โปรแกรมออนไลน์เพื่อเสริมการเรียนรู้ของครูสู่การพัฒนาทักษะการรู้สารสนเทศของนักเรียน

คูม อื ทศั นะเก่ียวกบั ขั้นตอนการพฒั น50า ชดุ ท่ี 5 ทักษะการรสู ารสนเทศ นายณฐั กุล ชอบใจ

51 คูม ือชดุ ท่ี 5 ทศั นะเกีย่ วกับขน้ั ตอนการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศ วตั ถปุ ระสงคก ารเรียนรู หลงั จากการศกึ ษาคมู อื ชุดนี้แลว ทานมพี ฒั นาการดานพุทธพิ สิ ยั (Cognitive Domain) ซึ่งเปน จุดมุงหมายทางการศึกษาที่เกี่ยวของกับสมรรถภาพทางสมองหรือสติปญญาตามแนวคิดของ Benjamin S. Bloom โดยจําแนกพฤติกรรมในขอบเขตนี้ออกเปน 6 ระดับ เรียงจากพฤติกรรม ที่สลับซับซอนนอยไปหามาก หรือจากทักษะการคิดขั้นต่ำกวาไปหาทักษะการคิดขั้นสูงกวา ดังนี้ คือ ความจำ (Remembering) ความเขาใจ (Understanding) การประยุกตใช (Applying) การวิเคราะห (Analyzing) การประเมนิ (Evaluating) และการสรางสรรค (Creating) ดงั น้ี 1) บอกคุณสมบัติ จบั คู เขยี นลำดับ อธบิ าย บรรยาย ขีดเสนใต จำแนก หรอื ระบุขั้นตอนการ พัฒนาของทักษะการรสู ารสนเทศได 2) แปลความหมาย อธิบาย ขยายความ สรปุ ความ ยกตวั อยาง บอกความแตกตาง หรือเรียบ เรียงข้นั ตอนการพฒั นาของทกั ษะการรสู ารสนเทศได 3) แกปญหา สาธิต ทำนาย เชื่อมโยง ความสัมพันธ เปลี่ยนแปลง คำนวณ หรือปรับปรุง ข้ันตอนการพัฒนาของทักษะการรสู ารสนเทศได 4) แยกแยะ จดั ประเภท จำแนกใหเ ห็นความแตกตา ง หรือบอกเหตุผลขน้ั ตอนการพัฒนาของ ทักษะการรสู ารสนเทศได 5) วัดผล เปรียบเทียบ ตีคา ลงความเห็น วิจารณขั้นตอนการพัฒนาของทักษะการรู สารสนเทศได 6) รวบรวม ออกแบบ จัดระเบียบ สราง ประดิษฐ หรือวางหลักการขั้นตอนการพัฒนาของ ทกั ษะการรสู ารสนเทศได โดยมที ัศนะเก่ียวกับขน้ั ตอนการพฒั นาทกั ษะการรสู ารสนเทศของแหลง อางองิ ทางวิชาการตา ง ๆ ดังนี้ 1) ขนั้ ตอนการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Loesche 2) ข้ันตอนการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ LibGuide Team 3) ขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Prezi 4) ขนั้ ตอนการพัฒนาทกั ษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ SlideShares 5) ขน้ั ตอนการพฒั นาทกั ษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Zook

52 คำชีแ้ จง 1) โปรดศึกษาเนื้อหาเกี่ยวกับขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ จากทัศนะที่นำมา กลาวถึงแตละทัศนะ โดยแตละทัศนะทานจะตองทำความเขาใจที่สามารถอธิบายกับ ตวั เองไดว า เขาใหขั้นตอนการพัฒนาวาอยา งไร 2) หลังจากการศึกษาเนื้อหาแตละทัศนะ โปรดทบทวนความรูความเขาใจของทานอีกคร้ัง จากแบบประเมนิ ผลตนเองในตอนทา ยของคูม ือ 3) เนื้อหาเก่ียวกบั ขน้ั ตอนการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศ จากทศั นะท่นี ำมากลาวถึงแตละ ทศั นะมีแหลงอางองิ ตามท่ีแสดงไวในตอนทายหลังของแบบประเมินผลตนเอง หากทาน ตองการศึกษารายละเอียดของทัศนะเหลานั้น ซึ่งตนฉบับเปนบทความภาษาอังกฤษ ทานสามารถจะสบื คนตอ ไดจ ากเวบ็ ไซตท ร่ี ะบไุ วในแหลงอา งองิ น้ันๆ ทัศนะเกีย่ วกบั ข้นั ตอนการพฒั นาทกั ษะการรสู ารสนเทศ 1. Loesche ซึ่งเปน นักกิจกรรมบำบัด และเปนผูชวยศาสตราจารยทีม่ หาวิทยาลัยโทมัสเจฟ เฟอรสนั กลาวถึงขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไวด งั นี้ 1) การกำหนด ข้ันตอนแรกคือคณุ ตอ งระบุสงิ่ ท่คี ุณตองการ ปญ หาของคณุ หรือคำถามของ คณุ คณุ ตองรใู หไ ดวา คุณตองการขอ มลู อะไร 2) การคนหา ขั้นตอนที่สองคือสามารถคนหาขอมูลได รูแหลงขอมูล เขาถึงแหลงขอมูล และดึงขอมูลนั้นออกมา คุณสามารถไดขอมูลมาจากหลากหลายแหลงขอมูล ไมวาจะเปนรูปแบบ สิ่งพิมพเชน หนังสือ นติ ยสาร และหนังสือเรียน หรือรูปแบบอิเล็กทรอนิกส หรือแหลงขอมูลบุคคล โดยการถามบางคน เชน ผูเชี่ยวชาญ หรอื ถามเพอ่ื นรวมงานของเรา 3) การประเมินผล เมื่อไดขอมูลมาแลว ตอมาเราตองประเมินความนาเชื่อถือของขอมูล เพียงเพราะขอ มูลไดมาอยางงาย ๆ ไมไดห มายความวา ขอมลู นัน้ ดีพอ ตอ งตอบวา ขอมลู ที่ไดม าใชท่ีเรา ตอ งการหรอื เปลา ขอมูลน้ันถกู ตองหรอื ไม ขอมลู นน้ั เชอื่ ถอื ไดห รอื เปลา 4) การจัดการขอมูล ตอ มาคือการจัดการขอมูลเพื่อที่คุณจะไดใชงานนั้น ถาคุณเคยคนหา ขอมูลผาน Google คุณจะทราบไดวาคุณจะไดผลลัพธนับลานและคุณตองคนหาแหลงขอมูลที่ดที ีส่ ุด และจัดการขอ มลู ทุกอยา งทคี่ ณุ ไดม า 5) การสื่อสาร ขั้นตอนสุดทา ยการการรูสารสนเทศคือการสื่อสารขอมูลนั้น ๆ คุณตองสา มารส่ือสารขอมูลเหลา นั้นไดอยา งเหมาะสมกับผูที่ตองการมัน เชน ลูกคา เพื่อรวมงาน แพทย หรือ ชุมชน คุณตอ งมั่นใจวา คณุ สอ่ื สารออกไปอยางถูกกฎหมายและอยางมีจริยธรรม โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Loesche วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

53 2. LibGuide Team ซึง่ เปน บรรณารกั ษทชี่ ว ยในการคน หาและเลอื กทรัพยากรขอมูลท่ีดีที่สุด เพื่อสนับสนุนการเรียนรูและการวิจัย กลาวถึงขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา หลัก สำคญั 6 ขอของรูปแบบขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูส ารสนเทศ โดย Big6 หรือ หลักสำคัญ 6 ขอ เปนรปู แบบกระบวนการของการแกปญหาของขอมูล มกี ารผสมผสานการสบื คน ขอมูลและทักษะการ ใชเครื่องมือทางเทคโนโลยีอยางเปน กระบวนการเพื่อการคนหา ใช ประยุกต และ ประเมินคาขอมูล เพ่อื นำไปใชในงานหรือความตองการท่ีมีความเฉพาะเจาะจง หลกั สำคัญ 6 ขอ นไี้ ดรับการพัฒนาโดย Mike Eisenberg (ไมค ไอเซนเบิรก) และ Bob Berkowitz (บอบ เบิอรโควิทซ) หลักสำคัญนี้เปน กระบวนการที่ไดรับความนิยมเปนอยางมากในการนำไปสอนทักษะเรื่องขอมูลสารสนเทศและ เทคโนโลยีในสถานศกึ ษาและสถาบนั อุดมศึกษาทวั่ โลก ขน้ั ท่ี 1: กำหนดปญหาและขอบเขตของงาน (Task Definition) ขน้ั ที่ 2: กำหนดกลยุทธในการคนควา ขอ มูล (Information Seeking Strategies) ขนั้ ท่ี 3: กำหนดแหลงขอ มูลและเขา ถึงแหลงขอมลู ได (Location + Access) ขน้ั ท่ี 4: การนำสารสนเทศไปใช (Use of information) ขั้นท่ี 5: สังเคราะหขอ มลู (รวบรวมขอมลู ที่กระจัดกระจายเขา ดว ยกนั ) (Synthesis) ขั้นที่ 6: ประเมนิ ผล (Evaluation) โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ LibGuide Team วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. Prezi ซึ่งเปนเว็บไซตที่ใชในการแปลงความคิดและแนวคิดออกมาเปนพรีเซนตเตชั้น ออนไลน กลาวถึงขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา 5 ขั้นตอนในการพัฒนาสูการรู สารสนเทศดังนี้ 1) ระบุขอ มูลท่ีตองการได 2) เขาถึงขอมูลท่ีตองการได 3) พิจารณาขอมูลท่ีคนพบ อยางมีวิจารณญาณ 4) ใชขอมูลไดอยางเฉพาะเจาะจง 5) ใชขอมูลไดอยางมีจริยธรรมและเขาใจการ ใชข อมูลนนั้ ๆ ท้ังนี้ การรู (Literacy) หมายถงึ ความสามารถในการใชภาษาไดอยางมปี ระสทิ ธิภาพ ขัน้ ที่ 1 ระบุขอ มูลทตี่ อ งการขนั้ พืน้ ฐานและสว นอน่ื ที่เปน ไปได - เลือกหวั ขอ - ตั้งคำถามวจิ ัย - ทราบชนิดของขอมูลที่ตองการ (ขอมูลที่เปนที่นิยม หรือ การศึกษางานวิชาการ หนังสือ หรอื บทความ และอ่นื ๆ)

54 ขนั้ ท่ี 2 เขา ถึงขอ มลู ที่ตองการไดอยา งมีประสทิ ธิภาพและประสิทธิผล - เลอื กวิธีการคน ควาขอ มูลทเ่ี หมาะสมได - สรา งกลยทุ ธในการคน ควาไดอ ยา งมีประสทิ ธภิ าพ - ใชแหลงสืบคนออนไลน ฐานขอมูล และบริการที่เกี่ยวของ เชน การยืมหนังสือ ระหวา งหอ งสมดุ เพอ่ื ใหไดขอมูลที่ตองการได - จดั การขอ มูลที่คนหาได ขั้นที่ 3 ประเมินคาขอมูลและแหลง ที่มาอยางมีวิจารณญาณและคัดเลือกขอมูลเพื่อสราง เปนองคความรใู หมแ ละเปน ระบบทีม่ ปี ระโยชน - พิจารณาความเชื่อมั่น ความนาเช่ือถือ และความเหมาะสมของแหลงขอมูลตามการ นำไปใชของเรา - สงั เคราะหขอ มูลโดยการรวบรวมขอมลู ออกมาเปนแนวคดิ ใหม - ประเมนิ ผลกลยุทธทใี่ ชใ นการคนควาขอ มูลอกี ครั้งหากจำเปน ขัน้ ท่ี 4 ใชขอ มูลไดอ ยา งมีประสิทธิภาพเพ่ือใหบรรลุเปา ประสงคท ี่ไดต ้ังไว - สรางผลงานเขยี นวจิ ยั หรือโครงการ โดยใชข อ มลู ทไ่ี ดค นความาตามขน้ั ตอนกอ น หนา น้ี - แบง ปน ผลงานวจิ ัยหรือโครงงานกบั บุคคลอนื่ ๆ ขั้นที่ 5 เขาใจความหลากหลายของสภาวะเศรษฐกิจ กฎหมาย และปญหาสงั คมรอบตัวใน การใชขอมูลและการเขา ถึงขอมลู ใชขอมูลน้ันอยางมีจริยธรรมและถูกกฎหมาย - ใสอา งองิ แหลง ทมี่ าของขอมลู ไดอ ยางถกู ตอ งเหมาะสมในเน้อื หา - ใสบรรณานุกรมถงึ แหลงขอมูลที่มาตามรูปแบบสากล (เชน APA, MLA, Chicago และอืน่ ๆ) - ยึดมั่นในความถูกตองของการนำขอมูลไปใชงานและกฎหมายที่เกี่ยวของกับ ทรัพยส ินทางปญ ญา โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทกั ษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Prezi วา อยา งไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. SlideShares เปนเว็บไซตที่ใหบริการฝากไฟล โดย Rob Muscatello ผูจัดการโครงการ อาวุโสที่ M Squared Electrical ไดก ลา วถงึ ข้นั ตอนการพฒั นาทักษะการรูส ารสนเทศไวด งั น้ี 1. เคร่อื งมอื ในการรูสารสนเทศ เรียนรูทจี่ ะคดิ เรียนรูท่ีจะเรยี น 2. รูปแบบกระบวนการดานขอ มูล รูปแบบดังกลาวนี้ไดรับการพัฒนาจากงานประชุมดาน การรูสารสนเทศที่ประเทศนิวซีแลนดในป 2004 เพื่อที่จะตอบสนองการเรยี นรูแ ละการรูสารเทศท่ี

55 เปรียบเสมือนการเดินทาง ดังน้ัน STEPS หรือขั้นตอนการรูสารสนเทศ เสนทางผานหลักสูตรการ เรียนรูที่หลากหลาย (เชน รูปแบบเฉพาะของสาขาวิทยาศาสตร สาขาดานเทคโนโลยี สาขาดาน ศลิ ปกรรม และอืน่ ๆ) และหลากหลายกลุมอายุ (เชน รูปสำหรบั เด็กเล็ก) และแหลงทรพั ยากรทรี่ องรับ ในการชวยสนบั สนุนการนำหลักสูตรไปใชท ี่หลากหลาย 3. ภาพรวมของ STEPS แนวคิดนี้เปนรูปแบบที่ทำขึ้นเพื่อใหงายตอการจดจำเพื่อจูงใจ นักเรียนในการจดจำ คูมือที่ประกอบกันนี้ไดร ับการออกแบบมาใหจบภายในหนาเดียว แนวคิดนี้ยัง ไดร ับการออกแบบเพี่อใหเหมาะสมกบั ชว งวยั ของนักเรียนนักศึกษาตามหลักสตู รที่มีโดยมีรายละเอียด ดงั น้ี STEPS สำหรับเด็กเลก็ STEPS สำหรับนักเรยี นประถมศกึ ษาถึงมัธยมศกึ ษาตอนปลาย STEPS สาขาวทิ ยาศาสตร STEPS สาขาดา นเทคโนโลยี STEPS สาขาดา นศิลปกรรม 4. การใช STEPS รูปแบบการพัฒนาการรูสารสนเทศมีอยางมากมาย แตงานวิจัยที่ชี้วา วิธีการที่ดีที่สุดในการเปนผูชำนาญการมีทักษะที่ตองการคือการมีรูปแบบที่มีความตอเนื่องทั่วทั้ง สถานศกึ ษา 5. ทักษะสำคัญที่ซอนอยูที่ตองพิจารณาเพื่อนำไปสอนแบบแยกสวนในชวงแรก ๆ เด็ก ๆ สวนมากมีทักษะการใชเทคโนโลยีคอมพิวเตอร (ICT) อยูแลว แตการฝกทักษะการใชเทคโนโลยี คอมพวิ เตอรบ างประการอาจเปนสงิ่ ท่ีจำเปนกบั พวกเขา 6. คำถามกวา ง ๆ และ คำถามแคบ ๆ คำถามกวาง ๆ มีเพียงเกี่ยวของกับการคนควาขอมูล แตยังเปนการหาความเชื่อมโยง ระหวางขอมูล การจัดเรียงลำดับขอมูล หรืออาจมีความคิดเห็นเกี่ยวของกับขอมูลที่พบ โดยใชการ เปรยี บเทยี บและมองหารูปแบบของขอ มูลน้นั การทำรายการสรุปเนื้อหาเปนขอ ๆ จดั เปนการหาคำตอบแคบ ๆ แตการเปรียบเทียบ ขอ มลู นกี้ บั แหลง อนื่ ๆ หรือการนำขอมลู นี้ไปใชใ นสถานการณใ หม ๆ แสดงใหเ ห็นวาแนวคิดกอนหนา นม้ี ีความจำเปนและคำถามน้นั เปนคำถามทกี่ วา ง คำถามที่กวางจำเปนตองไดรับคำตอบทีต่ องใชค วามคิด มันจะตั้งขึ้นมาจากคำถามยอ ย ๆ อื่นเพื่อชวยหาคำตอบของคำถามกวาง ๆ และมักจะตอ งใชขอมูลมารองรับคำตอบรวมทั้งแนวคดิ ท่ี เช่อื มโยงกันเพอื่ สนบั สนนุ คำตอบนั้น 7. ตัวอยางคำถาม 8. ระบบตัวเลข คำถามท่ีกวางและย่งิ ใหญมากที่สุด “ใหเปรียบเทียบระบบตวั เลขสองแบบ และบรรยายวาพวกมันถูกนำไปใชในสังคมไดอยางไร” (สญั ลักษณทางคณิตศาสตร, คาประจำหลัก, ลำดับการคำนวณเลข, ตวั เลขของแตล ะประเทศ) 9. ทำแผนภาพแนวคดิ (Mind map) โดยใชแ รงบันดาลใจ 10. คำถามรองเพ่ือสนับสนนุ 11. เปาหมาย

56 12. คำสำคัญ 13. กิจกรรม “Get Muscles in Keywords…” 14. คนควา ขอมลู ของคุณ 15. ระบุขั้นตอนที่จะนำไปสูเปาหมาย (Target) เชน วางแผนวาจะไดขอมูลที่ตองการโดย คนควา จากทใี่ ดโดยเขียนไวเ ปนขอ ๆ และคำสำคญั ทีจ่ ะใชใ นการคนหา 16. ใชเ คร่อื งมือในการคน หาเชน www.google.com 17. มีการเปรียบเทยี บระบบตัวเลขโรมนั (X, V, I) กับเลขจนี 18. เราพบเจอตัวเลขทั้งสองระบบบอยแคไ หน 19. หลังจากการศึกษาระบบทั้งสองตัวแลวก็ไดมีการนำเสนอขอมูลและสรุปผลตาม แนวทาง STEPS 20. เกณฑก ารประเมินทักษะกระบวนการสารสนเทศ โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทกั ษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ SlideShares วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 5. Zook ซึ่งเปนนักเขียนของบล็อก AES กลาวถงึ ขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ หา ขัน้ ตอนสำคัญทจี่ ะนำไปสอนเร่อื งการพฒั นาทักษะการรสู ารสนเทศในโรงเรียนมัธยมตน ไวด งั น้ี 1. อธิบายความหมายของการรูส ารสนเทศ อินเตอรเน็ตคงเปนสิ่งที่ไมห นีไปไหนดังนั้นนกั เรียนจำเปนตองทราบวา จะปองกันตนเองให ปลอดภัยจากขอมูลผิด ๆ ตลอดชีวิตไดอยางไร ยิ่งนักเรียนมีอายุนอยเทาใด คำอธิบายงาย ๆ ควร นำมาใชมากเทา นั้น หากเร่ิมตน สอนการรูสารสนเทศกอ นชัน้ มัธยมตน ครตู อ งมกี ารปรบั ความหมายใหเขา ใจงาย ขึน้ โดยอาจจะอธิบายวาการรูสารสนเทศคอื “ความเขาใจทีว่ า ขอ มลู ใดจรงิ และขอ มูลใดหลอกลวง” หากเปนนกั เรียนในชวงมัธยมตน คณุ อาจจะบอกความหมายวา “ขอมูลใดเปนขอมูลปลอม และเขา ใจเก่ยี วกับขาวท่ีเปน จริง” ถาคุณพูดถึงเรื่องการรูสารสนเทศในระดับมัธยมปลาย คุณอาจใหความหมายที่ลึกกวานี้ เกี่ยวกับการรูสารสนเทศโดยมีการอภิปรายการรูสารสนเทศในหัวขอทางประวัติศาสตร วัฒนธรรม ดนตรีปอ ป บทวจิ ารณ บทความวิชาการ และอื่น ๆ อยา งไรกต็ ามความหมายของคำอธิบายเหลานี้ไมไ ดบ อกวาการรูสารสนเทศเปนเร่ืองยากตอ การเขาใจ ทกุ คนทใี่ ชอินเตอรเน็ตไดควรเรยี นรูเกย่ี วกับการรูสารสนเทศไว จดุ เริม่ ตนท่ีดีในการเรียนรู คือการยกตัวอยา ง 2. การยกตัวอยา งขอ มูลสารสนเทศทเ่ี ชอ่ื ถอื ไดและขอมูลสารสนเทศท่ไี มน าเชื่อถือ

57 การยกตวั อยางเปนวิธีการทดี่ ีท่ีสุดในการนำการรูสารสนเทศไปใชในชีวิตจริง ยิ่งตัวอยางที่ นำเสนอมันรุนแรงขนาดไหน คณุ ยิง่ จะเขา ใจมนั ไดง ายมากยงิ่ ข้นึ ยกตัวอยางเชนหนังสือพมิ พน วิ ยอรก ไทมส (The New York Times) ท่ีไดส รา งชอื่ เสยี งดา น ความนาเชื่อถือและขอมูลที่เขาถึงไดงาย โดยไดรับรางวัล พูลิตเซอร (Pulitzer Prizes รางวัลดาน สิ่งพิมพ) ยอดเยี่ยม จำนวน 122 รางวัล และดำเนินธุรกิจมาต้ังแตป  1851 ซึง่ เปนที่ทราบกันวามีคัด กรองกระบวนการจางงานและคุณสมบตั ิที่สงู นั้นหมายความวาคุณภาพของบุคลากรนั้นก็สูงตามไป ดวย แมบางทอี าจจะมีพวกขาวปลอม ๆ ท่หี นังสือพิมพน วิ ยอรก ไทมส แมวา จะมีเปน จำนวนนอย และไมบ อ ย ดังนั้นเวบไซตนวิ ยอรกไทมสจงึ จดั ไดวา เปน แหลง ขอ มูลทีน่ า เชือ่ ถอื ที่สุดแหง หนึง่ ของโลก คุณสามารถเปรียบเทียบกับสื่อสังคมออนไลน เชน Facebook หรือ Twitter ซึ่งเปน ธรรมชาตขิ องเวบ็ ไซตท ี่เปดสาธารณะอยา งไมมีที่ส้ินสดุ ทำใหม ันงายมากท่ีใครสักคนจะสรางเร่ืองท่ีหา ตนตอไมเ จอไดง าย ขอมูลสารสนเทศที่ผิด ๆ โดยเฉพาะอยางยิ่งพวกที่ทำใหดูนาเชื่อถือนั้นเปนอันตราย โดยเฉพาะอยางยง่ิ กับเดก็ ๆ นี้เปนเหตุผลสำคัญที่ตองทำใหนักเรียนเขาใจวาไมควรเชื่อทุกอยางที่เห็นครั้งแรกในโลก ออนไลน พวกเขาตองเรยี นรูท่ีจะประเมนิ ความนาเชือ่ ถอื ของแหลงขอมลู ไดด ว ยตนเอง เพื่อที่จะทำใหเกิดสิ่งเหลานี้ นักเรียนตองรูวาคุณภาพของแหลงขอมูลสารสนเทศท่ี นา เชือ่ ถือคอื อะไร 3. ระบุใหช ดั เจนวาอะไรทำใหแ หลง ขอ มลู ออนไลนน น้ั เชื่อถือได บอยครั้งที่เราจะเชื่อในทันที (ไมเฉพาะนักเรียน) ที่พวกเราอานบางสิ่งบางอยางที่มาจาก เพื่อของเราหรอื มีความคิดเห็นในกระตุน แตนีเ้ ปนวิถีการใชชีวิตที่อันตราย การเชื่อขอมูลสารสนเทศ ผิด ๆ อยูบอยครัง้ อาจทำใหคนบางคนเฉยเมยตอ ขาวสารเหมือนไมท ราบขอมูลเหลานี้มากอ ซึ่งกลาว ไดวาเหตุการณนี้มันแยลงเรื่อย ๆ ดังนั้นอะไรคือคุณภาพที่ทำใหแหลงขอมูลสารสนเทศนั้นมีความ นาเชอื่ ถอื 4. กระตุนใหเกดิ การคิดอยางมีวจิ ารณญาณ การคดิ อยางมีวิจารณญาณเปน กระบวนการประเมนิ ผลสารสนเทศ ต้ังคำถามกบั สารสนเทศ น้ัน และ ตดั สนิ วาขอ มูลน้นั มีคา หรือไม นักเรียนทฉ่ี ลาดจะสามารถเขาใจแนวคิดเหลา นี้ไดงา ยและเริ่มเกิดคำถามกับทุกอยางท่ีพวก เขาไดยินทันทีและอาจรวมถึงในชั้นเรียนคุณดวย แตทุก ๆ คนควรรูวาจะคิดอยางมีวิจารณญาณ อยา งไร ในความหมายของการรูส ารสนเทศ นักเรียนสามารถฝกทักษะการคิดอยางมีวิจารณญาณ โดยถามคำถามเหลา นี้ 1. มีใครหรอื หนวยงานไหนทไี่ ดประโยชณจ ากขอ มลู นห้ี รอื เปลา 2. ขอมลู นี้มีการเขา ขางฝา ยใดฝายหนง่ึ มากเกินไปหรือเปลา 3. คุณสามารถบอกไดห รอื ไมวาผเู ขยี นใสค วามคิดเหน็ ลงไป 4. หัวขอ เรอื่ งมีความสอดคลอ งกบั เนอ้ื ความหรอื ไม

58 5. ขอมูลสารสนเทศน้นั ขาดเคล่อื นกับสิง่ ทน่ี กั เรยี นทราบขอมูลท่แี ทจริงอยแู ลวหรือไม 5. สอนนักเรียนเกีย่ วกับทกั ษะแหงศตวรรษ 21 อ่นื ๆ การรสู ารสนเทศเปนเพียงหน่ึงทักษะแหงศตวรรษท่ี 21 จำนวนมากทค่ี ุณสามารถนำไปสอน นักเรียนได ทักษะทัง้ หมดนี้จะชวยใหนักเรียนเขาใจในเรื่องของเทคโนโลยีที่มบี ทบาทในชีวิตทุกวันน้ี และทำใหน ักเรียนเขาใจการใชเ ทคโนโลยดี วยความรบั ผดิ ชอบ สิ่งสำคัญท่ีสุดคือคุณสามารถสอนการรูเทา ทนั สือ่ การรูเทาทันเทคโนโลยี และการรูเทาทัน ส่อื ดิจิตอล นอกเหนอื จากการเรียนรูแคก ารรูส ารสนเทศ การรูเทาทนั สื่อเปนการสอนใหน ักเรียนเขาใจวิธีการของสื่อสิ่งพิมพ การนำเสนอขาวสาร และแหลงขอมูล ดังนั้นเมื่อนักเรียนเขาเว็บไซตพวกเขาจะบอกไดทันทีวากำลังดูหนาบล็อก หนา หนังสือพิมพ หนาเว็บพวกนักทฤษฎีสมคบคดิ หรืออน่ื ๆ การรูเทาทันเทคโนโลยีเปนการกาวไปอีกขั้นในการใชสารสนเทศและเปนการสอนให นักเรียนไดรูวาเครื่องมือเหลานี้มีพลังเปนอยางมากในยุคแหงขอมูลขาวสาร (Information Age) นกั เรยี นจะไดเ รยี นรูเ กย่ี วกับคอมพวิ เตอร เซอรเวอร และการทำงานของอนิ เตอรเนต็ สิ่งเหลาน้ีจะชวยไขขอของใจที่อยูเบื้องหลังของเครื่องมือยุคใหมเหลานี้ มันเปนการเผยให เหน็ วา ระบบการทำงานของโลกยคุ ใหมเปน อยางไร คุณสามารถสอนนักเรียนเกี่ยวกับ การเขียนโปรแกรม Coding หรือ อุปกรณคอมพิวเตอร Hardware เบ้อื งตน ใหก ับนักเรยี น โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทกั ษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Zook วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ แบบประเมินตนเอง 1) ทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Loesche ชัดเจนดี แลว หรือไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยงั ไมชดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Loesche กลา วถึงขั้นตอนการพฒั นาทักษะการรูสารสนเทศ วา อยา งไร? 2) ทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ LibGuide Team ชัดเจนดีแลวหรือไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยงั ไมช ัดเจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา LibGuide Team กลาวถงึ ขน้ั ตอนการพัฒนาทักษะการรูส ารสนเทศ วาอยา งไร?

59 3) ทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Prezi ชัดเจนดีแลว หรือไม [ ] ชดั เจนดีแลว [ ] ยังไมชดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Prezi กลา วถึงขนั้ ตอนการพฒั นาทกั ษะการรูสารสนเทศ วา อยางไร? 4) ทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ SlideShares ชัดเจน ดแี ลวหรอื ไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยงั ไมช ัดเจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา SlideShares กลาวถงึ ขน้ั ตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ วาอยา งไร? 5) ทานเขาใจขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Zook ชัดเจนดีแลว หรือไม [ ] ชัดเจนดีแลว [ ] ยงั ไมช ัดเจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Zook กลาวถงึ ขั้นตอนการพฒั นาทกั ษะการรสู ารสนเทศ วา อยา งไร? หมายเหตุ หากตองการศกึ ษารายละเอยี ดของแตละทัศนะจากตนฉบับท่เี ปน ภาษาองั กฤษ ทานสามารถสบื คนได จากเว็บไซตท ีร่ ะบไุ วในแหลงอางองิ นั้นๆ 1) Loesche https://bit.ly/2SOTLUH 2) LibGuide Team https://bit.ly/2SOTMYL 3) Prezi https://bit.ly/3fWxrAI 4) SlideShares https://bit.ly/3uzaWXG 5) Zook https://bit.ly/3ibFD2y เอกสารอางอิง LibGuide Team. (2017). Big6 – information literacy model. Retrieved August 28, 2020, from https://bit.ly/3joT24D Loesche, S. ( 2015) . Steps for developing information literacy. Retrieved August 28, 2020, from https://bit.ly/3gzTJ9r Prezi. (2020). The five steps of information literacy. Retrieved August 28, 2020, from https://bit.ly/2YJVMBH SlideShares. ( 2020) . Steps information literacy. Retrieved August 2 8, 2 0 2 0 , from https://bit.ly/32w2Nau Zook. C. ( 2018). Five essential steps to teach information literacy in middle school. Retrieved August 28, 2020, from https://bit.ly/3jnzq0U

คมู ือ ทัศนะเกี่ยวกับการประเมิน 60 ชดุ ที่ 6 ทกั ษะการรูสารสนเทศ นายณัฐกุล ชอบใจ

61 คูมือชุดที่ 6 ทัศนะเกีย่ วกบั การประเมิน ทักษะการรสู ารสนเทศ วัตถปุ ระสงคก ารเรยี นรู หลงั จากการศกึ ษาคูม ือชุดนี้แลว ทานมีพฒั นาการดานพทุ ธิพสิ ัย (Cognitive Domain) ซึ่งเปน จุดมุงหมายทางการศึกษาที่เกี่ยวของกับสมรรถภาพทางสมองหรือสติปญญาตามแนวคิดของ Benjamin S. Bloom โดยจําแนกพฤติกรรมในขอบเขตนี้ออกเปน 6 ระดับ เรียงจากพฤติกรรม ที่สลับซับซอนนอยไปหามาก หรือจากทักษะการคิดขั้นต่ำกวาไปหาทักษะการคิดขั้นสูงกวา ดังน้ี คือ ความจำ (Remembering) ความเขาใจ (Understanding) การประยุกตใช (Applying) การวเิ คราะห (Analyzing) การประเมิน (Evaluating) และการสรา งสรรค (Creating) ดังน้ี 1) บอกคุณสมบัติ จบั คู เขยี นลำดบั อธิบาย บรรยาย ขีดเสนใต จำแนก หรอื ระบุการประเมิน ทักษะการรสู ารสนเทศได 2) แปลความหมาย อธบิ าย ขยายความ สรปุ ความ ยกตัวอยาง บอกความแตกตาง หรือเรียบ เรียงการประเมนิ ทกั ษะการรูสารสนเทศได 3) แกป ญหา สาธิต ทำนาย เชื่อมโยง ความสัมพันธ เปลี่ยนแปลง คำนวณ หรือปรับปรุงการ ประเมนิ ทกั ษะการรสู ารสนเทศได 4) แยกแยะ จัดประเภท จำแนกใหเ ห็นความแตกตาง หรอื บอกเหตผุ ลการประเมินทักษะการ รูสารสนเทศได 5) วดั ผล เปรียบเทียบ ตีคา ลงความเหน็ วิจารณก ารประเมินทักษะการรสู ารสนเทศได 6) รวบรวม ออกแบบ จัดระเบียบ สราง ประดิษฐ หรือวางหลกั การการประเมนิ ทักษะการรู สารสนเทศได โดยมีทัศนะเกี่ยวกับการประเมินของทักษะการรสู ารสนเทศของแหลงอางอิงทางวชิ าการตา ง ๆ ดงั น้ี 1) การประเมินทกั ษะการรสู ารสนเทศ ตามทัศนะของ Oakleaf 2) การประเมินทักษะการรูสารสนเทศ ตามทศั นะของ Julien, Gross and Latham 3) การประเมินทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Caldwell (n.d.)

62 คำชี้แจง 1) โปรดศกึ ษาเน้อื หาเก่ียวกบั การประเมินทักษะการรสู ารสนเทศ จากทศั นะท่ีนำมากลาวถึง แตละทัศนะ โดยแตละทัศนะทานจะตอ งทำความเขาใจที่สามารถอธบิ ายกับตัวเองไดวา เขาใหการประเมนิ ทกั ษะวาอยา งไร 2) หลังจากการศึกษาเนื้อหาแตละทัศนะ โปรดทบทวนความรูความเขาใจของทานอีกคร้ัง จากแบบประเมินผลตนเองในตอนทา ยของคูม ือ 3) เน้ือหาเกยี่ วกบั การประเมนิ ทกั ษะการรูส ารสนเทศ จากทัศนะทีน่ ำมากลา วถงึ แตล ะทัศนะ มีแหลงอางอิงตามท่ีแสดงไวในตอนทายหลังของแบบประเมินผลตนเอง หากทานตอ งการ ศึกษารายละเอียดของทัศนะเหลานั้น ซ่งึ ตน ฉบับเปนบทความภาษาอังกฤษ ทานสามารถ จะสบื คนตอ ไดจากเว็บไซตท่ีระบุไวในแหลงอา งอิงนั้นๆ ทศั นะเก่ียวกบั การประเมินทักษะการรสู ารสนเทศ 1. Oakleaf นักศึกษาระดับปริญญาเอก ในสำนักสารสนเทศและบรรณารักศาสตร กลาวถึง การประเมนิ ผลสำเรจ็ จากการพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศไวด ังนี้ จุดประสงคที่ 1 นักศึกษาผูมีความรูสารสนเทศจะสามารถระบุธรรมชาติและอธิบายความ ตองการของขอมูลสารสนเทศได (The information literate student will determine the nature and extent of an information need) ตวั ช้ีวัดท่ี 1.1 นักศกึ ษาจะมกี ารพัฒนาแผนการท้ังหมดที่ปฏบิ ัติไดจริงและกำหนดการในการ ไดม าซง่ึ ขอ มลู (The Student will Develop a Realistic Overall Plan and Timeline to Acquire the Needed Information) 1) นักศึกษาจะระบุขั้นตอนของการทำวิจัยได (The Student will Describe the Stages of the Research Process) 2) นักศกึ ษาจะสามารถคน ควา รวบรวม และสังเคราะหข อ มลู ข้นึ มาบนพนื้ ฐานของแผนการ ที่วางไวคราว ๆ และปรับเปลี่ยนได (The Student will Search for, Gather, and Synthesize Information Based on an Informal, Flexible Plan) 3) นักศึกษาจะปฏิบัติไดอยางเหมาะสมในการไดมาซ่ึงขอมูลภายในเวลาที่กำหนดไวได ( The Student will Act Appropriately to Obtain Information Within the Time Frame Required) ตัวชี้วัดที่ 1.2 นักศึกษาจะกำหนดและระบุความตองการของขอมูลไดอยางชัดเจน (The Student will Define and Articulate the Need for Information) 1) นักศึกษาจะระบุหัวขอวิจัยได (The Student will Identify an Initial Research Topic) 2) นักศึกษาจะทำใหขอบเขตหรือทิศทางของหัวขอแคบลงหรือขยายขึ้นเพื่อที่จะนำไปสู เปาหมายที่จัดการได (The Student will Narrow or Broaden the Scope or Direction of the Topic to Achieve a Manageable Focus)

63 3) นักศึกษาจะเรียบเรียงแนวคิดสำคัญและนิยามศัพทที่อธิบายดานตาง ๆ ตามหัวขอวิจัย เพื่อที่จะชวยใหการคนควาขอมูลงายขึ้นได (The Student will List Key Concepts and Terms Describing the Facets of the Research Topic that May be Useful in Locating Information) 4) นักศึกษาจะทำใหแนวคิดสำคัญและนิยามศัพทแคบลง กวางขึ้น หรือปรับใหมในการ อ ธ ิ บ า ย ห ัว ข  อ ว ิ จ ั ย ไ ด ( The Student will Narrow, Broaden, or Refine Key Concepts and Terms Describing the Research Topic) 5) นักศึกษาจะแสดงใหเห็นถึงความเขาใจวาผลลัพธท ี่ตองการในตอนทายมีบทบาทสำคัญ ในการกำหนดความตองการขอมูลอยางไรได (The Student will Demonstrate an Understanding of how the Desired end Product will Play a Role in Determining the need for Information) 6) นักศกึ ษาจะอธิบายวา กลุม เปา หมายมผี ลตอการเลือกขอมูลอยางไร (The Student will Describe how the Intended Audience Influences Information Choices) 7) นักศึกษาจะคนหาขอมูลจากแหลงขอมูลท่ัว ๆ ไป เพื่อสรางความคุนเคยกับหัวขอนั้นได ( The Student will Explore General Information Sources to Increase Familiarity with the Topic) ตัวชี้วัดที่ 1.3 นักศึกษาจะระบุแหลงขอมูลที่มศี ักยภาพไดอยางหลากหลายสำหรับขอมูลที่ ตอ งการ (The Student will Identify a Variety of Potential Sources for needed Information) 1) นักศึกษาจะระบุรูปแบบที่หลากหลายซึ่งสามารถคนหาขอมูลได (The Student will Identify Various Formats in which the Information is Available) นักศึกษาจะระบุคุนคาและความแตกตาง (เชน จุดประสงค กลุมเปาหมาย) ของแหลงขอมูลที่มี ศักยภาพหลากหลายรูปแบบได (The Student will Identify the Value and Differences (E.G., Purpose, Audience) of Potential Resources in a Variety of formats) จุดประสงคที่ 2 นักศึกษาผูมีความรูสารสนเทศจะสามารถเขาถึงความตองการของขอมูลได อยา งมีประสิทธิผลและประสิทธิภาพ (The Information Literate Student will access needed Information Effectively and Efficiently) ตัวชี้วัดที่ 2.1 นักศึกษาจะสรางและใชกลยุทธการคนควาขอมูลที่ออกแบบมาไดอยางมี ประสิทธิผล (The Student will Construct and Implement Effectively-Designed search Strategies) 1) นักศึกษาจะระบุนิยามศัพทและคำพองความหมายที่เกี่ยวของในหัวของานวิจัยได (The Student will Identify Related Terms and Synonyms for the research Topic) 2) นักศึกษาจะระบุถอยคำเพื่อใชในการคนควาในหัวขอวิจัยได (The Student will Identify Phrases to use as search Terms for the research Topic) 3) นักศึกษาจะระบสุ วนทายของคำอื่น ๆ คำยอ และการสะกดหลายแบบเพื่อการคนควา นิยามคำศัพทเพื่อคนควาตามหัวขอวิจัยได (The Student will Identify Alternative

64 Endings, Abbreviations, and Multiple Spellings of search Terms for the research Topic) 4) นักศึกษาจะสรางขอความในการคนหาโดยใชตรรกะบูลีน (Boolean Operators) ได (The Student will Construct search Statements using Boolean Operators) 5) นักศึกษาจะระบุคำคนหาไปจนถึงการตัดคำออกบางสวนไดถาจำเปน (The Student will Identify search Terms to Truncate, if Appropriate) ตัวชี้วัดที่ 2.2 นักศึกษาจะเลือกวิธีการที่เหมาะสมที่สุดในการคนหาขอมูลหรือระบบการ เขาถึงขอมูล (The Student will select the most Appropriate Retrieval Method or System for Accessing needed Information) 1) นกั ศกึ ษาจะใชแหลง ขอมูลที่หลากหลาย (เชน เว็บไซตในการคน ควา, แหลง ขอ มูล, บัญชี รายชื่อ หนังสือเอกสาร) เพื่อใชในการคนควา ขอมูลหลากหลายชนดิ (เชน จากเว็บไซต, บทความ, หนังสือ) ได (The Student will use Different research Sources (E.G., search Engines, Databases, Catalogs) to find Different types of Information (E.G., Web Sites, Articles, Books)) 2) นักศึกษาจะอธิบายความแตกตางระหวา งแหลง ขอมลู ประเภทบทความและบัญชีรายช่ือ หนังสือของหองสมุด และ/หรือ เว็บไซตสำหรับการคนควาได (The Student will Describe the Differences between Article Databases and Library Catalogs and/or search Engines) 3) นักศึกษาจะแบงแหลงขอมูลบทความ ระบุชนิด (เชน ทั่วไป, วิชาเฉพาะ) หรือ หวั ขอท่ี ครอบคลุม และเหมาะสมกับหัวขอวิจัยมากที่สุดได (The Student will Distinguish Among Article Databases, Identifying what types ( E. G. , General, Subject- Specific) or Subject Coverage is most Appropriate for a research Topic) 4) นักศึกษาจะระบุความแตกตา งระหวางรูปแบบการคน ควาในเว็บไซตแบบทัว่ ไปกับแบบ ขน้ั สูงได เมื่อมีหนาจอการคนความาใหเลือกมากกวาหนึ่งแบบ (The Student will Identify Differences between Basic and Advanced Interfaces in search Engines, when more than one Interface is Available) ตัวชี้วัดท่ี 2.3 นักศกึ ษาจะคนควาขอ มลู แบบออนไลนห รอื ดว ยตนเองโดยใชว ิธกี ารทห่ี ลากหลาย (The Student will Retrieve Information Online or in Person using a Variety of Methods) 1) นักศึกษาจะใชระบบตัวเลขแบบ LC ในการคนควาขอ มูลในหองสมุดได (The Student will use the LC Call Number System Locate Resources within the Library) นักศึกษาจะกำหนดวาเมื่อใดตองมีการอางอิงขอมูลไดทันที (The Student will Determine Whether or not a Cited Item is Available Immediately) จุดประสงคที่ 3 นักศึกษาผูมีความรูส ารสนเทศจะประเมินคาขอมูลไดอยางมีวิจารณญาณ (The Information Literate Student will Evaluate Information Critically)

65 ตวั ชีว้ ดั ท่ี 3.1 นักศึกษาจะใชเ กณฑในการวเิ คราะหขอมูล รวมถึงความนาเช่ือถือ จุดประสงค ของขอมูล ความเกาใหม และทัศนคติหรือความลำเอียงในขอมูลหรือแหลงที่มาของขอมูล (The Student will apply Criteria to Analyze Information, Including Authority, Content, Purpose, Timeliness, and Point of View or Bias, to Information and its Source) 1) นักศึกษาจะบอกเกณฑการประเมินที่สรางขึ้นมาได (The Student will Articulate Established Evaluation Criteria) 2) นักศึกษาจะตรวจสอบคุณสมบัติและความนาเชื่อถือของผูแตงได (The Student will Investigate an Author’s Qualifications and Reputation) 3) นักศึกษาจะตรวจสอบคุณสมบัติและความนาเชื่อถือของสำนักพิมพหรือหนวยงานที่ ต ีพ ิ มพ ไ ด ( The Student will Investigate a Publisher or Issuing Agency’ s Qualifications and Reputation.) 4) นักศึกษาจะอธิบายขอมูลของแหลงที่มาของขอมูลได (The Student will Describe the Content of an Information Source) 5) นกั ศกึ ษาจะอธิบายจดุ ประสงคข องขอมลู ที่สรางข้ึนมาได (The Student will Describe the Purpose for which Information was Created) 6) นักศึกษาจะบอกไดวาตองหาวันที่ตีพิมพและอาจจะบอกไดวาขอมูลนั้นตีพิมพเมื่อไรได ( The Student will Identify where to Look for a Source’ s Publication Date and, if Possible, Determine when the Information was Published) 7) นักศึกษาจะบอกความสำคัญของเวลาหรือชวงเวลาที่ตีพิมพและ/หรืออธิบายถึงความ จำเปนของอายุของแหลงขอมูล หรอื คุณสมบัติที่เกี่ยวกับคุณภาพของอายุในการตีพมิ พ ง า น น ั ้น ได  ( The Student will Articulate the Importance of Timeliness or Currency and/or Describe the Impact of the Age of a Source or the Qualities Characteristic of the Time in which it was Created) 8) นักศึกษาจะตระหนักถึงการมีอคติ การหลอกลวง หรอื การเปลี่ยนแปลงขอมูลได (The Student will Recognize Prejudice, Deception, or Manipulation) 9) นกั ศกึ ษาจะบอกถึงผลกระทบของผูเ ขยี น ผูใหการสนับสนนุ และ/หรอื มมุ มองสำนักพิมพ ได (The Student will Articulate the Impact of an Author’s, Sponsor’s, and/or Publisher’s Point of View) 10) นักศึกษาจะอธิบายไดวาวัฒนธรรม ภูมิศาสตร หรือบริบทอื่น ๆ ที่ปรากฏอยูในเนื้อหา อ า จ ม ีก า ร ล ำ เ อ ี ย ง ไ ด อ ย  า ง ไ ร ( The Student will Describe how Cultural, Geographic, or other Contexts Within which the Information was Created May Bias Information) 11) นักศึกษาจะตระหนักถึงการนำเสนอมุมมอง ความคิดเห็น กับดักดานอารมณ และ ทัศนคตเิ พียงดา นเดียว (The Student will Recognize the Presence of One-Sided Views, Opinions, Emotional Triggers, Stereotypes, Etc) 12) นักศึกษาจะมีการพิจารณาผลกระทบของการลำเอียงของพวกเขาในการแปลความของ

66 ขอมูลได (The Student will Consider the Impact of his/her Own Biases on his/her Interpretation of Information) 13) นักศึกษาจะตรวจสอบ มุมมองของแหลงขอมูล หรือความลำเอียงโดยการเปรียบเทียบ กบั แหลง ขอ มูลอืน่ ๆ เชนแหลงขอมลู ท่ไี ดเ ชือ่ มโยงไป (Links), การอา งอิง (Citations) ที่ พบในแตล ะแหลงขอมลู หรือแหลงขอมลู ที่มคี วามใกลเ คียงอื่น ๆ ได (The Student will Investigate a Source’s Point of View or Bias Through Comparison with other Sources, Including Links, Citations found in the Source, or other Similar Sources) 14) นักศึกษาจะแยกแยะเอกสารทางวิชาการออกมาจากแหลงขอมูลที่ไดรับความนิยมได (The Student will Distinguish Scholarly from Popular Sources) ตัวชี้วัดที่ 3.2 นักศึกษาจะประเมินแหลงขอมูล (เชน บทความ, เว็บไซต, หนังสือ, วารสารวิชาการ, ฐานขอมูล, รวมรายการบทความ) ที่จะใชได (The Student will Evaluate Sources (E.G., Article, Web Site, Book, Journal, Database, Catalog) For Use) 1) นักศึกษาจะระบุไดวาแหลงขอมูลทั้งหลาย (เชน เว็บไซต, นิตยสารที่ไดรับความนิยม, บทความวิชาการ, หนังสือ) เหมาะสมกับจุดประสงคของงานหรือไมโดยประเมินจาก เกณฑที่สรางขึ้นและมีการตัดสินใจอยางมีเหตุผลได (The Student will Determine Whether or not Various Information Sources ( E. G. Websites, Popular Magazines, Scholarly Journals, Books) are Appropriate for the Purpose at Hand, Based on Established Evaluation Criteria (See LOBO 3.1), and Provide a Rationale for that Decision) นักศึกษาจะชี้ไดวาแหลงขอมูลมีความเฉพาะเจาะจงแตละอัน (เชน เว็บไซต, บทความ, หนังสือที่ เฉพาะเจาะจง) เหมาะสมกับจุดประสงคของงานหรือไมโดยประเมินจากเกณฑท่ีสรางขึ้นและมีการ ตัดสินใจอยางมีเหตุผลได (The Student will Indicate Whether or not a Specific, Individual Source ( E. G. , A Particular Web Site, Article, Book) is Appropriate for the Purpose at Hand and Provide a Rationale for that Decision Based on Established Evaluation Criteria) จุดประสงคที่ 4 นักศึกษาผูมีความรูสารสนเทศจะใชขอมูลไดอยางมีประสิทธิภาพเพื่อให ประสบความสำเร็จตามเปาหมายที่เฉพาะเจาะจงได (The Information Literate Student will use Information Effectively to Accomplish a Specific Purpose) อาจารยประจำวิชามีหนาที่รับผิดชอบในการตั้งและระบุตัวชี้วัดที่เกีย่ วของกับจุดประสงคน ้ี เอง ( ENG 101 Instructors are Responsible for Setting and Achieving Outcomes Related to this Objective) จุดประสงคที่ 5 นักศึกษาผูมีความรูสารสนเทศจะใชขอมูลไดอยางมีจริยธรรมและถูกตอง ตามกฎหมาย (The Information Literate Student will use Information Ethically and Legally)

67 ตัวชี้วัด ที่ 5.1 นักศึกษาจะผสมผสานการคนควาของพวกเขาออกมาเปนผลงานการเรียนรู โดยไมเปนการคัดลอกผลงานทางวิชาการ (The Student will Integrate their Research into Learning Products without Plagiarizing) 1) นักศึกษาจะบอกความแตกตางของวธิ ีการในการรวบรวมการศกึ ษาคนควา (เชน การยก คำพูดมา Quoting, การสรุปความ Summarizing, การยอความ Paraphrasing) (The Student will Articulate the Differences Among the Acceptable Methods for Integrating research (E.G., Quoting, Summarizing, Paraphrasing)) 2) นักศึกษาจะระบุไดวาเมื่อไรที่ตองใชกระบวนที่เปนที่ยอมรับในการรวบรวมเขามาเปน ง า น ว ิ จ ั ย ( The Student will Identify when to use Acceptable Methods for Integrating research) ตัวชี้วัด ที่ 5.2 นกั ศกึ ษาจะมีความรูการใชแหลงขอมูลตาง ๆ ผานรูปแบบการอางอิง (The Student will Acknowledge the use of Information Sources Through Documentation Styles) 1) นักศึกษาจะหาขอมูลเกี่ยวกับรูปแบบตาง ๆ ในการอางอิงได (The Student will Locate Information about Documentation Styles) 2) นักศึกษาจะเลือกรูปแบบการอางอิงที่เหมาะสมหรือรูปแบบการอางอิงตามที่ไดรับ มอบหมายในรูปแบบตาง ๆ ได (The Student will select an Appropriate or Assigned Documentation Style Among Different Styles) 3) นักศึกษาจะรถบุสวนการอางอิงจากแหลงขอมูลตา ง ๆ ในรูปแบบที่แตกตา งกันได (เชน หนังสือ บทความวิชาการ เว็บไซต, การสัมภาษณ) (The Student will Identify Citation Elements for Information Sources in Different Formats (E.G., Book, Scholarly Journal Article, Web Site, Interview)) นักศึกษาจะปฏิบัติตามแนวทางการทำอางอิงในรูปแบบตาง ๆ ไดอยางถูกตองและตอเนื่องทัง้ งานได (The Student will Follow Documentation Style Guidelines Correctly and Consistently) โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจการประเมินทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Oakleaf วาอยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. Julien, Gross and Latham ซ่งึ เปนศาสตราจารยที่มหาวิทยาลยั นิวยอรก บัฟฟาโล และ มหาวิทยาลัยแหงรัฐฟลอริดา กลาวถึงการประเมินผลสำเร็จจากการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไว วา เรื่องการปฏิบัติการสอนในหัวขอการรูสารสนเทศของหองสมุดดานวิชาการในประเทศ สหรัฐอเมริกา ไดกลา วถงึ แบบประเมินการรูเทา ทันสื่อไว ซึ่งเปนแบบสอบถามวิธีการปฏิบัติการสอน

68 เรื่องการรูสารสนเทศในงานบริการวิชาการหอ งสมุดแบบออนไลนเ พื่อบรรณารกั ษดา นงานวิชาการที่ ตองรับผิดชอบงานสอน จดุ ประสงคของแบบสอบถามนี้เพื่อจะระบุวธิ ีการสอนเรือ่ งการรูสารสนเทศ ในงานบรกิ ารวิชาการหองสมุด โดยแบบสอบถามมีดังตารางท่ี 1 ตารางท่ี 1 แสดงแบบสอบถามวธิ กี ารสอนเรอ่ื งการรสู ารสนเทศในงานบรกิ ารวชิ าการหอ งสมุด ลำดับ คำถาม 1. หอ งสมุดของคุณเปน หนวยงานทเี่ กย่ี วขอ งกบั (Your library is Associated with a:)  วทิ ยาลยั หรอื วทิ ยาลยั เทคนิค (College or Technical Institute)  มหาวทิ ยาลัย (University)  อ่นื ๆ โปรดระบุ (Other, Please Specify).......................... 2. จำนวนนักศึกษาระดับปริญญาตรีในสถาบันของคุณมีจำนวนเทาไร (What is the size of the Undergraduate Student Population at your Institution?)  นอยกวา 10,000 (Fewer than 10,000)  10,000 – 20,000 (10,000–20,000)  มากกวา 20,000 (More than 20,000) 3. คุณดำรงตำแหนง งานใด (What is your Job Title?)............................. 4. หากหองสมุดของคณุ เปน หองสมดุ เฉพาะทาง หรอื เฉพาะสาขาวิชา โปรดระบุ(If your library focuses on a Particular Discipline (s) or Subject area (s), Please Indicate:) ...................... 5. หองสมุดวิทยาลัยหรือมหาวิทยาลัยของคุณมีการจัดการเรียนการสอนอยางเปนระบบ หรอื ไม (เชน มีการจัดตารางเรียนลว งหนา) (Does your College or University Library offer formal (i.e., Scheduled in Advance) Instructional Classes?)  ใช (Yes)  ไมใ ช (No) 6. โปรดอธิบายสนั้ ๆ วาทำไมคุณถึงคดิ วาหองสมุดของคณุ ไมไดม ีการจัดการเรียนการสอน อยางเปน ระบบ (Please Indicate Briefly why you think there is no Formal Instructional Program at your Library)...................................................................... 7. คุณมจี ดุ ประสงคท ่เี ปนลายลกั ษณอ กั ษรเก่ียวกบั การเรียนการสอนอยางเปนทางการหรือไม ( Do you have a written Statement of the Objectives of your Instructional Program?) 8. หองสมุดของคุณมีแนวทางในการสอน (เชน แนะนำแบบตัวตอ ตัว,ช้ันเรยี นเฉพาะกจิ ) โดย การสอนเปนแนวทางตามรายวิชา (แบบออนไลน และ/หรอื แบบเอกสาร), การเรียนการ สอนออนไลน, การเรยี นการสอน ณ จุดบริการ หรอื อนื่ ๆ หรอื ไม ( Does your Library Routinely provide informal Instruction (i. e. , One- to- One, ad hoc Instruction) Via Subject Guides (Online and/or Paper), Online Tutorials, Point-of-use Instruction, etc.?)  ใช (Yes)

69 ลำดบั คำถาม  ไมใช (No) 9. ใครมีหนาที่รับผิดชอบหลักในการจัดการเรียนการสอนภายในหองสมุดของคุณ (ตอบได มากกวา 1 ขอ) (Who is Primarily Responsible for Instruction in your library? (Check all that Apply))  บรรณารักษผูรับผิดชอบการสอนแบบเต็มเวลา (Full-Time Instruction Librarian (s))  บรรณารักษที่ใหบริการการตอบคำถามและชวยคนควา/บรรณารักษทั่ว ๆ ไป (Reference/public Service Librarians)  บรรณรักษห รอื เจาหนาที่คนอน่ื ๆ (Other librarians or Staff)  เจาหนา ทอ่ี น่ื ๆ โปรดระบุ (Other Staff, Please Specify:)...................................... 10. โปรดประมาณอัตราสวนเวลาท่ีเจาหนา ที่ใชเ พือ่ จดั การสอนในชว งเริ่มตนภาคเรียน เฉพาะ เจาหนาที่ที่เกี่ยวของกับการสอน (ไมนับเจาหนาที่ที่รับผิดชอบการสอนโดยตรง) (Please Estimate the Proportion of Staff time Spent on Instruction at the start of Academic Terms, for those Staff Involved in Instruction (Other than Full-Time Instruction Staff))  0% - 25%  26% - 50%  51% - 75%  มากกวา 75% (More than 75%) 11. โปรดประมาณอัตราสวนเวลาที่เจาหนาที่ใชเพื่อการสอนในชวงที่เหลือของภาคเรียน เฉพาะเจาหนาที่ที่เกี่ยวของกับการสอน (ไมนับเจาหนาที่ที่รับผิดชอบการสอนโดยตรง) (Please Estimate the Proportion of Staff Time Spent on Instruction During the Remainder of the Academic Year, for those Staff Involved in Instruction (Other than Full-Time Instruction Staff))  0% - 25%  26% - 50% 12. ขอใดตอไปนี้ที่คุณมักจะนำไปใชเพื่อแนะนำการใชงาน (เลือกไดมากกวา 1 ขอ) (For which of the Following do you Commonly Provide Instruction? (Check all that Apply))  ดัชนีหรอื บทคดั ยอ (Print Indexes or Abstracts)  สอื่ ในรูปแบบเสียง (Audiovisual Materials)  แหลง ขอ มูลแบบซดี รี อม (CD-ROM Resources)  เอกสารของทางราชการ (Government Documents)  ระบบการจัดการหองสมดุ (Library Classification System)  แหลงขอมลู ออนไลน (Online Databases)

70 ลำดบั คำถาม  เครอ่ื งมือจดั การบรรณานกุ รม (Bibliographic Management Tools)  การสื่อสารระหวา งสำนักวิชาการ (เชน แหลงขอมูลวิชาการเสรี หรือ แหลงขอมูลของ สถานศึกษาเสรี) (Scholarly Communication (E.G., Open Access Publishing or Open Education Resources))  เอกสารอา งองิ อืน่ ๆ (Other Print Reference Materials)  บัญชีรายการหนังสือ/บทความ การสืบคนทรัพยากรสารสนเทศออนไลน (Catalog /OPAC)  การใชเครอื ขายอนิ เตอรเนต็ (The Internet/World Wide Web)  การใชงานหองสมุดพื้นฐานท่ัวไป (Library Use in General)  เอกสารอเิ ลก็ ทรอนกิ ส (Electronic Documents)  กลยุทธก ารคน หา (เชน การคนหาแบบบลู ีน) (Search Strategies (E.G., Boolean))  การวัดคณุ ภาพงานวจิ ยั (Citation Metrics)  อน่ื ๆ โปรดระบุ .................................. (Other, Please Specify) 13. ขอใดตอไปนีท้ ี่คุณนำไปใชเปนวธิ ีในการจัดการสอน (เลือกไดมากกวา 1 ขอ) (Which Of The Following Methods Do You Use In Your Instruction? ( Check All That Apply))  การสอนผานเวบ็ ไซต (Web Tutorials)  การสอนแบบลงมือปฏิบัติในหองปฏิบัติการคอมพิวเตอร (Hands-On Instruction In Computer Lab)  การสอนตวั ตอตัว (Individualized Instruction (One-On-One))  โปรแกรมบทเรยี น (Courseware)  การสอนผา นวีดีโอ (ผาน Youtube) (Video Recordings (E.G., Youtube Videos))  การเย่ยี มชมหอ งสมุดดวยตนเอง (Self-Paced Library Tours)  โปรแกรมคมู ือการฝก (Workbook Program)  สอน/สาธิต ในรายวิชา (Lectures/Demonstrations In Subject Classes)  การแนะนำผา นการอบรมเชงิ ปฏิบตั กิ ารณ (Essay Assistance (Workshops))  การเพิ่มบทเรียนสำหรับการเรียนทางไกล (Additions to Course Notes for Distance Students)  การสอนแบบกลุมเฉพาะหรือรายวิชาเฉพาะ (ที่หองสมุด) (Group Instruction Focused on Particular Courses or Subjects [In the Library])  ผานสือ่ สงั คมออนไลน (Social Media)  การเรยี นผา น Flipped Classroom (หอ งเรยี นกลบั ดา น) (Flipped Classrooms)  การแนะนำผาน Embedded Librarians (บรรณารักษชวยเหลือทั้งงานหองสมุดและ การสบื คน ออนไลน) (Embedded Librarians)  วชิ าเรียนแบบนับหนว ยกติ (Credit Course)

71 ลำดับ คำถาม  วชิ าเรยี นแบบไมน ับหนวยกิต (Noncredit Course)  โปสเตอร (Posters)  การเยีย่ มชมหองสมดุ แบบกลมุ (Group Library Tours)  คำแนะนำหรอื คูมือแนะนำหองสมุดในรูปเว็ปไซต (Library Guides or Handbooks, Web Format)  คำแนะนำหรือคูมือแนะนำหองสมดุ ในรปู แบบพมิ พ Library Guides or Handbooks, Paper Format)  ตัวนำทาง หรือ คูม อื แนะนำรายวิชา (เชน Libguides) ในรูปเวป็ ไซต (Pathfinders or Subject Guides (E.G., Libguides), Web Format)  ตัวนำทาง หรือ คูมือแนะนำรายวิชา ในรูปแบบพิมพ (Pathfinders or Subject Guides, Paper Format)  อืน่ ๆ โปรดระบุ ................................................................................. (Other, Please Specify) 14. นักเรียนกลุมใดคือกลุมเปาหมายในการสอนของคุณ (เลือกไดมากกวา 1 ขอ) (On what Group(S) does your Instructional Program Focus? (Check all that Apply))  นักศกึ ษาป 1 (First-year Students)  นักศึกษาปริญญาตรีกลุมสาขาเฉพาะ (Undergraduates in Certain Subject Disciplines)  คณาจารย (Teaching Staff (Faculty))  นักศึกษาโอนยาย (Transfer Students)  ผูใ หญที่กลับเขา มาเรียนใหม (Adult Re-Entry Students)  นกั ศกึ ษาระดับปริญญาโทข้ึนไป (Postgraduate Students)  บุคคลทั่วไป (General Community)  อื่น ๆ โปรดระบ(ุ Other, Please Specify) .............................................................. 15. จากภาพรวมทั้งหมด อัตราสวนของนกั ศกึ ษาปริญญาตรีที่เขาใชเ รียนในชั้นเรียนของคณุ มี ประมาณเทาใด (Overall, what Proportion of Undergraduate Students do you Estimate that you Reach in your Instructional Program?)  76% - 100%  50% - 75%  นอ ยกวา 50% (Fewer than 50%)  ไมส ามารถประมาณการได (Not Able to Determine)  อนื่ ๆ โปรดอธิบาย (Other, Please Explain)............................................................. 16. คุณคิดวาเทคโนโลยสี ารสนเทศมผี ลตอการเปลยี่ นแปลงในการถายทอดเนอ้ื หาในชวงหลาย ปที่ผานมานี้ (How Much Has Information Technology Changed the way you Deliver Instruction in the last Few Years?)

72 ลำดบั คำถาม  ไมเปล่ยี นแปลงเลย (Not at all)  เปลย่ี นแปลงเล็กนอย (Only Slightly)  เปลย่ี นแปลงอยูบาง (Quite a Bit)  เปล่ียนแปลงเปน อยา งมาก (A Great Deal) 17. ถาเทคโนโลยีสารสนเทศไดเ ปล่ียนแปลงวิธีการถา ยทอดเน้ือหาของคุณ คุณชวยยกตัวอยาง เ พ ิ่ มเ ต ิ มด  ว ย ( If Information Technology has Changed the way you Deliver Instruction, can you give an Example?)................................................................... 18. เทคโนโลยีสารสนเทศมีผลกระทบตอเนื้อหาในการสอนของคุณในชวงที่หลายปที่ผานมา หรือไม ( How much has Information Technology Affected the Content of your Instruction in the last Few Years?)  ไมเปลีย่ นแปลงเลย (Not at all)  เปลี่ยนแปลงเลก็ นอย (Only Slightly)  เปล่ยี นแปลงอยบู า ง (Quite a Bit)  เปลี่ยนแปลงเปน อยางมาก (A Great Deal) 19. ถาเทคโนโลยีสารสนเทศไดเปลี่ยนแปลงเนื้อหาในการสอนของคุณ คุณชวยยกตัวอยาง เ พ ิ่ มเ ต ิ มด  ว ย ( If Information Technology has Changed the Content of your Instruction, Can you Give an Example?)...................................................................... 20. ถาเทคโนโลยีสารสนเทศไดเปลี่ยนแปลงวิธีการถายทอดเนื้อหาหรอื เน้ือหาในการสอนของ คุณ คุณคดิ วาการเปลี่ยนแปลงน้ีไดเพิ่มความสนใจหรือการมีสวนรวมของนักศึกษามากข้ึน หรอื ไม (If Information Technology has Changed Either the Delivery or Content of your Instruction, Do you Think that these Changes have Increased Students’ Interest or Participation in Instruction?)  ใช (Yes)  ไมใ ช (No)  ไมท ราบ (Don’t Know) 21. โปรดอธบิ ายเพม่ิ เติมวาคุณคดิ วา การเปล่ยี นแปลงเหลานเ้ี พิ่มความสนใจและการมีสวนรวม ของนักศึกษาไดอยางไร (Please Explain Briefly how you Think these Changes have Increased Students’ Interest Or Participation)................................................ 22. ถาเทคโนโลยีสารสนเทศไดเปล่ียนแปลงวิธีการถายทอดเน้ือหาหรอื เนื้อหาในการสอนของ คุณ คุณคิดวาการเปลี่ยนแปลงนี้ไดชวยพัฒนาการสอนของคุณมากขึ้นหรือไม (If Information Technology has Changed Either the Delivery or Content of your Instruction, Do you Think that these Changes have Improved Instruction?)  ใช (Yes)  ไมใ ช (No)

73 ลำดบั คำถาม  ไมทราบ (Don’t Know) 23. ถาใช โปรดอธิบายเพิ่มเติมวาเทคโนโลยีมีสวนชวยในการพัฒนาการสอนอยางไร (If yes, Please Indicate \"How\" Technology has Improved Instruction.)............................. 24. วัตถปุ ระสงคข องการสอนของคุณในปจจุบันคืออะไร (ท้ังทีไ่ ดเขยี นระบุไว หรอื ไมไดร ะบุ ก็ ได) โปรดเรียงลำดบั จาก 1 (สำคัญที่สุด) ถงึ 6 (สำคัญนอยท่ีสุด) เรียงลำดับขอตามตวั เลขโดย เรียงจากเลข 1 (What are the Objectives (Explicitly Written or Not) of your Current Instruction? Please Rank from 1 ( Most Important) to 6 ( Least Important) Rank the Items Below, using Numeric Values Starting With 1) ____ สอนการตระหนักถงึ นวัตกรรมเทคโนโลยี (Teach Awareness of Technological Innovations) ____ สอนนักศึกษาเกี่ยวกับฐานขอมูลทั่วไปวามีโครงสรางอยางไร (Teach Students how Databases in General are Structured) ____ สอนนักศึกษาเกี่ยวกับการคนควา ขอมูลจากแหลงขอมูลตาง ๆ ไดอยางไร (Teach Students how to find Information in Various Sources) ____ สอนนกั ศึกษาเก่ียวกบั การคน ควา ส่อื ตาง ๆ ในหอ งสมุด (Teach Students how to Locate Materials in the Library) ____ สอนนักศึกษาเกี่ยวกับการใชวิจารณญาณในการประเมินคุณภาพและประโยชนจาก ขอมูลไดอยางไร (Teach Students how to Critically Evaluate the Quality and Usefulness of Information) ____ สอนนักศึกษาเกี่ยวกับวิธีการทำวิจัยทั่ว ๆ ไป (Teach Students General Research Strategies) ____ สอนนักศึกษาเกี่ยวกับการจัดการขอมูล (Teach Students how to Manage Information) ____ อ่ืน ๆ โปรดระบุ (จดั ลำดับดวยเชนกนั ) (Other, Please State (Include Ranking)) 25. ลำดับความสำคัญที่ระบุไดมีการเปลี่ยนแปลงหรือไมในชวงปที่ผานมา (Have these Priorities Changed in the past Few Years?)  ไมเปลย่ี น (No)  ไมทราบ (Don’t Know)  เปลย่ี นแปลง อธบิ าย (Yes, How?) ................................................................................ 26. คุณอยากใหเกิดการเปลี่ยนแปลงในวัตถุประสงคในการสอนของคุณอยางไร โปรด เรียงลำดบั จาก 1 (นา จะสำคญั ท่สี ดุ ) ถึง 6 (นา จะสำคญั นอ ยทสี่ ุด) เรยี งลำดบั ขอตามตวั เลข โดยเรยี งจากเลข 1 (How Would you like to see the Objectives (Written or not) of your Instruction Change? Please Rank From 1 ( Should be most Important) to 6 ( Should be

74 ลำดบั คำถาม Least Important)ီ Rank the Items Below, Using Numeric Values Starting with 1) ____ สอนการตระหนักถงึ นวัตกรรมเทคโนโลยี (Teach Awareness of Technological Innovations) ____ สอนนักศึกษาเกี่ยวกับฐานขอมูลทั่วไปวามีโครงสรางอยางไร (Teach Students how Databases in General Are Structured) ____ สอนนักศึกษาเก่ียวกับการคนควาขอมูลจากแหลงขอมูลตาง ๆ ไดอยางไร (Teach Students how to find Information in Various Sources) ____ สอนนักศกึ ษาเก่ยี วกบั การคนควาสอ่ื ตาง ๆ ในหองสมดุ (Teach Students how to Locate Materials in the Library) ____ สอนนักศึกษาเกี่ยวกับการใชวจิ ารณญาณในการประเมินคุณภาพและประโยชนจ าก ขอมูลไดอยางไร (Teach Students how to Critically Evaluate the Quality and Usefulness of Information) ____ สอนนักศึกษาเกี่ยวกับวิธีการทำวิจัยทั่ว ๆ ไป (Teach Students General Research Strategies) ____ สอนนักศึกษาเกี่ยวกับการจัดการขอมูล (Teach Students how to Manage Information) ____ อน่ื ๆ โปรดระบุ (จดั ลำดบั ดว ยเชนกัน) (Other, Please State (With Rank)) 27. ขอความใดตอไปนี้ที่คุณอยากเพิ่มเขาไปเพื่อใหเปนความหมายของ “ทักษะการรู สารสนเทศ” (เลือกไดมากกวา 1 ขอ) (Which of the Following Would you include in your Definition of “Information Literacy”? (Check all that Apply))  รับรูไดวาเมื่อใดที่ตองการขอมูลสารสนเทศ (Recognizing When Information is Needed)  เขาใจวาขอมูลสรางขึ้นมา จัดการ เก็บรักษา และสงตอ ไดอยางไร (Understanding how Information is Generated, Organized, Stored, and Transmitted)  เขาใจถึงจรรยาบรรณ, กฎหมาย, เศรษฐกิจ, และ ปญหาสารสนเทศการเมืองและ ส ั ง ค ม ( Understanding some Ethical, Legal, Economic, and Sociopolitical Information Issues)  เขาใจถึงการมีอยูของแหลงขอมูลที่มกมายและหลากหลายมอกกวาที่เห็นกันอยู ( Understanding That There Exists a Wide Variety of Information Sources Beyond the Obvious)  เขาใจถึงการเขาถึงแหลงขอมูลที่หลากหลายอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลได อยางไร (Understanding how to Efficiently and Effectively Locate Information from Many Sources)

75 ลำดบั คำถาม  เขาใจถึงการใชขอมูลสารสนเทศอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลไดอยางไร (Understanding how to Efficiently and Effectively use Information from many Sources)  เขาใจการวิเคราะหขอมูลอยางมีวิจารณญาณและประเมินขอมูลไดอยางไร (Understanding how to Critically Analyze and Evaluate Information)  รูการคิดอยางมีวิจารณญาณทั่ว ๆ ไป อยางไร (Knowing how to Think Critically in General)  อนื่ ๆ โปรดระบ(ุ Other, Please Specify) ............................................................ 28. จากคำถามขอท่ี 28 – 36 โปรดตอบคำถามตอไปน้ี ความรบั ผดิ ชอบของบรรณารักษที่ดูแล ดานวิชาการควรสอนเรื่องนี้มากนอยเพียงใด ถาตองแบงใหผูอื่นชวยรับผิดชอบ โปรด อธิบายวาใครควรมาชวยรับผิดชอบ “รับรูไ ดวาเมื่อใดท่ีตองการขอ มูลสารสนเทศ” (For Questions 28–36 Please Answer the Following Question(S): What should be the Degree of Responsibility of Academic Librarians in Teaching the Following? If the Responsibility is shared, Please Explain who else Is Responsible. Recognizing when Information is Needed:)  ไมต องรับผดิ ชอบเลย (Not Responsible)  รบั ผดิ ชอบบางสว น (Partially Responsible)  รบั ผิดชอบทั้งหมด (Fully Responsible)  ผอู นื่ ควรมีหนา ที่รับผดิ ชอบนี้ (Who Else should Be Responsible?) 29. “เขาใจวาขอมูลสรางขึ้นมา จัดการ เก็บรักษา และสงตอ ไดอยางไร” (Understanding how Information is Generated, Organized, Stored, and Transmitted:)  ไมตองรบั ผดิ ชอบเลย (Not Responsible)  รับผิดชอบบางสว น (Partially Responsible)  รบั ผดิ ชอบทั้งหมด (Fully Responsible)  ผอู น่ื ควรมหี นา ทร่ี บั ผิดชอบน้ี (Who Else should be Responsible?) 30. “เขาใจถึงจรรยาบรรณ, กฎหมาย, เศรษฐกิจ, และ ปญหาสารสนเทศการเมอื งและสงั คม” (Understanding some Ethical, Legal, Economic and Sociopolitical Information Issue: )  ไมต องรับผดิ ชอบเลย (Not Responsible)  รบั ผดิ ชอบบางสวน (Partially Responsible)  รบั ผิดชอบทง้ั หมด (Fully Responsible)  ผอู ่นื ควรมีหนาทีร่ บั ผดิ ชอบน้ี (Who Else should be Responsible?) 31. “เขาใจถึงการมีอยูของแหลงขอมูลที่มกมายและหลากหลายมอกกวาที่เห็นกันอยู” (Understanding that there Exists a Wide Variety of Information Sources Beyond the Obvious:)

76 ลำดบั คำถาม  ไมตอ งรบั ผดิ ชอบเลย (Not Responsible)  รับผิดชอบบางสว น (Partially Responsible)  รบั ผิดชอบทง้ั หมด (Fully Responsible)  ผอู น่ื ควรมีหนาที่รับผดิ ชอบน้ี (Who Else should be Responsible?) 32. “เขาใจถึงการเขาถึงแหลงขอมูลที่หลากหลายอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลได อยา งไร” (Understanding how to Efficiently and Effectively Locate Information from many Sources:)  ไมต อ งรับผิดชอบเลย (Not Responsible)  รบั ผิดชอบบางสวน (Partially Responsible)  รบั ผดิ ชอบทง้ั หมด (Fully Responsible)  ผอู นื่ ควรมีหนา ท่รี ับผิดชอบน้ี (Who else should be Responsible?) 33. “เขาใจถึงการใชขอมูลสารสนเทศอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลไดอยางไร” (Understanding how to Efficiently and Effectively use Information from many Sources:)  ไมต องรบั ผดิ ชอบเลย (Not Responsible)  รบั ผิดชอบบางสวน (Partially Responsible)  รบั ผดิ ชอบท้ังหมด (Fully Responsible)  ผูอื่นควรมีหนาทร่ี ับผิดชอบนี้ (Who else should be Responsible?) 34. “เขาใจการวิเคราะหขอมูลอยางมีวิจารณญาณและประเมินขอมูลไดอยางไร” (Understanding how to Critically Analyze and Evaluate Information: )  ไมตองรับผิดชอบเลย (Not Responsible)  รบั ผิดชอบบางสว น (Partially Responsible)  รับผิดชอบท้งั หมด (Fully Responsible)  ผูอนื่ ควรมหี นา ที่รบั ผิดชอบนี้ (Who else should be Responsible?) 35. “เขาใจการวิเคราะหขอมูลอยางมีวิจารณญาณและประเมินขอมูลไดอยางไร” (Knowing how to Think Critically in General: )  ไมตอ งรบั ผิดชอบเลย (Not Responsible)  รับผิดชอบบางสวน (Partially Responsible)  รับผดิ ชอบทัง้ หมด (Fully Responsible)  ผูอ นื่ ควรมีหนาทร่ี ับผิดชอบนี้ (Who else should be Responsible?) 36. “อืน่ ๆ”(Other?)  ไมตอ งรับผดิ ชอบเลย (Not Responsible)  รับผดิ ชอบบางสวน (Partially Responsible)  รับผดิ ชอบท้งั หมด (Fully Responsible)

77 ลำดับ คำถาม  ผูอ่นื ควรมหี นา ท่รี ับผดิ ชอบน้ี (Who else should be Responsible?) 37. ในสวนไหนของการสอนของคุณที่ไดรับจากกรอบแนวคิดใหมของ ACRL (สมาคมวิทยาลยั และหอ งสมุดวิจัย) ในสวนของการรูสารสนเทศสำหรับการศึกษาในระดับอดุ มศึกษา (To what Extent is your Instruction Informed by the new ACRL Framework for Information Literacy for Higher Education?)  กรอบแนวคดิ ไมไดใหขอมูลอะไรในการสอนของฉันเลย (The Framework does not Inform my Instruction at all)  กรอบแนวคิดมีสวนเล็กนอยในการสอนของฉัน (The Framework has had Minor Influence on my Instruction)  กรอบแนวคิดมีสวนสำคัญเปนอยางมากในการสอนของฉัน (The Framework has had a Significant Influence on my Instruction)  โปรดระบ(ุ Please Comment) ......................................................... 38. คุณเชื่อหรือไมวาหองสมุดของคุณตอบสนองกับวัตถุประสงคของการสอนในปจจุบันได อยางมีประสิทธิภาพ (Do you Believe that your Library Effectively meets its current Teaching Objectives?)  ใช (Yes)  ไมใ ช (No)  ไมท ราบ (Don’t Know) 39. คุณมีการประเมินผลการเรียนรูของนักศึกษาที่ใชโปรแกรมการสอนของคุณไดอยางไร (เลือกไดมากกวา 1 ขอ ) (How Do You Assess Student Learning In Your Instruction Program? (Check All That Apply))  ไมม ีการประเมนิ (We do no Assessments)  นกั ศึกษาประเมนิ ตนเอง (Through Student Self-Assessment)  เปรียบเทียบการทดสอบกอนและหลังเรียน (By Comparing Pre- and Post- Instruction Test Results)  ท ดส อ บ ร ะ ห ว  า ง เ ร ี ย น ( Through Formative Assessment During In- Class Sessions)  ทดสอบโดยการตอบคำถามและสอบ (Through Quizzes/Tests)  ทดสอบโดยใหงานเกี่ยวของกับการรูสารสนเทศ (Through Information Literacy Assignments)  ทดสอบโดยการตอบคำถามและกิจกรรมที่บูรณาการในงานที่เปนการบานและการ ทดสอบ (Through Questions and Activities Integrated into Course Assignments and Exams)  ทดสอบโดยการวเิ คราะหการอา งอิงจากงานที่ไดส่ังไป (Through Citation Analysis of Course Assignments)

78 ลำดบั คำถาม  ความคดิ เหน็ ของคณาจารย (Faculty Feedback)  อน่ื ๆ โปรดระบ(ุ Other, Please Specify) ........................................ 40. คุณมีการประเมินประสิทธิภาพในโปรแกรมการสอนของหองสมุดคุณอยางไร (ตอบได มา ก ก ว า 1 ข  อ ) ( How do you Evaluate the Effectiveness of your Library’ s Instruction Program? (Check all that Apply))  ไมมกี ารประเมิน (We do no Evaluations)  ประเมินดวยตนเอง โดยอาจารย/บรรณารักษ (Self-Evaluation by Individual Instructors/Librarians)  ความคิดเห็นอยางไมเปนทางการจากคณาจารย (Informally from Feedback Received From Faculty)  ความคิดเห็นอยางไมเปนทางการจากนักศึกษา (Informally From Feedback Received from Students)  ประเมินจากการตรวจสอบผลการประเมินของนักศึกษา (By Reviewing Student Learning Assessment Results)  โดยแบบสอบถามความคิดเห็นจากคณาจารย (With Feedback Questionnaires to Faculty)  โดยแบบสอบถามความคิดเห็นจากนักศึกษา (With Feedback Questionnaires to Students)  ทดสอบโดยการวเิ คราะหการอา งอิงจากงานที่ไดสั่งไป (Through Citation Analysis of Course Assignments)  อื่น ๆ โปรดระบ(ุ Other, Please Specify) ....................................................... 41. การจัดการสอนในหองสมุดของคุณไดรับการจัดสรรงบประมาณที่แยกออกมาเฉพาะใน งบประมาณของหองสมุดของคุณหรือไม (Is Instruction in your Library Provided with Distinct Funding in the Library Budget?)  ไม (No)  ไมทราบ (Don’t Know)  ใช (คิดเปนประมาณรอยละเทาไรจากงบประมาณทัง้ หมด ...........................) (Yes— What Proportion of the Budget is Dedicated to Instruction?) 42. ฝายบริหารของหองสมุดของคุณชวยสนับสนุนดานอื่น ๆ ที่ไมเกี่ยวของกับงบประมาณ (เชน การสนับสนนุ งานบรหิ าร, การแบงออกเปนหนว ย, การสนับสนุนชวยเหลอื ) เพื่อการ จัดการเรียนการสอนมากนอยแคไหน (How much Nonfinancial Support (E.G., Administrative Support, Recognition, Encouragement) does your Library Administration Provide for Instructional Activities?)  สนับสนนุ เตม็ รปู แบบ (Full Support)  สนับสนนุ ปานกลาง (Moderate Support)

79 ลำดบั คำถาม  สนับสนุนเลก็ นอย (Very Little Support)  ไมส นบั สนุนเลย (No Support) 43. คุณเผยแพรโปรแกรมการสอนในหองสมุดของคุณอยางไร (ตอบไดม ากกวา 1 ขอ) (How do you Publicize Instructional Programs in your Library? (Check All that Apply))  ตดิ ตอ สวนตวั กับอาจารยผ ูสอน (Personal Faculty Contact)  ประกาศหรือหนงั สอื ถึงอาจารย (Notices or Letters to Faculty)  ประกาศลงในหนงั สือพมิ พข องมหาวทิ ยาลัย (Notices in Campus Newspaper)  ประกาศลงในเวบ็ ไซต (Notices on Web)  ปายโฆษณา (Posters)  อเิ มลร ายการอบรม (Email Discussion Lists)  การประชมุ ภาควิชา (Departmental Meetings)  ส่ือสังคมออนไลน (Social Media)  ไมมีการประชาสัมพันธในหองสมุดของเรา (We do not Purposefully Promote Instruction in our Library)  อน่ื ๆ โปรดระบ(ุ Other, Please Specify) ............................................... 44. อุปสรรคทค่ี ุณพบในการสอนของคณุ คอื อะไร(What are Some of the Challenges you Face as you try to Provide Instruction?).................................................................... 45. คุณมคี ำแนะนำอ่ืน ๆ เกยี่ วกับการสอนในมหาวิทยาลัยของคุณหรอื ไม (Do you have any other Comments about Instruction at your Campus?)............................................ 46. สิ้นสุดแบบสอบถาม ขอขอบคุณผูตอบแบบสอบถาม (This Concludes the Survey. Thank You for your Participation) โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจการประเมินทักษะการรู สารสนเทศ ตามทัศนะของ Julien, Gross and Latham วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. Caldwell (n.d.) หัวหนา แผนกการบริการอางอิงและวิจัย กลาวถึงการประเมินผลสำเร็จ จากการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศไววา การรูสารสนเทศคือชุดทักษะที่จะตองมีเพื่อการคนหา คนควาขอ มูล วิเคราะห และใชขอมูล สมรรถนะเหลานี้จะทำใหแตละคนสามารถกระทำสิ่งตอไปน้ีได

80 ดงั น้ี (Information Literacy is the set of Skills needed to find, Retrieve, Analyze, and use Information, those Competencies that Enable an Individual to:) 1. รูวาเมอ่ื ใดทตี่ องการขอมลู (Recognize When Information is Required) 2. ระบุไดวาตองการขอ มลู อะไร (Determine the Extent of Information needed) 3. เขาถึงขอ มูลท่ีตองการไดอยา งมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล (Access the needed Information Effectively and Efficiently) 4. ประเมินขอมูลและแหลงขอมูลที่ไดมาอยางมีวิจารณญาณ (Evaluate Information and its Sources Critically) 5. รวบรวมขอมูลที่เลือกมาเปนฐานขอมูลของตนเองได (Incorporate Selected Information into One's Knowledge Base) 6. นำขอมูลไปใชไดอยางมีประสิทธิภาพและบรรลุวัตถุประสงค (Use Information Effectively to Accomplish a Specific Purpose) 7. เขาใจสภาพเศรษฐกจิ กฎหมาย และเหตุการณในสังคม ที่เกี่ยวของกับการใชขอมูล และการเขาถึงขอมูลและใชขอมูลอยางมีจริยธรรมและถูกกฎหมาย (Understand the Economic, Legal, and Social Issues Surrounding the use of Information, and access and use Information Ethically and Legally) ตอนท่ี 1 ลักษณะของกจิ กรรมท่ปี ระสบความสำเร็จ (Successful Assignments) 1) เกี่ยวของกับเนื้อหาวิชาและนักศึกษาไดรับความรูเพิ่มเติม (Are Relevant to the Course, and Provide Enriching Material for Students) 2) กระตุน นกั ศกึ ษาใหคดิ เกี่ยวกับประเภทของขอมูลท่ีพวกเขาตองการ (เกย่ี วกับขอ เท็จจริง, ขอมูลเบื้องหลัง, การประเมินผล) และรูปแบบขอมูลไหนที่พวกเขาตองไปคนหา ( Encourage Students to think about The Type of Information they need (Factual, Background, Evaluative), and the form in which they're Most Likely to find it) 3) มกี ารคนควาขอ มูลโดยใชเครื่องมอื เชน ดัชนี, รายการหนังสอื บทความ, ฐานขอมูล หรือ เว็บไซตสำหรับการคนควา (Include Retrieval of Information Through some finding Tool Such as an Index, Catalog, Database or Search Engine) 4) ใหนักศึกษาคน ควา ขอมูลอยา งมีวิจารณญาณ โดยประเมินขอมูล เปรียบเทียบขอมูลกับ ขอมูลอื่น ๆ สังเคราะหขอมูลจากหลาย ๆ แหลงขอ มูล คนหาขอมูลที่สำคัญเทาที่จะหา ไ ด (Ask Students to Look at Information Critically - - to Evaluate It, to Compare it with Other Information, to Synthesize Information from Different Sources, to Identify the most Crucial Pieces of Information Available) ตอนที่ 2 สง่ิ ท่ีตองถามตวั เองเมื่อตอ งการ ใหงานกับนักศกึ ษา (Questions to ask when Designing Assignments) 1) งานที่มอบหมายมีสวนชวยในการบรรลุวัตถุประสงคของรายวิชาหรือไม (Does this Assignment help to Achieve the Learning Goals of the Course?)

81 2) ทักษะหลักของการทำวิจัยดานไหนที่มีอยูในงานนี้ และมีวิธีการอยางไร (What Core Research Skill is being Addressed in this Assignment, and how?) 3) งานทม่ี อบหมายนี้ไดบรู ณาการเขากบั รายวิชา พรอ มทั้งเปน เคร่ืองมือในการทำงานอ่ืน ๆ ในรายวิชานี้หรือไม (Is this Assignment Integrated into the Course, Providing Material to be used in other Work Within the Course?) 4) งานนจี้ ะชว ยใหนกั ศกึ ษาไดเ พิม่ พนู เครื่องมือในการศึกษาหรอื ไม (Will this Assignment Serve to bring in Enriching Material for the Students?) 5) งานนี้ชว ยกระตนุ ใหน ักศกึ ษารหู รือไมวา พวกเขาตอ งการขอมูลประเภทไหน (ขอ เท็จจริง, ขอมลู เบื้องหลงั , การประเมนิ คา ) และรปู แบบทพ่ี วกเขาตองไปคนหาหรอื ไม (Does this Assignment Encourage my Students to think About the type of Information they need (Factual, Background, Evaluative), and the form in which they're most Likely to find it?) 6) งานนี้ชวยใหนักศึกษาแยกแหลงขอมูลแตละชนิดออกจากกันไดหรือไม เชน บทความ จากนิตยสาร, หนังสือ, งานเขียนวิชาการ, เว็บไซตสวนบุคคล, และอื่น ๆ (Does this Assignment help my Students Distinguish Among Various Types of Information Sources: Magazine Articles, Books, Academic or Research Journals, Personal Web Sites, Etc?) 7) งานน้ีไดร ว มถึงการคนควาขอมลู จากเครื่องมือที่ใชในการชวยการคนหาหลัก ๆ หรือไม เชน ดชั นี, รายการหนังสือ, ฐานขอ มูล หรอื เว็บไซตคนควา (Does this Assignment Include Retrieval of Information Through some Major Finding Tool Such as an Index, Catalog, Database or Search Engine?) 8) งานนี้เปนการฝกปฏิบัติที่มีประโยชนในวิธีการใชเครื่องมือในการคนควากับงานอื่น ๆ ดวยไดหรือไม (Does this Assignment Provide Meaningful Practice in using Tools in ways that Might be helpful in other Contexts?) 9) งานนีไ้ ดใ หนักศกึ ษาคนควาขอมูลอยางมวี ิจารณญาณหรอื ไม มกี ารประเมนิ เปรียบเทียบ กับขอมูลอื่น ๆ สังเคราะหขอมูลจากหลาย ๆ แหลง ระบุเลือกขอมูลที่สำคัญที่สุดที่ สามารถคนความาได (Does this Assignment ask Students to look at Information Critically - - to Evaluate it, to Compare it with other Information, to Synthesize Information from Different Sources, to Identify the most Crucial Pieces of Information Available?) 10) งานนี้ไดออกมาใหนักศึกษาสามารถทำงานจนประสบความสำเร็จไดใชหรือไม ปญหา และอุปสรรคของงานมีประโยชนและสามารถทำจนประสบความสำเร็จไดใชหรอื ไม (Is this Assignment Designed so that Student Success is Feasible? Are the Likely Obstacles, However Salutary, also Surmountable?)

82 โปรดทบทวนตัวเอง แลวตอบในใจวาทานเขาใจการประเมินทักษะการรู สารสนเทศ ตามทศั นะของ Caldwell (n.d.) วา อยางไร ? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ แบบประเมินตนเอง 1) ทานเขาใจการประเมินทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Oakleaf ชัดเจนดีแลว หรอื ไม [ ] ชดั เจนดแี ลว [ ] ยงั ไมช ดั เจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Oakleaf กลา วถงึ การประเมนิ ทักษะการรูส ารสนเทศ วาอยา งไร? 2) ทานเขาใจการประเมินทักษะการรูสารสนเทศ ตามทัศนะของ Julien, Gross and Latham ชดั เจนดแี ลวหรอื ไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยังไมช ัดเจนดีพอ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Julien, Gross and Latham กลาวถึงการประเมินทกั ษะการรูส ารสนเทศ วา อยางไร? 3) ทานเขาใจการประเมินทักษะการรูส ารสนเทศ ตามทศั นะของ Caldwell (n.d.) ชัดเจนดี แลวหรอื ไม [ ] ชัดเจนดแี ลว [ ] ยงั ไมชดั เจนดพี อ หากยังไมชัดเจนดีพอ โปรดกลับไปศึกษาใหมอีกครั้ง แลวตอบคำถามในใจวา Caldwell (n.d.) กลาวถึงการประเมินทักษะการรสู ารสนเทศ วาอยา งไร? หมายเหตุ หากตอ งการศกึ ษารายละเอียดของแตละทัศนะจากตน ฉบับทเ่ี ปนภาษาองั กฤษ ทานสามารถสืบคนได จากเว็บไซตท รี่ ะบไุ วใ นแหลง อา งอิงน้ันๆ 1) Oakleaf https://unc.live/34FhsBu 2) Julien, Gross and Latham https://bit.ly/3caF9WD 3) Caldwell (n.d.) https://bit.ly/3yVUe8b

83 เอกสารอางอิง Caldwell, J. ( n. d. ) . Designing assignments to develop information literacy skills. Retrieved July 15, 2020, from https://bit.ly/3hMB9vU Julien, H., Gross, M. and Latham, D. (2018). Survey of Information Literacy Instructional Practices in U.S. Academic Libraries. College & Research Libraries. 79(2), 179-199. Oakleaf, M. J. ( 2006) . Assessing information literacy skills: A rubric approach. Dissertation, Philosophy in the School of Information and Library Science, University of North Carolina.

84 คมู ือประกอบโครงการ ครูนำผลการเรยี นรูสกู ารเสริมสราง ทักษะการรูสารสนเทศใหแกน กั เรียน

85 คูมอื เชิงปฏิบตั กิ ารเพอ่ื พฒั นาทกั ษะการรูสารสนเทศใหแกนักเรยี น วัตถุประสงคเ พอื่ การปฏบิ ัติ คูมือเชิงปฏิบัติการประกอบโครงการครูนำผลการเรียนรูสูการพัฒนานักเรียนนี้ จัดทำขึ้นให ทานไดทราบถึงประเด็นตางๆ ที่จะชว ยใหทานนำความรูที่ทานไดรับจากโครงการแรก คือ โครงการ พัฒนาเพื่อการเรียนรูของครูผูสอนเกี่ยวกับการพัฒนาทักษะเชิงนวัตกรรมนำไปสูการปฏิบัติ คือ การพัฒนานักเรียน ไดอยางมปี ระสิทธิภาพและประสิทธผิ ล ดงั น้ี 1) ทบทวนถึงคณุ ลกั ษณะหรือทักษะการรสู ารสนเทศท่ีคาดหวงั ใหเกิดขึ้นกบั นกั เรียน หลงั จาก ไดร บั การพฒั นาจากทานตามโครงการครูผูสอนนำความรูสูการพัฒนานักเรียน ในระยะ 2- 3 เดือนหลังจากนี้ 2) ทบทวนถึงหลกั การ / แนวคิด / เทคนิค / วิธีการ / กิจกรรมทีเ่ ปน ทางเลือกที่หลากหลาย เพื่อการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศจากทัศนะของนักวิชาการหรือหนวยงานที่ทานได ศึกษามาจากคูมือประกอบโครงการแรก คือ โครงการพัฒนาความรูของครูผูสอนเกี่ยวกับ การพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศเพื่อใชเปนแนวทางการพฒั นาของทา น ซ่งึ หากมมี ากมาย อาจเลอื กใชแนวทางการพัฒนาทท่ี า นเหน็ วา สำคัญ 3) ทบทวนถึงขั้นตอนการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ จากทัศนะของนักวิชาการหรือ หนว ยงานที่ทา นไดศกึ ษามาจากคูมอื ประกอบโครงการแรก คอื โครงการพัฒนาความรูของ ครูผสู อนเก่ยี วกบั การพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ เพ่อื ใชเ ปนแนวทางการพัฒนาของทาน เอง ซงึ่ อาจจะยดึ ถือตามทัศนะใดทศั นะหนึ่ง หรือบรู ณาการขนึ้ ใหมจ ากหลายๆ ทศั นะ 4) ระบุถงึ หลกั การ / แนวคิด / เทคนคิ / วธิ กี าร / กิจกรรมท่เี ปนทางเลือกที่หลากหลายเพ่ือ การพัฒนา และขน้ั ตอนการพัฒนาทท่ี านนำไปใชในการพัฒนานกั เรียน 5) ใหขอสังเกตถึงปจจัยที่สงผลในทางบวก และปญหาหรืออุปสรรคตอการปฏิบัติงานของ ทา นในการพัฒนาทักษะการรูส ารสนเทศแกนักเรียน 6) ระบุถงึ วธิ ีการที่ทา นนำมาใชเพอ่ื แกไขปญหาหรืออุปสรรคตอการปฏิบัติงานของทา นในการ พัฒนาทกั ษะเชงิ นวตั กรรมแกน ักเรยี น 7) ระบุถึงบทเรยี นสำคญั ทีไ่ ดจากการการพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศแกน ักเรียน 8) ระบุถึงขอเสนอแนะสำคัญเพื่อใหการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศแกนักเรียนประสบ ผลสำเร็จ

86 ทบทวนความรคู วามเขา ใจจากโครงการพฒั นาครูผสู อน เพ่ือพัฒนาทักษะการรสู ารสนเทศแกน กั เรียน 1) ทบทวนคณุ ลกั ษณะหรอื ทกั ษะการรูสารสนเทศ ทีค่ าดหวงั ใหเ กิดขน้ึ กบั นักเรยี น 1.1 ความคาดหวังคุณลักษณะของนักเรียนที่มีทักษะการรูสารสนเทศ จากนานาทัศนะ ทางวชิ าการ Bainton (2001) ใหทัศนะวา คนที่มีทักษะการรูส ารสนเทศ เปน คนท่ีมคี ุณลักษณะ ดงั น้ี 1. ความสามารถในการรบั รูค วามตอ งการขอมูลเพิ่มเติม (The ability to recognise a need for information) 2. ความสามารถในการเลือกเสน ทางและแหลง สืบคนที่เขา ถึงไดร วมเรว็ (The ability to distinguish ways in which the information ‘gap’ may be addressed) 3. ความสามารถในการวางแผนการสืบคน (The ability to construct strategies for locating information) 4. ความสามารถในการเขาถงึ ขอมูล (The ability to locate and access information) 5. ความสามารถในการเปรยี บเทียบและประเมนิ ขอมูล (The ability to compare and evaluate information obtained from different sources) 6. ความสามารถในการจดั การ ประยกุ ตใชงาน และสื่อสารขอ มลู ในสถานการณท ่ี เหมาะสม (The ability to organise, apply and communicate information to others in ways appropriate to the situation) 7. ความสามารถในการนำขอมูลมาสังเคราะหเพื่อสรางองคความรูใหม (The ability to synthesise and build upon existing information, contributing to the creation of new knowledge) SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative ( 2 0 0 3 ) ใหท ศั นะวา คนทมี่ ีทักษะการรูส ารสนเทศ เปน คนทม่ี ีคณุ ลักษณะ ดังน้ี 1. ตระหนักถึงความจำเปนของสารสนเทศ (Realize the need for information) 2. สามารถกำหนดขอบเขตของสารสนเทศท่ีจำเปน (Be able to define the scope of the necessary information) 3. เขา ถึงสารสนเทศไดอยา งมีประสทิ ธิภาพ (Access information effectively) 4. ประเมนิ สารสนเทศและแหลง สารสนเทศได (Evaluate information and information sources) 5. นำสารสนเทศที่คัดสรรแลว สพู ้นื ความรูเดิมได (Bring the selected information to the original knowledge) 6. มีประสทิ ธิภาพในการใชสารสนเทศไดตรงตามวตั ถปุ ระสงค (Use information in accordance with the objectives effectively)

87 7. เขา ใจประเดน็ ทางเศรษฐกจิ สงั คม วัฒนธรรม และกฎหมายในการใชส ารสนเทศ (Understand economic, social, cultural and legal issues in the use of information) 8. เขา ถึงสารสนเทศไดอยางมีจริยธรรมและถูกกฎหมาย (Ethical and legal access to information) 9. แบงประเภทจัดเก็บและสรา งความเหมาะสมใหกับสารสนเทศที่รวบรวมไว (Classify, store and optimize the collected information) 10. ตระหนกั วาการรูสารสนเทศชวยใหเ กดิ การเรยี นรตู ลอดชีวติ (Realize that information literacy contributes to lifelong learning) Australian and New Zealand Institute for Information Literacy ( Bundy, 2004) ใหทัศนะวา คนทม่ี ีทักษะการรสู ารสนเทศ เปน คนท่มี ีคุณลักษณะ ดงั น้ี 1. ความสามารถในการรบั รถู ึงความตอ งการและปริมาณของขอมูลเพม่ิ เติม (Ability to recognize the need and amount of additional information) 2. ความสามารถในการคน หาขอมูลทต่ี องการไดอ ยางมปี ระสทิ ธภิ าพ (Ability to effectively find the information you need) 3. ความสามารถในการประเมินขอ มูลและกระบวนการคนหาอยา งมวี ิจารณญาณ (Ability to critically evaluate information and search processes) 4. ความสามารถในการจดั เกบ็ หรือสรางขอมลู (Ability to store or create information) 5. ความสามารถในการประยกุ ตขอ มลู เกา และใหมเขา ดวยกนั เพ่อื สรางความเขาใจ ใหม (Ability to apply old and new information together to create new understanding) 6. ความสามารถในการใชขอมูลใหเหมาะสมกับสภาพแวดลอม ถูกตองตามหลัก จริยธรรม วัฒนธรรม สังคมและกฎหมาย (Ability to use information to suit environment correctly according to ethical, cultural, social and legal principles) Singh (2010) ใหท ศั นะวา คนทม่ี ีทักษะการรสู ารสนเทศ เปนคนท่ีมคี ณุ ลกั ษณะ ดงั น้ี 1. ความสามารถในการกำหนดและนิยามขอมลู ท่ีตองการ (Ability to determine and define the required information) 2. ความสามารถในการคน หาและเขาถึงแหลงขอมลู (Ability to find and access resources) 3. ความสามารถในการประเมินความนาเชอื่ ถือและเนื้อหาสาระของขอมูล (Ability to assess reliability and content of the information) 4. ความสามารถในการจดั การกับขอมลู ท่คี น พบ (Ability to manipulate the information discovered)

88 5. ความสามารถในการใชขอมูล (Ability to use information) 6. ความสามารถในการตดิ ตอส่ือสารและจริยธรรมในการใชข อมลู (Ability to communicate and fair use of information) Libguides Willamette Edu (n.d.) ใหท ศั นะวา คนท่ีมที ักษะการรสู ารสนเทศ เปน คน ที่มคี ุณลกั ษณะ ดังนี้ 1. กำหนดถึงธรรมชาตแิ ละขอบเขตของขอมลู ทต่ี องการได (Define the nature and scope of the required information) 2. เขา ถงึ ขอ มูลไดอยางมีประสทิ ธภิ าพและประสทิ ธิผล (Access information efficiently and effectively) 3. ประเมินคา ขอมูลและแหลง ของขอมูลได (Evaluate the value of information and its sources) 4. รวบรวมขอ มูลอยางมจี รยิ ธรรมและอยางสจุ รติ (Collect information ethically and honestly) Oakleaf (2006) ใหทัศนะวา คนทมี่ ีทักษะการรสู ารสนเทศ เปน คนทม่ี คี ุณลกั ษณะ ดังนี้ 1. นักศกึ ษาผมู ีความรูสารสนเทศจะสามารถระบุธรรมชาตแิ ละอธบิ ายความตองการ ของขอมลู สารสนเทศได (The information literate student will determine the nature and extent of an information need) 2. นักศึกษาผมู ีความรสู ารสนเทศจะสามารถเขา ถึงความตองการของขอมลู ไดอยา งมี ประสิทธิผลและประสิทธิภาพ (The Information Literate Student will access needed Information Effectively and Efficiently) 3. นักศึกษาผูมคี วามรูสารสนเทศจะประเมนิ คาขอมลู ไดอยา งมีวิจารณญาณ (The Information Literate Student will Evaluate Information Critically) 4. นกั ศึกษาผมู ีความรูสารสนเทศจะใชข อมูลไดอยางมีประสิทธภิ าพเพอื่ ใหประสบ ความสำเร็จตามเปา หมายท่ีเฉพาะเจาะจงได (The Information Literate Student will use Information Effectively to Accomplish a Specific Purpose) 5. นกั ศึกษาผมู คี วามรสู ารสนเทศจะใชข อมลู ไดอ ยา งมีจริยธรรมและถูกตองตาม กฎหมาย (The Information Literate Student will use Information Ethically and Legally) Caldwell (n.d.) ใหท ศั นะวา คนท่มี ีทกั ษะการรูส ารสนเทศ เปนคนทมี่ ีคณุ ลกั ษณะ ดังนี้ 1. รวู า เมื่อใดท่ีตองการขอมูล (Recognize When Information is Required) 2. ระบุไดวา ตองการขอมูลอะไร (Determine the Extent of Information needed) 3. เขา ถงึ ขอ มลู ทตี่ องการไดอ ยางมปี ระสทิ ธิภาพและประสิทธผิ ล (Access the needed Information Effectively and Efficiently) 4. ประเมนิ ขอมูลและแหลงขอมูลทไี่ ดมาอยา งมวี จิ ารณญาณ (Evaluate Information and its Sources Critically)

89 5. รวบรวมขอ มูลทเี่ ลือกมาเปนฐานขอมลู ของตนเองได (Incorporate Selected Information into One's Knowledge Base) 6. นำขอ มลู ไปใชไดอยางมีประสทิ ธภิ าพและบรรลวุ ัตถุประสงค (Use Information Effectively to Accomplish a Specific Purpose) 7. เขาใจสภาพเศรษฐกิจ กฎหมาย และเหตุการณใ นสังคม ท่ีเก่ียวขอ งกบั การใชขอ มลู และการเขาถงึ ขอมูลและใชขอมลู อยางมจี ริยธรรมและถูกกฎหมาย (Understand the Economic, Legal, and Social Issues Surrounding the use of Information, and access and use Information Ethically and Legally) Lib Ku Edu (n.d.) ใหทัศนะวา คนทมี่ ีทักษะการรูสารสนเทศ เปน คนที่มีคณุ ลกั ษณะ ดังน้ี 1. นกั เรยี นไดร บั การเตรยี มพรอ มใหเ ปนนักคิดอยา งมวี ิจารณญาณ เปนผบู ริโภคขอมูล สารสนเทศ และ เรียนรไู ดตลอดชีวติ ผา นการบรู ณาการการรูส ารสนเทศ การวจิ ยั และทักษะการคิดวเิ คราะห ลงในหลกั สูตร (Students are prepared to be critical thinkers. They become information consumers and can learn for life through the integration of information literacy, research and critical thinking skills into the curriculum.) 2. เพิ่มพันธมิตรและพฒั นาชอ งทางในดานความรวมมือดา นการสอนและการบรู ณาการ การรูสารสนเทศลงในหลกั สูตร แผนงาน และฝา ยงานวิชาการ (Increase partnerships and develop channels for cooperation in teaching and the integration of information literacy into courses, programs and academic departments) 3. ไดหลกั สูตรการศึกษาและงานทน่ี ำกลับมาเรยี นรูใหมโ ดยเขาถงึ ไดจ ากคลังขอมูลที่ แบงปน รวมกนั และเช่อื มโยงกับระบบทม่ี ีอยูเชน Blackboard และ LibGuides (Offer educational courses and re-learning tasks accessible from a shared repository and linked to existing systems such as Blackboard and LibGuides) 4. นักเรียนทีเ่ ขามาใหมมที กั ษะการรูส ารสนเทศมากขึ้นผานการกระจายรากฐานการ เรียนรตู ง้ั แตร ะดบั ปฐมวยั จนถึงระดบั การศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน (New entrants gain more information literacy skills through the distribution of their learning foundations from early childhood to basic education.) 5. สรางความตระหนักและการใชแ หลงขอ มลู สารสนเทศในการสอนและการเรยี นรทู ่วั ทัง้ สถาบนั (Build awareness and use of information resources in teaching and learning across the institution)

90 1.2 ความคาดหวังคณุ ลักษณะของนกั เรียนทม่ี ีทกั ษะการรสู ารสนเทศ จากแบบประเมินผล จากผลการศึกษาทัศนะเกี่ยวกับลักษณะหรือคุณลักษณะที่แสดงถึงการมีทักษะการรู สารสนเทศของ Bainton (2001) SUNY Council of Library Directors Information Literacy Initiative (2003) Australian and New Zealand Institute for Information Literacy (Bundy, 2004) Singh ( 2010) Thoughtful Learning ( n. d. ) Libguides Willamette Edu ( n. d. ) Alter (1996) และจากการศึกษาขอคำถามในแบบสอบถามของ Oakleaf (2006) Julien, Gross and Latham (2018) Caldwell (n.d.) ไดขอคำถามเพื่อใชในแบบประเมินการบรรลุความคาดหวัง จากการพัฒนาทกั ษะการรูสารสนเทศของนักเรียนในดานตา ง ๆ ดังนี้ ตระหนกั ถงึ ลักษณะทีด่ ขี องสารสนเทศ 1. นกั เรียนตระหนกั วา สารสนเทศที่ดตี องมาจากแหลง ทน่ี า เช่ือถือ 2. นักเรียนตระหนักวาสารสนเทศที่ดีตองมีความเปนปจจุบัน ทันตอเหตุการณ และทนั สมยั 3. นักเรียนตระหนักวาสารสนเทศที่ดีตองมีความยืดหยุน ตรงตอความตองการ และสามารถตรวจสอบได 4. นักเรียนตระหนักวาสารสนเทศที่ดีตองมีความความถูกตอง ไมมีความผิดพลาด มีความชดั เจน ไมคลมุ เครอื 5. นักเรียนตระหนักวาสารสนเทศที่ดีตองมีความสมบูรณ ประกอบดวยขอเท็จจริง ทส่ี ามารถเช่ือถือได 6. นักเรียนตระหนักวาสารสนเทศที่ดีตองมีเนื้อหากะทัดรัด ไมเยิ่นเยอ กลาวอยาง ตรงไปตรงมา 7. นักเรียนตระหนักวาสารสนเทศที่ดคี วรมีความปลอดภัย (Secure) ในการเขาถึงของ ผไู มม สี ิทธิใชสารสนเทศ 8. นกั เรยี นตระหนกั วา สารสนเทศท่ดี ีตอ งสามารถพิสูจนไ ด (Verifiable) หรอื ตรวจสอบ ความถูกตอ งได 9. นักเรียนตระหนักวาสารสนเทศที่ดีตองผานกระบวนการประเมิน วิเคราะห และ สงั เคราะห เพ่อื ใหเ กดิ ความถูกตอ งและมีประสิทธภิ าพมากทีส่ ดุ ทักษะเขาถงึ สารสนเทศ 10. นักเรยี นสามารถเขาถึงขอ มูลตาง ๆ ไดอยา งเปน ขน้ั ตอน 11. นักเรียนสามารถกำหนดลักษณะและขอบเขตของขอมลู ที่จำเปน 12. นกั เรียนสามารถกำหนดแหลง ขอ มลู เพื่อการคน ควาไดต รงกบั จดุ มุงหมาย 13. นักเรยี นสามารถใชไ อทีในการคน หาสารสนเทศ 14. นักเรียนสามารถใชก ลยทุ ธก ารคน หาขอมลู ทแ่ี ตกตา งกันเพ่ือเพิ่มความแมนยำ 15. นกั เรียนสามารถอธิบายความแตกตา งระหวา งแหลง ขอมูลจากเว็บไซต วารสาร หรือ หนงั สอื ได 16. นักเรียนใชแ หลง ขอ มลู ที่หลากหลายในการคน ควาขอมลู หลากหลายชนิด

91 17. นักเรยี นเรียนรทู ักษะใหม ๆ ท่จี ะชว ยใหม ีทักษะในการรสู ารสนเทศมากยิง่ ข้นึ 18. นักเรียนใชหองสมุดควบคูกับการใชเทคโนโลยีหรือคอมพิวเตอรเพื่อจัดการ สารสนเทศที่ตอ งการ 19. นักเรียนสามารถคนหาขอมูลเพิ่มเติมจากขอมูลเดิมที่มีอยูเพื่อเปรียบเทียบและ วิเคราะหอ ยางเหมาะสม 20. นกั เรยี นรูจกั เลือกแหลงในการคน ควาสารสนเทศ ทั้งเพอื่ ความสมบูรณ แมน ยำ และ เปน เอกภาพของสารสนเทศท่ตี องการ ทักษะการประเมินคุณคาสารสนเทศ 21. นกั เรยี นประเมินขอมลู และแหลง ท่มี าไดอยา งมีวิจารณญาณ 22. นักเรียนตรวจสอบคุณสมบตั ิและความนา เช่ือถือของผูแตง 23. นักเรียนตรวจสอบคุณสมบัติและความนาเชื่อถือของสำนักพิมพหรือหนวยงานท่ี ตีพมิ พ 24. นักเรียนเรียนรเู ทคนิคทมี่ ีประสทิ ธภิ าพเพอ่ื ประเมนิ คณุ ภาพและความนา เชื่อถือของ เวบ็ ไซต 25. นักเรียนระบุไดอยางมีเหตผุ ลวา แหลง ขอมูลทัง้ หลาย เชน เว็บไซต วารสาร หนังสือ เหมาะสมกับจุดประสงคของงานหรือไม 26. นักเรยี นตรวจสอบมุมมองท่ีพบในแตละแหลง ขอมูลกบั แหลงขอ มลู อ่ืนท่ีมคี วาม ใกลเคยี ง 27. นกั เรียนใชป ญ ญาในการประเมิน วิเคราะห และสังเคราะหสารสนเทศ 28. นักเรยี นมคี วามสนใจ ฝก ใฝคน ควา อยอู ยางสมำ่ เสมอ และมีใจเท่ียงธรรมเพือ่ ให สามารถประเมนิ สารสนเทศไดอ ยางมีประสิทธิภาพ ทักษะการใชส ารสนเทศ 29. นักเรยี นเขา ใจในประเด็นทางเศรษฐกจิ สังคม วัฒนธรรม และกฎหมายในการใช สารสนเทศ 30. นักเรียนใชสารสนเทศอยา งมีคณุ ธรรมและจรยิ ธรรม 31. นักเรยี นบรู ณาการขอมลู อยา งมีจรยิ ธรรมและถูกตองตามกฎหมาย 32. นักเรียนใชขอมูลไดอยา งถกู ตองและไมล ะเมดิ ลิขสิทธข์ิ องผอู ื่น 33. นักเรียนสามารถนำเสนอและสอื่ สารสารสนเทศไปยังบุคคลอืน่ ๆ 34. นักเรยี นสามารถใชขอมูลไดอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพเพื่อบรรลุวตั ถปุ ระสงคเฉพาะ 35. นกั เรยี นคำนงึ ถึงผลกระทบของการลำเอยี งในการแปลความของขอมลู 36. นกั เรยี นตระหนักถึงขอ เสยี ของการมอี คติ การหลอกลวง หรอื การเปลี่ยนแปลงขอ มูล 37. นกั เรียนตระหนักถงึ ขอเสยี การนำเสนอมมุ มอง ความคดิ เห็น และทศั นคตเิ พยี งดา น เดยี ว

92 2) ทบทวนหลักการ / แนวคิด / เทคนิค / วิธีการ / กิจกรรมทีเ่ ปนทางเลือกที่หลากหลายเพ่อื การพัฒนาทกั ษะการรสู ารสนเทศ Bristol.ac.uk (n.d.) 1. จดจำและเช่ือมตอ ความตองการของขอ มูล (recognise and articulate a need for information) 2. แยกแยะวธิ กี ารคนควา เกย่ี วกับขอมูลท่ีตองการ (distinguish ways in which the information need may be addressed) 3. สรางวธิ กี ารในการระบุตำแหนงของขอ มูล (construct strategies for locating information) 4. ระบุตำแหนงและเขาถงึ ขอมูล (locate and access information) 5. เปรียบเทียบและประเมินขอ มูลท่ีไดรบั จากแหลง ขอมลู ทแี่ ตกตางกัน (compare and evaluate information obtained from different sources) 6. ใชข อ มลู อยา งเหมาะสมและมีจริยธรรม (use information appropriately and ethically) Capstone Press Initials (2007) 1. การวางแผนการศึกษาหรือตั้งคำถาม (planning research or posing a question) 2. การจดั การการคน ควา หาคำตอบ (organizing a way to search for the answer) 3. การหาแหลงขอมูล (finding resources) 4. การประเมินคา แหลงขอมูลและคิดวเิ คราะหถ ึงขอมลู เหลาน้ัน (evaluating the resources and thinking critically about them) 5. นำเสนอขอมลู ที่ไดศ กึ ษาอยางมีความหมาย (Expressing the information learned in meaningful ways) Association of College and Research Libraries (ACRL) (2000) 1. ความตระหนักรูของบุคคลในการเกยี่ วของกบั โลกดจิ ิตอล (awareness of how you engage with the digital world) 2. ความตระหนักรูของการแปลความหมายของขอมูลทค่ี น พบไดอยางไร (how you find meaning in the information you discover) 3. ความตระหนักรูการเชือ่ มตอขอมูลทต่ี องการไดอยา งไร (how to articulate what kind of information you require) 4. ความตระหนักรูการใชขอมลู อยางมีจริยธรรม (how to use information ethically) 5. ความตระหนักรกู ารเขา ใจบทบาทหนาท่ีของผูรสู ารสานเทศในการสื่อสารในสาขางานน้ี (understand the role you can play in the communication in your profession) 6. ความตระหนักรูการประเมินความนา เชื่อถือและความเปนทางการของขอมลู (how you evaluate information for credibility and authority)

93 Bennett (2018) 1. เสรมิ ทักษะการรสู ารสนเทศของนักเรียนใหมากข้นึ (Strengthen Your Students’ Information Literacy) 2. คนหาฐานขอ มูลทด่ี ที ่ีสุดสำหรับหอ งสมุดโรงเรียนของคณุ (Discover the Best Informational Databases for Your School Library) 3. เสรมิ กระบวนการการทำวิจัยและทเี่ กี่ยวของ (Strengthen the Research Process and Beyond) 4. ระบุ “ขา วปลอม” โดยชวยใหน กั เรยี นไดแ ยกแยะส่ือออนไลนที่ไมจ ริงได (Address “Fake News” – Help Your Students Recognize Digital Deception) 5. สนบั สนุนการเปน พลเมืองในยคุ ดิจติ อลและการใชสารสนเทศอยางมีวิจารณญาณ (Promote Digital Citizenship and Ethical Information Use) 6. สงเสรมิ และสนับสนนุ การจดั การเรยี นการสอนที่หลากหลายในหอ งเรียน (Enhance Your Support for Differentiated Instruction in the Classroom) 7. สรางระบบสารสนเทศดิจิตอลในโปรแกรมหองสมดุ ของโรงเรียนที่เปน รปู แบบของ ตนเอง (Personalize Digital Literacy in Your School Library Program) 8. จดั โปรแกรมของหองสมุดใหพรอ มรับการใชงานในอนาคต (Make Your Library Program “Future Ready”) 9. ใชเครอ่ื งมือเทคโนโลยีท่ีดที ส่ี ุดในการเสรมิ พละกำลังใหนักเรยี นใชส ารสนเทศและส่ือ อยางมปี ระสิทธภิ าพ (Utilize the Best Tech Tools for Strengthening Students Information and Media Literacy) 10. ไดร บั คมู ือทค่ี รอบคลมุ การใชแหลงขอมูลสารสนเทศ (Receive a Comprehensive Information Literacy Resource Handbook) Lib Ku Edu (n.d.) 1. นักเรียนไดรับการเตรยี มพรอมใหเปน นักคดิ อยางมวี จิ ารณญาณ เปน ผบู ริโภคขอมลู สารสนเทศ และ เรียนรูไดตลอดชวี ิตผา นการบรู ณาการการรูสารสนเทศ การวจิ ยั และ ทักษะการคิดวิเคราะห ลงในหลักสตู ร (Students prepared as critical thinkers, consumers of information and lifelong learners through integration of information literacy, research and critical thinking skills into the curriculum.) 2. เพิม่ พันธมติ รและพฒั นาชอ งทางในดา นความรว มมือดานการสอนและการบูรณาการ การรูสารสนเทศลงในหลกั สูตร แผนงาน และฝา ยงานวชิ าการ (Increased partnerships and improved channels for instructional collaboration and integration of information literacy into courses, programs and academic departments.) 3. ไดห ลักสตู รการศึกษาและงานทีน่ ำกลับมาเรียนรูใหมโดยเขาถึงไดจ ากคลังขอมลู ท่ี แบงปนรวมกนั และเชือ่ มโยงกับระบบทีม่ ีอยู

94 (Reusable teaching modules and assignments accessed from a shared repository and embedded within existing systems, such as Blackboard and LibGuides.) 4. นกั เรยี นทเี่ ขามาใหมมีทักษะการรูสารสนเทศมากขึน้ ผานการกระจายรากฐานการ เรียนรตู ้ังแตร ะดับปฐมวยั จนถึงระดบั การศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน (Incoming students with strengthened information literacy skills through expanded K-12 outreach programming.) 5. สรางความตระหนักและการใชแ หลง ขอมูลสารสนเทศในการสอนและการเรียนรทู ว่ั ท้ัง สถาบนั (Expanded awareness and use of information resources in teaching and learning campus-wide.) Caldwell (n.d.) ตอนท่ี 1 ลกั ษณะของกิจกรรมทป่ี ระสบความสำเรจ็ (Successful Assignments) 1. เกย่ี วขอ งกบั เนื้อหาวชิ าและนักศึกษาไดร ับความรูเพิม่ เติม (Are Relevant to the Course, and Provide Enriching Material for Students) 2. กระตุน นักศกึ ษาใหคิดเกีย่ วกับประเภทของขอมลู ที่พวกเขาตอ งการ (เก่ยี วกับ ขอเท็จจริง, ขอมลู เบ้ืองหลัง, การประเมนิ ผล) และรปู แบบขอ มูลไหนท่ีพวกเขาตอ งไป คนหา (Encourage Students to think about The Type of Information they need (Factual, Background, Evaluative), and the form in which they're Most Likely to find it) 3. มกี ารคน ควา ขอมลู โดยใชเ คร่ืองมือเชน ดชั น,ี รายการหนังสอื บทความ, ฐานขอมูล หรือ เว็บไซตสำหรบั การคน ควา (Include Retrieval of Information Through some finding Tool Such as an Index, Catalog, Database or Search Engine) 4. ใหนกั ศึกษาคนควาขอมูลอยางมีวิจารณญาณ โดยประเมนิ ขอ มลู เปรยี บเทยี บขอมูลกับ ขอมูลอนื่ ๆ สงั เคราะหขอมลู จากหลาย ๆ แหลง ขอมลู คนหาขอมูลทส่ี ำคัญเทาทจ่ี ะหา ได (Ask Students to Look at Information Critically -- to Evaluate It, to Compare it with Other Information, to Synthesize Information from Different Sources, to Identify the most Crucial Pieces of Information Available) ตอนท่ี 2 ส่ิงที่ตอ งถามตวั เองเม่ือตอ งการ ใหงานกบั นกั ศึกษา (Questions to ask when Designing Assignments) 1. งานทมี่ อบหมายมสี วนชวยในการบรรลุวัตถุประสงคของรายวิชาหรอื ไม (Does this Assignment help to Achieve the Learning Goals of the Course?) 2. ทกั ษะหลักของการทำวจิ ัยดานไหนทมี่ ีอยใู นงานนี้ และมวี ธิ ีการอยา งไร (What Core Research Skill is being Addressed in this Assignment, and how?)

95 3. งานท่มี อบหมายนี้ไดบูรณาการเขา กับรายวิชา พรอมท้ังเปนเครื่องมือในการทำงานอนื่ ๆ ในรายวชิ านีห้ รือไม (Is this Assignment Integrated into the Course, Providing Material to be used in other Work Within the Course?) 4. งานนจ้ี ะชว ยใหนกั ศึกษาไดเ พิ่มพนู เคร่ืองมือในการศึกษาหรือไม (Will this Assignment Serve to bring in Enriching Material for the Students?) 5. งานน้ีชวยกระตนุ ใหน ักศึกษารูหรือไมว า พวกเขาตองการขอมูลประเภทไหน (ขอ เท็จจริง, ขอมลู เบื้องหลัง, การประเมนิ คา ) และรปู แบบที่พวกเขาตอ งไปคนหา หรอื ไม (Does this Assignment Encourage my Students to think About the type of Information they need (Factual, Background, Evaluative), and the form in which they're most Likely to find it?) 6. งานนช้ี วยใหนกั ศึกษาแยกแหลง ขอมูลแตละชนิดออกจากกันไดหรือไม เชน บทความ จากนิตยสาร, หนังสอื , งานเขียนวชิ าการ, เวบ็ ไซตสว นบคุ คล, และอ่ืน ๆ (Does this Assignment help my Students Distinguish Among Various Types of Information Sources: Magazine Articles, Books, Academic or Research Journals, Personal Web Sites, Etc?) 7. งานนี้ไดร ว มถึงการคน ควา ขอมลู จากเครื่องมือที่ใชในการชว ยการคน หาหลัก ๆ หรอื ไม เชน ดชั นี, รายการหนงั สอื , ฐานขอมูล หรือ เว็บไซตคน ควา (Does this Assignment Include Retrieval of Information Through some Major Finding Tool Such as an Index, Catalog, Database or Search Engine?) 8. งานนเ้ี ปนการฝกปฏิบัติทมี่ ปี ระโยชนใ นวิธีการใชเคร่ืองมอื ในการคน ควา กบั งานอนื่ ๆ ดว ยไดหรือไม (Does this Assignment Provide Meaningful Practice in using Tools in ways that Might be helpful in other Contexts?) 9. งานนี้ไดใหนกั ศึกษาคนควา ขอมลู อยา งมวี ิจารณญาณหรือไม มีการประเมนิ เปรยี บเทยี บกับขอ มลู อนื่ ๆ สังเคราะหขอ มลู จากหลาย ๆ แหลง ระบุเลอื กขอ มลู ที่ สำคัญทีส่ ุดที่สามารถคน ความาได (Does this Assignment ask Students to look at Information Critically -- to Evaluate it, to Compare it with other Information, to Synthesize Information from Different Sources, to Identify the most Crucial Pieces of Information Available?) 10. งานน้ไี ดออกมาใหน ักศึกษาสามารถทำงานจนประสบความสำเรจ็ ไดใ ชห รือไม ปญ หา และอปุ สรรคของงานมปี ระโยชนแ ละสามารถทำจนประสบความสำเรจ็ ไดใชหรอื ไม (Is this Assignment Designed so that Student Success is Feasible? Are the Likely Obstacles, However Salutary, also Surmountable?)

96 3) ทบทวนโมเดลขั้นตอนทางเลือกที่หลากหลายเพื่อการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศจากนานา ทศั นะเชิงวชิ าการ Lib Guides (n.d.) 1. อธบิ ายการทำวิจัยที่ใหกบั นักศกึ ษารวมทง้ั วธิ กี ารทำ (Define research as it applies to the assignment or discipline.) 2. แบง งานวิจยั ใหท ำเปน ขัน้ ๆ (Break the research assignment into manageable parts.) 3. ทบทวนเกณฑในการประเมนิ คาแหลงของขอมลู (Review criteria for evaluating sources.) 4. ทบทวนเกยี่ วกับการคดั ลอกผลงานผอู ่นื ผลกระทบ และการเหลกี เลี่ยงการกระทำ ดังกลาว (Discuss plagiarism, its consequences, and how to avoid it.) 5. อธบิ ายการประเมนิ การใหคะแนนงานวิจยั (Explain how research will be evaluated.) 6. แนะนำใหน ักศึกษาปรกึ ษาบรรณารกั ษ (Encourage students to consult a librarian.) 7. จดั ทำปา ยเพื่อใหขอมูลการคนควา วจิ ยั ในหองสมุดหรือขอขอมูลดังกลา วจาก บรรณารกั ษ (Embed a library research guide in Blackboard, or request one from your librarian.) 8. แนะนำการคนควา แหลง ขอ มูลเฉพาะทางในหองสมดุ ตามลำดบั ชอื่ (Suggest specific library databases or resources by name.) 9. ถาเปน ไปได ใหม อบหมายนักศกึ ษาใหห าขอมลู จากหลายแหลง ในหองสมดุ (If appropriate, direct students to a variety of library resources.) 10. ประสานกับบรรณารกั ษเก่ยี วกบั งานวิจยั ทนี่ ักศึกษาไดร บั (Collaborate with a librarian on a research assignment.) Steinberg 1. บูรณาการการรสู ารสนเทศลงในหลักสูตร (Integrating information literacy into the syllabus.) 2. กระตนุ ใหน ักเรยี นเกบ็ ขอ มูลที่ตัวเองคน หารวมถงึ คลังขอ มูลทพ่ี วกเขาใช คำท่ีพวกเขาใช คนหา และคำไหนท่ีใชคนหาแลวไดข อมลู ทดี่ ีและคำไหนทีใ่ ชแ ลว ไมไดผ ล (Insisting that students keep a search journal, including the databases they used, terms they searched, and which terms generated good results and which terms did not.) 3. สอนนักศึกษาเกีย่ วกบั การคัดลอกผลงานและจริยธรรมท่เี กี่ยวของ (Educating students on plagiarism and the ethics surrounding it.) 4. ตัง้ กฎเกณฑก ารคดั ลอกผลงานอยางเขมงวด (Implementing strict plagiarism standards.)

97 5. ใหนกั ศึกษาใชขอมลู จากแหลงขอมูลทห่ี ลากหลาย (Requiring students to use several different types of sources.) Ebsco (n.d.) 1. บอกความตอ งการ (Identify) สามารถบอกความตองการของการคน ควาและตดั สินใจวา ตองการขอมลู อะไร บอกคำถามท่ตี องการคำตอบได และเขาใจวา คำถามเหลา น้นั อาจ เปลย่ี นแปลงไดตามกาลเวลา 2. คนหา (Locate) สามารถคนหาแหลงขอ มูลทเี่ กยี่ วของและนา เชอ่ื ถอื ได 3. ประเมินคา (Evaluate) สามารถประเมินคาขอมูลที่คนหาและวเิ คราะหขอมลู เหลา นน้ั 4. สงั เคราะหขอมูล (Synthesize) สามารถสังเคราะหขอมูล รวบรวมขอ มูลเขา ดว ยกนั เปน ความรู และประยุกตใ ชต ามความตองการขอมูลแรกเร่มิ 5. นำเสนอ (Present) สามารถนำเสนอขอมูลทต่ี องการใหมใ นวธิ ีการท่ผี อู ื่นเขาใจได 6. แปลความ (Translate) สามารถแปลความขอมลู ใหมน ้แี ละผลการคน ควาเปน ขอกำหนด หรอื วธิ ีการใหม ๆ LibGuide Team (2017) 1. กำหนดปญ หาและขอบเขตของงาน (Task Definition) 2. กำหนดกลยุทธใ นการคน ควา ขอมูล (Information Seeking Strategies) 3. กำหนดแหลงขอมูลและเขาถึงแหลง ขอมูลได( Location + Access) 4. การนำสารสนเทศไปใช (Use of information) 5. สังเคราะหขอมูล (รวบรวมขอมลู ท่กี ระจัดกระจายเขาดวยกัน) (Synthesis) 6. ประเมนิ ผล (Evaluation) Prezi (2020) 1. ระบุขอมูลทตี่ องการขนั้ พนื้ ฐานและสว นอนื่ ท่เี ปนไปได (Determining the nature and extent of the information needed.) 2. เขาถงึ ขอมูลทต่ี องการไดอยางมีประสทิ ธิภาพและประสิทธิผล (Accessing needed information effectively and efficiently.) 3. ประเมนิ คาขอมูลและแหลง ท่ีมาอยา งมีวจิ ารณญาณและคัดเลอื กขอมลู เพ่ือสรา งเปนองค ความรใู หมแ ละเปน ระบบที่มีประโยชน (Evaluating information and its source critically and incorporating selected information into one's knowledge base and value system.) 4. ใชข อ มูลไดอยา งมีประสิทธภิ าพเพื่อใหบรรลุเปา ประสงคทีไ่ ดตง้ั ไว (Using information effectively to accomplish a specific purpose.) 5. เขาใจความหลากหลายของสภาวะเศรษฐกิจ กฎหมาย และปญหาสงั คมรอบตวั ในการใช ขอมูลและการเขาถึงขอมูล ใชข อมลู นัน้ อยา งมีจริยธรรมและถูกกฎหมาย (Understanding many of the economic, legal, and social issues surrounding the use of information and accessing and using information ethically and legally.)

98 Zook (2018) 1. อธิบายความหมายของการรูสารสนเทศ (Define Information Literacy) 2. การยกตวั อยางขอมลู สารสนเทศทีเ่ ชือ่ ถือไดแ ละขอมูลสารสนเทศที่ไมน า เชอ่ื ถือ (Show Examples of Trustworthy and Untrustworthy Information) 3. ระบุใหช ดั เจนวา อะไรทำใหแหลงขอ มูลออนไลนน้นั เช่ือถือได (Define What Makes an Online Source Trustworthy) 4. กระตุน ใหเ กดิ การคิดอยา งมวี จิ ารณญาณ (Encourage Critical Thinking) 5. สอนนักเรียนเกี่ยวกับทกั ษะแหงศตวรรษ 21 อื่น ๆ (Introduce Other 21st Century Skills) หมายเหตุ เมื่อทานดำเนินการพัฒนาทักษะการรูสารสนเทศ ครบตามระยะเวลาที่กำหนดแลว ขอความกรุณาทานโปรดตอบแบบประเมินผลการปฏิบัติ และสะทอนผลการปฏิบตั ิ จาก Google Form ตามลิงคหรอื QR Code ดา นลา งน้ีดวย จกั ขอบพระคุณยิง่ ************************************* แบบสอบถาม โครงการพฒั นาครูผูสอนเพอื่ พฒั นาทักษะการรูสารสนเทศใหก ับนักเรยี น https://bit.ly/2QPTqRc QR CODE