ข้อมูลดาวศุกร์

ดาวศกุ ร์ (Venus) ดาวศุกร์เป็นช่ือเทพธดิ าแห่งความงาม (Venus) เนอื่ งจาก เปน็ ดาวเคราะหท์ ีส่ ว่างทีส่ ดุ เม่ือมองจากโลก และสังเกตเห็นไดง้ ่าย แม้วา่ ความเปน็ จริงแล้ว ดาวดวงนี้ จะไมส่ ามารถมสี ิ่งมชี ีวิต อาศัยอยไู่ ด้ เนื่องจากอุณหภมู ิ เฉลี่ยสงู มากกต็ าม แต่ครัง้ หนึ่งนกั วทิ ยาศาสตร์เคยเชอ่ื ว่า ดาวศกุ ร์ มีสง่ิ มีชวี ิตอาศยั อยู่ ดาวศุกร์ ดาวเคราะห์ทอ่ี ยู่ ห่างจากดวงอาทิตยเ์ ปน็ ลาดบั ทสี่ อง มขี นาดใกล้เคยี งกับโลก จึงชอื่ ว่าเปน็ \"ฝาแฝดโลก\" ดาวศกุ รม์ ีวงโคจรอย่ชู นั้ ใน เช่นเดียวกบั ดาวพธุ จงึ ทาใหเ้ ราสามารถมองเหน็ ดาวศุกร์ได้เช่นเดียวกบั ดาวพธุ คอื ทางด้านทิศตะวนั ตกหลงั อาทิตยล์ บั ของฟา้ ไปแลว้ สงู ประมาณ 45 องศา เรียกว่าดาวศกุ ร์นี้วา่ \"ดาวประจาเมือง\" และดา้ นทิศตะวันออก ก่อนดวงอาทิตย์ขน้ึ เรยี กวา่ \"ดาวรงุ่ \" หรอื \"ดาวประกายพรึก\" ซึ่งเราสามารถมองเหน็ เปน็ ดาวเด่นอยู่บนท้องฟ้า สวยงามมาก ชาวกรีกโบราณจงึ ยกใหด้ าวศุกรแ์ ทน เทพวนี ัส เทพแหง่ ความงาม เมื่อมองดว้ ยกลอ้ งโทรทรรศน์ จะเหน็ ลกั ษณะของดาวศุกรเ์ ว้าแหวง่ เปน็ เสี้ยวคลา้ ยกับดวงจนั ทรเ์ ชน่ กนั ดาวศุกรเ์ ปน็ ดาวเคราะหม์ ีขนาดเลก็ กวา่ โลกเล็กน้อย จงึ ได้ชอื่ ว่าเปน็ ดาวฝาแฝดกบั โลก เปน็ ดาวเคราะหท์ ี่ ปรากฏสวา่ งท่สี ดุ สวา่ งรองจากดวงอาทติ ยแ์ ละดวงจันทร์ ถ้าเห็นทางทิศตะวนั ตกในเวลาคา่ เรียกว่า ดาวประจา เมอื ง และถ้าเห็นทางทิศตะวันออกในเวลาก่อนรงุ่ อรุณ เรยี กวา่ ดาวประกายพรกึ ดาวศุกร์เปน็ ดาวเคราะห์ท่ีเกดิ ปรากฏการณ์เรือนกระจกอย่างรนุ แรง เพราะมบี รรยากาศหนาทบึ ด้วยคารบ์ อนไดออกไซด์ ดาวศกุ ร์จึงรอ้ นมาก อณุ หภูมิพ้นื ผิวเฉล่ียสูงกว่าดาวพธุ ดาวศกุ ร์มีโอกาสเขา้ มาใกลโ้ ลกที่สดุ ใกล้กว่าดาวพุธ ซ่ึงนกั ดาราศาสตร์ยุค โบราณเข้าใจผิดคิดว่าอยูใ่ กล้โลกทสี่ ุด ลกั ษณะพเิ ศษของดาวศุกรค์ อื หมนุ รอบตวั เอง 1 รอบใช้เวลานานกว่าการ เคลอื่ นทีร่ อบดวงอาทิตย์ 1 รอบ และถ้าเราอยู่บนดาวศุกรเ์ วลา 1 วนั จะไมย่ าวเท่ากบั เวลาทดี่ าวศกุ ร์หมุนรอบ ตวั เอง 1 รอบ นค่ี อื ลักษณะพิเศษที่ดาวศุกร์ไมเ่ หมือนดาวเคราะหด์ วงใดๆ นอกจากนี้ดาวศุกร์ยงั หมนุ ตามเข็ม นาฬิกาหรือหมนุ จากทศิ ตะวนั ออกไปทศิ ตะวนั ตก ในขณะท่ีเคล่ือนทีร่ อบดวงอาทิตยจ์ ากทศิ ตะวนั ตกไปทิศ ตะวนั ออก ดาวศุกรจ์ ึงหมุนสวนทางกับดาวเคราะห์ดวงอ่นื และหมุนสวนทางกบั การเคลื่อนท่ีรอบดวงอาทิตย์ ดาวศุกรห์ มนุ รอบตัวเองรอบละ 243 วนั แต่ 1 วันของดาวศุกรย์ าวนานเทา่ กบั 117 วนั ของโลก เพราะตงั้ แตด่ วง อาทิตย์ขน้ึ จนถงึ ดวงอาทิตย์ตกยาวนาน 58.5 วันของโลก ดาวศุกร์เคลอื่ นรอบดวงอาทติ ย์รอบละ 225 วนั 1 ปี ของดาวศกุ ร์จงึ ยาวนาน 225 วนั ของโลก

โครงสรา้ งของดาวศกุ ร์ เปลือกช้นั นอกของดาวศุกร์ จะเปน็ ช้นั ของหนิ ซิลิเกตมหี ลุมอกุ กาบาตไม่มาก มีท่ีราบขนาด ใหญส่ องแห่งคือ ทร่ี าบอะโฟรไดท์ ( Aphrodite) ขนาดราวทวปี อฟั ริกา และทีร่ าบอชิ ทาร์ (Ishtar) ขนาดราวทวีป ออสเตรเลยี และมแี นวภูเขาเหยยี ดยาว กับปลอ่ ยภเู ขาไฟที่พ่นธารลาวาออกมา ชัน้ กลางเปน็ หนิ กับโลหะ สว่ น แกนกลาง เป็นเหล็กและนเิ กิลทีห่ ลอมเหลว บรรยากาศของดาวศุกร์ ประกอบด้วยกา๊ ซคาร์บอนไดออกไซด์ 97% ไนโตรเจน 3.5% ซัลเฟอร์ไดออกไซดแ์ ละ อาร์กอน 0.5% มชี น้ั เมฆคาร์บอนไดออกไซด์ท่ีหนาทึบมาก ปกคลมุ ดาวศุกรท์ งั้ ดวงทาใหส้ ะท้อนแสงอาทิตย์ได้ดี จึงเหน็ ดาวศุกร์เปน็ ดาวเคราะหท์ สี่ ว่างสุกใสมาก และยานอวกาศที่ไป สารวจดาวศกุ ร์ก็ไมส่ ามารถถ่ายภาพพื้นผวิ โดยตรงได้ ต้องอาศยั คล่ืนเรดาหผ์ า่ นทะลชุ ้นั เมฆแล้วนามาวเิ คราะห์ ด้วยคอมพิวเตอร์อกี คร้ัง อุณหภมู ขิ องดาวศุกร์ ด้วยชัน้ เมฆหนาของดาวศกุ ร์ทาให้เกดิ สภาวะเรือนกระจก อุณหภูมิ บนดาวศกุ รส์ ูงมาก ประมาณ 500 องศาเซลเซียส ตลอดทัง้ กลางวนั และกลางคนื ดาวศุกร์เปน็ ดาวเคราะหท์ ี่เกิดปรากฏการณเ์ รือนกระจกบนพื้นผวิ รนุ แรงมาก ท้ังน้เี พราะดาวศกุ รม์ ีกา๊ ซท่ี ช่วยดดู กลืนความร้อนจากดวงอาทิตย์ไดม้ าก และมปี ริมาณสูง ก๊าซดังกลา่ วคือ คาร์บอนไดออกไซด์ นอกจากน้ยี ัง มไี อของกรดกามะถัน ซงึ่ เกิดจากการรวมตวั กันของซลั เฟอรไ์ ดออกไซด์กับไอน้า บรรยากาศของดาวศกุ ร์มี อาร์กอน ไนโตรเจน คาร์บอนมอนอกไซด์ นีออน- ไฮโดรคลอไรด์ และไฮโดรฟลูออไรด์ ทาให้ความกดดนั บรรยากาศสงู กว่าโลก 90 เท่า ปรากฏการณ์เรือนกระจกบนพื้นผิวดาวศกุ ร์ ทาใหด้ าวศกุ รร์ อ้ นท้ังกลางวันและ กลางคืน ตอนกลางวนั อุณหภมู ิสงู ถึง 477 องศาเซลเซยี ส บนพนื้ ผวิ ดาวศกุ รม์ รี ่องลึกคล้ายทางน้าไหล แตเ่ ป็นร่อง ท่ีเกิดจากการไหลของลาวาภเู ขาไฟ ไม่ใช่เกดิ จากน้าอยา่ งเช่นบนโลก ร่องเหล่านีย้ าวนับรอ้ ยถึงพนั กิโลเมตร กว้าง 1-2 กิโลเมตร เช่น ร่องบอลตสิ วลั ลสิ (Baltis Vallis) ซึง่ ยาว 6,800 กโิ ลเมตรนับว่ายาวทส่ี ดุ ในระบบสรุ ยิ ะ บนพน้ื ผิวดาวศกุ ร์มีซากภเู ขาไฟทสี่ ูงชือ่ มาตมอนส์ (Maat Mons) ภาพท่ีสร้างข้ึนจากข้อมูลเรดารข์ องยานอวกาศ แมกเจลแลนจากระยะ 550 กิโลเมตร สูงจากพ้นื ผวิ 1.7 กิโลเมตร แสดงใหเ้ หน็ ว่ามาตมอนสเ์ ปน็ ภูเขาไฟท่ีสงู ประมาณ 6 กิโลเมตร ปรากฏการณบ์ นฟา้ เก่ยี วกับดาวศกุ ร์ การปรากฏเปน็ เสยี้ วคลา้ ยดวงจันทร์เม่อื ดผู ่านกลอ้ ง โทรทรรศน์ เนื่องจากวงโคจรของดาวศกุ ร์รอบดวงอาทิตยเ์ ล็กกว่าวงโคจรของโลก ทาให้ดา้ นสว่างของดาวศกุ รท์ ่ี หนั มาทางโลกมีขนาดเปลีย่ นแปลง โดยเฉพาะในชว่ งทีอ่ ยู่ใกลโ้ ลก จะมีด้านสวา่ งเพยี งเล็กนอ้ ยหนั มาทางโลกทาให้ เหน็ ดาวศกุ รเ์ ปน็ เสยี้ วบางๆ แต่มคี วามยาวมากกวา่ เมื่อดาวศุกร์อยู่ไกล ช่วงทเี่ ห็นดาวศุกรเ์ ปน็ เสยี้ วบางๆ นเี้ องท่ี ดาวศุกร์ปรากฏสวา่ งมากบนฟา้ ดว้ ย ส่วนเม่ือปรากฏเปน็ เสี้ยวนอ้ ยลงหรือเกือบเปน็ เต็มดวง ขนาดปรากฏในกล้อง โทรทรรศน์จะเลก็ ลงและสว่างลดลง ปรากฏการณ์ดาวศุกร์ผา่ นหนา้ ดวงอาทิตย์ เมื่อดาวศกุ รอ์ ยู่ระหว่างโลกกบั

ดวงอาทติ ย์ โดยอยบู่ นเสน้ ตรงทีต่ ่อระหวา่ งโลกกบั ดวงอาทิตย์ แตค่ นบนโลกจะเหน็ ดาวศุกรเ์ ป็นวงกลมดาบน พ้นื ผิวดวงอาทติ ย์ เรียกว่า ดาวศุกร์ผ่านหนา้ ดวงอาทิตย์ (Transit of Venus) เกดิ ไม่บอ่ ย เกดิ เป็นค่หู ่างกนั ประมาณ 8 ปี ใน 1 ศตวรรษจะมเี กิด 1 คู่ เช่น ค่ทู ่เี กิดในครสิ ต์ศตวรรษท่ี 17 คือในปี ค.ศ. 1631 และ 1639 คู่ท่ี เกดิ ในคริสต์ศตวรรษที่ 18 คือในปี ค.ศ. 1761 และ 1769 คู่ท่ีเกดิ ในคริสต์ศตวรรษที่ 19 คือในปี ค.ศ. 1874 และ 1882 คทู่ เ่ี กดิ ในครสิ ตศ์ ตวรรษท่ี 21 คอื ในปี ค.ศ. 2004 และ 2012 ยานอวกาศที่ไปสารวจดาวศุกร์ เม่อื ปี ค.ศ. 1957 เริม่ แรกยคุ อวกาศ ดาวศุกรจ์ ึงกลายเป็นหนึ่งในดาวเคราะห์ทมี่ นุษย์ส่งยานอวกาศ ไปสารวจ เช่นเดียวกับ ดวงจนั ทร์ และดาวอังคาร จนถงึ ปัจจบุ ันมียานอวกาศที่เคยไปสารวจกว่า 30 ลา โครงการเวเนราเปน็ โครงการอวกาศของโซเวยี ตทเ่ี กิดขน้ึ ในชว่ ง ค.ศ.1961-1984 โดยชือ่ โครงการ Venera เป็นภาษารสั เซยี หมายถึงดาวศุกร์ สว่ นยาน 2 ลาหลงั สุดของโครงการท่ีไปสารวจดาวศุกร์ ถูกเปลย่ี นชื่อ เปน็ ‘เวกา’ ย่อจาก Venera รวมกบั Gallei ชอ่ื ภาษารัสเซียที่ใชเ้ รียกดาวหาง โดยโครงการเวเนรา มยี านท่ีสง่ ไป สารวจดาวศกุ ร์ เกือบ 30 ลา ในจานวนนีม้ ียาน 13 ลาท่สี ามารถติดต่อได้ขณะร่อนลงฝา่ ชนั้ บรรยากาศหนาทึบ และเพยี ง 10 ลาเทา่ นน้ั ทส่ี ามารถลงถึงพ้นื ผิวดาวศกุ รแ์ ละสง่ ข้อมลู กลับมายังโลกได้ รวมถงึ มยี านที่ได้ข้นึ ช่ือวา่ ประสบความสาเรจ็ ในการทาสถิติ “ครัง้ แรก” ไดแ้ ก่  ยานเวเนรา 4 (ค.ศ.1967) อปุ กรณ์ที่มนุษย์ประดษิ ฐท์ ีเ่ ข้าสู่บรรยากาศดาวเคราะห์ดวงอื่นตัวแรก  ยานเวเนรา 7 (ค.ศ.1970) ยานลาแรกทล่ี งจอดบนดาวศุกร์  ยานเวเนรา 9 (ค.ศ.1975) ยานลาแรกทีถ่ า่ ยภาพพื้นผิวดาวศุกร์กลบั มายงั โลก  ยานเวเนรา 15 (ค.ศ.1983) ยานลาแรกทีใ่ ช้ระบบเรดารใ์ นการทาแผนที่ดาวศุกร์ ยานแมกเจลแลนเป็นยานอวกาศท่โี คจรรอบดาวศุกร์ขององค์การนาซา สหรฐั อเมรกิ า ถูกสง่ ข้นึ ส่อู วกาศ ในปี ค.ศ.1989 เป็นยานลาแรกท่ีข้นึ สู่อวกาศโดยบรรทุกไปกบั ยานขนสง่ อวกาศ ก่อนจะเดนิ ทางไปถงึ ดาวศุกรใ์ นปี ค.ศ.1990 ยานลาน้มี ภี ารกจิ ใช้ระบบเรดารท์ าแผนที่และศึกษาสภาพความโน้มถ่วงของดาวศุกร์ รวมถึงทาให้ ความรูเ้ ก่ยี วกบั ธรณวี ิทยาของดาวศกุ รเ์ พิ่มขึน้ มาก เช่น  ไม่พบหลกั ฐานเกย่ี วกบั การเคล่อื นตัวและแปรสณั ฐานของแผ่นธรณภี าค (Plate Tectonic)  พบว่าพ้นื ผวิ ดาวศุกร์มีอายนุ ้อยกวา่ 800 ลา้ นปี จากจานวนหลุมอุกกาบาตบนดาวศุกร์ท่ีค่อนข้างน้อย แสดงวา่ มกี ารสรา้ งพื้นผวิ ใหม่กลบพืน้ ผวิ ดัง้ เดิมของดาว  ตรวจพบแนวรอ่ งจากการไหลของลาวาที่ยาวนับพนั กิโลเมตร หลงั จากที่ยานสารวจดาวศุกร์อยู่ 4 ปี ยานแมกเจลแลนกจ็ บภารกิจลง ด้วยการเข้าใกลด้ าวศกุ ร์จนถกู เผาไหม้ใน ชน้ั บรรยากาศ เม่ือปี ค.ศ.1994

ยานวีนสั เอก็ ซ์เพรสเป็นยานโคจรรอบดาวศุกร์และยานสารวจดาวศุกรล์ าแรกขององค์การอวกาศยุโรป (ESA) ถกู ส่งขน้ึ สู่อวกาศในปลายปี ค.ศ.2005 กอ่ นจะถึงดาวศุกร์ในปี ค.ศ.2006 ยานลานี้มภี ารกิจศึกษาท้ัง บรรยากาศและพื้นผิวของดาว แตเ่ ดมิ น้นั ยานมรี ะยะเวลาทาภารกิจอยู่ 500 วัน แต่กข็ ยายภารกจิ ไปจนเชอ้ื เพลิง ของยานใกลห้ มด จงึ ต้องปล่อยให้ยานลดระดบั ลงเขา้ ใกลด้ าวศุกร์ จนถูกเผาไหม้ในชั้นบรรยากาศในปี ค.ศ.2015 ทมี นกั ดาราศาสตร์ เจอหลักฐานสาคญั บง่ ช้ีอาจมีส่ิงมีชีวิตอาศยั บน ดาวศุกร์ ยานอากตั สึกเิ ปน็ ยานที่โคจรรอบดาวศกุ ร์ขององค์การวิจยั และพฒั นาการสารวจอวกาศของญ่ีปนุ่ ถูก ปลอ่ ยขน้ึ ส่อู วกาศในเดือนพฤษภาคม ค.ศ.2010 เดินทางถึงดาวศุกร์ในเดือนธันวาคมปเี ดียวกัน แต่การปรบั ยานให้ โคจรรอบดาวศุกรล์ ้มเหลว ทาให้ยานต้องโคจรรอบดวงอาทิตยไ์ ปอีก 5 ปี จึงเข้าใกล้ดาวศุกรไ์ ด้อกี คร้ัง และ สามารถโคจรรอบดาวศุกร์ได้สาเรจ็ ปจั จบุ ันยานอากัตสึกยิ ังคงปฏิบัตภิ ารกจิ อยู่ โดยโคจรรอบดาวศกุ ร์เพื่อศกึ ษา บรรยากาศต่อไป ยานลานี้มีภารกิจเพื่อศึกษาบรรยากาศของดาวศกุ ร์ เชน่ ชั้นเมฆและกระบวนการตา่ ง ๆ ในช้ัน บรรยากาศ ฟิสิกสข์ องเมฆดาวศกุ ร์ ยานเบปีโคลอมโบเปน็ ยานโคจรรอบดาวศุกร์ แบ่งเป็นสองส่วน คอื ยาน MPO พฒั นาโดยองค์การอวกาศ ยุโรป (ESA) กับยาน MMO พัฒนาโดยองคก์ ารวิจัยและพฒั นาการสารวจอวกาศญีป่ นุ่ (JAXA) ถูกปล่อยข้นึ สู่ อวกาศในปี ค.ศ.2018 มภี ารกิจหลกั เพ่ือศึกษาพืน้ ผวิ ดาว โครงสรา้ งภายใน และสนามแมเ่ หล็กของดาวพธุ รวมถึง พสิ จู นท์ ฤษฎสี มั พัทธภาพทัว่ ไปของไอน์สไตน์