Khaoyai for ebook

มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทยจากท่งุ ใหญ่-หว้ ยขาแข้ง สู่ดงพญาเย็น-เขาใหญ่ Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand



มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทยจากท่งุ ใหญ่-หว้ ยขาแข้ง สู่ดงพญาเย็น-เขาใหญ่ Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

คำ�นำ� Preface จากการที่นานาชาติให้ความส�ำคัญในการปกปักรักษามรดกทาง As the international community has recognized the significance วฒั นธรรม และมรดกทางธรรมชาติ ใหย้ งั คงสามารถดำ� รงรกั ษาเอกลกั ษณ์ of protecting cultural and natural heritage in order to sustainably ไวไ้ ดอ้ ย่างย่ังยนื ทางองค์การการศึกษา วทิ ยาศาสตร์ และวฒั นธรรมแห่ง preserve its uniqueness, the United Nations Educational, Scientific สหประชาชาติ (UNESCO) ซง่ึ มีหน้าท่ีในการบ�ำรงุ รักษา เพิ่มพูน และ and Cultural Organization (UNESCO), with the responsibility of เผยแพรค่ วามรใู้ นการอนรุ กั ษ์ และคมุ้ ครองปอ้ งกนั แหลง่ มรดกโลก ไดเ้ สนอ creating awareness on the preservation and protection of the World ใหป้ ระชาคมนานาชาตริ ว่ มมอื กนั จดั ทำ� อนสุ ญั ญาระหวา่ งประเทศ ซง่ึ ตอ่ มา Heritage, proposed to and encouraged the international community to “อนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก” จึงได้ถูกก�ำหนดขึ้นในการประชุมใหญ่ enter into an international convention, as a result of which the “World สมัยสามัญ ครั้งที่ ๑๗ ของ UNESCO ณ กรงุ ปารสี สาธารณรฐั ฝรง่ั เศส Heritage Protection Convention”, has been adopted by UNESCO at เม่อื วนั ท่ี ๑๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๕ โดยอนุสัญญาฯ มผี ลบงั คับใช้ its 17th Session of the General Assembly on 16 November 1972 in ในปี พ.ศ. ๒๕๑๘ Paris, France, and came into effect in 1975. ในสว่ นของประเทศไทยไดเ้ ขา้ รว่ มเปน็ ภาคีในอนสุ ญั ญาฯ เมอื่ วนั ท่ี ๑๗ Thailand became a party to the Convention on 17 September กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๓๐ และไดม้ ีการเสนอแหล่งมรดกทางวฒั นธรรมและ 1987 and nominated its cultural and natural heritage sites to the ทางธรรมชาติ ใหค้ ณะกรรมการมรดกโลกพจิ ารณาใหค้ วามเหน็ ชอบในการ World Heritage Committee for inscription to the World Heritage List. ขน้ึ บัญชเี ป็นมรดกโลก โดยในส่วนของมรดกโลกทางธรรมชาติ ในปี พ.ศ. Consequently, in 1991, the Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife ๒๕๓๔ ประเทศไทยไดร้ บั การขนึ้ บญั ชีใหเ้ ปน็ มรดกโลกทางธรรมชาติ จำ� นวน Sanctuary was listed a Natural World Heritage because of its being ๑ แหง่ คือ เขตรกั ษาพนั ธ์ุสตั ว์ป่าทุ่งใหญ่-หว้ ยขาแขง้ ดว้ ยคุณลกั ษณะ a unique, abundant forest complex, endowed with a high degree of อนั โดดเดน่ ของผนื ปา่ อนรุ กั ษท์ มี่ คี วามอดุ มสมบรู ณ์ และมคี วามหลากหลาย biodiversity in Thailand and Southeast Asia. Later in 2005, at the ทางชีวภาพสูงแห่งหนึ่งของประเทศไทย และในภูมิภาคเอเชียตะวันออก 29th Session of the World Heritage Committee, in Durban, South เฉยี งใต้ ตอ่ มาในปี พ.ศ. ๒๕๔๘ ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลก Africa, the Dong Phayayen-Khao Yai Forest Complex was inscribed สมยั สามัญ คร้งั ท่ี ๒๙ ณ กรุงเดอร์บัน สาธารณรัฐแอฟรกิ าใต้ กลุ่มป่า as Thailand’s second Natural World Heritage. ดงพญาเยน็ -เขาใหญ่ ไดร้ ับการข้ึนบญั ชีเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ ซง่ึ นบั เป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ ลำ� ดบั ท่ี ๒ ของประเทศไทย Over the past years, the Department of National Parks, Wildlife, and Plant Conservation, having recognized the importance of protecting ตลอดระยะเวลาทีผ่ า่ นมา กรมอุทยานแหง่ ชาติ สตั ว์ปา่ และพันธ์ุพืช the World Heritage sites by providing all available resources to ไดใ้ หค้ วามสำ� คญั และสนบั สนนุ ทรพั ยากรทกุ ดา้ น เพอื่ อนรุ กั ษแ์ ละคมุ้ ครอง preserve and protect their uniqueness and outstanding values so พื้นท่ีมรดกโลกให้มีความอุดมสมบูรณ์ มีคุณค่าโดดเด่น เป็นสมบัติท่ี that they remain as a national as well as regional and international ส�ำคัญของชาติ ท้งั ในระดบั ภมู ิภาค และระดับโลก ซง่ึ ในการจดั ท�ำหนงั สอื property, has managed the protected areas in such a way that these 2 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

“จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย” regionally and internationally recognized protected areas can forever มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ ใชเ้ ปน็ สอ่ื ในการเผยแพรค่ วามรู้ ความเขา้ ใจตอ่ หลกั เกณฑ์ remain unique and outstanding. การน�ำเสนอพื้นทเ่ี ปน็ มรดกโลก ตลอดจนความเปน็ มา ความส�ำคัญ และ ความหลากหลายทางชีวภาพของพ้ืนท่ีมรดกโลกทางธรรมชาติ ได้แก่ The present booklet entitled “Thungyai-Huai Kha Khaeng & เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ และกลมุ่ ปา่ ดงพญาเยน็ -เขาใหญ่ Dong Phayayen-Khao Yai : Natural World Heritages in Thailand” is รวมถงึ พน้ื ทก่ี ลมุ่ ปา่ แกง่ กระจาน ซง่ึ อยรู่ ะหวา่ งการนำ� เสนอเพอ่ื ขน้ึ บญั ชเี ปน็ presented here as a means to communicate information, knowledge มรดกโลกทางธรรมชาติในล�ำดับถดั ไป ทงั้ นี้ หวงั เป็นอยา่ งย่งิ ว่า หนังสือ and understanding as to the nomination criteria of the world heritage เลม่ นี้ จะสรา้ งความเขา้ ใจ ความรกั ความหวงแหน และทำ� ใหเ้ กดิ ความรว่ มมอื inscription, including also the historical background as well as the ในการปกปกั รักษาทรัพยากรธรรมชาติใหย้ งั คงอยอู่ ย่างสมบรู ณ์สบื ไป biological importance of the Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary and the Dong Phayayen-Khao Yai Forest Complex, both of which are Natural World Heritage. The booklet, in addition, covers some information on the Kaeng Krachan Forest Complex, which is in the process of being nominated as a Natural World Heritage. It is thus hoped that the booklet will help create an understanding, love, and sense of ownership over these natural resources and also help build a cooperation effort in the sustainable preservation and protection of natural resources. ธญั ญา เนติธรรมกลุ / Thanya Netithammakun อธิบดกี รมอุทยานแหง่ ชาติ สตั ว์ป่า และพันธพ์ุ ืช Director General Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation 3Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

4 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

สารบญั Contents 2 ค�ำน�ำ Preface ...................... 6 แหล่งมรดกโลก World Heritage Site ...................... เขตรักษาพนั ธสุ์ ตั ว์ป่าทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแข้ง 12 Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries ...................... กลมุ่ ปา่ ดงพญาเย็น-เขาใหญ่ 52 Dong Phayayen - Khao Yai Forest Complex ...................... มรดกโลกในอนาคต 106 Future World Heritage ...................... 112 แผนยทุ ธศาสตรเ์ พอ่ื การด�ำเนนิ งาน ตามอนสุ ัญญาคมุ้ ครองมรดกโลก ๒๕๔๕-๒๕๖๕ The Strategic Action Plan for the  implementation of the World Heritage Convention 2012-2022 ...................... 115 การดำ� เนนิ งานทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การบรหิ ารจดั การ แหลง่ มรดกโลกทางธรรมชาตใิ นระดบั นานาชาตแิ ละระดบั ประเทศ Actions with respect to the Management of Natural World Heritage Sites at the International and National Level ...................... 120 คณะผจู้ ัดท�ำ Editorial staffs 5Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

กลมุ่ ปา่ ดงพญาเยน็ -เขาใหญ่ Forest of Dong Phayayen-Khao Yai Forest Complex 6 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

แหลง่ มรดกโลก World Heritage Site แหล่งมรดกโลก หรือ มรดกโลก (World Heritage Site) คอื The World Heritage Site is a place such as a forest, สถานท่ี อนั ไดแ้ ก่ ปา่ ไม้ ภเู ขา ทะเลสาบ ทะเลทราย อนสุ าวรยี ์ mountain, lake, desert, monument, buildings, including a city or สงิ่ กอ่ สรา้ งตา่ งๆ รวมไปถงึ เมอื ง ซงึ่ คดั เลอื กโดยองคก์ ารยเู นสโก town, which has been selected by United Nations Educational, ต้ังแตป่ ี พ.ศ. ๒๕๑๕ เพือ่ เป็นการบง่ บอกถึงคุณคา่ ของส่ิงท่ี Scientific and Cultural Organization (UNESCO) beginning from มนุษยชาติ หรือธรรมชาติได้สร้างขึ้นมา และควรจะปกป้อง 1972 onwards in recognition of the values of what the humanity ส่งิ เหล่านนั้ อยา่ งไร เพ่ือให้ไดต้ กทอดไปถึงอนาคต or nature has created and so should be protected in such a way as to how they can last for the future generations. ในปจั จบุ นั (กรกฎาคม ๒๕๕๙) มมี รดกโลกทงั้ หมด ๑,๐๔๙ แหง่ ใน ๑๖๕ ประเทศทว่ั โลก ซงึ่ แบง่ เปน็ มรดกโลกทางวฒั นธรรม As of July 2016, 1,049 World Heritage sites in 165 countries ๘๑๔ แห่ง มรดกโลกทางธรรมชาติ ๒๐๒ แหง่ และอกี ๓๓ around the world have been listed, 814 of which are cultural, แห่งเป็นแบบผสมทั้งสองประเภท โดยอิตาลีเป็นประเทศท่ีมี 202 natural, and 33 mixed cultural and natural, with Italy being จำ� นวนมรดกโลกมากทส่ี ดุ คอื ๕๑ แหง่ แมว้ า่ องคก์ ารยเู นสโก home to the greatest number, 51, of World Heritage Sites. จะอ้างอิงถึงมรดกโลกแต่ละแห่งด้วยหมายเลข แต่การขึ้น Although UNESCO uses identification number for each World ทะเบยี นในหลายครง้ั กจ็ ะผนวกเอามรดกโลกทไี่ ดข้ น้ึ ทะเบยี น Heritage Site, yet on several occasions, the World Heritage ไปแล้วเข้าเปน็ ส่วนหน่ึงของมรดกโลกท่ีมพี ้นื ท่มี ากขน้ึ ดังนนั้ Sites previously inscribed had also been included on the list จงึ มีหมายเลขมรดกโลกเกนิ ๑,๒๐๐ แมว้ ่าจะมีจ�ำนวนแหลง่ as part of the World Heritage Sites that their areas have been มรดกโลกจรงิ น้อยกว่ากต็ าม expanded, thus making the number of the World Heritage Sites exceeding 1200, despite the fact that the actual number of มรดกโลกแตล่ ะแหง่ เปน็ ทรพั ยส์ นิ ของประเทศทเ่ี ปน็ เจา้ ของ the World Heritage Sites is lower than that. ดนิ แดนทม่ี รดกโลกตงั้ อยู่ แตไ่ ดถ้ กู พจิ ารณาใหเ้ ปน็ ผลประโยชน์ ของประชาคมระหวา่ งประเทศในการอนรุ กั ษม์ รดกโลกแหง่ นน้ั Each World Heritage Site remains the property of the ขั้นตอนการเสนอชอื่ สถานที่เปน็ มรดกโลก country that owns the territory wherein the site is located. It is however incumbent upon the international community ประเทศทตี่ อ้ งการเสนอชอ่ื สถานทใี่ นประเทศของตนใหไ้ ด้ to preserve that particular World Heritage Site. รบั การพจิ ารณาใหข้ น้ึ ทะเบยี นเปน็ มรดกโลก อนั ดบั แรกจะตอ้ ง Nomination Process จัดท�ำบัญชีรายชื่อสถานที่ท่ีมีความส�ำคัญทางธรรมชาติและ วัฒนธรรมทั้งหมดภายในประเทศของตน บัญชีน้ีจะเรียกว่า A country wishing to nominate any site in its country บัญชีรายช่ือเบ้ืองต้น (Tentative List) ซ่ึงมีความส�ำคัญมาก for inclusion in the World Heritage List must first prepare 7Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

เพราะมีเพยี งสถานที่ที่มชี ่อื อยู่ในบัญชีนีเ้ ทา่ นน้ั ทจี่ ะมสี ิทธไิ ด้ an inventory of all sites located within its territory that have รับการเสนอชื่อ ข้นั ตอ่ มา ประเทศน้ันๆจะตอ้ งเลือกรายชอ่ื the outstanding cultural or natural significance. The list shall สถานทท่ี ต่ี อ้ งการเสนอชอ่ื มาจากบญั ชรี ายชอื่ เบอ้ื งตน้ เพอ่ื จดั be called “Tentative List”, which is very significant because ทำ� เปน็ แฟม้ ข้อมลู (Nomination File) โดยทางศนู ยม์ รดกโลก the only sites that appear on the List can be nominated. อาจให้คำ� แนะนำ� และชว่ ยเหลอื ในการจดั ทำ� แฟ้มข้อมลู น้ี The country then chooses the names of sites from the Tentative List for preparation of the Nomination File. The เมอ่ื ถงึ ขน้ั ตอนนี้ แฟม้ ขอ้ มลู จะถกู ตรวจสอบและพจิ ารณา World Heritage Centre offers advice and assistance to the จากองค์กร ๒ แห่ง ได้แก่ สภานานาชาติว่าด้วยการดูแล State Party in preparing this file. อนุสรณส์ ถานและแหลง่ โบราณคดี (International Council on Monuments and Sites : ICOMOS) และ ศนู ยร์ ะหว่างชาตวิ า่ At this stage, the nomination files will be examined and ดว้ ยการศกึ ษา การอนรุ กั ษ์ และปฏสิ งั ขรณส์ มบตั ทิ างวฒั นธรรม evaluated by two Advisory Bodies: the International Council (The International Center for the Study of the Preservation on Monuments and Sites (ICOMOS) and the International and Restoration of the Cultural Property : ICCROM) ใน Centre for the Study of the Preservation and Restoration สว่ นของมรดกทางวฒั นธรรม และ สหภาพนานาชาตเิ พอื่ การ of the Cultural Property (ICCROM) for the Cultural sites, อนรุ กั ษธ์ รรมชาตแิ ละทรพั ยากรธรรมชาติ (International Union and together with the International Union for Conservation for Conservation of Nature : IUCN) ที่รับผิดชอบในส่วนของ of Nature (IUCN) for the Cultural sites. มรดกทางธรรมชาติ The 3 organizations will then make recommendations แลว้ ทงั้ ๓ องคก์ รนีจ้ ะย่นื ข้อเสนอแนะต่อคณะกรรมการ to the World Heritage Committee, which will meet once มรดกโลก ทางคณะกรรมการจะมกี ารประชมุ รว่ มกนั ปลี ะ ๑ ครง้ั a year to decide which of the nominated sites should เพื่อตัดสินว่าสถานที่ที่มีการเสนอช่ือแห่งใดบ้างท่ีควรได้ขึ้น be listed as the World Heritage Site, or may request ทะเบยี นเปน็ มรดกโลก หรอื ทางคณะกรรมการอาจร้องขอให้ the nominating country to provide additional information ประเทศทเ่ี สนอชอื่ ไดใ้ หข้ อ้ มลู เกยี่ วกบั สถานทเี่ พมิ่ เตมิ โดยการ about the nominated site. Consideration as to which พจิ ารณาวา่ จะขน้ึ ทะเบยี นสถานทแ่ี หง่ ใดจะตอ้ งมลี กั ษณะตาม site should be listed as the World Heritage Site will เกณฑ์มาตรฐานขอ้ ใดขอ้ หน่ึงหรอื หลายข้อ depend on whether it meets any or more of the standard ขอ้ กำ� หนดและหลกั เกณฑใ์ นการพจิ ารณาใหเ้ ปน็ มรดกโลก selection criteria. Selection Criteria กระทง่ั ปี พ.ศ. ๒๕๔๘ มขี อ้ กำ� หนดและหลกั เกณฑท์ ง้ั หมด ๖ ขอ้ สำ� หรบั มรดกโลกทางวฒั นธรรม และ ๔ ขอ้ สำ� หรบั มรดก As of 2005, there were 6 Cultural and 4 Natural Criteria โลกทางธรรมชาติในการพจิ ารณาใหเ้ ป็นแหล่งมรดกโลก ดังนี้ for the selection of World Heritage Sites: หลกั เกณฑ์ทางวัฒนธรรม Cultural Criteria • เป็นตัวแทนในการแสดงผลงานชิ้นเอกที่จัดท�ำข้ึนด้วย (1) to represent a masterpiece of human creative genius; (2) to exhibit an important interchange of human values, การสรา้ งสรรคอ์ นั ชาญฉลาดของมนษุ ย์ • เปน็ สง่ิ ทม่ี อี ทิ ธพิ ลยงิ่ ผลกั ดนั ใหเ้ กดิ การพฒั นาสบื ตอ่ มา over a span of time or within a cultural area of the world, on developments in architecture or technology, monumental ในด้านการออกแบบทางสถาปัตยกรรม อนุสรณ์สถาน arts, town-planning or landscape design ประตมิ ากรรม สวน และภมู ทิ ศั น์ ตลอดจนการพฒั นาศลิ ปกรรม 8 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

นกเงอื กกรามชา้ ง (Wreathed Hornbill : Aceros undulatus) 9Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

ทเี่ กีย่ วข้อง หรอื การพฒั นาการต้งั ถนิ่ ฐานของมนษุ ย์ ซงึ่ ไดเ้ กดิ (3) to bear a unique or at least exceptional testimony ขนึ้ ในชว่ งเวลาใดเวลาหนง่ึ หรอื บนพน้ื ทใ่ี ดๆ ของโลกซงึ่ ทรงไว้ to a cultural tradition or to a civilization which is living or ซ่งึ วฒั นธรรม which has disappeared; • เปน็ สง่ิ ทย่ี นื ยนั ถงึ หลกั ฐานของวฒั นธรรมหรอื อารยธรรม (4) to be an outstanding example of a type of building that ที่ปรากฏให้เหน็ อย่ใู นปจั จุบนั หรอื วา่ ที่สาบสูญไปแล้ว represents cultural, social, artistic, scientific, technological, industrial developments in human history; • เปน็ ตวั อยา่ งอนั โดดเดน่ ของประเภทของสงิ่ กอ่ สรา้ งอนั เปน็ ตวั แทนของการพฒั นาทางดา้ นวฒั นธรรม สงั คม ศลิ ปกรรม (5) to be an outstanding example of a human culture, วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี อตุ สาหกรรม ในประวตั ศิ าสตรข์ อง architectural traditions, means of construction, or which มนุษยชาติ has with time become vulnerable under the impact of irreversible social and cultural change; • เป็นตัวอย่างอันโดดเด่นของวัฒนธรรมมนุษย์ ขนบธรรมเนยี มประเพณแี หง่ สถาปตั ยกรรม วธิ กี ารกอ่ สรา้ ง หรอื (6) to be directly or tangibly associated with events การตัง้ ถิน่ ฐานของมนุษย์ ซึ่งเสื่อมสลายไดง้ ่ายจากผลกระทบ or living traditions, with ideas, or with beliefs, with artistic จากการเปลย่ี นแปลงทางสังคมและวฒั นธรรมตามกาลเวลา and literary works of outstanding universal significance. Natural Criteria • มคี วามคดิ หรอื ความเชอื่ ทเี่ กยี่ วขอ้ งโดยตรงกบั เหตกุ ารณ์ หรือมคี วามโดดเดน่ ย่งิ ในประวตั ิศาสตร์ 1) to be outstanding examples representing major stages หลกั เกณฑ์ทางธรรมชาติ of Earth’s history, including the record of life, significant on-going geological processes in the development of landforms, • เปน็ ตวั อยา่ งทเ่ี ดน่ ชดั ของการเปน็ ตวั แทนในววิ ฒั นาการ or significant geomorphic or physiographic features; to be ส�ำคัญต่างๆในอดีตของโลก เช่น ยุคสัตว์เลื้อยคลาน ยุค outstanding examples representing major stages of Earth’s น�้ำแข็ง ซ่ึงสะทอ้ นใหเ้ ห็นถงึ การพฒั นาความหลากหลายทาง history, including the record of life, significant on-going ธรรมชาตบิ นพ้ืนโลก geological processes in the development of landforms, or significant geomorphic or physiographic features. • เปน็ ตัวอยา่ งทีเ่ ดน่ ชดั ในการเปน็ ตัวแทนของขบวนการ เปลยี่ นแปลงทสี่ ำ� คญั ทางธรณวี ทิ ยาหรอื ววิ ฒั นาการทางชวี วทิ ยา 2) to be outstanding examples representing significant และปฏสิ มั พนั ธข์ องมนษุ ยต์ อ่ สง่ิ แวดลอ้ มทางธรรมชาตทิ ก่ี ำ� ลงั on-going ecological and biological processes in the evolution เกดิ อยู่ เช่น ภูเขาไฟ เกษตรกรรมแบบข้นั บันได and development of terrestrial, fresh water, coastal and marine ecosystems and communities of plants and animal; • เป็นแหล่งท่ีเกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติท่ีมี to be outstanding examples representing significant on-going เอกลกั ษณห์ ายากหรอื สวยงามเปน็ พเิ ศษ เชน่ แมน่ ำ�้ นำ�้ ตก ภเู ขา ecological and biological processes in the evolution and development of terrestrial, fresh water, coastal and marine • เปน็ ถน่ิ ทอ่ี ยอู่ าศยั ของชนดิ สตั วแ์ ละพนั ธพ์ุ ชื ทห่ี ายากหรอื ecosystems and communities of plants and animal. ท่ีตกอยู่ในสภาวะอันตราย แต่ยังคงสามารถด�ำรงชีวิตอยู่ได้ ซง่ึ รวมถงึ ระบบนเิ วศอนั เปน็ แหลง่ รวมความอดุ มสมบรู ณข์ อง 3) to contain superlative natural phenomena or areas พืชและสตั วท์ ี่ทวั่ โลกให้ความสนใจดว้ ย of exceptional natural beauty and aesthetic importance. รายช่ือแหลง่ มรดกโลกในประเทศไทย 4) to contain the most important and significant องคก์ ารการศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์ และวฒั นธรรมแหง่ สหประชาชาติ natural habitats for in-situ conservation of biological (ยเู นสโก) ไดข้ น้ึ ทะเบยี นแหลง่ มรดกโลกของประเทศไทยทงั้ สน้ิ 10 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

๕ แหลง่ โดยเปน็ แหลง่ มรดกโลกทางวฒั นธรรม ๓ แหง่ และ diversity, including those containing threatened species แหลง่ มรดกโลกทางธรรมชาติ ๒ แหง่ อนั ไดแ้ ก่ of outstanding universal value from the point of view of แหล่งมรดกโลกทางวฒั นธรรม science or conservation. • นครประวตั ิศาสตร์พระนครศรอี ยุธยา ปที ไ่ี ด้รับการขึน้ UNESCO has so far inscribed five World Heritage Sites ทะเบยี น พ.ศ. ๒๕๓๔ (1991) in Thailand, three of which are Cultural and two Natural: World Cultural Heritage Sites • เมอื งประวตั ศิ าสตรส์ โุ ขทยั และเมอื งบรวิ าร ปที ไี่ ดร้ บั การ ขน้ึ ทะเบียน พ.ศ. ๒๕๓๔ (1991) 1. Historic City of Ayutthaya (1991) 2. Historic City of Sukhothai and Associated Historic • แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง ปีท่ีได้รับการข้ึนทะเบียน Towns (1991) พ.ศ. ๒๕๓๕ (1992) 3. Ban Chiang Archaeological Site (1992) แหลง่ มรดกโลกทางธรรมชาติ World Natural Heritage Sites 1. Thungyai–Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries (1991) • เขตรักษาพนั ธ์ุสตั วป์ ่าทงุ่ ใหญ่-หว้ ยขาแข้ง ปีที่ได้รับการ 2. Dong Phayayen–Khao Yai Forest Complex (2005) ขึ้นทะเบียน พ.ศ. ๒๕๓๔ (1991) • ป่าดงพญาเยน็ -เขาใหญ่ ปีทีไ่ ดร้ ับการขนึ้ ทะเบยี น พ.ศ. ๒๕๔๘ (2005) Hนคisรtปoรriะcวตั Cศิ itาyสตoรfพ์ Aรyะนuคttรhศaรyอี aยธุ ยา แหลง่ โบราณคดบี า้ นเชยี ง Ban Chiang Archaeological Site เมอื งประวตั ศิ าสตรส์ โุ ขทยั และเมอื งบรวิ าร Historic City of Sukhothai and Associated Historic Towns 11Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

ปรงเขาในเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญน่ เรศวร CWyicladslifpeeSctainncattuaairny Thungyai NaraeSuan 12 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries ความเปน็ มา Background เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ (Thungyai-Huai The Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries) เป็นผืนปา่ อันยิง่ ใหญ่และ is the greatest and most prominent remaining wilderness มชี อื่ เสยี งทสี่ ดุ ในประเทศไทย นอกจากนยี้ งั เปน็ ผนื ปา่ อนรุ กั ษ์ in Thailand, containing the largest territory in the country ที่มีอาณาเขตกว้างใหญ่ท่ีสุดของประเทศและของภูมิภาค as well as in Southeast Asia, with an area of 4,017,087 เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ มพี ้ืนทีร่ วม ๔,๐๑๗,๐๘๗ ไร่ หรอื rai or more than 6000 sq. km. กว่า ๖,๐๐๐ ตารางกโิ ลเมตร It is the core conservation area of the western forest เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ เปน็ พนื้ ทอ่ี นรุ กั ษ์ complex, which is endowed with natural abundance ทเี่ ปน็ แกนกลางของกลมุ่ ปา่ ตะวนั ตกซง่ึ เปน็ ผนื ปา่ ทม่ี คี วามอดุ ม and highest degree of biodiversity both in Thailand and สมบรู ณแ์ ละมีความหลากหลายทางชวี ภาพสงู สุดแหง่ หน่ึงใน Southeast Asia. It is also a water source area for several ประเทศไทยและภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นพื้นที่ main rivers in Thailand such as Mae Klong River, Salween ต้นน้�ำล�ำธารของแม่น้�ำสายหลักของประเทศหลายสาย เช่น River, Sakae Krang River, Tha Chin River, and part of Chao แมก่ ลอง สาละวนิ สะแกกรงั ทา่ จนี และบางสว่ นของเจา้ พระยา Phraya River. In addition, the Thungyai-Huai Kha Khaeng และเปน็ ผนื ปา่ ธรรมชาตทิ รี่ วบรวมไวซ้ งึ่ ความหลากหลายทาง Wildlife Sanctuaries is also a natural forest area which is ชวี ภาพ มคี วามงดงามตามธรรมชาตแิ ละมคี วามสมบูรณข์ อง renowned for its biodiversity and natural beauty. ระบบชวี วิทยา Taking these prominent features into consideration, ด้วยคณุ ลักษณะทโ่ี ดดเด่น รฐั บาลไทยจงึ ไดจ้ ัดทำ� รายงาน the Government of Thailand decided to make a report รวบรวมความส�ำคัญของป่าผืนนี้ เสนอต่อคณะกรรมการ on the significance of this particular Thungyai-Huai Kha มรดกโลก องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรม Khaeng Wildlife Sanctuaries and submitted it to UNESCO แหง่ สหประชาชาติ (UNESCO) ใหพ้ จิ ารณาประกาศเปน็ มรดก for inscription on the list of Natural World Heritage Sites, โลกทางธรรมชาติ เพอ่ื เชดิ ชแู ละรว่ มกนั ดแู ลรกั ษาใหเ้ กดิ ความ with the main objective of protecting and sustainably ยง่ั ยืน ในคราวประชมุ เพื่อคดั เลอื กแหล่งมรดกโลก เมื่อ วนั ที่ conserving it, at the meeting to select the World Heritage ๙-๑๓ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ ณ ประเทศตนู เี ซยี และไดร้ บั การ Sites during 9-13 December 1991 in Tunisia, during which ยอมรบั จากคณะกรรมการดงั กล่าว นบั เปน็ สถานท่ีธรรมชาติ it had been accepted by the Committee. As a result, แหง่ แรกของประเทศไทยและภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ the Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries has 13Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

ทีไ่ ด้รับการประกาศขึน้ ทะเบยี นเป็นมรดกโลก ด้วยคณุ สมบตั ิ become the first World Natural Heritage Site of Thailand อันโดดเดน่ เป็นเอกลกั ษณ์ รวม ๓ ประการ คอื and Southeast Asia to be listed on the World Heritage List because of its three prominent features and uniqueness: ๑) มีความโดดเด่นในด้านววิ ฒั นาการทางชวี ภาพ ชีวาลยั เป็นพเิ ศษของโลก เพราะประกอบด้วยระบบนเิ วศ ๔ ภมู ิภาค 1) Containing an outstanding and unique biome in the คอื ภมู ิภาคซุนเดอกิ (Sundaic) ภูมิภาคอนิ โด-เบอรม์ ิส (Indo- biological evolution, consisting of four ecological regions Burmese) ภูมภิ าคอนิ โด-ไชนิส (Indo-Chinese) และภูมิภาค with biogeography elements: Sundaic, Indo – Burmese, ไซโน-หมิ าลายนั (Sino-Himalayan) Indo – Chinese and Sino – Himalayan; ๒) เปน็ แหลง่ ธรรมชาตพิ เิ ศษ ทเ่ี ปน็ ตน้ นำ้� ลำ� ธารทสี่ ำ� คญั หลาย 2) Being an extraordinary natural watershed for many main สายของประเทศ มปี า่ ไมห้ ลากหลายประเภท ประกอบดว้ ย เทอื กเขา rivers of the country, with diverse forest types, comprising เนินเขา ตลอดจนทุ่งหญ้า ลกั ษณะท้งั หมดจึงมคี ณุ ค่าในด้าน mountain ranges, ridges, and grassland. These features วิทยาศาสตร์ มีความงดงามทางธรรมชาติท่ีหาได้ยากแห่ง make Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries a หนึง่ ของโลก rare natural beauty of the world with high scientific values; ๓) เป็นถ่ินท่ีอยู่อาศัยของพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ท่ีหายาก 3) Being the habitat of the rare or endangered plant หรืออยู่ในภาวะที่อันตรายแต่ยังสามารถด�ำรงพันธุ์อยู่ได้ ซึ่ง and wildlife species that have the potential to survive. It รวมถงึ เปน็ ระบบนเิ วศอนั เปน็ แหลง่ รวมความหลากหลายของ is also the ecosystem that contains the diverse array of พชื และสัตว์ท่ีทวั่ โลกใหค้ วามสนใจ fauna and flora that attracts interest from around the world. ท่ีต้งั และลักษณะทางกายภาพ Location and Physical Characteristics อาณาเขตของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง The territory of the Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife ทอดยาวอยบู่ นแนวเทอื กเขาถนนธงชยั เชอื่ มตอ่ กบั ตอนเหนอื Sanctuaries lies along the Thanon Thongchai Mountain Range ของเทอื กเขาตะนาวศรี ครอบคลุมในพ้ืนท่ี ๓ จงั หวดั ไดแ้ ก่ adjoining the northern part of the Tanao Sri Mountain Range จงั หวดั อทุ ยั ธานี จงั หวัดกาญจนบุรี และจงั หวดั ตาก ประกอบ covering three provinces of Thailand: Uthai Thani Province, ดว้ ยผนื ปา่ อนรุ กั ษ์ ๓ แหง่ ไดแ้ ก่ เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญ่ Kanchanaburi Province and Tak Province. It comprises three นเรศวรด้านตะวันตก เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าด้านตะวันออก conservation forest areas, namely, Thungyai Naresuan West และเขตรกั ษาพันธส์ุ ัตวป์ ่าหว้ ยขาแขง้ Wildlife Sanctuary, Thungyai Naresuan East Wildlife Sanctuary, and Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary. ๑. เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญน่ เรศวร ดา้ นตะวนั ตก และด้านตะวันออก 1. Thungyai Naresuan West and East Wildlife Sanctuary เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร อยู่ในเขตอ�ำเภอ สงั ขละบุรี อำ� เภอทองผาภมู ิ จงั หวัดกาญจนบุรี และอำ� เภอ The Thungyai Naresuan Wildlife Sanctuary is located อุ้มผาง จังหวัดตาก ตั้งอยู่ตอนล่างของเทือกเขาถนนธงชัย in Amphoe Sangkhlaburi and Amphoe Thong Pha Phum ประกอบด้วยทิวเขาใหญ่น้อยหลายทิวเขาด้วยกัน วางพาด of Kanchanaburi Province and Amphoe Umphang, Tak จากเหนือสู่ใต้ และเป็นต้นก�ำเนิดของแม่น้�ำล�ำธารท่ีส�ำคัญ Province. It lies in the lower part of the Thanon Thongchai เช่น แม่น้�ำแควน้อยและแม่น้�ำแควใหญ่ พ้ืนที่ของเขตรักษา Mountain Range, which consists of a number of mountains พนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญน่ เรศวร มคี วามสงู โดยเฉลยี่ อยทู่ ปี่ ระมาณ both large and small, lying from north to south. The ๘๐๐-๑,๒๐๐ เมตรจากระดับน้�ำทะเลปานกลาง และมี Sanctuary is also a watershed of such main rivers as 14 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

ลำ� นำ้� ขาแขง้ ในเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ หว้ ยขาแขง้ Kha Khaeng Stream in Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary 15Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

เขาใหญ่เป็นยอดเขาที่สูงท่ีสุดมีความสูง ๑,๘๐๐ เมตรจาก Khwae Noi River and Khwae Yai River. The area of the ระดบั น้ำ� ทะเล ไดร้ ับการประกาศเป็นเขตอนุรักษ์พนั ธส์ุ ตั วป์ า่ Thungyai Naresuan Wildlife Sanctuary lies at the altitude อย่างเปน็ ทางการ เมอ่ื วันที่ ๒๔ เมษายน ๒๕๑๗ มีเนอื้ ทท่ี ้ัง of approximately 800-1200 meters above sea level, with ส้นิ ๒,๐๐๐,๐๐๐ไร่ หรือ ๓,๒๐๐ ตารางกิโลเมตร โดยให้ชื่อ the highest mountain peak of about 1,800 meters from วา่ “เขตรกั ษาพนั ธ์ุสัตว์ปา่ ทุ่งใหญน่ เรศวร” เน่อื งจากมตขิ อง sea level. The Sanctuary has been officially designated as คณะกรรมการสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่าใหเ้ พิม่ ค�ำว่านเรศวร the wildlife sanctuary on 24 April 1974, having the total เขา้ ไป เพอื่ เปน็ การเทดิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระนเรศวรมหาราช area of 2 million rai or approximately 32 square km. and หรอื สมเด็จพระสรรเพชญท์ ่ี ๒ has been given the name of “Thungyai Naresuan Wildlife Sanctuary”, following the decision made by the Wildlife ในปี พ.ศ. ๒๕๓๔ ไดม้ ีการขยายพืน้ ท่ีเพ่ิมเติมทางตอนใต้ Conservation and Protection Committee to honour His ของแนวเขตเดมิ อยใู่ นพน้ื ทข่ี องตำ� บลชะแล อำ� เภอทองผาภมู ิ Majesty King Naresuan the Great. จงั หวดั กาญจนบรุ ี ทำ� ใหเ้ นอื้ ทร่ี วมของเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวรเพ่ิมเป็น ๒,๒๗๙,๕๐๐ ไร่ นับเป็นพนื้ ทเ่ี ขต In 1991, the additional expansion had been made from รกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทใี่ หญท่ ส่ี ดุ ในประเทศ และเนอื่ งจากมขี นาด the original boundary line to cover the area of Tambon กว้างใหญ่มาก เพอื่ ใหส้ ามารถดแู ลพ้ืนที่ได้อยา่ งท่วั ถึง จงึ ถูก Chalae, Amphoe Thong Pha Phum, Kanchanaburi Province, แบง่ พนื้ ทใ่ี นการบริหารจัดการภายในกรมป่าไม้ทั้งด้านอัตรา thus making it the largest wildlife sanctuary in Thailand with ก�ำลังเจ้าหน้าทีแ่ ละงบประมาณแยกออกจากกันอยา่ งชัดเจน the area of 2,279,500 rai. Because of its huge land area, ออกเป็น ๒ พื้นที่ คือ the Sanctuary has been divided into two distinct areas for internal management of the Royal Forestry Department ๑.๑ เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญน่ เรศวรดา้ นตะวนั ตก อยู่ with respect to its personnel and budget so that they can ในพนื้ ทีต่ �ำบลชะแล อำ� เภอทองผาภูมิ กบั ตำ� บลไลโ่ ว่ อ�ำเภอ properly be managed: สงั ขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี เนือ้ ท่ี ๑,๓๒๖,๘๕๒.๘๘ ไร่ 1.1 Thungyai Naresuan West Wildlife Sanctuary is located ๑.๒ เขตรักษาพนั ธ์สุ ตั วป์ า่ ทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก in the areas of Tambon Chalae of Amphoe Thong Pha Phum พื้นที่บางส่วนอยู่ในพื้นท่ี ต�ำบลแม่จัน และต�ำบลแม่ละมุ้ง and Tambon Liwo of Amphoe Sangkhlaburi, Kanchanaburi อ�ำเภออ้มุ ผาง พืน้ ท่ีประมาณ ๙๔๘,๔๓๘ ไร่ Province, covering the area of 1,326,852.88 rai; ๒. เขตรักษาพันธ์ุสตั ว์ป่าห้วยขาแข้ง 1.2 Thungyai Naresuan East Wildlife Sanctuary is partly พนื้ ทข่ี องเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ หว้ ยขาแขง้ ครอบคลมุ พน้ื ที่ located in the area of Tambon Maechan and Tambon ต�ำบลระบ�ำ ต�ำบลป่าอ้อ อ�ำเภอลานสัก ต�ำบลทองหลาง Maelamung, Amphoe Umphang, Tak Province covering อ�ำเภอห้วยคต ต�ำบลคอกควาย ต�ำบลแก่นมะกรูด อ�ำเภอ approximately 948,438 rai. บา้ นไร่ จงั หวดั อทุ ยั ธานี และบางสว่ นของจงั หวดั ตาก ในทอ้ งท่ี ต�ำบลแม่ละมุ้ง อ�ำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก มีแนวเขตติดกับ 2. Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary แนวเขตจังหวัดนครสวรรค์ จังหวัดสุพรรณบุรี และจังหวัด The jurisdiction of Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary กาญจนบรุ ี รวมมพี นื้ ทท่ี ง้ั หมด ๑,๗๓๗,๕๘๗ ไร่ (๒,๗๘๐.๑๔ covers areas of Tambon Pa-Or of Amphoe Lan Sak, Tambon ตารางกิโลเมตร) Thonglang of Amphoe Huai Khot, Tambon Khok Khwai เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ หว้ ยขาแขง้ ครอบคลมุ พน้ื ทสี่ ว่ นหนง่ึ and Tamobon Kaen Makrud of Amphoe Ban Rai, Uthai ของเทอื กเขาถนนธงชยั มลี กั ษณะเปน็ เทอื กเขาทส่ี ลบั ซบั ซอ้ น Thani Province and part of Tak Province, especially in the คอ่ นขา้ งยาวจากเหนอื ถงึ ใต้ ประกอบดว้ ยสนั เขานอ้ ยใหญห่ ลาย area of Tambon Mae Lamung, Amphoe Umphang. The 16 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

ววั แดง (Banteng : Bos javanicus) 17Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

เปด็ กา่ (White-winged Duck : Asarcornis scutulata) 18 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

สันเขาด้วยกันโดยเฉพาะทางตอนเหนือของพ้ืนท่ีของจังหวัด Sanctuary has its border with Nakhon Sawan, Province, ตาก สภาพภูมิประเทศลาดเทไปทางตอนใต้ และมีที่ราบไม่ Suphan Buri Province and Kanchanaburi Province, having กวา้ งขวางนกั บรเิ วณรมิ สองฝง่ั ลำ� หว้ ยขาแขง้ ยอดเขาสงู ทสี่ ดุ คอื the total area of 1,737,578 rai. “ยอดเขาปลายห้วยขาแขง้ ” สงู ๑,๖๗๘ เมตร อยตู่ อนบนสดุ ของพน้ื ท่ี และมยี อดเขาทสี่ ำ� คญั อกี หลายแหง่ เชน่ ยอดเขาใหญ่ Part of the Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary lies ยอดเขานำ้� เย็น ยอดเขาเขยี ว ยอดเขาปลายห้วยน้ำ� เย็น ยอด in the Thanon Thongchai Mountain Range, which is a เขาปลายหว้ ยไทรใหญ่ เปน็ ตน้ ยอดเขาเหลา่ นอี้ ยบู่ นทวิ เขาสอง long, complex stretch of a mountain ridge from north to เทอื กเขาทข่ี นานกนั ไปจากเหนอื ลงใต้ โดยมลี ำ� หว้ ยขาแขง้ เปน็ south, comprising large and small mountains and hills, แนวแบ่งตรงกลางพื้นที่ มคี วามยาวประมาณ ๑๐๐ กโิ ลเมตร particularly on the northern part of Tak Province, in which ไหลลงสแู่ ม่น้�ำแมก่ ลอง นอกจากลำ� ห้วยหลักดังกล่าวแลว้ ยงั the landscape spreads towards the south with the flat มหี ้วยแยกขนาดเล็กๆ อีกมากมาย แยกขนึ้ รับนำ�้ จากทุกส่วน plains, narrow along the Huai Kha Khaeng Creek. The ของพนื้ ทห่ี ลายสายทำ� ให้ลำ� ห้วยขาแข้งมีน้�ำไหลตลอดปี highest peak is “Yod Khao Plai Huai Kha Khaeng”, which ความสำ� คญั is 1,678 meters above mean sea level, lying on the top of the area, other important peaks are mountain, such as เขตรักษาพันธ์สุ ตั วป์ า่ ทุ่งใหญน่ เรศวรและหว้ ยขาแข้ง นบั Yod Khao Yai, Yod Khao Nam Yen, Yod Khao Khieo, Yod เปน็ ผนื ปา่ อนรุ กั ษข์ นาดใหญท่ ส่ี ดุ ในประเทศไทยและในภมู ภิ าค Khao Plai Huai Nam Yen, Yod Khao Plai Huai Sai Yai, etc. เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ มอี าณาเขตอนั กวา้ งใหญห่ ลายลา้ นไร่ These mountain peaks are on the top of two mountain ทอี่ ดุ มสมบรู ณ์ เปน็ ตวั แทนแสดงลกั ษณะทางชวี วทิ ยาทส่ี ำ� คญั ranges in parallel from north to south, with Lamhuai Kha ของผนื ปา่ ในแผน่ ดนิ ใหญข่ องภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ Khaeng Creek in the middle with the length of about 100 เป็นแหล่งรวมของความหลากหลายทางชีวภูมิศาสตร์ ถึง ๔ km. towards Mae Klong River. In addition to the main เขต คือ ไซโน-หมิ าลายัน (Sino-Himalayan) อนิ โด-เบอร์มิส creeks just mentioned, there remain several minor creeks (Indo-burmese) อินโด-ไชนิส (Indo-chinese) และซุนเดอิก that receive water from the area, making a constant flow (Sundaic) รวมทัง้ เปน็ ทอ่ี ย่อู าศยั ของพนั ธ์พุ ชื และพันธ์สุ ัตว์ท่ี of water into the Huai Kha Khaeng Creek. อดุ มสมบูรณ์ เปน็ ตัวแทนระบบนิเวศปา่ เขตรอ้ นเอเชยี ตะวนั Its Significance ออกเฉียงใต้ท่ีมีความอุดมสมบูรณ์และปลอดภัยท่ีสุดแห่ง หนง่ึ ของโลก The Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries is the largest conservation forest complex in Thailand การขน้ึ ทะเบียนเปน็ มรดกโลก and Southeast Asia, with millions of rais with abundant เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญน่ เรศวรและหว้ ยขาแขง้ ไดร้ บั forests, representing the key biological characteristics of the การประกาศขึน้ ทะเบียนเป็นมรดกโลก ในปี พ.ศ. ๒๕๓๔ ณ mainland forests in the Southeast Asian region, as well as เมอื งคาร์เทจ ประเทศตูนเิ ซีย เขตรักษาพนั ธส์ุ ตั ว์ป่าทุง่ ใหญ-่ being the central source of four biogeographical regions, ห้วยขาแข้ง เป็นสถานท่ีธรรมชาติแห่งแรกของประเทศไทย namely, Sino-Himalayan, Indo-burmese, Indo-Chinese, and และของภูมิภาคเอเชียออกเฉียงใต้ ท่ีได้รับการข้ึนทะเบียน Sundaic. The Sanctuary is also a natural, abundant habitat เปน็ มรดกโลก โดยมคี ณุ สมบตั กิ ารเปน็ มรดกโลกตรงตามหลกั for plant and wildlife species, representing ecosystem of เกณฑ์ ๓ ข้อ ดงั น้ี one of the world’s most abundant and safest tropical Southeast Asian forests. 19Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

สมเสรจ็ (Asian Tapir : Tapirus indicus) 20 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

๑) เปน็ ตวั อยา่ งทเ่ี ดน่ ชดั ในการเปน็ ตวั แทนของขบวนการ เปล่ียนแปลงท่ีส�ำคัญ ทางธรณีวิทยา หรือวิวัฒนาการทาง ชวี วทิ ยาและปฏสิ มั พนั ธข์ องมนษุ ยต์ อ่ สง่ิ แวดลอ้ มทางธรรมชาติ ทก่ี ำ� ลงั เกิดอยู่ เช่น ภูเขาไฟ เกษตรกรรมขั้นบันได ๒) เป็นแหล่งที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ ที่มี เอกลกั ษณโ์ ดดเดน่ หายาก หรอื สวยงามเปน็ พเิ ศษ เชน่ แมน่ ำ�้ น�้ำตก ภูเขา ๓) เป็นถ่ินที่อยู่อาศัยของชนิดสัตว์และพันธุ์พืชท่ีหายาก หรอื ทต่ี กอยใู่ นสภาวะอนั ตราย แตย่ งั คงสามารถดำ� รงชวี ติ อยู่ ได้ ซ่ึงรวมถงึ ระบบนเิ วศอันเป็นแหล่งรวมความอุดมสมบรู ณ์ ของพชื และสัตวท์ ี่ทัว่ โลกให้ความสนใจดว้ ย World Heritage Nomination The Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries has been listed as a World Heritage site in 1991, in Cartage, Tunisia, becoming the first natural site in Thailand and Southeast Asia that has been inscribed as World Heritage Site, under three criteria, namely: 1. Being outstanding example representing significant on-going ecological and biological processes in the evolution and development of terrestrial, fresh water, coastal and marine ecosystems and communities of plants and animal; 2. Containing superlative natural phenomena or areas of exceptional natural beauty and aesthetic importance ; and 3. Containing the most important and significant natural habitats for in-situ conservation of biological diversity, including those containing threatened species of outstanding universal value from the point of view of science or conservation. 21Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

22 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

แผนท่ี เขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries กBaรงุnเgทkพoฯk 23Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

24 จากทงุ่ ใหญ-่ หว้ ยขาแขง้ สดู่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย

ชา้ งปา่ (Asian Elephant : Elaphas maximus) 25Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand

มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทยจากทุ่งใหญ่-ห้วยขาแขง้ สูด่ งพญาเยน็ -เขาใหญ่ Thungyai-Huai Kha Khaeng & Dong Phayayen-Khao Yai Natural World Heritages in Thailand จดั ทำ� โดย Produced by Natural World Heritage Office ส�ำนักงานมรดกโลกทางธรรมชาติ 6D1epPahrtamheonntyoofthNiantiRodna.,l LPaadrkysa, oWCildhlaifteuachndakP,lant Conservation (DNP) กรมอทุ ยานแหง่ ชาติ สัตวป์ า่ และพนั ธุ์พืช Bangkok 10900 Tel. 0-2561-0777 ext 1951 เลขทก่ี 6ร1งุ เถทนพนฯพ1ห0ล9โ0ย0ธโินทรแ.ข0ว-ง2ล5า6ด1ย-0า7ว77เขตตอ่จต1ุจ9กั51ร Advisor Thanya Netithammakun ทปี่ รกึ ษา Pinsak Suraswadi Editorial staffs ธัญญา เนตธิ รรมกลุ Prasert Sornsathapornkul, Sunee Sakseau ปิน่ สกั ก์ สุรสั วดี Wipawee Wannasatid, Prayak Maneeanakekul PPiorriyaapaJtitcthira Pramann, Wichittra Poojomdaw คณะผจู้ ดั ทำ� Translator Samnieng Muangnil ปวรภิ ะาปเวสรี พรวิฐรชั รรสณอปสนรถสะิตมถยาา,์ณพพร,ยกวัคุลจิ ฆ,ิตส์รมุนาณพยี ภิร์ีอจูศิยเอกันะมดกจดเ์ิคติสาณุ ตือวิ Photographers Duangdao Suwunarangsi, Nopphadol Kunbua ผแู้ ปล PBraarsaomnegeKTraiseamkdbaowonatk,iaCth, aDnaamsarkonCghruamk nKuamsewmasnanta Dr. Rayvat Niphatthakosolsuk, Dr. Sarawut Puenghansapon สำ� เนยี ง เมอื งนิล SDur.viNmoonlnSrPisaunnittvisounkg,,WHiacshaacihPaui cBhoaonneneuyaannggkoon Jantipa Jobsri, Yupadee Lieoprasertporn ชา่ งภาพ EKxapmloproelrSCuhkahnueml aCloin.,dL, tSdu.paseak Opitakorn Design & Printing บาปรมรีะเสตงม็ คบ์ ไุญกเรดกศวียักงรดดตาาิ,ววมัฒส.รนุว.วร,์ ร.ชณดนำ�ระรงัศงษกั รี,ดักนิ์ษชพ์ ุมเดกนลษมุ มกวสรนั รนับณตวั ์ NLaattuPrheraToreRedC.,oK.,lLoTnDg. 3C4h7a6n/,5BSaonigLkaatpPi,hBraaong1k3o8k 10240 นพ. เรวัต นพิ ทั ธโกศลสขุ , นพ. ศราวุธ พงึ่ หรรษพร Tel. 0-2734-0654 Fax. 0-2734-0653 Number of copies : 1,000 ดร.นณณ์ ผาณติ วงศ,์ หัสชยั บุญเนอื ง จกนััมทพรบล์ทรสสิภษิวุ ขุ ามิทั ุมลจาเอบลศก็ศินรซรีสที,พ์นั,์ ยลตสุพอสิุภดเุขเรศี,อเรลวรษชิยี์ ชฐัยว์าปโปแอรูชนะภนลเธิสยี าจรากิฐำ� งรกพกณัดูรร์ ออกแบบและจดั พมิ พ์ บริษทั เนเจอร์ ทรี จำ� กัด 3476/5 ซอยลาดพรา้ ว 138 ถนนลาดพร้าว แขวโงทครล.อ0ง-จ27่นั 3เ4ข-0ต6บ5า4งกโทะปรสิ การรงุ 0เท-2พ7ฯ341-00625430 จำ� นวนพิมพ์ : 1,000 Nข้อatมioูลnทaาl งLบibรrรaณryาoนfุกTรhมaขilอaงnสdำ� Cนaกั tหalอoสgมinดุgแinหง่ Pชuาbตliิcation Data ส�ำนกั งานมรดกโลกทางธรรมชาติ กรมอทุ ยานแหง่ ชาติ สตั ว์ปา่ และพนั ธ์ุพืช.      จากทงุ่ ใหญ่-ห้วยขาแข้ง สดู่ งพญาเย็นเขาใหญ่ มรดกโลกทางธรรมชาตขิ องไทย.--  กร1งุ2เ0ทหพนฯ้า :.  กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ้ ม, 2560.  1. ทรพั ยากรธรรมชาต.ิ    I. ชอ่ื เรอ่ื ง. I3S3B3N.729 78-616-316-418-6



สำ� นกั งานมรดกโลกทางธรรมชาติ Natural World Heritage Office กรมอทุ ยานแหง่ ชาติ สัตว์ปา่ และพันธพ์ุ ชื Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation 61 ถนนพหลโยธิน แขวงลาดยาว เขตจตจุ กั ร กรงุ เทพมหานคร 10900 61 Phahonyothin Rd., Ladyao Chatuchak,Bangkok 10900 โทร./Tel. : 0-2561-0777 ตอ่ /ext 1951 www.dnp.go.th