pp2

บทเรยี นคอมพวิ เตอรช์ ว่ ยสอนเรอ่ื ง การสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี 6 โดย นางสาวนายา เกตแุ พร คลกิ เขา้ สบู้ ทเรยี น

ลงทะเบยี นเรยี น ชอ่ื สกลุ ตกลง

คานา บทเรยี นคอมพวิ เตอรช์ ว่ ยสอนนเี้ ป็ นสว่ นหนง่ึ ของวชิ า นวตั ธรรมซง่ึ จดั ทาโดยนกั ศกึ ษาป.บณั ฑติ โดยมีวตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ใหผ้ เู้ รยี นไดส้ ามารถ อธบิ ายความหมายและความสาคญั ของการสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทรไ์ ด้และ อภปิ รายและวเิ คราะหก์ ารสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร์ไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ งพรอ้ มทงั้ เห็นคณุ คา่ และตระหนกั ในความสาคญั ของการสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ผจู้ ดั ทาหวงั วา่ บทเรยี นนจี้ ะเป็ นประโยชนก์ บั ผทู้ ี่ศกึ ษา หรอื นกั เรยี น นกั ศกึ ษา ทก่ี าลงั หาขอ้ มลู เรอ่ื งนอี้ ยู่หากมขี อ้ แนะนาหรอื ขอ้ ผดิ พลาดประการใด ผจู้ ดั ทาขอนอ้ มรบั ไวแ้ ละขออภยั มา ณ ทนี่ ดี้ ว้ ย

วตั ถปุ ระสงค์ 1. อธบิ ายความหมายและความสาคญั ของการสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร์ได้ (K) 2. เห็นคณุ คา่ และตระหนกั ในความสาคญั ของการสถาปนากรงุรตั นโกสนิ ทร์ (A) 3. อภปิ รายและวเิ คราะหก์ ารสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทรไ์ ดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง (P)

คาแนะนาการใชง้ าน

เมนหู ลกั คานา วตั ถปุ ระสงค์ เมนเู นอ้ื หาคาแนะนาการใชง้ าน ผลการทาแบบฝึ กหดั แบบฝึ กหดั แหลง่ การเรยี นรู้ ผจู้ ดั ทา

เมนเู นอื้ หา การสถาปนาพระราชวงศจ์ กั รี การสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ชอ่ื เต็มเมอื งหลวง สาเหตกุ ารยา้ ยราชธานจี ากกรงุ ธนบรุ ี การกาหนดผงั เมอื งเหตผุ ลของการเลอื กทาเลทต่ี ง้ั ฝ่งั ตะวนั ออกของ แมน่ า้ เจา้ พระยา ปจั จยั ทเี่ สรมิ สรา้ งความเจรญิ มน่ั คงของกรงุ รตั นโกสนิ ทร์

การสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร์ เมอ่ื ถงึ ปลายรชั สมยั สมเด็จพระเจา้ ตากสนิ มหาราช ราวปี พ.ศ.๒๓๒๔ ขณะสมเด็จเจา้ พระยามหากษตั รยิ ศ์ กึ กาลงั ไปราชการทพั อยทู่ เ่ี ขมร(กมั พชู า) ไดเ้ กดิ เหตกุ ารณ์จลาจลขน้ึ ในกรงุ ธนบรุ ี เกดิ ความขดั แยง้ กนัอยา่ งรนุ แรง ระหวา่ งฝ่ ายกบฏทต่ี อ้ งการควบคมุ องคส์ มเด็จพระเจา้ ตากสนิมหาราช แลว้ ออกวา่ ราชการแทน กบั ฝ่ ายตอ่ ตา้ นกบฏ กอ่ ความเดอื ดรอ้ นใหแ้ กป่ ระชาชนอยา่ งมาก สมเด็จเจา้ พระยามหากษตั รยิ ศ์ กึ จงึ ยกทพั กลบักรงุ ธนบรุ ที นั ที และปราบปรามฝ่ ายกบฏไดส้ าเร็จ เมอื่ ปราบปรามฝ่ ายกบฏไดส้ าเร็จแลว้ ราษฎรและขา้ ราชการจงึ ไดอ้ ญั เชญิ พระองคป์ ราบดาภเิ ษกขน้ึเป็ นพระมหากษตั รยิ ์ ทรงพระนามวา่ “พระบาทสมเด็จพระรามาธบิ ดศี รสี นิ ธรมหาจกั รบี รมนาถพระพทุ ธยอดฟ้ าจฬุ าโลก” เมอื่ วนั ที่ ๑๐ มถิ นุ ายน พ.ศ.๒๓๒๕ นบั เป็ นองคป์ ฐมกษตั รยิ แ์ หง่ ราชวงศจ์ กั รี

การสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร์ พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้ าจุฬาโลกมหาราช

การสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร(์ ตอ่ )การสถาปนาพระราชวงศจ์ กั รี-สมเด็จพระยามหากษัตรยิ ศ์ กึ แมท่ ัพใหญข่ องกรงุธนบรุ เี ป็ นผแู ้ กไ้ ขสถานการณ์ความไมส่ งบจากกรณีกบฏพระยาสรรคต์ อนสมัยปลายรัชกาลของสมเด็จพระเจา้ กรงุ ธนบรุ ี-เมอ่ื สน้ิ รัชกาลสมเด็จพระเจา้ ตากสนิ ฯ เหลา่ ขนุ นางขา้ ราชการไดอ้ ญั เชญิ สมเด็จพระยามหากษัตรยิ ศ์ กึ ขนึ้ครองราชยเ์ ป็ นปฐมกษัตรยิ แ์ หง่ ราชวงศจ์ ักรี เมอื่ วนั ที่ 6เมษายน พ.ศ.2325 ทรงพระนามวา่ พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้าจฬุ าโลก-หลงั จากทพ่ี ระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจฬุ าโลกมหาราชขนึ้ ครองราชสมบัตแิ ลว้ ทรงมพี ระราชวนิ จิ ฉัยวา่ กรงุ ธนบรุ ไี มเ่ หมาะทจี่ ะเป็ นราชธานสี บื ไป

การสถาปนากรรุ ตั นโกสนิ ทร(์ ตอ่ )ชอ่ื เต็มเมอื งหลวง ราชธานใี หมท่ พ่ี ระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้ าจฬุ าโลกมหาราช โปรดฯใหส้ รา้ งขนึ้ ไดท้ าพธิ ยี กเสาหลกั เมอื งเมอื่ วนั ท่ี 21 เมษายน พ.ศ.2325 การสรา้ งราชธานใี หมน่ โี้ ปรดฯใหส้ รา้ งเลยี นแบบกรงุ ศรอี ยธุ ยา ชอ่ื เต็มของเมอื งหลวงของเรา คอื กรงุ เทพมหานคร อมร รตั นโกสนิ ทร์ มหนิ ทรายธุ ยา มหาดลิ ก ภพนพรตั น์ ราชธานบี รุ รี มย์ อดุ มราช นเิ วศนม์ หาสถาน อมรพมิ าน อวตารสถติ สกั กทตั ตยิ วษิ ณุกรรมประสทิ ธิ์

การสถาปนากรรุ ตั นโกสนิ ทร(์ ตอ่ )การสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทรเ์ ป็ นราชธานี•พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้าจฬุ าโลกมหาราช (รัชกาลท1ี่ ) โปรดให ้ยา้ ยราชธานจี ากกรงุ ธนบรุ ไี ปยังทแี่ หง่ ใหมซ่ ง่ึ อยคู่ นละฝ่ังของแมน่ ้าเจา้ พระยา เมอื่ พ.ศ.2325 ตอ่ มาไดพ้ ระราชทานนามวา่ กรงุ รัตนโกสนิ ทร์หรอื กรงุ เทพฯ ในปัจจบุ นั•ความไมเ่ หมาะสมเป็ นราชธานขี องกรุงธนบรุ (ี ฝั่งตะวนั ตกของแมน่ ้าเจา้ พระยา)

การสถาปนากรรุ ตั นโกสนิ ทร(์ ตอ่ )กรงุ รตั นโกสนิ ทรใ์ นสมยั พระพุทธยอดฟ้ าจฬุ าโลกมหาราช

การสถาปนากรงุ รตั นโกสนิ ทร(์ ตอ่ )สาเหตกุ ารยา้ ยราชธานจี ากกรงุ ธนบรุ ี 1. พระราชวงั เดมิ ในกรงุ ธนบรุ มี วี ดั ขนาบ 2 ขา้ ง จงึ ยากแก่การขยายพระราชวงั 2. ความไมเ่ หมาะสมทางดา้ นภมู ปิ ระเทศ 3. กรงุ ธนบรุ ไี มเ่ หมาะแกย่ ทุ ธศาสตร์ เพราะเป็ นเมอื งอกแตก 4. ความสามารถในการขยายราชธานใี หม่ เนอื่ งจากเป็ นทอ้ งทงุ่ โลง่ จงึ สามารถขยายเมอื งออกไปไดง้ า่ ย

การสถาปนากรงุ รัตนโกสนิ ทร(์ ตอ่ ) แผนผงั ราชธานเี ดมิ

การสถาปนากรงุ รัตนโกสนิ ทร(์ ตอ่ ) เหตผุ ลของการเลอื กทาเลทต่ี งั้ ฝ่งั ตะวนั ออกของแมน่ า้ เจา้ พระยา 1. ทางฝ่งั กรงุ เทพฯเป็ นทชี่ ยั ภมู เิ หมาะสมเพราะเป็ นหวั แหลมถา้ สรา้ งเมอื งแตเ่ พยี ง ฟากเดยี ว จะได้แมน่ า้ ใหญเ่ ป็ นคเู มอื งทงั้ ดา้ นตะวนั ตกและดา้ นใต้ เพยี งแตข่ ดุ คลองเป็ นคูเมอื งแตด่ า้ นเหนอื และดา้ นตะวนั ออกเทา่ นน้ั ถงึ แมว้ า่ ขา้ ศกึ จะเขา้ มาโจมตกี ็พอตอ่ สไู้ ด้ 2. เนอื่ งดว้ ยทางฝ่งั ตะวนั ออกนี้ พน้ื ทนี่ อกคเู มอื งเดมิ เป็ นพน้ื ทล่ี มุ่ ทเี่ กดิ จากการตนื้ เขนิ ของทะเล ขา้ ศกึ จะยกทพั มาทางนคี้ งทาไดย้ าก ฉะนนั้ การป้ องกนั พระนครจะไดม้ งุ่ ป้ องกนั เพยี ง ฝ่งั ตะวนั ตกแตเ่ พยี งดา้ นเดยี ว 3. ฝ่งั ตะวนั ออกเป็ นพนื้ ทใี่ หม่ สนั นษิ ฐานวา่ ชมุ ชนใหญใ่ นขณะนน้ั คงจะมแี ต่ชาวจนี ทเ่ี กาะกลมุ่ กนัอยจู่ งึ สามารถขยายออกไปไดอ้ ยา่ งกวา้ งขวาง และขยายเมอื งไดเ้ รอ่ื ยๆ

การสถาปนากรงุ รัตนโกสนิ ทร(์ ตอ่ ) ทม่ี า : ดร.ประเสรฐิ วทิ ยารัฐและคณะ,หนังสอื เรยี น ส306 ประเทศของ เรา 4 สมบรู ณ์แบบ, (กรงุ เทพฯ : วฒั นาพานชิ ,2542)

การสถาปนากรงุ รัตนโกสนิ ทร(์ ตอ่ )การกาหนดผงั เมอื งกาหนดผงั เมอื งเป็ น 3 สว่ น ดงั นี้ 1 สว่ นทเ่ี ป็ นบรเิ วณพระบรมมหาราชวงั วงั หนา้ วดั พระศรรี ตั นศาสดาราม (วดั พระแกว้ ) ทงุ่ พระเมรุ และสถานทส่ี าคญั อนื่ ๆ มอี าณาบรเิ วณตงั้ แตร่ มิฝ่งั แมน่ า้ เจา้ พระยามาจนถงึ คเู มอื งเดมิ 2.สว่ นทเี่ ป็ นบรเิ วณทอ่ี ยอู่ าศยั ภายในกาแพงเมอื ง เรมิ่ ตง้ั แตค่ เู มอื งเดมิไปทาง ทศิ ตะวนั ออก จนจดคเู มอื งทข่ี ดุ ใหมห่ รอื คลองรอบกรงุ เชอ่ื มคเู มอื งเกา่ กบั คเู มอื งใหมต่ ดิ ตอ่ ถงึ กนั ตามแนวคลองรอบกรงุ น้ี ทรงสรา้ งกาแพงเมอื งประตเู มอื ง และป้ อมปราการขนึ้ โดยรอบ นอกจากนย้ี งั โปรดใหส้ รา้ งถนนสะพาน และสถานทอี่ น่ื ๆ ทจี่ าเป็ น ราษฎรทอ่ี าศยั อยใู่ นสว่ นนปี้ ระกอบอาชพีคา้ ขายเป็ นหลกั 3.สว่ นทเี่ ป็ นบรเิ วณทอี่ ยอู่ าศยั นอกกาแพงเมอื ง มบี า้ นเรอื นตง้ั อยรู่ มิคลองรอบกรงุ กระจายกนั ออกไป คลองสาคญั ทโ่ี ปรดใหข้ ดุ ขน้ึ คอื คลองมหานาค ราษฎรในสว่ นนปี้ ระกอบอาชพี การเกษตร และผลติ สนิ คา้ อตุ สาหกรรมทางชา่ งประเภทตา่ ง ๆ“

การสถาปนากรงุ รัตนโกสนิ ทร(์ ตอ่ )การสรา้ งพระนครมี 2 ระยะคอืการสรา้ งพระนครใหมไ่ ดเ้ รม่ิ ในปี พทุ ธศกั ราช ๒๓๒๖ เนอ่ื งจากอยใู่ นระยะเวลาที่ระแวงวา่ จะมขี า้ ศกึ พมา่ มาโจมตพี ระนครอกี การสรา้ งพระนครจงึ ทาเป็ น ๒ ระยะคอืระยะท1ี่ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหร้ กั ษากรงุ ธนบรุ เี ป็ นทมี่ น่ั เป็ นแตย่ า้ ยพระราชวงั และสถานทสี่ าคญั ตา่ งๆ ของทางราชการมาตง้ั ทพ่ี ระนครฝ่งัตะวนั ออก

การสถาปนากรงุ รัตนโกสนิ ทร(์ ตอ่ )ระยะท่ี 2 ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหร้ อ้ื กาแพงกรงุ ธนบรุ ีทางฝ่งั ตะวนั ตกเสยี คงรกั ษาแตท่ รี่ มิ แมน่ า้ เป็ นเขอื่ นหนา้ พระนครทส่ี รา้ งใหม่ และใหร้ อ้ื พระราชวงั สมเด็จพระเจา้ กรงุ ธนบรุ ีลงกงึ่ หนง่ึ คงเหลอื แตก่ าแพงสกดั ชน้ั ใน เรยี กวา่ พระราชวงัเดมิ แลว้ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหใ้ ชเ้ ป็ นทป่ี ระทบั ของพระราชวงศผ์ ใู้ หญแ่ หง่ ราชวงศจ์ กั รี (จนถงึ รชั สมยัพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาจฬุ าลงกรณ์ พระจลุ จอมเกลา้เจา้ อยหู่ วั จงึ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหเ้ ป็ นทต่ี ง้ั ของโรงเรยี นนายเรอื ตอ่ มาเมอ่ื โรงเรยี นนายเรอื ยา้ ยไปอยทู่ ป่ี ากนา้จงั หวดั สมทุ รปราการ จงึ ไดใ้ ชเ้ ป็ นทตี่ งั้ ของกองบญั ชาการทหารเรอื สบื มาจนปจั จบุ นั )

การสถาปนากรงุ รัตนโกสนิ ทร(์ ตอ่ )ปจั จยั ทเี่ สรมิ สรา้ งความเจรญิ มน่ั คงของกรงุ รตั นโกสนิ ทร์1. ชยั ภมู อิ นั เหมาะสมดา้ นภมู ศิ าสตร์ ความอดุ มสมบรู ณ์ทางทรพั ยากรธรรมชาติ กรงุ รตั นโกสนิ ทรม์ พี น้ื ทร่ี าบกวา้ งขวางและอดุ มสมบรู ณ์ดว้ ยแหลง่ นา้ ทางธรรมชาติ ซง่ึ เออ้ื ตอ่ การเพาะปลกู โดยเฉพาะขา้ ว ทาเล ทต่ี ง้ั ของอาณาจกั รเออ้ื อานวยตอ่ การตดิ ตอ่ คา้ ขายกบั นานาชาติ คอื เป็ นศนู ยก์ ลางในภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ สามารถเดนิ ทาง ตดิ ตอ่ กบั รฐั ตา่ งๆได้ และสามารถใชเ้ สน้ ทางทะเลเดนิ ทางไปคา้ ขายกบั รฐั ตา่ งๆ2. ความมน่ั คงของสถาบนั พระมหากษตั รยิ ไ์ ทยในสมยัรตั นโกสนิ ทร์

การสถาปนากรงุ รัตนโกสนิ ทร(์ ตอ่ )

แบบฝึ กหดั1.เพราะเหตใุ ด พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้ าจฬุ าโลกมหาราช จงึ ทรงยา้ ยราชธานจี ากกรงุ ธนบรุ มี าเป็ นกรงุ รตั นโกสนิ ทร์2.กรงุ ธนบรุ มี อี าณาเขตคบั แคบเนอื่ งจากมวี ดั ทส่ี รา้ งขนาบ กรงุ ธนบุรที งั้ 2ขา้ ง คอื วดั แจง้ (วดั อรณุ ราชวราราม) และ วดั ทา้ ยตลาด (วดั โมลโี ลกยาราม)3.การยา้ ยเมอื งหลวงจากฝ่งั ตะวนั ตกของแมน่ า้ เจา้ พระยา มาอยฝู่ ่งัตะวนั ออกของแมน่ า้ เจา้ พระยา ยดึ หลกั การใดเป็ นสาคญั4.กรงุ รตั นโกสนิ ทรม์ คี วามเหมาะสมเป็ นราชธานขี องไทยอยา่ งไรบา้ ง

ผลการทาแบบฝึ กหดั1.เพราะเหตใุ ด พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้ าจฬุ าโลกมหาราช จงึ ทรงยา้ ยราชธานจี ากกรงุ ธนบรุ มี าเป็ นกรงุรตั นโกสนิ ทร:์เพราะเหตใุ ด พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้าจฬุ าโลกมหาราช จงึ ทรงยา้ ยราชธานจี ากกรงุ ธนบรุ มี าเป็ นกรงุ รัตนโกสนิ ทร์ 1.กรงุ ธนบรุ อี ยฝู่ ั่งทอ้ ง คงุ ้ น้า ทาใหต้ ลงิ่ ถกู กดั เซาะ 2. มี แมน่ ้า “ผา่ กลาง” เป็ นเมอื ง “อกแตก” อาจถกู โจมตไี ดง้ า่ ย 3. คบั แคบเนอ่ื งจาก มวี ดั แจง้ - วดั ทา้ ยตลาดขนาบอยู่2.กรงุ ธนบรุ มี อี าณาเขตคบั แคบเนอื่ งจากมวี ดั ทสี่ รา้ งขนาบ กรงุ ธนบรุ ที ง้ั 2 ขา้ ง คอื วดั แจง้ (วดั อรณุ ราชวราราม)และ วดั ทา้ ยตลาด (วดั โมลโี ลกยาราม) :กรงุ ธนบรุ มี อี าณา เขตคบั แคบเนอ่ื งจากมวี ดั ทสี่ รา้ ง ขนาบ กรงุ ธนบรุ ที ัง้ 2 ขา้ ง คอื วัดแจง้ (วัดอรณุ ราชวรา ราม) และ วดัทา้ ยตลาด (วัดโมลโี ลกยาราม) วดั แจง้ (วัดอรณุ ราชวรา ราม) วดั ทา้ ยตลาด (วัดโมลโี ลกยาราม)3.การยา้ ยเมอื งหลวงจากฝ่งั ตะวนั ตกของแมน่ า้ เจา้ พระยา มาอยฝู่ ่งั ตะวนั ออกของแมน่ า้ เจา้ พระยา ยดึ หลกั การใดเป็ นสาคญั :การยา้ ยเมอื งหลวงจากฝั่งตะวนั ตกของแมน่ ้าเจา้ พระยา มาอยฝู่ ่ังตะวนั ออกของแมน่ ้าเจา้ พระยา ยดึ หลกั การใดเป็ นสาคญั 1.ราชธานใี หมม่ ชี ยั ภมู ทิ เ่ี หมาะสม และมี ทาเล ยทุ ธศาสตรท์ สี่ ามารถควบคมุ ไดง้ า่ ย4.กรงุ รตั นโกสนิ ทรม์ คี วามเหมาะสมเป็ นราชธานขี องไทยอยา่ งไรบา้ ง:กรงุ รตั นโกสนิ ทรม์ คี วามเหมาะสมเป็ นราชธานขี องไทยอยา่ งไรบา้ ง 2. มพี นื้ ทก่ี วา้ งสามารถ ขยายเมอื งได ้ 1.ราชธานใี หมม่ ีชยั ภมู ทิ เ่ี หมาะสม

แหลง่ การเรยี นรู ้ กรงุ เทพมหานคร. จากเทศบาลสกู่ รงุ เทพมหานคร2542 หนา้ 36-38. คณะกรรมการจัดงานสมโภชนก์ รงุ รัตนโกสนิ ทร์200 ปี จัดพมิ พเ์ ป็ นทร่ี ะลกึ เนอื่ งในโอกาสสมโภชกรงุรัตนโกสนิ ทร์ 200 ปีพทุ ธศักราช 2525.จดหมายเหตกุ ารณ์อนุรักษ์กรุงรัตนโกสนิ ทร์ กรมศลิ ปากร, 2525 ธวัชทันโตภาส,รศ. หนังสอื เรียนรายวชิ าพ้ืนฐาน หนา้ ท่ีพลเมือง วัฒนธรรม และการดาเนินชีวิตใน สงั คม. กรงุ เทพฯ : สานักพมิ พว์ ฒั นาพานชิ , 2553. วรทพิ ย์ มมี าก และชวี นิ ทร์ ฉายาชวมพลิ ติ . หนา้ ท่ี พระมหากษัตรยิ ท์ รงเป็ นประมขุ . กรงุ เทพฯ : ราไทย เพรส, 2547.

ผจู ้ ัดทานาง สาวนาตยา เกตแุ พรรหสั 59941900511หอ้ ง 5

จบบทเรยี น กลบั เมนหู ลกั ออกจากบทเรยี น