รวมกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง การจัดทำและประสานแผนพัฒนาในระดับพื้นที่อำเภอและตำบล

- ๑๔ - มาตรา ๓๑ กาํ นันตอ งออกจากตําแหนง ดวยเหตุใดเหตุหนง่ึ ดังตอไปนี้ (๑) เมอื่ ตอ งออกจากผูใหญบ า น (๒) ไดร ับอนญุ าตใหล าออก (๓) ยุบตาํ บลที่ปกครอง (๔) เมื่อขาหลวงประจําจังหวัดสั่งใหออกจากตําแหนง เพราะพิจารณาเห็นวาบกพรอง ในทางความประพฤติ หรือความสามารถไมพอแกตําแหนง (๕) ตอ งถูกปลดหรือไลออกจากตาํ แหนง การออกจากตําแหนงกํานันน้ันใหออกจากตําแหนงผูใหญบานดวย เวนแตการออกตาม (๒) (๓) และ(๔) ไมตอ งออกจากตาํ แหนงผใู หญบา น (ความในมาตรา ๓๑ ยกเลิกและใชความใหมแทนโดยมาตรา ๑๐ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองที่ (ฉบบั ท่ี ๒) พ.ศ. ๒๔๘๖) มาตรา ๓๒ ในกรณีท่ีตาํ แหนงกํานันวางลง ใหคัดเลือกกํานันข้ึนใหมภายในกําหนดเวลา สีส่ ิบหาวันนับแตวันท่นี ายอาํ เภอไดท ราบการวางน้ัน หากมีความจําเปนไมอ าจจดั ใหมีการคัดเลือกกํานันภายในกําหนดตามวรรคหนึ่งได ใหผูวา ราชการจังหวัดขยายเวลาออกไปไดเ ทา ท่ีจาํ เปน และในระหวา งทยี่ งั มิไดม กี ารเลือกกํานนั ผูวาราชการจังหวัด จะแตง ต้ังบคุ คลผูมีคุณสมบตั แิ ละไมม ีลักษณะตองหา มตามมาตรา ๑๒ เปน ผูรักษาการกํานันจนกวา จะมีการ คัดเลือกกาํ นันก็ได (ความในมาตรา ๓๒ ยกเลิกและใชความใหมแทนโดย มาตรา ๑๐ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองที่ (ฉบบั ท่ี ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑) มาตรา ๓๓ ถากํานันทําการในหนาที่ไมไดในชั่วคราวเวลาใด เชนไปทางไกลเปนตน ใหมอบอํานาจและหนาทไ่ี วแกผ ใู หญบา นคนใดคนหนง่ึ ซง่ึ อยูใ นตาํ บลเดยี วกนั ใหท าํ การแทน และใหผ แู ทนนี้ มีอํานาจเต็มที่ในตําแหนงกํานัน แตการท่ีกํานันจะมอบหมายหนาท่ีใหแกผูใหญบานทําการแทนเชนนี้ ใหบ อกผใู หญบา นท้งั หลายในตําบลเดยี วกันและบอกกรมการอําเภอใหท ราบไวดวย ตอน ๓ หนา ท่แี ละอํานาจของกาํ นัน มาตรา ๓๔ บรรดาการท่ีจะตรวจตรารักษาความปกติเรียบรอยในตําบล คือ การท่ีจะวา กลาวราษฎรในตําบลนั้น ใหประพฤติตามพระราชกําหนดกฎหมายก็ดี หรือการท่ีจะปองกันภยันตรายและ รักษาความสุขสําราญของราษฎรในตําบลน้ันก็ดี หรือการที่จะรับกิจสุขทุกขของราษฎรในตําบลนั้น ขึ้นรองเรียนตอผูวาราชการเมือง กรมการอําเภอ และจะรับขอราชการมาประกาศแกราษฎรในตําบลน้ันก็ดี หรือท่ีจะจดั การตามพระราชกาํ หนดกฎหมาย เชนการตรวจและนําเก็บภาษีอากรในตําบลน้ันก็ดี การทั้งน้ีอยู ในหนาท่ขี องกํานนั ผเู ปน นายตําบล ผูใหญบานทงั้ ปวงในตําบลน้นั และแพทยประจําตําบลจะตองชวยกันเอา เปนธรุ ะจดั การใหเ รียบรอยไดตามสมควรแกห นาที่ IN_ok.indd 46 46 2/10/2562 13:28:36

- ๑๕ - มาตรา ๓๔ ทวิ นอกจากอํานาจหนาที่ที่กลาวโดยเฉพาะใหเปนอํานาจหนาที่ของกํานัน ใหกํานนั มอี าํ นาจหนา ทีเ่ ชน เดียวกบั ผใู หญบ า นดว ย (ความในมาตรา ๓๔ ทวิ บัญญัติเพิ่มเติมโดยมาตรา ๑๒ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองท่ี (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๔๘๖) มาตรา ๓๕ กํานันมหี นาทแ่ี ละอํานาจในการทีเ่ กี่ยวดว ยความอาญาดงั ตอไปน้ี คอื ขอ ๑ เมื่อทราบขาววามีการกระทําผิดกฎหมายเกิดขึ้น หรือสงสัยวาไดเกิดขึ้นในตําบล ของตน ตองแจงความตอกรมการอําเภอใหท ราบ ขอ ๒ เมื่อทราบขาววามีการกระทําผิดกฎหมายเกิดขึ้น หรือสงสัยวาไดเกิดขึ้นในตําบล ท่ีใกลเ คยี ง ตองแจงความตอกํานันนายตําบลนั้นใหท ราบ ขอ ๓ เมื่อปรากฏวาผูใดกําลังกระทําผิดกฎหมายก็ดี หรือมีเหตุควรสงสัยวาเปนผูที่ได กระทําผดิ กฎหมายกด็ ี ใหจ ับผนู นั้ ไว และรบี นําสง ตอกรมการอําเภอ ขอ ๔ ถามีหมายหรือมีคําส่ังตามหนาท่ีราชการใหจับผูใดในตําบลนั้น เปนหนาท่ีของกํานัน ทจี่ ะจบั ผูนน้ั แลว รีบสงตอกรมการอําเภอตามสมควร ขอ ๕ เม่ือเจาพนักงานผูมีหนาท่ีออกหมายสั่งใหคนหรือใหยึด กํานันตองจัดการใหเปนไป ตามหมาย ขอ ๖ ถามีผูมาขออายัตตัวคนหรือสิ่งของก็ดีหรือผูตองโจรกรรม จะทํากฎหมายตราสิน หรือมีผูจะขอทําชันสูตรบาดแผลก็ดี ท้ังนี้ใหกํานันสืบสวนฟงขอความแลวรีบนําตัวผูขอและผูตองอายัด และทรัพยสิ่งของบรรดาท่ีจะพาไปดวยนั้นไปยังกรมการอําเภอ ถาส่ิงของอยางใดจะพาไปไมได ก็ใหกํานัน ชันสตู รใหร ูเห็น แลวนาํ ความไปแจงตอกรมการอาํ เภอในขณะนน้ั มาตรา ๓๖ ถากาํ นันรูเห็นเหตุทุกขรอนของราษฎร หรือการแปลกประหลาดเกิดขึ้นใน ตาํ บลตองรีบรายงานตอกรมการอําเภอใหทราบ มาตรา ๓๗ ถาเกิดจลาจลก็ดี ฆากันตายก็ดี ชิงทรัพยก็ดี ปลนทรัพยก็ดี ไฟไหมก็ดี หรือเหตุรายสําคัญอยางใดๆ ในตําบลของตน หรือในตําบลท่ีใกลเคียงอันสมควรจะชวยไดก็ดี หรือมีผูราย แตท่ีอื่นๆ มาม่ัวสุมในตําบลน้ันก็ดี หรือมีเหตุอันควรวาลูกบานในตําบลน้ัน บางคนจะเกี่ยวของเปนโจร ผูรา ยกด็ ี เปน หนา ทข่ี องกาํ นันจะตองเรียกผูใหญบานและลูกบานในตําบลออกชวยตอสูติดตามจับผูรายหรือ ตดิ ตามเอาของกลางคนื หรอื ดบั ไฟ หรอื ชวยอยางอนื่ ตามควรแกการโดยเตม็ กาํ ลัง มาตรา ๓๘ ใหกํานันดูแลคนเดินทาง ซึ่งไมมีเหตุควรสงสัยวาจะเปนผูรายใหไดมีที่พัก ตามควร มาตรา ๓๙ ถาผูเดินทางดวยราชการจะตองการคนนําทาง หรือขาดแคลนพาหนะเสบียง อาหารลงในระหวางทาง และจะรองขอตอกํานันใหชวยสงเคราะห กํานันตองชวยจัดหาใหตามที่จะทําได ถา หากวา การท่ีจะชวยเหลือนนั้ จะตอ งออกราคาคา จางเพียงใด ใหกํานันเรยี กเอาแกผเู ดินทางน้ัน มาตรา ๔๐ กํานันตองรวมมือและชวยเหลือนายอําเภอและองคกรปกครองสวนทองถิ่น ในการดูแลรักษาและคุมครองปองกันที่ดินอันเปนสาธารณสมบัติของแผนดิน และสิ่งซ่ึงเปน สาธารณประโยชนอื่นอนั อยใู นตาํ บลนนั้ (ความในมาตรา ๔๐ ยกเลิกและใชความใหมแทนโดยมาตรา ๑๑ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองที่ (ฉบบั ที่ ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑) 47 IN_ok.indd 47 2/10/2562 13:28:37

- ๑๖ - มาตรา ๔๑ กํานันตองรักษาบัญชีสํามะโนครัว และทะเบียนบัญชีของรัฐบาลในตําบลน้ัน และคอยแกไ ขเพิ่มเติมใหถูกตอ งตรงกบั บญั ชขี องผใู หญบ าน มาตรา ๔๒ กํานันตองทําบัญชีส่ิงของ ซ่ึงตองภาษีอากรในแขวงน้ันยื่นตอกรมการอําเภอ และนําราษฎรไปเสยี ภาษีอากรตามพระราชบัญญัตภิ าษีอากร มาตรา ๔๓ กํานันกระทาํ การตามหนา ทจี่ ะเรยี กผใู ดมาหารอื ใหชว ยก็ได มาตรา ๔๔ ในตําบลหน่ึงใหมีสารวัตรสําหรับเปนผูชวยและรับใชสอยของกํานันสองคน ผูท่ีจะเปนสารวัตรนี้แลวแตกํานันจะขอรองใหผูใดเปน แตตองไดรับความเห็นชอบของผูวาราชการเมือง ดว ยจงึ เปนได และกํานนั มอี ํานาจเปล่ยี นสารวตั รได ตอน ๔ แพทยประจําตําบล การตง้ั และหนา ท่ี มาตรา ๔๕ ในตําบลหนึ่งใหกํานันและผูใหญบานประชุมพรอมกันเลือกผูที่มีความรูใน วชิ าแพทยเปน แพทยป ระจําตาํ บลคนหนง่ึ สําหรบั จัดการปอ งกันความไขเ จบ็ ของราษฎรในตําบลน้นั มาตรา ๔๖ การแตงตั้งแพทยประจําตําบลใหขาหลวงประจําจังหวัดแตงตั้งจากบุคคล ผมู สี ญั ชาตไิ ทยและตอ งแตงตัง้ จากผูท่ีมีถิน่ ทอี่ ยใู นตําบลนน้ั เวนแตผทู ี่เปนแพทยป ระจําตําบลทีใ่ กลเคยี งกัน อยแู ลวและยอมกระทําการรวมเปน สองตาํ บล ถาขาหลวงประจาํ จังหวดั เหน็ สมควรกแ็ ตงตัง้ ได (ความในมาตรา ๔๖ ยกเลิกและใชความใหมแทนโดยมาตรา ๑๓ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองที่ (ฉบบั ที่ ๒) พ.ศ. ๒๔๘๖) มาตรา ๔๗ เหตุที่แพทยประจําตําบลจะตองออกจากตําแหนงนั้น เหมือนกับเหตุท่ีกํานัน จะตอ งออกจากตาํ แหนง ทุกประการ มาตรา ๔๘ แพทยประจาํ ตําบล มีหนาท่ดี ังกลา วตอ ไปน้ี คือ ขอ ๑ ที่จะชวยกํานันผูใหญบานคิดอานและจัดการรักษาความสงบเรียบรอยในตําบล ดงั กลาวไวในมาตรา ๓๖ และ ๕๒ แหงพระราชบัญญัตนิ ี้ ขอ ๒ ท่ีจะคอยสังเกตตรวจตราความไขเจ็บท่ีเกิดข้ึนแกราษฎรในตําบลน้ัน และตําบลที่ ใกลเคียง ถาเกิดโรคภัยรายแรงเชนอหิวาตกโรคก็ดี กาฬโรคก็ดี ไขทรพิษก็ดี ตองคิดปองกันดวย แนะนํา กํานันผูใหญบานใหส่ังราษฎรใหจัดการปองกันโรคเชนทําความสะอาดเปนตน และแพทยประจําตําบลตอง เทยี่ วตรวจตราช้แี จงแกร าษฎรดวย ขอ ๓ การปอ งกันโรคภยั ในตาํ บลนนั้ เชน ปลูกทรพิษ ปองกันไขทรพิษก็ดี ท่ีจะมียาแกโรค ไวสําหรับตําบลก็ดี ดูแลอยาใหในตําบลน้ันมีสิ่งโสโครกอันเปนเช้ือโรคก็ดี การเหลาน้ีอยูในหนาที่แพทย ประจําตาํ บล ๆ จะตอ งคิดอา นกบั แพทยป ระจําเมอื ง และกาํ นันผูใหญบ า นในตาํ บลนัน้ ใหส าํ เรจ็ ตลอดไป ขอ ๔ ถาโรคภัยรายกาจ เชน อหิวาตกโรค กาฬโรค ไขทรพิษ โรคระบาดปศุสัตว เกิดขึ้น ในตําบลนั้น แพทยประจําตําบลตองรีบรายงานไปยังกรมการอําเภอใหทราบโดยทันที และตอไปเนืองๆ จนกวาจะสงบโรค มาตรา ๔๙ แพทยประจําตําบลมีสังกัดขึ้นอยูในแพทยประจําเมือง แพทยประจําเมืองมี หนา ทีจ่ ะตอ งตรวจตราแนะนําการงานในหนาทแ่ี พทยป ระจําตาํ บลในเมอื งนน้ั ทวั่ ไป 48 IN_ok.indd 48 2/10/2562 13:28:37

- ๑๗ - ตอน ๕ การประชมุ กาํ นัน ผใู หญบาน กรรมการตําบล กรรมการหมบู าน แพทยป ระจาํ ตําบล และวนิ ยั ของกาํ นนั ผใู หญบา น แพทยประจําตาํ บล และผูช ว ยผูใหญบาน (ความซ่ึงเปนชื่อของตอน ๕ ถูกยกเลิกและใชความใหมแทนแลวโดยมาตรา ๑๖ แหง พ.ร.บ. ลักษณะ ปกครองทอ งที่ (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๑๐) มาตรา ๕๐ เมื่อกํานันเห็นวามีการอันใดเนื่องในการรักษาความปกติเรียบรอยในตําบล สมควรจะปรึกษาหารือกันในระหวางกํานันผูใหญบานท้ังปวง และแพทยประจําตําบล กํานันก็มีอํานาจที่จะ เรียกมาประชุมปรึกษาหารือกัน และใหเอาเสียงที่เห็นพรอมกันโดยมากเปนท่ีชี้ขาดตกลงในการที่ ปรึกษาหารอื กันนัน้ มาตรา ๕๑ ใหกํานันเรียกผูใหญบานและแพทยประจําตําบลมาประชุมเพื่อปรึกษาหารือ การท่ีจะรกั ษาหนาทใ่ี นตําบลใหเรยี บรอย ไมนอ ยกวาเดือนละหนง่ึ คร้งั ใหผูใหญบานเรียกประชุมคณะกรรมการหมูบานตามคร้ังคราวที่เห็นสมควร หรือเมื่อ กรรมการมีจํานวนไมนอยกวาก่ึงรองขอใหมีการประชุม แตเมื่อรวมปหนึ่งจะตองมีการประชุมไมนอยกวา หกครง้ั ใหก าํ นนั เรียกประชมุ คณะกรรมการตาํ บลไมน อยกวา เดอื นละหน่ึงครัง้ (ความในมาตรา ๕๑ ยกเลิกและใชความใหมแทนแลวโดยมาตรา ๑๔ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครอง ทองที่ (ฉบบั ที่ ๒) พ.ศ. ๒๔๘๖) มาตรา ๕๒ ถามีเหตุสงสัยวาผูใดในตําบลนั้น แสดงความอาฆาตมาดรายแกผูอ่ืนก็ดี หรือ เปนคนจรจัดไมปรากฏการทํามาหาเลี้ยงชีพ และไมสามารถจะช้ีแจงความบริสุทธ์ิของตนไดก็ดี ใหกํานัน เรียกประชุมผูใหญบานสืบสวน ถามีหลักฐานควรเชื่อวาเปนความจริง ก็ใหเอาตัวผูนั้นสงกรมการอําเภอไป ฟอ งรอ งเอาโทษตามมาตรา ๓๐ แหงกฎหมายลกั ษณะอาญา มาตรา ๕๓ เมื่อมีผูใหญบานนําคนจรแปลกหนานอกสํามะโนครัวตําบลมาสงกํานันตาม ความในมาตรา ๒๗ ขอ ๖ ใหกํานันปรึกษาหารือกับผูใหญบาน เมื่อเห็นสมควรจะขับไลคนผูนั้นออกไปเสีย จากทอ งที่ตําบลน้ันก็ได มาตรา ๕๔ ถาลูกบานผูใดไปตั้งทับ กระทอม หรือเรือนโรงอยูในที่เปลี่ยวในตําบลนั้น ซึ่งนากลัวจะเปนอันตรายดวยโจรผูรายหรือนาสงสัยวาจะเปนสํานักโจรผูราย การอยางน้ีใหกํานันกับ ผูใหญบานในตําบลนั้นประชุมปรึกษากันดู เมื่อเห็นเปนการสมควรแลวจะบังคับใหลูกบานคนน้ันยายเขามา อยเู สียในหมูบา นราษฎรกไ็ ด และใหนาํ ความแจง ตอกรมการอําเภอดว ย มาตรา ๕๕ ถาราษฎรคนใดท้ิงใหบานเรือนชํารุดรุงรัง หรือปลอยใหโสโครกโสมมอาจจะ เปนเหตใุ หเ กดิ อันตรายแกผ ูอยูในที่น้นั หรือผทู ่อี ยูใกลเคียงกัน หรอื ผทู ่ีไปมา หรือใหเ กิดอัคคีภัยหรือโรคภัย ใหกํานันผูใหญบานและแพทยประจําตําบลปรึกษากัน ถาเห็นควรจะบังคับใหผูท่ีอยูในที่น้ันแกไขเสียใหดี กบ็ ังคับได ถา ผนู ัน้ ไมทําตามบงั คบั กใ็ หกํานันนําความรองเรียนตอ กรมการอําเภอ 49 IN_ok.indd 49 2/10/2562 13:28:38

- ๑๘ - มาตรา ๕๖ ในเวลาใดจะมีอันตรายแกการทํามาหากินของลูกบานในตําบลน้ัน เชน มีเหตุ โรคภัยไขเจ็บติดตอเกิดข้ึน หรือน้ํามากหรือนํ้านอยเกินไปเปนตน ใหกํานันผูใหญบานและแพทยประจํา ตําบลปรึกษาหารือกันในการท่ีจะปองกันแกไขเยียวยาภยันตรายดวยอาการท่ีแนะนําลูกบานใหทําอยางใด หรือลงแรงชวยกันไดประการใด กํานันมีอํานาจที่จะบังคับการนั้นได ถาเห็นเปนการเหลือกําลังใหรองเรียน ตอ กรมการอาํ เภอ และผวู าราชการเมืองขอกําลังรัฐบาลชว ย มาตรา ๕๗ ในการที่จะสํารวจสํามะโนครัวและทะเบียนบัญชีตาง ๆ เพื่อประโยชน ในราชการ เชนการที่จะสํารวจสํามะโนครัวและทําบัญชีไรนา และส่ิงของตองพิกัดภาษีอากรในตําบลน้ัน กํานันจะเรียกผูใหญบานทั้งปวงประชุมกันตรวจทําบัญชีใหถูกตอง และใหลงช่ือพรอมกันเปนพยานในบัญชี ที่จะยื่นตอเจา พนกั งานก็ได มาตรา ๕๘ ในการที่จะทํารายงานประจําหรือรายงานจรอยางใด ๆ ยื่นตอกรมการอําเภอ กาํ นนั จะเรยี กประชมุ ผใู หญบ านและแพทยประจาํ ตําบลในตาํ บลนนั้ พรอมกันตรวจสอบกอ น และจะใหลงชื่อ เปนพยานในรายงานน้นั กไ็ ด มาตรา ๕๙ ในเวลาที่ผูวาราชการเมือง หรือกรมการอําเภอมีหมายใหประกาศขอราชการ อนั ใดแกร าษฎร กํานนั จะเรียกประชุมผูใหญบานในตําบลน้ันพรอมกันชี้แจงใหเปนที่เขาใจขอราชการอันนั้น แลว ใหร บั ขอ ราชการไปประกาศแกร าษฎรอีกชัน้ หน่ึงก็ได มาตรา ๖๐ ในเวลาใดมีการนักขัตฤกษ หรือประชุมชนเปนการใหญในตําบลน้ัน กํานันจะ เรียกผูใหญบานและแพทยประจําตําบลพรอมกันมาชวยพิทักษรักษาความเรียบรอยในที่อันน้ัน ถาแลเห็น เปนการจําเปน แลว จะขอแรงงานราษฎรมาชวยดวยกไ็ ด มาตรา ๖๑ เวลาขาราชการผูใหญหรือผูบังคับบัญชาโดยตรงมาตรวจราชการในทองท่ี กํานันจะเรยี กผใู หญบ านและแพทยป ระจาํ ตาํ บลประชมุ พรอ มกันเพ่ือแจงขอราชการ หรือฟงราชการกไ็ ด มาตรา ๖๑ ทวิ กํานัน ผูใหญบาน และแพทยประจําตําบลตองรักษาวินัยโดยเครงครัด อยูเสมอ ผใู ดฝาฝนใหถ อื วาผูน้ันกระทาํ ผดิ ตองไดร ับโทษ วนิ ัยและโทษผิดวินยั ใหใชก ฎหมายวาดวยระเบียบขา ราชการพลเรือนโดยอนโุ ลม อํานาจการลงโทษ กาํ นนั ผใู หญบา น และแพทยประจําตําบลใหเปนไปดงั นี้ (๑) กํานันมอี ํานาจลงโทษภาคทัณฑผ ูใหญบาน (๒) นายอําเภอมีอํานาจลงโทษกํานัน ผูใหญบาน และแพทยป ระจาํ ตําบลดงั นี้ (ก) ลดอันดับเงนิ เดือนไมเ กินหน่งึ อันดบั (ข) ตัดเงินเดือน โดยเทียบในฐานะเปนผูบังคับบัญชาช้ันหัวหนาแผนกกับผูกระทําผิด ชน้ั เสมยี นพนักงาน ตามทีก่ าํ หนดไวในกฎหมายวาดวยระเบยี บขาราชการพลเรอื น (ค) ลงโทษภาคทณั ฑ เมื่อกํานันผูใหญบานคนใดถูกฟองในคดีอาญา เวนแตคดีความผิดในลักษณะฐานลหุโทษ หรือความผิดอันไดกระทําโดยประมาท หรือมีกรณีที่ตองหาวาทําผิดวินัยอยางรายแรงถูกสอบสวนเพื่อไล ออกหรือปลดออก ถานายอําเภอเห็นวาจะคงใหอยูในตําแหนงจะเปนการเสียหายแกราชการจะส่ังใหพัก หนาท่ีก็ได แลวรายงานใหขาหลวงประจําจังหวัดทราบ การส่ังใหกลับเขารับหนาที่ตลอดถึงการวินิจฉัยวาจะ ควรจายเงินเดือนระหวางพักใหเพียงใดหรือไม ใหขาหลวงประจําจังหวัดเปนผูพิจารณาส่ังอนุโลมตาม กฎหมายวาดวยระเบยี บขาราชการพลเรอื น 50 IN_ok.indd 50 2/10/2562 13:28:38

- ๑๙ - (๓) ขาหลวงประจําจังหวัดมีอํานาจลงโทษกํานันผูใหญบานและแพทยประจําตําบลในทุก สถาน ในกรณีการลดอันดับและตัดเงินเดือน ใหเทียบขาหลวงประจําจังหวัดในฐานะเปนผูบังคับบัญชาชั้น หัวหนากอง และกํานันผูใหญบานแพทยประจําตําบลเปนชั้นเสมียนพนักงานตามท่ีกําหนดไวในกฎหมายวา ดวยระเบยี บขา ราชการพลเรอื น โดยเฉพาะโทษปลด หรือไลออก ถากํานันผูใหญบานและแพทยประจําตําบลผูถูกลงโทษ เหน็ วา ตนไมไ ดรบั ความเปน ธรรม ก็มสี ทิ ธริ องทกุ ขต อกระทรวงมหาดไทย การรองทุกขใหทําคํารองลงลายมือช่ือยื่นตอนายอําเภอภายในกําหนดสิบหาวันนับแตวันที่ ไดรับทราบคําสั่งการลงโทษ เพื่อนายอําเภอจักไดเสนอตอไปยังขาหลวงประจําจังหวัดและ กระทรวงมหาดไทยตามลําดับ ภายในกําหนดสิบหาวันนับแตวันไดรับคํารองทุกข พรอมดวยคําช้ีแจงถาจะ พงึ มี ใหก ระทรวงมหาดไทยมอี าํ นาจสงั่ ใหยกคํารอ งทุกขหรอื เพกิ ถอนคําส่ังการลงโทษหรือลดโทษ (ความในมาตรา ๖๑ ทวิ บัญญัติเพ่ิมโดยมาตรา ๑๕ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองท่ี (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๔๘๖) มาตรา ๖๑ ตรี ใหนําความในมาตรา ๖๑ ทวิ เฉพาะที่เกี่ยวกับผูใหญบานมาใชบังคับแก ผูชวยผูใ หญบานฝายปกครองและผชู วยผใู หญบ า นฝายรักษาความสงบโดยอนุโลม (ความในมาตรา ๖๑ ตรี บัญญัติเพ่ิมโดยมาตรา ๑๗ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองท่ี (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๑๐) หมวด ๕ วา ดวยลกั ษณะปกครองอาํ เภอ ตอน ๑ การต้ังอําเภอและกิง่ อาํ เภอ มาตรา ๖๒ ทองท่ีหลายตําบลอันสมควรอยูในความปกครองอันเดียวกันได ใหจัดเปน อาํ เภอหนึง่ มาตรา ๖๓ ลักษณะการตง้ั อําเภอ ใหสมหุ เทศาภิบาลจัดการดังนี้ คอื ขอ ๑ ใหกําหนดเขตทองที่อําเภอ มีเครื่องหมายและจดเขตอําเภออื่นทุกดาน อยาใหมี ท่วี า งเปลาอยนู อกเขตอาํ เภอ ขอ ๒ ใหกําหนดจํานวนตําบลที่รวมเขาเปนอําเภอ และใหกําหนดเขตตําบลใหตรงกับเขต อําเภอ ถามีที่วางเปลา เชน ทุงหรือปา เปนตน อยูใกลเคียงทองท่ีอําเภอใดหรือจะตรวจตราปกครองได สะดวกจากอาํ เภอใด ก็ใหสมุหเทศาภบิ าลกําหนดท่ีวา งนั้นเปน ท่ีฝากในอําเภอนนั้ ขอ ๓ ใหกําหนดท่ีตั้งที่วาการอําเภอใหอยูในท่ีซ่ึงจะทําการปกครองราษฎรในอําเภอนั้นได สะดวก ขอ ๔ ใหสมุหเทศาภิบาลบอกขอกําหนดเหลานี้เขามายังเสนาบดีในเวลาท่ีจะจัดต้ังอําเภอ ใหม เมื่อไดรับพระราชทานพระบรมราชานญุ าตแลว จงึ ประกาศต้งั อําเภอได IN_ok.indd 51 51 2/10/2562 13:28:39

- ๒๐ - มาตรา ๖๔ อําเภอใดทองที่กวางขวางกรมการอําเภอจะไปตรวจตราใหตลอดทองที่ได โดยยาก แตหากในทองท่ีน้ันผูคนไมมากมายพอแกจะจัดตั้งขึ้นเปนอําเภอหนึ่งตางหากก็ดี หรือในทองที่ อําเภอใดมีที่ประชุมชนมากอยูหางไกลจากท่ีวาการอําเภอ กรมการอําเภอจะไปตรวจการไมไดดังสมควร แตจะต้ังท่ีประชุมชนแหงนั้นข้ึนเปนอําเภอตางหากทองที่จะเล็กไปก็ดี ถาความขัดของในการปกครองมีขึ้น อยางใดดังวามานี้ จะแบงทองที่นั้นออกเปนกิ่งอําเภอเพ่ือใหสะดวกแกการปกครองก็ได ใหพึงเขาใจวา การท่ีตั้งก่ิงอําเภอนั้น ใหตั้งตอเม่ือมีความจําเปนในการปกครอง อําเภอหนึ่งจะมีก่ิงอําเภอเดียวหรือหลาย กง่ิ อําเภอก็ได มาตรา ๖๕ การจัดตั้งกิ่งอําเภอใด ก็เสมอตั้งที่วาการอําเภอนั้นเองขึ้นอีกแหงหนึ่ง เพ่ือความสะดวกแกการปกครอง การที่จะกําหนดจะตองกําหนดแตวาตําบลใด ๆ บาง ที่จะตองอยู ในปกครองของกงิ่ อาํ เภอ เมอ่ื สมุหเทศาภิบาลไดร บั อนุญาตของเสนาบดแี ลวกจ็ ดั ตั้งก่งิ อาํ เภอได ตอน ๒ การจัดตง้ั กรมการอาํ เภอ มาตรา ๖๖ อาํ เภอหน่ึงใหมีพนักงานปกครองคณะหนึ่งเรียกรวมกันวา กรมการอําเภอๆ แยกเปนรายตาํ แหนง ดังน้ี คอื (๑) นายอําเภอ หรือถาเปนตําแหนงพิเศษ เรียกวาผูวาราชการอําเภอ เปนหัวหนาการ ปกครองทัว่ ไปในอําเภอ และข้นึ ตรงตอ ผวู าราชการเมอื ง มีอําเภอละคนหนึ่ง (๒) ปลัดอาํ เภอเปนผูช วยและผูแทนนายอาํ เภออยูในบังคับนายอําเภอ อําเภอหนึ่ง มีจํานวน ปลดั อําเภอมากนอยตามสมควรแกร าชการ (๓) สมุหบัญชีอําเภอ หรือ ขาราชการมีสังกัดในกรมสรรพากร มีหนาที่เปนผูชวยนายอําเภอ ในการเก็บภาษีอากรและผลประโยชนแ ผนดนิ อยใู นบงั คบั นายอําเภอ มาตรา ๖๗ นายอําเภอ ปลัดอําเภอ สมุหบัญชีซ่ึงรวมเรียกกันวากรมการอําเภอนี้ แมมี ตําแหนงตางกันยอมมีหนาท่ีและความรับผิดชอบรวมกันในการที่จะใหการปกครองอําเภอน้ันเรียบรอย และเม่ือตําแหนงใดการมากเหลือมือ หรือวาวางพนักงาน กรมการอําเภอแมอยูในตําแหนงอ่ืนตองชวยและ ตองทาํ แทนกนั จะถือวาเปน พนักงานตางกนั นนั้ ไมได มาตรา ๖๘ นายอําเภอมีอํานาจในสวนธุรการฝายพลเรือนเหนือขาราชการทุกแผนก ทป่ี ระจาํ รกั ษาราชการในอําเภอน้นั อาํ นาจท่วี าน้ไี มม แี กอําเภอท่ตี ้งั ทว่ี า การเมือง หรอื ท่วี า การมณฑล มาตรา ๖๙ ในอําเภอหนึ่งนอกจากมีกรมการอําเภอใหมีตําแหนงเสมียนพนักงานอยูใน บังคับบัญชากรมการอําเภออีกมากนอยตามสมควรแกราชการ กับมีปลัดอําเภอประจําตําบลซึ่งมีอํานาจ บงั คบั บญั ชาเหนอื กาํ นันผใู หญบานและแพทยป ระจาํ ตําบลในตําบลน้ัน ปลัดอําเภอประจําตําบลมีอํานาจหนาท่ีเชนเดียวกับกรมการอําเภอ ซ่ึงมีอยูตามกฎหมาย วาดวยลกั ษณะปกครองทอ งท่ี แตรับผดิ ชอบในกิจการเฉพาะตาํ บลที่ตนมหี นา ทปี่ ระจําอยู (ความในมาตรา ๖๙ ยกเลิกและใชความใหมแทนแลวโดยมาตรา ๑๖ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครอง ทองที่ (ฉบบั ท่ี ๒) พ.ศ. ๒๔๘๖) 52 IN_ok.indd 52 2/10/2562 13:28:40

- ๒๑ - มาตรา ๗๐ พนักงานปกครองก่ิงอําเภอ จะมีกรมการอําเภอรองแตนายอําเภอตําแหนงใด อยูประจําการ และจะมีเสมียนพนักงานอยูประจําทําการท่ีก่ิงอําเภอเทาใด ท้ังนี้แลวแตจะสมควรแกราชการ แตผูท่ีเปนใหญอยูประจําทําการท่ีกิ่งอําเภอตองอยูในบังคับนายอําเภอ และทําการในหนาท่ีในเวลาที่ นายอําเภอมิไดม าอยูท่กี ิง่ อําเภอเหมอื นเปนผูแทนนายอาํ เภอฉะนน้ั มาตรา ๗๑ อําเภอใดมีกิ่งอําเภอ การอยางใดจะควรแยกเปนสวนไปสําหรับกิ่งอําเภอ และการอยางใดควรรวมทําแตในท่ีวาการอําเภอแหงเดียว ทั้งน้ีผูวาราชการเมืองมีอํานาจท่ีจะกําหนดได โดยอนมุ ตั ขิ องสมุหเทศาภบิ าล มาตรา ๗๒ การเลือกตั้งยายถอนนายอําเภอ ใหสมุหเทศาภิบาลมีอํานาจที่จะทําได โดยอนุมตั ิของเสนาบดี มาตรา ๗๓ การเลือกตั้งยายถอนปลัดอําเภอ สมุหบัญชีอําเภอ ใหผูวาราชการเมือง มีอํานาจท่ีจะทําไดโดยอนุมัติของสมุหเทศาภิบาล สมุหเทศาภิบาลตองบอกเขามายังเสนาบดีใหทราบดวย จงทุกคราว มาตรา ๗๔ การเลือกต้ังยายถอนเสมียนพนักงานในอําเภอ ใหผูวาราชการเมืองมีอํานาจ ที่จะทาํ ได ตอ งบอกใหสมุหเทศาภบิ าลทราบดว ยจงทุกคราว มาตรา ๗๕ เวลาตําแหนงปลัดอําเภอ หรือสมุหบัญชีอําเภอวาง ใหนายอําเภอมีอํานาจ ท่ีจะจัดผูหนึ่งผูใดในคณะกรมการอําเภอ หรือเสมียนพนักงานคนหน่ึงคนใดเขาทําการในตําแหนงน้ันๆ ไดชั่วคราว แตตองรีบบอกไปยังผูวาราชการเมือง และใหผูน้ันทําการในตําแหนงนั้นไปจนกวาจะไดรับคําส่ัง จากเจาพนักงานผใู หญใหเ ปนประการใด เวลาตําแหนงเสมียนพนักงานในอําเภอวาง ใหนายอําเภอมีอํานาจท่ีจะจัดคนเขาทําการใน ตําแหนงนั้นๆ ไดช่ัวคราว แตตองบอกขออนุมัติของผูวาราชการเมืองภายในเดือนหน่ึง แลวแตผูวาราชการ เมืองจะตั้งผนู ัน้ หรอื ผูอ่ืนใหเ ปนแทนในตาํ แหนงท่ีวาง มาตรา ๗๖ บรรดาขาราชการซึ่งมีสังกัดทําราชการอยูในที่วาการอําเภอ นายอําเภอ มีอํานาจที่จะใหล าไดคราวละไมเกนิ สบิ หา วนั มาตรา ๗๗ ถาและผูใดมีเหตุอันนายอําเภอเห็นวาจะใหทําราชการอยูในตําแหนงจะเสีย ราชการ นายอําเภอจะใหผูนั้นพักราชการเสียช่ัวคราวก็ได แตในการที่ส่ังใหพักราชการน้ี ตองบอกใหผูวา ราชการเมืองทราบภายในสิบหาวัน คําตัดสินเปนเด็ดขาดในเร่ืองนั้นใหเปนหนาท่ีของผูมีอํานาจที่จะต้ัง ตาํ แหนงทีเ่ กิดเหตนุ น้ั มาตรา ๗๘ ใหมีดวงตราประจําตําแหนงนายอําเภอ และดวงตราสําหรับนายก่ิงอําเภอ สําหรับประทับกํากับลายมือที่ลงช่ือในหนังสือสําคัญตาง ๆ บรรดาหนังสือท่ีทําในนามและหนาที่กรมการ อําเภอ หามมิใหใชตราอื่นประทับ และตราประจําตําแหนงน้ีในเวลาผูใดทําการแทนหรือร้ังตําแหนงนั้น ก็ใหใ ชไ ด มาตรา ๗๙ ในเวลาตําแหนงนายอําเภอวางก็ดี หรือนายอําเภอจะทําการในหนาท่ีไมได ชว่ั คราวกด็ ี ถาและสมุหเทศาภิบาลหรือผวู าราชการเมืองมิไดม ีคําส่ังเปนอยางอ่ืนแลว ใหกรมการอําเภอซึ่งมี ยศสูงกวา ผูอ นื่ เปน ผูแทน 53 IN_ok.indd 53 2/10/2562 13:28:40

- ๒๒ - มาตรา ๘๐ ผูแทนมีอํานาจหนาท่ีและความรับผิดชอบของตําแหนงที่แทนน้ันทุกอยาง เวนไวแตอาํ นาจอันเปน สวนบุคคล หรอื ท่ีมีขอหา มไวโ ดยเฉพาะมิใหผแู ทนทําได มาตรา ๘๑ หนาที่กรมการอําเภอที่กลาวไวในพระราชบัญญัตินี้ก็ดี หรือในที่อื่นก็ดี ถามิไดระบุวาเปนหนาที่เฉพาะนายอําเภอ หรือเฉพาะตําแหนงใดในกรมการอําเภอไซร ใหพึงเขาใจวาเปน หนาที่และรับผิดชอบรวมกัน นายอําเภอเปนหัวหนาจะทําการนั้นเองหรือจะมอบหมายใหกรมการอําเภอ คนใดทาํ โดยอนมุ ัติของนายอําเภอก็ได แตน ายอําเภอจะหลีกความรบั ผดิ ชอบในการท้ังปวง เพราะเหตุท่ีอาง วา ไดใหผ ูอ่นื ทําแทนนน้ั ไมไ ด มาตรา ๘๒ ในการที่จะฟงบังคับบัญชาราชการทั่วไป กรมการอําเภออยูในบังคับบัญชา ผูวาราชการเมืองโดยตรง จะลบลางคําสั่งผูวาราชการเมืองได แตผูสําเร็จราชการมณฑลหรือเสนาบดี เจา กระทรวงในกรุงเทพฯ ผบู ญั ชาการนนั้ ๆ แตการโดยปกติซึ่งยอมมีขาราชการเปนเจาแผนกจากเมืองหรือ มณฑลไปตรวจการเฉพาะแผนกในที่วาการอําเภอ ถาและผูตรวจน้ันกระทําการตามคําสั่งและรับอํานาจไป จากผูวาราชการเมือง หรือผูสําเร็จราชการมณฑล หรือเจากระทรวง กรมการอําเภอตองเช่ือฟงเหมือนคําส่ัง ผูวาราชการเมือง ผูสําเร็จราชการมณฑล และเจากระทรวงท่ีใชมานั้น ถาหากวาผูตรวจการน้ันมาโดยลําพัง หนาที่ของตน จะสั่งใหจัดการในแผนกน้ัน ๆ ประการใดกรมการอําเภอควรทําตาม ตอเมื่อคําสั่งไมขัดกับ คําสั่งผูวาราชการเมืองและนายอําเภอเห็นชอบดวย ถามีเจาพนักงานมาส่ังการประการใดๆ กรมการอําเภอ ตอ งรายงานใหผวู า ราชการเมืองทราบดว ยจงทกุ คราว ตอน ๓ หนา ที่และอาํ นาจของกรมการอําเภอ ก. การปกครองทองที่ มาตรา ๘๓ กรมการอําเภอตองตรวจตราและจัดการปกครองตําบลและหมูบานใหเปนไป ไดจรงิ ดังพระราชบญั ญตั นิ ้ี นอกจากอาํ นาจหนาที่ท่ีกลาวโดยเฉพาะใหเปนอํานาจหนาที่ของกรมการอําเภอ ใหกรมการ อําเภอมอี ํานาจหนาทเ่ี ชนเดียวกับกาํ นนั ผใู หญบ า นดวย (ความในมาตรา ๘๓ วรรคสอง บัญญัติเพิ่มเติมโดยมาตรา ๑๗ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองที่ (ฉบบั ที่ ๒) พ.ศ. ๒๔๘๖) มาตรา ๘๔ กรมการอําเภอตองเอาใจใสสมาคมใหคุนเคยกับกํานันผูใหญบาน แพทย ประจาํ ตําบล เปนที่ปรกึ ษาหารือ และเปน ผรู บั ชว ยแกไขความขัดขอ งใหแกเขา มาตรา ๘๕ ใหกรมการอําเภอเรียกประชุมกํานันผูใหญบานแพทยประจําตําบลพรอมกัน หรือเรียกประชุมแตเฉพาะตําแหนงมีประชุมกํานัน เปนตน ในเวลามีการจะตองปรึกษาหรือตองถามตองส่ัง ตามสมควร มาตรา ๘๖ กรมการอําเภอรับผิดชอบที่จะรักษาสถานที่วาการอําเภอ สรรพหนังสือและ บญั ชตี ลอดจนบรเิ วณทีว่ า การอําเภอใหเ รยี บรอ ย 54 IN_ok.indd 54 2/10/2562 13:28:41

- ๒๓ - มาตรา ๘๗ กรมการอําเภอตองใหราษฎรท่ีมีกิจธุระหาไดทุกเม่ือ ถาราษฎรมารองทุกข อยางใด ซง่ึ กรมการอาํ เภอควรชว ยได ตอ งชว ยตามสมควร มาตรา ๘๘ กรมการอําเภอตองหมั่นตรวจทองท่ีในเขตอําเภอของตน และทองท่ีอําเภอ อน่ื ทีต่ ดิ ตอกนั ใหร ูค วามเปน ไปในทองที่น้ัน ๆ มาตรา ๘๙ บรรดาหนงั สือสาํ คญั ที่ตอ งทําตามกฎหมาย ถากฎหมายและขอบังคับมิไดระบุ ไวว าเปน หนา ท่ีของพนกั งานอน่ื ทําแลว ใหเปนหนาท่ีของกรมการอาํ เภอทีจ่ ะทาํ สาํ หรบั การในอาํ เภอน้นั มาตรา ๙๐ กรมการอําเภอเปนพนักงานทําหนังสือเดินทางสําหรับราษฎรในทองท่ีอําเภอ นัน้ จะไปมาคาขายในที่อ่ืน มาตรา ๙๑ หนาที่ของกรมการอําเภอในการทําทะเบียนบัญชีน้ัน คือทําบัญชีสํามะโนครัว และทะเบียนทุกๆ อยา ง บรรดาที่ตองการใชในราชการ มาตรา ๙๒ รายงานราชการที่กรมการอําเภอจะตอ งทํานั้นจาํ แนกเปน กิจตา ง ๆ ดงั น้ี คอื ขอ ๑ กรมการอําเภอเปนหูเปนตาของรัฐบาลตองเอาใจใสตรวจตราสืบสวนความทุกขสุข ของราษฎร และเหตุการณท่ีเกิดมีในทองที่ของตน การอันใดที่รัฐบาลควรรูเพ่ือความสุขของราษฎรและ ประโยชนของราชการ กรมการอําเภอตองถอื เปนหนาที่ ๆ จะรายงานใหรัฐบาลทราบความตามที่เปนจริง ขอ ๒ โดยปกติใหกรมการอําเภอรายงานตอผูวาราชการเมืองของตน แตถามีคําสั่ง โดยเฉพาะวาใหรายงานการอยางใดตอผูใดก็ดีหรือวาเหตุการณอันใดเกิดขึ้น กรมการอําเภอเห็นวาจะ รายงานตอผวู า ราชการเมอื งของตนกอนจะไมทันประโยชนของราชการจะรายงานไปยังท่ีแหงน้ันๆ ซึ่งเห็นวา จะเปน ประโยชนอยางดีแกราชการกไ็ ดแ ตต องบอกใหผ วู า ราชการเมอื งของตนทราบจงทกุ คราว ขอ ๓ รายงานประจําบอกเหตุการณ และขอราชการบรรดามีในอําเภอ ควรยื่นตอผูวา ราชการเมืองไมนอยกวาเดือนละครั้งหนึ่ง รายงานการจรน้ันแลวแตกําหนดในขอบังคับ หรือเหตุการณอัน ควรรายงาน สวนรายงานดวนบอกเหตุสําคัญ ซ่ึงเปนปจจุบันทันดวนเกิดขึ้นนั้น ตองรีบรายงานทันที และสง โดยโทรเลข หรอื โทรศพั ทอ ยา งเร็วทีส่ ดุ ที่จะสงได ข. การปองกันภยันตรายของราษฎร และรักษาความสงบในทอ งที่ มาตรา ๙๓ เวลามีการประชุมชนมากในที่ใด เชนในเวลามีการนักขัตฤกษเปนตน กรมการอาํ เภอ กาํ นนั ผูใ หญบ า นตําบลนน้ั ตอ งจดั การรกั ษาความเรยี บรอยในท่ปี ระชุมชน มาตรา ๙๔ กรมการอําเภอตองคอยตรวจตราตักเตือนกํานันผูใหญบานใหมีเคร่ืองสัญญาณ เรียกลูกบานชว ยกันดับไฟ หรอื ระงับเหตุภยนั ตรายอยางอื่น หรือจับโจรผูร ายทกุ หมูบา น มาตรา ๙๕ เมอื่ กรมการอาํ เภอไดปรึกษากํานันผูใหญบานในทองท่ีน้ันแลว เห็นวาหมูบาน ใดอยูในที่ซึ่งสมควรจะจัดการลอมร้ัวปองกันโจรได ใหกรมการอําเภอนําเสนอตอผูวาราชการเมือง เมื่อผูวา ราชการเมืองเห็นชอบดวยแลว ก็ใหกรมการอําเภอชี้แจงและสั่งผูใหญบาน และราษฎรในหมูบานน้ันทํา รัว้ ลอ มรอบหมูบาน มปี ระตเู ปน ทางเขา ออกก่ีแหงแลว แตช าวบา นนน้ั จะเหน็ ควร เวลากลางคืนใหผูใหญบาน จดั ราษฎรผลัดเปล่ยี นกนั รักษาประตปู อ งกันโจรผูรา ยใหท งั้ หมูบา น 55 IN_ok.indd 55 2/10/2562 13:28:41

- ๒๔ - มาตรา ๙๖ หมูบานใดตั้งอยูใกลปาพงอันเปนเช้ือไฟ เม่ือถึงฤดูพงแหงใหกรมการอําเภอ สั่งราษฎรในหมูบานน้ัน ใหชวยกันถางพงใหเตียนออกไปหางบานเรือน ปองกันอยาใหเปนอัคคีภัยแก หมบู านนั้น มาตรา ๙๗ เมื่อกํานันตําบลใดรายงานมาวาเจาของหรือผูที่อยูในเหยาเรือนแหงใดท่ีราง หรือทรุดโทรม ไมกระทําการตามคําสั่งใหจัดการซอมแซมรักษาเรือนนั้นใหดีตามความที่กลาวไวใน มาตรา ๕๕ ใหกรมการอําเภอไตสวนและบังคับตามควรแกการ ถาไมทําตามบังคับใหกรมการอําเภอ มอี าํ นาจรือ้ เรือนน้ันได และเรียกเอาคารื้อแกเจา ของ มาตรา ๙๘ ราษฎรคนใดไปปลูกเรือนอยูในท่ีเปลี่ยว อันนากลัวอันตรายดวยโจรผูรายก็ดี หรือนากลัวจะเปนซองของโจรผูรายก็ดี เม่ือกรมการอําเภอไดปรึกษากับกํานันในทองท่ีนั้นเห็นดวยกันแลว ก็ใหบงั คบั ใหผนู ้นั ยา ยเขามาอยเู สยี ในหมบู า น มาตรา ๙๙ ในเวลาอัตคัดอาหาร ใหกรมการอําเภอประกาศตักเตือนราษฎรใหเก็บรักษา ขาวไวใ หพ อบริโภค มาตรา ๑๐๐ ถาแหงใดขาวไมพอแกราษฎรในเวลาอัตคัด ใหกรมการอําเภอรีบรายงาน และกะประมาณจํานวนขาวที่ขาด อันราษฎรจะไมพึงขวนขวายหาเองได แจงตอผูวาราชการเมือง ถาและรัฐบาลจัดสงขาวหลวงมาแกอัตคัดไซร เปนหนาที่ของกรมการอําเภอที่จะจัดการจําหนายขาว ตามวิธที สี่ มควร คอื (๑) ผใู ดมที นุ พอซอ้ื ใหผ นู นั้ ซอ้ื ไดเทา ราคาทุน (๒) ผูใดทํานาไวยังไมไดผล ใหผูน้ันยืมโดยสัญญาสงเงินเม่ือขายขาวใหมไดเทาราคาทุนที่ รบั ขา วไปในเวลาน้นั หรือใชด ว ยขาวใหมเ มือ่ ทําได คิดตามราคาขาวใหมใ นเวลาน้ันเทา ทนุ ท่ีรฐั บาลใหย มื ไป (๓) ผใู ดทาํ การเพาะปลกู หรอื หาสินคาปาอันอาจจะหาสนิ คา มาแลกขาวได ก็ยอมรับสนิ คา จากผนู ัน้ แลกขา วโดยคดิ ราคาตามสมควรและพอใจท้ังสองฝา ย (๔) ผูใดอาจจะทําการไดแตดวยแรง ก็หางานอันประกอบดวยสาธารณประโยชน เชน ขุดสระนํ้า ทําถนนหรือซอมแซมสถานที่ทําราชการเปนตน ใหผูน้ันรับจางทํา คิดขาวใหตามราคาทุน เปนคาจางโดยอัตราสูงกวาท่ีเขาจางกันทําการในน้ันหน่ึงในส่ีสวน คือ ถาอัตราคาจางเขาจางกันโดยปกติ วนั ละบาทหน่ึง ใหใหขาวเทาราคาวนั ละหนง่ึ บาทยสี่ ิบหา สตางค เปน ตน (๔) หามมิให ๆ ขาวแกผูที่ยังสามารถกระทําการแลกไดดวยประการใดๆ แตผูซึ่ง ไมสามารถกระทําการแลกไดจริง ๆ เชน คนเจ็บไข ชรา ทุพพลภาพ หรือทารกน้ัน ควรใหไดรับขาว ของหลวงพอสมควรแตทจี่ ะเลีย้ งชีวติ ในเวลาอัตคัดน้ัน ค. การทีเ่ กีย่ วดว ยความแพงและความอาญา มาตรา ๑๐๑ หนาที่และอํานาจของกรมการอําเภอในการที่เกี่ยวดวยความอาญานั้น มดี ังตอ ไปน้ี คือ ขอ ๑ บรรดาอํานาจซึ่งกฎหมายกําหนดไวสําหรับผูใหญบานและกํานันนั้น ใหกรมการ อาํ เภอใชไ ดท ุกอยาง 56 IN_ok.indd 56 2/10/2562 13:28:42

- ๒๕ - ขอ ๒ ความอาญาเกิดข้ึนในทองท่ีอําเภอใด หรือตัวจําเลยมาอาศัยอยูในทองท่ีอําเภอใด ใหก รมการอาํ เภอมอี ํานาจทจี่ ะสั่งใหจับผูตอ งหามาไตส วนคดเี รอื่ งน้นั ในชัน้ ตน ขอ ๓ ในการไตสวนในชั้นตนก็ดี หรือจัดการตามหมายอยางใด ๆ หรือตามคําส่ังของศาล หรือคําส่ังในทางราชการอยางใด ๆ ก็ดี ใหกรมการอําเภอมีอํานาจท่ีจะออกหมายเรียกตัวคนมาสาบาน ใหก ารเปนพยาน หมายคนบา นเรือน หรอื หมายยดึ สิ่งของได ขอ ๔ ในการคนบานเรือน หรือยึดส่ิงของนั้น ถานายอําเภอไปคน หรือยึดเองไมตองมีหมาย ถาจะแตงใหผูอื่นไปคนหรือยึด ก็ใหนายอําเภอมีหมายสั่งเจาพนักงานผูถือหมายมีอํานาจที่จะคนและ ยดึ ไดตามหมาย ขอ ๕ ตัวผูตองหาในคดีอาญา ซ่ึงไดตัวมาตอหนากรมการอําเภอนั้น โดยปกตินายอําเภอ ควรยอมใหมีประกัน แตถานายอําเภอเห็นวามีเหตุการณอยางหน่ึงอยางใดที่จะกลาวในมาตรานี้ ก็ใหเอา ตวั ไว คือ (ก) เปนคดฉี กรรจท ี่ตองดวยโทษจาํ คุกตัง้ แตส บิ ปขึ้นไปอยา งหน่ึง หรอื (ข) ถา ผตู อ งหาหลบหนจี ะจบั ไดโ ดยยากอยา งหน่ึง หรอื (ค) เหน็ ไดวา ถา ปลอยผนู นั้ ไปจะทาํ ใหเกดิ เหตอุ ันตรายอยา งหนึ่ง หรือ (ง) ถา ปลอยไปจะขดั ขอ งหรือลาํ บากแกก ารไตส วนคดใี นชั้นตนอยา งหนง่ึ ขอ ๖ การไตสวนคดีในชั้นตนนั้นตองลงมือภายในสี่สิบแปดชั่วโมง ตั้งแตเวลาที่จับ ผูตองหา นายอําเภอตองรีบจัดการโดยเร็วที่จะทําได แลวสงตัวผูตองหายังเมือง ใหสงตอไปยังศาลซึ่งมี หนา ท่ีพิจารณาคดนี ั้น โดยวธิ ีท่กี ลาวตอ ไปน้ี ถาเปนตําบลที่มีศาลซึ่งมีอํานาจ และท่ีวาการอําเภอตั้งอยูดวยกัน ใหสงตัวผูตองหาตอศาล ภายในส่ีสบิ แปดชัว่ โมง ตงั้ แตเ วลาท่ผี ูตองหาไดต กมาอยูในความควบคมุ ของกรมการอาํ เภอ ถาเปนที่อ่ืน ๆ ใหสงตัวผูตองหายังศาลโดยเร็วที่จะทําได และหามมิใหกักขังตัวไวท่ีๆ วา การอาํ เภอเกินกวาสสี่ ิบแปดชว่ั โมง โดยไมมีเหตุจําเปน ถาเมื่อสงผูตองหาไปยังศาล นายอําเภอทําการไตสวนคดีในช้ันตนยังไมสําเร็จ ก็ให เจาพนกั งานเมืองรอ งตอ ศาลขอผดั ใหมีเวลาไตสวนตอ ไปตามสมควร ขอ ๗ ในการไตสวนความอาญาถานายอําเภอเห็นวาไมมีหลักฐานขางฝายโจทก ใหปลอย ตัวผูตองหาไป ถาผูตองหาตองดวยหมายส่ังจับของศาลอยูแลว ก็ใหเจาพนักงานเมืองรองขอตอศาลใหส่ัง ปลอ ยตวั ผูตอ งหา มาตรา ๑๐๒ กรมการอําเภอตองจัดพนักงานออกตรวจตระเวนรักษาความเรียบรอย และคอยสืบจับโจรผูรายในทองที่ของตน มาตรา ๑๐๓ เมื่อมีเหตุผูคนถูกกระทํารายตายลงในทองที่อําเภอใดก็ดี ฟกชํ้าหรือ มีบาดแผลเจ็บปวยสาหัสก็ดี ผูท่ีถูกกระทํารายฟกชํ้าหรือมีบาดแผลมาขอใหชันสูตรก็ดี เปนหนาที่ของ กรมการอําเภอทจี่ ะตรวจชันสูตรหรอื พลิกศพตามพระราชบัญญัติ และจดคําใหการพรอมดวยพยาน และทํา หนังสอื ชันสูตรไวเปน หลักฐาน มาตรา ๑๐๔ เม่ือเกิดเหตุเสียทรัพยแกผูหน่ึงผูใด เชนถูกโจรภัยเปนตน เปนหนาท่ีของ กรมการอาํ เภอที่จะทําคาํ ตราสนิ ตามคําขอรอ งของเจา ทรพั ย หรอื เพ่ือหลกั ฐานในราชการ 57 IN_ok.indd 57 2/10/2562 13:28:42

- ๒๖ - มาตรา ๑๐๕ (ความในมาตรา ๑๐๕ ถูกยกเลิกโดยมาตรา ๓ แหง พ.ร.บ. การเปรียบเทียบคดีอาญา พ.ศ. ๒๔๘๑) มาตรา ๑๐๖ ถามีผูขอรองอายัดตัวคนหรือส่ิงของโดยชอบดวยกฎหมาย เปนหนาที่ของ กรมการอาํ เภอที่จะรับอายัด และทาํ หนงั สอื หลกั ฐานในการอายดั น้นั มาตรา ๑๐๗ เงินกลาง หรือของกลาง ในคดีท่ีจะตองรักษาไวในอําเภอน้ัน หรือจะตอง นําสงไปยังเมือง เปนหนาที่ของกรมการอําเภอท่ีจะจดั การรักษาและสง มาตรา ๑๐๘ (ความในมาตรา ๑๐๘ ถูกยกเลิกโดยมาตรา ๑๒ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองที่ (ฉบับที่ ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑) ง. การปอ งกนั โรครา ย มาตรา ๑๐๙ กรมการอําเภอตองคอยระวัง อยาใหโรครายแพรหลายไปในประชุมชน ตองคอยดูแลปองกนั หรือเม่อื โรคเกิดขน้ึ ก็ตองจดั การรกั ษาอยา ใหต ิดตอลกุ ลามมากไป มาตรา ๑๑๐ เพราะเหตุท่ีโสโครกเปนแดนเกิดของโรคราย คือ อหิวาตกโรค และกาฬโรค เปนตน กรมการอําเภอตองคอยตรวจตราวากลาวคนในทองท่ีอยาใหทอดท้ิงหรือปลอยใหเกิดความโสโครก อนั จะเปน เหตุใหเกิดโรคภัยไขเจบ็ แกประชาชน มาตรา ๑๑๑ กรมการอําเภอตองเอาเปนธุระตรวจตราอุดหนุนใหแพทยประจําตําบลดูแล การรักษาพยาบาล คือ การปลูกทรพิษ และจําหนายยาหลวง เปนตน และใหราษฎรไดรับความปองกัน และรกั ษาโรคตามสมควรแกก ารทจ่ี ะเปนได มาตรา ๑๑๒ ในเวลาเกิดโรครายติดตอข้ึนในอําเภอนั้น หรือในทองที่อําเภออ่ืน ซ่ึงอาจจะ ลกุ ลามมาถงึ อาํ เภอนัน้ ใหกรมการอาํ เภอประกาศตกั เตือนแกราษฎรใหจัดการปองกันและรักษาโรค ถาหาก วาจะควรจัดการปองกันไดอยางใด หรือวาควรจะรีบรองเรียนตอผูใหญขอกําลังอุดหนุนประการใด ก็ให กรมการอําเภอจดั การตามสมควร มาตรา ๑๑๓ ถาเกิดโรครายที่ติดตอข้ึนในอําเภอใด ใหกรมการอําเภอนั้นรีบบอกขาวโดย ทางอยางเร็วท่ีสุดท่ีจะบอกไดใหผูใหญเหนือตนทราบ แลวใหรายงานเหตุความไขนั้นตอไปเนือง ๆ จนกวา โรคจะสงบ จ. บาํ รุงการทํานาคาขายปาไมและทางไปมาตอ กนั มาตรา ๑๑๔ กรมการอาํ เภอตอ งตรวจใหร ูท ําเลทท่ี าํ มาหาเลี้ยงชีพของราษฎรในอําเภอน้ัน คือ ที่นา ท่ีสวน ท่ีจับสัตวนํ้า เปนตน และตองสอบสวนใหรูวาที่เหลาน้ันอาศัยสายนํ้าทางใด ควรทําบัญชี มที ะเบยี นไวใ นท่ีวา การอําเภอ มาตรา ๑๑๕ การบํารุงผลประโยชนในการหาเลี้ยงชีพของราษฎรก็ดี การปองกันภยันตราย มิใหเกิดแกการหาเลี้ยงชีพของราษฎรก็ดี อันตองการความพรอมเพรียงชวยกันในหมูราษฎร ยกตัวอยาง ดังบางคราวจะตอ งทําทาํ นบปดนา้ํ บางคราวตองระบายนาํ้ สําหรบั การเพาะปลกู การเหลา นเี้ ปนหนา ทีข่ อง 58 IN_ok.indd 58 2/10/2562 13:28:43

- ๒๗ - กรมการอําเภอจะตองเอาใจใสคอยตรวจตราและปรึกษากํานันผูใหญบาน ถามีการสมควรจะตองทําเพ่ือให เจริญผลประโยชนแกราษฎรก็ดี หรือเพ่ือปองกันความเสียหายแกผลประโยชนนั้นก็ดี ใหกรมการอําเภอ เรียกราษฎรชว ยกันทําการน้ัน ๆ ใหส าํ เรจ็ ทนั ฤดกู าล มาตรา ๑๑๖ การรักษาผลประโยชนในการหาเลี้ยงชีพของราษฎร เชน การปดน้ํา และระบายน้ํา เชนกลาวมาในมาตรากอนเปนตน ตลอดจนอยางอ่ืน ๆ ถาหากเกิดเก่ียงแยงกันในประโยชนท่ีจะพึงได ยกตัวอยางดังเชนชาวนาตองการใหปดน้ํา ชาวเรือตองการใหเปดนํ้าใหเรือเดินเปนตน ใหกรมการอําเภอ เรียกกํานันประชุมปรึกษาหาวิธีท่ีจะรักษาประโยชนทั้งสองฝาย หรือถาจะใหไดประโยชนไมไดท้ังสองฝาย กใ็ หร ักษาประโยชนใหญโ ดยยอมท้งิ ประโยชนน อ ยดว ยความจาํ เปน เม่อื เหน็ ดวยกนั โดยมากประการใด ก็ใหกรรมการอําเภอจดั การตามนน้ั มาตรา ๑๑๗ หวย คลอง และลํานํ้าตาง ๆ ยอมเปนของที่รัฐบาลปกปกรักษา เปนหนาท่ี ของกรมการอําเภอจะตองตรวจตราอยาใหเสีย และอยาใหผูใดทําใหเสียสาธารณประโยชน ถาจะตอง ซอ มแซมตกแตงใหก รมการอาํ เภอเรียกราษฎรชว ยกนั ทาํ อยางกับปด นํา้ ฉะนน้ั มาตรา ๑๑๘ กรมการอําเภอมีหนาที่จะตองตรวจตราและจัดการรักษาทางบก ทางน้ํา อันเปนทางท่ีราษฎรไปมาคาขาย ใหไปมาโดยสะดวกตามท่ีจะเปนไดทุกฤดูกาล การอันน้ีถาจะตองทําการ ซอ มแซมหรอื แกไ ขความขัดของ ใหกรมการอาํ เภอเรียกราษฎรชวยกนั ทําอยา งวา มาแลว มาตรา ๑๑๙ กรมการอําเภอตองตรวจตรารักษาปาไม ซ่ึงรัฐบาลหวงหามตามขอบังคับ การปา ไม มาตรา ๑๒๐ ทวี่ า งซึง่ รัฐบาลอนุญาตใหร าษฎรทาํ การเพาะปลูกน้ัน เปนหนาท่ีของกรมการ อาํ เภอท่จี ะตองตรวจตราจัดการปองกันการเกี่ยงแยงในระหวางราษฎรทไี่ ปตัง้ ทําการเพาะปลกู กอ น ไดรบั โฉนด มาตรา ๑๒๑ ที่น้ําอันเปนท่ีรักษาพันธุสัตวนํ้า เปนหนาที่ของกรมการอําเภอท่ีจะตรวจตรา รักษาปองกันมิใหพ ืชพนั ธสุ ตั วน ํา้ สูญไป มาตรา ๑๒๒ นายอําเภอมีหนาท่ีรวมกับองคกรปกครองสวนทองถิ่นในการดูแลรักษาและ คุมครองปองกันท่ีดินอันเปนสาธารณสมบัติของแผนดินที่ประชาชนใชประโยชนรวมกัน และสิ่งซึ่งเปน สาธารณประโยชนอ นื่ อันอยใู นเขตอําเภอ นายอําเภอและองคกรปกครองสวนทองถิ่นไมมีอํานาจใชหรือยินยอมใหบุคคลอ่ืนใชที่ดิน ตามวรรคหนึ่ง เวนแตจะไดรับความเห็นชอบจากผูวาราชการจังหวัดและปฏิบัติตามประมวลกฎหมายท่ีดิน และกฎหมายอนื่ ทเี่ กยี่ วขอ ง ในกรณีท่ีมีขอพิพาทหรือคดีเกี่ยวกับท่ีดินตามวรรคหนึ่ง นายอําเภอและองคกรปกครอง สวนทองถ่ินจะรวมกันดําเนินการหรือฝายใดฝายหนึ่งจะเปนผูดําเนินการ ก็ใหมีอํานาจกระทําได ทั้งนี้ กระทรวงมหาดไทยจะวางระเบยี บกาํ หนดหลักเกณฑเ ปน แนวทางปฏบิ ตั ดิ วยก็ได คาใชจายในการดําเนินการตามวรรคหนึ่งและวรรคสามใหจายจากงบประมาณของ องคกรปกครองสวนทอ งถิน่ ตามระเบยี บที่กระทรวงมหาดไทยกาํ หนด (ความในมาตรา๑๒๒ ยกเลิกและใชความใหมแทนโดยมาตรา ๑๓ แหง พ.ร.บ. ลักษณะปกครองทองที่ (ฉบับที่ ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑) 59 IN_ok.indd 59 2/10/2562 13:28:44

- ๒๘ - มาตรา ๑๒๓ ที่วัด หรือกุศลสถานอยางอื่น ซึ่งเปนของกลางสําหรับมหาชนก็ใหอยูใน หนาท่กี รมการอาํ เภอจะตอ งคอยตรวจตราอดุ หนุนผปู กปกรกั ษาอยา ใหผ ใู ดรุกลาํ้ เบียดเบียนที่อนั นนั้ ฉ. บาํ รงุ การศึกษา มาตรา ๑๒๔ กรมการอําเภอตองปรึกษาดวยกํานัน ผูใหญบาน และผูอุปการะการศึกษา ในทองท่ี มีพระภกิ ษสุ งฆ เปนตน ชวยกันแนะนําและจัดใหมสี ถานทเ่ี ลา เรียนใหพอแกเดก็ ในอําเภอนนั้ มาตรา ๑๒๕ กรมการอําเภอตองตรวจตราปรึกษาดวยกํานัน ผูใหญบาน และผูอุปการะ การศกึ ษาในทอ งที่ จดั บาํ รงุ การสั่งสอนอยา ใหเสือ่ มทราม มาตรา ๑๒๖ กรมการอําเภอตองคอยชี้แจงตักเตือนแกกํานันผูใหญบาน บิดามารดา และผูป กครองเดก็ ใหส ง บุตรหลานไปเลาเรยี น ช. การเก็บภาษอี ากร มาตรา ๑๒๗ บรรดาภาษีอากรซ่ึงมิไดมีกฎหมายหรือขอบังคับใหพนักงานอื่นเก็บแลว เปน หนา ที่ของกรมการอาํ เภอท่ีจะจัดการเก็บในอําเภอน้นั มาตรา ๑๒๘ ในการเก็บภาษีอากร กรมการอําเภอตองคอยตรวจตราเวลาเกิดอุปทวเหตุ หรือเปนเวลาราษฎรอตั คดั ขดั สนเมอ่ื ถงึ กําหนดทจ่ี ะเกบ็ ภาษอี ากรน้ัน ๆ ใหรูและรายงานพรอมท้ังความเห็น ที่ควรจะจดั การผอ นผันอยา งใด ใหผูว าราชการเมืองทราบ มาตรา ๑๒๙ เงินหลวงท่ีเก็บภาษีอากรไดก็ดี หรือที่ไดจากประเภทอื่นก็ดี ซึ่งจะตองนําสง พระคลัง เปน หนาท่ขี องกรมการอาํ เภอที่จะรักษาและนาํ สง ถงึ พระคลงั ซ. หนา ท่ีเบ็ดเสรจ็ มาตรา ๑๓๐ ในหนาที่ของกรมการอําเภอที่จะจัดการทั้งปวงในอําเภอใหเรียบรอยนั้น ถาหากวากรมการอําเภอเห็นวิธีการงานอยางใดยังบกพรอง ใหรายงานช้ีแจงความเห็นตอผูวาราชการเมือง ขออนุญาตแกไ ขตามที่คิดเห็นวา เปน อยา งดี มาตรา ๑๓๑ กรมการอําเภอมีหนาที่จะตองชวยราชการของอําเภออ่ืนท่ีใกลเคียง แมตาง เมืองกัน และในการที่ชวยน้ีไมจําจะตองรอจนอําเภอนั้นขอใหชวย ถารูเหตุการณซึ่งเห็นวาตนควร จะชวยเหลอื จึงจะเปน ประโยชนแกราชการ ตองชว ยเหลอื ทเี ดยี ว 60 IN_ok.indd 60 2/10/2562 13:28:44

- ๒๙ - มาตรา ๑๓๒ หนาที่ของกรมการอําเภอนอกจากที่กลาวไวในพระราชบัญญัติลักษณะ ปกครองทองที่นี้ ยังตองทําตามความซึ่งกําหนดไวในพระราชกําหนดกฎหมายอยางอ่ืน ๆ อันกําหนดไววา เปนหนาท่ีของกรมการอําเภอ แมพระราชกําหนดกฎหมายใดมิไดระบุไวในพระราชกําหนดกฎหมายน้ัน ๆ วาเปนหนาท่ีของผูใด ก็ใหพึงเขาใจวาเปนหนาท่ีของกรมการอําเภอที่จะรักษาการใหเปนไปตาม พระราชบญั ญตั นิ น้ั ๆ ประกาศมา ณ วันที่ ๔ กรกฎาคม พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ เปนวันท่ี ๑๓๓๒ ในรัชกาล ปจ จบุ นั น้ี IN_ok.indd 61 (แกไขเพม่ิ เตมิ ถึงฉบบั ท่ี 12 พ.ศ.2552) 61 2/10/2562 13:28:44

- ๓๐ - พระราชบัญญัตลิ ักษณะปกครองทอ งที่ (ฉบบั ท่ี ๒) พุทธศักราช ๒๔๘๖ บทเฉพาะกาล มาตรา ๑๘ กํานันผูใหญบานท่ีมีอายุไมเกินหกสิบปซึ่งดํารงตําแหนงอยูในวันใช พระราชบัญญัติน้ีใหคงอยูในตําแหนงตอไป แตถาขาหลวงประจําจังหวัดเห็นวาผูใดไมสามารถท่ีจะบริหาร ราชการได ตามอํานาจหนาท่ใี นพระราชบญั ญตั นิ ้ีกใ็ หขาหลวงประจาํ จงั หวดั สัง่ ใหผนู ั้นพนจากตาํ แหนง มาตรา ๑๙ ใหรัฐมนตรีวา การกระทรวงมหาดไทยรักษาการตามพระราชบญั ญตั นิ ี้ พระราชบัญญัตลิ ักษณะปกครองทอ งที่ (ฉบับท่ี ๓) พ.ศ. ๒๔๘๙ บทเฉพาะกาล มาตรา ๕ กํานนั ผใู หญบ า นและผูช วยผูใหญบ า น ซึง่ ดาํ รงตาํ แหนง อยใู นวนั ใช พระราชบญั ญตั ิน้ี ใหค งอยูในตาํ แหนง ตอไป มาตรา ๖ ใหร ฐั มนตรวี า การกระทรวงมหาดไทยรักษาการตามพระราชบัญญตั นิ ี้ พระราชบัญญตั ลิ กั ษณะปกครองทองท่ี (ฉบับท่ี ๔) พ.ศ. ๒๕๑๐ มาตรา ๑๘ ผูชว ยผใู หญบา นซ่งึ ดาํ รงตาํ แหนง อยูในวนั ท่พี ระราชบญั ญัตนิ ีใ้ ชบ ังคบั ใหเปน ผชู วยผใู หญบ า นฝายปกครอง และใหอยใู นตาํ แหนง ตามวาระของตําแหนงเดิม มาตรา ๑๙ ใหรฐั มนตรีวาการกระทรวงมหาดไทยรักษาการตามพระราชบัญญตั นิ ี้ หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใชพระราชบัญญัติฉบับน้ี คือ ดวยกระทรวงมหาดไทยไดพิจารณาเห็น วา หนาท่ีในการรักษาความสงบเรียบรอยและปราบปรามโจรผูรายภายในเขตหมูบาน เปนหนาท่ีสําคัญ ประการหน่ึงของผูใหญบาน แตในปจจุบันผูใหญบานยังมีหนาที่ที่จะตองปฏิบัติในดานอื่น ๆ ตามอํานาจ หนา ทที่ ี่มตี ามกฎหมายอยางกวางขวางและผูใหญบ า นก็มแี ตเพียงผูช ว ยผใู หญบา นเทาน้ันทมี่ ีหนาทช่ี วยเหลอื ผูใหญบานในกิจการตาง ๆ ตามท่ีผูใหญบานจะมอบหมายให ผูใหญบานยังไมมีเจาหนาท่ีผูทําหนาท่ี ชวยเหลอื ในดา นการรกั ษาความสงบเรียบรอยและปราบปรามโจรผูรายโดยตรง จึงทําใหการปฏิบัติหนาที่ใน ดานรักษาความสงบเรียบรอยและปราบปรามโจรผูรายยังไมไดผลดีเทาท่ีควร จึงเห็นสมควรกําหนดใหมี “ผูชวยผูใหญบานฝายรักษาความสงบ” ข้ึนเพื่อทําหนาที่เกี่ยวกับการรักษาความสงบเรียบรอยและ ปราบปรามโจรผูราย และเพื่อใหเห็นความแตกตางกับผูชวยผูใหญบานปจจุบัน จึงไดเปลี่ยนช่ือผูชวย ผูใหญบานปจ จุบนั เปนผูชวยผูใหญบา นฝา ยปกครองโดยใหก ํานนั และผูใหญบ านรวมกนั พจิ ารณาคดั เลอื กได ไมเกิน ๕ คน นอกจากนี้ กรรมการหมูบานและกรรมการตําบลตามกฎหมายที่มีอยูในปจจุบันน้ียังไมเปน การเหมาะสมและไมสามารถท่ีจะปฏิบัติงานซึ่งเพ่ิมเติมข้ึนอยางรวดเร็วของกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ ได อยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ สมควรจะไดพิจารณาปรบั ปรุงแกไ ข 62 IN_ok.indd 62 2/10/2562 13:28:45

- ๓๑ - ประกาศของคณะปฏวิ ตั ิ ฉบับท่ี ๑๑๒ ลงวนั ท่ี ๓ เมษายน พทุ ธศักราช ๒๕๑๕ ประกาศของคณะปฏิวตั ิ ฉบับที่ ๓๖๔ ลงวันที่ ๑๓ ธนั วาคม พุทธศกั ราช ๒๕๑๕ ขอ ๕ ใหกํานัน ผูใหญบาน แพทยประจําตําบล และผูชวยผูใหญบาน ซึ่งดํารงตําแหนงอยู ในวนั ท่ีประกาศของคณะปฏิวตั ิฉบับนีใ้ ชบ ังคบั คงอยูในตาํ แหนง ตอไป เวนแตผ ทู ่มี อี ายุเกินหกสิบปบ ริบูรณ ขอ ๖ ใหรฐั มนตรีวา การกระทรวงมหาดไทยรักษาการตามประกาศของคณะปฏวิ ัตฉิ บบั นี้ พระราชบญั ญตั ลิ ักษณะปกครองทองที่ (ฉบบั ที่ ๕) พ.ศ. ๒๕๑๖ หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใชพระราชบัญญัติฉบับน้ี คือ โดยท่ีมาตรา ๑๒ แหงพระราชบัญญัติ ลักษณะปกครองทองที่ พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ ซึ่งแกไขเพิ่มเติมโดยประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๓๖๔ ลงวันที่ ๑๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ กําหนดคุณสมบัติผูใหญบานใหมีพื้นความรูไมต่ํากวาประโยค ประถมศึกษาตอนตนหรือท่ีกระทรวงศึกษาธิการเทียบไมต่ํากวาประโยคประถมศึกษาตอนตน เพื่อใหมี ประสิทธภิ าพยง่ิ ขึน้ แตป รากฏวา บางหมบู า นซึง่ เปนทองทก่ี ันดารชายแดนหรือเปน ทองถิน่ ที่มีชาวเขาอยูอาศัย ราษฎรยังไมอาจเลือกผูใหญบานท่ีมีพื้นความรูดังกลาวได เปนอุปสรรคแกการเรงรัดพัฒนา สมควรแกไข เพิ่มเตมิ ใหอํานาจผูวาราชการจังหวัดโดยอนุมัติรัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทยที่จะประกาศในราชกิจจา นุเบกษาเวนหรือลดหยอ นพืน้ ความรูข องผใู หญบ านในบางทอ งท่ไี ด จึงจาํ เปน ตองตราพระราชบัญญัติฉบับนีข้ ึน้ พระราชบัญญตั ลิ กั ษณะปกครองทอ งท่ี (ฉบบั ท่ี ๖) พ.ศ. ๒๕๒๕ หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใชพ ระราชบัญญตั ิฉบบั นี้ คอื ๑. เพ่ือเปด โอกาสใหสตรีเปน ผใู หญบา นได เพราะตาํ แหนงผูใหญบ า นปจ จบุ ันไมตอ ง รบั ผดิ ชอบดา นการปราบปรามอาชญากรรม ทงั้ อาจจะแตง ตง้ั ผชู วยผใู หญบา นทเี่ ปนผชู ายไดอ ยูแลว ๒. เพือ่ ใหผูมสี ญั ชาตไิ ทยโดยการเกดิ เทาน้ัน เปน ผใู หญบ านได ๓. เพอ่ื กาํ หนดมใิ หขาราชการการเมอื ง เปน ผใู หญบา นใหสอดคลอ งกบั กฎหมาย รฐั ธรรมนญู พระราชบญั ญัตลิ กั ษณะปกครองทอ งที่ (ฉบบั ที่ ๗) พ.ศ. ๒๕๒๗ หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใชพระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เน่ืองจากพระราชบัญญัติลักษณะ ปกครองทองที่ พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ ไดกําหนดจํานวนทุนทรัพยในการเปรียบเทียบความแพง คาธรรมเนียมหมายเรียกและคํารองรวมกัน และคาธรรมเนียมทําใบยอมไวในอัตราท่ียังไมเหมาะสมกับคา ของเงนิ ตราและภาวะเศรษฐกจิ ในปจจบุ ัน สมควรแกไขเพม่ิ เตมิ จาํ นวนทนุ ทรพั ยแ ละอัตราคาธรรมเนียมเสีย ใหมใ หเ หมาะสมยงิ่ ขึน้ จึงจําเปนตองตราพระราชบัญญัตนิ ี้ IN_ok.indd 63 63 2/10/2562 13:28:45

- ๓๒ - พระราชบญั ญตั ลิ ักษณะปกครองทอ งที่ (ฉบับท่ี ๘) พ.ศ. ๒๕๓๒ หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใชพระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เน่ืองจากกฎหมายวาดวยลักษณะ ปกครองทองท่ี กําหนดคุณสมบัติและลักษณะตองหามของผูที่จะไดรับเลือกเปนผูใหญบานไววาตองไมเปน ภิกษุ สามเณร นักพรต หรือนักบวชทําใหผูใหญบานตองออกจากตําแหนงถาอุปสมบทหรือบรรพชา เพ่ือ เปนการเปดโอกาสใหกํานันและผูใหญบานมีสิทธิอุปสมบทหรือบรรพชาได เชนเดียวกับขาราชการและ พนักงานรัฐวิสาหกิจ สมควรกําหนดใหกํานันและผูใหญบานมีสิทธิลาอุปสมบท หรือบรรพชาไดเปนเวลา ติดตอกันไมเกินหน่ึงรอยย่ีสิบวัน และตองไดรับอนุญาตจากผูวาราชการจังหวัด จึงจําเปนตองตรา พระราชบัญญตั นิ ้ี พระราชบัญญัตลิ กั ษณะปกครองทองที่ (ฉบับท่ี ๙) พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๗ ใหกํานัน ผูใหญบาน ซึ่งดํารงตําแหนงอยูแลวในวันท่ีพระราชบัญญัติน้ีใชบังคับ ยงั คงดาํ รงตําแหนง อยตู อไปจนกวา จะมอี ายุครบหกสบิ ปบ ริบรู ณ มาตรา ๘ ใหร ฐั มนตรวี า การกระทรวงมหาดไทยรกั ษาการตามพระราชบัญญตั ินี้ หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใชพระราชบัญญัติฉบับน้ี คือ เนื่องจากพระราชบัญญัติลักษณะ ปกครองทองท่ีพระพุทธศักราช ๒๔๕๗ ท่ีใชบังคับในปจจุบัน กําหนดคุณสมบัติเก่ียวกับอายุของกํานัน ผูใหญบาน ไววา ตองมีอายุต้ังแตยี่สิบหาปบริบูรณ แตไมเกินหกสิบปบริบูรณ ซึ่งมีระยะเวลาในการดํารง ตําแหนงนานที่สุด ถึงสามสิบหาป ประกอบกับการกําหนดคุณสมบัติและลักษณะตองหาม ยังไมเหมาะสม และสอดคลองกับสภาพการณปจจุบัน สมควรกําหนดระยะเวลาการอยูในตําแหนงของผูใหญบานเปนวาระ คราวละหาป และกําหนดคณุ สมบัตแิ ละลกั ษณะตองหามเพม่ิ ขึ้นอีก จงึ จาํ เปน ตองตราพระราชบญั ญัตินี้ พระราชบญั ญตั ลิ กั ษณะปกครองทอ งที่ (ฉบบั ท่ี ๑๐) พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๙ มิใหนําบทบัญญัติมาตรา ๑๒ (๗) แหงพระราชบัญญัติลักษณะปกครองทองท่ี พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ ซึ่งแกไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้ กรณีการกําหนดลักษณะตองหามมิให ผใู หญบานเปนสมาชกิ รฐั สภา สมาชิกสภาทองถนิ่ หรอื ผูบ รหิ ารทองถ่ินมาใชบังคับกับกํานัน ผูใหญบาน หรือ แพทยประจําตําบล ซึ่งดาํ รงตําแหนงอยใู นวนั ที่พระราชบญั ญตั ินใ้ี ชบงั คับจนกวาจะพน จากตาํ แหนง หรอื ครบ วาระ มาตรา ๑๐ ใหรัฐมนตรวี าการกระทรวงมหาดไทยรกั ษาการตามพระราชบญั ญัตนิ ้ี หมายเหตุ:- เหตุผลในการประกาศใชพระราชบัญญัติฉบับน้ี คือ เนื่องจากการใชสิทธิเลือกต้ังบุคคลใหทํา หนาทีแ่ ทนราษฎรควรมหี ลกั เกณฑท่ีสอดคลองกัน ท้งั น้ี โดยรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย มาตรา ๑๐๕ บญั ญัติใหผมู ีอายไุ มต่ํากวาสิบแปดปบริบูรณในวันท่ี ๑ มกราคม ของปท่ีมีการเลือกตั้ง เปนผูมีสิทธิเลือกต้ัง ได ซึ่งตอมาไดมีการแกไขสิทธิเลือกตั้งในองคกรปกครองสวนทองถ่ินตาง ๆ ใหเปนไปตามเกณฑดังกลาว แลว สมควรแกไขอายุของผูมีสิทธิเลือกผูใหญบานใหสอดคลองกับหลักเกณฑของผูมีสิทธิเลือกตั้งตาม รฐั ธรรมนญู ดว ย และโดยที่การกาํ หนดคณุ สมบตั ิและลักษณะตอ งหา มของผูท ีจ่ ะไดร ับเลือกเปน ผูใหญบาน 64 IN_ok.indd 64 2/10/2562 13:28:46

- ๓๓ - ผูมีสิทธิจะไดรับคัดเลือกเปนผูชวยผูใหญบานฝายปกครองหรือผูชวยผูใหญบานฝายรักษาความสงบ วาท่ี ผูใหญบาน และกรรมการหมูบาน ผูทรงคุณวุฒิ ตลอดจนการออกจากตําแหนงของผูชวยผูใหญบานฝาย ปกครองและผูชวยผูใหญบานฝายรักษาความสงบ และกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิยังบัญญัติไวไม สอดคลองกัน รวมทั้งยังไมมีบทบัญญัติใหผูชวยผูใหญบานฝายปกครองและผูชวยผูใหญบานฝายรักษา ความสงบตองออกจากตําแหนงเมื่อผูใหญบานตองออกจากตําแหนงไวดวย เพื่อใหผูใหญบานท่ีเขารับ ตําแหนงใหมสามารถคัดเลือกตัวบุคคลมารวมปฏิบัติงานในทองที่ในฐานะผูชวยผูใหญบานไดตามความ ตองการแกการบรหิ ารและการปกครองทองท่ี จงึ จําเปนตอ งตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัตลิ ักษณะปกครองทอ งท่ี (ฉบับที่ ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๕ ใหยกเลกิ ความในมาตรา ๑๓ และมาตรา ๑๔ แหง พระราชบัญญตั ิลกั ษณะ ปกครองทองท่ี พระพุทธศกั ราช ๒๔๕๗ ซึ่งแกไขเพมิ่ เติมโดยพระราชบัญญตั ลิ กั ษณะปกครองทอ งที่ (ฉบับท่ี ๙) พ.ศ. ๒๕๓๙ และใหใ ชขอ ความตอ ไปนแ้ี ทน “มาตรา ๑๓ การเลอื กผใู หญบา นตองเปน ไปโดยสจุ ริตและเทย่ี งธรรม และใหก ระทํา โดยวิธีลบั ท้ังน้ี ตามหลกั เกณฑแ ละวธิ กี ารทก่ี ระทรวงมหาดไทยกาํ หนดโดยประกาศในราชกิจจานเุ บกษา ฯลฯ มาตรา ๑๔ ผใู หญบ า นตองพน จากตาํ แหนง ดว ยเหตุใดเหตหุ นงึ่ ดังตอไปนี้ (๑) มีอายคุ รบหกสบิ ป” ฯลฯ มาตรา ๑๔ ใหก ํานนั และผใู หญบา นซงึ่ ดาํ รงตําแหนงอยูในวนั ทีพ่ ระราชบัญญตั นิ ้ใี ชบ งั คบั ยงั คงดาํ รงตาํ แหนงตอ ไปจนกวา จะพน จากตําแหนง ตามวาระหรือดว ยเหตุอน่ื ทั้งน้ี ตามท่ีกาํ หนดไวใ น พระราชบญั ญตั ลิ ักษณะปกครองทองท่ี พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ กอนการแกไขเพมิ่ เตมิ โดยพระราชบัญญตั ินี้ หมายเหต:ุ - เหตผุ ลในการประกาศใชพระราชบัญญัติฉบบั น้ี คอื เนอ่ื งดว ยในปจจุบนั ไดม กี ารปรบั ปรุง การบรหิ ารราชการแผนดินใหเปน ไปโดยรวดเรว็ คลอ งตัว และมปี ระสิทธภิ าพ แตโ ดยทก่ี ระบวนการเขาสู ตําแหนง ระยะเวลาการดาํ รงตาํ แหนง การพน จากตาํ แหนง และบทบาทอาํ นาจหนา ทข่ี องกาํ นนั และผใู หญบ า น ตามพระราชบญั ญตั ลิ ักษณะปกครองทองที่ พระพทุ ธศกั ราช ๒๔๕๗ ยังมิไดม กี ารปรับปรุงใหเหมาะสม ทาํ ใหการปฏบิ ัติงานของกาํ นนั และผูใหญบ า นไมเ กดิ ประสทิ ธิภาพเทา ทค่ี วร ประกอบกับอาํ นาจหนาท่ี ยงั มีความซ้าํ ซอ นกับภารกจิ และอํานาจหนา ทขี่ ององคกรปกครองสวนทองถ่นิ สมควรทจ่ี ะไดมีการปรับปรุง กระบวนการเขาสตู ําแหนง ระยะเวลาการดํารงตาํ แหนง การพน จากตําแหนง และบทบาทและอาํ นาจหนาท่ี ของกาํ นันและผูใหญบ าน รวมถึงบทบาทและการปฏิบตั หิ นาที่ของคณะกรรมการหมูบ า นใหส อดคลอง กบั การปรบั ปรุงการบริหารราชการแผนดนิ และอํานาจหนาทข่ี ององคกรปกครองสว นทองถิน่ จงึ จาํ เปน ตองตราพระราชบญั ญัตนิ ้ี ************************* 65 IN_ok.indd 65 2/10/2562 13:28:46

เลม ๑๒๕ ตอนพเิ ศษ ๑๐๗ ง หนา ๖ ๒๖ มิถนุ ายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานเุ บกษา ระเบยี บกระทรวงมหาดไทย วาดว ยหลกั เกณฑการเปน กรรมการหมบู า น การปฏบิ ัติหนา ที่และการประชุมของคณะกรรมการหมูบ าน พ.ศ. ๒๕๕๑ อาศัยอํานาจตามความในมาตรา ๕ แหง พระราชบญั ญตั ิลกั ษณะปกครองทอ งท่ี พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ และมาตรา ๒๘ ตรี แหงพระราชบัญญัติลักษณะปกครองทองที่ พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ ซงึ่ แกไขเพ่มิ เตมิ โดยพระราชบญั ญตั ลิ กั ษณะปกครองทอ งท่ี (ฉบบั ท่ี ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑ อันเปนกฎหมาย ท่ีมีบทบัญญัติบางประการเก่ียวกับการจํากัดสิทธิและเสรีภาพของบุคคล ซึ่งมาตรา ๒๙ ประกอบกับ มาตรา ๓๔ และมาตรา ๓๘ ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย บัญญัติใหกระทําไดโดยอาศัย อํานาจตามบทบญั ญัตแิ หง กฎหมาย รฐั มนตรีวา การกระทรวงมหาดไทย จึงออกระเบยี บไว ดงั ตอไปนี้ ขอ ๑ ระเบียบน้เี รยี กวา “ระเบยี บกระทรวงมหาดไทยวาดว ยหลักเกณฑการเปนกรรมการ หมูบา น การปฏบิ ัตหิ นาทแ่ี ละการประชุมของคณะกรรมการหมูบ า น พ.ศ. ๒๕๕๑” ขอ ๒ ระเบียบน้ใี หใชบงั คบั ตง้ั แตวนั ถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเปน ตนไป ขอ ๓ ใหยกเลกิ (๑) ขอบังคับกระทรวงมหาดไทยวาดวยการดําเนินงานของคณะกรรมการหมูบาน พ.ศ. ๒๕๒๖ (๒) ขอบังคับกระทรวงมหาดไทยวาดวยการเลือกตั้งกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิ พ.ศ. ๒๕๓๓ (๓) ขอบังคับกระทรวงมหาดไทยวาดวยการดําเนินงานของคณะกรรมการหมูบาน (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๔ บรรดาระเบียบ ขอ บังคบั ประกาศ คาํ สั่งทข่ี ดั หรือแยง กบั ระเบยี บนี้ ใหใ ชระเบยี บน้แี ทน ขอ ๔ ใหปลดั กระทรวงมหาดไทยรักษาการตามระเบยี บน้ี และใหมีอํานาจตีความวินิจฉัย ปญหาเกี่ยวกบั การปฏบิ ัตติ ามระเบยี บน้ี IN_ok.indd 66 66 2/10/2562 13:28:47

เลม ๑๒๕ ตอนพิเศษ ๑๐๗ ง หนา ๗ ๒๖ มถิ ุนายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานเุ บกษา หมวด ๑ การเปนกรรมการหมูบา นของผนู ํากลุมในหมบู าน ขอ ๕ ในหมวดนี้ “กลุม” หมายความรวมถึง องคก รในหมูบ า นหรือกลมุ อาชพี “กลุมบาน” หมายความวา บานเรือนท่ีต้ังอยูในบริเวณเดียวกันเปนกลุมยอยภายในหมูบาน โดยอาจแบงตามสภาพภูมิประเทศ ประวัติความเปนมา วัฒนธรรมประเพณี หรือระบบเครือญาติ และใหหมายความรวมถึง คุมบาน เขตบาน บานจัดสรร หรือท่ีเรียกช่ืออยางอื่นที่มีลักษณะ เชนเดยี วกบั กลมุ บาน “กลุมอาชพี ” หมายความวา กลุมทมี่ ีการจัดต้ังข้ึนมาโดยมีวัตถุประสงคเพื่อประโยชนในการ ประกอบอาชพี เพม่ิ พูนรายไดห รือการพัฒนาอาชีพ “กลมุ กิจกรรม” หมายความวา กลมุ ที่มกี ารจดั ตั้งขน้ึ มาโดยมีวัตถุประสงคเพ่ือกระทําการอยางใด อยางหนงึ่ เพอ่ื ประโยชนของสมาชิกในกลุมหรือเพื่อประโยชนข องสวนรวม “ผนู าํ ” หมายความวา บุคคลซง่ึ ทําหนา ท่เี ปนประธาน หรอื หัวหนาของกลุม และหมายความ รวมถงึ ผแู ทนดว ย “ผูแทน” หมายความวา บุคคลท่ีผูนําของกลุมมอบหมาย หรือในกรณีที่กลุมใดไมมีผูนํา ใหก ลมุ ประชุมเลือกสมาชกิ ของกลมุ เปน ผูแทน ขอ ๖ ผนู ําของกลุม ดังตอ ไปน้ี เปนกรรมการหมบู านโดยตําแหนง (๑) กลมุ บา น ตามประกาศของนายอาํ เภอ (๒) กลุมหรือกลุมกิจกรรมที่มาจากการรวมตัวกันของสมาชิก ซึ่งต้ังขึ้นตามกฎหมาย ระเบยี บ ขอ บังคบั หรือคําส่งั ของทางราชการ ตามที่กระทรวงมหาดไทยประกาศ (๓) กลมุ อาชีพ หรือกลุมกจิ กรรมที่มาจากการรวมตัวกันของสมาชิก หรือต้ังข้ึนเพ่ือดําเนิน กิจกรรมรวมกนั ระหวา งสมาชกิ ภายในกลมุ และตองมีลักษณะดงั ตอ ไปนี้ (ก) เปน กลมุ ที่มสี มาชกิ ไมนอยกวา ย่ีสบิ คน (ข) สมาชกิ ของกลมุ ไมนอ ยกวากง่ึ หน่งึ มีภูมิลําเนาในหมบู า น IN_ok.indd 67 67 2/10/2562 13:28:47

เลม ๑๒๕ ตอนพิเศษ ๑๐๗ ง หนา ๘ ๒๖ มิถนุ ายน ๒๕๕๑ ราชกิจจานุเบกษา (ค) เปนกลุมท่มี ีการดาํ เนนิ กจิ กรรมในหมูบาน อยางตอ เนอ่ื งมาแลวไมน อยกวา หกเดอื น (ง) เปน กลมุ ทีม่ กี ฎระเบียบท่ีกําหนดไวชดั เจน และตอ งเกิดจากสมาชกิ รวมกนั กาํ หนด ทงั้ นี้ นายอาํ เภออาจพจิ ารณายกเวนลักษณะตาม (ก) ได ในกรณีทเี่ หน็ สมควร ขอ ๗ ใหนายอาํ เภอจดั ทําประกาศจํานวนและรายชอื่ ของกลมุ บานตามขอ ๖ (๑) ในแตละ หมูบา นปดประกาศใหราษฎรในหมูบานทราบ โดยในกลุมบานหนึ่งใหประกอบดวยบานเรือนจํานวน สิบหาถึงย่ีสิบหลังคาเรือนโดยประมาณ เวนแตในกรณีจําเปนนายอําเภออาจกําหนดใหมีจํานวน บา นเรอื นมากหรือนอ ยกวาทกี่ าํ หนดไวน้ีก็ได ขอ ๘ ใหผูใหญบาน สมาชิกกลุมอาชีพหรือกลุมกิจกรรมที่มีคุณสมบัติตามขอ ๖ (๓) เสนอช่ือกลุมอาชีพหรือกลุมกิจกรรมใหนายอําเภอพิจารณา โดยใหนายอําเภอแตงต้ังคณะกรรมการ คณะหนึง่ จํานวนไมน อยกวา หา คนแตไมเ กนิ เจด็ คน เพือ่ ทาํ หนา ท่พี ิจารณาตรวจสอบคุณสมบัติ ใหนายอําเภอจัดทําบัญชีรายชื่อกลุมอาชีพหรือกลุมกิจกรรมตามขอ ๖ (๓) ท่ีไดรับความ เห็นชอบแลว ปดประกาศใหราษฎรในหมูบา นทราบ ขอ ๙ เมื่อไดมีประกาศตามขอ ๗ แลว ใหตัวแทนครัวเรือนในกลุมบานเลือกบุคคล ในกลมุ บา นคนหน่ึงเปนผูนาํ กลุมบา นในคณะกรรมการหมบู า น ผูน ํากลุมบา นตองมีคณุ สมบตั ิเชน เดียวกบั ผูม สี ิทธิเลือกผูใหญบ าน ผนู ํากลุมบานมหี นา ทีช่ วยเหลอื การปฏิบตั ิงานของผูใ หญบา น ตามทผี่ ูใหญบ า นมอบหมาย ขอ ๑๐ ใหกลุมตามขอ ๖ เลือกสมาชิกของกลุมคนหน่ึงเปนผูแทนในคณะกรรมการ หมูบ าน โดยอาจเลอื กจากผูน าํ หรือสมาชกิ ท่ีกลุมเห็นสมควรกไ็ ด ผไู ดรับเลอื กตามวรรคหนึง่ ตอ งมีคณุ สมบัติเชนเดยี วกับผูม ีสทิ ธิเลือกผใู หญบ า น ขอ ๑๑ เม่อื ผใู ดไดรบั เลือกจากกลมุ ตามขอ ๙ หรือขอ ๑๐ ใหแ จงผใู หญบานทราบ ใหผใู หญบ า นรายงานผูไดรับเลือกตามวรรคหนึ่งไปยังนายอําเภอเพื่อจัดทําทะเบียนและออก หนงั สอื สาํ คญั ไวเ ปน หลกั ฐาน และจัดทาํ ประกาศรายชื่อกรรมการหมบู านโดยตําแหนง ปดประกาศให ราษฎรในหมูบา นทราบ IN_ok.indd 68 68 2/10/2562 13:28:48

เลม ๑๒๕ ตอนพิเศษ ๑๐๗ ง หนา ๙ ๒๖ มิถุนายน ๒๕๕๑ ราชกิจจานเุ บกษา ขอ ๑๒ การเปนกรรมการหมูบ า นโดยตําแหนง ของผูนํากลุม ในหมบู านสนิ้ สดุ ลงเม่อื มีการเลอื ก ผนู าํ ตามขอ ๙ หรอื ขอ ๑๐ ข้นึ ใหม นอกจากการพนจากตําแหนงตามวรรคหนึ่งแลว การเปนกรรมการหมูบานโดยตําแหนงของ ผนู ํากลมุ ในหมูบ า นตองส้ินสุดลง ดวยเหตใุ ดเหตุหนึ่ง ดงั ตอไปน้ี (๑) ขาดคุณสมบัตขิ องผมู สี ทิ ธิเลือกผูใ หญบ าน (๒) ตาย (๓) เม่ือนายอําเภอมีประกาศใหกลุมตามขอ ๖ (๑) หรือ (๓) สิ้นสุดสภาพของการเปนกลุม หรอื ขาดคุณสมบัติของการเปนกลุม ขอ ๑๓ ในกรณีท่ีกลุมหรือองคกรตามขอ ๖ ถูกยุบ เลิก หรือไมมีการดําเนินกิจกรรม ตอเน่ืองกันเปนเวลาเกินหนงึ่ ป ใหถอื วา สน้ิ สุดสภาพของการเปนกลมุ หรือขาดคณุ สมบตั ิของการเปน กลุม และใหกรรมการหมูบานรายงานใหนายอําเภอประกาศตามขอ ๘ หมวด ๒ กรรมการหมูบ านผทู รงคณุ วฒุ ิ ขอ ๑๔ ในหมวดน้ี “คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการดําเนินการประชุมเลือกกรรมการหมูบาน ผทู รงคณุ วฒุ ิ “วนั ประชมุ ” หมายความวา วนั ประชมุ เลือกกรรมการหมบู านผูทรงคุณวุฒิ “การประชมุ ” หมายความวา การประชุมเลือกกรรมการหมบู านผทู รงคุณวุฒิ “ปลดั อําเภอประจาํ ตําบล” หมายความวา ปลดั อาํ เภอทนี่ ายอาํ เภอมีคําสั่งแตงต้ังใหรับผิดชอบ ประจาํ ตาํ บล ขอ ๑๕ การประชมุ เลือกกรรมการหมูบ า นผูท รงคุณวุฒิ ใหนายอาํ เภอจัดทาํ ประกาศกําหนด วัน เวลา และสถานที่ในการประชุมเลือกกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิ ปดประกาศและ ประชาสัมพันธใหร าษฎรในหมูบา นทราบลว งหนาไมน อ ยกวาเจ็ดวนั กอนวนั ประชุม IN_ok.indd 69 69 2/10/2562 13:28:48

เลม ๑๒๕ ตอนพิเศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๐ ๒๖ มิถุนายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานุเบกษา ขอ ๑๖ ในการประชมุ เลือกกรรมการหมบู า นผูท รงคณุ วุฒิ ใหม คี ณะกรรมการประกอบดวย ผใู หญบ านเปนประธาน ผชู วยผูใหญบานเปนกรรมการ ทําหนาท่ีดําเนินการเลือก และใหนายอําเภอ แตง ต้ังปลัดอาํ เภอประจําตาํ บล ขาราชการในอําเภอหนึ่งคน และกํานันหรือผูใหญบาน ในอําเภอน้ัน หนึง่ คน เปนท่ีปรกึ ษาและทําหนา ทส่ี ักขีพยานดว ย ผูมีสิทธิเขาประชุมตองมีคุณสมบัติเชนเดียวกับผูมีสิทธิเลือกผูใหญบาน และใหนายอําเภอ จัดทาํ บญั ชีรายชอ่ื ผมู สี ิทธเิ ขาประชุม ในวันประชุม ใหคณะกรรมการพรอมดวยที่ปรึกษาตามวรรคหน่ึง ประชุมราษฎรผูมีสิทธิ เลือกผูใหญบานในหมูบาน เพื่อแจงวัตถุประสงคในการเลือก จํานวนและคุณสมบัติของกรรมการ หมูบา นผูทรงคุณวุฒิ ตลอดจนวิธีการเลอื กใหผ ูเ ขาประชมุ ไดทราบ เมือ่ ดาํ เนนิ การตามวรรคสามแลว ใหค ณะกรรมการประกาศใหผูเขาประชุมชวยกันตรวจสอบ วามีบุคคลท่ีไมมีสิทธิเขาประชุมอยูในท่ีประชุมหรือไม หากมีใหผูเขาประชุมคัดคานขึ้นในขณะน้ัน แลวใหคณะกรรมการและท่ีปรึกษา รวมกันตรวจสอบ ถาไดความวาบุคคลนั้นเปนผูไมมีสิทธิ เขา ประชมุ จรงิ กใ็ หค ณะกรรมการเชญิ บคุ คลดังกลาวออกจากทปี่ ระชุม ขอ ๑๗ ในการกําหนดจํานวนกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิท่ีจะพึงมีในหมูบานใด ใหท่ปี ระชุมราษฎรตามขอ ๑๖ เปนผกู ําหนด ขอ ๑๘ ผูเ ขาประชุมคนหนึง่ มีสทิ ธเิ สนอชื่อบคุ คลในหมบู า นที่มีความรคู วามสามารถซ่งึ เปน ท่ียอมรับของราษฎรในหมูบาน และมีความเหมาะสมท่ีจะเปนกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิ ตอท่ีประชุมไดหน่ึงคน และตองมีผูเขาประชุมรับรองอยางนอยสามคน ท้ังน้ี ผูไดรับการเสนอชื่อ ตอ งอยใู นทป่ี ระชุม เวน แตผ ถู กู เสนอชื่อแสดงความสมคั รใจไวเ ปนหนังสอื ใหคณะกรรมการตรวจคุณสมบัติของผูไดรับการเสนอชื่อ หากเห็นวาผูใดมีคุณสมบัติ ไมครบถวนกใ็ หแ จง ทป่ี ระชุมทราบ เมื่อคณะกรรมการไดประกาศปดการเสนอชื่อแลว ปรากฏวามีผูเสนอชื่อนอยกวาจํานวน ทีก่ าํ หนดไวในขอ ๑๗ ใหค ณะกรรมการพิจารณาเสนอชื่อบุคคลในหมูบานตามวิธีการท่ีกําหนดไวใน วรรคหนึ่งเพ่มิ เตมิ ใหค รบจาํ นวนที่ทปี่ ระชมุ กาํ หนด ขอ ๑๙ เมื่อท่ีประชุมปดการเสนอชื่อตามขอ ๑๘ แลว การเลือกกรรมการหมูบาน ผูท รงคณุ วฒุ ิอาจเลือกโดยวิธเี ปดเผยหรอื วธิ ลี บั ก็ไดต ามที่ประชุมกําหนด IN_ok.indd 70 70 2/10/2562 13:28:49

เลม ๑๒๕ ตอนพเิ ศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๑ ๒๖ มถิ ุนายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานเุ บกษา การเลือกโดยวิธีเปดเผย ใหท่ีประชุมออกเสียงเลือกกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิ โดยให คณะกรรมการประกาศช่ือผูไดรับการเสนอช่ือ หากผูเขาประชุมเห็นวาผูท่ีไดรับการเสนอช่ือนั้น เหมาะสมจะเปนกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิก็ใหยกมือข้ึนพนศีรษะ แลวใหคณะกรรมการ นับคะแนนจากผูทีย่ กมอื ในแตล ะครั้งท่ีประกาศ และจดบันทกึ คะแนนไว การเลือกโดยวิธีลบั ใหใ ชวิธกี ารหยอนบตั ร โดยใชบ ัตรเลือกผใู หญบา นโดยอนโุ ลม ขอ ๒๐ เม่ือที่ประชุมออกเสียงเลือกกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิเสร็จส้ินแลว ใหผูท่ีได คะแนนสงู สดุ จํานวนตามท่ปี ระชุมกาํ หนดเปนผูไดร บั เลือกเปนกรรมการหมูบ านผทู รงคณุ วฒุ ิ หากมผี ูท่ีไดรับเลือกไดคะแนนเทากันหลายคน และเปนเหตุใหมีผูไดรับเลือกเปนกรรมการ หมูบา นผทู รงคุณวุฒิเกนิ จาํ นวนตามขอ ๑๗ ใหทําการจบั สลากผทู ีไ่ ดร บั คะแนนเทา กันใหเหลือจํานวน กรรมการหมูบา นผทู รงคณุ วุฒิตามทีก่ ําหนด ในกรณีท่ีไมสามารถประชุมหรือเลือกกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิไดตามขอ ๑๙ ใหนายอาํ เภอกาํ หนดและประชมุ เลือกกรรมการหมบู า นผทู รงคุณวุฒใิ หมภายในสบิ หาวนั จนกวาจะครบ ตามจํานวน ขอ ๒๑ เมื่อไดกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิแลว ใหคณะกรรมการจัดทํารายงาน การประชุมไวเปนหลกั ฐานโดยใหท ี่ปรึกษาลงชือ่ รบั รอง แลว ใหผ ูใ หญบ า นรายงานใหนายอําเภอทราบ เพอื่ แตง ตัง้ เปนกรรมการหมูบา นผทู รงคุณวฒุ ติ อ ไป ใหนายอําเภอจัดทําประกาศแตงต้ังกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิ ปดประกาศใหราษฎร ในหมบู า นทราบ พรอมทั้งจัดทาํ ทะเบียนและออกหนงั สอื สําคัญไวเ ปนหลักฐาน ขอ ๒๒ กรรมการหมบู า นผทู รงคณุ วฒุ ิอยูใ นตําแหนง คราวละสปี่  นบั แตว ันท่นี ายอาํ เภอไดมี ประกาศแตง ตัง้ นอกจากออกจากตําแหนง ตามวาระ กรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิตองออกจากตําแหนงดวย เหตใุ ดเหตุหนงึ่ ดังตอไปนี้ (๑) ขาดคณุ สมบัตขิ องผูม สี ทิ ธิเลอื กผูใหญบ า น (๒) ตาย (๓) ไดร ับอนุญาตจากนายอําเภอใหลาออก (๔) นายอําเภอมคี าํ ส่ังใหออก เม่อื สอบสวนแลว เหน็ วามีความประพฤติเสื่อมเสียหรือหากอยู ในตาํ แหนง ตอไปอาจกอ ใหเกดิ ความไมสงบเรียบรอ ยแกห มบู า นได 71 IN_ok.indd 71 2/10/2562 13:28:50

เลม ๑๒๕ ตอนพเิ ศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๒ ๒๖ มถิ ุนายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานุเบกษา ขอ ๒๓ ในกรณีท่ีกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิวางลง ถากรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิ ท่ีเหลอื อยมู ีจํานวนไมนอ ยกวา สองคน ใหกรรมการหมบู านผทู รงคุณวฒุ เิ หลอื เทา จํานวนท่มี ีอยู กรณีท่ีกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิวางลง จนเปนเหตุใหกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิ ทเ่ี หลอื อยูม ีจํานวนนอ ยกวา สองคน และกรรมการหมบู า นผทู รงคุณวุฒิท่ีเหลือมีวาระการดํารงตําแหนง ไมน อ ยกวาหนึ่งรอยแปดสิบวัน ใหนายอําเภอจัดใหมีการประชุมเลือกกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิ ขน้ึ แทนตาํ แหนงท่ีวา งภายในสามสิบวนั นับแตวันท่ที ราบวาตําแหนงวางลง และใหอยูในตําแหนงตาม วาระของผูซงึ่ ตนแทน กรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิครบวาระการดํารงตําแหนงหรือพนจากตําแหนงพรอมกัน ใหนายอําเภอดําเนนิ การจดั ใหมีการประชุมเลือกกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิข้ึนใหมภายในสามสิบวัน นับแตว นั ทกี่ รรมการหมบู านผทู รงคณุ วุฒคิ รบวาระการดาํ รงตําแหนงหรือพน จากตําแหนง พรอมกนั ขอ ๒๔ ในการเลือกกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิคร้ังแรกตามระเบียบนี้ ใหดําเนินการ เลอื กภายในเกา สบิ วนั นับแตระเบยี บกระทรวงมหาดไทยนมี้ ีผลใชบังคับ หมวด ๓ การปฏบิ ัตหิ นาท่ีของคณะกรรมการหมูบาน ขอ ๒๕ ในหมวดน้ี “คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการหมบู าน “เลขานุการ” หมายความวา เลขานุการคณะกรรมการหมูบาน ขอ ๒๖ ใหคณะกรรมการเลือกรองประธานกรรมการหมูบานจากกรรมการหมูบานโดยตําแหนง คนหนึ่ง และจากกรรมการหมูบานผูทรงคุณวุฒิอีกคนหน่ึง โดยใหคณะกรรมการเลือกรองประธานคนใด คนหน่งึ เปน รองประธานคนที่หนึ่ง ในกรณที ห่ี มบู า นใดมเี หตผุ ลและความจําเปน คณะกรรมการโดยความเหน็ ชอบของนายอาํ เภอ อาจกาํ หนดใหม ีตาํ แหนงรองประธานมากกวาทีก่ าํ หนดในวรรคหนึ่งกไ็ ด รองประธานกรรมการหมูบานมีหนาท่ีชวยประธานกรรมการหมูบานปฏิบัติตามหนาที่และ กระทาํ กิจการตามท่ปี ระธานกรรมการหมูบานมอบหมาย 72 IN_ok.indd 72 2/10/2562 13:28:50

เลม ๑๒๕ ตอนพิเศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๓ ๒๖ มถิ ุนายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานเุ บกษา ขอ ๒๗ ใหประธานกรรมการหมูบานเลือกกรรมการหมูบานคนหน่ึงเปนเลขานุการ และใหคณะกรรมการเลือกกรรมการหมบู านคนหนึง่ เปน เหรญั ญิก ในกรณีทีห่ มูบ า นใดมเี หตผุ ลและความจําเปน คณะกรรมการอาจกําหนดใหมีผูชวยเลขานุการ หรอื ผูชวยเหรญั ญกิ กไ็ ด โดยใหเลอื กจากกรรมการหมูบาน เลขานุการมหี นา ท่รี ับผิดชอบงานธุรการ การจัดการเก่ียวกับการประชุมและงานอื่นใดตามท่ี ประธานกรรมการหมูบา นมอบหมาย เหรัญญิกมีหนาที่รับผิดชอบชวยเหลือคณะกรรมการในการรับจายและเก็บรักษาเงินและ ทรพั ยส ินของหมูบ านและงานอื่นใดตามทป่ี ระธานกรรมการหมูบานมอบหมาย ขอ ๒๘ รองประธานกรรมการหมูบานและเหรญั ญกิ พน จากตาํ แหนง เมอ่ื (๑) พน จากการเปนกรรมการหมบู า น (๒) ไดร บั อนญุ าตจากนายอาํ เภอใหล าออก (๓) คณะกรรมการมีมติใหออกจากตาํ แหนง ดวยคะแนนเสยี งเกินก่ึงหน่ึงของคณะกรรมการ ทง้ั หมดเทาทม่ี ีอยู เหน็ วาละเลยไมปฏบิ ัตติ ามหนาทหี่ รือปฏิบัติหนาที่โดยมิชอบ ผซู ึง่ พน จากตําแหนง ตาม (๓) จะดํารงตําแหนง รองประธานกรรมการหมูบาน และเหรัญญิกอีก ไมไ ดภ ายในกําหนดหาปนับแตว ันทีพ่ น จากตาํ แหนง ขอ ๒๙ เลขานกุ ารพนจากตาํ แหนง เมอื่ (๑) ประธานกรรมการหมูบานสงั่ ใหออกจากตําแหนง (๒) ประธานกรรมการหมบู านพน จากตําแหนง (๓) มเี หตุตามขอ ๒๘ ขอ ๓๐ ใหป ลัดอาํ เภอประจําตําบล กาํ นนั นายกเทศมนตรตี าํ บล และนายกองคก ารบริหาร สวนตําบล เปนท่ีปรึกษาคณะกรรมการในตําบล มีหนาท่ีในการใหคําปรึกษาแนะนําในการปฏิบัติ หนาท่ีของคณะกรรมการในตาํ บลน้นั นอกจากบุคคลตามวรรคหนึ่งแลว นายอําเภออาจแตงต้ังขาราชการหรือพนักงานของรัฐ และบคุ คลอน่ื ใดทีค่ ณะกรรมการเห็นสมควรเปนท่ีปรึกษาคณะกรรมการเพม่ิ เตมิ กไ็ ด ท่ปี รกึ ษาคณะกรรมการท่แี ตง ตง้ั ตามวรรคสองพนจากตาํ แหนงดวยเหตุใดเหตุหนง่ึ ดังตอไปน้ี (๑) ตาย (๒) ไดร บั อนญุ าตจากนายอาํ เภอใหล าออก 73 IN_ok.indd 73 2/10/2562 13:28:51

เลม ๑๒๕ ตอนพิเศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๔ ๒๖ มิถนุ ายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานเุ บกษา (๓) นายอาํ เภอสงั่ ใหพ น จากตําแหนงเม่ือคณะกรรมการมมี ติดวยคะแนนเสียงเกินก่ึงหน่ึงของ คณะกรรมการท้งั หมดเทาทีม่ ีอยู ขอ ๓๑ ใหมีคณะทํางานดานตาง ๆ เพื่อชวยเหลือปฏิบัติภารกิจของคณะกรรมการและ ผใู หญบาน อยางนอยใหมีคณะทํางานดานอํานวยการ ดานการปกครองและรักษาความสงบเรียบรอย ดานแผนพัฒนาหมูบาน ดานสงเสริมเศรษฐกิจ ดานสังคมสิ่งแวดลอมและสาธารณสุข และดาน การศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม นอกจากคณะทํางานตามวรรคหน่ึงแลว คณะกรรมการโดยความเห็นชอบของนายอําเภอ อาจแตงตั้งคณะทํางานอ่ืนใดท่ีคณะกรรมการพิจารณาเห็นวาจําเปนและเปนประโยชนแกการปฏิบัติ หนาทขี่ องคณะกรรมการเพมิ่ เติมกไ็ ด ขอ ๓๒ คณะทํางานดา นตา ง ๆ ใหม ีหนาท่ดี งั ตอ ไปน้ี (๑) คณะทาํ งานดา นอาํ นวยการ มีหนาท่ีเกี่ยวกับงานธุรการ การจัดการประชุม การรับจาย และเกบ็ รักษาเงินและทรพั ยสนิ ของหมูบาน การประชาสัมพันธ การประสานงานและติดตามการทํางานของ คณะทาํ งานดานตาง ๆ การจัดทํารายงานผลการดําเนินการของคณะกรรมการในรอบปและงานอ่ืนใด ตามทป่ี ระธานกรรมการหมบู านหรอื คณะกรรมการมอบหมาย (๒) คณะทาํ งานดานการปกครองและรกั ษาความสงบเรียบรอย มีหนาที่เกี่ยวกับการสงเสริม ใหราษฎรมีสวนรวมในการปกครองระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข การสงเสริมอุดมการณและวิถีชีวิตแบบประชาธิปไตยใหแกราษฎรในหมูบาน การสงเสริมดูแลให ราษฎรปฏิบัติตามกฎหมายและกฎระเบียบขอบังคับของหมูบาน การสรางความเปนธรรมและ ประนีประนอมขอ พิพาท การตรวจตรารกั ษาความสงบเรียบรอ ย การปองกันและปราบปรามยาเสพติด ภายในหมูบาน การคุมครองดูแลรักษาทรัพยสินอันเปนสาธารณประโยชนของหมูบาน การปองกัน บรรเทาสาธารณภัยและภยันตรายของหมูบาน และงานอื่นใดตามท่ีประธานกรรมการหมูบานหรือ คณะกรรมการมอบหมาย (๓) คณะทํางานดานแผนพัฒนาหมูบาน มีหนาท่ีเก่ียวกับการจัดทําแผนพัฒนาหมูบาน ประสานการจัดทําโครงการเก่ียวกับการพัฒนาหมูบานกับคณะทํางานดานตาง ๆ เพื่อดําเนินการหรือ เสนอของบประมาณจากภายนอก การรวบรวมและจัดทําขอมูลตาง ๆ ของหมูบาน การติดตามผลการ ดําเนินงานตามแผนพฒั นาหมบู าน และงานอื่นใดตามท่ีประธานกรรมการหมูบานหรือคณะกรรมการ มอบหมาย 74 IN_ok.indd 74 2/10/2562 13:28:51

เลม ๑๒๕ ตอนพเิ ศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๕ ๒๖ มถิ นุ ายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานเุ บกษา (๔) คณะทาํ งานดานสงเสริมเศรษฐกิจ มีหนาที่เกี่ยวกับการสงเสริมการดําเนินการตามแนว ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี งในหมูบา น การพฒั นาและสงเสรมิ การประกอบอาชีพ การผลิตและการตลาด เพ่ือเสริมสรางรายไดใหกับราษฎรในหมูบาน และงานอ่ืนใดตามที่ประธานกรรมการหมูบานหรือ คณะกรรมการมอบหมาย (๕) คณะทํางานดานสังคมสิ่งแวดลอมและสาธารณสุข มีหนาที่เก่ียวกับการพัฒนาสตรี เด็ก เยาวชน ผูสูงอายุและผูพิการ การจัดสวัสดิการในหมูบานและการสงเคราะหผูยากจน ท่ีไมสามารถชวยตนเองได การสงเสริมการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม การสาธารณสุขและงานอน่ื ใดตามทีป่ ระธานกรรมการหมบู านหรอื คณะกรรมการมอบหมาย (๖) คณะทํางานดา นการศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม มีหนาทเ่ี ก่ียวกับการสงเสริมการศึกษา ศาสนา การบํารุงรกั ษาศิลปะ จารีตประเพณี ภมู ปิ ญญาและวัฒนธรรมของหมูบานและงานอื่นใดตามท่ี ประธานกรรมการหมบู านหรอื คณะกรรมการมอบหมาย ในกรณีท่ีหมูบานใดมีคณะทํางานอ่ืนตามขอ ๓๑ วรรคสอง ใหคณะกรรมการโดยความ เห็นชอบของนายอําเภอกําหนดช่ือและหนา ทีข่ องคณะทํางานดานตาง ๆ ใหเหมาะสมกับวัตถุประสงค ในการจัดต้ังคณะทาํ งานน้ัน ขอ ๓๓ คณะทาํ งานดา นอํานวยการ ประกอบดว ย ประธานกรรมการหมูบาน รองประธาน กรรมการหมูบาน ผูชวยผูใหญบาน หัวหนาคณะทํางานดานตาง ๆ เลขานุการ และเหรัญญิก เปนคณะทํางาน โดยใหประธานกรรมการหมูบานและเลขานุการ เปนหัวหนาและเลขานุการ คณะทาํ งาน ขอ ๓๔ ใหค ณะกรรมการเลือกกรรมการหมบู านทีเ่ ห็นสมควรเปนหัวหนาคณะทํางานดานตาง ๆ ดังตอ ไปนี้ (๑) คณะทาํ งานดา นการปกครองและรักษาความสงบเรียบรอย ใหเ ลือกจากกรรมการหมูบาน ซงึ่ เปนผูชวยผูใหญบ าน (๒) คณะทาํ งานดานอนื่ ๆ ใหเ ลอื กจากกรรมการหมบู า น กรรมการหมูบานที่ไดรับเลือกใหเปนหัวหนาคณะทํางานดานตาง ๆ ใหเปนหัวหนา คณะทาํ งานไดเพียงคณะเดียว ขอ ๓๕ ใหค ณะกรรมการพิจารณาเลือกกรรมการหมูบานและราษฎรในหมูบานท่ีมีความรู ความชํานาญหรอื มคี วามเหมาะสมกบั งานดานนั้น ๆ จาํ นวนไมนอยกวาสามคนเปน คณะทํางานในดา นตา ง ๆ 75 IN_ok.indd 75 2/10/2562 13:28:52

เลม ๑๒๕ ตอนพเิ ศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๖ ๒๖ มถิ นุ ายน ๒๕๕๑ ราชกิจจานุเบกษา กรรมการหมูบานคนหนงึ่ อาจเปน คณะทาํ งานมากกวา หนึ่งคณะกไ็ ด ขอ ๓๖ เพื่อประโยชนในการปฏิบัติหนาที่ของคณะกรรมการ คณะกรรมการโดยความ เห็นชอบของนายอําเภอ อาจมีมติใหจัดต้ังกองทุนกลางพัฒนาหมูบานขึ้น เพ่ือเปนกองทุนในการ บริหารจัดการและดําเนินการตามอํานาจหนาท่ีของคณะกรรมการ ตลอดจนกิจการอันเปนประโยชน สาธารณะของหมูบานก็ได ขอ ๓๗ กองทุนกลางพัฒนาหมบู า น อาจมรี ายไดด ังตอ ไปน้ี (๑) เงนิ ที่กลมุ หรือองคก รภายในหมบู านจดั สรรให (๒) เงินที่ไดรับการอุดหนุนจากสวนราชการ หนวยงานของรัฐ หรือองคกรปกครอง สวนทองถ่ิน (๓) เงนิ และทรัพยสินอน่ื ทีม่ ีผอู ทุ ศิ ให (๔) รายไดจ ากการจดั กจิ กรรมของหมบู าน ขอ ๓๘ ใหค ณะกรรมการโดยความเห็นชอบของนายอําเภอกําหนดหลักเกณฑ การใชจายเงิน ของกองทนุ กลางพฒั นาหมูบานไวด งั ตอไปน้ี (๑) คา ใชจา ยในการจัดการประชุม (๒) คา ใชจา ยในการดาํ เนนิ งานของคณะกรรมการ (๓) การจัดสวัสดิการภายในหมูบา น (๔) การจัดกิจกรรมสาธารณประโยชนข องหมูบ า น (๕) คาใชจ ายอ่ืน ๆ ตามท่คี ณะกรรมการกําหนด หมวด ๔ การประชมุ ขอ ๓๙ ในหมวดน้ี “คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการหมบู าน “การประชุม” หมายความวา การประชมุ คณะกรรมการหมบู าน “ประชาคมหมูบ า น” หมายความวา การประชุมราษฎรในหมูบ านผูม ีสิทธเิ ลอื กผูใ หญบา น IN_ok.indd 76 76 2/10/2562 13:28:53

เลม ๑๒๕ ตอนพิเศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๗ ๒๖ มถิ นุ ายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานุเบกษา ขอ ๔๐ ใหค ณะกรรมการประชุมกันเปน ประจําอยางนอยเดือนละหนึ่งครั้ง การกําหนดวัน เวลาประชุม ใหประธานกรรมการหมูบานเปนผูกําหนดและเรียกประชุม โดยใหมีการประชุมภายใน เจด็ วันหลงั จากการประชุมประจาํ เดือนของกํานัน ผูใหญบา นทีน่ ายอาํ เภอเรยี กประชุม สถานทป่ี ระชุม ใหใ ชสถานที่ทคี่ ณะกรรมการเหน็ สมควร ขอ ๔๑ การประชุม ใหกระทําโดยเปดเผยและเปดโอกาสใหราษฎรเขาฟงได เวนแต คณะกรรมการจะลงมตใิ หป ระชุมลบั ขอ ๔๒ การประชุมตองมีกรรมการหมูบานมาประชุมไมนอยกวาก่ึงหน่ึงของจํานวน กรรมการหมบู า นทั้งหมดเทาที่มอี ยู จึงจะเปนองคป ระชุม ประธานกรรมการหมบู านมีหนาทดี่ ําเนนิ การประชมุ ใหเ ปน ไปดว ยความเรียบรอยตามระเบียบ วาระการประชุม ในกรณีท่ีประธานกรรมการหมูบานไมอยูหรือไมสามารถปฏิบัติหนาที่ได ใหรองประธาน กรรมการหมูบา นเปนประธานในทป่ี ระชมุ เรียงตามลําดบั ในการประชุมคณะกรรมการครัง้ ใด ถา ไมม ีผปู ฏิบตั หิ นา ทป่ี ระธานในที่ประชุม ใหกรรมการ หมบู านทมี่ าประชุมเลือกกันเองเพ่ือทาํ หนาทปี่ ระธานในท่ีประชุมสําหรบั การประชมุ ครั้งนัน้ ขอ ๔๓ การลงมติของที่ประชุมใหถือเสียงขางมากเปนเกณฑ เวนแตมีกฎหมาย ระเบียบ ขอ บังคบั คาํ สัง่ หรอื หนังสอื ส่ังการกาํ หนดไวเปน อยางอน่ื กรรมการหมูบา นคนหน่ึงมเี สยี งหนึง่ ในการลงคะแนน ในการลงมติในเร่ืองใด ๆ ใหผูที่ทําหนาที่เปนประธานในท่ีประชุมนั้น มีสิทธิออกเสียง ลงคะแนนในฐานะกรรมการหมูบานได และในกรณีท่ีมีคะแนนเสียงเทากันใหประธานในท่ีประชุม มสี ิทธอิ อกเสยี งเพ่มิ ขน้ึ อีกเสียงหนึ่งเปนเสียงชีข้ าด กอ นการลงมตทิ กุ ครง้ั ใหประธานในท่ปี ระชมุ ตรวจสอบดวู า มีกรรมการหมูบานอยูในทปี่ ระชุม ครบจาํ นวนเปนองคป ระชุมหรือไม ถามีกรรมการหมูบานอยูในที่ประชุมไมครบจํานวนเปนองคประชุม จะทําการลงมติในเร่อื งใด ๆ ไมไ ด ในกรณีที่องคประชุมไมครบจนไมสามารถลงมติไดในประเด็นเดียวกันได ใหประธานเรียก ประชมุ โดยดว นและในการประชมุ เพือ่ ลงมติในครั้งน้ไี มบังคับวา ตอ งครบองคประชุม ขอ ๔๔ ในการพจิ ารณาลงมตเิ รื่องใด หากที่ประชมุ เหน็ วา เปนเร่ืองสําคัญที่จําเปนตองรับฟง ความคิดเห็นของราษฎรในหมูบาน หรือเปนเรื่องท่ีจะมีผลกระทบกับวิถีชีวิตของราษฎรในหมูบาน 77 IN_ok.indd 77 2/10/2562 13:28:53

เลม ๑๒๕ ตอนพเิ ศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๘ ๒๖ มถิ นุ ายน ๒๕๕๑ ราชกจิ จานุเบกษา หรือเปน เร่อื งท่ีมีกฎหมาย ระเบยี บ ขอบังคับ คําสง่ั หรอื หนังสอื ส่งั การใหเปนไปตามมติของที่ประชุม ประชาคมหมูบาน คณะกรรมการอาจมีมติใหมีการประชุมประชาคมหมูบานเพื่อรับฟงความคิดเห็น ในเรื่องดังกลา วก็ได เม่ือคณะกรรมการกําหนดวันประชมุ ประชาคมหมูบานแลว ใหผ ูใหญบานเรียกประชุมราษฎร ในหมูบ านผูมีสิทธิเลอื กผูใหญบา นเขา ประชุม การลงมติของท่ีประชุมประชาคมหมูบานใหถือเสียงขางมากเปนเกณฑ เวนแตมีกฎหมาย ระเบยี บ ขอ บงั คับ คําสัง่ หรือหนังสือสั่งการกําหนดไวเ ปนอยางอืน่ ผูเขาประชมุ ประชาคมหมูบานคนหนึ่งมเี สยี งหนึง่ ในการลงคะแนน และในกรณีท่ีมีคะแนนเสียง เทา กนั ใหผ ูใหญบา นมสี ิทธอิ อกเสยี งเพิม่ ข้ึนอกี เสียงหนึง่ เปนเสยี งช้ีขาด เม่ือที่ประชุมประชาคมหมูบานลงมติในเรื่องใดแลว ใหคณะกรรมการประกาศใหราษฎร ในหมูบานทราบโดยทั่วกัน และปฏิบัติตามมติของท่ีประชุมประชาคมหมูบานในเรื่องน้ัน ๆ ท้ังนี้ มติประชาคมตองไมขัดตอกฎหมาย และระเบียบของทางราชการ พรอมท้ังแจงใหนายอําเภอและ ราษฎรทราบโดยท่วั กนั ขอ ๔๕ ราษฎรในหมูบา นผูมสี ทิ ธิเลอื กผใู หญบ านจํานวนไมนอยกวาสิบคนอาจลงลายมือช่ือ ทําหนังสือเสนอความคิดเห็นในเรื่องท่ีเกี่ยวกับกิจกรรมหรือประโยชนสาธารณะของหมูบาน ตอ คณะกรรมการเพือ่ ใหม กี ารพิจารณาในคณะกรรมการก็ได และคณะกรรมการจะตองนําเรื่องดังกลาว บรรจุเขาวาระการประชุมในคราวตอ ไป ขอ ๔๖ เม่ือมีปญหาโตแยงเก่ียวกับการประชุมตามหมวดน้ี หรือกรณีที่ไมไดกําหนดไว ในหมวดน้ี ใหประธานกรรมการหมูบา นนาํ ขอโตแยงที่เกิดขึ้นเสนอตอนายอําเภอเพ่ือพิจารณาวินิจฉัย คาํ วินจิ ฉัยของนายอาํ เภอใหเปนท่ีสดุ และใหใ ชไ ดเ ฉพาะในการประชุมคราวนัน้ หมวด ๕ การควบคมุ ดแู ล ขอ ๔๗ ใหนายอําเภอมีอํานาจหนาที่ควบคุมดูแลการปฏิบัติหนาที่ของคณะกรรมการ หมูบานหรือมติทีป่ ระชมุ ประชาคมหมูบ า นใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบียบ ขอบังคับของทางราชการ 78 IN_ok.indd 78 2/10/2562 13:28:54

เลม ๑๒๕ ตอนพิเศษ ๑๐๗ ง หนา ๑๙ ๒๖ มถิ นุ ายน ๒๕๕๑ ราชกิจจานเุ บกษา และใหป ลัดอาํ เภอประจําตําบลเปน ผูชวยเหลือนายอําเภอในการปฏิบัติตามอํานาจหนาที่ของนายอําเภอ ในตาํ บลท่ีรับผิดชอบ ในการปฏบิ ตั หิ นาท่ีตามวรรคหนึ่ง ใหนายอําเภอและปลัดอําเภอประจําตําบล มีอํานาจเรียก กรรมการหมูบา นมาช้ีแจงหรอื ใหข อ เท็จจรงิ ตลอดจนเรยี กรายงานและเอกสารใด ๆ จากคณะกรรมการ หมูบานมาตรวจสอบกไ็ ด ในกรณีท่ีปลัดอําเภอประจําตําบลเห็นวาคณะกรรมการหมูบานปฏิบัติหนาที่ในทางท่ีอาจ กอใหเกิดความเสียหายแกหมูบาน หรือเสียหายแกทางราชการ และปลัดอําเภอประจําตําบลไดชี้แจง แนะนําตักเตือนแลวไมปฏิบัติตาม ในกรณีฉุกเฉินหรือจําเปนเรงดวนท่ีจะรอชามิได ใหปลัดอําเภอ ประจําตําบลมีอํานาจออกคําสั่งระงับการปฏิบัติหนาที่ของคณะกรรมการหมูบานหรือมติท่ีประชุม ประชาคมหมบู านเปนการช่ัวคราวไวต ามที่เห็นสมควรได แลว รบี รายงานนายอาํ เภอทราบภายในเจ็ดวัน เพื่อใหน ายอาํ เภอวินิจฉยั ตามท่ีเห็นสมควรโดยเร็ว การกระทําของกรรมการหมูบาน ท่ีฝาฝนคําส่ังของปลัดอําเภอประจําตําบลตามวรรคสาม ไมม ีผลผูกพันกบั คณะกรรมการหมบู า น ประกาศ ณ วันที่ ๑๘ มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๕๕๑ รอยตํารวจเอก เฉลมิ อยูบาํ รุง รฐั มนตรวี าการกระทรวงมหาดไทย IN_ok.indd 79 79 2/10/2562 13:28:54

หนงั สือสั่งการทเี่ ก่ยี วขอ้ ง การจดั ทำและประสานแผนในระดับพนื้ ท่ีอำเภอและตำบล IN_ok.indd 80 80 2/10/2562 13:28:54

สำนักงานปลดั กระทรวงมหาดไทย 81 IN_ok.indd 81 2/10/2562 13:28:54

82 IN_ok.indd 82 2/10/2562 13:28:55

83 IN_ok.indd 83 2/10/2562 13:28:55

84 IN_ok.indd 84 2/10/2562 13:28:56

85 IN_ok.indd 85 2/10/2562 13:28:56

IN_ok.indd 86 86 2/10/2562 13:28:57

87 IN_ok.indd 87 2/10/2562 13:28:57

88 IN_ok.indd 88 2/10/2562 13:28:58

IN_ok.indd 89 89 2/10/2562 13:28:59

IN_ok.indd 90 90 2/10/2562 13:28:59

ปฏทิ ินและแนวทางการเชือ่ มโยงและบูรณาการแผนพัฒนาในระดบั พน้ื ท่ี ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2564 ******************** การดาเนินการ ระยะเวลา หน่วยงาน 1 แผนชุมชน/แผนพัฒนาหม่บู ้าน/แผนพฒั นาท้องถ่ิน ม.ค. – ก.พ. กม./อปท. - ให้คณะกรรมการหมู่บ้าน ในพ้ืนที่ท่ีมี กม. และ อพป. มีหน้าท่ีบูรณาการ 2562 ทบทวน/จัดทาแผนพัฒนาหมู่บ้าน (พ.ร.บ. ลักษณะปกครองท้องท่ี พ.ศ. 2457) และหมายรวมถึงคณะกรรมการกลางหมู่บ้าน อพป. (กก.อพป.) (พระราชบัญญัติ จดั ระเบียบบริหารหมูบ่ ้านอาสาพฒั นาและป้องกนั ตนเอง พ.ศ. 2522) - ให้คณะกรรมการชุมชน ในพื้นท่ีที่ไม่มี กม. และ อพป. มีหน้าที่บูรณาการ ทบทวน/จัดทาแผนชุมชน โดยมีสานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอสนับสนุนข้อมูลสารสนเทศเพื่อการพัฒนา และวิทยากรกระบวนการ และมีองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน/อาเภอ สนับสนุนการ จัดทาเวทีประชาคมร่วมกันระดับชุมชน/หมู่บ้าน/ท้องถ่ิน (ระเบียบกระทรวง มหาดไทยว่าด้วยการจัดทาแผนพัฒนาขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน พ.ศ. 2548 และที่แก้ไขเพ่ิมเติมถึงฉบับที่ 3 พ.ศ. 2561) โดยให้นายอาเภอกาหนดห้วงเวลา ในการจัดทาเวทีประชาคมร่วมกันของหมู่บ้าน/ชุมชน/ท้องถิ่น เพื่อรวบรวมปัญหา/ ความต้องการของประชาชนในพื้นที่ และข้อมูลต่าง ๆ มาจัดทาเป็น แผนพัฒนา หมู่บ้าน/แผนชุมชน/แผนพัฒนาท้องถ่ิน โดยให้คณะกรรมการหมู่บ้าน (กม.) และคณะกรรมการชุมชน ส่งแผนพัฒนาหมู่บ้านและแผนชุมชน ไปยังศูนย์ ประสานงานองค์การชุมชนระดบั ตาบลและหน่วยงานท่ีเกยี่ วข้อง 2 แผนชมุ ชนระดับตาบล ม.ี ค. – เม.ย. สนง.พช. สานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอ สนับสนุนการจัดทาแผนชุมชนระดับตาบล โดยใช้กลไกศูนย์ประสานงานองค์การชุมชนระดับตาบล (ศอช.ต.) ประมวลความ 2562 อาเภอ/ อปท. ต้องการจากแผนชุมชน/แผนพัฒนาหมู่บ้าน/แผนพัฒนาท้องถ่ิน หรือแผนอื่น ๆ รวมทั้งนาข้อมูล จปฐ. และ กชช.2ค มาใช้ประกอบในการวิเคราะห์ กลั่นกรอง ประมวลผล และจัดลาดับความสาคัญของแผนงาน/โครงการ เพื่อจัดทาเป็นแผน ชุมชนระดบั ตาบลจัดสง่ ให้ ก.บ.อ. พรอ้ มทง้ั จดั ทาบญั ชีประสานโครงการท่ีสอดคล้อง กับทิศทางการพัฒนาพ้ืนท่ี ส่งให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน เพื่อใช้ประกอบการ จัดทาแผนพัฒนาท้องถ่ิน (ระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการดาเนินงานศูนย์ ประสานงานองค์การชุมชน พ.ศ. 2551) แผนพัฒนาทอ้ งถ่นิ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน สามารถ เพิ่มเติม เปลี่ยนแปลง แผนพัฒนา ท้องถิ่น โดยนาปัญหาและความต้องการของประชาชนจากการจัดทาเวทีประชาคม ร่วมกันของหมู่บ้าน/ชุมชน/ท้องถิ่น รวมท้ังนาข้อมูลจากแผนชุมชนระดับตาบล มา ใช้ประกอบการพิจารณาเพ่ิมเติม เปล่ียนแปลงแผนพัฒนาท้องถ่ิน (ระเบียบ กระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการจดั ทาแผนพัฒนาขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน พ.ศ. 2548 และทแี่ ก้ไขเพมิ่ เตมิ ถงึ ฉบับที่ 3 พ.ศ. 2561) IN_ok.indd 91 91 2/10/2562 13:28:59

การดาเนนิ การ ระยะเวลา หนว่ ยงาน 3 แผนพฒั นาอาเภอ ม.ค - ก.พ. กบอ. - การกาหนดกรอบทิศทางและยุทธศาสตรพ์ ฒั นาอาเภอ อาเภอโดยกลไกของคณะกรรมการบรหิ ารงานอาเภอ (กบอ.) นากรอบทศิ ทาง 2562 และยุทธศาสตร์พัฒนาจังหวัด (Top-down) จากแผนพัฒนาจังหวัด ฉบับทบทวน (พ.ศ. 2561-2565) มาเป็นแนวทางในการทบทวนการจัดทากรอบทิศทางการ พัฒนาพ้ืนท่ีและยุทธศาสตร์พัฒนาอาเภอ ตามแผนพัฒนาอาเภอ 5 ปี (พ.ศ. 2561-2565) ฉบับทบทวนในปี พ.ศ. 2562 และแจ้งให้ภาคส่วนต่าง ๆ รวมทั้ง องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในพ้ืนที่ทราบ เพื่อให้ทุกภาคส่วนนาไปใช้เป็นแนวทาง ในการพัฒนาพืน้ ทรี่ ะดบั อาเภอไปในทิศทางเดยี วกนั - การประสานแผนงาน/โครงการในระดับอาเภอกับองค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ เม.ย. - พ.ค. กบอ./ ให้ กบอ. จัดทาบัญชีแผนงานหรือโครงการระดับอาเภอในความรับผิดชอบ 2562 อปท. ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และจัดส่งให้คณะกรรมการประสานแผนพัฒนา กบอ. ท้องถ่ินระดับอาเภอ เพื่อพิจารณาบูรณาการโครงการตามแผนพัฒนาท้องถ่ินของ กบอ. องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในพ้ืนท่ี และเสนอคณะกรรมการประสานแผนพัฒนา ท้องถ่ินระดับจังหวัด เพื่อพิจารณาบูรณาการโครงการที่เกินขีดความสามารถของ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในภาพรวมของจังหวัด และเสนอให้องค์การบริหาร ส่วนจงั หวัด (อบจ.) พิจารณาประกอบการจัดทาแผนพัฒนาของ อบจ. - การจัดทาแผนพฒั นาอาเภอ 5 ปี พ.ค. - ม.ิ ย. อาเภอโดยกลไกของคณะกรรมการบริหารงานอาเภอ (กบอ.) ประสาน 2562 แ ล ะ ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล จ าก ปั ญ ห า แ ล ะ ค ว าม ต้ อ งก า ร ข อ งป ร ะ ช า ช น ( Bottom-up) จากแผนพัฒนาหมู่บ้าน แผนชุมชน แผนชุมชนระดับตาบล แผนพฒั นาท้องถิ่น และ แผนพัฒนาของส่วนราชการหรือหน่วยงานอืน่ ท่ีดาเนินการในพื้นที่อาเภอ เพ่ือจดั ทา แผนพัฒนาอาเภอ 5 ปี (พ.ศ. 2561-2565) ฉบับทบทวน ในปี พ.ศ. 2562 และ ให้ กบอ. ประกาศใช้และจัดส่งแผนพัฒนาอาเภอให้หน่วยงานต่าง ๆ รวมทั้ง องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในพื้นท่ี เพ่ือให้ทุกภาคส่วนทราบและร่วมกันขับเคลื่อน การพฒั นาและการแกไ้ ขปญั หาในพื้นที่อยา่ งยัง่ ยนื และเป็นไปในทิศทางเดียวกัน ม.ิ ย. - การจัดทาแผนความต้องการระดบั อาเภอ อาเภอโดยกลไกของคณะกรรมการบริหารงานอาเภอ (กบอ.) จะต้องจัดทาแผน 2562 ความต้องการระดับอาเภอให้สอดคล้องกับทิศทางการพัฒนาจังหวัด โดยโครงการ ที่อยู่ในแผนความต้องการระดับอาเภอจะต้องเป็นโครงการที่ถูกบรรจุอยู่ใน แผนพัฒนาอาเภอ 5 ปี (พ.ศ. 2561-2565) ฉบับทบทวนในปี พ.ศ. 2562 และ จะต้องจัดกลุ่มโครงการตามประเด็นยุทธศาสตร์ของแผนพัฒนาจังหวัด โดยให้ อาเภอจัดส่งแผนความต้องการระดับอาเภอให้ ก.บ.จ. และหน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง เพื่อเป็นข้อมูลในการจัดทาแผนพัฒนาจังหวัดและแผนปฏิบัติราชการประจาปีของ จังหวัด รวมท้ังเพื่อขอรับการสนับสนุนการดาเนินงานหรืองบประมาณจาก หนว่ ยงานท่เี กี่ยวข้อง 92 IN_ok.indd 92 2/10/2562 13:29:00

การดาเนนิ การ ระยะเวลา หน่วยงาน 4 แผนพัฒนาจังหวดั และแผนปฏบิ ัติราชการประจาปขี องจังหวดั ก.ค. - ก.ย. กบจ. จังหวัดนาแผนความต้องการของอาเภอมาประมวลในภาพรวมของจังหวัด 2562 ร ว ม ทั้ ง ป ร ะ ส า น ข้ อ มู ล กั บ ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ป ร ะ ส า น แ ผ น ท้ อ ง ถ่ิ น ร ะ ดั บ จั ง ห วั ด เพื่อประกอบการจัดทาแผนพัฒนาจังหวัด และแผนปฏิบัติราชการประจาปีของจังหวัด โดยนาหลักเกณฑ์ แนวทางและปฏิทินท่ีคณะกรรมการบูรณาการนโยบายพัฒนาภาค (ก.บ.ภ.) จะกาหนดในแตล่ ะปมี าพจิ ารณาประกอบดว้ ย จังหวัดจัดทาข้อมูลรายละเอียดโครงการท่ีสอดคล้องกับกรอบแผนพัฒนา จังหวัดซึ่งต้องการให้หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องสนับสนนุ การดาเนนิ งาน และจัดสง่ ให้ ต.ค. กบจ. หน่วยงานเพ่ือพิจารณานาไปบรรจุในคาของงบประมาณประจาปี และส่งให้ 2562 กระทรวงมหาดไทยเพือ่ เปน็ การประสานงาน สบจ.สป.มท. 21 ธันวาคม 2561 IN_ok.indd 93 93 2/10/2562 13:29:00

IN_ok.indd 94 ปฏิทินกำรจัดทำและประสำนแผนพัฒนำในระดับพนื้ ท่ี ประจำปงี บประมำณ พ.ศ. 2564 94 ก.ค. – ต.ค. 2562 เม.ย. 2562 ยุทธศำสตรป์ ระเทศ/ แผนพัฒนำเศรษฐกจิ 2/10/2562 13:29:00 แผนพัฒนำจงั หวดั / จัดประชมุ เพื่อพจิ ำรณำ และสังคมแห่งชำต/ิ แผนปฏิบัติรำชกำรประจำปขี องจังหวดั บรู ณำกำรโครงกำร ทิศทำงนโยบำยรฐั บำล/ ก.บ.จ. คณะกรรมกำรประสำนแผน กรอบยทุ ธศำสตร์ ทอ้ งถ่นิ ระดบั จงั หวดั กำรพัฒนำของภำค เม.ย. – มิ.ย. 2562 ม.ี ค. 2562 /กลุ่มจงั หวัด แผนพัฒนำอำเภอ/ จัดประชุมเพอ่ื พิจำรณำ ทศิ ทำง นโยบำยรฐั บำล แผนปฏิบัตริ ำชกำรประจำปขี องอำเภอ บูรณำกำรโครงกำร กรอบยทุ ธศำสตร์ (แผนควำมต้องกำรระดับอำเภอ) คณะกรรมกำรประสำนแผนท้องถิ่น กำรพฒั นำของจงั หวดั กบอ. ระดบั อำเภอ มี.ค. – เม.ย. 2562 Bottom-up มี.ค. – เม.ย. 2562 กรอบแผนพัฒนำ แผนพัฒนำทอ้ งถิน่ อำเภอ แผนชมุ ชนระดับตำบล ควำมตอ้ งกำร อปท. กรอบแผนพฒั นำ พช. (ศอช.ต.) (ชปมุ ชรนะจช/หดั ำมปคบู่ รม้ำะรนช่ว/ทุมมอ้ กงันถน่ิ ) อำเภอ ม.ค. – ก.พ. 2562 ม.ค. – ก.พ. 2562 ร่ำงแผนพัฒนำทอ้ งถิน่ แผนพัฒนำหมบู่ ำ้ น/ชุมชน (กม./คหณมู่บะกำ้ รนร/มชกมุ ำชรนชุมชน) อปท.

กรมการปกครอง IN_ok.indd 95 95 2/10/2562 13:29:00