ฉัตรมงคล

วันฉัตรมงคล ประวัตคิ วามสาคัญ \"วันฉัตรมงคล\" 4 พฤษภาคม พร้อมกจิ กรรมทคี่ วรปฏิบัตั ิ ฉัตรมงคลปี 2566 นี้ ตรงกบั วนั พฤหสั บดีท่ี 4 พฤษภาคม ถือเป็นวนั ฉลองพระเศวตฉตั รปีแรกของ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลปัจจบุ นั และเป็นวนั ราลกึ ถึงพระมหากรุณาธิคุณของ พระมหากษัตรยิ แ์ ห่งราชวงศจ์ กั รี วันฉัตรมงคล คอื วันฉลองพระเศวตฉัตร ในอดีตมีบนั ทกึ เก่ียวกบั พระราชพธิ ีฉตั รมงคลเป็นงานหลวงครง้ั แรกในวนั ท่ี 15 พฤษภาคม 2393 ซง่ึ เป็นการฉลองพระเศวตฉตั รของพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั (รชั กาลท่ี 4) จากแต่ เดมิ พธิ ีนีถ้ ือเป็นงานสว่ นตวั ของพระมหากษัตรยิ ท์ ่ีจดั ขนึ้ ในเขตพระราชฐาน และมีพระราชดารวิ ่าควร สมโภชพระมหาเศวตฉตั รใหเ้ ป็นสวสั ดิมงคลแก่ราชสมบตั ิ นบั จากรชั สมยั ของพระองค์ วนั ฉตั รมงคล ก็ไดถ้ กู ระบเุ ป็นวนั นกั ขตั ฤกษม์ งคลนบั แตน่ นั้ มา ตามธรรมเนียมเดิม พระราชพธิ ีฉตั รมงคลท่ีจดั ขนึ้ ในเดือน 6 ตามปฏทิ นิ ไทย ซง่ึ ตรงกบั เดือน พฤษภาคมตามปฏิทินสากล เจา้ พนกั งานทง้ั ฝ่ายหนา้ และฝ่ายใน มีหนา้ ท่ีรกั ษาเครอ่ื งราชปู โภคและ พระราชนเิ วศน์ จะทาพธิ ีสมโภชเป็นการฝ่ายใน

พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงรบั บรมราชาภเิ ษกเม่ือวนั พธุ เดือน 12 แรม 12 ค่า ปีมะโรงสมั ฤทธิศก จ.ศ.1230 ตรงกบั วนั ท่ี 11 พฤศจกิ ายน พ.ศ.2411 แต่ยงั คงใหจ้ ดั พระราชพธิ ีฉตั รมงคลในเดือน 6 ตามแบบอย่างในรชั กาลท่ี 4 ต่อมา จนกระท่งั เม่ือประกอบพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก ครงั้ ท่ี 2 ในวนั อาทิตย์ เดือน 12 แรม 12 ค่า ปีระกาเบญจศก จ.ศ.1235 ตรงกบั วนั ท่ี 16 พฤศจกิ ายน พ.ศ.2416 พระองคโ์ ปรดเกลา้ ฯ พระราชทานเครอ่ื งราชอสิ รยิ าภรณจ์ ลุ จอมเกลา้ แก่พระบรมวงศานวุ งศแ์ ละขา้ ราชการท่ี ไดร้ บั พระราชทานพานทองดว้ ย ในปีตอ่ มาจงึ ยา้ ยเวลาจดั พระราชพธิ ีฉตั รมงคล จากเดือน 6 มาทาในเดือน 12 และเรยี กว่า “การสมโภชพระมหาเศวตฉตั ร” มีการจดั พระราชพธิ ีรวม 4 วนั ในเดือน 12 แรม 10 ค่า ถึงแรม 13 ค่า พระราชพธิ ีฉตั รมงคลนน้ั เป็นพธิ ีจดั สมโภชเครอ่ื งราชกกธุ ภณั ฑใ์ นพระบรมมหาราชวงั เจา้ พนกั งานอญั เชญิ เคร่อื งมงคลสริ เิ บญจราชกกธุ ภณั ฑข์ นึ้ ประดิษฐานบนพระแท่นใตพ้ ระนพ ปฎลมหาเศวตฉตั ร จากนนั้ พระราชครูหวั หนา้ พราหมณอ์ า่ นประกาศพระราชพธิ ีฉตั รมงคล พระสงฆส์ วดพระพทุ ธมนตเ์ ยน็ สาหรบั เคร่อื งสิรเิ บญจราชกกธุ ภณั ฑ์ ประกอบดว้ ย 1. พระมหาพชิ ัยมงกฎุ พระมหาพชิ ยั มงกฎุ ทาดว้ ยทองลงยาประดบั เพชร มีค่าสาคญั เท่ากบั ราชกกธุ ภณั ฑอ์ ่ืน ภายหลงั ประเทศไทยตดิ ต่อกบั ประเทศในทวีปยโุ รป จงึ นิยมตามราชสานกั ยโุ รปท่ี พระมหากษัตรยิ ส์ วมมงกฎุ จากนนั้ มาจงึ ถือเป็นส่งิ สาคญั พระมหากษัตรยิ จ์ ะทรงสวมพระ มหาพชิ ยั มงกฎุ ในพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก

2. พระแสงขรรคช์ ัยศรี พระแสงขรรคช์ ยั ศรี ดา้ มและฝักทาดว้ ยทองลงยาประดบั อญั มณี เป็นพระแสงราช ศสั ตราวธุ ประจาพระองคพ์ ระมหากษัตรยิ ์ เป็นเคร่อื งราชกกธุ ภณั ฑใ์ นการพระราช พธิ ีบรมราชาภิเศษ เม่ือ พ.ศ.2328 โดยพระยาอภยั ภเู บศร์ (แบน) ใหข้ า้ ราชการเมือง พระตะบองนามาทลู เกลา้ ฯ ถวายรชั กาลท่ี 1 3. ธารพระกร รชั กาลท่ี 1 โปรดใหส้ รา้ งธารพระกรจากไมช้ ยั พฤกษป์ ิดทอง หวั และสน้ เป็นเหล็ก คร่าลายทอง ท่ีสดุ สน้ เป็นสอ้ มสามงา่ ม เรยี กว่า ธารพระกรชยั พฤกษ์ ภายหลงั รชั กาลท่ี 4 โปรดใหส้ รา้ งดว้ ยทองคา ภายในมีพระเสน่า ยอดมีรูปเทวดา เรยี กวา่ ธารพระกรเทวรูป มีลกั ษณะเป็นพระแสงดาบมากกว่า ครง้ั ถงึ รชั กาลท่ี 6 ทรงพระ กรุณาโปรดเกลา้ ฯ ใหใ้ ชธ้ ารพระกรชยั พฤกษใ์ นการพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษกสืบ มาจนถงึ รชั กาลท่ี 9 4. วาลวชิ นี วาลวชิ นี หรอื พดั และแส้ รชั กาลท่ี 1 โปรดใหส้ รา้ งขนึ้ พดั เป็นใบตาลปิดทองทงั้ 2 ดา้ น ขอบขลบิ ทองคา ดา้ มทาดว้ ยทองลงยา ต่อมารชั กาลท่ี 4 ทรงพระราชดารใิ ห้ เรยี กตามภาษาพระบาลีวา่ “วาลวิชนี” เป็นเครอ่ื งโบกทาดว้ ยขนหางจามรี และขน หางชา้ งเผือกในเวลาต่อมา เป็นเครอ่ื งราชกกธุ ภณั ฑใ์ ชค้ วบค่กู บั พดั ใบตาล

5. ฉลองพระบาทเชงิ งอน ฉลองพระบาทเชิงงอน เป็นเคร่อื งราชกกธุ ภณั ฑต์ ามแบบอนิ เดียโบราณ ทาดว้ ยทองคาลง ยาราชาวดีฝังเพชร และพราหมณเ์ ป็นผสู้ วมถวายในพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก หลงั จากจบพธิ ีสงฆ์ ทหารบก และทหารเรอื ยงิ ปืนใหญ่เฉลิมพระเกียรติ ฝ่ายละ 21 นดั และมีพธิ ีพระราชทานเครอ่ื งราชอิสรยิ าภรณแ์ ก่พระบรมวงศานวุ งศ์ ขา้ ราชการ และผทู้ า ความดีใหแ้ ก่ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ ์ กจิ กรรมทปี่ ระชาชนควรปฏบิ ตั ใิ นวันฉัตรมงคล 1. รว่ มทาบญุ ตกั บาตร ถวายเป็นพระราชกศุ ล เพ่อื เป็นมงคลแก่ชีวิต 2. ถวายพระพรชยั 3. ประดบั ธงชาตติ ามอาคารบา้ นเรอื น 4. รว่ มทาความดี ปลกู ตน้ ไม้ กิจกรรมจิตอาสา ช่วยเหลือสงั คม

บรรณานกุ รม ขอขอบคณุ ขอ้ มลู จาก https://www.thairath.co.th/lifestyle/calendar/2083001