หน่วยที่ 1 ระบบบัญชีต้นทุน

การบญั ชีต้นทนุ 1 หน่วยที่ 1 ระบบบญั ชีต้นทุน By. ครูศรุดา คงมเี งนิ

1.1 ความหมายของบญั ชีตน้ ทุน • การบญั ชีตน้ ทุน (Cost Accounting) หมายถึง การบญั ชีท่ี จดั ทาข้ึนเพื่อใช้คานวณตน้ ทุนของสินคา้ หรือบริการ ซ่ึงการบัญชี ตน้ ทุนมีความสาคญั และเก่ียวขอ้ งกบั กิจการท่ีผลิตสินคา้ มากท่ีสุด เพื่อ รวบรวมและนาไปใช้ประโยชน์ในการดาเนินงานและการตดั สินใจ ของฝ่ ายบริหาร

1.2 วตั ถุประสงคข์ องการบญั ชีตน้ ทุน สะสมและรวบรวมขอ้ มลู ตน้ ทุนท่ีเก่ียวกบั สินคา้ สาหรับงวดระยะเวลาหน่ึง ใชใ้ นการวางแผนและควบคุมตน้ ทุน ใชเ้ ป็นเคร่ืองมือในการตดั สินใจ

2. การจาแนกประเภทตน้ ทุน • จาแนกตามส่วนประกอบของสินคา้ • จาแนกตามความสมั พนั ธ์ท่ีมีต่อการผลิต • จาแนกตามความสมั พนั ธ์กบั ปริมาณกิจกรรม • จาแนกตามแผนกท่ีตน้ ทุนเกิดข้ึน • จาแนกตามงวดบญั ชี • จาแนกตามความประสงคใ์ นการควบคุมตน้ ทุน • จาแนกตามความประสงคใ์ นการวางแผนและการตดั สินใจ

2.1 จาแนกตามส่วนประกอบของสินคา้ วตั ถุดิบ • วตั ถุดิบทางตรง (Direct Materials) • วตั ถดุ ิบทางออ้ ม (Indirect Materials) • คา่ แรงงานทางตรง (Direct Labor) ค่าแรงงาน • ค่าแรงงานทางออ้ ม (Indirect Labor) • วตั ถดุ ิบทางออ้ ม • ค่าแรงงานทางออ้ ม ค.ช.จ.การผลิต • ค่าใชจ้ ่ายการผลิตอื่น ๆ ที่เก่ียวขอ้ งกบั การผลิต

2.2 จาแนกประเภทตน้ ทุนตามความสมั พนั ธ์ท่ีมีต่อการผลิต ตน้ ทุนการผลิต (Manufacturing Cost) ตน้ ทุนข้นั ตน้ ตน้ ทุนแปรสภาพ วตั ถุดิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรง ค่าใชจ้ ่ายการผลิต

2.3 จาแนกประเภทตน้ ทุนตามความสมั พนั ธ์กบั ปริมาณกิจกรรม ตน้ ทุนผนั แปร (Variable Cost) ตน้ ทุนจะผนั แปรไปตามปริมาณกิจกรรมท่ีเกิดข้ึน ตน้ ทุนคงที่ (Fixed Cost) ตน้ ทุนจะไม่เปลี่ยนแปลงไปตามกิจกรรม ตน้ ทุนก่ึงผนั แปร (Semivariable Cost) ไม่ผนั แปรตามปริมาณกิจกรรม

2.4 จาแนกประเภทตน้ ทุนตามแผนกท่ีตน้ ทุนเกิดข้ึน แผนกผลติ แผนกบริการ (Production Deparments) (Service Departments) ต้นทุนของแผนกผลติ ไม่ได้ผลติ สินค้า จะถือเป็ นต้นทุนของ โดยตรงและให้บริการ สินค้าโดยตรง แผนกอน่ื ๆ (ต้นทุนจะถูกแบ่งสรร ให้แผนกผลติ )

2.5 จาแนกประเภทตน้ ทุนตามงวดบญั ชี ต้นทุนประจางวด ต้นทุนสินค้า (Period Cost) (Product Cost) เป็ นต้นทุนทไ่ี ม่ เกย่ี วข้องกบั การผลติ เป็ นต้นทุนทเี่ กดิ จาก เช่น ค่าใช้จ่ายในการ การผลติ สินค้าโดยตรง ขาย ค่าใช้จ่ายในการ (DM + DL + OH) บริหาร

2.6 จาแนกประเภทตน้ ทุนตามความประสงคใ์ นการควบคุมตน้ ทุน ต้นทุนโดยประมาณ ต้นทุนมาตรฐาน (Estimated Cost) (Standard Cost) เป็ นการประมาณการไว้ ต้นทุนการผลติ ท่ี ล่วงหน้าให้สัมพนั ธ์กบั ประมาณการผลติ อย่าง ปัจจยั ใด เช่น ชั่วโมง มหี ลกั เกณฑ์ แรงงาน ชั่วโมง เคร่ืองจักร

2.7 จาแนกประเภทตน้ ทุนตามความประสงคใ์ นการวางแผนและการตดั สินใจ ต้นทุนเสียโอกาส ต้นทุนทห่ี ลกี เลยี่ งได้ (Opportunity Cost) (Avoideble Cost) คอื มูลค่าตอบแทนทตี่ ้อง ต้นทุนทก่ี จิ การสามารถลด สูญเสียไปเนื่องจากการ ได้ หากกจิ การลดระดบั เลอื กทางเลอื กปัจจุบนั แทน หรือยกเลกิ กจิ กรรม ทางเลอื กอนื่ ๆ

3. ระบบบญั ชีตน้ ทุน การจดั สายงานของ ลกั ษณะการผลติ ลกั ษณะของข้อมูล กจิ การ ต้นทุนทต่ี ้องการ  ระบบต้นทุนงานสั่งทา  ระบบต้นทุนกระบวนการ  ระบบต้นทุนทวิ