БОЛАЛАР САЙЁРАСИ OLAMNI O’RGANAMIZ QO'YNING BARAKASI – TONGDA UXLAMASLIGIDA Uch-to'rtta qo'yingiz *** bo'lsa, uyingizning atrofini Qo'y go'shti inson tanasi uchun nihoyatda foydali. Ushoq va yuvosh jonivor bo'lgan qo'y odatda suruv holida boqiladi. aylanibgina o'tlab yursa, ularni Qo'yning yuvosh va itoatkorligi sababli uning suruvini yosh bolalar ko'rib ko'zingiz quvnaydimi? ham boqib yuraveradi. Insonlarning qo'liga o'rgangan bu sevimli Albatta, quvnaydi-da: hayvon bizga eti,suti, jo'ni bilan xizmat qiladi. Alloh taolo: daf'atan, pulga ehtiyoj bo'lib “Axir, ular uchun O'z «qo'limiz» ishi bilan chorva qolsa, shartta birini sotasiz hayvonlarini yaratib qo'yganimizni ko'rmadilarmi?! Mana ular – pul bo'ladi. Ayniqsa, ularga o'sha (hayvon)larga egadirlar. Biz o'sha (hayvon)larni ularga bo'yinsundirib qo'yganmiz. Ana ularning minadigan narsalari ham hovuchingizda arpa bersangiz o'sha (hayvon)lardan va o'shalardan (go'shtlaridan) yegaylar. “kurt-kurt” etibgina chaynashini Yana ular uchun o'sha (hayvon)larda (turli) foydalar va ichimlik (sut-qaymoq)lar bordir. Axir, shukr qilmaydilarmi?!” (Yаsin surasi, kuzatib asablaringiz dam 71-73) deb marhamat qilgan. oladi. Uyingizga kutilmaganda Inson tanasi barcha ehtiyojlarini o'simlik va mevalardan qondira olmaydi. Insonning protein, vitamin va minerallarga mehmon kelib qolsa, birini bo'lgan ehtiyojlari hayvon go'shti, suti va shu so'yasiz – go'sht mo'l bo'lib kabilar hisobidan qondiriladi. Xususan, proteinga bo'lgan qoladi. Zotan, qo'y insonni ehtiyojining katta qismi go'shtdan olinadi. 100 gramm go'shtda birovga muhtoj qilmay, ertangi 15-20 gramm protein bo'ladi. O'simlik va mevalarda bo'ladigan kunning vahimasiga tushirmay, proteinlar insonlarning jamiki ehtiyojini qoplay olmaydi. Go'shtdagi proteinning eng ahamiyatli jihati, inson tanasida sintezlashmagan ko'kragini ko'tarib turadi. va tashqaridan ozuqa moddalari bilan birga olinishi kerak bo'lgan Binobarin, hazrati Ali asosiy aminokislotalar yetarli va muvozanatli tarzda mavjud bo'ladi. roziyallohu anhu Payg'ambar Shuningdek,go'shtinsonninghazmqilishtizimigahammos sollallohu alayhi va sallamdan ravishda yaratilgan ozuqa. Chunki go'shtda aminokislotalarning rivoyat qilgan hadisi sharifda: protein molekulasi ichida bo'lishining shakli oshqozon fermenti “Uyda boqiladigan bir qo'y bir tarafidan qulaylik-la ajralishi mumkin va tananing yuqori darajada foyda olishiga sharoit yaratadi. Xususan, o'sish davrida, tananing baraka, ikki qo'y ikki baraka, shakllanishida go'shtning tarkibidagi proteinlardan homilador, uch qo'y uch baraka” (Imom emizikli xotinlar, bolalar va yoshlar yetarlicha olishlari kerak. Katta Buxoriy rivoyati), deb marhamat yoshdagi insonlarning hujayralarini yangilash va organlarning o'zini o'zi tiklab olishi uchun bir miqdor go'sht yemog'i lozim. qilingan ekan. 52
Go'shtning tarkibida ko'p miqdorda temir, To'ng'iz, sichqon va shunga o'xshash fosfor, mis, va boshqa elementlar bo'ladi. Tanasida hayvonlar pok-nopokni ajratmasdan nima uchrasa, ana shu minerallar yetishmagan kishi kamqonlik hatto axlatlarni ham yeb ketaveradi. Bu hayvonlar kasaliga chalinadi. Kamqonlik o'z navbatida, bir kavsh qaytarmagani bois yegan ozuqalari bir soat necha xastaliklarga va asab kasalligiga sabab ichida qonga aralashib ketadi va yegan nopok bo'ladi. Hazrati Ali karramullohu vajhahu shunga narsalari va zaharli moddalar darhol go'shtlarining ishorat etib: “Qirq kun go'sht yemagan kishining ichiga joylashib oladi. axloqida nuqson paydo bo'ladi”, degan ekanlar. Qo'ylar esa faqat toza o'simliklarni yeydi. Bu hikmatdan go'shtning inson zehniga Yegan oziqlari oshqozon kislotalari ichida yaxshi ham ta'siri katta ekani ayon bo'ladi. Go'shtxo'r maydalanadi. Ular yegan o't yoki xashakda mikrob hayvonlarning boshqalardan zehni tezligini bo'lsa, qonga aralashmasdan hazm tizimidagi hammamiz bilamiz. Negaki, miyani to'ldiradigan, kislotalar tarafidan yo'q qilinadi. Shu boisdan sigir, xotirlash qobiliyatini yaxshilaydigan moddalar qo'y kabi kavsh qaytaradigan hayvonlar tanasida hayvon go'shtlarida mo'l-ko'l bo'ladi. Chunki toza go'sht hosil bo'ladi. miyaning fikrlash, xotirlash kabi faoliyatlar sirasida Alhosil, qo'y go'shti – eng ishonchli go'shtdir. ehtiyoj tuyadigan moddalar faqat hayvonlardan hosil Chunki qo'yning o'sish gormonlaridan dorichilik bo'ladigan ozuqalarda mavjud bo'ladi. Tanasining sanoatida ishlatiladigan dorivor preparatlardan ehtiyoji qadar go'sht yemagan insonlarning aqli deyarli barcha dori-darmonlarni tayyorlashda erta zaiflashadi, miyasi zararlanadi va faolligi ishlatiladi. Ko'p go'sht yeyish zararli bo'lganidek, oz, sustlashib ketadi. ammo ishonchli go'sht yeyish foydalidir. Go'shtning tarkibidagi vitaminlar – boshqa manbalarda kam bo'ladigan A, D va V guruhi QO'Y – POKIZA HAYVON vitaminlaridir. Ayniqsa, jigar – vitaminlar omboridir. Qo'y pokiza qilib yaratilgan hayvon, u nopok Bu vitaminlarning tana salomat bo'lishi uchun ancha yerlarda yashay olmaydi. Qo'yning axloqi ham go'zal. foydalari bor. Ulug' yoshdagilar yog'li va tuzli go'sht Qo'ylar bir-biriga qardoshlarcha munosabatda yemoqdan saqlanmoq sharti ila bir miqdor go'sht bo'ladi. Jazirama kunda bir daraxtning soyasiga yemog'i lozim. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: to'plangani zahoti butun boshli suruvning kichkina “Go'sht dunyo va oxirotdagi yeguliklarning eng bir soyaga siqqanini ko'rasiz. Hech bir qo'y yoki mazalisidir” (Imom Moja rivoyati), deb marhamat qo'chqor boshqalarini itarib issiqqa chiqarmaydi. qilganlar. Olimlar qo'y go'shtining foydasi insonda Manbalarda Payg'ambar sollallohu alayhi va hilm, yumshoqlik, marhamat va sabr kabi sallam qo'yning o'ng qo'lini yaxshi ko'rgani aytiladi. tuyg'ular paydo qilishini aytganlar. Payg'ambarimiz Zero, inson yeydigan go'shtlarning eng foydalisi – bir safar as'hoblariga: \"Alloh taolo hech bir qo'y go'shtidir. Yangi qo'y go'shti bir necha jihatdan payg'ambarni qo'y suruviga cho'ponlik qildirmasdan juda ham qiymatli va o'ziga xosdir. Masalan, yubormadi”, dedilar. qo'zi go'shtida bo'ladigan lyutein ko'rlikka sabab As'hoblari: “Sizni hammi, yo Rasululloh?” bo'ladigan, naslning davomiyligiga xavf soladigan deb so'radilar. mikroblarni daf etuvchi yagona antioksidantdir. “Ha, men ham bir muddat Makka ahlining Eskidan yog'li va baland kaloriyali bo'lgani bois qo'yini boqdim”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati). parhez qiluvchilarga ularning taomnomasidan Qo'y barokatlidir. Har sanada bir yoki ikki chiqarilgan qo'zi go'shti tarkibida tengsiz fermentlar marta qo'zilaydi. Qurbon bayramlarida va boshqa mavjudligi tufayli yangidan berila boshlandi. paytlarda ham juda ko'p so'yiladi, ammo soni kamayib ketmaydi. Chunki ular sahar vaqtida KAVSH QAYTARISHI MO''JIZA uxlamaydi. tasavvuf allomalari qo'yning ana shu Qo'yning yaralishida bir necha diqqatni sabab bilan barokatli ekanini ma'lum qilganlar. tortadigan xususiyatlar bor. Avvalo uning insonga Ular aytadiki: “Qo'y kechqurun barvaqt yotib go'sht – taom bo'lishidir. Qo'yning tanasi boshqa uxlab qoladi va tong yorishmasdanoq turib oladi. hayvonlarnikidan ancha semiz va eti yumshoq. Saxarhezligi tufayli Alloh taolo uni barakali qilib Qo'yning o'zi bilan bo'yi barobar bo'lgan echkidan qo'ygan. juda ko'p go'shti bor. Qo'zilar bir yoshga yetar- Uning barakasi nimada namoyon bo'ladi? yetmas katta qo'yga o'xshab to'lishib ketadi. Qo'y bir yilda bir marta qo'zilaydi. Lekin tinimsiz Alloh taolo qo'y, sigir kabi kavsh qaytaradigan so'yiladi: to'yda ham, bayramda ham, ma'rakada ham, hayvonlarni bizning amrimizga bo'ysundirib berish Qurbon bayramida ham, biror kishi yomon tush ko'rsa bilan bizga juda katta marhamat ko'rsatgan. Chunki ham... Lekin adadi kamayib ketmaydi, aksincha, hayvonlar o't, somon, yem-xashak yeganidan keyin ortib boraveradi. It esa tuni bilan uxlamay sanqib oshqozonida sekin-asta hazm etib, ularni sutga va yuradi-da, tongda uxlab qoladi. Shu boisdan yiliga go'shtga aylantiradi. Shu tariqa inson o'z vujudiga beshta-oltitadan tug'sa ham, odamlar so'ymasa ham hazm qila olmaydigan, o't-o'lanlardan ololmagan ko'paymaydi. Negaki, tong chog'i uxlagani oqibatida bir necha ozuqalarni shu hayvonlardan oladi. Alloh taolo undan barakani olib qo'ygan”. 53
QO'Y FOYDALIMI? HAQIDA BOLA 6 YOSHGACHA QIZIQ NIMA YEMASLIGI FAKTLAR KERAK? 1.Qo'y – dunyoning to'rt burchagida Odatda bola uch yoshga yetganidan so'ng ko'pchilik biladigan uy hayvonlari sirasiga endi u hamma narsani yeyaversa bo'ladi, kiradi. deya oziq-ovqatdan chelanmaydi. Lekin pediatrlar bir ozgina shoshilmaslikni maslahat 2.Qo'ylar juda ham yaxshi xotiraga ega. berishadi. Ularning ta'kidlashicha, quyidagi 3.Ruslar biror narsaning keskin farqini mahsulotlarni bola olti yoshdan o'tmaguncha bermay turgan ma'qul ekan. aytmoqchi bo'lsa, “oq qarg'a” iborasini ishlatishadi. Yevropada bu iboraga “qora qo'y” 1. Olti yoshga yetmagan bolalar iborasi to'g'ri keladi. taomnomasiga yog'li go'sht yoki go'sht mahsulotlari, rang beruvchi konservantlar 4.Qo'yning eshitish qobiliyati juda ham yaxshi, qo'shilgan hamda yuqori miqdorda tuz shuning uchun u baland tovushdan cho'chib solingan konservalarni qo'shmagan ma'qul. ketadi. Yaxshisi, bolaga taom tayyorlashda mayda kesilgan parhezbop go'shtdan foydalanish 5.Bu jonzotlar ko'pincha egizak bolalaydi. kerak. Qaynatilgan parranda go'shti va Yangi tug'ilgan qo'zichoqlar onalarini ovozidan yog'siz go'sht – bola organizmi uchun eng tanib oladi. foydali taom. 6.Qo'y uzoq vaqt yolg'iz yashay olmaydi. 2. Yog' miqdori yuqori bo'lgan sut va sut Suruv bo'lmasa, vaqt o'tishi bilan bezovtalanib mahsulotlarini ham bolaga bermagan tuzuk. qoladi. 2,5-3,2 foiz yog'lilik yetarli. 3,6-4,2 foiz (uyda boqiladigan sigir suti) – yog'lilik qiladi. 7.Qo'yning qachon va qaysi makonda uy hay- voniga aylantirilgani haqida aniq ma`lumot yo'q. 3. Olti yoshga to'lmagan mutlaqo sog'lom Aksariyat olimlar Turkiyada 6-7 ming yil oldin uy bolaga ham sutli va oqsilli shokoladlardan hayvoniga aylantirilgan, deb o'ylashadi. boshqa turlarini berish tavsiya etilmaydi. Oshqozon osti bezida o'zgarishlar yuz 8.Dunyoda qo'ylarning olti yuzga yaqin zoti bergan allergiyasi bor bolalarga, yaxshisi, mavjud. shokoladning har qanday turini bermagan ma'qul. 9.Olimlar hozirgacha qo'y junining sintetik analogini yarata olishmadi. Qo'y juni nihoyatda 4.Har qanday achchiq va o'tkir yeguliklar – sifatli va issiqlikni yaxshi saqlaydi. bola tanasiga zarar yetkazadi. 10.Qo'y podasi ochiq joyda adashib qolsa, 5. Marinadlar, sabzavotli konservalar qo'rqib qoladi. Lekin atrofini o'rab turgan to'siq va tuzlamalar – maktab yoshiga yetmagan ularni tinchlantiradi. bolaning taomnomasidan aslo o'rin olmasligi darkor. 11.Katta qo'yning junini bir qirqishda undan 10 kilogrammgacha jun olish mumkin. 12.Uzoq umr ko'radigan qo'y – qor qo'yidir. Ular 22-24 yil yashashadi. 13.Dengiz sathidan 5 kilometr balandlikda yashay oladigan kam sonli sutemizuvchilar qatoriga tog' qo'ylari ham kiradi. 14.Eng qimmat zotli qo'yning narxi bir million dollardan oshadi. 15.Qo'yni echki bilan chatishtirish mumkin. 54
1. To‘rt nafar. To‘rttadan qoshiq va likopchalar, shuningdek, navbatchilar ro‘yxatida to‘rt kishi ko‘rsatilgani bunga dalolat qiladi. 2. Bugun emas. Chaylaga o‘rgimchak to‘r solib ulgurgan. 3. Qayiqada suzib kelishgan. Daraxtga eshkaklar suyab qo‘yilgan. 4. Uzoq emas. Suratda tovuq aks etgan. 5. Janubdan. Chaylaga o`rnatilgan bayroqcha shamol qaysi tarafdan esayotganini ko‘rsatmoqda. Qarag‘ay- larga qarab esa qaysi taraf shimol ekanini aniqlasa bo‘ladi: ularning shimol tarafga qaragan shoxlari kaltaroq bo‘ladi. 6. Tong. Oldingi savolga bergan javobimizdan kelib chiqib kunchiqar tarafni ham topa olamiz. Oshpaz yig- itning soyasiga qaralsa, u g‘arb tomonga og‘ib turganini ko‘ramiz. Demak quyosh hali sharq tarafda, demak – tong. 7. Kapalak tutishga. Butalar ortidan qalmoqchasi ko‘rinib turibdi. 8. Kolya. Bugun Shura navbatchi emas (u kapalak ovlash bilan ovora), Kolya ham emas (u o‘z ismining bosh harfi tushirilgan ryugzagini kavlamoqda), Vasya ham emas (u suratga olish bilan band, unga tegishli “V” harfi tushirilgan ryugzakdan fotoapparat shtativi ko‘rinib turibdi). Demak, bugun Petya navbatchi. Navbatchi- lar ro‘yxatidan esa, agar bugun Petya navbatchi bo‘lsa, kecha Kolya navbatchilik qilganini bilib olamiz. 9. 8-avgust. Bugun Petyaning navbatchilik kuni, demak bugun 8-sana. Tarvuzga qarab esa avgust oyi eka- nini taxmin qilish mumkin. JAVOBLAR! AQL CHARXI Suratni diqqat bilan kuza- tib, quyidagi savollarga javob bering 1. Ushbu saylgohda ayni paytda necha nafar dam oluvchi istiqomat qilmoqda? 2. Ular saylgohga bu- gun kelishganmi? 3. Ular bu yerga nima orqali kelishgan? 4. Saylgohdan eng yaqin aholi yashash punk- tigacha uzoqmi? 5. Shamol qaysi taraf- dan esmoqda? Shimoldan- mi yoki janubdan? 6. Hozir kunning qaysi payti? 7. Shura qayoqqa ket- gan? 8. Kecha kim navbatchi edi? (Ismini ayting!) 9. Hozir qaysi oyning qaysi sanasi?
Search
