ลิลิตตะเลงพ่าย

คำนำ หนงั สือ E-Book เล่มน้ีจดั ทำข้ึนเพ่อื ประกอบกำรเรียนกำรสอนในรำยวชิ ำภำษำไทย ผจู้ ดั ทำไดร้ วบรวมขอ้ มูลเกี่ยวกบั เรื่องลิลิตตะเลงพำ่ ย ช้นั มธั ยมศึกษำปี ท่ี ๕ เพ่ือใหน้ กั เรียนได้ ควำมรู้ ควำมเขำ้ ใจในเน้ือหำมำกข้ึน ผจู้ ดั ทำหวงั เป็นอยำ่ งยงิ่ วำ่ หนงั สือเล่มน้ีจะเป็นประโยชนแ์ ก่นกั เรียนและผทู้ ่ีสนใจ ไม่ มำกกน็ อ้ ย ผจู้ ดั ทำ นำงสำวจุฑำทิพย์ แหละโรจน์

สำรบญั เร่ือง หนำ้ ผแู้ ต่ง ๑ สำระสำคญั ๒ ๓-๖ ลกั ษณะกำรประพนั ธ์ ๗-๙ เน้ือเร่ือง ๑๐ คุณคำ่ ดำ้ นเน้ือหำ ๑๑ คุณคำ่ ดำ้ นสังคม ๑๒-๑๓ คุณค่ำดำ้ นวรรณศิลป์ ๑๔ ขอ้ คิดหลกั คำสอน

ผแู้ ต่ง

สำระสำคญั

ลกั ษณะคำประพนั ธ์

ลกั ษณะคำประพนั ธ์ ต่อ

ลกั ษณะคำประพนั ธ์ ต่อ

ลกั ษณะคำประพนั ธ์ ต่อ







คุณค่ำดำ้ นเน้ือหำ คุณค่ำทำงดำ้ นเน้ือหำ ผูเ้ ขียนพยำยำมรักษำขอ้ เท็จจริงไวไ้ ม่ให้คลำดเคล่ือนจำกเน้ือหำภำยในพงศำวดำร เช่น เสน้ ทำงกำรเดินทพั ช่ือแม่ทพั หรือชื่อนำยกอง เป็นตน้ เน้ือหำภำยในพระรำชพงศำวดำรเล่ำถึง กำรกระทำของพระเจำ้ หง สำวดีนนั ทบุเรงที่มีคำส่งั ใหพ้ ระมหำอุปรำชำยกทพั มำตีกรุงศรีอยธุ ยำหลงั จำกท่ีทรงทรำบข่ำวกำรสวรรคตของพระมหำ ธรรมรำชำ แต่ในขณะน้นั พระบำทสมเด็จพระนเรศวรไดข้ ้ึนเป็ นกษตั ริยค์ รองเมืองแลว้ จึงไดจ้ ดั ทพั เตรียมรับศึกนอก พระนคร พระนเรศวรมหำรำชทรงใชส้ ติปัญญำและไหวพริบของตนเองจนสำมำรถเอำชนะพระมหำอุปรำชได้

ดำ้ นสงั คม คุณค่ำทำงดำ้ นสังคม ลิลิตตะเลงพ่ำยเป็ นสรรณคดีท่ีปลุกกระแสรักชำติให้กบั คนในสังคมไทย เมื่อ อ่ำนแลว้ จึงเกิดควำมรู้สึกภำคภูมิใจในชำติ และซำบซ้ึงถึงกำรเสียสละของบรรพบุรุษไทยท่ีเสียเลือดเน้ือเพ่ือ ปกป้องชำติ วรรณคดีเร่ืองน้ีจึงเป็นแบบอยำ่ งที่ดีใหก้ บั คนในปัจจุบนั ใหเ้ กิดควำมหวงแหนในแผน่ ดิน และภูมิใจ ที่ไดเ้ กิดมำเป็ นคนไทย ลิลิตตะเลงพ่ำยแสดงให้เห็นถึงควำมเชื่อของคนไทยในสมยั ก่อน ไม่ว่ำจะเป็ นเรื่อง โหรำศำสตร์ หรือลำงบอกเหตุต่ำงๆ เช่น ตอนท่ีพระนเรศวรทรงพระสุบินวำ่ ทรงลุยน้ำไปพบจระเขต้ วั ใหญ่ที่ หมำยจะเขำ้ มำทำร้ำยพระองค์ และพระองคไ์ ดป้ ระหำรจระเขต้ วั น้นั ตำย จึงนำควำมฝันน้ีไปใหโ้ หรทำนำย โหร ทำนำยวำ่ จะพระนเรศวรจะชนะศึกหงสำวดี

ดำ้ นวรรณศิลป์ กำรเลน่ เสียงพยญั ชนะ ดำเนินพจนพำกยพ์ ร้อง พรรณนำ องคอ์ คั รอุปรำชำ ท่ำนแจง้ กอบเกิดขตั ติยมำ นะนึก หำญเฮย ขบั คชเขำ้ ยทุ ธ์แยง้ ด่วนดว้ ย โดยถวลิ ในบทน้ีมีกำรเล่นเสียงพยญั ชนะ พ, อ และ ด

ดำ้ นวรรณศิลป์ ต่อ กำรซ้ำคำ เป็นกำรซ้ำเพอ่ื เนน้ ย้ำควำมหมำยของคำๆน้นั หรือเป็นกำรเนน้ ย้ำใหท้ ำ ปรำกฏอยใู่ นลิลิต ตะเลงพำ่ ยตอนท่ีพระเจำ้ หงสำวดีนนั ทบุเรง(พอ่ ของพระมหำอุปรำช)อวยพรและสั่งสอนพระมหำอุปรำชก่อน ออกไปทำศึกสงครำมดงั ตอ่ ไปน้ี จงจำคำพอ่ ไซร้ สงั่ สอน จงประสิทธ์ิสมพร พอ่ ให้ จงเรืองพระฤทธ์ิรอน อริรำช จงพอ่ ลุลำศได้ เผดจ็ ดำ้ ว แดนสยำม (มีกำรซ้ำคำวำ่ จง )

ขอ้ คิดหลกั คำสอน ลิลิตตะเลงพำ่ ยไดส้ อนคุณธรรมท่ีควรปฏิบตั ิใหก้ บั ผอู้ ่ำนไดห้ ลำยอยำ่ ง เช่น กำรเป็นคน กตญั ญูต่อบุคคลใกลช้ ิดและต่อประเทศชำติ เห็นไดจ้ ำกบทรำพงึ ของพระมหำอุปรำชถึงพระรำช บิดำ แสดงใหเ้ ห็นถึงควำมห่วงใยของลูกที่มีต่อพอ่ ระหวำ่ งที่ตนเองออกไปรบ พระมหำอุปรำช ทรงห่วงวำ่ ถำ้ หำกตวั เองตำยเพรำะศึกคร้ังน้ี ใครจะออกไปรบแทนพอ่ เมื่อมีศึกมำประชิดเมือง แลว้ ถำ้ ไม่มีใครประเทศพม่ำจะอยไู่ ดอ้ ยำ่ งไร