ข้อมูลสารสนเทศทางอุตุนิยมวิทยากับการใช้ประโยชน์

ข้อมูลสารสนเทศ ทางอุตุนิยมวิทยากับ การใช้ประโยชน์

สารบัญ หน้า เรื่อง 1 เครื่องมือที่ใช้ในระบบ 4 พยากรณ์อากาศ 11 สัญลักษณ์บนแผนที่ อากาศผิวพื้น 13 แผนที่อากาศผิวพื้น 15 ร่องมรสุม 16 ประโยชน์ทาง สารสนเทศทาง อุตุนิยมวิทยา บรรณานุกรม

เครื่องมือที่ใช้ในระบบ พยากรณ์อากาศ ▪︎ เครื่องมือตรวจอากาศผิวพื้น ในสถานีตรวจอากาศผิว พื้นแต่ละสถานีจะมีสนาอุตุนิยมวิทยา ซึ่งเป็นที่สำหรับ ตรวจวัดอากาศผิวพื้น โดยเครื่องมือต่าง ๆ เหล่านี้จะ ตรวจวัดสารประกอบอุตุนิยมวิทยา ตามเวลาที่กำหนดไว้ ในแต่ละวัน ซึ่งจะมีเวลาหลักของการตรวจวัด คือเวลา 0000Z (07.00 น.) และเวลา 1200Z (19.00 น.) โดย ในระหว่างเวลาหลักเหล่านี้ อาจมีการตรวจวัดเพิ่มเติม ได้ตามที่กำหนดไว้เพื่อความเหมาะสม 1

เครื่องมือที่ใช้ในระบบ พยากรณ์อากาศ ▪︎ เครื่องมือตรวจอากาศชั้นบน เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของ ลักษณะอากาศ มีความเกี่ยวพันกับการเปลี่ยนแปลงของสภาวะ สารประกอบอุตุนิยมวิทยาในระดับชั้นบน ซึ่งอยู่นอกเหนือจาก ผิวพื้นของโลกด้วย ดังนั้น จึงมีความจำเป็นต้องตรวจวัด สารประกอบอุตุนิยมวิทยาในบรรยากาศด้วยโดยเฉพาะในชั้น โทรโพสเฟียร์ ข้อมูลอุตุนิยมวิทยาที่ตรวจวัดเพื่อการพยากรณ์ อากาศที่ตรวจวัด โดยเครื่องมือตรวจอากาศชั้นบนนี้โดยมากจะ เป็นข้อมูลหลักทาอุตุนิยมวิทยา เช่น อุณหภูมิ ความกด ลมและ ความชื้นอากาศในระดับต่าง ๆ การตรวจวัดข้อมูลเหล่านี้ใช้ เครื่องมือหลักที่เรียกว่า Radiosonde 2

เครื่องมือที่ใช้ในระบบ พยากรณ์อากาศ ▪︎เครื่องมือตรวจอากาศพิเศษ เป็นเครื่องมือที่ใช้สำหรับ ตรวจวัดปรากฏการณ์หรือลักษณะอากาศที่เกิดขึ้นเพื่อ ช่วยเสริมในการวิเคราะห์พยากรณ์อากาศ เครื่องมือ ตรวจอากาศพิเศษเหล่านี้มีหลายอย่าง อาทิ เรดาร์ตรวจ อากาศ ดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา และเครื่องมือสำหรับ ตรวจวัดความสูงของคลื่น แสดงภาพถ่ายดาวเทียมแบบ ต่าง ๆ VI, IR ภาพแสดงตรวจฝนด้วย Radar 3

สัญลักษณ์บนแผนที่อากาศ ผิวพื้น (Top chart) ▪︎เส้นไอโซบาร์ (Isobar) เป็นเส้นที่ลากผ่านบริเวณที่มี ความกดอากาศเท่ากัน เช่น เส้น 1014 หมายความว่า บริเวณที่เส้นเหล่านี้ลากผ่านจะมีความกดอากาศเท่ากัน คือ 1014 มิลลิบาร์ ▪︎ หย่อมความกดอากาศต่ำ(Low Pressure Area) คือ บริเวณที่มีความกดอากาศต่ำกว่าบริเวณใกล้เคียงที่อยู่ รอบๆ ในแผนที่อากาศผิวพื้นแสดงด้วยเส้นความกด อากาศเท่าเป็นวงกลมล้อมรอบบริเวณความกดอากาศต่ำ จะเป็นบริเวณที่มีความกดอากาศต่ำลงจากขอบนอกเข้าสู่ ศูนย์กลาง บริเวณความกดอากาศต่ำนี้จะมีกระแสลมพัด เข้าหาศูนย์กลางในทิศทางทวนเข็มนาฬิกาในซีกโลก เหนือ และในทิศทางตามเข็มนาฬิกาในซีกโลกใต้ การ เคลื่อนไหวของอากาศรอบศูนย์กลางบริเวณความกด อากาศต่ำเช่นนี้ เรียกว่า Cyclonic Circulation 4

สัญลักษณ์บนแผนที่อากาศ ผิวพื้น (Top chart) ▪︎ บริเวณความกดอากาศสูง (High pressure area) บริเวณ ความกดอากาศสูงหรือแอนติไซโคลน คือ บริเวณที่มีความกด อากาศสูงกว่าบริเวณใกล้เคียงที่อยู่รอบๆ ในแผนที่อากาศผิว พื้นแสดงด้วยเส้นความกดอากาศเท่าเป็นวงกลมหรือเป็นวงรีรูป ไข่ล้อมรอบบริเวณที่มีความกดอากาศสูงนั่นคือบริเวณความกด อากาศสูงหรือแอนติไซโคลน จะเป็นบริเวณที่มีความกดอากาศ สูงขึ้นจากขอบนอกเข้าสู่ศูนย์กลาง บริเวณความกดอากาศสูง หรือแอนติไซโคลนนี้จะมีกระแสลมพัดออกจากศูนย์กลางใน ทิศทางตามเข็มนาฬิกาในซีกโลกเหนือ และในทิศทางทวน เข็มนาฬิกาในซีกโลกใต้ การเคลื่อนไหวของอากาศรอบ ศูนย์กลางบริเวณความกดอากาศสูง หรือแอนติไซโคลนเช่นนี้ เรียกว่า Anticyclonic Circulation 5

สัญลักษณ์บนแผนที่อากาศ ผิวพื้น (Top chart) ▪︎แนวปะทะอากาศเย็น (Cold Front) เกิดจากมวลอากาศ เย็นเคลื่อนที่เข้าแทนมวลอากาศอุ่น และดันให้อากาศอุ่นลอย ขึ้น อากาศอุ่นที่ยกตัวสูงขึ้นอย่างรวดเร็วทำให้เกิดเมฆก้อน ได้แก่ Cu และ Cb อาจทำให้อากาศแปรปรวนเกิดฝน ตกหนักในบริเวณแคบ ๆ หรืออาจเกิดพายุฝนฟ้าคะนองได้ ▪︎แนวปะทะอากาศร้อน (Warm Front) เกิดจากมวลอากาศ อุ่นเคลื่อนที่เข้าหา และทับมวล อากาศเย็น ทำให้เกิดการยกตัวของอากาศอุ่น เมฆที่พบตาม แนวปะทะอากาศนี้ ได้แก่ CI Cs As St และ Ns ทำให้เกิด ฝนกระจายเป็นบริเวณกว้าง ฝนตกไม่หนักมากแต่ตกเป็น เวลานาน 6

สัญลักษณ์บนแผนที่อากาศ ผิวพื้น (Top chart) ▪︎แนวปะทะอากาศรวม (Occluded Front) เกิดขึ้นเมื่อแนว ปะทะอากาศของมวลอากาศเย็นตามทันแนวปะทะอากาศอุ่น และยกมวลอากาศอุ่นระหว่างกลางขึ้น สภาวะนี้ทำให้เกิดเมฆ Cb ที่ส่งผลต่อการเกิดพายุฝนได้ ▪︎แนวปะทะอากาศคงที่(Stationary Front) เกิดจากการที่ มวลอากาศอุ่นและมวลอากาศเย็นเคลื่อนที่เข้าหากัน แต่ไม่มี การเคลื่อนที่เข้าแทนที่กัน ▪︎พายุหมุนเขตร้อนระดับ 1 “หย่อมความกดอากาศต่ำ”(Low Pressure Area) เป็นพายุที่มีความเร็วลมใกล้ศูนย์กลางไม่ ถึง 22 นอต 7

สัญลักษณ์บนแผนที่อากาศ ผิวพื้น (Top chart) ▪︎พายุหมุนเขตร้อนระดับ 2 “พายุดีเปรสชั่น” (Tropical Depression) เป็นพายุที่มีความเร็วลมใกล้ศูนย์กลาง 22 - 33 นอต ▪︎พายุหมุนเขตร้อนระดับ 3 “พายุโซนร้อน” (Tropical Storm) เป็นพายุที่มีความเร็วลม ▪︎พายุหมุนเขตร้อนระดับ 4 “พายุโซนร้อนกำลังแรง” (Severe Tropical Storm) เป็นพายุที่มีความเร็วลมใกล้ ศูนย์กลาง 48 - 64 นอต ▪︎พายุหมุนเขตร้อนระดับ 5 “พายุไต้ฝุ่น” (Tropical Typhoon) เป็นพายุที่มีความเร็วลม 8

สัญลักษณ์บนแผนที่อากาศ ผิวพื้น (Top chart) 9

สัญลักษณ์บนแผนที่อากาศ ผิวพื้น (Top chart) 10

แผนที่อากาศผิวพื้น (Top Chart /Synoptic weather chart) เป็นแผนที่แสดงระบบความกดอากาศซึ่งเกิดจากการ หมุนเวียนของอากาศบนพื้นโลกที่ได้มาจากการ วิเคราะห์ค่าความกดอากาศ (hPa) ที่ หักแก้หาระดับ น้ำทะเลปานกลางของสถานีตรวจอากาศ ณ ตำบล ต่าง ๆ ตามภูมิภาคของโลกและประเทศไทย ใน แผนที่อากาศผิวพื้นจะประกอบด้วยเส้นความกด อากาศเท่า (Isobar) ที่ลากผ่านตำบลต่าง ๆ ซึ่งบาง บริเวณ มีลักษณะเป็นระเบียบ ห่างหรือชิดกัน และ บางบริเวณมีลักษณะเป็นแนวโค้งของ Trough หรือ Ridge รวมทั้ง ตัวการต่าง ๆ ที่ก่อให้เกิดสภาพ อากาศ เช่น บริเวณความกดอากาศสูง หย่อมความกด อากาศ พายุหมุนเขตร้อน ร่องมรสุม และแนวปะทะ อากาศ เป็นต้น 11

แผนที่อากาศผิวพื้น (Top Chart /Synoptic weather chart) 12

ร่องมรสุม ร่องมรสุม หรือ ร่องความกดอากาศต่ำ มีลักษณะ เป็นแนวพาดขวางในทิศตะวันออก-ตะวันตก ใน ร่องความกดอากาศต่ำหรือร่องมรสุมเป็นบริเวณที่มี ความกดอากาศต่ำมีกระแสอากาศไหลขึ้น-ลงสลับ กัน ร่องความกดอากาศต่ำ หรือร่องมรสุมจะอยู่ใน เขตร้อนใกล้ๆ เส้นศูนย์สูตร และจะมีการเลื่อน ขึ้น-ลงตามแนวโคจรของดวงอาทิตย์โดยจะล้า หลังประมาณ1-2เดือนความกว้างของร่องความกด อากาศต่ำหรือร่องมรสุม ประมาณ 6-8 องศา ละติจูด เป็นบริเวณที่มีเมฆมากและฝนตกอย่าง หนาแน่น ฉะนั้นเมื่อแนวร่องนี้ประจำอยู่ที่ใดหรือ ผ่านที่ใดก็จะทำให้ที่นั้นฝนตกอย่างหนาแน่นได้ 13

ร่องมรสุม 14

ประโยชน์ทางสารสนเทศทาง อุตุนิยมวิทยา • วางแผนการประกอบอาชีพ • วางแผนการบริหารจัดการน้ำ • วางแผนการท้ากิจกรรมประจำวัน • วางแผนการคมนาคม • การท่องเที่ยว • วางแผนเตรียมความพร้อมกับภัยพิบัติทางธรรมชาติ • วางแผนการปฏิบัติการนอกชายฝั่ง 15

บรรณานุกรม แหล่งข้อมูล http://swpk.ac.th https://flipht5.c 16

จัดทำโดย นางสาว ปราริสา กล้าพนัส เลขที่ 30 นางสาว ธัญญาพร สระทองเมือง เลขที่ 33 มัธยมศึกษาปีที่ 5.1