ภำรกจิ ท2่ี ให้บริกำรรักษำโรคเบื้องต้นและกำรรักษำต่อเนื่องกจิ กรรม 1. การรักษาโรคเบ้ืองตน้ ในสถานบริการและในชุมชน 2. การบรรเทาอาการ การลุกลามของโรค และการปฐมพยาบาล 3. การส่งต่อ และการรับกลบั มาดูแลต่อเน่ือง
ภำรกจิ ท3ี่ จดั บริกำรกำรพยำบำลและกำรผดุงครรภ์ในสถำนบริกำร กจิ กรรม 1. กำรประเมนิ และวนิ ิจฉัยภำวะสุขภำพของผู้ใช้บริกำรและชุมชน เพ่ือนำมำวำง แผนกำรจัดบริกำร สุขภำพ ทค่ี รอบคลุมท้งั กำรรักษำพยำบำล กำรส่งเสริมสุขภำพ กำร ป้องกนั โรค กำรฟื้ นฟูสภำพให้เหมำะสมกบั บุคคล ครอบครัว และชุมชน 2. กำรตรวจและกำรรับฝำกครรภ์กำรทำคลอดกำรพยำบำลมำรดำหลงั คลอดรวมท้งั กำรตรวจภำยใน และ กำรพยำบำลทำรกแรกเกดิ กำรให้บริกำรสุขภำพเดก็ ดกี ำรให้ ภูมคิ ุ้มกนั โรค และวำงแผนครอบครัว 3. กำรให้คำปรึกษำกำรสอน กำรแนะนำ กำรให้ควำมรู้และกำรฝึ กทักษะ ทจี่ ำเป็ นในกำร ดูแลสุขภำพตนเอง และครอบครัว
ภำรกจิ ท4่ี จดั บริกำรกำรพยำบำลทบ่ี ้ำน (Home Nursing Care) กจิ กรรม 1. ให้บริกำรพยำบำลทบี่ ้ำน 2. จดั ระบบกำรประสำนกำรดูแลผู้ป่ วยต่อเนื่องในชุมชน (Continuum Care) 3. จดั ระบบผ้จู ดั กำรดูแลสุขภำพ (Nurse Manager) และควำมเจบ็ ป่ วยในผ้ปู ่ วย/ ผู้ใช้บริกำรเฉพำะกล่มุ เฉพำะโรค (Manage care of a defined population) ในชุมชน โดยเฉพำะในผู้ป่ วยกล่มุ โรคเรื้อรัง 4. ดูแล/ตดิ ตำม ดูแลประคบั ประคองผู้ป่ วยระยะสุดท้ำยทบ่ี ้ำน (End of Life Care) 5. เสริมพลงั และศักยภำพผู้ป่ วยและครอบครัว/ผ้ดู ูแลให้มคี วำมรู้ ควำมสำมำรถ ทศั นคตทิ ถ่ี ูกต้องมที กั ษะ ในกำรดูแลสุขภำพผ้ปู ่ วยและตนเอง ควบคู่กบั พฤตกิ รรม สุขภำพทเี่ หมำะสม
ภำรกจิ ท5ี่ จัดกำรและควบคุม กำกบั กำรแพร่กระจำยเชื้อในผ้ปู ่ วยทส่ี ัมผสั โรค/กล่มุ เสี่ยง ในสถำนบริกำรและในชุมชน กจิ กรรม 1. ดำเนินกำรตำมแนวทำงกำรป้องกนั และควบคุมกำรแพร่กระจำยเชื้อในผู้ป่ วย ผู้ที่ สัมผสั โรค/กล่มุ เส่ียงใน ชุมชน 2. เฝ้ำระวงั และป้องกนั กำรแพร่กระจำยเชื้อจำกผ้ปู ่ วยทสี่ ัมผสั โรค/กล่มุ เส่ียงสู่ สิ่งแวดล้อมในชุมชน 3. เฝ้ำระวงั และสนับสนุนให้บุคลำกรปฏิบัติงำนตำมมำตรฐำนกำรป้องกนั กำรควบคุม กำรแพร่กระจำยเชื้อ 4. เฝ้ำระวงั และป้องกนั กำรแพร่กระจำยเชื้อในเครื่องมือ และสิ่งแวดล้อม ท้ังในสถำน บริกำร และชุมชน 5. สนับสนุนควำมรู้และข้อมูลแก่ผู้ป่ วยทส่ี ัมผสั โรค/กล่มุ เส่ียงและครอบครัว ในกำร ป้องกนั กำรตดิ เชื้อและ ควบคุมกำรแพร่กระจำยเชื้อสู่ชุมชน 6. ประสำนงำนกบั หน่วยงำนทเี่ กย่ี วข้องในกำรดำเนินงำนป้องกนั และควบคุมกำร แพร่กระจำยเชื้อทีม่ ี ประสิทธิภำพ
ภำรกจิ ท6่ี ป้องกนั ภำวะเสี่ยงทำงสุขภำพแก่ประชำชน กจิ กรรม 1. การจดั การส่ิงแวดลอ้ มเพ่อื เอ้ือต่อสุขภาวะที่ดี เพื่อลดความเส่ียงและภาวะ คุกคามต่อสุขภาพ 2. การเฝ้าระวงั การเกิดโรค และความเจบ็ ป่ วยและภาวะคุกคามต่อสุขภาพ ประชาชนในพ้ืนที่ 3. เฝ้าระวงั และติดตามผปู้ ่ วย ประชาชนในชุมชนที่มีภาวะเส่ียงทางสุขภาพ ใหไ้ ดร้ ับการรักษา ป้องกนั โรคที่ เหมาะสม และป้องกนั ภาวะแทรกซอ้ นที่ ป้องกนั ได้ 4. กิจกรรมส่งเสริมสุขภาพแก่ประชาชนในชุมชนที่มีภาวะเสี่ยงทางดา้ น สุขภาพ และครอบครัวที่มีภาวะเสี่ยง ทางดา้ นสุขภาพ
ภำรกจิ ท7ี่ ประสำนควำมร่วมมือกบั หน่วยงำนทเี่ กยี่ วข้องในกำรจดั บริกำรสุขภำพ กจิ กรรม 1. ร่วมดำเนินกำรกบั หน่วยงำนทเ่ี กย่ี วข้องในกำรดำเนินกำรเพื่อเตรียมควำมพร้อม ในกำรรองรับสำธำรณภัย (Emergencyand Disaster) โรคอบุ ัตใิ หม่/ โรคอบุ ตั ซิ ้ำ (Emerging & Re-Emerging Disease) ในพืน้ ที่ รับผดิ ชอบ 2. ทำงำนเป็ นทมี ร่วมกบั สหสำขำวชิ ำชีพ และหน่วยงำน/องค์กรอ่ืนๆ ท้ังใน โรงพยำบำลและชุมชน เพ่ือ ตอบสนองเป้ำหมำยของหน่วยงำนและระบบสุขภำพ โดยยดึ ผ้ปู ่ วย ครอบครัว และชุมชนเป็ นศูนย์กลำง ภำยใต้กำรใช้ทรัพยำกรและ เทคโนโลยอี ย่ำงมีประสิทธิภำพ 3. ประสำนควำมร่วมมือกบั องค์กรวชิ ำชีพ เพ่ือพฒั นำควำมก้ำวหน้ำ และผดุงเกยี รติ แห่งวชิ ำชีพ 4. กำรประสำนระบบบริกำรโดยกำรนำเทคโนโลยแี ละสำรสนเทศมำสนับสนุนกำร จัดบริกำรสุขภำพ
ภำรกจิ ท8ี่ พฒั นำและประกนั คุณภำพกำรพยำบำล กจิ กรรม 1. นำยทุ ธศำสตร์ เป้ำหมำยและกลยุทธ์ด้ำนกำรพยำบำลของประเทศสู่กำรกำหนด ยุทธศำสตร์ของหน่วยงำน ในกำรพฒั นำระบบและคุณภำพบริกำรพยำบำลใน รพ.สต. ท่ี บ้ำนและชุมชนในพืน้ ทรี่ ับผดิ ชอบ 2. พฒั นำมำตรฐำนกำรพยำบำล และเกณฑ์ชี้วดั คุณภำพกำรพยำบำลในรพ.สต. ทบ่ี ้ำน และชุมชนในพืน้ ท่ี รับผดิ ชอบอย่ำงต่อเนื่อง (CQI) 3. พฒั นำและปรับปรุงคุณภำพบริกำรพยำบำลในรพ.สต. ทบ่ี ้ำนและชุมชนในพืน้ ท่ี รับผดิ ชอบ 4. สนับสนุนและกำกบั ให้มีกำรปฏบิ ัตกิ ำรพยำบำลตำมมำตรฐำนวชิ ำชีพบนพื้นฐำน จริยธรรม จรรยำบรรณ วชิ ำชีพและมำตรฐำนกำรพยำบำล 5. ใช้กระบวนกำรพยำบำล และองค์ควำมรู้ทำงกำรพยำบำลในปฏิบัตกิ ำรพยำบำล 6. ดำเนินกำรประกนั คุณภำพ (Quality Assurance) กำรพยำบำลใน รพ.สต.และใน ชุมชนตำมเกณฑ์กำร ประเมนิ คุณภำพ
ภำรกจิ ท9่ี กำรศึกษำวจิ ัยและนำผลกำรวจิ ยั ไปใช้เพื่อพฒั นำคุณภำพ บริกำร กจิ กรรม 1. ศึกษา/วจิ ยั คิดคน้ หาความรู้หรือนวตั กรรม และพฒั นางานประจา สู่งานวจิ ยั (Routine to Research : R2R) ที่เป็นประโยชน์ต่อการ จดั บริการพยาบาล 2. พฒั นารูปแบบ/ระบบ บริการพยาบาลที่บา้ นและชุมชนโดยใช้ ขอ้ มูลเชิงประจกั ษ์ และ/หรือกระบวนการ วจิ ยั (Evidence Based and/or Research Based) 3. ประเมินผลการนาองคค์ วามรู้ระบบ/รูปแบบบริการพยาบาล ที่ นาไปใชใ้ นการพฒั นาคุณภาพบริการพยาบาล
กำรพยำบำลชุมชนในระบบบริกำรสำธำรณสุขระดบั ทุตยิ ภูมิ ( Secondary care ) เป็ นกำรจดั บริกำรสุขภำพโดยเป็ นนักวชิ ำชีพทมี่ ีควำมรู้เฉพำะสำขำ ซ่ึงให้บริกำรท้งั กำรส่งเสริม ป้องกนั และควบคุมปัญหำทค่ี ุกคำมสุขภำพ รักษำพยำบำลและฟื้ นฟู สภำพ มคี วำมยุ่งยำกซับซ้อนท้งั ทำงวชิ ำกำรและเทคโนโลยี มคี วำมเชื่อมโยงกบั ระดบั ปฐมภูมิ ระดบั ตตยิ ภูมเิ พ่ือส่งต่อควำมรับผดิ ชอบระหว่ำงกนั ส่วนกำรพยำบำลชุมชนระดบั ทุตยิ ภูมเิ ป็ นบริกำรทจี่ ัดขึน้ ในฝ่ ำยส่งเสริมสุขภำพของ รพ.ชุมชน และฝ่ ำยเวชกรรมของ รพ.ทวั่ ไป บริกำรทจี่ ดั ได้แก่ - คลนิ ิกฝำกครรภ์ คลนิ ิกวำงแผนครอบครัวและคลนิ ิกสุขภำพเดก็ ดี บำงแห่งจดั คลนิ ิกส่งเสริมสุขภำพ คลนิ ิกสุขภำพดเี ร่ิมต้นทบี่ ้ำน สำหรับพยำบำลชุมชนมกี ำรจัดบริกำรเยยี่ มบ้ำนผู้ป่ วยทจ่ี ำหน่ำยออกจำก รพ.เพ่ือกำร ดูแลต่อเนื่อง
สำหรับฝ่ ำยเวชกรรม รพ.ทวั่ ไปจดั บริกำรแบ่งเป็ นงำนส่งเสริม สุขภำพ และงำนรักษำในชุมชน และเพม่ิ กำรดูแลสุขภำพผู้สูงอำยุ และบริกำรทนั ตกรรมสำธำรณสุข กำรบริกำรสำธำรณสุขระดบั ทุตยิ ภูมนิ ้ันยงั เน้นทกี่ ำรส่งเสริมและ กำรป้องกนั โรคเช่นเดยี วกบั ระดบั ปฐมภูมิ
กำรพยำบำลชุมชนในระบบบริกำรสำธำรณสุขระดบั ตติยภูมิ ( tertiary care ) เป็ นบริกำรท้ังส่งเสริมสุขภำพป้องกนั และควบคุมสุขภำพ รักษำพยำบำลและฟื้ นฟูสภำพซ่ึง มีควำมยุ่งยำกซับซ้อนมำกเป็ นพเิ ศษ ท้ังในเชิงวชิ ำกำรและเทคโนโลยี มำกกว่ำระดบั ปฐมภูมิ และทุตยิ ภูมิ ต้องอำศัยควำมรู้ เทคโนโลยแี ละบุคลำกรเป็ นพเิ ศษทม่ี คี วำมเชี่ยวชำญเฉพำะ ด้ำน กำรพยำบำลชุมชนเป็ นกำรจัดบริกำรในฝ่ ำยเวชกรรมสังคมจดั บริกำรแบ่งเป็ นงำน ส่งเสริมสุขภำพ และงำนรักษำในชุมชน และเพมิ่ กำรดูแลสุขภำพผู้สูงอำยแุ ละบริกำรทัน ตกรรมสำธำรณสุข โรงพยำบำลมหำวทิ ยำลยั และโรงพยำบำลเฉพำะทำงส่วนใหญ่ ไม่ได้จดั บริกำรในชุมชน แต่ใช้วธิ ีกำรส่งต่อให้สถำนบริกำรในชุมชนดูแล บำงแห่งจะมีกำรจัดให้มพี ยำบำลใน ชุมชนในฝ่ ำยเวชกรรมสังคม เวชศำสตร์ชุมชน เวชศำสตร์ป้องกนั เป็ นผู้ให้บริกำรใน ชุมชนขึน้ อยู่กบั นโยบำย
มำตรฐำนกำรพยำบำลอนำมยั ชุมชน มำตรฐำนที่ 1 ทฤษฎี ( Theory ) พยำบำลชุมชนต้องประยุกต์แนวคดิ ทฤษฎหี ลกั กำรทเี่ ป็ นพืน้ ฐำนของควำมรู้มำเพื่อกำรตดั สินใจปฏิบตั ิกำร พยำบำล มำตรฐำนที่ 2 กำรรวบรวมข้อมูล ( Data collection ) พยำบำลชุมชนต้อง รวบรวมข้อมูลเกย่ี วกบั ภำวะสุขภำพของผู้รับบริกำรอย่ำงเป็ นระบบและ ต่อเน่ือง มีควำมชัดเจนสื่อควำมหมำยและมีกำรบนั ทกึ อย่ำงถูกต้อง มำตรฐำนท่ี 3 กำรวินิจฉัย ( Diagnosis ) ต้องวนิ ิจฉัยปัญหำควำมต้องกำร ของชุมชน จำกข้อมูลเกย่ี วกบั สุขภำพทป่ี ระเมนิ ได้
มำตรฐำนท่ี 4 กำรวำงแผน ( Planning ) ต้องกำหนดเป้ำประสงค์ของแผนกำร พยำบำลซึ่งมำจำกกำรวนิ ิจฉัยทำงกำรพยำบำล แผนกำรพยำบำลต้องเรียงลำดับ ควำมสำคญั และบอกแนวทำงกำรปฏบิ ัติหรือเกณฑ์กำรวดั มำตรฐำนที่ 5 กำรปฏบิ ตั ิกจิ กรรม ( Intervention ) ควรกำหนดให้ผู้รับบริกำร ครอบครัว ชุมชนมสี ่วนร่วมเพ่ือกำรส่งเสริมสุขภำพ ป้องกนั และกำรฟื้ นฟู สุขภำพ มำตรฐำนที่ 6 กำรประเมินผล ( Evaluation ) พยำบำลชุมชนต้องประเมนิ ควำมก้ำวหน้ำด้ำนสุขภำพของผู้รับบริกำรตำมเป้ำประสงค์ท่ีต้ังไว้ พยำบำลและ ผู้รับบริกำรต้องประเมนิ ร่วมกนั มำตรฐำนที่ 7 กำรประกนั คุณภำพและกำรพฒั นำ ( Quality Assurance and Professional Development ) มำตรฐำนท่ี 8 กำรให้ควำมร่วมมือ( Interdisciplinary collaboration) มำตรฐำนที่ 9 กำรวจิ ยั ( Research )
5.แนวทำงกำรพยำบำลครอบครัวและชุมชนแบบองค์รวม กำรดูแลบุคคลทำงด้ำนร่ำงกำย จติ ใจ สังคมและจติ วญิ ญำณ ปัจจุบนั บุคลำกรทำงด้ำนสุขภำพเริ่มให้ควำมสนใจและกล่ำวถึงมติ ขิ องควำมเป็ นองค์ รวมมำกขนึ้ โดยเฉพำะกำรดูแลในมติ ดิ ้ำน จติ วญิ ญำณ จติ วญิ ญำณเปรียบเหมือนแหล่งของควำมหมำย ควำมหวงั กำลงั ใจหรือเคร่ืองยดึ เหน่ียวจิตใจทช่ี ่วยให้บุคคลสำมำรถก้ำวผ่ำนปัญหำ อุปสรรค ควำมยำกลำบำกและ ควำมยุ่งยำกในชีวิต จิตวญิ ญำณทำหน้ำทเ่ี ป็ นท้งั ตัวเชื่อมประสำนกบั องค์ประกอบอื่นๆ ของบุคคล คือท้งั ทำงด้ำนร่ำงกำย จติ ใจ และสังคมให้มคี วำมหมำยเป็ น องค์รวม ดงั น้ัน จึงเป็ นสิ่งทส่ี ำคญั ทพี่ ยำบำลต้องให้กำรดูแลผู้รับบริกำรแบบองค์รวม ตลอดท้งั กำรนำศำสตร์อ่ืนๆ เข้ำมำสอดแทรกในกำรปฏิบัตดิ ูแลเพื่อสนับสนุนให้ผู้รับบริกำรดงึ ศักยภำพของตนเองมำใช้ในกำรเยยี วยำตนเองได้อย่ำงเหมำะสม
ภำวะสุขภำพแบบองค์รวม (Holistic health)ภำวะสุขภำพทมี่ ดี ุลยภำพครบองค์ประกอบของบุคคลทุกมติ ิ คือ มิตดิ ้ำนกำย จิต สังคม และจติ วญิ ญำณและต้องพจิ ำรณำทุกสิ่งทเ่ี กย่ี วข้องสัมพนั ธ์กนั ท้งั หมด เน้นทต่ี วั บุคคลมำกกว่ำกำรเจบ็ ป่ วยหรืออำกำรของโรคสอดคล้องกบั ควำมหมำยภำวะสุขภำพขององค์กำรอนำมัยโลก ที่ ต้องกำรให้ประชำชนมีสุขภำวะทสี่ มบูรณ์ครบทุกมิตเิ ช่นเดยี วกนั
มุมมองสุขภำพแบบองค์รวมในประเทศไทย กำรคลอดบุตร ทุกคนในครอบครัวจะมสี ่วนช่วยโดยเฉพำะสำมี ญำติ พี่ น้อง จะอยู่พร้อมหน้ำกนั ผู้คลอดจงึ สำมำรถรู้สึกได้ถึงควำมอบอุ่น แสดง ให้เห็นถึงควำมเชื่อมโยงองค์รวมของบุคคลอนั ส่งผลดีต่อภำวะสุขภำพ มีนโยบำยต่ำงๆ เข้ำมำสนับสนุนแนวคดิ กำรดูแลสุขภำพแบบองค์รวมให้ ชัดเจนย่งิ ขึน้ พระรำชบัญญตั ิสุขภำพแห่งชำติ มีนโยบำยเน้นกำรสร้ำงสุขภำพมำกกว่ำ กำรซ่อมสุขภำพให้ประชำชนสำมำรถดูแลสุขภำพและพงึ่ ตนเองมำกขึน้
มุมมองสุขภำพแบบองค์รวมในประเทศไทย กำรผสมผสำนกำรแพทย์แผนไทยเข้ำกบั แผนปัจจุบนั แนวคดิ ธรรมชำตบิ ำบัด และกำรฟื้ นฟูกำรแพทย์แผนไทย นโยบำยและโครงกำรต่ำงๆ เหล่ำนีใ้ ห้ควำมสำคญั กบั กำรสร้ำงสุขภำพ เพื่อดำรงไว้ซึ่งสุขภำวะทุกมิติ และคำนึงถงึ ควำมสอดคล้องตำมวถิ กี ำร ดำเนินชีวติ ในบริบททำงสังคม ช่วยให้ประชำชนมที ำงเลือกในกำรดูแลสุขภำพของตนเองตำมควำมเชื่อ และควำมต้องกำรของตนเองเพมิ่ มำกขนึ้ แนวทำงในกำรดูแลสุขภำพของประชำชนจะอยู่บนพืน้ ฐำนควำมเข้ำใจ ภำวะสุขภำพของตนเองได้อย่ำงถ่องแท้ และมีคุณภำพชีวติ ทดี่ ขี นึ้
ภำวะสุขภำพแบบองค์รวมสู่กำรพยำบำลแบบองค์รวมกำรพยำบำลแบบองค์รวมต้องคำนึงถงึ กำรให้ผู้ใช้บริกำรเป็ น ผู้รับผดิ ชอบเกย่ี วกบั สุขภำพของตนเอง โดยกำรส่งเสริมสุขภำพ กำรให้ควำมรู้เพ่ือให้สำมำรถเยยี วยำรักษำสุขภำพของตนเองได้
ภำวะสุขภำพแบบองค์รวมสู่กำรพยำบำลแบบองค์รวมประสบกำรณ์กำรเจบ็ ป่ วยเป็ นสิ่งทม่ี ีคุณค่ำ ทำให้มโี อกำสทำ ควำมเข้ำใจตนเอง ซึ่งเป็ นกำรช่วยส่งเสริมกำรดูแลตนเอง และ รับผดิ ชอบตนเองมำกยงิ่ ขนึ้ พยำบำลต้องคำนึงถงึ ศักยภำพในกำรดูแลสุขภำพของผู้ใช้บริกำร ซ่ึงมีอยู่ตำมธรรมชำตใิ นแต่ละบุคคล
สรุป กำรพยำบำลแบบองค์รวมเป็ นกำรตอบสนองควำมต้องกำรคนท้งั คน ครอบคลุมองค์ประกอบหลกั ทส่ี ำคญั คือ กำย จติ สังคม จติ วญิ ญำณ และส่ิงแวดล้อมรอบตวั ทเี่ กยี่ วข้องให้อยู่ในภำวะสมดุล เน้นกำรมีส่วนร่วมในกำรรับผดิ ชอบดูแลภำวะสุขภำพของตนเอง ตำมศักยภำพ ท้งั นีเ้ พ่ือให้ผู้ใช้บริกำรมีสุขภำวะ และสำมำรถ ดำเนินชีวติ ในสังคมได้อย่ำงผำสุก
Search
