่องการขับถา่ ยใหม้ ากเป็นพเิ ศษ หากมปี ญั หาขบั ถา่ ย ยาก ถา่ ยลำบาก หรอื กลั้นการขับถ่ายไมไ่ ด้ กค็ วรรบี แก้ ปญั หาไปตามสาเหตุ 5. อากาศ และแสงอาทติ ย์ ผู้สูงอายุควรได้อย่ใู นสถานทท่ี ่ีมีสภาพแวดล้อมที่ดี เปน็ ธรรมชาติ มอี ากาศ บรสิ ุทธ์ิ และควรไดร้ บั แสงแดดบา้ ง 6. อารมณ์ ผูส้ ูงอายุจะมีอารมณเ์ ปลยี่ นแปลงง่าย เช่น หงุดหงดิ โมโห โกรธงา่ ย ทำใหข้ าดสตใิ นการ พิจารณาไตรต่ รองเหตผุ ล ก่อใหเ้ กิดความขัดแยง้ กับบคุ คลอน่ื ได้ งา่ ย และต้องหาวธิ คี วบคมุ อารมณซ์ ึ่งมีหลายวธิ ี เชน่ การทำสมาธิ การศึกษาธรรมะ จะช่วยให้ผอ่ นคลาย มีสตมิ ากข้นึ 7. อดเิ รก ผู้สงู อายุควรหางานอดิเรกทำเพ่ือเบี่ยงเบนความสนใจหรือลดการหมกมุน่ ในสิ่งที่ทำให้ไม่สบาย ใจ เปน็ การใช้เวลาวา่ งใหเ้ ปน็ ประโยชน์ 8. อบอุ่น การเปน็ บุคคลท่ีมีบุคลกิ โอบอ้อม เอื้อเฟ้ือเผ่อื แผ่ ชว่ ยเหลอื สมาชิกใน ครอบครัวและบุคคลอื่น เพอ่ื ให้เกดิ สมั พนั ธภาพทดี่ ีตอ่ กนั 9. อุบตั เิ หตุ ระมัดระวังไม่ใหเ้ กดิ อุบัติเหตโุ ดยวีการตา่ ง ๆ เชน่ สายตายาวต้องใส่แว่นสายตา ได้ยนิ ไม่ ชดั เจนต้องไปตรวจหเู พือ่ แก้ไข ถ้ามสี ิ่งแวดล้อมไม่เหมาะสมตอ้ ง ไปปรบั สภาพแวดล้อมใหเ้ หมาะสม 10. อนาคต ผูส้ ูงอายุต้องเตรียมเงนิ และทีอ่ ยู่อาศยั เพื่อเป็นหลกั ประกนั ในการดำเนินชวี ติ การออกกำลังกายสำคญั อย่างไร? ๑. เป็นท่ีทราบกนั อย่างแพร่หลายว่าการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอช่วยให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง การ ท่ีไม่ไดอ้ อกกำลังกายเป็นประจำ ส่งผลใหร้ ะบบต่างๆ ในร่างกายถดถอย และนำไปสภู่ าวะต่างๆ ที่ทำให้ร่างกาย ทรุดโทรมตามมา ๒. สำหรับผ้สู งู อายซุ งึ่ เป็นวยั ทมี่ กี ารเปล่ียนแปลงของสรีระรา่ งกายตา่ งไปจากวัยทำงาน หากขาดการออก กำลังกาย จะยง่ิ ส่งเสริมใหม้ ีการถดถอยของระบบตา่ งๆ ในร่างกาย เชน่ กลา้ มเนื้อฝอ่ ลบี ลง ความแขง็ แรงของ กลา้ มเน้อื ลดลง เหน่ือยงา่ ย จนส่งผลตอ่ ความสามารถในการทำกจิ วัตรประจำวนั และสุขภาพโดยรวม ๓. การถดถอยของสมรรถภาพการเดนิ และการทรงตวั เปน็ การเปล่ียนแปลงที่ทำสำคัญในผ้สู งู อายุ ซงึ่ ทำ ให้เกิดปัญหาในการใช้ชวี ิตประจำวนั ผู้สงู อายทุ มี่ ีปัญหาการเดิน เชน่ เดนิ ช้าลง ไมม่ ่ันคง ทรงตวั ลำบาก สง่ ผลให้ จำกดั กจิ กรรมทางกายและอาจเกดิ การหกลม้ ได้ ๔. หากคุณเป็นผู้สูงอายุที่มกี ิจกรรมทางกายและออกกำลงั กายอยูเ่ สมอ ก็เปรยี บกบั การได้รบั ยาท่ีดี ร่างกายจะมีสมรรถภาพสมบรู ณพ์ ร้อมสำหรบั การใชช้ ีวิตตามทต่ี นเองปรารถนา ผู้สูงอายุ ควรออกกำลังกายอยา่ งไร การออกกำลงั กายนั้นมีด้วยกันหลายประเภท และได้ประโยชนต์ ่อร่างกายต่างกัน สำหรับบทความนี้จะ กลา่ วถึงการออกกำลงั กายเพ่ือเสริมสรา้ งสมรรถภาพการเดินและการทรงตวั ในผูส้ งู อายุ มีการออกกำลงั กายที่ แนะนำดงั น้ี 1. Balance Exercise เปน็ การออกกำลงั กายที่ฝึกการทรงตัวและสมรรถภาพในการเดิน จะช่วยป้องกนั การหกล้มในผู้สงู อายุ การออกกำลังกายแบบ Balance สามารถทำได้หลายอย่าง เชน่

- ไทชิ เปน็ การออกกำลงั กายที่ไดป้ ระสทิ ธิผลในเร่ืองของการทรงตวั เพราะผู้สงู อายุจะไดฝ้ กึ การรกั ษา สมดุลเม่อื ร่างกายมีการเคลื่อนไหวในทศิ ทางตา่ งๆ เมอ่ื ฝึกจนเกดิ การปรบั ตวั กส็ ามารถนำมาใช้ในปรับการทรงตวั ใน การเดนิ ในชีวิตประจำวันได้ - การเต้นลีลาศ โดยให้ผู้สูงอายุเต้นรำแบบ beguin ซึ่งเป็นจังหวะดนตรีที่สม่ำเสมอ มีการก้าวเท้าให้ สมั พนั ธก์ ับจงั หวะ ในทศิ ทางต่างๆ เม่อื สามารถเต้นเขา้ จังหวะจะไดฝ้ ึกการทรงตัวขณะทีร่ ่างกายมีการเคลื่อนไหว - ฝกึ ออกกำลังกายพื้นฐานเพ่ือเพ่ิมการทรงตวั เชน่ การยนื ทรงตวั ขาเดียว การเดินต่อเทา้ การเดนิ เป็น วงกลมหรอื รูปเลขแปด เป็นการฝกึ การทรงตวั ขณะรา่ งกายอยนู่ ่ิงและเคลือ่ นไหวตามลำดับ เพ่อื เพ่มิ ทักษะการทรง ตวั จากงา่ ยไปยาก 2. Aerobic Exercise เปน็ การออกกำลงั กายของกล้ามเน้ือมัดใหญ่ เช่น การวิ่ง ปน่ั จักรยาน ว่ายน้ำ ซึ่ง ล้วนเป็นการใชก้ ลา้ มเน้ือ ซ่ึงเปน็ กล้ามเนือ้ มดั ใหญ่ ท้งั ยังกระตนุ้ ใหเ้ กิดการเผาผลาญพลงั งานในรา่ งกาย ทำใหห้ ัวใจ สบู ฉีดเลือดไปเล้ียงส่วนต่างๆ ได้ดี ทำใหส้ ามารถทำกิจกรรมตา่ งๆ ได้ดี สำหรับผู้สูงอายุท่ีไม่สามารถว่ิง ป่ันจักรยาน หรือว่ายน้ำได้ ก็เลือกเป็นการเดิน โดยเดินต่อเน่ืองกัน 10 นาที หากเหนอ่ื ยก็พกั และเดินต่อจนครบ 30 นาที สิ่งสำคญั คือระหว่างท่ีออกกำลังกาย ควรหายใจเป็นปกติ หา้ ม กลั้นหายใจ เพราะจะทำให้หัวใจทำงานหนักขึ้น และเป็นอันตรายสำหรับผู้ป่วย โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคหัวใจ และ ทุกๆ คร้ังที่ออกกำลังกายควรมีการวอร์มอัพร่างกายก่อนโดยการย่ำเท้าอยู่กับที่ หมุนแขน ยกขา งอแขน งอขา ประมาณ 3-5 นาทแี ล้วจึงค่อยๆ เรม่ิ เดินชา้ ๆ แล้วปรบั ความเรว็ ขึ้นเร่อื ยๆ และเมื่อออกกำลังกายเสร็จกค็ วรย่ำเท้า อยกู่ บั ที่ ยดื เหยียดขาและแขน จะทำให้ปลอดภยั จากอาการบาดเจบ็ ทอี่ าจเกดิ ขน้ึ ได้ 3. Strength Exercise เป็นการออกกำลังกายที่เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเน้ือ และเพ่ิมมวลกล้ามเนื้อ ให้ร่างกาย เพราะผู้สูงอายุ เมื่ออายุมากขึ้นเร่ือยๆ มวลกลา้ มเนื้อก็จะลดลง ส่งผลให้แขน ขาเล็กลง หรือกลา้ มเน้ือ บางส่วนก็ถูกแทนที่ด้วยไขมัน การที่กล้ามเน้ือมีความแข็งแรงจะส่งผลให้การใช้งานของกล้ามเน้ือมีประสิทธิภาพ สามารถเดนิ หรอื ทำกิจวตั รประจำวันได้อย่างมีประสทิ ธิภาพ - การออกกำลังกายเพื่อเพม่ิ ความแขง็ แรงใหก้ ล้ามเนอื้ โดยมีหลักในการออกกำลงั กาย ดังน้ี - ออกกำลังกายโดยใหก้ ล้ามเน้ือเกิดแรงต้านเชน่ การใช้ยางยดื การยกดรมั เบล ขวดน้ำ เปน็ ตน้ - มีการเพมิ่ ความหนกั ของแรงตา้ น โดยเร่ิมจากน้ำหนักเบาๆ และค่อยๆ เพมิ่ นำ้ หนักขึน้ ไปทีละนิดๆ - ทำทา่ ละ 8-10 ครั้ง 2 รอบตอ่ วนั และทำอยา่ งสม่ำเสมอ 4. Flexibility Exercise การออกกำลงั กายเพ่ือคงพิสัยการเคลื่อนไหวของข้อตอ่ ต่างๆ เช่น ข้อไหล่ข้อเข่า ข้อสะโพก หากมีการจำกัดหรือข้อต่อไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ดี จะส่งผลต่อการเดินและการใช้ชีวิตประจำวันได้ ยกตวั อย่างเชน่ ผู้ปว่ ยขอ้ เขา่ เสอ่ื มหากมีขอ้ ยดึ ตดิ ผิดรูป จะส่งผลตอ่ ท่าทางการเดนิ การกา้ วเท้า เปน็ ต้น ผู้สูงอายุควรออกกำลังกายในประเภทต่างๆ ดังที่กล่าวไปข้างต้น เพ่ือให้เกิดประโยชน์ร่างกายสูงสุด สำหรับผู้สูงอายุที่ไม่เคยออกกำลังกาย สามารถเร่ิมต้นด้วยการเดินช้าๆ ตามความเร็วในการเดินในชีวิตประจำวัน และเพมิ่ ระยะเวลาในการเดนิ ให้มากขึ้นจาก 15 นาทเี ปน็ 30 นาที และสามารถพกั ระหวา่ งการเดินได้ ข้อควรระวงั ในการออกกำลังกายในผู้สงู อายุ ผู้สงู อายุท่ีมีโรคประจำตัว คนที่เป็นโรคหลอดเลอื ดหัวใจ มีอาการเจ็บหนา้ อก แนน่ หน้าอกเปน็ ประจำ เป็น โรคหัวใจล้มเหลว ลน้ิ หัวใจรั่วรุนแรง หัวใจเต้นผิดจังหวะ ความดันโลหติ สูงมาก หลอดเลือดโป่งพองในท้อง หลอด เลือดโป่งพองในสมอง เป็นโรคกระดูกพรุน โรคสมองเส่ือม หรือโรคเรื้อรังอ่ืนๆ หากอาการไม่คงท่ีควรปรึกษา แพทยก์ อ่ นออกกำลังกาย เพื่อความปลอดภัยของตัวเอง

2. สุขภาพจิต สขุ ภาพจติ หมายถึง ความสามรถของบุคคลที่จะปรับตวั ให้มีความสขุ อย่กู ับสังคมและสงิ่ แวดลอ้ มได้ดี มี สมั พันธภาพอันดกี ับบุคคลอื่น และดำรงชวี ิตอยู่ได้ดว้ ยความสมดลุ อย่างสุขสบาย รวมทัง้ สนองความสามารถของ ตนเองในโลกที่กำลงั เปลีย่ นแปลงได้ โดยไม่มีข้อขดั แย้งภายในจติ ใจ และไมข่ ดั กับสภาพความเป็นจริงในสังคมท่ี บคุ คลน้นั ดำรงชีพอยู่ ความมสี ุขภาพกายและสุขภาพจติ ท่ีดสี ง่ ผลให้ 1. สภาพรา่ งกายและจิตใจมีการพัฒนาการและเจรญิ เตบิ โตได้เหมาะสมกับวัย 2. การทำงานของอวยั วะตา่ งๆ มคี วามสมบูรณ์แข็งแรง และทำงานได้อย่างปกติ 3. บคุ คลมคี วามสามารถในการปรับตวั ใหเ้ ขา้ กับสภาพแวดลอ้ มได้เป็นอย่างดี คณุ คา่ ของภาวะความสมดุลระหวา่ งสุขภาพกายและสุขภาพจติ นักปราชญช์ าวกรกี โบราณที่กล่าวถึงความเชอ่ื ในเรื่องดังกล่าวไว้ว่า “ A Sound Mind in a Sound Body”ซึ่งมผี ู้ใหค้ วามหมายวา่ “จิตใจทีด่ ียอ่ มอยู่ในรา่ งกายท่สี มบูรณ์” ถ้าคนเรารา่ งกายสมบรู ณ์และแขง็ แรงดี จิตใจก็จะเปน็ สุข สดชืน่ แจ่มใส เบิกบาน แต่ถา้ ร่างกายอ่อนแอ เจบ็ ไขไ้ ด้ปว่ ยบ่อยๆ จิตใจกจ็ ะหดหู่ ไม่สดชนื่ แจม่ ใส ดังนนั้ คนเราถา้ จิตใจไม่สบายไม่เปน็ สุข มีความเครียด มคี วามวิตกกงั วลใจ ก็จะมีผลตอ่ ร่างกาย เชน่ กิน ไมไ่ ด้ นอนไม่หลับ อาหารไมย่ ่อย ร่างกายซูบผอม หนา้ ซีดเซยี วเศรา้ หมอง นี่เปน็ เครอื่ งพิสจู นว์ า่ รา่ งกายและจิตใจ แยกขาดออกจากกันไม่ได้ ฉะนนั้ เราจงึ ควรดูแลรกั ษาสุขภาพรา่ งกายและจิตใจควบคกู่ ันไป สำหรบั คำวา่ ภาวะ ความสมดุลระหว่างสขุ ภาพกายและสุขภาพจิต จะหมายถงึ สภาวะที่ร่างกายและจิตใจมีความปกตใิ นด้าน ความสมั พนั ธ์ระหว่างกัน ในทางตรงกนั ข้ามหากสขุ ภาพส่วนใดส่วนหน่งึ มีความบกพร่องหรือมีสภาวะท่ผี ิดปกติไป ก็ถือวา่ เกดิ ความไมส่ มดลุ ระหว่างสุขภาพท้งั สองดา้ นขน้ึ แนวทางการดแู ลสภาพจิตใจของผู้สูงอายุใหแ้ จ่มใส หา่ งไกลปัญหาสุขภาพจติ วยั ชราเป็นวัยทม่ี ีการเปลี่ยนแปลงในหลาย ๆ ดา้ น ท้งั สภาพรา่ งกายทเ่ี ส่ือมถอยลงตามอายทุ ่มี ากขึ้น รวมถงึ อารมณ์และจติ ใจที่ไวต่อการกระตุ้นจากส่ิงเรา้ ทั้งภายนอกและภายในจนนำไปสปู่ ัญหาด้านสุขภาพจิตและ ปญั หาเร้อื รงั อนื่ ๆ ได้ วยั สงู อายุจงึ ถือเป็นวัยท่ีมคี วามเปราะบางและตอ้ งการการดูแลเอาใจใสเ่ ปน็ พเิ ศษ สาเหตทุ ที่ ำให้ผสู้ ูงอายุมีปัญหาทางสุขภาพจติ 1. การเปลยี่ นแปลงทางร่างกายไปในทางทเี่ ส่ือมถอยลง หยอ่ นสมรรถภาพในด้านต่าง ๆ มขี ้อจำกัด ช่วย ตวั เองไมไ่ ด้ ต้องพ่งึ พาคนอนื่ เจ็บป่วยดว้ ยโรคเร้อื รงั ความจำแยล่ ง 2. การเปลย่ี นแปลงทางจติ ใจ ตอ้ งพบกบั ความสูญเสียและการพลัดพรากของคชู่ ีวิต ญาติสนทิ หรอื เพ่ือน ฝงู เกดิ ความเหงา ขาดที่พ่ึงทางใจ ขาดคนพดู คยุ ปรกึ ษาหารอื ใหค้ วามชว่ ยเหลือซงึ่ กนั และกนั ขาดความผุกพันที่ เคยมีต่อสงั คม สญู เสยี บทบาททางสงั คม 3. การเปลย่ี นแปลงทางสังคม ทำให้ผ้สู ูงอายถุ ูกทอดทิ้ง ต้องปรบั ตวั กบั บทบาทใหม่จากเดิมท่เี คยเปน็ ผนู้ ำ ครอบครัว ชว่ ยเหลอื ตัวเองได้ทุกอย่างตอ้ งกลายมาเป็นผพู้ ึง่ พงิ อาศัย ไม่ได้รบั การเคารพนับถอื หรอื ปรึกษาหารือ จากคนรุ่นหลัง เน่อื งจากค่านิยมท่ียึดถืออสิ รภาพส่วนบุคคล และคดิ วา่ ผูส้ ูงอายุเป็นล้าสมยั ไม่ทนั การเปล่ยี นแปลง ของยุคสมยั ทำให้เกิดชอ่ งวา่ งระหว่างวยั มากข้ึน ปัญหาทางสขุ ภาพจิตทพ่ี บบ่อยในผ้สู ูงอายุ 1. นอนไมห่ ลบั โดยธรรมชาติคนเราเมื่ออายุมากขน้ึ การนอนรวดเดยี วในตอนกลางคืนจะสน้ั ลง ผ้สู ูงอายทุ ่ี มปี ญั หาการนอนมักจะตืน่ กลางดกึ บ่อย ๆ หรอื ตนื่ เช้ามดื แลว้ หลบั ตอ่ อีกไม่ได้ อาจแอบงีบตอนกลางวนั โรคทาง

กายหลายโรคอาจรบกวนการนอนได้ เชน่ ปวดเมื่อยตวั ปวดหลัง ทอ้ งอืด หอบเหน่ือย หายใจลำบาก นอนราบ ไมไ่ ด้ เป็นต้น 2. วติ ก กังวล ผ้สู ูงอายุจะร้สู กึ เครยี ดง่าย เนื่องจากปรบั ตวั กับการเปลย่ี นแปลงต่าง ๆ ได้ยาก ความสามารถและประสทิ ธิภาพลดลง มกั แสดงออกเป็นความกลวั ขาดความเชื่อมน่ั ในตวั เอง ยำ้ คิดยำ้ ทำ ความ วิตกกังวลอาจแสดงออกทางร่างกาย โดยการเจ็บป่วยไมส่ บายกไ็ ด้ 3. ภาวะเจบ็ ป่วยทางกายที่เกี่ยวข้องกับจติ ใจ มีหลายโรคในผสู้ ูงอายุท่เี กิดจากสาเหตุทางจิตใจโดยตรงหรือ โดยอ้อม เช่น อาการปวดตา่ ง ๆ วิงเวียน นอนไม่หลับ เป็นตน้ มกั ตรวจไม่พบสาเหตทุ างรา่ งกายชัดเจนหรอื รุนแรง มากพอ บางคร้ังการที่ผู้สงู อายุเจบ็ ปว่ ยดว้ ยโรคเรื้อรัง หรอื โรคท่ีรักษาไม่หาย เช่น เบาหวาน ความดนั โลหิตสูง มะเร็ง เป็นตน้ ผู้สงู อายุจะเกิดปญั หาทางจติ ใจตามมา อาจรสู้ ึกเบอ่ื หนา่ ยการบำบัดทีย่ ดื เยอ้ื ยงุ่ ยาก เจบ็ ตัว เสยี เงนิ เสียทอง โดยรกั ษาไม่หายขาด ทำใหไ้ มย่ อมรว่ มมอื ในการกินยา หรอื ฉดี ยา จนอาการทรุดหนกั อยา่ งรวดเรว็ การ รักษาไมไ่ ดผ้ ล ทนทกุ ข์ทรมาน คุณภาพชีวิตแย่ลง ลกู หลานผู้ดูแลจะร้สู ึกผิด หรอื โทษกนั เองหาทางออกไม่ได้ 4. ภาวะทางจติ ผสู้ ูงอายบุ างรายทีม่ ีโรคภัยไข้เจ็บรุนแรง หรือหลายโรค โดยเฉพาะมผี ลต่อการทำงานของ สมอง อาจเกดิ อาการทางจติ เฉยี บพลนั เปน็ ลกั ษณะสับสน วุน่ วาย เหน็ ภาพหลอน จำคนไม่ได้ หรอื บางรายมี อาการหลงผดิ ระแวงคู่ครองมีชู้ หรอื คดิ ว่ามีใครปองรา้ ยเอาชีวติ โดยทั่วไปแล้วแมอ้ าการจะดูรุนแรงน่าตกใจใน ช่วงแรก หากไดร้ บั การบำบัดรักษาทางจติ ควบคู่กบั โรคทางกายแล้ว มักจะดีข้นึ และอาจหายเป็นปกตไิ ด้ วิธสี ังเกตผู้สงู อายทุ ่ีมีปัญหาสุขภาพจติ 1. พฤติกรรมการรับประทานอาหารท่ผี ิดปกตไิ ปจากเดิม เช่น รบั ประทานอาหารมากข้ึนหรือน้อยลง เบ่ือ อาหาร ท้องอืด ทอ้ งเฟ้อในบางราย 2. อาการงว่ ง เซอื่ งซึม นอนหลับมากกว่าปกติ หรือมีอาการนอนไม่หลับ ฝนั ร้ายติดต่อกันหลายคนื 3. อารมณเ์ ปลย่ี นแปลงบ่อย หงุดหงดิ เครียด ซึม ฉุนเฉียว วติ กกงั วล 4. พฤตกิ รรมทเ่ี ปล่ียนไป เช่น ซึมลงหรือแจม่ ใสมากผิดปกติ พูดนอ้ ยลงหรือพดู เยอะข้นึ เรม่ิ ด่ืมเครื่องดม่ื แอลกอฮอล์ เป็นต้น 5. อาการเจ็บป่วยทางรา่ งกายทห่ี าสาเหตุไม่พบ เช่น ปวดศีรษะ ปวดเม่ือยตามเนอ้ื ตามตัว แนวทางการดแู ลสภาพจติ ใจของผสู้ ูงอายุให้แจม่ ใส 1. ใหค้ วามรักและความอบอ่นุ หมั่นพูดคยุ ใกล้ชิด ใหค้ วามรกั ความอบอุ่น สรา้ งเสยี งหวั เราะ รวมถึงหา เวลาวา่ งทำกิจกรรมร่วมกันในครอบครัว เชน่ รับประทานอาหาร ทำบญุ ทอ่ งเทยี่ ว ซ่งึ จะช่วยใหผ้ ู้สงู อายรุ ู้สกึ อนุ่ ใจ รสู้ กึ วา่ ตนเองยงั มคี ุณค่าและมีความสำคัญ 2. ให้เกียรติ ระมัดระวังคำพูดและทา่ ทางที่แสดงออกตอ่ ผู้สูงอายุ ไมแ่ สดงความรำคาญ ไม่ต่อวา่ ด้วย ถ้อยคำรนุ แรง หรือจับผดิ เร่ืองเลก็ ๆ นอ้ ย ๆ แมผ้ สู้ งู อายจุ ะดอื้ หรือเอาแต่ใจ 3. ส่งเสริมใหเ้ กดิ ความสงบภายใน ส่งเสริมให้ผูส้ งู อายุรบั รแู้ ละเข้าใจความร้สู กึ ของตนเอง รู้จกั ควบคมุ อารมณ์ ผ่อนคลาย และปล่อยวาง รวมทงั้ สามารถปรับตวั และยอมรับสภาพทเ่ี กิดข้ึนตามความเป็นจริง รวมถึง เรอื่ งความตาย ผา่ นการควบคุมลมหายใจ ฝกึ คิดอยา่ งยดื หยุ่นและคดิ แงบ่ วก 4. ส่งเสริมความมีคณุ ค่าในตนเอง ช่วยให้ผู้สูงอายรุ ู้สกึ ภาคภูมใิ จและมีความเช่ือมัน่ ในตนเอง โดยอาจ ปล่อยผูส้ งู อายุพยายามชว่ ยเหลอื ตนเองในเรอ่ื งง่าย ๆ เช่น กิจวตั รประจำวนั หรอื งานบ้านเล็ก ๆ นอ้ ย ๆ ทไี่ มเ่ กิน กำลังและไม่เปน็ อนั ตราย

5. ฝึกระบบความคดิ ส่งเสริมความสามารถของผู้สูงอายดุ ้านความจำ การฝึก การวางแผน และการ แก้ไขปญั หาเพอ่ื ชะลอความเส่อื มของสมองในด้านตา่ ง ๆ เช่น ฝึกการเรียนร้สู ิ่งใหม่ ๆ ลองทำกจิ กรรมด้วยมือขา้ งท่ี ไมถ่ นดั หรือทำกิจกรรมใหม่ ๆ ท่ไี มเ่ คยทำ 6. สง่ เสรมิ การเข้าสังคม สง่ เสรมิ ใหผ้ ู้สูงอายุรวมกลุ่มกบั เพื่อนๆ หรอื กลุ่มวัยอืน่ ๆ เพือ่ พบปะพดู คุย แลกเปล่ยี นความคิดเห็น ซึง่ จะช่วยให้ผู้สงู อายไุ ด้รสู้ ึกผ่อนคลาย ลดปญั หาการเกบ็ ตวั หรือปลกี วเิ วกจากสังคม 7. ผอ่ นคลาย สง่ เสรมิ การเข้ารว่ มกิจกรรมนนั ทนาการเพือ่ ส่งเสริมความร้สู ึกสนกุ สนาน ด้วยการทำ กจิ กรรมที่กอ่ ให้เกิดอารมณ์เป็นสุข จิตใจสดชน่ื แจ่มใส กระปร้ีกระเปร่า อาทิ การเลน่ กฬี า ดนตรี ศลิ ปะ หรอื งาน อดิเรกทีช่ อบ เช่น เปตอง รำวง เตน้ แอโรบิค เปน็ ตน้ ซงึ่ จะชว่ ยผอ่ นคลายและลดความเครียดไดเ้ ปน็ อย่างดี 8. ฝึกสมอง เลน่ เกมท่ีช่วยฝกึ ฝนด้านความจำหรอื ฝึกสมองได้เพ่ือใหเ้ กิดการแก้ปญั หา การจดั ลำดบั ความคิด เชน่ หมากรุก อักษรไขว้ ตอ่ คำ ต่อเพลง คิดเลข หรอื การจดจำข้อมลู ต่าง ๆ เชน่ วัน เวลา สถานที่ บุคคล หมายเลขโทรศัพท์ เปน็ ต้น 9. เป็นทป่ี รกึ ษา สังเกตปญั หาและรบั ฟงั ความต้องการของผู้สงู อายุ หมัน่ สอบถามสารทุกข์สุขดิบเสมอ แสดงความเห็นใจ เข้าใจ รับฟัง และให้ผ้สู งู อายุไดร้ ะบายความรสู้ กึ ร่วมกันหาแนวทางในการปรบั ตัวกบั ปัญหา 10. ส่งเสรมิ การออกกำลงั กาย ส่งเสริมให้ผ้สู งู อายุหันมาดแู ลสุขภาพรา่ งกายให้แขง็ แรง คลอ่ งแคล่ว มี กำลงั วงั ชา สามารถตอบสนองความต้องการทางกายภาพไดอ้ ยา่ งเหมาะสมผา่ นการฝกึ กายบรหิ าร โยคะ รำมวยจนี หรือการออกกำลังกายประเภทอืน่ ๆ ทเี่ หมาะสมวันละ 15-30 นาที ผู้สงู อายุเปน็ ชว่ งชีวติ หนงึ่ ที่มีการเปล่ียนแปลงหลายอยา่ งท้งั ทางรา่ งกายและจิตใจจนอาจทำใหเ้ กดิ ปัญหาตามมา แตห่ ากลูกหลานและสมาชกิ ในครอบครวั สามารถรับมือได้อยา่ งเหมาะสมกจ็ ะใหป้ ญั หาต่าง ๆ ทเุ ลา ลง นำมาซ่งึ ความสุขของสมาชิกทกุ คนในครอบครวั ตอ่ ไป ในทางจิตวทิ ยา วยั สงู อายุเป็นวัยแหง่ ความเคารพนับถือที่ลูกหลานยกย่องใหเ้ กยี รติ เปน็ วยั แหง่ ความสุขทจี่ ะไดเ้ ห็น ลูกหลานที่เลย้ี งมาเติบโตเป็นผูใ้ หญ่ ภาระรบั ผดิ ชอบตา่ ง ๆ ลดลง มเี วลาวา่ งทจ่ี ะทำสง่ิ ต่าง ๆ ตามความชอบหรือ ความสนใจอย่างเตม็ ท่ี แต่ในขณะเดียวกัน วยั สงู อายกุ ็เปน็ ช่วงเวลาของชวี ิตทจี่ ะเปลีย่ นจากวัยกลางคนเขา้ สูว่ ัยชรา อย่างเต็มตวั ทำใหต้ ้องเผชิญกับการเปลย่ี นแปลงตา่ ง ๆ มากมายท้ังทางร่างกาย จติ ใจ และสังคม การเปลย่ี นแปลง ต่าง ๆ เหลา่ นอ้ี าจเปน็ สาเหตุใหเ้ กดิ ปญั หาสขุ ภาพจติ ในผสู้ ูงอายไุ ด้ สงั คมผูส้ ูงอายุกับการรบั มือภาวะสมองเส่ือม ภาวะสมองเส่ือม เป็นกลมุ่ อาการความเส่อื มถอยของการทำงานขน้ั นสงู ของสมอง เชน่ ความจำ ภาษา มิติ สัมพนั ธ์ และการวางแผน ตัดสนิ ใจ สาเหตขุ องภาวะสมองเส่อื มในผสู้ ูงอายุ 1. กลุ่มโรคทไ่ี ปสามารถป้องกนั หรอื รักษาให้หายขาดได้ เกดิ จากโรคเซลล์ประสาทสมองเส่ือม เช่น อลั ไซเมอร์ โรคสมองเส่อื มลูวบี อดีส์ โรคสมองสว่ นหนา้ เส่ือม 2. กลมุ่ โรคอ่นื ๆ ท่ีสามารถปอ้ งกันและรักษาให้หายได้ เชน่ โรคหลอดเลือดสมอง อุบตั เิ หตทุ ี่ศีรษะ ยา กดการทำงานขอสมอง โรคติดเชอ้ื ในสมอง โรคทางจิตเวช โรคขาดสารอาหารหรือฮอร์โมน อาการเร่มิ แรก 1. เล่าเรื่องเก่าซำ้ ๆ 2. จำเรอื่ งทีเ่ พง่ิ เกิดไมไ่ ด้ 3. ทำของหาย

4. ลืมรบั ประทานยา ลืมปิดเตาแกส๊ 5. สบั สนเร่อื งทิศทาง 6. ตัดสนิ ใจผิดผลาด 7. พฤติกรรมเปลยี่ นแปลง ซึ่งอาการดงั กลา่ วต้องเป็นบ่อยจนผติ สังเกต และทำให้เกดิ ปัญหาในการใช้ชวี ิตประจำวนั การรักษาภาวะสมองเสื่อม กลมุ่ โรคเซลลป์ ระสาทสมองเส่ือม เชน่ อลั ไซมอร์ นน้ั ยังไม่มีวธิ ีรักษาให้หายขาดได้ มเี พยี งการรักษาตาม อาการและการดูแลประคับประคองเพ่ือชะลอการดำเนนิ โรค สว่ นสาเหตอุ ืน่ ๆทรี่ ักษาได้นัน้ รักษาตามสาเหตุท่ีทำ ให้เกิด การป้องกัน และการชะลอการดำเนินโรค 1. ออกกำลังกายเป็นประจำ 2. รกั ษาปจั จัยเสียงโรคหลอดเลือด เช่น โรคเบาหวาน ความดัน และคอเลสเตอรอล 3. มปี ฏิสัมพนั ธ์กบั คนรอบข้าง เชน่ ญาติผดู้ แู ล และเพื่อน 4. ทำกจิ กรรมทีช่ อบทำ และยังทำได้ เป็นประจำ 5. ติดตามขา่ วสารและเรียนรสู้ งิ่ ใหม่ ๆ เสมอ รับประทานอาหารท่ีเป็นประโยชนใ์ หค้ รบ 5 หมู่ ปญั หาพฤตกิ รรมในผู้สงู อายุสมองเส่อื ม ในประชากรผสู้ งู อายขุ องประเทศไทย จากการสำรวจพบว่า อาจมีผูท้ ม่ี ปี ัญหาภาวะสมองเส่ือมไดถ้ ึง 2% ซึ่งภาวะสมองเสื่อมน้ีอาจนำมาซึ่งปญั หาทางดา้ นบุคลิกภาพทเ่ี ปลี่ยนแปลงไป หรือปัญหาพฤติกรรมท่ีไม่พึง ประสงค์ได้ ปญั หาทางบุคลิกภาพ พฤติกรรมและจิตใจท่ีพบในผปู้ ว่ ยสมองเสือ่ มมีดังน้ี 1. บคุ ลิกภาพเปลี่ยนแปลง พบได้บอ่ ยทสี่ ดุ ในบรรดาปัญหาทางพฤติกรรมและจิตใจในผู้ปว่ ยสมองเส่ือม โดยพบไดถ้ ึง 70% ของผปู้ ว่ ยสมองเสอื่ ม เราจะพบวา่ ผู้ป่วยจะมีลักษณะไม่กระตือรือร้นทจ่ี ะทำอะไร จะชอบน่ัง นิง่ ๆ อยูเ่ ฉยๆ ความคิดริเริ่มใหมๆ่ จะลดลง และจะคดิ แต่เรื่องตนเอง จะพดู เรือ่ งตวั เองโดยเฉพาะเรอ่ื งในอดีต และ จะพูดซ้ำๆ ทำให้บางครัง้ ลูกหลานคิดว่าความจำยังดี เพราะจำเรือ่ งในอดีตนานมาแล้วได้ แต่ท่ีจริงแล้วการสญู เสยี ความจำในผปู้ ว่ ยสมองเส่ือมจะเรมิ่ เสียความจำใหม่ๆ ก่อน ถ้าอาการเป็นมากแลว้ จงึ จะมีสญู เสียความจำในอดตี 2. ภาวะหลงผดิ ภาวะน้จี ะพบได้ 30-50% ของผปู้ ่วยสมองเสอ่ื ม ลักษณะหลงผิดท่ีพบไดบ้ ่อย เชน่ เชือ่ ว่ามีคนในบา้ นมาขโมยเงินทองหรอื ขา้ วของของผปู้ ว่ ย ปญั หานีส้ ว่ นหนงึ่ ก็เรม่ิ จากทีผ่ ปู้ ว่ ยมีปัญหาความจำระยะส้นั ทำใหเ้ วลาวางเงิน วางของ แลว้ จำไมไ่ ด้ว่าวางไว้ บ่อยๆเข้าจงึ เชอื่ ว่ามโี จรหรือคนในบา้ นขโมยเงินไป นอกจากนีอ้ าจ พบหลงผดิ คดิ ว่าคสู่ มรสมชี ู้ หรอื คิดว่าจะมคี นมาประสงค์รา้ ยหรือทำรา้ ยผู้ป่วย ภาวะหลงผดิ นี้เมอ่ื เกิดขนึ้ จะทำให้ ความสามารถในการจำทมี่ กี ารสูญเสียอยู่แลว้ จะสญู เสยี มากขึน้ 3. ภาวะประสาทหลอน ภาวะนีพ้ บได้ 10-30% ของผูป้ ่วยสมองเสื่อม ลักษณะที่พบไดบ้ ่อยคือการเหน็ ภาพหลอน เช่น ผปู้ ว่ ยจะบอกลกู หลานวา่ เห็นคนบกุ รุกในบ้าน หรอื เหน็ เดก็ สัตว์ ทไี่ มเ่ คยมใี นบา้ นมาอยู่ในบ้าน บางครง้ั อาจบอกวา่ เหน็ คนทร่ี ู้จกั ในอดีต เชน่ พอ่ แมพ่ ีน่ ้องของผูป้ ว่ ยท่ตี ายไปแล้วมาหา ก็จะทำให้ลกู หลานท่ีเช่อื เร่ืองทางน้ี เชื่อวา่ คนเหล่านีม้ าชวนผูป้ ่วยไปอยู่ด้วยแล้ว ก็จะส้นิ หวัง หมดกำลังใจในการดแู ลผปู้ ว่ ย นอกจากการ เหน็ ภาพหลอนแลว้ อาจพบอาการประสาทหลอนเป็นแบบหูแว่ว ได้ยนิ เสยี งคนมาคยุ ดว้ ย มเี สียงคนขู่จะมาทำรา้ ย ผู้ป่วยได้ 4. อารมณเ์ ปล่ียนแปลงไป เราอาจพบว่าผปู้ ่วยสมองเสอื่ มดูแลยาก โดยเฉพาะถ้าไม่ใชญ่ าติมาดูแลจะ ไมเ่ ข้าใจ เพราะผู้ป่วยเหล่าน้ีอารมณ์จะเปลยี่ นแปลงงา่ ย พบวา่ จะมอี ารมณ์โกรธอย่างฉบับพลนั พบไดถ้ ึง 50%

ของผู้ปว่ ยสมองเส่ือม บางครงั้ เรอ่ื งทีม่ ากระตนุ้ อาจจะไมใ่ ชเ่ ร่อื งท่ีควรโกรธ แตภ่ าวะที่สมองไม่ดีจะทำให้การ ควบคมุ ดา้ นอารมณ์เสยี ไปดว้ ย อารมณซ์ ึมเศรา้ เปน็ อีกอารมณ์ท่ีพบได้บ่อยถึง 20 - 40% ถา้ ผ้ปู ่วยมอี ารมณ์ ซมึ เศร้ามากอาจจะมีความคดิ ทำร้ายตนเองได้ ส่วนอารมณ์ทีด่ ีผดิ ปกติพบได้แต่พบได้น้อยกว่าประมาณ 20% ของ ผปู้ ่วยสมองเสอ่ื มทัง้ หมด 5. พฤติกรรมอ่ืนๆ ทีเ่ รามักจะได้ข่าวตามวทิ ยุ จส.100 หรือ “รว่ มด้วยช่วยกนั ” บอ่ ยๆก็คอื ผ้ปู ว่ ย สมองเสือ่ มหายออกจากบ้านไป ไม่รู้ว่าเดนิ หายไปไหน ภาวะการเดินไปแบบไม่มจี ดุ หมายจะพบได้ในผปู้ ่วยสมอง เสอื่ ม บางรายอาจไปพบวา่ เดินอยหู่ า่ งจากบ้านได้ไกลๆ แบบคนละจังหวัดได้ อกี พฤติกรรมหน่งึ ท่ีเป็นปญั หาคอื การ เก็บสะสมของ จะพบวา่ ผปู้ ว่ ยจะเก็บของ บางครัง้ เป็นของที่ทิง้ แลว้ ของใชท้ เี่ สียแลว้ ผู้ปว่ ยก็จะเก็บเอาไว้ ไมย่ อม ให้ทิง้ ถ้าลกู หลานเอาไปท้งิ จะโกรธมาก อกี ปญั หาคือลกั ษณะทผ่ี ปู้ ่วยถกู มองวา่ เปน็ เฒ่าหัวงู กค็ ือปญั หาพฤติกรรม ลวนลามทางเพศกับเพศตรงข้ามแตส่ ว่ นใหญก่ จ็ ะพบในผู้ปว่ ยชาย จะพบได้ 20% ของผู้ป่วยสมองเสื่อม โดยท่วั ไป ผูป้ ่วยจะทำแค่ลักษณะลวนลาม แตจ่ ะไม่มีลักษณะทำร้ายเพ่อื จะมีเพศสัมพนั ธ์ ปญั หาลวนลามทางเพศมักจะทำให้ ลูกหลานอับอาย ขาดการเคารพนบั ถือ และไมย่ อมดแู ลผู้ป่วยได้ นอกจากนี้ยังมปี ญั หาพฤติกรรมอ่นื ๆ ที่สมั พันธก์ ับความสามารถของสมองอีก เช่น มีการสับสนเร่ืองวัน เวลา สถานท่ี การสญู เสียทักษะความสามารถต่างๆ เช่น ความสามารถในการดแู ลตัวเองในเรอื่ งสขุ อนามยั สว่ น บคุ คล การลืมสารพัดลมื ไม่ว่าจะเป็นลมื ของ, ลืมกินยา ลืมแม้กระทง่ั มื้ออาหารทีร่ ับประทาน ทำให้บางคร้งั ผู้ปว่ ย จะมาขออาหารรับประทานอยตู่ ลอดเวลา ไม่ให้กจ็ ะเอาไปฟ้องลูกหลานวา่ คนทดี่ ูแลโหดรา้ ยไม่ยอมให้อาหาร รับประทาน เปน็ ต้น หลกั ในการแกป้ ญั หาพฤตกิ รรมในผู้ปว่ ยสมองเส่ือม 1. คงตอ้ งไดร้ บั การตรวจ วินจิ ฉยั แยกโรคใหช้ ดั เจนว่าเป็นปญั หาพฤติกรรมของโรคสมองเสื่อม หรือเปน็ โรคอื่นๆ ทางดา้ นจิตประสาท 2. เมอ่ื ไดร้ ับการวนิ ิจฉยั วา่ เป็นสมองเส่ือมแล้ว ต้องหาสาเหตวุ ่าเส่ือมจากสาเหตุใด จากข้อมลู สถติ ิพบวา่ ส่วนใหญ่จะเปน็ สมองเสอื่ มจากโรคอัลไซเมอร์อันดบั หนง่ึ รองลงมาคือโรคหลอดเลือดสมอง การรักษาต้องรกั ษาที่ สาเหตุจดุ นี้ด้วย 3. รักษาหรอื ชะลอไม่ใหภ้ าวะสมองเส่ือมมากขึ้น เพราะว่าภาวะความเส่ือมท่มี ีมากขน้ึ โอกาสเกดิ ปญั หา ทางพฤตกิ รรมและจติ ใจก็จะมากตาม 4. บางปัญหาทางพฤติกรรม อาจจำเปน็ ต้องไดร้ บั การรกั ษาด้วยยาทางจติ เวช เช่น ภาวะหลงผดิ , ประสาทหลอน ซึมเศร้าอยา่ งรนุ แรง ซ่ึงต้องพบแพทย์เพื่อสั่งจา่ ยยาให้ 5. หลายๆ พฤตกิ รรม ไม่สามารถรกั ษาได้ด้วยยา ผู้ดแู ลจะตอ้ งเข้าใจและรบั ทราบวา่ พฤติกรรมนนั้ ๆ เป็นส่วนหนึ่งของอาการเจบ็ ป่วยของผ้ปู ว่ ย การแกป้ ญั หาทำได้โดยไม่ตอบสนองต่อพฤตกิ รรมนัน้ ๆ แล้วเบย่ี งเบน ความสนใจผปู้ ว่ ยไปยังเร่ืองอื่น และทีส่ ำคัญต้องจำไวว้ ่าสถานการณ์ใดเป็นตัวกระตนุ้ ทำใหผ้ ู้ปว่ ยเกดิ พฤติกรรมนน้ั แล้วตอ่ ไปเราก็จะได้หลกี เล่ียง จะได้ไมเ่ กิดพฤติกรรมไม่พงึ ประสงค์อกี กฎหมายและสิทธิประโยชน์ของผู้สูงอายุ 1. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทยพุทธศักราช 2550 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย เป็นกฎหมายสูงสุดท่ีใช้เป็นแนวทางปกครองประเทศ รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2550 มีมาตรการสำคญั ที่เก่ียวข้องและครอบคลมุ ภารกิจท่จี ะต้อง ดำเนินการพฒั นาผ้สู งู อายุ ประกอบดว้ ย

- แนวนโยบายพ้ืนฐานของรฐั ได้ระบใุ ห้รฐั ต้องดำเนนิ การตามแนวนโยบายดา้ นสังคมและด้าน เศรษฐกจิ 2 มาตรา คือ มาตรา 80(1) รฐั ตอ้ งสงเคราะห์และจดั สวัสดกิ ารใหแ้ ก่ผู้สูงอายุ ใหม้ คี ณุ ภาพชวี ิตท่ดี ีขนึ้ และพ่ึงพาตนเองได้ และมาตรา 84(4) รฐั ต้องจัดให้มีการออมเพื่อการดำรงชพี ในยามชราภาพแกป่ ระชาชนและ เจ้าหนา้ ทีข่ องรฐั อยา่ งทว่ั ถงึ - สทิ ธิในการได้รับบริการสาธารณสุขและสวัสดิการจากรัฐ ในมาตรา 53 ระบุว่าบุคคลซงึ่ มอี ายุ เกินหกสบิ ปบี ริบูรณ์ และไม่มรี ายไดเ้ พยี งพอแกก่ ารยงั ชีพ มีสทิ ธิได้รบั สวัสดกิ าร สง่ิ อำนวยความสะดวกอันเปน็ สาธารณะอยา่ งสมศักดศ์ิ รี และความช่วยเหลือท่เี หมาะสมจากรัฐ - สิทธิในกระบวนการยตุ ิธรรม ในมาตรา 40(6) ระบุวา่ ผู้สงู อายุย่อมมีสิทธไิ ด้รับความคุม้ ครอง ในการดำเนินกระบวนการพิจารณาคดีอยา่ งเหมาะสม และยอ่ มมสี ิทธิไดร้ ับการปฏบิ ัติท่ีเหมาะสมในคดีทเี่ ก่ยี วกับ ความรุนแรงทางเพศ - บทบาทขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการดำเนินการพัฒนาผู้สูงอายุ ในมาตรา 281 ระบุว่า รัฐจะต้องส่งเสริมให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นหน่วยงานหลักจัดบริการสาธารณะ และในมาตรา 283 ระบุว่าองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ย่อมมีอำนาจหน้าท่ีโดยท่ัวไปในการดูแลและจัดทำบริการสาธารณะเพ่ือ ประโยชน์ของประชาชนในท้องถ่ิน และมีความเป็นอิสระกำหนดนโยบาย การจัดบริการสาธารณะ โดยต้อง คำนึงถึงความสอดคลอ้ งกับการพฒั นาของจังหวดั และประเทศเป็นสว่ นรวมดว้ ย 2. พระราชบญั ญตั ผิ ูส้ งู อายุ พ.ศ.2546 พระราชบญั ญัติผ้สู ูงอายุ พ.ศ.2546 มีผลบังคับใช้ตั้งแตว่ ันที่ 1 มกราคม 2547 โดยตราข้นึ ตามเจตนารมณ์ ในมาตรา 54 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ที่ประสงค์จะใหบ้ ุคคลทม่ี ีอายเุ กนิ 60 ปีบริบูรณ์ และไม่มีรายได้เพียงพอแก่การยังชีพ มีสิทธไิ ดร้ ับความช่วยเหลือจากรัฐ ซ่ึงในพระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ.2546 ได้ให้ ความสำคัญกับการคุ้มครองผู้สูงอายุ ให้ได้รับสวัสดิการอย่างเป็นธรรมและเสมอภาค เป็นหลักประกันด้านสิทธิเสรีภาพ โดยมีสาระสำคัญดังนี้ มาตรา 11 ผ้สู ูงอายมุ ีสิทธิไดร้ บั การคุ้มครอง การส่งเสริม และการสนับสนุนในดา้ นต่างๆ ดงั นี้ (1) การบริการทางการแพทย์และการสาธารณสุขที่จัดไว้โดยให้ความสะดวกและรวดเร็วแก่ผู้สูงอายุเป็น กรณพี ิเศษ (2) การศกึ ษา การศาสนา และขอ้ มูลข่าวสารทเี่ ป็นประโยชนต์ อ่ การดำเนินชวี ิต (3) การประกอบอาชีพหรือการฝึกอาชีพทเี่ หมาะสม (4) การพฒั นาตนเองและการมีส่วนร่วมในกจิ กรรมทางสังคม การรวมกล่มุ ในลกั ษณะเครอื ข่ายหรอื ชมุ ชน (5) การอำนวยความสะดวกและความปลอดภยั โดยตรงแก่ผู้สงู อายใุ นอาคาร สถานที่ ยานพาหนะหรือการ บริการสาธารณะอน่ื (6) การช่วยเหลือด้านค่าโดยสารยานพาหนะตามความเหมาะสม (7) การยกเว้นค่าเข้าชมสถานที่ของรฐั (8) การชว่ ยเหลือผสู้ ูงอายซุ ่ึงได้รับอันตรายจากการถกู ทารุณกรรมหรอื ถูกแสวงหาประโยชน์โดยมิชอบด้วย กฎหมาย หรอื ถกู ทอดท้งิ

(9) การให้คำแนะนำ ปรกึ ษา ดำเนินการอ่นื ที่เก่ยี วขอ้ งในทางคดี หรอื ในทางการแก้ไขปญั หาครอบครวั (10) การจดั ที่พักอาศัย อาหารและเครื่องนงุ่ ห่มใหต้ ามความจำเปน็ อย่างทั่วถงึ (11) การสงเคราะห์เบี้ยยงั ชพี ตามความจำเปน็ อยา่ งทวั่ ถึงและเป็นธรรม (12) การสงเคราะห์ในการจัดการศพตามประเพณี (13) การอื่นตามท่ีคณะกรรมการประกาศกำหนด มาตรา 16 ผู้บริจาคเงนิ หรือทรัพยส์ นิ ให้แก่กองทุน มีสทิ ธินำไปลดหย่อนในการคำนวณภาษเี งนิ ได้ หรอื ไดร้ ับ การยกเว้นภาษีสำหรับทรัพย์สินท่ีบริจาคแล้วแต่กรณี ทั้งน้ี ตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเง่ือนไขท่ีกำหนดในประมวล รัษฎากร มาตรา 17 ผู้อุปการะเลี้ยงดูบุพการี ซ่ึงเป็นผู้สูงอายุที่ไม่มีรายได้เพียงพอแก่การยังชีพ ผู้น้ันมีสิทธิได้รับการ ลดหย่อนภาษี ทั้งน้ี ตามหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร และเงื่อนไขทก่ี ำหนดในประมวลรษั ฎากร สิทธปิ ระโยชนข์ องผู้สูงอายุตามกฎหมาย ประเภทสทิ ธิผู้สงู อายุ 1. สิทธิท่ีผู้สูงอายไุ ดร้ บั ทันทีโดยผลของกฎหมาย 2. สิทธทิ ส่ี ว่ นราชการทเ่ี ก่ียวข้องตอ้ งไปออกกฎหมาย หรอื วิธีและดำเนินการใหเ้ กดิ สิทธแิ ก่ผ้สู ูงอายุ 3. สทิ ธทิ ี่ผ้สู ูงอายทุ ำให้เกดิ ข้นึ ไดด้ ้วยตนเอง 4. สทิ ธขิ องบุคคลอน่ื ท่ีดูแลผู้สงู อายุ สทิ ธปิ ระโยชน์ของผู้สูงอายุ หมวด 1 สุขภาพอนามยั ดี 1.1 การรักษาพยาบาล - บุคคลที่มีอายเุ กิน 60 ปขี น้ึ ไป รักษาพยาบาลไม่เสยี ค่าใช้จ่าย - จัดให้มีชอ่ งทางเฉพาะอำนวยความสะดวก รวดเร็ว - จดั ใหม้ บี ริการคลินิกเฉพาะผู้สงู อายุ 1.2 การใหค้ ำปรกึ ษาสุขภาพจิตและฟื้นฟจู ิตใจ - บริการให้คำปรกึ ษาแนะนำปัญหาสุขภาพจิตในสถานพยาบาลของรัฐ - บรกิ ารให้คำปรกึ ษาแนะนำทางโทรศัพท์ หมายเลข 1667 1.3 เจ็บป่วยฉุกเฉิน - บรกิ ารให้คำปรกึ ษาแนะนำทางโทรศัพท์ หมายเลข 1669 - หากจำเป็นจะมีหน่วยปฏิบตั ิการฉุกเฉินไปชว่ ยเหลือถึงท่เี กิดเหตุ 1.4 กีฬาผสู้ ูงอายุ - จดั กจิ กรรมกฬี าเพื่อผ้สู งู อายุ โดยการกีฬาแหง่ ประเทศไทย หมวด 2 มีครอบครัวอยู่พร้อมหน้า 2.1 เงินสงเคราะห์ครอบครวั

- ชว่ ยเหลือเป็นเงินหรอื สิ่งของไม่เกิน 2,000 บาท/ครั้ง ไม่เกนิ 3 ครงั้ /ปีเพือ่ ใหผ้ ู้สงู อายยุ ากจน อยใู่ นครอบครวั และชุมชนต่อไปได้ 2.2 การชว่ ยคา่ อาหารและเคร่ืองนุม่ ห่มตามความจำเป็น - ช่วยเหลือเป็นเงินหรือส่ิงของไม่เกิน 2,000 บาท/ครั้ง ไม่เกิน 3 ครั้ง/ปีเพื่อให้ผู้สูงอายุท่ี ประสบปญั หาในครอบครวั และชุมชนตอ่ ไปได้ 2.3 การช่วยเหลือผู้สูงอายุที่ได้รับอันตรายจากการถูกทารุณกรรมหรือถูกแสวงหาประโยชน์โดย มชิ อบตอ่ กฎหมาย - จดั ท่ีพักให้ในสถานท่ปี ลอดภยั /เหมาะสม - ฟนื้ ฟูร่างกาย/จติ ใจ เตรยี มความพร้อมของครอบครวั - ชว่ ยเหลอื เป็นเงินเบื้องต้นไม่เกนิ 500 บาท/ครั้ง 2.4 ชว่ ยซอ่ มแซมปรบั ปรงุ ท่ีอยู่อาศัย - ช่วยซ่อมแซม ปรบั ปรุงที่อย่อู าศัยใหเ้ หมาะสมกับผ้สู งู อายุ 2.5 ยกเวน้ ภาษีแกผ่ ้สู งู อายุ - ผู้ทีอ่ ายุเกนิ 65 ปี ทม่ี รี ายได้พงึ ประเมนิ ไมเ่ กิน 190,000 บาท ตอ่ ปี 2.6 ลดหย่อนภาษีแก่ผ้อู ุปการะเลี้ยงดูบพุ การี - ผู้อุปการะเลี้ยงดูบุพการีซ่ึงเป็นผู้สูงอายุและมีรายได้ต่ำกว่า 30,000 บาทต่อปี ได้รับลดหย่อน ภาษี 30,000 บาท ต่อผสู้ งู อายุ 1 คน หมวด 3 ไมม่ ีปญั หาเรอื่ งรายได้ 3.1 จดั หางาน - บริการจัดหางานทเ่ี หมาะสมกบั อัตภาพ - ใหค้ ำปรึกษาแนะนำ ข้อมูล การสง่ เสรมิ อาชพี 3.2 การฝกึ อาชีพ - ให้การอบรมฝึกทกั ษะอาชีพตามอธั ยาศยั 3.3 ทุนประกอบอาชีพ กองทุนผู้สูงอายุให้บริการเงินกู้ยืมโดยไม่คิดดอกเบ้ีย โดยชำระคืนเป็นราย เดือน ไม่เกนิ 3 ปี - กูย้ มื รายบุคคล คนละไม่เกนิ 30,000 บาท โดยมผี คู้ ำ้ ประกัน 1 คน - กยู้ มื รายกลมุ่ ๆ ละไม่น้อยกวา่ 5 คน วงเงินก้กู ลมุ่ ละ ไมเ่ กิน 100,000 บาท 3.4 ชว่ ยเหลือด้านคา่ โดยสารยานพาหนะ - เรอื ดว่ นเจ้าพระยา เรือขา้ มฟาก เรือในคลองแสนแสบ ลด 50% - การบินไทย ลด 15% บางกอกแอรเ์ วย์ ลด 5 % - รถไฟฟา้ ใต้ดนิ ลด 50% - รถเมล์ ขสมก. ลด 50% (รถแอร์ไมร่ วมค่าธรรมเนยี ม) - รถ บขส. ลด 50%

- รถไฟ ลดค่าโดยสารครึ่งราคา (เฉพาะเดอื น มถิ ุนายน-กนั ยายน) 3.5 ยกเว้นคา่ เข้าชมสถานท่ขี องรัฐ - ยกเว้นค่าเข้าชมสถานที่ของรัฐที่ปกติมีการเก็บเงินค่าเข้าชม ได้แก่ อุทยานแห่งชาติ อุทยาน ประวัติศาสตร์พพิ ธิ ภัณฑส์ ถานแห่งชาติ สวนสตั ว์ และโครงการอนั เน่อื งมาจากพระราชดำริ 3.6 เบ้ยี ยงั ชพี ผู้สูงอายุ โดยจา่ ยเบ้ยี ยังชีพแก่ผู้สงู อายุทม่ี ิไดร้ ับเงนิ รายได้ประจำจากภาครฐั ดังน้ี - อายุ 60-69 ปี 600 บาท/เดือน - อายุ 70-79 ปี 700 บาท/เดอื น - อายุ 80-89 ปี 800 บาท/เดอื น - อายุ 90 ปขี ึน้ ไป 1,000 บาท/เดือน 3.7 ยกเวน้ ภาษแี ก่ผูม้ เี งนิ ไดอ้ ายุ 55 ปขี ้ึนไป - ยกเว้นภาษีแก่ผูม้ อี ายุ 55 ปขี ึน้ ไป ทมี่ ีดอกเบีย้ เงนิ ฝากประจำไม่เกิน 30,000 บาท 3.8 กองทุนการออมแห่งชาติ (กอช.) เป็นกองทุนการออมเพ่ือการชราภาพให้แก่แรงงานนอกระบบ ท่ีไม่ได้ทำประกันสงั คม หรืออยู่ใน ระบบบำเหน็จบำนาญ หรืออยู่ในระบบการออมท่ีมีการจ่ายสมทบโดยนายจ้างหรือรัฐบาล รับสมัครบุคคลที่มีอายุ 15-60 ปี ออมเงินเป็นรายเดือน หรือรายงวดหรือรายปี ต้ังแต่ 50-1,000 บาท อายุครบ 60 ปี จะได้รับบำนาญ เป็นรายเดือนตลอดชพี โดยได้รบั การสมทบเงินฝากจากรฐั ดังน้ี - อายุ 15-30 ปี สมทบเดอื นละ 50 % ของเงนิ ฝาก แตไ่ มเ่ กิน 600 บาท/ปี - อายุ 30-50 ปี สมทบเดือนละ 80 % ของเงนิ ฝาก แต่ไมเ่ กนิ 960 บาท/ปี - อายุ 50-60 ปี สมทบเดือนละ 100 % ของเงินฝาก แตไ่ ม่เกนิ 1,200บาท/ปี ข้อมูลแหล่งให้บรกิ ารสทิ ธิประโยชน์สำหรับหรับผ้สู ูงอายุ 1. ศนู ยพ์ ฒั นาการจดั สวัสดิการสงั คมผูส้ ูงอายุ บรกิ ารใหค้ ำแนะนำปรึกษาและจัดกิจกรรมเพ่ือสรา้ ง ความสัมพันธ์ทด่ี ีและลดช่องว่างระหว่างวัยของผู้สงู อายุและสมาชกิ ครอบครัว ทำใหผ้ ู้สูงอายุอยูร่ ่วมกบั ครอบครัว อย่างอบอุน่ และมีความสุข นอกจากน้ียงั ใหค้ วามชว่ ยเหลือแกผ่ ู้สงู อายุที่ไดร้ ับความเดือดร้อน เป็นเงนิ แหละ/หรือ ส่งิ ของ ตามระเบียบกรมพฒั นาสังคมและสวสั ดิการว่าดว้ ยการสงเคราะหค์ รอบครวั ผมู้ ีรายไดน้ อ้ ยและผู้ไร้ท่พี ่ึง พ.ศ. 2552 2. ศูนยพ์ ฒั นาครอบครวั ในชุมชน (ศพค.) จัดต้งั ขึ้นจากการสนับสนุนของสำนกั งานกจิ การสตรแี ละ สถานบันครอบครวั กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ โดยเปน็ การรวมกล่มุ ตวั แทนคนในชมุ ชน หรือองค์กรในชมุ ชน ที่อาสาช่วยดูแล ป้องกัน และแก้ไขปญั หาครอบครัว มบี ริการใหค้ ำแนะนำปรึกษาหรอื จัด กิจกรรมท่ชี ่วยเสรมิ สรา้ งความสมั พนั ธข์ องสมาชิกในครอบครวั ศพค. ตั้งอยู่ในตำบลหรอื เทศบาลในพื้นทีต่ า่ งๆ ท่ัว ประเทศ อยูใ่ นความดแู ลและสนบั สนุนขององค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ 3. สายด่วนกรมสขุ ภาพจิต (ฮอทไลนค์ ลายเครยี ด) ใหบ้ รกิ ารปรกึ ษาปัญหาสุขภาพจติ รบั ฟงั ปัญหา ท่ที ำใหเ้ กิดความคบั ข้องใจ และให้คำแนะนำในการแก้ไขปัญหาแกป่ ระชาชนทุกเพศ ทุกวยั ตลอด 24 ชว่ั โมง โทรศัพท์สายดว่ น 1667 4. ศูนยพ์ ึง่ ได้ (ศนู ย์บริการช่วยเหลอื เดก็ และสตรใี นภาวะวกิ ฤตจากความรนุ แรง) รบั เร่ืองรอ้ งทุกข์ และใหค้ วามช่วยเหลือแกป่ ระชาชนทีไ่ ด้รบั ความเดือดร้อน และถูกกระทำรนุ แรงในครอบครวั ทางโทรศพั ท์ ตลอด

24 ชัว่ โมง โดยมีศนู ยร์ บั แจง้ ปัญหาและให้การชว่ ยเหลอื ผู้ทไ่ี ด้รบั ความเดือดรอ้ นอยทู่ โ่ี รงพยาบาลประจำจงั หวดั ทุกแหง่ ทวั่ ประเทศ โทรศพั ทส์ ายด่วน 1169 5. คลินกิ ช่วยเหลอื ความรุนแรงในครอบครัว (ศนู ย์นารีรกั ษ์โรงพยาบาลรามาธิบดี) หมายเลข โทรศัพท์ 02-201-1222 6. มลู นิธศิ ูนย์ฮอตไลน์ รบั ปรึกษาและใหค้ ำแนะนำเกย่ี วกับปัญหาครอบครัว ปญั หาชวี ิต หมายเลข โทรศัพท์ 02-276-2950 และ 02-277-8811 7. ศนู ย์ปรกึ ษาปัญหาชีวิต (สมาคมสะมาริตนั ส์แห่งประเทศไทย) ให้คำแนะนำปรึกษาเพื่อคลาย ทุกข์ แก้ปญั หา และหาทางออกให้กบั ชีวิต หมายเลขโทรศัพท์ 02-713-6793 8. เสถียรธรรมสถาน ใหค้ ำแนะนำเร่ืองคลายทุกข์ ให้คำปรึกษาธรรมะ มายเลขโทรศัพท์ 02-509- 0085, 02-509-2237 และ 02-510-6697 9. ศูนย์ประชาบดี ประสานหนว่ ยงานตา่ งๆ ในการชว่ ยเหลอื ผทู้ ี่ได้รบั ความเดือดรอ้ น รวมถึงผ้สู ูงอายุ ทถี่ กู กระทำรนุ แรง ถูกทอดท้งิ โทรศัพทส์ ายด่วน 1330 10. ศูนยพ์ ฒั นาการจัดสวัสดกิ ารสงั คมผู้สูงอายุ สังกดั กรมพฒั นาสงั คมและสวสั ดิการ มหี น่วยงานทั่ว ประเทศ 12 แหง่ ให้บริการในลกั ษณะของสถานสงเคราะหส์ ำหรับผสู้ งู อายขุ าดท่ีพ่งึ ถูกทอดทิ้ง ไม่มีผู้ดูแล หรอื ไม่ สามารถใชช้ วี ิตอยูร่ ่วมกับครอบครัว ผู้สูงอายทุ ี่มคี วามประสงค์เขา้ รบั บริการในศนู ย์พฒั นาการจดั สวสั ดิการสังคม ผู้สงู อายุ ต้องมคี ุณสมบัตดิ งั น้ี - มีสัญชาติไทย อายตุ ั้งแต่ 60 ปขี นึ้ ไป - ไม่เป็นผู้ต้องหาว่ากระทำผิดอาญา และอยู่ระหว่างการสอบสอนของพนักงานสอบสวน หรืออยู่ ระหว่างการพจิ ารณาคดีของศาล - ไม่เปน็ โรคเรือ้ รงั หรอื โรคติดต่อรา้ ยแรง - ไม่พิการทุพพลภาพ หรอื จติ ฟน่ั เฟอื นไมส่ มประกอบ - สามารถช่วยเหลือตนเองได้ในกจิ วตั รประจำวนั ผู้สูงอายทุ ่ีอยู่ในกรุงเทพมหานคร ย่ืนใบสมัครได้ที่กรมพัฒนาสังคมและสวสั ดิการ หรือสำนักงาน พัฒนาสังคมและสวัสดิการกรุงเทพมหานคร ต่างจังหวัด ย่ืนใบสมัครได้ท่ีสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคง ของมนุษย์จังหวัด (พมจ.) หรือศูนย์พัฒนาสังคมจังหวัด ในจังหวัดท่ีตนมีภูมิลำเนา หรือศูนย์พัฒนาการจัด สวัสดกิ ารสงั คมผู้สูงอายแุ ต่ละแห่ง สอบถามขอ้ มูลเพ่มิ เตมิ ไดท้ ่ี ศูนย์ประชาบดี โทรศัพทส์ ายด่วน 1330

มาตรการขับเคลื่อนสังคมสงู วยั คนไทยอายุยืน 4 มิติ มาตรการ ตวั อยา่ งวธิ กี ารดำเนนิ งาน มติ ิเศรษฐกจิ ประกอบไปด้วย 8 ประเด็นเรง่ ดว่ น ได้แก่ 1. การบูรณาการระบบบำนาญ และระบบการออมเพื่อ เสนอร่างพระราชบญั ญัติคณะกรรมการนโยบาย ยามสูงอายุ และการปฏริ ูประบบการเงินการคลงั ที่ บำเหน็จบำนาญแห่งชาติ พ.ศ. .... เพอื่ สรา้ งระบบ เหมาะสมเพ่ือรองรับสังคมสูงวัย บำนาญและการออมทมี่ ่ันคง เพยี งพอ และย่ังยืน (คณะรฐั มนตรมี ีมตอิ นุมตั ใิ นหลักการแลว้ เม่อื วนั ที่ 8 พฤศจิกายน 2559) 2. การสง่ เสริมและสนับสนนุ ประชากรวัยทำงาน กลุ่มท่ี ปรบั ปรุงพระราชบญั ญัติกองทุนการออม ไมใ่ ชล่ ูกจา้ งในการเตรียมความพรอ้ มเพื่อการเขา้ สู่การ แหง่ ชาติ พ.ศ. 2554 โดยสง่ เสรมิ การสมัครสมาชกิ ซึ่ง ใชช้ วี ิตยามสงู อายุ มีรปู แบบสอดคลอ้ งกบั อาชีพและรายได้ท่แี ตกต่างกนั 3. การสง่ เสริมและสนบั สนุนประชากรวยั ทำงานกลุม่ จัดตัง้ กองทุนสำรองเลย้ี งชีพภาคบังคบั ในรูปแบบของ ลกู จา้ งในการเตรยี มความพร้อมเพ่ือการเขา้ สู่การใชช้ วี ติ กองทุนบำเหน็จบำนาญแห่งชาติ ยามสูงอายุ 4. การขยายอายุการทำงาน - ขยายอายเุ กษยี ณราชการเป็น 65 ปี เฉพาะบางสาย งาน (ไม่ครอบคลมุ ตำแหน่งบริหาร) - กำหนดใหม้ มี าตรการส่งเสริมใหภ้ าคเอกชนขยายอายุ การทำงานของลกู จ้าง

5. การสนับสนุนและสรา้ งระบบการออมทัง้ แบบถ้วน สรา้ งระบบการออมอย่างถว้ นหนา้ และส่งเสรมิ การออม หนา้ และสมัครใจผา่ นกลไกต่าง ๆ เพอื่ รองรบั ความ ภาคสมัครใจในรูปแบบตา่ ง ๆ ตอ้ งการในยามสูงอายุ 6. การสนับสนนุ การเพิม่ พูนทักษะและอาชีพทางเลอื ก สนบั สนุนคา่ ใช้จา่ ยในการเขา้ รับการฝึกอบรมเพิ่มพูน ที่ 2 ในวัยทำงานและหลงั เกษียณ เพื่อใช้ประโยชน์ใน ทักษะจากสถาบันและภาคธรุ กิจเอกชน ยามสงู อายุ 7. การกระจายแหล่งการจา้ งงานให้อยู่ใกลช้ มุ ชนชนบท สร้างแรงจูงใจให้อุตสาหกรรม พาณิชยกรรม และ บริการไปตัง้ ในต่างจังหวัด 8. การจูงใจให้คนตา่ งชาติท่ีมีคุณภาพและต้องการ จูงใจและอำนวยความสะดวกใหผ้ ทู้ ่ีมคี ุณภาพสนใจและ ทำงานในประเทศไทยอยา่ งถาวรได้มโี อกาสทำงานและ เข้ามาทำงานในประเทศไทย พำนักในประเทศไทย หนว่ ยงานรับผิดชอบ ไดแ้ ก่ กระทรวงการคลงั (กค.) กระทรวงแรงงาน (รง.) พม. กระทรวงอุตสาหกรรม (อก.) สำนกั งานคณะกรรมการขา้ ราชการพลเรือน (สำนักงาน ก.พ.) สำนกั งานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุนและ สำนกั งานตรวจคนเขา้ เมอื ง มิติสภาพแวดล้อม ประกอบดว้ ย 4 ประเด็นเรง่ ดว่ น ได้แก่ 1. การปรบั ปรงุ กฎกระทรวงใหม้ ีผลใช้บงั คับให้ แก้ไขกฎกระทรวงท่เี ก่ยี วข้อง รวม 3 ฉบับ เช่น สอดคล้อง ครอบคลมุ และมีประสทิ ธภิ าพในการบังคบั กฎกระทรวงกำหนดสิง่ อำนวยความสะดวกในอาคาร ใช้มากขนึ้ สำหรับผู้พกิ ารหรอื ทุพพลภาพ และคนชรา พ.ศ. 2548 และกฎกระทรวงกำหนดลกั ษณะ หรอื การจดั ให้ มีอุปกรณ์สง่ิ อำนวยความสะดวก หรอื บริการในอาคาร สถานท่ี หรือบรกิ ารสาธารณะอน่ื เพ่ือให้คนพกิ าร สามารถเขา้ ถึงและใชป้ ระโยชนไ์ ด้ พ.ศ. 2555 2. งบประมาณในการสร้างอาคาร โครงสร้างพืน้ ฐาน ขอมติคณะรัฐมนตรใี หห้ น่วยงานทเ่ี ก่ียวข้องดำเนนิ การ (เชน่ ถนน ระบบขนสง่ มวลชน เป็นตน้ ) ตอ้ งสอดคล้อง อย่างเคร่งครัด กบั กฎกระทรวงทแี่ ก้ไขแลว้ 3. ให้มกี ารรายงานผลและตรวจติดตามอาคารสว่ น ขอมติคณะรัฐมนตรีใหห้ น่วยงานที่เก่ียวข้องดำเนนิ การ ราชการท้ังหมดวา่ ได้ดำเนินการแกไ้ ขต้ังแต่เดอื น ร่วมกบั องคก์ รผูส้ งู อายุ คนพิการในพื้นท่ีตรวจตดิ ตาม พฤษภาคม 2552 แล้ว แตข่ าดความครอบคลมุ และไม่ และมอบประกาศรับรองอาคารท่ผี ่านเกณฑ์ ต่อเนอื่ ง 4. ใหอ้ งคก์ รปกครองสว่ นท้องถ่นิ (อปท.) มีภารกิจใน ให้มีประกาศกระทรวงมหาดไทย (มท.) และ การปรับสภาพแวดลอ้ มบ้านผู้สงู อายใุ นชมุ ชนได้ รายละเอยี ดกฎเกณฑเ์ รื่องการปรับสภาพแวดลอ้ ม บ้าน ผู้สูงอายุในชมุ ชน หนว่ ยงานรับผดิ ชอบ ไดแ้ ก่ กค. กระทรวงคมนาคม (คค.) พม. มท. และหน่วยงานทีเ่ กี่ยวขอ้ ง

มติ สิ ขุ ภาพ ประกอบด้วย 3 ประเดน็ เร่งด่วน ได้แก่ 1. บรู ณาการศนู ยพ์ ัฒนาคุณภาพชวี ติ ระดับตำบล เพ่ือ บูรณาการกจิ กรรมศูนย์ฟืน้ ฟูสมรรถภาพหลงั การ ทำหนา้ ทีเ่ ปน็ หนว่ ยปฏบิ ตั กิ าร (Operation Unit) ใน เจ็บปว่ ยเฉียบพลันและศูนย์พัฒนาคณุ ภาพชวี ติ และ การบรู ณาการกิจกรรมและทรพั ยากร สง่ เสริมอาชพี ผสู้ งู อายเุ ขา้ ดว้ ยกนั 2. การยกระดับผู้บริบาลมือ - กำหนดคุณสมบตั ิมาตรฐาน อาชพี Formal (Paid) Care Giver - มีการสอบและออกใบอนญุ าต/รบั รองจากส่วนกลาง 3. การจัดให้มีศูนย์ฟืน้ ฟูสขุ ภาพทุกอำเภอควบคู่กับ การส่งเสริมใหโ้ รงพยาบาล(ประจำอำเภอ) มีศนู ย์ฟื้นฟูฯ บรกิ ารฟ้ืนฟสู มรรถภาพทางการแพทยผ์ ปู้ ว่ ยระยะกลาง ครบทกุ อำเภอภายใน 5 ปี (พ.ศ. 2567) (Intermediate Care) หนว่ ยงานรบั ผดิ ชอบ ไดแ้ ก่ พม. มท. กระทรวงวฒั นธรรม (วธ.) กระทรวงศกึ ษาธิการ (ศธ.) และกระทรวง สาธารณสขุ (สธ.) มิติสงั คม ประกอบด้วย 4 ประเดน็ เรง่ ด่วน ได้แก่ 1. เพ่ิมบทบาท อปท. ใหเ้ ปน็ ผ้รู ับผดิ ชอบหลกั ในการ คณะรฐั มนตรีควรมีมติให้สำนักงานคณะกรรมการการ บรู ณาการและขบั เคลอ่ื นงานพฒั นาคุณภาพชีวติ กระจายอำนาจให้แก่ อปท. กำหนดกรอบภารกิจของ ประชาชนในทุกมิติ และพฒั นาระบบรองรับสังคมสูงวยั อปท. ใหช้ ัดเจน โดยคำนงึ ถงึ ระบบรองรบั สังคมสงู วัย คนไทยอายยุ นื ได้อย่างมีประสิทธิภาพและสอดคล้องกบั คนไทยอายุยืนของ อปท. บริบทของแต่ละทอ้ งถ่นิ 2. การสรา้ งการมสี ว่ นรว่ มของภาคสว่ นต่าง ๆ - ใช้มตคิ ณะรัฐมนตรีเพื่อขอความรว่ มมือจากมหาเถร “บวรวชร” (บา้ น วัด โรงเรียน วิสาหกจิ ชมรม สมาคมใหจ้ ดั สรรงบประมาณจากเงินบรจิ าคทวี่ ัดได้ โรงพยาบาล) ในการรองรบั สังคมสูงวยั ในชุมชน รับมาใช้ในกิจกรรมรองรับสังคมสงู วัยในชมุ ชน - สง่ เสรมิ การมีสว่ นร่วมของภาคเอกชน/วิสาหกิจดว้ ย การขยายผลโครงการวิสาหกิจเพื่อสังคม เช่น ระบบการ ดูแลผสู้ ูงอายใุ นเขตเมือง 3. การกำหนดใหม้ ี “ผู้พทิ ักษ์สทิ ธผิ สู้ งู อายุ” บัญญัติกฎหมายกำหนดให้มีผู้พิทกั ษส์ ิทธผิ สู้ งู อายใุ น กรณีทีม่ ภี าวะพงึ่ พงิ หรือสมองเสอ่ื มท่ีไมส่ ามารถ ช่วยเหลือตนเองในกจิ วัตรประจำวนั ได้ตามปกติ เพอื่ ทำ หนา้ ที่จดั การทรัพยส์ ินและดแู ลชีวติ ความเป็นอยู่ของ ผสู้ ูงอายุ 4. การส่งเสรมิ ผทู้ ี่มคี วามพร้อมให้มีบุตรและชะลอการ - กำหนดใหห้ นว่ ยงานราชการ/เอกชน มีสถานเลี้ยงดู ต้ังครรภข์ องผู้ทไ่ี มพ่ ร้อม เด็ก - เพม่ิ คา่ ลดหย่อนบตุ ร หน่วยงานรับผดิ ชอบ ได้แก่ กค. พม. รง. มท. วธ. สธ. สำนักงานคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กร ปกครองส่วนทอ้ งถิน่

ส่วนที่ 4 ผลการดำเนินงาน ผ้ดู ำเนินการจดั ทำโครงการจัดและส่งเสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวิต เพอ่ื คงพัฒนาการทางกาย จติ และสมองของผสู้ งู อายุ (มิตสิ ุขภาพ มติ สิ ังคม) เก็บรวบรวมข้อมลู และการวิเคราะห์ข้อมลู ดังน้ี 1. เครื่องมือท่ีใช้ในการจัดกิจกรรม ขอ้ มลู ปฐมภมู ิ ได้จากการกรอกแบบสอบถามของผ้เู ขา้ ร่วมกิจกรรม ข้อมลู ทุตยิ ภมู ิ ศึกษาจากเอกสาร ขอ้ มูลตา่ ง ๆ ท่ีเกี่ยวข้อง 2. การเก็บรวบรวมข้อมลู 2.1 ประชากรและกลมุ่ ตวั อย่าง 2.1.1 ผสู้ ูงอายุ หมู่ 4 ตำบลทา่ สะแก 2.2 วิธีดำเนินการในการตดิ ตามและประเมินผลการดำเนินงานไดด้ ำเนนิ การดังน้ี 2.2.1 เครอ่ื งมอื ท่ใี ชใ้ นการประเมิน เป็นแบบสอบถาม แบง่ ออกเปน็ 3 ตอน คอื ตอนท่ี 1 ข้อมลู สถานภาพท่ัวไปเกี่ยวกับผตู้ อบแบบสอบถาม ตอนท่ี 2 ข้อมลู เกี่ยวกบั ความพึงพอใจในการเข้ารว่ มโครงการฯ ตอนที่ 3 ขอ้ เสนอแนะอืน่ ๆ 2.2.2 วเิ คราะหข์ ้อมูล ในการวเิ คราะห์ ดำเนนิ การดังน้ี ตอนที่ 1 ขอ้ มูลสถานภาพทัว่ ไปของผู้ตอบแบบสอบถามวิเคราะหผ์ ลดว้ ยการหาค่ารอ้ ยละ ค่ารอ้ ยละ (%) P = F  100 n เม่ือ p แทน ร้อยละ F แทน จำนวนผตู้ อบแบบสอบถาม n แทน จำนวนท้งั หมด ตอนที่ 2 ข้อมูลเกี่ยวกับการดำเนินงานตามโครงการ ใชค้ ่าเฉลย่ี x x = x n เมอ่ื x แทน ค่าเฉลี่ย แทน จำนวนผตู้ อบแบบสอบถาม x แทน จำนวนทั้งหมด n

ตอนที่ 3 สรุปข้อเสนอแนะ โดยใชค้ วามถี่ ( f ) 2.2.3 การแปลผลข้อมลู ในการแปลความหมายของข้อมลู แปลผลจากค่าเฉลีย่ เลขคณิต x โดยใชห้ ลักเกณฑ์ดังนี้ คา่ เฉลยี่ เลขาคณิต x ความหมาย 1.00 – 1.50 1.51 – 2.50 นอ้ ยทสี่ ุด นอ้ ย 2.51 – 3.50 ปานกลาง 3.51 – 4.50 มาก 4.51 – 5.00 มากที่สดุ 3. ผลการจัดกจิ กรรมการเรียนการสอน จากการจดั กิจกรรมโครงการจัดและส่งเสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชีวติ เพื่อคงพัฒนาการทาง กายจติ และสมองของผสู้ ูงอายุ (มิติสุขภาพ มิติสังคม) ไดม้ ีการสำรวจความพึงพอใจของผูเ้ ข้ารว่ มกจิ กรรมทีม่ ีต่อ รปู แบบการจดั กจิ กรรม จำนวน 45 คน โดยวธิ กี ารตอบแบบสอบถาม จึงไดม้ ีการนำเสนอข้อมูลในรปู ตาราง ประกอบคำบรรยาย โดยแบ่งออกเป็น 3 สว่ น ไดแ้ ก่ ตอนท่ี 1 ข้อมูลส่วนบคุ คล ตอนท่ี 2 ประเมินความพึงพอใจในการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ (กจิ กรรมการเรยี นการสอน) ตอนที่ 3 สรุปข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะ สรุปเปน็ ประเดน็ ที่สำคัญ 3.1 ตอนที่ 1 การวเิ คราะห์ข้อมลู ทวั่ ไปของผ้ตู อบแบบสอบถาม ตารางท่ี 1 แสดงจำนวน ร้อยละจำนวนตามเพศ เพศ จำนวน ( n = 42 ) ร้อยละ ชาย 9 21.43 หญงิ 33 78.57 รวม 42 100 จากตารางท่ี 1 ผลการศึกษาพบว่า ผ้เู ข้าร่วมอบรมส่วนใหญ่เปน็ เพศหญิง คดิ เป็นร้อยละ 78.57 และเพศชาย คดิ เป็นร้อยละ 21.43 ตารางท่ี 2 แสดงจำนวน รอ้ ยละจำนวนตามอายุ อายุ จำนวน ( n = 42) รอ้ ยละ 15 – 39 ปี 1 2.38 40 – 59 ปี 9 21.43 60 ปีข้ึนไป 32 76.19 42 100 รวม จากตารางที่ 2 ผลการศึกษาพบว่า ผเู้ ข้ารว่ มอบรมสว่ นใหญ่ คืออายุระหว่าง ๖๐ ปีขนึ้ ไป คิดเป็นร้อยละ 76.19 รองลงมา คือ อายุระหวา่ ง ๔๐ – ๕๙ ปี คิดเปน็ รอ้ ยละ 21.43

ตารางที่ 3 แสดงจำนวน ร้อยละจำนวนตามระดับการศึกษาสงู สุด ระดับการศึกษาสงู สดุ จำนวน ( n = 42) ร้อยละ ตำ่ กวา่ ประถมศึกษา 25 59.52 12 28.57 ประถมศึกษา 3 7.14 มธั ยมศึกษาตอนต้น 2 4.76 มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย 42 100 รวม จากตารางท่ี 3 ผลการศึกษาพบว่า ผเู้ ข้ารว่ มอบรมสว่ นใหญม่ รี ะดบั การศึกษาสงู สดุ คือ ตำ่ กว่าประถมศึกษา คดิ เป็นร้อยละ 59.52 รองลงมา คอื ระดบั ประถมศึกษา คดิ เปน็ รอ้ ยละ 28.57 ตารางที่ 4 แสดงจำนวน รอ้ ยละจำนวนตามอาชีพ อาชพี จำนวน ( n = 42) รอ้ ยละ เกษตรกร 26 61.90 รับจ้าง 1 2.38 คา้ ขาย - นกั เรียน/นกั ศึกษา - - อืน่ ๆ.....ไม่มีอาชีพ....... 15 - 42 35.71 รวม ๑00 จากตารางท่ี 4 ผลการศึกษาพบว่า ผู้เขา้ ร่วมอบรมส่วนใหญ่ประกอบอาชพี เกษตรกร คดิ เปน็ รอ้ ยละ 61.90 รองลงมา คือ อื่นๆ ..ไม่มีอาชีพ... คดิ เปน็ ร้อยละ 35.71

3.2 ตอนที่ 2 การวิเคราะห์ขอ้ มลู เกี่ยวกบั ความพึงพอใจในการจัดกิจกรรม ตารางที่ 6 แสดงจำนวน รอ้ ยละ และค่าเฉลี่ยของความพงึ พอใจของผู้เขา้ ร่วมโครงการทม่ี ตี ่อการจดั กจิ กรรม ระดบั ความพึงพอใจ/ความรู้ความเขา้ ใจ/การนำความรู้ไปใช้ ประเดน็ ความคิดเหน็ มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย นอ้ ย ค่าเฉลีย่ อย่ใู น 5 4 3 2 ทสี่ ดุ ระดบั 1 ตอนท่ี 1 ความพงึ พอใจด้านเนือ้ หา = 4.34 1.1 เน้อื หาตรงตามความต้องการ 22 16 4 - - 4.14 มาก (52.38) (38.09) (9.52) 1.2 เน้ือหาเพยี งพอต่อความตอ้ งการ 20 20 2 - - 4.29 มาก (47.62) (47.62) (4.76) 1.3 เน้ือหาปจั จบุ ันทนั สมัย 26 14 2 - - 4.43 มาก (61.90) (33.33) (4.76) 1.4 เนือ้ หามปี ระโยชนต์ ่อการนำไปใช้ 25 16 1 - - 4.50 มาก ในการพัฒนาคณุ ภาพชีวติ (59.52) (38.09) (2.38) ท่สี ุด ตอนที่ 2 ความพึงพอใจดา้ นกระบวนการจดั กจิ กรรมการอบรม = 4.39 2.1 การเตรียมความพร้อมกอ่ นอบรม 22 15 5 - - 4.05 มาก (52.38) (35.71) (11.90) 2.2 การออกแบบกจิ กรรมเหมาะสม 25 17 - - - 4.59 มาก (59.52) (40.48) กบั วัตถปุ ระสงค์ ที่สุด 2.3 การจัดกจิ กรรมเหมาะสมกับเวลา 26 15 1 - - 4.52 มาก (61.90) (35.71) (2.38) ที่สุด 2.4 การจัดกิจกรรมเหมาะสมกับ 25 15 2 - - 4.40 มาก (59.52) (35.71) (4.76) กลมุ่ เป้าหมาย 2.5 วธิ กี ารวัดผล/ประเมินผลเหมาะสม 25 15 2 - - 4.40 มาก กบั วัตถุประสงค์ (59.52) (35.71) (4.76) ตอนท่ี 3 ความพงึ พอใจต่อวิทยากร = 4.54 3.1 วิทยากรมคี วามรูค้ วามสามารถใน 28 13 1 - - 4.57 มาก เรอ่ื งที่ถ่ายทอด (66.67) (30.95) (2.38) ทส่ี ดุ 3.2 วทิ ยากรมีเทคนิคการถา่ ยทอดใช้ 26 15 1 - - 4.52 มาก ส่อื เหมาะสม (61.90) (35.71) (2.38) ทส่ี ุด 3.3 วิทยากรเปิดโอกาสให้มีส่วนรว่ ม 26 15 1 - - 4.52 มาก (61.90) (35.71) (2.38) และซักถาม ทส่ี ุด 4. ความถึงพอใจด้านการอำนวยความสะดวก = 4.58 4.1 สถานที่ วสั ดุ อุปกรณ์และสิง่ 29 13 - - - 4.69 มาก อำนวยความสะดวก (69.05) (30.95) ที่สดุ 4.2 การสอ่ื สาร การสรา้ งบรรยากาศ 26 15 1 - - 4.52 มาก เพื่อใหเ้ กิดการเรยี นรู้ (61.90) (35.71) (2.38) ที่สุด 4.3 การบริการ การช่วยเหลอื และการ 26 15 1 - - 4.52 มาก แก้ปญั หา (61.90) (35.71) (2.38) ที่สุด

ระดบั ความพงึ พอใจ/ความรู้ความเขา้ ใจ/การนำความรไู้ ปใช้ ประเดน็ ความคิดเหน็ มากท่ีสุด มาก ปานกลาง น้อย น้อยท่ีสุด คา่ เฉลี่ย อยูใ่ น 5 4 3 2 1 ระดบั 5. ความพงึ พอใจดา้ นการนำความรู้ไปใช้ = 4.63 5.1 สามารถนำความรทู้ ีร่ ับไป 30 11 1 - - 4.62 มาก (71.43) (26.19) (2.38) ประยุกต์ใชใ้ นการปฏิบตั ิงานได้ ทส่ี ุด 5.2 สามารถนำความร้ไู ปเผยแพร/่ 27 14 1 - - 4.55 มาก (64.29) (33.33) (2.38) ถ่ายทอดแก่ชมุ ชนได้ ทส่ี ดุ 5.3 มีความมั่นใจและสามารถนำ 30 12 - - - 4.71 มาก (71.43) (28.57) ความร้ทู ไ่ี ดร้ บั ไปใช้ได้ ที่สุด รวมทงั้ ส้ิน 464 266 26 - - 4.50 มาก ทีส่ ุด (61.38) (34.77) (3.44) คา่ เฉลีย่ ถว่ งนำ้ หนกั 4.50 ระดับความคิดเห็น มากที่สุด จากตารางท่ี 6 จากการศึกษาพบว่า ผเู้ ข้าร่วมอบรมส่วนใหญ่มีความพงึ พอใจต่อการจัดกจิ กรรมโครงการจัดและ สง่ เสริมการจดั การศกึ ษาตลอดชีวติ เพ่อื คงพัฒนาการทางกายจติ และสมองของผู้สงู อายุ (มิติสขุ ภาพ มิตสิ งั คม) โดยรวมอยู่ในระดับ ( x = 4.50 ) มากทสี่ ุด 1. ความพงึ พอใจด้านเนื้อหา อยู่ในระดับ มากท่สี ดุ ค่าเฉลยี่ = 4.34 2. ความพึงพอใจด้านกระบวนการจดั กจิ กรรมการอบรม อยู่ในระดับ มากท่สี ุด ค่าเฉล่ีย = 4.39 3. ความพึงพอใจต่อวทิ ยากร อย่ใู นระดับ มากท่ีสดุ ค่าเฉล่ีย = 4.54 4. ความพึงพอใจดา้ นการอำนวยความสะดวก อยู่ในระดับ มาก ค่าเฉลี่ย = 4.58 5. ความพงึ พอใจดา้ นการนำความรู้ไปใช้ อย่ใู นระดบั มากทสี่ ดุ คา่ เฉลี่ย = 4.63 ตอนที่ 3 ข้อเสนอแนะ - หมายเหตุ คดิ คะแนนเฉพาะทคี่ วามพึงพอใจอยใู่ นระดับมากขึน้ ไป

สว่ นท่ี 5 สรุปผลโครงการ อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ การจัดกจิ กรรมโครงการจัดและสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชวี ิต เพอื่ คงพัฒนาการทางกายจติ และ สมองของผ้สู งู อายุ (มติ สิ ุขภาพ มิติสงั คม) มจี ดุ ประสงคใ์ นการจดั กจิ กรรมดังนี้ ๑. เพื่อใหผ้ สู้ ูงอายุมีสขุ ภาพจิตใจทเี่ ขม้ แขง็ มคี วามสุข มีความเช่ือมั่น เหน็ คุณคา่ ในตนเอง ชะลอความ เส่อื มของร่างกาย มีสมรรถภาพรา่ งกายแข็งแรง ๒. เพ่อื ให้ผสู้ งู อายุมีความรู้ ความเขา้ ใจกฎหมายที่เกีย่ วข้องกบั ผูส้ ูงอายุ บทบาท หน้าทแ่ี ละสทิ ธผิ ้สู ูงอายุ 3. สง่ เสรมิ ใหผ้ ้สู งู อายุมคี วามรเู้ กี่ยวกับกญั ชา กัญชง เพ่ือนำมาใชเ้ ปน็ ยา การดำเนนิ การจัดกจิ กรรม 1. ผูเ้ ขา้ ร่วมกจิ กรรม ผเู้ ข้าร่วมกิจกรรมโครงการ จำนวน 42 คน - เพศชาย จำนวน 9 คน - เพศหญงิ จำนวน 33 คน 2. เคร่อื งมือที่ใชใ้ นการอบรม ขอ้ มูลปฐมภูมิ ได้จากการกรอกแบบสอบถามของผู้เขา้ รว่ มกิจกรรม ข้อมลู ทุตยิ ภูมิ ศกึ ษาจากเอกสาร ขอ้ มลู ตา่ ง ๆ ที่เก่ยี วข้อง 3. การเก็บรวบรวมขอ้ มูล วเิ คราะหแ์ บบสอบถามในแต่ละสว่ น ดงั น้ี ตอนท่ี 1 ขอ้ มลู ส่วนบุคคล ตอนที่ 2 ประเมินความพึงพอใจในการจัดกจิ กรรมการเรียนการสอน ตอนท่ี 3 ข้อเสนอแนะ สรุปเป็นประเด็นท่ีสำคญั ๔. วธิ ีการวิเคราะหข์ ้อมลู ในการวิเคราะห์ข้อมูล ผจู้ ัดได้ดำเนินการ 2 ลักษณะ คือ 4.1 การสงั เคราะหเ์ ชงิ คุณลักษณะ ผู้จัดกจิ กรรมทำการสังเคราะหโ์ ดยใช้วธิ ีการวเิ คราะหส์ งั เคราะห์ 3 ด้าน คอื ข้อมลู ทั่วไป ข้อมูล ความพึงพอใจในการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน และขอ้ เสนอแนะ 4.2 การสงั เคราะห์การอบรมเชงิ ปรมิ าณ ในการสงั เคราะห์การจัดกจิ กรรมเชงิ ปริมาณ ผูจ้ ัดกจิ กรรมแยกออกเปน็ คุณลกั ษณะต่าง ๆ ใน การสังเคราะหข์ ้อมูลดังนี้ ๑. ขอ้ มูลเกี่ยวกับเพศ / อายุ ๒. ข้อมลู ระดบั ความพงึ พอใจในการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน ๓. ข้อเสนอแนะ โดยเปรยี บเทยี บจำนวนคนคดิ เปน็ รอ้ ยละในแต่ละสว่ นของข้อมูลการอบรม พร้อมการบรรยายประกอบ

สรุปผลการจดั กิจกรรมการเรยี นการสอน ผลการจดั กิจกรรมโครงการจัดและส่งเสริมการจัดการศึกษาตลอดชวี ิต เพอ่ื คงพฒั นาการทางกายจติ และ สมองของผสู้ ูงอายุ (มติ ิสุขภาพ มติ สิ งั คม) โดยใช้วิธีการวิเคราะห์ สงั เคราะหจ์ ากแบบประเมนิ ความพึงพอใจในการ จดั กิจกรรมการเรยี นการสอน และรูปแบบการจัดกจิ กรรม สามารถสรุปไดด้ ังน้ี การสังเคราะหข์ ้อมูลทว่ั ไปของผตู้ อบแบบสอบถาม ผ้เู ขา้ รว่ มกจิ กรรมส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ทำให้รอ้ ยละของเพศหญิงสูงกวา่ ร้อยละของเพศชาย ผ้เู ขา้ รว่ มกจิ กรรมส่วนใหญเ่ ป็นมีอายุ ๖๐ ปีขนึ้ ไป เนื่องมาจากกจิ กรรมน้เี น้นผสู้ งู อายุ จึงมีผลทำใหก้ าร หาคา่ ร้อยละในชว่ งนสี้ งู กวา่ ช่วงอ่ืน ๆ การวิเคราะห์ข้อมลู เกย่ี วกับความพงึ พอใจในการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ จากการศึกษาพบว่า ผเู้ ข้าร่วมอบรมส่วนใหญ่มีความพงึ พอใจต่อการจัดโครงการจดั และส่งเสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชวี ิต เพื่อคงพัฒนาการทางกายจติ และสมองของผ้สู ูงอายุ (มิติสุขภาพ มิติสงั คม) โดยรวมอยู่ใน ระดับ ( x = 4.50 ) มากท่สี ุด 1. ความพึงพอใจดา้ นเน้ือหา อยใู่ นระดับ มากทีส่ ุด ค่าเฉลยี่ = 4.34 2. ความพึงพอใจด้านกระบวนการจัดกิจกรรมการอบรม อยใู่ นระดบั มากท่ีสุด ค่าเฉลี่ย = 4.39 3. ความพึงพอใจต่อวิทยากร อยู่ในระดบั มากท่สี ุด คา่ เฉล่ีย = 4.54 4. ความพึงพอใจดา้ นการอำนวยความสะดวก อยูใ่ นระดับ มาก คา่ เฉล่ีย = 4.58 5. ความพึงพอใจด้านการนำความร้ไู ปใช้ อยู่ในระดบั มากทส่ี ุด ค่าเฉลยี่ = 4.63 อภิปรายผล จากการดำเนินการพบประเด็นสำคญั ท่ีสามารถนำมาอภปิ รายผลได้ดงั น้ี 1. ด้านกลุ่มเป้าหมาย 1.1 กลมุ่ เป้าหมายทเี่ ข้ารว่ มโครงการ มีความรู้ความเขา้ ใจในการดูแลสุขภาพ และการ ดำรงชีวิตในวยั ของผสู้ ูงอายุ ๑.๒ กลมุ่ เป้าหมายมกี ารพฒั นาคุณภาพชวี ิต และ อยรู่ ่วมกันในสังคมได้อยา่ งมีความสุข 2. ด้านงบประมาณ 2.1 จากการดำเนินงานพบว่างบประมาณทใี่ ช้ในจดั กิจกรรมโครงการจัดและส่งเสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชวี ติ เพ่ือคงพฒั นาการทางกายจติ และสมองของผสู้ งู อายุ (มิติสขุ ภาพ มติ สิ งั คม) เพียงพอ ตอ่ การจดั กจิ กรรมโครงการในคร้งั น้ี 3. ด้านกิจกรรมการเรยี นการสอน 3.1 จากการดำเนนิ งานพบวา่ กิจกรรมยืดหยุน่ ตามสภาพกลุ่มเปา้ หมาย 4. ด้านสถานที่ 4.1 การดำเนนิ การเปน็ ไปดว้ ยความสะดวกเรยี บร้อย เนื่องจากไดใ้ ช้พื้นท่ีของ วดั นาจาน หมู่ท่ี 4 บ้านนาจาน ตำบลชาตติ ระการ อำเภอชาติตระการ จงั หวัดพิษณุโลก ซึง่ เหมาะสมกับการ จัดกิจกรรมโครงการจดั และสง่ เสรมิ การจดั การศกึ ษาตลอดชีวติ เพ่ือคงพัฒนาการทางกายและจิตและสมองของ ผู้สงู อายุ 4.2 การใชส้ ถานทข่ี องผเู้ รียน/ผู้รบั บรกิ ารเปน็ จดุ เรียนร้ใู นชมุ ชนทำให้เกิดความ เชอ่ื มโยง สัมพนั ธ์กนั ระหว่าง กศน. ผู้เรยี น และชุมชน

ข้อมูลความตระหนัก ในการจัดกจิ กรรมโครงการจดั และส่งเสริมการจดั การศึกษาตลอดชวี ติ เพ่ือคงพฒั นาการทางกาย จติ และสมองของผ้สู งู อายุ (มิติสขุ ภาพ มิติสงั คม) ไดด้ ำเนินการเพื่อให้ประชาชนเกดิ การเรยี นร้บู ูรณาการความรู้ การพึงพาตนเองอยา่ งย่งั ยืน การดแู ลสุขภาพ และการใช้ชีวติ อย่างมคี ุณภาพ ข้อมลู การปฏบิ ตั ิ (ความพยายาม) ประชาชน เกดิ การเรียนรูบ้ ูรณาการความรู้ การพึงพาตนเองอย่างยัง่ ยืน การพ่ึงพาตนเองอย่าง ย่ังยนื การดแู ลสุขภาพ และการใช้ชีวิตอย่างมคี ุณภาพ จุดเดน่ 1. กลุ่มเป้าหมายมคี วามรบั ผดิ ชอบ 2. กจิ กรรมตรงตามความต้องการของกลุ่มเปา้ หมาย 3. กล่มุ เปา้ หมายมคี วามสนใจในกจิ กรรมของโครงการ 4. กลุ่มเป้าหมายสามารถนำความรู้ท่ไี ด้ไปใช้ในการดำเนินชวี ติ ประจำวนั ของตนเองได้ จดุ ควรพฒั นา (จดุ ด้อย) ผู้เรยี นมีเปน็ ผู้สงู อายจุ งึ ทำให้การเข้าร่วมโครงการค่อยขา้ งช้าในการจัดกจิ กรรมเปน็ ไปได้ช้ากว่ากำหนดที่ ได้ตัง้ ไว้ความเขา้ ใจในรายละเอียดบางสว่ นอาจทำใหเ้ ข้าใจไดช้ ้าบา้ ง แนวทางการพฒั นา 1. ควรมกี ารจดั ให้จัดกจิ กรรมท่ีเหมาะสมกบั วัย 2. ควรจัดให้กิจกรรมหลากหลายรปู แบบ วธิ กี ารพัฒนา 1. สรา้ งความรู้ ความเขา้ ใจทด่ี ใี นการจัดโครงการจัดและสง่ เสรมิ การจดั การศกึ ษาตลอดชวี ิต เพอ่ื คง พฒั นาการทางกายจติ และสมองของผู้สูงอายุ (มิติสุขภาพ มติ สิ ังคม) กลมุ่ เป้าหมายมคี วามรับผิดชอบในการจัด กจิ กรรมการเรยี นการสอน ให้ผู้เรียน/ผรู้ บั บริการเห็นความสำคัญ ๒. ปรับวธิ ีการจัดกจิ กรรมให้เหมาะสมกบั ผเู้ รียน/ผ้รู บั บริการ ใหม้ ีความยืดหยุ่นโดยไมเ่ น้นหน่วยการ เรียนร้ตู ามหลักสตู ร แตใ่ หย้ ดึ ตัวผูเ้ รยี นเปน็ สำคญั แลว้ จงึ นำผลการดำเนนิ งานมาปรับปรุงในครง้ั ต่อไป ข้อเสนอแนะในการดำเนินการครง้ั ตอ่ ไป 1. ควรทำการศึกษาความต้องการของกลุ่มเป้าหมาย โดยใช้เครื่องมือท่ีหลากหลายรูปแบบ เพื่อให้ได้ ข้อมูลท่ีถกู ต้อง ตรงตามความตอ้ งการของผู้เรียนมากที่สุด 2. ควรศึกษาความต้องการของกลมุ่ เป้าหมายในด้านต่าง ๆ ที่ต้องการรับบรกิ ารจาก กศน. เพื่อใหท้ ราบ และสามารถจัดกิจกรรมตามหลักสตู รใหส้ อดคล้องกับความต้องการของท้องถ่นิ ได้ 3. ควรศกึ ษาผลกระทบจาการดำเนนิ การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน โดยการศกึ ษาจากกลมุ่ เป้าหมาย และชุมชน 4. ควรเกบ็ ขอ้ มลู ของผ้เู ขา้ รบั การอบรมหลังการอบรมด้วยทุกคร้ัง

ภาคผนวก - เอกสารทเ่ี กยี่ วขอ้ ง - ภาพประกอบกจิ กรรม

โครงการจัดและส่งเสรมิ การจัดการศึกษาตลอดชีวิต เพอ่ื คงพัฒนาการทางกาย จิต และสมอง ของผู้สูงอายุ (มิติสุขภาพ มิตสิ ังคม) ตำบลชาติตระการ แผนงาน งบประมาณ : ยทุ ธศาสตรพ์ ฒั นาศักยภาพคนตลอดชว่ งชวี ิต งบประมาณ ๒,๘๐๐.- บาท ลกั ษณะโครงการ : ( / ) โครงการตอ่ เน่ือง ( ) โครงการใหม่ กลุ่มผรู้ ับผิดชอบ : การศึกษาตอ่ เน่ือง ๑. โครงการจดั และสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวติ เพ่ือคงพัฒนาการทางกาย จติ และสมอง ของผูส้ ูงอายุ (มิติสขุ ภาพ มติ ิสังคม) ตำบลชาติตระการ ๒. สอดคลอ้ งกับนโยบาย และจุดเนน้ การดำเนนิ งาน กศน. สอดคลอ้ งกับมาตรฐานกศน. มาตรฐานการศึกษาต่อเน่ือง มาตรฐานท่ี ๑ คณุ ภาพของผู้เรียนการศึกษาต่อเน่ือง ๑.๑ ผเู้ รียนการศึกษาต่อเนื่องมีความรู้ ความสามารถ และทักษะ และหรือคุณธรรมเป็นไป ตามเกณฑ์การจบหลักสตู ร ๑.๒ ผจู้ บหลกั สูตรการศึกษาตอ่ เน่ืองสามารถนำความรู้ท่ีได้ไปใช้ หรือประยุกตใ์ ชบ้ นฐาน ค่านิยมรวมของสงั คม ๑.๓ ผู้จบหลกั สตู รการศกึ ษาตอ่ เนื่องทีน่ ำความรู้ไปใช้จนเหน็ เป็นประจกั ษห์ รอื ตวั อย่างที่ดี สอดคล้องกบั นโยบาย และจดุ เนน้ การดำเนนิ งาน กศน. ๑. ยทุ ธศาสตร์ด้านการเตรยี มความพร้อมของประชากรเพือ่ วัยสูงอายุทม่ี คี ุณภาพ ๒. ยทุ ธศาสตรด์ ้านการส่งเสริมและพฒั นาผสู้ ูงอายุ ๓. หลักการและเหตุผล การมีสุขภาพร่างกายแข็งแรงและมีสุขภาพจิตที่ดี สามารถปฏิบตั ิหน้าที่ประจำวันได้อย่างมี ประสิทธิภาพ และดำเนินชีวิตอยู่ในสังคมอย่างมีความสุข เม่ือเข้าสู่วัยสูงอายุท่ีมีสุขภาพดีและมีคุณภาพชีวิต ที่ดี คน ทุกวัยจึงควรเตรียมความพร้อมด้านสุขภาพเพ่ือเป็นผู้สูงอายุที่มีศักยภาพในอนาคต สิ่งที่ควรรับรู้ในการ เตรียม ความพร้อมด้านสุขภาพ ดังนี้ องค์ประกอบของการเตรยี มความพร้อมด้านสุขภาพ การเตรียม ความ พร้อมด้านสุขภาพในช่วงวัยต่าง ๆ การเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพในวัยสูงอายุ การสร้างเสริมสุขภาพ ทางรา่ งกายและสร้างเสรมิ สขุ ภาพจติ ใจ ปัญหาทางด้านจติ ใจ มกั จะเกิดจากความรู้สึกสูญเสยี โดยเฉพาะเกี่ยวข้องกับความสามารถของตนเอง เช่น การเคยเป็นที่พึ่ง เป็นผู้นำให้กับคนอ่ืน การเป็นที่ยอมรับและยกย่องจากคนข้างเคียงเพ่ือนฝูงหรือสังคมการขาดท่ี พึง่ เช่น ผู้ใกล้ชิด เพ่ือนสนิทถงึ แก่กรรม เป็นต้น นอกจากน้ี การท่ีสุขภาพไม่แข็งแรงพอทีจ่ ะปฏิบตั ภิ ารกิจตา่ งๆ ใน ชีวิตประจำวันได้ ขาดการติดต่อไปมาหาสู่กับผู้อื่น บุตรหลานก็เติบโตมีครอบครัวแยกย้ายกันไป ทำให้เกิด

ความรู้สึกเหงา ว้าเหว่ ไม่สบายตามร่างกาย ปวดเม่ือย ไม่มีแรง นอนไม่หลับ เบื่ออาหาร ปัญหาทางด้านสังคม ก็ เปน็ อกี ด้านหน่ึงทกี่ ่อใหเ้ กิดความเครยี ดทางจติ ใจได้มาก กศน.ตำบลชาติตระการ จึงได้จัดทำโครงการจัดและส่งเสริมการจัดการศึกษาตลอดชีวิต เพ่ือคง พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ (มิติสุขภาพ มิติสังคม) เพื่อให้ผู้สูงอายุมีวามรคู้ วามเข้าใจสามารถ ดูแลตนเองได้ทั้งทางร่างกาย จิตใจ และสมอง และดำรงชีวิตในสังคมได้อย่างมีความสุข ในวันท่ี ๒๒ มิถุนายน ๒๕๖๕ ณ ศาลาอเนกประสงค์บ้านนาจาน วัดนาจาน หมู่ ๔ ตำบลชาติตระการ อำเภอชาติตระการ จังหวัด พิษณุโลก ๔. วัตถุประสงค์ ๑. เพ่อื พัฒนาผู้สูงอายุในการชะลอความเสื่อมของร่างกาย มีสมรรถภาพรา่ งกายแขง็ แรง ๒. เพอื่ ให้ผู้สูงอายุมสี ขุ ภาพจิตใจที่เข้มแข็งมีความสขุ มคี วามเชื่อม่นั เหน็ คุณค่าในตนเอง ๓. เพอ่ื ใหผ้ ้สู งู อายสุ ามารถคิดอย่างมเี หตุมผี ล มีทักษะในการสือ่ สาร การวางแผนและการแก้ไขปัญหา ในการดแู ลสุขภาพของตนเองได้ ๔. เพ่ือให้ผู้สงู อายุ มีความรูค้ วามเข้าใจในการปลกู กัญชง – กญั ชาและใชก้ ัญชง - กัญชาในการรักษาโรค ๕. เปา้ หมาย เชิงปรมิ าณ - ประชาชน จำนวน ๔๐ คน - บคุ ลากรท่เี ก่ียวข้อง จำนวน ๓ คน รวมทงั้ สน้ิ ๔๓ คน เชิงคุณภาพ ผู้สูงอายุชะลอความเสื่อมของร่างกาย มีสมรรถภาพร่างกายแข็งแรง มี สุขภาพจิตใจท่ีเข้มแข็งมีความสุข มีความเช่ือมั่น เห็นคุณค่าในตนเอง สามารถคิดอย่างมีเหตุมีผล มีทักษะในการ สอ่ื สาร การวางแผนและการแกไ้ ขปัญหาในการดูแลสขุ ภาพของตนเองได้ มคี วามรู้ความเขา้ ใจในการปลกู กัญชง – กัญชาและใชก้ ญั ชง – กัญชาในการรกั ษาโรค ๖. วิธกี ารดำเนินงาน กิจกรรม วัตถุประสงค์ กลมุ่ เปา้ หมาย พ้นื ที่ ระยะเวลา งบ เป้าหมาย ๖ ม.ิ ย. ๖๕ ประมาณ - ผู้สงู อายุ ดำเนินการ ๗ มิ.ย. ๖๕ - ๑. สำรวจความตอ้ งการ - เพือ่ กำหนด - บุคลากร - จำนวน ตำบลชาติตระการ ๙ มิ.ย. ๖๕ ของกลมุ่ เปา้ หมาย กลุ่มเป้าหมาย/พ้ืนท่ี กศน.อำเภอ ๔๐ คน - ดำเนนิ งาน ชาติตระการ ๒. ประชุมวางแผน จำนวน ตำบลชาติตระการ - ทำงาน /เสนอโครงการ - เพอื่ สรา้ งความเข้าใจ - ครู กศน. ๓ คน ให้กับบคุ ลากร ตำบล ๓.จดั ทำโครงการ - ออกแบบกจิ กรรมการ - จำนวน - กศน.อำเภอ ขออนมุ ตั โิ ครงการ เรยี นรู้ /การดำเนนิ งาน ๑ คน ชาติตระการ - เพื่อขออนุมัติ โครงการ

กจิ กรรม วตั ถปุ ระสงค์ กล่มุ เปา้ หมาย พื้นท่ี ระยะเวลา งบ ๔. ประสานงานเครือข่าย เป้าหมาย จำนวน ดำเนินการ ๑๓ ม.ิ ย. ๖๕ ประมาณ - เพ่อื ประสานความ - ภาคี ๑ แหง่ ตำบลชาติตระการ 22 มิ.ย. ๖๕ ๒,๘๐๐ ๕. ดำเนินการจดั กิจกรรม รว่ มมอื ของเครอื ข่าย เครอื ข่าย จำนวน กจิ กรรมพฒั นาทกั ษะ - ประชาชน ๔๐ คน ศาลา ๒๒ มิ.ย. ๖๕ - ชวี ติ ผู้สงู อายุ ๑. เพือ่ พัฒนาผู้สูงอายุ - ผ้สู ูงอายุ อเนกประสงค์ ๒๘ มิ.ย. ๖๕ - - มติ สิ ุขภาพ ในการชะลอความเส่อื ม จำนวน บา้ นนาจาน - มติ ิสังคม ของร่างกาย มี - บคุ ลากร ๒ คน วัดนาจาน หมู่ ๔ - ให้ความรู้ความเขา้ ใจ สมรรถภาพรา่ งกาย กศน.อำเภอ จำนวน ตำบลชาติตระการ ในการปลกู กัญชง-กัญชา แข็งแรง ชาติตระการ ๒ คน และการใช้กัญชง-กัญชา ๒. เพื่อใหผ้ ู้สงู อายุมี - บคุ ลากร - ๑ เล่ม ศาลา ในการรักษาโรค สขุ ภาพจิตใจท่เี ขม้ แขง็ มี กศน.อำเภอ อเนกประสงค์ - การทำยางยืด ความสขุ มคี วามเชือ่ ม่ัน ชาตติ ระการ บ้านนาจาน เห็นคุณคา่ ในตนเอง วดั นาจาน หมู่ ๔ ๖. นิเทศ /ตดิ ตาม ๓. เพื่อให้ผู้สงู อายุ ตำบลชาติตระการ ประเมินผลปฏิบัตงิ าน สามารถคิดอยา่ งมเี หตุมี - กศน.อำเภอ ผล มที กั ษะในการ ชาติตระการ ๗. สรปุ ผล และรายงาน ส่อื สาร การวางแผนและ ผลการปฏบิ ตั ิงาน การแก้ไขปัญหา ๔. เพ่อื ให้ผสู้ ูงอายุ มคี วามร้คู วามเขา้ ใจใน การปลกู กญั ชง-กญั ชา และใชก้ ัญชง-กญั ชาใน การรักษาโรค - เพือ่ นำผลการประเมิน ไปปรบั ปรุงการ ปฏบิ ัตงิ านตอ่ ไป - เพ่ือสรปุ ผลโครงการฯ - เพอ่ื เผยแพร่ผลการ ปฏิบตั ิงาน

๗. วงเงินงบประมาณท้ังโครงการ แผนงาน: ยทุ ธศาสตรพ์ ฒั นาศักยภาพคนตลอดชว่ งชีวิต โครงการพฒั นาคุณภาพผสู้ ูงอายุ : กจิ กรรมการ พัฒนาคณุ ภาพชวี ติ ผู้สูงอายุ งบรายจา่ ยอืน่ จำนวน ๒,๘๐๐ บาท ค่าวสั ดฝุ ึก (การทำยางยดื ) จำนวน ๒,๐๐๐ บาท ค่าอาหารวา่ งชว่ งเช้า ๔๐ คน x ๒๐ บาท x ๑ มอื้ จำนวน ๘๐๐ บาท รวมท้ังส้ิน ๒,๘๐๐ บาท หมายเหตุ: ถัวเฉลี่ยจ่ายตามจรงิ ในแต่ละกจิ กรรม ๘. แผนการใชจ้ า่ ยงบประมาณ กิจกรรมหลัก ไตรมาส ๑ ไตรมาส ๒ ไตรมาส ๓ ไตรมาส ๔ - มติ ิสุขภาพ (ต.ค .- ธ.ค. ๖๔) (ม.ค. - ม.ี ค. ๖๕) (เม.ย. - มิ.ย. ๖๕) (ก.ค. - ก.ย. ๖๕) - มิตสิ งั คม - ใหค้ วามร้คู วามเข้าใจในการปลูก - - ๒,๘๐๐ - กญั ชง-กัญชาและ การใชก้ ญั ชง - กญั ชาในการรักษาโรค - การทำยางยืด ๙. ผรู้ ับผดิ ชอบโครงการ - กศน.อำเภอชาติตระการ - ครู กศน.ตำบล ๑๐. เครอื ขา่ ยและความร่วมมือ - วดั นาจาน ตำบลชาตติ ระการ - ผู้นำชมุ ชน ๑๑. โครงการท่ีเกย่ี วขอ้ ง ๑๑.๑ โครงการการศึกษาเพ่ือพัฒนาทกั ษะชีวติ ๑๑.๒ โครงการการศึกษาเพื่อพฒั นาสงั คมและชุมชน ๑๒. ผลลัพธ์ (Outcome) ผู้สูงอายุชะลอความเส่ือมของร่างกาย มีสมรรถภาพร่างกายแข็งแรง มีสขุ ภาพจิตใจที่เข้มแข็งมีความสขุ มี ความเชื่อมั่น เห็นคุณค่าในตนเอง สามารถคิดอย่างมีเหตุมีผล มีทักษะในการสื่อสาร การวางแผนและการแก้ไข ปัญหาในการดูแลสุขภาพของตนเองได้ มีความรู้ ความเข้าใจในการปลูกกัญชง-กัญชา และใช้กัญชง-กัญชาในการ รกั ษาโรค



กำหนดการ โครงการจดั และสง่ เสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชีวติ เพื่อคงพัฒนาการทางกาย จติ และสมองของผู้สงู อายุ (มติ ิสุขภาพ มติ สิ ังคม) ตำบลชาตติ ระการ วันท่ี ๒2 มถิ ุนายน 256๕ ณ ศาลาอเนกประสงค์บ้านนาจาน วดั นาจาน หมู่ ๔ ตำบลชาตติ ระการ อำเภอชาตติ ระการ จังหวัดพิษณุโลก วัน เวลา รายละเอียดกจิ กรรม ผู้รับผดิ ชอบ เวลา ๐๘.๓๐ – ๐๙.๐๐ น. ลงทะเบยี น ครู กศนตำบล ๒2 มถิ ุนายน ๐๙.๐๐ – ๑๒.๐๐ น. - มติ ิสุขภาพ ครอู าสาสมัครฯ 256๕ - มิตสิ งั คม ครู กศนตำบล - ให้ความรู้ความเขา้ ใจในการปลูก กญั ชง-กัญชาและ การใช้กัญชง - ครอู าสาสมัครฯ กัญชาในการรักษาโรค - การทำยางยืด *** หมายเหตุ - กำหนดการอาจมีการเปลย่ี นแปลงได้ตามความเหมาะสม - พักรับประทานอาหารว่างเวลา ๑๐.๓๐ น.

ภาพประกอบ โครงการจัดและสง่ เสริมการจดั การศึกษาตลอดชีวิต เพ่อื คงพฒั นาการทางกายจติ และสมองของผ้สู ูงอายุ (มิตสิ ุขภาพ มติ ิสังคม) วนั ที่ 22 มิถนุ ายน 2565 ณ ศาลาอเนกประสงค์ วดั นาจาน หมู่ ๔ ตำบลชาตติ ระการ อำเภอชาตติ ระการ จังหวัดพิษณโุ ลก

ภาพประกอบ โครงการจัดและสง่ เสริมการจดั การศึกษาตลอดชีวิต เพ่อื คงพฒั นาการทางกายจติ และสมองของผ้สู ูงอายุ (มิตสิ ุขภาพ มติ ิสังคม) วนั ที่ 22 มิถนุ ายน 2565 ณ ศาลาอเนกประสงค์ วดั นาจาน หมู่ ๔ ตำบลชาตติ ระการ อำเภอชาตติ ระการ จังหวัดพิษณโุ ลก

คณะผูจ้ ดั ทำ ท่ีปรึกษา กนั ตง ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอชาติตระการ 1. นางพรสวรรค์ ล้วนมงคล ครูผูช้ ว่ ย 2. นางสาวชมพนู ชุ คณะทำงาน บุญประกอบ ครอู าสาสมัครฯ 1. นางสาวประยรู ยศปัญญา ครูอาสาสมัครฯ 2. นางสาวภาณมาศ พระคำสอน ครู กศน.ตำบล 3. นางสาวนิภาพร แสงสบี าง ครู กศน.ตำบล 4. นางสาวเปยี ทพิ ย์ ผรู้ ับผิดชอบ/ผ้เู รยี บเรยี บ/ผู้จัดรปู เลม่ /ออกแบบปก 1. นางสาวนภิ าพร พระคำสอน ครู กศน.ตำบล