คู่มือการจัดทำและประสานแผนการพัฒนาในระดับพื้นที่(Oneplan)

คมู่ อื การจดั ท�ำ และประสานแผนพัฒนา ในระดับพืน้ ท่ี หม่บู ้าน/ชุมชน ตำ�บล และอำ�เภอ แผนพัฒนาอ�ำ เภอ แผนชมุ ชนระดับต�ำ บล (แผนพัฒนาตำ�บล) แผนพฒั นาทอ้ งถ่ิน แผนพัฒนาหมบู่ า้ น แผนชมุ ชน ส�ำ นักพฒั นาและส่งเสรมิ การบริหารราชการจังหวัด สำ�นกั งานปลัดกระทรวงมหาดไทย

คำ�นำ� โดยท่ยี ุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580) ประเด็นยุทธศาสตร์ด้านการปรับสมดุลและพัฒนาระบบ การบริหารจัดการภาครัฐข้อ 4.2 กำ�หนดให้ภาครัฐบริหารงานแบบบูรณาการโดยมียุทธศาสตร์ชาติเป็นเป้าหมาย และเช่อื มโยงการพัฒนาในทุกระดับ ทุกประเด็น ทุกภารกิจ ทุกพ้นื ท่ี ประกอบกับระเบียบสำ�นักนายกรัฐมนตรีว่าด้วย การบริหารงานเชิงพ้นื ท่แี บบบูรณาการ พ.ศ. 2560 กำ�หนดให้มียุทธศาสตร์การพัฒนาภาคเป็นแผนกำ�หนดทิศทาง การพัฒนาในภาพรวมของพ้ืนท่ี และเป็นเคร่ืองมือบูรณาการแผนของส่วนราชการ เพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การพัฒนา ไปสู่การปฏิบัติผ่านกลไกการจัดทำ�แผนพัฒนากลุ่มจังหวัดและแผนพัฒนาจังหวัด โดยใช้กระบวนการประชาคมแบบ มีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนหรือการจัดเวทีระดมความคิดเห็นของประชาชน เพื่อให้ได้มาซึ่งปัญหาและความต้องการ จากประชาชนในพื้นที่มาวิเคราะห์รวบรวมและจัดลำ�ดับความสำ�คัญของปัญหาและความต้องการ ผ่านกลไกการจัดทำ� แผนพัฒนาหมู่บ้าน แผนชุมชน แผนชุมชนระดับตำ�บล (แผนพัฒนาตำ�บล) แผนพัฒนาท้องถิ่น และแผนพัฒนาอำ�เภอ ใหม้ คี วามเช่ือมโยงสอดคล้องกนั ในทกุ ระดับเป็นแผนเดยี วกนั และเกดิ ประสทิ ธิผลสูงสุด เพื่อให้การจัดทำ�และประสานแผนพัฒนาในระดับพ้ืนท่ีเป็นลักษณะแผนเดียวกัน (One Plan) สำ�นักพัฒนา และสง่ เสรมิ การบรหิ ารราชการจงั หวดั ส�ำ นกั งานปลดั กระทรวงมหาดไทย รว่ มกบั กรมการปกครอง กรมการพฒั นาชมุ ชน และกรมส่งเสริมการปกครองท้องถ่นิ จัดทำ� “ค่มู ือการจัดทำ�และประสานแผนพัฒนาในระดับพ้นื ท่”ี สำ�หรับใช้เป็น แนวทางปฏิบัติให้กับบุคลากรท่ีเก่ียวข้องกับกระบวนการจัดทำ�แผนพัฒนาในระดับพ้ืนท่ี ต้ังแต่ระดับหมู่บ้าน/ชุมชน (แผนพฒั นาหมบู่ า้ น/แผนชมุ ชน) ระดบั ต�ำ บล (แผนชมุ ชนระดบั ต�ำ บล/แผนพฒั นาต�ำ บล) ระดบั อ�ำ เภอ (แผนพฒั นาอ�ำ เภอ) รวมถึงองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (แผนพัฒนาท้องถ่ิน) โดยค่มู ือเล่มน้มี ีเน้อื หาสาระเก่ยี วกับแนวทางการจัดทำ� และประสานแผนพฒั นาในระดบั พน้ื ท่ี ขน้ั ตอนการจดั ท�ำ และประสานแผนฯ ตงั้ แตร่ ะดบั หมบู่ า้ น/ชมุ ชนไปจนถงึ ระดบั อ�ำ เภอ การสนับสนุนและกำ�กับติดตาม โดยคาดหวังให้ผู้ปฏิบัติสามารถใช้เป็นแนวทางดำ�เนินงานที่มีความถูกต้องและเกิด ประสิทธภิ าพสงู สดุ ส�ำ นักพฒั นาและสง่ เสริมการบริหารราชการจงั หวดั สำ�นกั งานปลดั กระทรวงมหาดไทย

สารบัญ หนา้ บทท่ี 1 บทน�ำ 1 ความเปน็ มา 1 1.1 ยุทธศาสตรช์ าติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580) 1 1.2 พระราชบญั ญตั ริ ะเบยี บบริหารราชการแผน่ ดนิ พ.ศ. 2534 และที่แกไ้ ขเพม่ิ เตมิ 1 1.3 พระราชกฤษฎกี าว่าด้วยการบริหารงานจงั หวัดและกลุ่มจังหวดั แบบบรู ณาการ พ.ศ. 2551 1 1.4 ระเบียบส�ำ นักนายกรัฐมนตรีวา่ ดว้ ยการบรหิ ารงานเชิงพ้นื ท่แี บบบูรณาการ พ.ศ. 2560 2 1.5 นโยบายคณะกรรมการบรู ณาการนโยบายพัฒนาภาค (ก.บ.ภ.) 3 1.6 การจัดท�ำ และประสานแผนพัฒนาในระดับพ้ืนท่ใี นปจั จุบนั 4 1.7 ปญั หาและอปุ สรรคในการจัดท�ำ แผนพฒั นาในระดับพืน้ ท ี่ 4 บทท่ี 2 แนวทางการจดั ทำ�และประสานแผนพฒั นาในระดบั พนื้ ท ี่ 6 (แผนพฒั นาหมบู่ า้ น แผนชุมชน แผนชมุ ชนระดบั ต�ำ บล (แผนพฒั นาตำ�บล) 6 แผนพฒั นาท้องถิน่ และแผนพฒั นาอ�ำ เภอ) 6 6 2.1 แนวทางการจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดับพนื้ ท่ี 7 2.2 วตั ถุประสงค์ในการจดั ทำ�และประสานแผนพัฒนาในระดบั พ้ืนท ่ี 2.3 หลักการดำ�เนนิ งาน 2.4 ผลที่ไดร้ บั บทที่ 3 กระบวนการ/ขั้นตอนการจัดท�ำ และประสานแผนพัฒนาในระดบั พ้นื ท ี่ 8 3.1 การจดั ทำ�และประสานแผนพัฒนาหม่บู า้ นและแผนชุมชน 8 3.2 การจดั ท�ำ และประสานแผนชุมชนระดับตำ�บล (แผนพฒั นาต�ำ บล) 9 3.3 การจัดทำ�และประสานแผนพฒั นาทอ้ งถ่ิน 11 3.4 การจดั ทำ�และประสานแผนพัฒนาอำ�เภอ 12 3.5 การบูรณาการและประสานแผนพฒั นาในระดบั พ้นื ท่ี 13 3.6 การกำ�กับและติดตาม 14 ภาคผนวก 16 17 ภาคผนวก ก ฐานข้อมูลสนับสนุนการจัดทำ�และประสานแผนพฒั นาในระดับพ้นื ท ี่ 18 ภาคผนวก ข ระเบยี บ กฎหมาย หนังสือส่งั การ และแนวทางปฏิบตั ิท่ีเกีย่ วข้อง ภาคผนวก ค ปฏทิ ินและแนวทางการเช่ือมโยงและบรู ณาการแผนพัฒนาในระดับพนื้ ท่ี

บทท่ี 1 ทม่ี าและความสำ�คัญของการจดั ทำ�และประสานแผนพฒั นาในระดบั พนื้ ที่ ความเปน็ มา 1.1 ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580) ประเด็นยุทธศาสตร์ชาติด้านการปรับสมดุลและ พัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ ข้อ 4.2 กำ�หนดให้ภาครัฐบริหารงานแบบบูรณาการโดยมียุทธศาสตร์ชาติ เป็นเป้าหมายและเช่ือมโยงการพัฒนาในทุกระดับ ทุกประเด็น ทุกภารกิจ และทุกพ้ืนที่ การบริหารจัดการภาครัฐ มคี วามสอดคล้องเชอ่ื มโยงและเปน็ กลไกสำ�คญั ในการน�ำ ยทุ ธศาสตร์ชาติสูก่ ารปฏิบัติในทกุ ระดบั มกี ารจัดสรรงบประมาณ ที่มีลักษณะยึดโยงกับยุทธศาสตร์ในทุกระดับ มีเป้าหมายร่วมกัน ทั้งในเชิงประเด็น เชิงภารกิจ และเชิงพื้นที่ โดยอาศัย ขอ้ มลู ขนาดใหญ่ รวมทงั้ มรี ะบบตดิ ตามและประเมนิ ผลการด�ำ เนนิ งาน ทงั้ ในระดบั ยทุ ธศาสตร์ ภารกจิ และพน้ื ที่ เพอื่ น�ำ ไปสู่ การก�ำ หนดประเด็นการพัฒนา การจัดท�ำ นโยบาย และการติดตามประเมนิ ผลท่ีเปน็ ระบบอย่างต่อเน่อื ง 1.2 พระราชบญั ญตั ริ ะเบยี บบรหิ ารราชการแผ่นดนิ พ.ศ. 2534 ซึ่งแกไ้ ขเพิ่มเติมโดยพระราชบญั ญัตริ ะเบยี บ บริหารราชการแผ่นดิน (ฉบับที่ 7) พ.ศ. 2550 ได้มีข้อบัญญัติที่เก่ียวข้องกับการบริหารงานแบบบูรณาการในจังหวัด หรือกลุ่มจังหวดั ไว้ในมาตรา 52 วรรคสาม และมาตรา 53/1 ไวด้ งั น้ี (1) มาตรา 52 วรรคสาม บญั ญตั วิ า่ “เพอ่ื ประโยชนใ์ นการบรหิ ารแบบบรู ณาการในจงั หวดั หรอื กลมุ่ จงั หวดั ให้จังหวัดหรือกลุ่มจังหวัดย่ืนค�ำขอจัดต้ังงบประมาณได้ ท้ังนี้ ตามหลักเกณฑ์ วิธีการและเง่ือนไขท่ีก�ำหนด ในพระราชกฤษฎีกา ในกรณีนี้ให้ถือว่าจังหวัดหรือกลุ่มจังหวัดเป็นส่วนราชการตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการ งบประมาณ” (2) มาตรา 53/1 บญั ญตั วิ า่ “ใหจ้ งั หวดั จดั ท�ำแผนพฒั นาจงั หวดั ใหส้ อดคลอ้ งกบั แนวทางการพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมในระดับชาติ และความต้องการของประชาชนในท้องถิน่ ในจังหวัด” 1.3 พระราชกฤษฎกี าวา่ ด้วยการบรหิ ารงานจงั หวัดและกลมุ่ จงั หวดั แบบบรู ณาการ พ.ศ. 2551 กำ�หนดให้คณะกรรมการนโยบายการบริหารงานจังหวัดและกลุ่มจังหวัดแบบบูรณาการ (ก.น.จ.) ทำ�หน้าที่ กำ�หนดกรอบนโยบายและวางระบบในการบริหารงานจังหวัดและกลุ่มจังหวัด กำ�หนดนโยบาย หลักเกณฑ์และวิธีการ ในการจัดทำ� รวมทั้งพิจารณากล่ันกรองและให้ความเห็นชอบแผนพัฒนา แผนปฏิบัติราชการประจำ�ปีของจังหวัด และกลุ่มจงั หวัด การจัดท�ำ และบรหิ ารงบประมาณจังหวัดและงบประมาณกล่มุ จังหวัด โดยมีเจตนารมณ์ คอื (1) ตอ้ งการเนน้ การพฒั นาระบบการบรหิ ารทย่ี ดึ พนื้ ที่ เพอ่ื ลดความเหลอ่ื มลำ้� ในการพฒั นาของแตล่ ะพนื้ ที่ ให้มีลกั ษณะใกล้เคยี งกันมากขน้ึ และตอบสนองความต้องการของประชาชนในพนื้ ท่ี (2) เป็นเรื่องของระบบการบริหารจัดการตามหลักการบริหารจัดการแนวใหม่ เป็นการจัดความสัมพันธ์ ในแนวต้ังระหว่างการบริหารราชการส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถ่ิน รวมทั้งความสัมพันธ์ในแนวนอน ระหว่างภาครัฐกบั ภาคเอกชน และภาคประชาสงั คม เพื่อบรู ณาการท�ำงานรว่ มกนั คู่มอื การจัดท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดับพนื้ ท่ี 1

แผนภาพที่ 1 เจตนารมณข์ อง พ.ร.บ. ระเบียบบรหิ ารราชการแผน่ ดนิ (ฉบบั ท่ี 7) พ.ศ. 2550 และ พ.ร.ฎ. วา่ ด้วยการบริหารงานจังหวัดและกล่มุ จงั หวัดแบบบูรณาการ พ.ศ. 2551 1.4 ระเบยี บส�ำ นักนายกรฐั มนตรวี า่ ด้วยการบรหิ ารงานเชงิ พื้นท่แี บบบรู ณาการ พ.ศ. 2560 กำ�หนดให้มีการแบ่งพ้ืนที่การพัฒนาออกเป็น 6 ภาค และกำ�หนดให้มียุทธศาสตร์การพัฒนาภาคเป็นแผน กำ�หนดแนวทางการพัฒนาในภาพรวมของพ้ืนท่ี เพ่ือประโยชน์ในการบูรณาการงบประมาณหรือการปฏิบัติภารกิจ ที่มีความเช่ือมโยงกับแผนระดับชาติและนโยบายรัฐบาล ท่ีครอบคลุมในทุกมิติและเช่ือมโยงไปสู่การพัฒนาระดับพื้นท่ี ตง้ั แตร่ ะดบั ภาค ลงไปสกู่ ลมุ่ จงั หวดั และจงั หวดั และก�ำ หนดใหก้ ารจดั ท�ำ แผนพฒั นาในแตล่ ะระดบั จะตอ้ งมคี วามสอดคลอ้ ง และเชอื่ มโยงกนั เพอ่ื ใหเ้ กดิ แรงขบั เคลอ่ื นการพฒั นาประเทศไปพรอ้ มกนั ในทกุ พนื้ ทตี่ ามหลกั การไมท่ ง้ิ ใครไวข้ า้ งหลงั ทง้ั ดา้ น การพัฒนาคุณภาพชีวิต การสรา้ งโอกาส สรา้ งอาชพี สรา้ งรายได้ และการเพม่ิ ขีดความสามารถในการแขง่ ขนั ต้งั แตร่ ะดบั จังหวัด/กลุ่มจังหวัด/ระดับภาค ไปสู่เวทีการแข่งขันในระดับประเทศ ระดับภูมิภาค และไปสู่ระดับโลก โดยมีกลไก ในการบรหิ ารงานในภาพรวม ดังนี้ กลไกระดับชาติ (1) คณะกรรมการบรู ณาการนโยบายพฒั นาภาค (ก.บ.ภ.) โดยมนี ายกรฐั มนตรเี ปน็ ประธาน และเลขาธกิ าร สภาพฒั นาการเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ (สศช.) เปน็ กรรมการและเลขานุการ (2) คณะกรรมการนโยบายการบรหิ ารงานจงั หวดั และกลมุ่ จงั หวดั แบบบรู ณาการ (ก.น.จ.) โดยมนี ายกรฐั มนตรี เปน็ ประธาน และเลขาธกิ ารคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) เป็นกรรมการและเลขานุการ (3) คณะอนกุ รรมการบรู ณาการนโยบายพฒั นาภาค (อ.ก.บ.ภ.) โดยมรี องนายกรฐั มนตรเี ปน็ ประธาน (6 คน รับผิดชอบ 6 ภาค) และผู้แทนส�ำนักเลขาธิการสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) เป็นอนุกรรมการ และเลขานุการ 2 ค่มู อื การจัดทำ�และประสานแผนพฒั นาในระดบั พ้นื ที่

กลไกระดับกลุ่มจังหวัด คณะกรรมการบริหารงานกลุ่มจังหวัดแบบบูรณาการ (ก.บ.ก.) โดยมีหัวหน้ากลุ่มจังหวัด เปน็ ประธาน และขา้ ราชการในสงั กดั กระทรวงมหาดไทยทีป่ ลดั กระทรวงมหาดไทยแต่งตั้ง เปน็ กรรมการและเลขานกุ าร กลไกระดบั จงั หวดั คณะกรรมการบรหิ ารงานจงั หวดั แบบบรู ณาการ (ก.บ.จ.) โดยมผี วู้ า่ ราชการจงั หวดั เปน็ ประธาน และหัวหนา้ ส�ำ นกั งานจงั หวัดเปน็ กรรมการและเลขานกุ าร แผนภาพท่ี 2 แสดงกลไกการบริหารงานระดับชาติ กลุ่มจังหวดั และจังหวัด 1.5 นโยบายคณะกรรมการบรู ณาการนโยบายพฒั นาภาค (ก.บ.ภ.) กำ�หนดให้การจัดทำ�แผนพัฒนากลุ่มจังหวัดและจังหวัด ใช้กระบวนการประชาคมแบบมีส่วนร่วมของทุก ภาคส่วนหรือการจัดเวทีระดมความคิดเห็นของประชาชนเพ่ือให้ได้มาซ่ึงปัญหาและความต้องการจากประชาชนในพ้ืนที่ รวมท้ังให้มีการประสานแผนในระดับพ้ืนที่ โดยการรวบรวมและจัดลำ�ดับความสำ�คัญของปัญหาและความต้องการ ของประชาชนในพื้นท่ี ผ่านกลไกการจัดทำ�แผนพัฒนาหมู่บ้าน แผนชุมชน แผนพัฒนาท้องถิ่น แผนพัฒนาอำ�เภอ เพือ่ ใหแ้ ผนมีความเชอ่ื มโยงสอดคล้องกนั ในทกุ ระดบั เปน็ แผนเดยี วกนั (One Plan) คมู่ ือการจดั ทำ�และประสานแผนพัฒนาในระดับพื้นที่ 3

1.6 การจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดบั พน้ื ทใ่ี นปัจจบุ ัน แผนภาพท่ี 3 การจดั ทำ�แผนพฒั นาพน้ื ทแี่ บบบรู ณาการในภาพรวมของประเทศ จากแผนภาพท่ี 2 และ 3 แสดงให้เห็นถึงกระบวนการของการจัดทำ�แผนตั้งแต่ระดับจังหวัด กลุ่มจังหวัด และระดบั ภาคซง่ึ มกี ลไกการบรหิ ารงานรองรบั ในแตล่ ะระดบั คอื ก.บ.จ.ก.บ.ก.ก.น.จ.และ ก.บ.ภ.อยแู่ ลว้ ตามล�ำ ดบั แตใ่ นการ จดั ท�ำ แผนพฒั นาในระดับพ้ืนที่ ประกอบดว้ ย แผนพฒั นาหมู่บา้ น แผนชมุ ชน แผนชุมชนระดบั ตำ�บล (แผนพัฒนาต�ำ บล) มรี ะเบยี บแนวทางปฏบิ ตั ใิ นการจดั ท�ำ แผนทแ่ี ตกตา่ งกนั ขาดการบรู ณาการเชอ่ื มโยงแผน และในการจดั ท�ำ แผนพฒั นาอ�ำ เภอ ยังไม่มีระเบียบ/กฎหมายหรือกลไกรองรับการจัดทำ�แผนพัฒนาอำ�เภอ ซึ่งปัจจุบันได้ใช้แนวทางปฏิบัติของหน่วยงานท่ี รับผิดชอบในการจัดทำ�แผนพัฒนาในรูปแบบหนังสือสั่งการของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ทำ�ให้การจัดทำ� และประสานแผนพัฒนาในระดับพื้นท่ีตั้งแต่หมู่บ้าน/ชุมชนไปถึงระดับอำ�เภอ ขาดการบูรณาการและความเช่ือมโยง ในลักษณะเป็นแผนเดียวกัน (One Plan) 1.7 ปญั หาและอุปสรรคในการจัดท�ำ แผนพัฒนาในระดับพนื้ ที่ (1) ระดับหมู่บ้าน/ชุมชน : ขาดการบรู ณาการเกย่ี วกับการจดั เวทีประชาคม และการประสานแผนพัฒนา หมู่บ้าน/ชุมชนกับแผนพัฒนาขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน และแผนอ่ืน ๆ ในพื้นที่ รวมทั้งขาดการสนับสนุนข้อมูล ประกอบการวิเคราะห์ปญั หาความต้องการของพน้ื ท่ี 4 คมู่ อื การจัดท�ำ และประสานแผนพัฒนาในระดบั พน้ื ท่ี

(2) ระดับตำ�บล : บทบาทและอำ�นาจหน้าท่ีในการจัดทำ�และประสานแผนชุมชนระดับตำ�บลของ คณะกรรมการศนู ยป์ ระสานงานองคก์ ารชมุ ชนระดบั ต�ำ บล (ศอช.ต.) ภายใตร้ ะเบยี บกระทรวงมหาดไทยวา่ ดว้ ยการด�ำ เนนิ งาน ศนู ยป์ ระสานงานองคก์ ารชมุ ชน พ.ศ. 2551 ไมช่ ดั เจน ประกอบกบั กรมการพฒั นาชมุ ชน ยงั ไมส่ ามารถสนบั สนนุ ให้ ศอช.ต. จัดท�ำ แผนได้ครอบคลมุ ทกุ ต�ำ บล (3) ระดับอำ�เภอ : การจัดทำ�แผนพัฒนาอำ�เภอยังไม่มีระเบียบ/กฎหมายรองรับ ทำ�ให้ภาคส่วนต่าง ๆ ไม่ให้ความสำ�คัญในการจัดทำ�แผน และสนับสนุนงบประมาณตามแผนพัฒนาอำ�เภอ รวมทั้งขาดแนวทางปฏิบัติ ในการประสานแผนพฒั นาตง้ั แต่ระดับหมู่บ้าน/ชมุ ชน ตำ�บลมาใชป้ ระกอบการจัดท�ำ แผนพัฒนาอ�ำ เภอ จากข้อจำ�กัดในการจัดทำ�แผนพัฒนาในระดับพ้ืนท่ีดังกล่าวมาข้างต้น ประกอบกับนโยบายคณะกรรมการ บรู ณาการนโยบายพฒั นาภาค (ก.บ.ภ.) ทตี่ อ้ งการใหแ้ ผนพฒั นาในระดบั พน้ื ทมี่ าจากปญั หาและความตอ้ งการของประชาชน อยา่ งแทจ้ รงิ โดยผา่ นกลไกการจดั ท�ำ แผนพฒั นาหมบู่ า้ น แผนชมุ ชน แผนชมุ ชนระดบั ต�ำ บล (แผนพฒั นาต�ำ บล) แผนพฒั นา ท้องถนิ่ และแผนพัฒนาอ�ำ เภอ ในลักษณะเป็นแผนเดยี วกนั (One Plan) จึงไดก้ �ำ หนดแนวทางในการจดั ทำ�และประสาน แผนพัฒนาในระดบั พ้นื ท่ี (แผนพัฒนาหมบู่ า้ น แผนชมุ ชน แผนชุมชนระดบั ตำ�บล (แผนพฒั นาต�ำ บล) แผนพฒั นาท้องถ่ิน และแผนพฒั นาอ�ำ เภอ) เพอื่ ใชเ้ ปน็ แนวทางปฏบิ ตั ริ ว่ มกนั ของหนว่ ยงานทร่ี บั ผดิ ชอบในการจดั ท�ำ แผนพฒั นาในระดบั พน้ื ท่ี ดังน้ี - แผนพัฒนาหมูบ่ ้าน จัดทำ�โดยคณะกรรมการหมูบ่ ้าน (กม.) ตามพระราชบัญญัติลกั ษณะปกครองท้องท่ี พ.ศ. 2457 และทแ่ี กไ้ ขเพม่ิ เตมิ โดยมสี �ำ นกั งานพฒั นาชมุ ชนอ�ำ เภอและองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ในพน้ื ทใี่ หก้ ารสนบั สนนุ - แผนชมุ ชน จดั ท�ำ โดยคณะกรรมการชุมชน ตามระเบยี บขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ (อาศัยอ�ำ นาจ ในการออกระเบยี บตามหนงั สอื กระทรวงมหาดไทย ท่ี มท 0413/ว1553 ลงวนั ท่ี 29 ธันวาคม 2530 เรอื่ งการจดั ตัง้ ชมุ ชน ย่อยเพ่อื พัฒนาเทศบาลและสุขาภบิ าล) - แผนชุมชนระดับตำ�บล จัดทำ�โดยศูนย์ประสานงานองค์การชุมชนระดับตำ�บล (ศอช.ต.) ตามระเบียบ กระทรวงมหาดไทยวา่ ดว้ ยการด�ำ เนนิ งานศนู ยป์ ระสานงานองคก์ ารชมุ ชน พ.ศ. 2551 โดยมสี �ำ นกั งานพฒั นาชมุ ชนอ�ำ เภอ เปน็ หนว่ ยงานหลักในการจัดทำ�แผน - แผนพฒั นาทอ้ งถน่ิ จดั ท�ำ โดยคณะกรรมการพฒั นาทอ้ งถน่ิ ตามระเบยี บกระทรวงมหาดไทยวา่ ดว้ ยการจดั ท�ำ แผนพฒั นาขององค์กรปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ พ.ศ. 2548 และทแี่ ก้ไขเพมิ่ เติม - แผนพัฒนาอำ�เภอ จัดทำ�โดยคณะกรรมการบริหารงานอำ�เภอ (กบอ.) ตามแนวทางที่กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ก�ำ หนด (ตามหนงั สอื กระทรวงมหาดไทย ดว่ นทส่ี ดุ ท่ี มท 0305.1/ว3205 ลงวนั ที่ 23 กมุ ภาพนั ธ์ 2558 เรอื่ ง การเช่ือมโยงและบรู ณาการแผนในระดบั พืน้ ท่ี) คมู่ ือการจัดทำ�และประสานแผนพัฒนาในระดับพน้ื ท่ี 5

บทที่ 2 แนวทางการจัดท�ำและประสานแผนพฒั นาในระดับพื้นท่ี (แผนพัฒนาหมู่บา้ น แผนชมุ ชน แผนชมุ ชนระดบั ต�ำบล (แผนพัฒนาต�ำบล) แผนพัฒนาทอ้ งถ่ิน และแผนพฒั นาอ�ำเภอ) 2.1 แนวทางการจดั ท�ำและประสานแผนพฒั นาในระดับพ้นื ท่ี แนวทางการจดั ท�ำและประสานแผนพฒั นาในระดบั พน้ื ท่ี หมายถงึ แนวทางการจดั ท�ำและประสานแผนพฒั นา ตง้ั แตแ่ ผนพฒั นาหมบู่ า้ น แผนชมุ ชน แผนชมุ ชนระดบั ต�ำบล (แผนพฒั นาต�ำบล) แผนพฒั นาทอ้ งถน่ิ และแผนพฒั นาอ�ำเภอ ภายใตร้ ะเบียบและแนวทางปฏิบัติในการจดั ท�ำแผนพฒั นาในแต่ละระดบั ดังน้ัน จึงจ�ำเป็นต้องก�ำหนดแนวทางและขั้นตอนในการประสานแผนพัฒนาให้สอดคล้องกับห้วงเวลาของ การจัดท�ำแผนพัฒนาในแต่ละระดับ เช่น การจัดเวทีประชาคมร่วมกัน เพ่ือรวบรวมปัญหาความต้องการของประชาชน มาจดั ท�ำแผนพฒั นาหมบู่ า้ น และแผนชมุ ชน การสง่ ตอ่ ปญั หาความตอ้ งการของหมบู่ า้ น/ชมุ ชน ใหศ้ นู ยป์ ระสานงานองคก์ าร ชมุ ชนระดบั ต�ำบล (ศอช.ต.) เพอ่ื ใชว้ เิ คราะห์ กลน่ั กรอง และใชป้ ระกอบในการจดั ท�ำแผนชมุ ชนระดบั ต�ำบล และการสง่ ตอ่ ใหค้ ณะกรรมการบรหิ ารงานอ�ำเภอ (กบอ.) ใชป้ ระกอบในการจดั ท�ำแผนพฒั นาอ�ำเภอ รวมทงั้ การประสานบญั ชโี ครงการ กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิน่ ของแผนพฒั นาในแต่ละระดับ เพ่อื บรรจแุ ผนงาน/โครงการ ไว้ในแผนพัฒนาทอ้ งถิ่น หรอื แผนของหน่วยงานอ่ืน ๆ เพอ่ื ขอรับการสนับสนุนงบประมาณ 2.2 วัตถปุ ระสงค์ในการจัดท�ำและประสานแผนพฒั นาในระดบั พืน้ ท่ี (1) เพ่อื ใหก้ ลไกการจัดท�ำและประสานแผนพฒั นาในระดบั พ้ืนทม่ี ปี ระสทิ ธิภาพ (2) เพื่อยกระดับคุณภาพแผนพัฒนาในระดบั พน้ื ที่ให้มีลกั ษณะเป็นแผนเดียว One Plan (3) เพื่อให้มีแนวทางการสนับสนุน ควบคุม และก�ำกับติดตามการจัดท�ำและประสานแผนพัฒนา ในระดบั พื้นที่ 2.3 หลกั การด�ำเนนิ งาน (1) ก�ำหนดแนวทางการเช่ือมโยงและประสานแผนพัฒนาในลักษณะ One Plan โดยไม่ส่งผลกระทบ ต่ออ�ำนาจหน้าที่ในการจัดท�ำและประสานแผนของส่วนราชการหรือองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ก�ำหนดไว้ในระเบียบ กฎหมายหรือแนวทางปฏบิ ัติ (2) ก�ำหนดแนวทางการเชื่อมโยงในการท�ำงานร่วมกันของการบริหารราชการส่วนภูมิภาคกับ อปท. (อาศยั ระเบยี บ/กฎหมายของ อปท. ทม่ี ีผลบงั คับใชอ้ ยูแ่ ลว้ โดยไมไ่ ดม้ ผี ลกระทบตอ่ บทบาทอ�ำนาจหนา้ ทีข่ อง อปท.) (3) ก�ำหนดเปา้ หมายเพอ่ื ใหก้ ารจดั ท�ำแผนทกุ ระดบั มาจากปญั หาความตอ้ งการของประชาชนอยา่ งแทจ้ รงิ (4) ก�ำหนดกลไกให้มีหน่วยงานรับผิดชอบการจัดท�ำแผนในทุกระดับ และก�ำหนดแนวทางปฏิบัติในการ เช่อื มโยงประสานแผนเพอ่ื ให้การด�ำเนินงานไม่เกดิ ความซ�้ำซ้อน และเกิดความคุ้มค่ากับประชาชนมากทสี่ ดุ (5) ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง (People Centric) ในการบริหารราชการ โดยความร่วมมือจากภาค ประชาชน เขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการบรหิ ารราชการสว่ นภมู ภิ าค 6 คูม่ อื การจดั ทำ�และประสานแผนพัฒนาในระดับพ้นื ที่

2.4 ผลที่ได้รบั (1) แผนพฒั นาในระดบั พน้ื ทม่ี คี ณุ ภาพสามารถตอบสนองความตอ้ งการของประชาชนในพน้ื ทไี่ ดอ้ ยา่ งแทจ้ รงิ ดังน้ี - เกิดกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการระบุถึงสภาพปัญหาและความต้องการที่แท้จริง ในระดับพ้ืนที่ ผ่านกลไกการจัดท�ำประชาคมร่วมกันระหว่างคณะกรรมการหมู่บ้าน คณะกรรมการชุมชน และองค์กร ปกครองส่วนทอ้ งถิน่ - สามารถรวบรวมปัญหาและความต้องการที่แท้จริงซ่ึงได้มาจากประชาชนในระดับพ้ืนที่หมู่บ้านและ ชุมชน ซงึ่ เป็นผ้ปู ระสบปญั หาหรือมีความตอ้ งการทแ่ี ท้จรงิ (2) มีงบประมาณสนับสนุนการจัดท�ำแผน และการน�ำแผนงาน/โครงการบรรจุไว้ในแผนของส่วนราชการ แผนของหนว่ ยงานรัฐวสิ าหกจิ แผนขององค์กรปกครองสว่ นท้องถิ่น หรอื แผนของหนว่ ยงานอืน่ ๆ (3) มกี ารก�ำกบั ตดิ ตามการจัดท�ำและประสานแผนพัฒนาในระดบั พื้นท่ี และการประเมนิ ผลคุณภาพแผน เพื่อปรับปรุงคุณภาพให้สอดคล้องกับความตอ้ งการและปญั หาของประชาชนในพน้ื ที่ แผนภาพที่ 4 กลไกและแนวทางการจัดท�ำและประสานแผนพฒั นาในระดบั พนื้ ท่ี 7 คมู่ อื การจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดับพืน้ ท่ี

บทที่ 3 กระบวนการ/ขน้ั ตอนการจัดท�ำและประสานแผนพัฒนาในระดับพ้นื ที่ 3.1 การจัดท�ำและประสานแผนพฒั นาหม่บู า้ นและแผนชมุ ชน ใหค้ ณะกรรมการหมบู่ า้ น (กม.) ตามพระราชบญั ญตั ลิ กั ษณะปกครองทอ้ งท่ี พ.ศ. 2457 และคณะกรรมการกลาง หมู่บ้านอาสาพัฒนาและป้องกันตนเอง (อพป.) ตามพระราชบัญญัติจัดระเบียบบริหารหมู่บ้านอาสาพัฒนาและป้องกัน ตนเอง พ.ศ. 2522 มีหนา้ ทบ่ี ูรณาการทบทวน/จดั ท�ำแผนพัฒนาหม่บู า้ น และใหค้ ณะกรรมการชุมชนในพื้นท่ที ีไ่ ม่มี กม. และ อพป. มีหน้าท่ีบูรณาการทบทวน/จัดท�ำแผนชุมชน โดยมีส�ำนักงานพัฒนาชุมชนอ�ำเภอสนับสนุนข้อมูลสารสนเทศ เพื่อการพัฒนาและวิทยากรกระบวนการ และมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น/อ�ำเภอ สนับสนุนการจัดท�ำเวทีประชาคม รว่ มกันในระดบั หมบู่ ้าน/ชุมชน/ท้องถิน่ ในพ้ืนที่ แผนภาพที่ 5 ขน้ั ตอนการจดั ท�ำและประสานแผนพฒั นาหมู่บ้านและแผนชมุ ชน 8 ค่มู อื การจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดบั พน้ื ที่

การจัดท�ำและประสานแผนพฒั นาหมู่บา้ นและแผนชมุ ชน ให้ด�ำเนนิ การในห้วงเวลาระหวา่ งเดอื นมกราคม - กุมภาพันธ์ โดยให้นายอ�ำเภอมีบทบาทส�ำคัญในการจัดท�ำปฏิทินก�ำหนดวัน เวลา และสถานที่ในการจัดเวทีประชาคม หมบู่ า้ น/ชมุ ชน รวมทง้ั การประสานงานกบั องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ และหนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ งในพนื้ ท่ี เขา้ รว่ มประชาคม โดยมคี ณะกรรมการหมบู่ ้านและคณะกรรมการชุมชน เปน็ กลไกหลกั ในการจัดท�ำแผนพัฒนาหม่บู า้ นและแผนชุมชน ซ่ึงมี ข้นั ตอนในการจดั ท�ำแผนฯ ดังนี้ 1. จัดเวทีประชาคมหมู่บ้านและชุมชน เพ่ือรวบรวมปัญหาความต้องการต่าง ๆ ในพื้นที่ของหมู่บ้าน และชมุ ชน รวมทง้ั ใชข้ อ้ มลู พนื้ ฐานของหมบู่ า้ นและชมุ ชนจากขอ้ มลู จปฐ. และ กชช.2ค โดยมสี �ำนกั งานพฒั นาชมุ ชนอ�ำเภอ สนับสนุนขอ้ มลู สารสนเทศและวทิ ยากรกระบวนการ โดยมี อปท./อ�ำเภอ สนบั สนุนการจัดเวทปี ระชาคม 2. น�ำข้อมูลปัญหาความต้องการจากเวทีประชาคมตามข้อ 1. มาจัดท�ำแผนพัฒนาหมู่บ้านและแผนชุมชน ตามแนวทางท่กี รมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ก�ำหนด 3. จัดส่งแผนพัฒนาหมู่บ้านและแผนชุมชน ให้ศูนย์ประสานงานองค์การชุมชนระดับต�ำบล (ศอช.ต.) และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อใช้ประกอบในการจัดท�ำแผนชุมชนระดับต�ำบล และแผนพัฒนาท้องถิ่น ท่เี ก่ียวขอ้ ง 4. น�ำโครงการตามแผนพัฒนาหมู่บ้านและแผนชุมชนไปประสานเพ่ือขอรับการสนับสนุนงบประมาณ ในการจัดท�ำโครงการจากหนว่ ยงานภาครัฐ ภาคเอกชน หรือองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน หรือหนว่ ยงานอ่นื ๆ ทเี่ กี่ยวขอ้ ง 3.2 การจดั ท�ำและประสานแผนชมุ ชนระดับต�ำบล (แผนพฒั นาต�ำบล) ให้ส�ำนักงานพัฒนาชุมชนอ�ำเภอ สนับสนุนการจัดท�ำแผนชุมชนระดับต�ำบล โดยใช้กลไกศูนย์ประสานงาน องคก์ ารชมุ ชนระดบั ต�ำบล (ศอช.ต.) ตามระเบยี บกระทรวงมหาดไทยวา่ ดว้ ยการด�ำเนนิ งานศนู ยป์ ระสานงานองคก์ ารชมุ ชน พ.ศ. 2551 เป็นกลไกรับผิดชอบการจัดท�ำแผนชุมชนระดับต�ำบล โดยประมวลความต้องการจากแผนพัฒนาหมู่บ้าน/ แผนชุมชน/แผนพัฒนาท้องถ่ิน หรือแผนอื่น ๆ รวมท้ังน�ำข้อมูล จปฐ. และ กชช.2ค มาใช้ประกอบในการวิเคราะห์ กลั่นกรอง ประมวลผล และจัดล�ำดับความส�ำคัญของแผนงาน/โครงการ เพ่ือจัดท�ำเป็นแผนชุมชนระดับต�ำบล โดยให้ ส�ำนักงานพัฒนาชุมชนอ�ำเภอเป็นหน่วยงานหลักสนับสนุนการจัดท�ำแผนชุมชนระดับต�ำบล และให้ความส�ำคัญกับ การสร้างและพัฒนาศักยภาพของศูนย์ประสานงานองค์การชุมชนระดับต�ำบล (ศอช.ต.) ในการจัดท�ำและประสานแผน ชุมชนระดับต�ำบล คมู่ ือการจัดท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดบั พนื้ ท่ี 9

แผนภาพที่ 6 ข้ันตอนการจัดท�ำและประสานแผนชมุ ชนระดับต�ำบล (แผนพฒั นาต�ำบล) การจัดท�ำและประสานแผนชุมชนระดับต�ำบล (แผนพัฒนาต�ำบล) ให้ด�ำเนินการในห้วงเวลาระหว่างเดือน มีนาคม - เมษายน โดยมีศูนย์ประสานงานองค์การชุมชนระดับต�ำบล (ศอช.ต.) เป็นกลไกหลักในการจัดท�ำและ ประสานแผนชมุ ชนระดับต�ำบล ซึง่ มขี น้ั ตอนในการจัดท�ำแผนฯ ดงั น้ี 1. รวบรวมข้อมูล จปฐ. ข้อมูล กชช.2ค ข้อมูลต�ำบลจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และข้อมูลอ่ืน ๆ ในต�ำบลเพ่อื เปน็ ข้อมลู เตรียมความพร้อมประกอบการจดั ท�ำแผนชุมชนระดบั ต�ำบล 2. รวบรวมแผนพัฒนาหมู่บ้าน แผนชุมชน และแผนพัฒนาท้องถิ่นในต�ำบล เพื่อใช้ประกอบการจัดท�ำ แผนชุมชนระดบั ต�ำบล 3. จดั ท�ำแผนชมุ ชนระดบั ต�ำบล โดยน�ำขอ้ มลู จาก ขอ้ 1. และ ขอ้ 2. มาวเิ คราะห์ หรอื สงั เคราะห์ กลน่ั กรอง ประมวลผล และจัดล�ำดับความส�ำคัญของแผนงานหรือโครงการระดับต�ำบล รวมทั้งจัดท�ำแผนงานหรือโครงการส�ำหรับ การแก้ไขปัญหาในพื้นที่ ที่มีความคาบเก่ียวต้ังแต่สองหมู่บ้านหรือสองชุมชนขึ้นไป เพื่อรองรับการพัฒนาและตอบสนอง นโยบายส�ำคัญเรง่ ดว่ นในการแกไ้ ขปัญหาและพัฒนาในต�ำบล 4. จ�ำแนกแผนงานหรอื โครงการระดบั ต�ำบลทสี่ อดคลอ้ งกบั ทศิ ทางการพฒั นาขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ในพื้นที่ระดับต�ำบล โดยจัดท�ำเป็นบัญชีประสานโครงการพัฒนา ส่งให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นพิจารณาบรรจุไว้ใน แผนพัฒนาท้องถน่ิ 5. จัดส่งแผนชุมชนระดับต�ำบล ให้คณะกรรมการบริหารงานอ�ำเภอ (กบอ.) ใช้ประกอบการจัดท�ำ แผนความตอ้ งการระดับอ�ำเภอ 10 คมู่ ือการจัดท�ำ และประสานแผนพัฒนาในระดบั พื้นที่

3.3 การจัดท�ำและประสานแผนพัฒนาทอ้ งถน่ิ ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจัดท�ำแผนพัฒนาท้องถิ่นตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการจัดท�ำ แผนพฒั นาขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ พ.ศ. 2548 และทแี่ กไ้ ขเพมิ่ เตมิ และใหอ้ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ สามารถเพมิ่ เตมิ เปล่ียนแปลง แผนพัฒนาท้องถ่ิน โดยน�ำปัญหาและความต้องการของประชาชนจากการจัดท�ำเวทีประชาคมร่วมกัน ของหมบู่ า้ น/ชุมชน/ท้องถิน่ รวมทงั้ น�ำข้อมลู จากแผนชุมชนระดบั ต�ำบล (แผนพฒั นาต�ำบล) มาใชป้ ระกอบการพจิ ารณา ปรับปรุงเพิ่มเติมแผนพัฒนาท้องถิ่น โดยให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ให้ความส�ำคัญกับการสร้างและพัฒนาศักยภาพ ในการจัดท�ำและประสานแผนพฒั นาทอ้ งถิ่น แผนภาพที่ 7 ขน้ั ตอนการจัดท�ำและประสานแผนพัฒนาท้องถ่นิ การจัดท�ำและประสานแผนพัฒนาท้องถ่ิน ให้ด�ำเนินการในห้วงเวลาระหว่างเดือนมีนาคม - เมษายน โดยมีคณะกรรมการพัฒนาท้องถ่ิน (อบต./เทศบาล) เป็นกลไกหลักในการจัดท�ำและประสานแผนพัฒนาท้องถ่ิน ซ่งึ มีขน้ั ตอนในการจัดท�ำแผนฯ ดงั น้ี 1. เข้าร่วมเวทีประชาคมหมู่บ้าน/ชุมชน และน�ำปัญหาความต้องการของประชาชนจากการจัดท�ำเวที ประชาคมดังกลา่ ว และโครงการที่ ศอช.ต. ขอประสาน มาใช้ประกอบการพิจารณาจดั ท�ำแผนพฒั นาท้องถ่ิน 2. คณะกรรมการประสานแผนพัฒนาท้องถ่ินระดับอ�ำเภอ จ�ำแนกแผนงาน/โครงการที่ อบต. เทศบาล เมืองพัทยา และแผนงาน/โครงการท่ี กบอ. ขอรับการสนับสนุน รวบรวมจัดท�ำเป็นบัญชีประสานโครงการพัฒนาของ องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ สง่ ใหค้ ณะกรรมการประสานแผนทอ้ งถนิ่ ระดบั จงั หวดั รวมทงั้ จดั ท�ำบญั ชปี ระสานโครงการพฒั นา ทสี่ อดคล้องกบั ทศิ ทางการพฒั นาในพน้ื ทอี่ �ำเภอ ส่งให้ กบอ. คู่มอื การจัดท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดับพ้ืนท่ี 11

3. คณะกรรมการประสานแผนพัฒนาท้องถิ่นระดับจังหวัด พิจารณาโครงการท่ีคณะกรรมการประสาน แผนท้องถ่ินระดับอ�ำเภอขอรับการประสานโครงการตามบัญชีประสานโครงการพัฒนาขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน หรอื โครงการท่ี ก.บ.จ. ขอประสาน เพอ่ื น�ำไปบรรจไุ วใ้ นแผนพัฒนาขององคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั รวมทัง้ จดั ท�ำบัญชี ประสานโครงการพัฒนาท่ีสอดคลอ้ งกบั ทศิ ทางการพฒั นาในพน้ื ทีจ่ ังหวัด สง่ ให้ ก.บ.จ. หรือหนว่ ยงานท่ีเก่ียวข้องบรรจุไว้ ในแผนเพอ่ื จดั สรรงบประมาณ 3.4 การจดั ท�ำและประสานแผนพัฒนาอ�ำเภอ ให้อ�ำเภอโดยกลไกของคณะกรรมการบรหิ ารงานอ�ำเภอ (กบอ.) ตามแนวทางที่กรมการปกครอง กระทรวง มหาดไทย ก�ำหนด ประสานและรวบรวมขอ้ มลู จากปญั หาและความตอ้ งการของประชาชน (Bottom-up) จากแผนพฒั นา หมู่บ้าน แผนชุมชน แผนชุมชนระดับต�ำบล (แผนพัฒนาต�ำบล) แผนพัฒนาท้องถิ่น และแผนพัฒนาของส่วนราชการ หรอื หนว่ ยงานอน่ื ทดี่ �ำเนนิ การในพนื้ ทอี่ �ำเภอเพอ่ื ใชป้ ระกอบในการจดั ท�ำแผนพฒั นาอ�ำเภอและแผนความตอ้ งการระดบั อ�ำเภอ โดยให้ที่ท�ำการปกครองอ�ำเภอเป็นหน่วยงานหลักในการสนับสนุนการจัดท�ำแผนพัฒนาอ�ำเภอ และให้ความส�ำคัญ กับการสรา้ งและพฒั นาศกั ยภาพของ กบอ. ในการจดั ท�ำและประสานแผนพฒั นาอ�ำเภอ แผนภาพท่ี 8 ขน้ั ตอนการจดั ท�ำและประสานแผนพัฒนาอ�ำเภอ 12 คู่มือการจัดทำ�และประสานแผนพฒั นาในระดับพน้ื ที่

การจัดท�ำและประสานแผนพัฒนาอ�ำเภอ ให้เป็นไปตามที่กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ก�ำหนด โดยให้คณะกรรมการบริหารงานอ�ำเภอ (กบอ.) เป็นกลไกหลักในการจัดท�ำและประสานแผนพัฒนาอ�ำเภอ ซ่ึงมีข้นั ตอนในการจดั ท�ำแผนฯ ดังนี้ ระยะที่ 1 ชว่ งเดอื นมกราคม - พฤษภาคม 1. อ�ำเภอโดยกลไกของคณะกรรมการบริหารงานอ�ำเภอ (กบอ.) น�ำกรอบทิศทางและยุทธศาสตร์ การพัฒนาจังหวัด (Top-down) จากแผนพัฒนาจังหวัด มาเป็นแนวทางในการทบทวนการจัดท�ำกรอบทิศทาง การพัฒนาพื้นท่ีและยุทธศาสตร์การพัฒนาอ�ำเภอ และแจ้งให้ภาคส่วนต่าง ๆ รวมท้ังองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ในพน้ื ทีท่ ราบ เพ่อื ให้ทกุ ภาคสว่ นน�ำไปใชเ้ ปน็ แนวทางในการพฒั นาพน้ื ท่รี ะดบั อ�ำเภอให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน 2. ให้ กบอ. จัดท�ำบัญชีแผนงานหรือโครงการระดับอ�ำเภอ ที่เห็นว่าอยู่ในความรับผิดชอบขององค์กร ปกครองส่วนท้องถ่ิน ส่งให้คณะกรรมการประสานแผนพัฒนาท้องถ่ินระดับอ�ำเภอ เพ่ือพิจารณาบูรณาการโครงการ ตามแผนพัฒนาท้องถ่ินขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในพื้นท่ี และน�ำเสนอคณะกรรมการประสานแผนพัฒนาท้องถ่ิน ระดบั จงั หวดั เพอ่ื พจิ ารณาบรู ณาการโครงการทเ่ี กนิ ขดี ความสามารถขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ในภาพรวมของจงั หวดั และเสนอให้องคก์ ารบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) พิจารณาบรรจไุ ว้ในแผนพฒั นาของ อบจ. ระยะที่ 2 ช่วงเดอื นพฤษภาคม - มถิ นุ ายน 3. ให้ กบอ. ประสานและรวบรวมข้อมูลจากปัญหาและความต้องการของประชาชน (Bottom-up) จากแผนพฒั นาหมูบ่ า้ น แผนชมุ ชน แผนชมุ ชนระดบั ต�ำบล (แผนพัฒนาต�ำบล) แผนพัฒนาทอ้ งถิน่ และแผนพัฒนาของ ส่วนราชการหรือหน่วยงานอ่ืนที่ด�ำเนินการในพ้ืนที่อ�ำเภอ เพ่ือจัดท�ำแผนพัฒนาอ�ำเภอ และให้ กบอ. ประกาศใช้ และจัดส่งแผนพัฒนาอ�ำเภอให้หน่วยงานต่าง ๆ รวมทั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในพื้นที่ เพื่อให้ทุกภาคส่วนทราบ และรว่ มกันขบั เคลื่อนการพฒั นาและการแกไ้ ขปญั หาในพื้นทีอ่ ยา่ งยงั่ ยนื และเปน็ ไปในทิศทางเดียวกนั 4. ให้ กบอ. จัดท�ำแผนความตอ้ งการระดบั อ�ำเภอให้สอดคลอ้ งกบั ทิศทางการพฒั นาจังหวัด โดยโครงการ ท่อี ยู่ในแผนความตอ้ งการระดบั อ�ำเภอจะต้องเปน็ โครงการทีถ่ กู บรรจุอย่ใู นแผนพฒั นาอ�ำเภอและจะตอ้ งจัดกลุ่มโครงการ ตามประเดน็ ยทุ ธศาสตรข์ องแผนพฒั นาจงั หวดั โดยใหอ้ �ำเภอจดั สง่ แผนความตอ้ งการระดบั อ�ำเภอให้ ก.บ.จ. และหนว่ ยงาน ทเี่ กย่ี วขอ้ ง เพอ่ื เปน็ ขอ้ มลู ในการจดั ท�ำแผนพฒั นาจงั หวดั และแผนปฏบิ ตั ริ าชการประจ�ำปขี องจงั หวดั รวมทง้ั การประสาน ขอรบั การสนับสนนุ การด�ำเนินงานหรอื งบประมาณจากหนว่ ยงานทเี่ ก่ียวข้อง 3.5 การบรู ณาการและประสานแผนพัฒนาในระดบั พนื้ ท่ี 1) ให้การบรู ณาการและประสานแผนพฒั นาในระดับพ้นื ที่ เป็นไปตามหลักการ ดงั นี้ (1) ใช้กระบวนการประชาคมแบบมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนหรือการจัดเวทีระดมความคิดเห็นของ ประชาชนเพอื่ ใหไ้ ดม้ าซงึ่ ปัญหาและความตอ้ งการจากประชาชนในพน้ื ที่ (2) ให้มีการประสานแผนในระดับพ้ืนท่ี โดยการรวบรวมและจัดล�ำดับความส�ำคัญของปัญหา และความตอ้ งการของประชาชนในพนื้ ท่ีผา่ นกลไกการจดั ท�ำแผนพฒั นาหมบู่ า้ นแผนชมุ ชนแผนชมุ ชนระดบั ต�ำบล(แผนพฒั นา ต�ำบล) แผนพฒั นาทอ้ งถนิ่ และแผนพัฒนาอ�ำเภอ เพื่อให้แผนมคี วามเช่ือมโยงสอดคลอ้ งกันในทกุ ระดบั เป็นแผนเดียวกัน คูม่ ือการจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดับพ้นื ท่ี 13

(3) บูรณาการการบริหารงบประมาณ และประสานความร่วมมือเพ่ือขอรับการสนับสนุนงบประมาณ ใหเ้ ป็นไปตามแผนพัฒนาในระดบั พน้ื ท่ี โดยการแสวงหาความร่วมมอื และการบรู ณาการจากทุกภาคส่วน 2) ให้คณะกรรมการหมู่บ้าน คณะกรรมการชุมชน และองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในพ้ืนท่ีจัดท�ำเวที ประชาคมรว่ มกนั เพือ่ รวบรวม วิเคราะห์ ปญั หาและความต้องการของประชาชนในพนื้ ท่นี �ำไปใชเ้ ปน็ ข้อมูลในการจดั ท�ำ แผนพัฒนาหมู่บ้าน และแผนชุมชน โดยให้นายอ�ำเภอประสานงานการก�ำหนด วัน เวลา และสถานท่ีจัดเวทีประชาคม ร่วมกันของคณะกรรมการหมู่บ้าน คณะกรรมการชุมชน และองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในพ้ืนท่ี รวมทั้งประสานให้ สว่ นราชการหรอื หนว่ ยงานอนื่ ทีด่ �ำเนินการในพื้นท่เี ข้ารว่ มเวทีประชาคมดงั กล่าวด้วย 3) ให้คณะกรรมการชุมชน และเมืองพัทยาจัดท�ำเวทีประชาคมเพ่ือรวบรวม วิเคราะห์ปัญหา และความตอ้ งการของประชาชนในพน้ื ทน่ี �ำไปใชเ้ ปน็ ขอ้ มลู ในการจดั ท�ำแผนชมุ ชนหรอื แผนพฒั นาทอ้ งถนิ่ โดยใหน้ ายกเทศมนตรี หรอื นายกเมอื งพทั ยาประสานงานการก�ำหนด วนั เวลา และสถานทจี่ ดั เวทปี ระชาคมของคณะกรรมการชมุ ชน และเมอื งพทั ยา รวมท้ังประสานให้สว่ นราชการหรอื หนว่ ยงานท่ดี �ำเนนิ การในพื้นท่เี ขา้ ร่วมเวทปี ระชาคมดงั กล่าวด้วย 4) การบูรณาการและประสานแผนพัฒนาในระดับพื้นท่ีให้เป็นไปตามปฏิทินการจัดท�ำแผนพัฒนา ทีก่ ระทรวงมหาดไทยก�ำหนด 5) ใหจ้ งั หวดั จดั ท�ำแผนพฒั นาจงั หวดั และแผนปฏบิ ตั ริ าชการประจ�ำปขี องจงั หวดั โดยน�ำแผนพฒั นาอ�ำเภอ แผนความต้องการระดับอ�ำเภอ แผนพฒั นาทอ้ งถิ่นระดับจังหวดั มาประกอบในการจัดท�ำแผนพัฒนาจังหวดั ทบ่ี ูรณาการ ร่วมกนั ของหน่วยงาน 3.6 การก�ำกบั และตดิ ตาม 1) ในการประสานใหแ้ ผนพฒั นาหมบู่ า้ น แผนชมุ ชน แผนชมุ ชนระดบั ต�ำบล (แผนพฒั นาต�ำบล) แผนพฒั นา ท้องถ่ิน แผนพัฒนาอ�ำเภอ และแผนพัฒนาของส่วนราชการหรือหน่วยงานอ่ืนท่ีด�ำเนินการในพ้ืนท่ีอ�ำเภอสัมฤทธิ์ผล ใหน้ ายอ�ำเภอมหี น้าทต่ี ิดตามพร้อมใหค้ �ำแนะน�ำ 2) เพื่อให้การประสานแผนพัฒนาในระดับพ้ืนที่สัมฤทธิ์ผล ให้ผู้ว่าราชการจังหวัดมีอ�ำนาจหน้าท่ีก�ำกับ และตดิ ตามพรอ้ มใหค้ �ำแนะน�ำท่เี ปน็ ประโยชน์ตามหลกั เกณฑ์ ดงั น้ี (1) กระบวนการจดั ท�ำแผนพฒั นาในระดบั พน้ื ท่ี ทม่ี กี ารบรู ณาการกบั ทกุ ภาคสว่ น และสอดคลอ้ งเชอ่ื มโยง กบั แผนพัฒนาจังหวัด/กลุ่มจังหวดั (2) ประสิทธภิ าพ ประสิทธิผล และผลกระทบ ทีเ่ กดิ ข้นึ จากการประสานแผนพฒั นาพื้นท่ี (3) การมสี ่วนรว่ มของประชาชน และการบริหารกจิ การบ้านเมืองทด่ี ี (4) พจิ ารณาใหห้ นว่ ยงานใดเปน็ ผดู้ �ำเนนิ การ ในกรณที ม่ี คี วามซำ�้ ซอ้ นกนั ในเรอื่ งงบประมาณ ระยะเวลา ด�ำเนนิ การ ผดู้ �ำเนนิ การ หรอื โครงการ 14 คมู่ อื การจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดับพ้ืนที่

3) ให้ผู้ว่าราชการจังหวัดและนายอ�ำเภอก�ำกับดูแลให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นด�ำเนินการจัดท�ำแผน พฒั นาทอ้ งถนิ่ และการประสานแผนพฒั นาทอ้ งถนิ่ ใหส้ อดคลอ้ งกบั แผนพฒั นาในระดบั จงั หวดั โดยในการพจิ ารณาโครงการ พัฒนาในข้อบัญญัติ เทศบัญญัติ และงบประมาณรายจ่าย ต้องสอดคล้องเชื่อมโยงตามแนวทางการจัดท�ำและประสาน แผนพฒั นาในระดบั พ้นื ที่ และสอดคลอ้ งกับแผนพฒั นาจงั หวัดก่อนใหค้ วามเห็นชอบ ตามกฎหมายว่าดว้ ยองคก์ ารบรหิ าร ส่วนจังหวัด กฎหมายว่าด้วยเทศบาล กฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารเมืองพัทยา และกฎหมายว่าด้วยสภาต�ำบล และองคก์ ารบริหารสว่ นต�ำบล 4) เพอ่ื ใหก้ ารจดั ท�ำและประสานแผนพฒั นาในระดบั พน้ื ทสี่ มั ฤทธผ์ิ ล ใหก้ รมการปกครอง กรมการพฒั นาชมุ ชน และกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น มีหน้าท่ี เร่งรัด ติดตาม รายงานผลการด�ำเนินการประสานแผนพัฒนาหมู่บ้าน แผนชมุ ชน แผนชมุ ชนระดบั ต�ำบล (แผนพฒั นาต�ำบล) แผนพฒั นาทอ้ งถน่ิ และแผนพฒั นาอ�ำเภอ ใหก้ ระทรวงมหาดไทยทราบ 5) ใหส้ �ำนักงานปลดั กระทรวงมหาดไทย ร่วมกบั กรมการปกครอง กรมการพัฒนาชมุ ชน และกรมส่งเสริม การปกครองทอ้ งถน่ิ จดั ท�ำระบบประเมินผลคุณภาพแผนพัฒนาหมบู่ ้าน แผนชมุ ชน แผนชุมชนระดบั ต�ำบล (แผนพฒั นา ต�ำบล) แผนพัฒนาท้องถนิ่ และแผนพฒั นาอ�ำเภอ เป็นประจ�ำทุกปี เพือ่ ปรบั ปรงุ คุณภาพให้สอดคลอ้ งกับความต้องการ และปญั หาของประชาชนในพน้ื ท่ี คมู่ อื การจัดทำ�และประสานแผนพฒั นาในระดบั พืน้ ท่ี 15

ภาคผนวก ก ฐานข้อมูลสนบั สนนุ การจดั ทำ�และประสานแผนพัฒนาในระดบั พ้ืนท่ี ยุทธศาสตร์ชาติ ระยะ 20 ปี แผนพัฒนาเศรษฐกจิ ยุทธศาสตรก์ ารพฒั นาภาค พ.ศ. 2561 - 2580 และสงั คมแหง่ ชาติ ฉบบั ที่ 12 6 ภาค แผนพฒั นากลุ่มจังหวดั แผนพฒั นาจังหวัด แผนพฒั นาอำ�เภอ ฐานขอ้ มูลการพัฒนาในระดบั พนื้ ที่ ปฏทิ ินและแนวทางการเชอ่ื มโยง แนวคดิ (Concept) (กชช.2ค จปฐ. ขอ้ มูลกลาง อปท.ฯลฯ) และบรู ณาการแผนพัฒนา การจดั ทำ�และประสานแผนพัฒนา ในระดบั พืน้ ท่ี 16 ประจ�ำ ปีงบประมาณ 2564 ในระดบั พน้ื ท่ี ค่มู อื การจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดับพ้นื ท่ี

ภาคผนวก ข ระเบยี บ กฎหมาย หนังสอื สง่ั การ และแนวทางปฏบิ ัติท่เี ก่ียวขอ้ ง ค่มู ือการจัดท�ำ และประสานแผนพัฒนาในระดับพ้ืนที่ 17

ภาคผนวก ค ปฏทิ นิ และแนวทางการเชื่อมโยงและบูรณาการแผนพัฒนาในระดบั พ้นื ท่ี 18 คู่มือการจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดับพ้นื ท่ี

ค่มู อื การจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดบั พื้นท่ี 19

ท่ีปรึกษา คณะผู้จัดท�ำ นายฉัตรชัย พรหมเลศิ ปลัดกระทรวงมหาดไทย นายพรพจน์ เพ็ญพาส รองปลดั กระทรวงมหาดไทย ร.ต.ท. อาทิตย์ บญุ ญะโสภัต อธิบดีกรมการปกครอง นายนิสิต จนั ทร์สมวงศ์ อธบิ ดีกรมการพฒั นาชมุ ชน นายสทุ ธิพงษ์ จลุ เจรญิ อธิบดกี รมส่งเสริมการปกครองทอ้ งถ่ิน นายทรงกลด สวา่ งวงศ ์ รองผวู้ ่าราชการจงั หวัดกาฬสินธุ์ ชว่ ยราชการสำ�นักงานปลดั กระทรวงมหาดไทย คณะผจู้ ดั ท�ำ นายรัฐศาสตร์ ชดิ ชู ผอู้ �ำ นวยการสำ�นักพฒั นาและสง่ เสรมิ การบรหิ ารราชการจังหวดั นายอภิชาติ สาราบรรณ์ ผ้อู ำ�นวยการกลุ่มงานประสานยทุ ธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่ นางสาวปทั มาพร ปานฉาย นักวเิ คราะหน์ โยบายและแผนช�ำ นาญการพเิ ศษ นายปวเรศ รัฐขจร นักวิเคราะหน์ โยบายและแผนชำ�นาญการ นายวิรชั ชยั พงษเ์ กาะ นักวเิ คราะห์นโยบายและแผนปฏบิ ตั ิการ นายสติ มา เพ็ชรประกอบ นักวิเคราะหน์ โยบายและแผนปฏิบตั ิการ **************************** 20 ค่มู ือการจดั ท�ำ และประสานแผนพฒั นาในระดบั พ้นื ที่

ชอ่ื หนงั สือ : คู่มอื การจดั ทำ�และประสานแผนพฒั นาในระดบั พืน้ ที่ : มนี าคม 2562 พมิ พค์ รงั้ แรก : 1,050 เลม่ : ส�ำ นักพัฒนาและสง่ เสรมิ การบรหิ ารราชการจังหวัด จำ�นวนพิมพ ์ ส�ำ นักงานปลดั กระทรวงมหาดไทย ช้นั 8 อาคารสถาบันด�ำ รงราชานุภาพ กระทรวงมหาดไทย จดั พมิ พโ์ ดย ถ.อัษฎางค์ กรงุ เทพฯ 10200 โทรศพั ท์ : 02 222 7821 http://www.moi.go.th : บริษทั อมรนิ ทรพ์ รน้ิ ตง้ิ แอนด์พบั ลิชชงิ่ จำ�กดั (มหาชน) 376 ถนนชัยพฤกษ์ แขวงตล่งิ ชนั เขตตล่ิงชัน กรุงเทพฯ 10170 โทรศพั ท์ : 0 2422 9000 โทรสาร : 0 2433 2742 E-mail : [email protected] พมิ พท์ ี่ Homepage : http://www.amarin.com

กระทรวงมหาดไทย (Ministry of Interior) ถนนอัษฎางค์ แขวงราชบพิธ เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200 โทร. 0 2226 0509 http://www.moi.go.th

ส�ำ นักพฒั นาและส่งเสริมการบริหารราชการจงั หวัด ส�ำ นกั งานปลัดกระทรวงมหาดไทย ถนนอษั ฎางค์ แขวงราชบพิธ เขตพระนคร กรงุ เทพฯ 10200 โทร. 0 2226 0509 http://www.moi.go.th