ประวัติศาสตร์ไทย ม.4หน่วยที่1

รายวชิ า ประวตั ศิ าสตร์ไทย1 ช้ันมัธยมศึกษาปี ท่ี 4

การสร้างองค์ความรู้ใหม่ทางประวตั ศิ าสตร์ • ความหมาย ความสาคญั และประโยชน์ของวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ • ข้นั ตอนของวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ • หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ไทย



ความหมายของวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ วธิ ีการทางประวัติศาสตร์ เป็นวธิ ีการหรือข้นั ตอน ต่างๆ ท่ีใช้ในการศึกษาเร่ืองราวทางประวตั ิศาสตร์ โดยอาศยั จากหลกั ฐานท่ีเป็ นลายลกั ษณ์อกั ษรและไม่ เป็ นลายลกั ษณ์อกั ษร เพ่ือให้สามารถฟ้ื นหรือจาลอง อดีตข้ึนมาใหม่ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง น่าเชื่อถือ

ความสาคญั ของวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร์ ทาให้เรื่องราว กิจกรรม เหตุการณ์ท่ีเกิดข้ึนใน ประวตั ิศาสตร์มีความน่าเชื่อถือ มีความถูกตอ้ งเป็ น จริง หรือใกลเ้ คียงกบั ความเป็นจริงมากท่ีสุด เพราะ มีการศึกษาอยา่ งเป็นระบบ มีข้นั ตอน

ประโยชน์ของวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร์ ท า ให้เป็ น คน ล ะ เอี ยด รอ บ คอ บ มี ก า ร ตรวจสอบเร่ื องราวที่ศึกษา นามาปรับใช้ใน ชีวิตประจาวนั ได้ ทาให้เป็ นผูร้ ู้จกั ประเมินความ น่าเช่ือถือของเหตุการณ์ต่างๆ ผา่ นการตรวจสอบ



การกาหนดหัวเร่ืองทจ่ี ะศึกษา • เร่ิมจากความสงสยั อยากรู้ • หลงั จากน้นั กาหนดเรื่องหรือประเดน็ ท่ีตอ้ งการศึกษา • ประเดน็ ที่จะศึกษาควรกาหนดไวก้ วา้ งๆ ก่อน แลว้ จากดั ประเดน็ ใหแ้ คบลง เพอื่ ความชดั เจนในภายหลงั • การกาหนดหวั เร่ืองอาจเก่ียวกบั เหตุการณ์ ความเจริญ ความเสื่อมของอาณาจกั ร ตวั บุคคลในช่วงเวลาใดเวลาหน่ึง

การรวบรวมหลกั ฐาน หลกั ฐานช้ันต้น หลกั ฐานช้ันรอง เป็นหลกั ฐานร่วมสมยั ของผทู้ ี่เกี่ยวขอ้ งกบั ผลงานที่เขียนข้ึน หรือเรียบเรียงข้ึน เหตุการณ์โดยตรง คาบอกเล่าหรือบนั ทึกของผู้ ภายหลงั จากเกิดเหตุการณ์น้นั แลว้ โดยอาศยั คา พบเห็นเหตุการณ์หรือผทู้ ี่เก่ียวขอ้ งกบั บอกเล่าหรือจากหลกั ฐานช้นั ตน้ ต่างๆไดแ้ ก่ เหตุการณ์โดยตรง ไดแ้ ก่ บนั ทึกการเดินทาง ตานาน วทิ ยานิพนธ์ เป็นตน้ จดหมายเหตุ จารึกรวมถึงสิ่งก่อสร้าง หลกั ฐาน ทางโบราณคดี โบราณสถาน โบราณวตั ถุ เช่น โบสถ์ เจดีย์ วหิ าร พระพทุ ธรูป รูปป้ัน หมอ้ ไห ฯลฯ ภาพถ่ายเหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 สารนิพนธข์ อง ดร. ประเสริฐ ณ นคร เป็นหลกั ฐานช้นั ตน้ เป็นหลกั ฐานช้นั รอง

การประเมนิ คุณค่าของหลกั ฐาน การประเมนิ คุณค่าภายนอกหรือวพิ ากษ์วธิ ีภายนอก ประเมินคุณค่าจากลกั ษณะภายนอกของหลกั ฐาน บางคร้ังมีการปลอมแปลงเพื่อการโฆษณา ชวนเชื่อ ทาใหห้ ลงผดิ จึงตอ้ งมีการประเมินวา่ หลกั ฐานน้นั เป็นของจริงหรือไม่ พิจารณาจากสิ่งที่ ปรากฏภายนอก เช่น เน้ือกระดาษ เป็นตน้ การประเมนิ คุณค่าภายในหรือวพิ ากษ์วธิ ีภายใน ประเมินคุณค่าจากขอ้ มูลภายในหลกั ฐานน้นั เช่น มีชื่อบุคคล สถานที่ เหตุการณ์ ในช่วงเวลา ที่หลกั ฐานน้นั ทาข้ึนหรือไม่ นอกจากน้ียงั สงั เกตไดจ้ ากการกล่าวถึงตวั บุคคล เหตุการณ์ สถานท่ี ถอ้ ยคา เป็นตน้

การวเิ คราะห์ สังเคราะห์ และจดั หมวดหมู่ข้อมูล • ตอ้ งศึกษาขอ้ มูลในหลกั ฐานน้นั วา่ ใหข้ อ้ มลู เร่ืองอะไรบา้ ง มีความสมบรู ณ์เพียงใด • มีจุดมุ่งหมายเบ้ืองตน้ อยา่ งไร เป็นตน้ • นาขอ้ มลู ท้งั หลายมาจดั หมวดหมู่ • เมื่อไดข้ อ้ มลู เป็นประเดน็ แลว้ ตอ้ งหาความสมั พนั ธข์ องประเดน็ ต่างๆ และตีความขอ้ มลู • ในการวเิ คราะห์ สงั เคราะห์ขอ้ มูลผศู้ ึกษาควรมีความรอบคอบ วางตวั เป็นกลาง

การเรียบเรียงหรือการนาเสนอ • เป็นข้นั ตอนสุดทา้ ยของวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ ซ่ึงมีความสาคญั มาก • เป็นการนาขอ้ มูลท้งั หมดมารวบรวม เรียบเรียง หรือ นาเสนอใหต้ รงกบั ประเดน็ ท่ีตนสงสยั • ควรนาเสนอเหตุการณ์อยา่ งมีระบบ มีความสอดคลอ้ ง ต่อเนื่อง เป็นเหตุเป็นผล • สามารถสรุปผลการศึกษาวา่ สามารถใหค้ าตอบในเรื่อง ท่ีสงสยั อยากรู้ไดเ้ พยี งใด



หลกั ฐานที่เป็ นลายลกั ษณ์อกั ษร จารึกหรือจาร • ที่สลกั ลงบนแท่งหรือแผน่ หิน เรียก ศิลาจารึก • จารึกลงแผน่ ทองคา เรียก จารึกลานทอง • จารึกลงแผน่ เงิน เรียก จารึกลานเงิน • ที่จารลงใบลาน เรียก หนงั สือใบลาน • ศิลาจารึกมีความคงทนมากที่สุด จารึกลานทอง พบท่ีวดั ส่องคบ จ. ชยั นาท

พระราชพงศาวดาร • เป็นการจดบนั ทึกเรื่องราวเก่ียวกบั พระมหากษตั ริย์ • เขียนลงบนสมุดไทย • เร่ิมข้ึนในสมยั อยธุ ยาเร่ือยมาจนกระทง่ั สมยั รัชกาลที่ 5 • พระราชพงศาวดารฉบบั หลวงประเสริฐฯ ถือเป็ นพระราชพงศาวดารท่ีเก่าแก่ที่สุด ปกพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 2 พระนิพนธ์สมเดจ็ ฯ กรมพระยาดารงราชานุภาพ

ตานาน • เล่าเร่ืองประวตั ิความเป็นมาของบุคคล โบราณสถาน โบราณวตั ถุสืบทอดกนั มา • โดยการบอกเล่า จดจา และบนั ทึก • จดั วา่ มีคุณค่าทางประวตั ิศาสตร์นอ้ ย เพราะไม่ทราบวา่ ใครแต่ง และแต่งเม่ือใด ชินกาลมาลีปกรณ์และตานานพ้ืนเมืองเชียงใหม่ ตานานเก่ียวกบั พระพุทธศาสนา และประวตั ิศาสตร์ลา้ นนา

หนังสือราชการ • เป็นเอกสารเกี่ยวขอ้ งกบั การบริหารราชการ • มีความสาคญั เพราะเป็นบนั ทึกของผทู้ ี่เกี่ยงขอ้ งกบั เหตุการณ์ โดยตรง • หนงั สือราชการส่วนใหญเ่ ป็นของสมยั รัตนโกสินทร์

หลกั ฐานท่ีไม่เป็ นลายลกั ษณ์อกั ษร • ส่วนใหญ่เป็นหลกั ฐานประเภท โบราณสถาน โบราณวตั ถุ • เป็นหลกั ฐานท่ีมีคุณคา่ ใหข้ อ้ มูลทางประวตั ิศาสตร์ได้ เป็นอยา่ งมาก • ควรใชป้ ระกอบกบั หลกั ฐานที่เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร และควรมีการตรวจสอบดว้ ย

ความสาคญั ของหลกั ฐานทางประวตั ศิ าสตร์ไทย • สาคญั ต่อการศึกษาประวตั ิศาสตร์ไทย • สะทอ้ นใหเ้ ห็นโลกทศั น์ วฒั นธรรมประเพณี ตลอดจนความเชื่อของคนในสมยั ก่อน • ควรช่วยกนั เกบ็ รักษาใหด้ ี เพือ่ จะไดน้ ามาศึกษาคน้ ควา้ เผยแพร่ต่อไป อนั จะช่วยให้ ประวตั ิศาสตร์ไทยมีความชดั เจน ถกู ตอ้ งมากข้ึน • สาหรับการใชห้ ลกั ฐานของชาวต่างชาติ ผศู้ ึกษาควรมีความระมดั ระวงั เนื่องจาก ชาวต่างชาติมีพ้นื ฐานความคิด และวฒั นธรรมท่ีแตกต่างจากคนไทย

แหล่งรวบรวมหลกั ฐานประวตั ศิ าสตร์ไทย • สานกั หอจดหมายเหตุแห่งชาติ • พิพธิ ภณั ฑสถานแห่งชาติ • หอสมุดกลางของมหาวทิ ยาลยั ตา่ งๆ

แบบทดสอบหลงั เรียน .ขอ้ ใดไม่จดั อยใู่ นวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ ก. การต้งั ประเดน็ คาถาม ข. การปรับแต่งขอ้ มูล ค. การรวบรวมหลกั ฐาน ง. การตีความหลกั ฐาน

แบบทดสอบหลงั เรียน . หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์มีความสาคญั ตอ่ วธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์อยา่ งไร ก. ใหข้ อ้ มูลทางประวตั ิศาสตร์ ข. กาหนดวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ ค. กาหนดหวั ขอ้ หรือประเดน็ ทาง ประวตั ิศาสตร์ ง. ทาใหเ้ กิดวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์

แบบฝึ กหัดท้ายเรื่อง 1.ความสาคญั ของวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์คือ……………………… ......................................................................... ……………………………………………………………………. 2.ประโยชน์ของวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์คือ……………………… ......................................................................... …………………………………………………………………….

เฉลยแบบฝึ กหัดท้ายเร่ือง 1.ความสาคญั ของวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ คือ ทาใหเ้ ร่ืองราว กิจกรรม เหตุการณ์ที่เกิดข้ึนในประวตั ิศาสตร์มีความน่าเชื่อถือ มีความถกู ตอ้ งเป็น จริง หรือใกลเ้ คียงกบั ความเป็นจริงมากท่ีสุด เพราะมีการศึกษาอยา่ งเป็น ระบบ มีข้นั ตอเนหตกุ ารณ์ตา่ งๆ ผา่ นการตรวจสอบ 2.ประโยชน์ของวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ คือ ทาใหเ้ ป็นคนละเอียดรอบคอบ มีการตรวจสอบเรื่องราวท่ีศึกษา นามาปรับใชใ้ นชีวติ ประจาวนั ได้ ทาใหเ้ ป็นผรู้ ู้จกั ประเมินความน่าเช่ือถือของเหตุการณ์ต่างๆ ผา่ นการตรวจสอบ

แบบทดสอบท้ายเร่ือง .การกาหนดประเดน็ มีประโยชน์อยา่ งไรตอ่ วธิ ีการทาง ประวตั ิศาสตร์ ก. บอกความสนใจของผศู้ ึกษาคน้ ควา้ ข. ป้ องกนั การศึกษาซ้ากบั ผอู้ ่ืน ค. กาหนดขอบเขตของเรื่องท่ีจะศึกษา ง. ทาใหท้ ราบแหล่งขอ้ มลู ทางประวตั ิศาสตร์

แบบทดสอบท้ายเรื่อง .การกาหนดหวั ขอ้ หรือประเดน็ ท่ีดีควรมีลกั ษณะอยา่ งไร ก. กาหนดช่วงเวลาและพ้ืนท่ีท่ีจะศึกษาใหช้ ดั เจน ข. กาหนดหวั เรื่องกวา้ งๆ เพอื่ ศึกษาไดห้ ลายประเดน็ ค. นาประเดน็ ที่มีผศู้ ึกษามาก่อนและมีการยอมรับแลว้ ง. กาหนดหวั เร่ืองใหแ้ คบจะไดไ้ ม่เสียเวลาศึกษา

แบบทดสอบท้ายเรื่อง . เพราะเหตุใดจึงตอ้ งใชว้ ิธีการทางประวตั ิศาสตร์เพอ่ื ศึกษา ประวตั ิศาสตร์ ก. เขา้ ใจข้นั ตอนในการศึกษาประวตั ิศาสตร์ ข. หาความจริงจากขอ้ เทจ็ จริงทางประวตั ิศาสตร์ ค. จดั หมวดหมู่ขอ้ มูลจากหลกั ฐานประวตั ิศาสตร์ ง. หาจุดประสงคข์ องผสู้ ร้างหลกั ฐานประวตั ิศาสตร์

VDO เร่ืองข้นั ตอนวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร์