ติวสอบเข้า ม.๔ สังคม

PREPARATIONSOCIAL กวด ิวชา DEE DEE TUTOR ขอสอบกอ นเรียน a. ชาวยวิ d. กฏหมายสูงสดุ ของประเทศ 1. จุดมงุ หมายสงู สดุ ของทกุ ศาสนา b. ชาวคริสต 12.นกั เรยี นคิดวาปจ จยั ในขอ ใดท่ี คอื ขอใด c. ชาวคริสตแ ละชาวยิว ทำใหการเมืองไทยพัฒนาไปไดด ที ส่ี ุด d. มวลมนุษยช าติทกุ คน a. การเกรงกลัวความชั่ว 7. ศาสนาอสิ ลามมีลกั ษณะแตกตา ง a. ประชาชนเขาใจในปญ หา b. การหลดุ พน จากความชวั่ จากศาสนาอืน ๆ ในเร่อื งใด คอรัปชัน่ c. การอยรู วมกนั อยางสงบสขุ a. ศรัทธาวนั สน้ิ โลก b. ประชาชนชว ยเจาหนาที่ของ d. หลกั การปฏิบตั ิทีน่ ำไปสกู าร b. เคารพในพระเจา องคเดยี ว รฐั จบั คนทุจริต ทำความดี c. ความเช่ือวาพระเจาเปนผู c. ประชาชนไปใชส ทิ ธิข์ อง 2. การยกตวั อยา งหลกั ธรรมของ สรา งและผูลิขติ สรรพสง่ิ ตนเองทกุ คร้ังในการเลอื กตงั้ ศาสนาในขอใดท่ไี มเ กยี่ วกับเรื่องความ d. การปฏิบัตศิ าสนกจิ และการ d. สื่อมวลชนนำเสนอแตข อดี อดทน ดำเนินชีวติ ประจำวนั ไมแ ยกจาก ของรฐั บาล a. พระพทุ ธศาสนา-ขนั ติ กนั 13.ความผิดเกี่ยวกับยาเสพตดิ ทมี่ ี b. ศาสนาอิสลาม-การถือศีลอด 8. จุดมุง หมายที่แทจรงิ ของการทำ โทษรา ยแรงท่ีสดุ คอื ความผดิ ฐานใด c. ศาสนาครสิ ต- รักในเพอื่ น ละหมาดในศาสนาอิสลามคือขอ ใด a. ความผดิ ฐานผลิตและมีไวใน มนุษย a. เพ่อื ชำระจิตใจใหสะอาด ครอบครองซึ่งยาเสพตดิ ใหโทษ d. ศาสนาพราหมณ- อยา แสดง b. เพื่อใหพระเจาทรง ประเภทเฮโรอีน อาการโกรธตอ บคุ คลทโ่ี กรธ โปรดปราน b. ความผดิ ฐานะมีไวในครอบ 3. หลกั คำสอนของพระเยซตู าม c. เพอื่ แสดงความศรัทธาใน ครองและเพ่อื จำหนา ยซ่ึงยาเสพ บทบัญญัติ ๑๐​ ประการในเร่อื งหามฆา ศาสนา ตดิ ใหโทษประเภทเฮโรอนี สตั วตัดชีวิต สอดคลอ งกบั หลักธรรมใน d. เพอ่ื เมือ่ ตายไปแลวจะไดไ ป c. ความผดิ ฐานผลติ นำเขา พระพทุ ธศานาขอ ใด พบพระเจา หรือสงออกยาเสพติดใหโทษ a. เบญจศีลขอ ๑ 9. การทำซะกาตของศาสนาอิสลาม ประเภทเฮโรอนี หรอื ยาบาโดยมไี ว b. เบญจศีลขอ ๒ เปรียบเทยี บไดกับขอ ใด เพื่อจำหนาย c. เบญจศลี ขอ ๓ a. การไถบ าปของชาวครสิ ต d. ความผดิ ฐานจำหนา ยหรอื มี d. เบญจศลี ขอ ๔ b. การใหทานของศาสนาพุทธ ไวในความครอบครองเพอื่ 4. หลกั ธรรมใดทที่ ำใหค นปฏบิ ตั ิตอ c. การรักเพ่ือนบานของชาว จำหนายยาเสพติดใหโ ทษประเภท กันไดอยา งถูกตอ งเพ่ือความสงบสุขใน คริสต ยาบา สงั คม d. การถวายเคร่ืองสังเวยของ 14.คนที่ตดิ ยาเสพตดิ มักจะเสยี a. ทศิ ๖ ชาวฮินดู อนาคตเพราะเหตใุ ด b. สงั คหวัตถุ ๔ 10.ขอใดเปนผลของการกระทำความ a. เสยี ช่อื เสียง c. พรหมวหิ าร ๔ ดตี ามหลกั ความเชอื่ ของพระพทุ ธ b. เสยี ทรพั ยสนิ d. ฆราวาสธรรม ศาสนา ศาสนาครสิต และศาสนา c. กอ ใหเ กิดอาชญากรรม 5. สิ่งตา ง ๆ ในโลกนีม้ เี กดิ แลว คอย อิสลาม d. สุขภาพกายและสุขภาพจิต ๆ แปรสภาพและดับสลายไปตามกาล a. การมศี ีล เส่ือมโทรม เวลาในทีส่ ุดขอความน้ตี รงกบั องค b. การไรตวั ตน 15.ถา ผทู ำความผิดตามประมวล ประกอบใดของไตรลักษณ c. การไดข้นึ สวรรค กฎหมายอาญามอี ายยุ งั ไมครบ ๑๘ a. อนจิ จงั d. การหลุดพนจากกิเลส ปบ ริบูรณตามกฎหมายจะตองขน้ึ ศาล b. ทุกขัง 11.อำนาจอธปิ ไตยหมายถึงขอใด ใด c. อนตั ตา a. อำนาจสงู สดุ ดา นการ a. ศาลผูเ ยาว d. สัมมาฑิฐฐิ ปกครองประเทศ b. ศาลแขวง 6. คำวา เพ่ือนบา นในหลักคำสอน b. อำนาจสูงสดุ ดา นการศาล c. ศาลจังหวดั ของพระเยซทู ีว่ า จงรกั เพือ่ นบา น c. อำนาจทีป่ ระชาชนพึงมี d. ศาลเยาวชนและครอบครวั เหมือนรกั ตนเองนั้นหมายถงึ ขอใด 1

PREPARATIONSOCIAL กวด ิวชา DEE DEE TUTOR 1. การขูด กะเทาะ ขีด เชียน พน สี ตวั แยกออกจากกนั เปน ๗ ทวปี ใน 12. ขอใดเปน สาเหตขุ นั้ พ้ืนฐานของ บรเิ วณกำแพงที่ตดิ ถนน หรอื สถานที่ ปจ จบุ นั เราเรยี กปรากฏการณน ้ีวา ปญ หาวกิ ฤตการณด าน สาธารณะมีโทษอยางไร อยา งไร ทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ ม ของโลกในปจจุบัน a. ปรบั ไมเกนิ ๑,๐๐๐ a. ทวีปเล่อื น b. ปรบั ไมเกิน ๕,๐๐๐ b. การโกงตวั ของเปลอื กโลก a. การใชเทคโนโลยีอยา งไม c. ปรับไมเกิน ๑๓,๐๐๐ c. การเคลือ่ นตัวของเปลอื ก เหมาะสม d. ปรับไมเ กิน ๑๐,๐๐๐ โลก b. การขยายตวั ของชุมชนเมอื ง 2. นางสาไมพ อใจนายจา งท่ีดดุ า จึง d. การแตกตวั ของเปลือกโลก อยา งรวดเรว็ แอบถอดกลอนประตหู นาตางทุกคน 7. แกนดแคนยอนเปน ลักษณะ c. การเพมิ่ จำนวนประชาชน วนั หนง่ึ นายจอมปน เขา หนาตา ง ภูมิประเทศที่เกดิ จากการกระทำของ ของโลกอยางรวดเรว็ เขา ไปลักทรัพยข องนายจาง นางสามี สง่ิ ใด d. การพัฒนาอุตสาหกรรม ความผิดฐานใด a. ลม อยา งไมม ขี อบเขต a. ผดิ ฐานเจตนา b. กระแสนำ้ 13. ปจจัยทางภูมิศาสตรที่กำหนด b. ผดิ ฐานตวั การ c. ธารน้ำแขง็ สภาพภมู อิ ากาศของพื้นทีต่ าง ๆ ใน c. ผดิ ฐานผสู นบั สนนุ d. ภูเขาไฟระเบดิ โลกมากที่สุดคอื ขอใด d. ผดิ ฐานใหความรว มมอื 8. ปาดงดบิ เขตรอ นที่ใหญท ี่สุดของ a. ท่ีตง้ั ละติจูด 3. ขอ ใดคอื ลักษณะของจำเลย อเมรกิ าใตอยูบริเวณใด b. ความใกลไ กลทะเล a. บุคคลท่ีไปเปนพยานศาล a. ทรี่ าบสูงบราซิล c. ทศิ ทางของลงประจำ b. บคุ คลซึง่ ถกู กลาวหาวา b. เทอื กเขาแอนดสิ d. การวางตัวของเทือกเขา กระทำความผิด c. ท่ีราบลุมแมน ำ้ อเมซอน 14. ขอใดไมใ ชลกั ษณะของเคิปเปน ท่ี c. บคุ คลซงึ่ ถูกฟอ งยงั ศาลแลว d. ท่รี าบลุม แมน้ำโอรโิ นโค เปนหลักเกณฑท่ใี ชพิจารณาแบง พื้นท่ี โดยขอหาวาไดก ระทำความผิด 9. หนว ยงานใดของ UN มหี นาท่ี เขตภูมิอากาศของโลก d. บุคคลซ่ึงตำรวขเชิญตัวไป ดูแลสิ่งแวดลอ มโลก a. ปรมิ าณน้ำฝน สอบสวนขอเท็จจรงิ a. UNEP b. อณุ หภมู ิของอากาศ 4. ดช.สามารถอายุ ๖ ป ๕ เดือน b. UNIDO c. พชื พรรณธรรมชาติ ไดเ ขาไปขโมยของในหางสรรพสนิ คา c. UNICEF d. กระแสน้ำในมหาสมุทร ตามกฎหมายอาญา ดช.สามารถมี d. UNESCO 15. ลักษณะภมู ิอากาศทพี่ บในพื้นที่ ความผิดหรอื ไมอ ยางไร 10. คลน่ื สนึ ามิเกดิ จากสาเหตใุ ด สว นใหญของคาบสมทุ รอินโดจีนและ a. ไมผดิ เพราะอายุต่ำกวา ๗ a. เกดิ จากภยั แลง ประเทศไทยคอื ขอใด ปบ รบิ รู ณ b. พายุหมุนพัดผานบริเวณ a. ภมู อิ ากาศแบบรอนชนื้ b. ผิดแตไ มต องรบั โทษ ชายฝง b. ภูมิอากาศแบบมรสุมเขต c. ผดิ ไมต องรบั โทษ แตตอ ง c. แผน ดนิ ไหวใตทอ ง รอน ถกู ควบคุมความประพฤติใน มหาสมทุ ร c. ภมู ิอากาศแบบทุงหญา สะ สถานอบรบ d. การเปลีย่ นแปลงของกระแส วันนา d. ผิดกฎหมายตองพิจารณา นำ้ ในมหาสมทุ ร d. ภมู อิ ากาศแบบรอ นชน้ื ภาค บทลงโทษเพยี งหนง่ึ ในสี่ 11. ภาวะเรือนกระจกที่เปน สาเหตุ พื้นสมทุ ร 5. ขอใดไมใชกฎหมายมหาชน ทำใหโลกรอ นเกิดจากสาเหตใุ ด a. กฎหมายรัฐธรรมนญู a. การใชส าร CFCs ในโรงงาน b. กฎหมายปกครอง อตุ สาหกรรม c. กฎหมายอาญา b. รังสอี ลั ตราไวโอแลตจาก d. กฎหมายแพง ดวงอาทติ ย 6. ใอดีตมีการเปล่ยี นแปลงของ c. ธารนำ้ แขง็ ขวั้ โลกละลาย เปลอื กโลกทำใหท วีปตา ง ๆ เคล่อื น d. กาฐเรอื นกระจก 2

PREPARATIONSOCIAL กวด ิวชา DEE DEE TUTOR 1. ปัจจัยสําคัญที่ทําให้ชาวยุโรปตื่น d. มีชนเผ่ามากและมี 10.ผู้นําคนใดที่เปลี่ยนแปลงนโญ ตัวในการเดินทางไปสํารวจดินแดน วัฒนธรรมล้าหลัง บายการปราบปรามคอมมิวนิสต์ด้วย 6. ตําแหน่งสมุหนายกในสมัยธนบุรี ใหม่ ๆ เพราะมุ่งหวังสิ่งใด เปรียบได้กับตําแหน่งในข้อใดใน กําลังทหารเป็นการพัฒนาประชาชน a. เพื่อพิสูจน์ว่าโลกกลม ในชนบทให้มีชีวิตที่ดีขึ้น b. เพื่อแสวงหาความมั่งคั่ง ปัจจุบัน c. เพื่อแสวงหาความรู้ใหม่ ๆ a. องคมนตรี a. ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช d. เพื่อเผยแพร่วัฒนธรรมตะวัน b. นายกรัฐมนตรี b. ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช c. ประธานรัฐสภา c. พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ตก d. รัฐมนตรีว่าการประทรวง d. พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ 2. ข้อใดเป็นผลที่เกิดขึ้นจากการ 11.ปัญหาเศรษฐกิจขั้นพื้นฐานคือ ปฏิวัติทางวิทยาศาสตร์ มหาดไทย เรื่องอะไร 7. สาเหตุใดที่ทําให้ไทยต้องปฏิรูป a. การผลิตอะไร ผลิตอย่างไร a. ความเชื่อมั่นในสติปัญญา ระบบการบริหารราชการแผ่นดินสมัย และผลิตเพื่อใคร และความมีเหตุมีผล ร.๕ b. การบริโภคที่ถูกสุขลักษณะ เป็นอย่างไร b. ความเชื่อมั่นในหลักคําสอน a. ภัยจากการรุกรานของ c. การแลกเปลี่ยนทําอย่างไร ของศาสนา จึงไม่ขาดทุน มหาอํานาจตะวันตก d. การตัดสินใจลงทุนควรใช้ c. ความเชื่อมั่นในคุณความดี b. การสะสมอํานาจของขุนนาง ทุนเท่าไหร่ ของมนุษย์ 12.ความรู้จากการศึกษา ผู้ใหญ่ เศรษฐศาสตร์มหภาคเป็นประโยชน์ d. ความเชื่อมั่นในศักยภาพ c. การเสด็จประพาสต้นตามหัว ของมนุษย์ ต่อกิจกรรมใดมากที่สุด 3. การปฏิวัติอุตสาหกรรมหมายถึง เมืองต่าง ๆ a. การตัดสินใจลงทุนทําธุรกิจ อะไร d. การเสด็จประพาสทวีปยุโรป การค้า a. การผลิตเพื่อการส่งออก 8. พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้า b. การกําหนดค่าใช้จ่ายของ b. ผู้ใช้แรงงานทํางานตาม อยู่หัวเตรียมวางพื้นฐานให้ประชาชน สมาชิกในครอบครัว ความถนัด เข้าใจและมีส่วนร่วมในการปกครอง c. การกําหนดนโยบายการค้าร c. การนําเครื่องจักรเข้ามาใช้ ในระบอบประชาธิปไตยโดยวิธีการใด หว่างประเทศ ในการผลิตแทนแรงงานคน a. การขยายการศึกษาภาค d. การลงทุนเปิดร้านเสริม d. การเปิดโรงงาน บังคับทั่วประเทศ ความงามให้ญาติพี่น้อง อุตสาหกรรมเพิ่มขึ้นจํานวนมาก b. การเลือกตั้งกํานันผู้ใหญ่ 13.ในอนาคตระบบเศรษฐกิจของ 4. ดินแดนโลกใหม่ที่โคลัมบัสค้น บ้าน ไทยจะเป็นอย่างไร พบถูกตั้งชื่อว่าอเมริกาเหนือเพื่อเป็น c. การให้เสรีภาพในการ a. ระบบทุนนิยมเสรี เกียรติแก่นักสํารวจทางทะเลชาติใด วิพากษ์วิจารณ์รัฐบาล b. ระบบทุนนิยมบังคับ c. ระบบผสมมีแนวโน้มไปทาง a. อเมริโก เวชปุชชี / อิตาลี d. การเตรียมการจัดการ b. คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส / ปกครองท้องถิ่นในรูปแบบ เผด็จการ d. ระบบเศรษฐกิจแบบผสมมี อิตาลี เทศบาล c. วาสโกดากามา / โปรตุเกส 9. ข้อใดเป็นสาเหตุที่ทําให้การ แนวโน้มไปทางทุนนิยม d. เฮนรี่ ฮัตสัน / อังกฤษ ปกครองในระบอบประชาธิปไตยของ 5. เพราะเหตุใดชาวผิวขาวจึงเรียก ไทยไม่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ทวีปแอฟริกาว่า ทวีปมืด หรือ กาฬ a. มีการทํารัฐประหารยึด ทวีป อํานาจบ่อยครั้ง a. มีลักษณะทางภูมิศาสตร์ยาก b. มีรัฐธรรมนูญที่ไม่เป็น แก่การบุกเบิกพัฒนา ประชาธิปไตย b. มีการปฏิวัติรัฐประหารมาก c. นักการเมืองขาดความรู้ ที่สุด ความสามารถ c. มีประชากรส่วนใหญ่เป็นคน d. ประชาชนไปใช้สิทธิ์เลือกตั้ง ผิวดํา น้อย 3

PREPARATIONSOCIAL กวด ิวชา DEE DEE TUTOR 1. ในตลาดที่มีการผลิตสินค้าโดยมี 7. ข้อใดเป็นปัญหาของการค้า หลายบริษัทที่ผลิตและหลายยี่ห้อ ซึ่ง ระหว่างประเทศในปัจจุบัน ขายในราคาไม่เท่ากัน และมีการ a. สินค้าเข้ามีราคาแพง b. การกีดกันทางการค้า โฆษณาสินค้ามากนั้น ตลาดดังกล่าว c. การผลิตสินค้าประเภท เดียวกัน เป็นตลาดแบบใด d. การจัดตั้งกลุ่มเศรษฐกิจการ a. ตลาดกึ่งแข่งขันกึ่งผูกขาด ค้า b. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ c. ตลาดที่มีผู้ซื้อจํานวนน้อย d. ตลาดที่มีผู้ขายจํานนวน้อย 2. ประเทศใดมิได้อยู่ในกลุ่มเขต การค้าเสรีอาเซียน a. อินเดีย b. บรูไน c. เวียดนาม d. ลาว 3. ข้อใดคือองค์กรเศรษฐกิจที่ใหญ่ ที่สุดในโลก a. WO b. AFTA c. ASEAN d. APEC 4. หลักการสําคัญของเศรษฐกิจพอ เพียงคือข้อใด a. มีเหตุผล b. มีคุณธรรม c. มีความรู้ d. รู้จักพอประมาณ 5. ข้อใดมีความหมายสอดคล้องกับ ความพอเพียงเมื่อนําหลักการปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการดําเนิน ชีวิต a. ฝึกการพึ่งพาตนเอง b. มีความซื่อสัตย์สุจริต c. ใฝ่ศึกษาหาความรู้ d. รู้จักประหยัดไม่ฟุ่มเฟือย 6. การที่ข้าวโพดและกุ้งแช่แข็งของ ไทยถูกสหภาพยุโรปส่งกลับไม่ อนุญาตให้นําเข้าเป็นมาตรการกีดกัน ทางการค้าวิธีใด a. ตั้งกําแพงภาษีให้สูง b. การจํากัดปริมาณการนําเข้า c. การกําหนดมาตรฐานสินค้า ให้สูง d. การกําหนดขั้นตอนการนํา เข้าสินค้าให้ยุ่งยาก 4

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR ¾พØุ·ท∙¸ธÈศÒาÊส¹นÒา : ¾พุ·Ø ท∙¸ธ»ปÃรÐะÇวัѵติÔ พทุ ธ Buddhism ประวตั ิ คือ ประวัติ DEE DEE TUTOR ของพระพุทธเจา เร่ืองราวตา งๆ ของ พระพทุ ธเจา ตลอดถงึ เรอ่ื งราว ตา งของบุคคลและ สถานทท่ี เ่ี กย่ี วของ กับพระพทุ ธเจา เปน หนังสอื หรือตำรา นอกจากจะมี เน้อื หาที่ประวัติ ของพระพทุ ธเจา แลว ยังมีเน้อื หาที่ เปนประวัติพระ สาวกประวตั ิสถาน ท่ี เหตุการณและ ประวัตศิ าสตร พระพทุ ธศาสนา หลังจาก พระพุทธเจา ปรินพิ พานแลว ดวย By Teacher Bond เลกิ ใชช ื่อชมพทู วีปนแ้ี ลว) ในสมยั ปาฏลีบตุ รเปน เมอื งหนาดานเพือ่ ปองกัน พุทธกาล ชมพทู วีปนอกจากแบงเปน 2 การรกุ รานของพวกวัชชี ¾พØุ·ท∙¸ธ»ปÃรÐะÇวµัÑ ติÔ เขตดงั กลาวแลว ไดแบง เปน แควนตางๆ * แควน วงั สะ ต้ังอยูบริเวณแมน้ำคงคา มีจำนวน 16 แควน แตล ะแควน ทมี่ คี วาม และแมน้ำยมนา มาบรรจบกัน จงึ เปนชมุ ในสมยั พทุ ธกาล อินเดียหรอื ชมพู สำคัญในสมยั พุทธกาลมีเพยี ง 6 แควน ทางพาณิชยทงั้ ทางบกและทางนำ้ มกี รุง ทวปี แบง อาณาเขตเปน 2 เขตคือ คือ แควนมคธ แควนวงั สะ แควนอวนั ตี โกสัมพเี ปนเมอื งหลวง มพี ระเจา อเุ ทน ภาคกลาง เรียกวา มัชฉมิ ชนบทหรือ แควนกาสี แควน สักกะ และแควนโกศล เปน ผูครองนคร ความสำคัญในสมยั มัธยมประเทศ เปนทอี่ ยขู องชนชาติ * แควนมคธ ตงั้ อยใู นบรเิ วณยุทธศาสตร พทุ ธกาล พระพทุ ธเจา เคยเสดจ็ มาเผยแผ อรยิ กะ หรอื อารยัน แปลวา ผเู จริญเปน คอื เปน แหลง แมน้ำคงคา และลำน้ำ ศาสนาหลายคร้งั ทำใหม ีผเู สอ่ื มใสใน ดินแดนของชนผิวขาว หลายสาขามาบรรจบกนั จงึ เปน พทุ ธศาสนาเปน จำนวนมาก รวมทั้ง ศูนยก ลางการคาที่สำคญั แหงหนง่ึ มีกรุง พระนางสามาวดี มเหสีของพระเจาอเุ ทน ภาครอบนอก เรยี กวา ประจนั ตชนบท ราชคฤหเ ปน เมืองหลวง พระเจาพิมพิสาร ดว ย หรือประจนั ตประเทศ คือ ประเทศปลาย เปน ผคู รองนครเดมิ กรุงราชคฤหม ี * แควน อวนั ตี เปน แควน ใหญต ้ังอยตู อน เขตเปนท่อี ยูของชนชาตมิ ลิ กั ขะ หรอื ลักษณะเปน หุบเขามีภเู ขาลอ มรอบ 5 ลกู ใตสุดของมัชฌิมชนบท มกี รุงอุชเชนเี ปน อนารยชน เปนดนิ แดนของชนพ้นื เมือง ตอมาสมยั พระเจาอชาตศัตรไู ดย ายกรุง เมอื งหลวง พระเจาจณั ฑปชโชตเิ ปนผู ราชคฤหออกจากหุบเขา ไปสรางเมอื ง ครองนคร ความสำคญั ในสมัยพทุ ธกาล ชมพูทวปี คอื อาณาเขตทเ่ี ปน ประเทศ พระเจาจณั ฑปช โชติ ไดท ลู เชิญ อินเดีย และเนปาลในปจ จบุ นั (ปจจุบนั 5

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism By Teacher Bond ตบะ     ความเพียรพยายาม อกั โกธะ     ความไมโกรธ พระพุทธเจา เสด็จมายังกรงุ อุชเชนี แตพระพุทธเจา ไดส ง พระกจั อวิหิงสา     ความไมเ บยี ดเบียน จายนะมาประกาศศาสนาแทน ขันติ     ความอดทน อดกลน้ั * แควนกาสี เปน ชุมทางของแมน ำ้ คงคาและลำนำ้ หลายสาขา อวโิ รธนะ     ความไมท ำใหผดิ (ความไมค ลาด) มาบรรจบกนั จงึ มคี วามเจริญดา นพาณชิ ยแ ละวฒั นธรรม รอง สังคหวัตถุ ประกอบดวย จากแควนมคธ และแควน โกศล แควนกาสเี ปนคูแ ขงของแควน ทาน     การให คือการใหส ่ิงของใหค ุณธรรม ใหอ ภัย โกศล ไดท ำสงครามตลอดมา มกี รุงพาราณาสีเปน เมอื งหลวง ปย ะวาจา     คำปราศรัยอันออ นโยน พระเจา พรหมฑัตตเ ปน ผคู รองนคร ความสำคญั ในสมัย อัตถจรยิ า     การทำตนใหเ กิดประโยชน พทุ ธกาล แควน กาสีมีสนิ คา ทมี่ ชี ือ่ คือ ผาและไมจนั ทน ซง่ึ มี สมานตั ตา     การวางตนเสมอตน เสมอปลาย กลนิ่ หอม การปกครองแบบสามัคคีธรรม หรือการปกครองแบบ * แควนสกั กะ ต้ังอยบู นเชิงเขาหิมาลัย ตอนเหนือเปนภเู ขา ประชาธิปไตย การปกครองแบบนี้ไมมพี ระมหากษตั ริยผ ูมี ตอนใตเ ปฯ ที่ราบเชงิ เขา ลกั ษณะลาดเขา เรยี กวา Terai เปนดนิ อำนาจสิทธิข์ าด ไมม กี ารสืบสันตติวงศ การปกครองระบบนกี้ าร แดนทอ่ี ุดมสมบรู ณด ว ยทรัพยากร เพราะเปนท่ีสะสมตมตะกอน บรหิ ารประเทศขึน้ อยกู ับสถาบันสำคัญ คือ รฐั สภา ซง่ึ สมยั เรยี ก เปนปุย ธรรมชาติทีด่ ี ความสำคญั ในสมยั พุทธกาล เปนถิ่น วา สณั ฐาคาร มีประมขุ รัฐสภาและมีคณะกรรมการรฐั สภาเปน กำเนดิ ของพระพทุ ธเจา คอื กรุงกบลิ พัสดุ คณะกรรมการบริหารในสมยั พทุ ธกาล มลี ักษณะดงั นี้ * แควนโกศล พนื้ ทส่ี ว นใหญค รอบคลมุ บริเวณลมุ แมน้ำคงคา มี ประมขุ รัฐสภา     ผูเคยดำรงตำแหนง นี้คอื พระเจา สทุ โธทนะ กรุงสาวัตถีเปน เมอื งหลวง พระเจาปเสนทโิ กศลเปนผคู รองนคร แหงศากยวงศ แควน สกั กะ กรงุ กบลิ พัสดุ ความสำคญั ในสมยั พุทธกาล เปน แหลงทพี่ ระพทุ ธเจา ไดท รงใช คณะกรรมการ ประกาศศาสนาและเผยแผศาสนาถึง 26 ป สว นพระเจาปเสนทิ ฝายบริหารบานเมอื ง     ในสมัยพทุ ธกาล ไดแ ก กษตั รยิ ลิจฉวี โกศลไดทรงเปน อุบาสถตลอดพระชนมายุ แหงเมอื งเวสาลี แควนวชั ชี ลกั ษณะทางดา นการปกครอง แบงได 2 ระบบ กรรมการรฐั สภา     มาจากหวั หนาครอบครัวใหญๆ ระดบั เมือง การปกครองแบบราชาธิปไตย พระมหากษตั รยิ ห รือผูครอง (ชนบท) ระดับอำเภอ แควนมอี ำนาจสทิ ธิขาดผูเ ดยี ว มีรชั ทายาทสบื สนั ตตวิ งศแ ควน สมาชิกรฐั สภาจะตอ งใหคำปฏิญญาตอสณั ฐาคาร หรือรฐั สภา ใหญๆ สว นมากปกครองดว ยระบบนี้ เชน เชน จะรักษาไวซงึ่ ประโยชนสวนรวม จะไมข าดประชมุ จะแสดง * แควนมคธ มีพระเจาพิมพิสารปกครอง ความคดิ โดยเปดเผย จะตองปราศจากความโกรธแควนเมอ่ื ถกู * แควน โกศล มพี ระเจาปเสนทโิ กศลปกครอง กลา วหา และจะยอมรบั สารภาพถากระทำผิด * แควน อวนั ตี มีพระเจา จนั ปชโชตปกครอง หลักธรรมทก่ี ารปกครองยึดถือปฏบิ ัติคอื อปริหานิยธรรม มี * แควนวังสะ มีพระเจาอุเทนปกครอง สาระสำคญั คอื การปกครองของกษัตริย แมจ ะมีอำนาจสทิ ธข์ิ าดในการปกครอง แตกม็ ีธรรมเปน หลักในการปกครอง หลักธรรมสำคัญของ กษตั รยิ  ไดแ ก * ทศพิธราชธรรม 10 ประการ * หมั่นประชมุ กนั อยางเนืองนติ ย * สงั คหวตั ถุ 4 ประการ * พรอ มเพียงกันประชมุ พรอมเพยี งกนั เลกิ ประชุม ทศพธิ ราชธรรม มีธรรมประกอบดว ย * ไมบญั ญัติส่ิงใหมอ ันขดั ตอหลกั การเดิม ไมล ม ลา งบญั ญตั ิเกา ทาน     การให ทยี่ ังใชไ ดอ ยู ศีล     การรกั ษากาย วาจา ใจใหเ ปน ปกติ * เคารพนับถอื และเชื่อฟง ผใู หญ บรจิ าคะ     การแบงปน การบรจิ าคแกผูย าก * ปกครองสตรี มใิ หถูกขมเหงรังแก อาชวะ     ความซ่อื ตรงตอตนเองและผอู ืน่ * เคารพในปชู นยี สถาน ปูชนยี วตั ถุ มทั ทวะ     ความออ นโยน ไมกระดา ง * คมุ ครองปอ งกนั ภยั แก สมณ ชี พราหมณ ผูเปนที่พ่ึงทางใจ ของประชาชน 6

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism ลกั ษณะเศรษฐกิจในชมพูทวปี By Teacher Bond ลกั ษณะสงั คมของชมพูทวปี ในสมยั พทุ ธกาล สงั คม หมายถึง กลุม ชนท่อี ยูรวมกัน เปน บา น เปน เมือง เปน เศรษฐกิจในครง้ั พทุ ธกาล สวนใหญเปนเกษตรกรรม คอื ทำนา ประเทศชาติ โดยมีระบบแหงความสัมพนั ธท่มี ีหลักการ ไดแ ก ทำสวน เลี้ยงสัตว รองลงมา คอื การคา ขาย และหตั ถกรรม การปกครอง การศกึ ษา เศรษฐกิจ ศาสนา ความกา วหนาทาง ภายในครัวเรือน เชน ชา งปน ภาชนะดนิ ชา งไม ชา งเหล็ก ชาง ศิลปวทิ ยา และการนนั ทนาการ ทอง ชา งทอผา ชา งฝก มา ฝกชา ง เปน ตน เศรษฐกจิ ในชมพทู วปี ลักษณะทางสงั คมของชมพทู วปี สมยั พทุ ธกาล ไดม ีการแบง โดยเฉพาะในแวนแควน ทางตอนเหนอื และตอนกลาง ทร่ี าบลมุ วรรณะอยูแลว เปน 4 วรรณะคือ แมน ้ำจะมเี ศรษฐกิจท่ดี ี ความเปนอยเู ร่ืองการอปุ โภคบรโิ ภคอยู ในระดับดี มีกินมีใช เพราะสภาพภมู ปิ ระเทศอดุ มสมบูรณ * วรรณะกษัตริย ไดแก พวกเจา กษตั รยิ  นกั รบ นกั ปกครอง สี ลักษณะความเช่อื ทางศาสนา ประจำวรรณะ คือสแี ดง ความเชอ่ื ทางศาสนา แบง ได 3 กลมุ * วรรณะพราหมณ ไดแ ก นักบวช ศึกษาคัมภีรพระเวท มหี นา ที่ ความเชื่อในวญิ ญาณและเทพเจา เปนความเช่ือดั้งเดมิ ของชน ตดิ ตอกบั เทวะหรอื เทพเจา ประกอบพธิ ีกรรมทางศาสนา สี พนื้ เมืองเดมิ คอื พวกมิลกั ขะเดมิ พวกนีจ้ ะเชื่อในสภาพ ดนิ ฟา ประจำวรรณะ คือสีขาว อากาศ ภเู ขา ตน ไม เม่ือสภาพธรรมชาติเดิการเปลยี่ นแปลง * วรรณะแพศย ไดแก พอคา คหบดี หรอื บคุ คลทปี่ ระกอบ เชน เกิดฟา รอ ง ฟา ผา พายใุ หญ ชนพืน้ เมืองจะเขา ใจวาเปน การ อาชีพตางๆ เชน พาณชิ ยกรรม เกษตรกรรม ศิลปหัตถกรรม กระทำของวญิ ญาณอันศกั ด์สิ ทิ ธิ์ ซึง่ พวกมลิ กั ขะไดยกใหเ ปน พวกนเ้ี ปนชนชัน้ กลางในสงั คม สีประจำวรรณะ คอื สีเหลอื ง เทพเจา ซึ่งพวกอารยนั ทมี่ าภายหลงั ก็ยอมรบั นบั ถือตามไปดวย * วรรณะศทู ร ไดแก กรรมกร ลูกจาง เปนพวกชนช้นั ต่ำ ผใู ช และไดตั้งหลักการเกย่ี วกับเทพเจาหรอื เทวดาไว 3 ประเภท คอื แรงงาน เปน ชนชนั้ ลางของสงั คม สีประจำวรรณะ คอื สเี ขยี ว หรือสดี ำ นอกจากน้ี ยงั มีพวกนอกวรรณะ ทีเ่ รียกวา จณั ฑาล ถอื วา เปน * สมมตเิ ทพ เทวดาโดยสมมติ เชน พวกมหากษตั รยิ  พระ คนชนั้ ต่ำสุด เพราะถือกำเนิดจากมารดาท่มี วี รรณะสงู กวา บดิ า ราชเทวี พระราชโอรส เชน มารดาเปน แพศย บดิ าเปน ศูทร บตุ รจะเกิดมาเปนจณั ฑาล * อปุ ปต ตเิ ทพ เทวดาโดยกำเนดิ เชน เทวดาในสวรรค เปน ถกู เหยียดหยามจากวรรณะอน่ื ๆ ไมม ศี กั ด์แิ ละสิทธใิ์ ดๆ ทาง สญั ลักษณแหง ความดีงาม ความสุข ถาใครรักษาความดี ก็จะ สังคม เกิดเปน เทวดา เพราะเทวดาเปน ผูท ่มี ีคุณธรรม มูลเหตุทีท่ ำใหเ กดิ วรรณะ * วสิ ุทธเิ ทพ เทวดาโดยบรสิ ทุ ธิ์ หมายถึง การเปนเทวดาดวย * ทฤษฏเี กย่ี วกับองคายพของพระผสู ราง กลา ววาพระพรหม ความเปน ผูบ ริสทุ ธิ์สะอาดปราศจากกเิ ลส ปราศจากความเศรา เปนผูสรางมนษุ ยจ ากอวยั วะสว นตา งๆของพระองค สรา ง หมองจากความชั่ว วสิ ทุ ธิเทพน้ี หมายถงึ พระพทุ ธเจา พระ วรรณะพราหมณจ ากพระโอษฐ สรางวรรณะกษัตรยิ จ าก อรหันต พระพาหา สรา งวรรณะแพศยจากพระอูรุ (โคนขาหรือตะโพก) ความเช่ือของพวกพราหมณ ไดแ ก ความเชื่อในคมั ภรี ไตรเพท มี สรา งวรรณะศูทรจากพระบาท ความเชอ่ื วา พระพรหมเปนผสู รางโลก จักรวาล และสรรพสิ่งทั้ง * สนั นิษฐานตามหลักวิชา คำวา วรรณะ แปลวา สีผิว นัก ปวง ความเช่อื ของพราหมณอีกประการหนงึ่ ท่ลี ะเลยไมไ ด คือ วชิ าการสันนษิ ฐานวา การแบง ชนชัน้ จะมีท่ีมาจากการถอื เผา ความเชอ่ื ในเรือ่ งการลา งบาป มคี วามเช่ือวา บาปของมนุษยน น้ั พนั ธและสผี วิ พวกวรรณะสงู ไดแ ก พราหมณ กษัตริย และพวก ชำระลางไดดวยแมน ้ำศักดิส์ ทิ ธิ์ ไดแ ก แมน ้ำคงคา ถาใครได พอ คา คือเผา อารยัน สว นพวกศูทรเปนพวกเผา มิลกั ขะ หรอื อาบ หรอื ไดก ินน้ำในแมนำ้ คงคา ถือวาไดบ ญุ มาก โดยเฉพาะ พวกดราวิเดียน ชนชาตอิ ารยัน หรอื พวกอรยิ กะ อพยพมาจาก อยางย่ิงที่เมอื งพาราณาสี ซึ่งเปนเมืองของพระศวิ ะ และทเี่ มืองค ทางเหนอื ของภมู ภิ าคของชมพูทวปี และไดข ับไลพวกมิลักขะ ยา ถอื วา เปน เมืองของพระวิษณุ ผทู ี่ไดอ าบ หรือดืม่ กนิ น้ำใน หรือดราวิเดียนลงไปอยทู างใต แมนำ้ คงคา โดยเฉพาะเมืองดงั กลาวถือวาไดบญุ มาก ความช่วั ทั้งหมดจะถกู ลอยไปกับสายน้ำกลายปนผูบริสทุ ธ์ทิ ง้ั ทางกาย และทางใจ 7

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism By Teacher Bond ลทั ธิอิสระ คือ กลุมท่ีมีความเชอ่ื อสิ ระเปน พวกนักบวชท่ีมีความ มงุ หมายท่ีจะคน หาความจริงอยางเปน อสิ ระ มีหลักฐานกลาวไว วา มีถึง 336 ลัทธิ แตห ลักฐานทางพระพทุ ธศาสนากลา ววามี 62 ลทั ธิ แตท ีต่ ั้งสำนักสั่งสอนในกรุงราชคฤหแควนมคธนน้ั มี ลัทธิอิสระ 6 ลัทธิ สรุปไดดงั นี้ * ปูรณกสั สป มีความเห็นวา บุญบาปไมจ ริง การกระทำใดๆ ไม วา ดี เลว จะไมมผี ลอะไรตอบสนอง ลทั ธนิ ้เี รียกวา อกริ ยิ ทฐิ ิ ซึง่ มคี วามเหน็ วาทำก็เทากับไมท ำ * มกั ขลิโคสาล มีความเห็นวา ความบรสิ ุทธ์แิ ละความมวั หมอง ไมม เี หตุ ไมมีปจจยั สตั วท้งั หลายบริสทุ ธ์ิ และเศรา หมองเอง ตามธรรมชาติ ลัทธินเ้ี รยี กวา อเหตกุ ทิฐิ เห็นวา ไมมีเหตุ ไมมี ผล * อชติ เกสกัมพล มคี วามเห็นวา คนไมมี สตั วไ มมี มีแตการ ประชมุ แหง ธาตทุ ั้ง 4 คอื ดนิ น้ำ ลม ไฟ * ปกธุ กัจจายนะ มคี วามเหน็ วา สิง่ ท่ีเทีย่ งแทมีอยู 7 อยา ง คอื ดนิ นำ้ ลม ไฟ ลม สุข ทุกข และชีวะไมผ ันแปรเปน อยางอนื่ มี อยูอยางไรก็อยอู ยางน้นั เรยี กวา สสั ตทฐิ ิ (เห็นวานริ นั ดร) ใน ดา นจรยิ ธรรม ถือวา ไมมีการฆา ไมม คี นถกู ฆา เปน เพยี งแต อาวุธชำแหละผา นอวยั วะทไ่ี มย ั่งยืนเทานน้ั แตชวี ะท่ีเทย่ี งแท ไมม ใี ครฆาได * นคิ รนถนาฏบุตร มีความเหน็ วา การทรมานกายใหลำบาก ดว ยวิธตี า งๆ เปน ทางหลดุ พน คอื การไมเ บียดเบียน ไมม ีสมบัติ ทีจ่ ะครอบครอง ประพฤติตนสนั โดษ เชอื่ วา การทรมานกายจะ ทำใหห ลดุ พน ทุกข เรียกวา อตั ตกลิ มถานโุ ยค * สญั ชยั เวลฏั ฐบตุ ร เปนลทั ธทิ ีไ่ มตดิ กบั ทรรศะใดๆ เปน ลัทธิ ลน่ื ไหลไมต ายตัวแนน อน เรยี กวา อมราวิกเขปก าทฐิ ิ 8

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism ปรากฎวา ยอมรับนับถอื พระพทุ ธศาสนา ประจำชีวิตของตนนน่ั เอง By Teacher Bond 7. กรมการศาสนาไดร ะบุถึงพธิ ีการแสดงตนเปน พุทธมามกะอยา งไร QUIZ for Examination ■ ใหผจู ะแสดงตนเปน พุทธมามกะ นุง ขาว หม ขาวหรือแตงเครื่องแบบของตนเรียบรอยแลว 1. ในการประกอบพิธกี รรมทางพระพทุ ธศาสนา แตก รณี ไปยงั บริเวณพิธกี อนกำหนด นั่งรอ พทุ ธศาสนกิ ชนจะตองปฏบิ ัตติ นอยา งไร เวลาในทท่ี ่ีทางวัดจัดไว ■ ตอ งเรียบรอย สำรวมและดวยอาการอัน ■ ถงึ เวลากำหนด พระสงฆต้ังแต 4 รูปข้ึนไป แสดงความเคารพตลอดพิธี ระมัดระวงั รกั ษา เขา สบู ริเวณพิธี กิรยิ ามารยาท ■ ใหผ ูแสดงตนเขา ไปคกุ เขาหนา โตะ หมูบ ชู า จุดธปู เทยี นและวางดอกไมบ ูชาพระ สงใจ 2. มารยาทเกย่ี วกบั ตนเอง ประกอบดวยอะไรบาง ระลกึ ถงึ คุณพระรัตนตรัย เปลง วาจาบชู าพระ ■ กิรยิ า มคี วามประพฤติปฏิบตั มิ ีกิรยิ ามารยาท รัตนตรยั งามเรียบรอย สำรวม ไมใ หเ กิดความเสยี หาย ■ เขาไปสทู ีป่ ระชุมสงฆต รงหนาพระสงฆผ เู ปน ทัง้ แกตนและผอู ่ืน ประธาน ถวายพานเครื่องสักการะแลว กราบ ■ วาจา ตองสภุ าพ ไพเราะ ระมัดระวังการใช ดว ยเบญจางคประดิษฐ 3 ครง้ั ถา แสดงตน เสียงในขณะเขา รวมพิธีกรรม หมู ทุกคนคงนงั่ คกุ เขา ประนมมอื อยกู ับท่ี หวั หนา หมคู นเดยี วนำสักการะท่เี ดียวเขา 3. มารยาทเกีย่ วกบั ผูอน่ื ประพฤติตนอยางไร ถวายแทนทัง้ หมแู ลวกราบพรอ มกบั หวั หนา ■ ใหเหมาะสมกับวฒุ ภิ าวะของบุคคลอน่ื ทงั้ ■ เปลงคำปฏิญาณตนหนาหนา สงฆทั้งคำบาลี ดาน คุณวุฒิ ชาตวิ ฒุ ิ และวยั วฒุ ิ และคำแปลเปนตอน ๆ ไป ■ เม่อื จบโอวาทแลว ใหผูป ฏญิ าณรบั คำวา 4. มารยาทเก่ียวกับสถานที่ ชาวพทุ ธตอ งปฏบิ ตั ติ น “สาธ”ุ แลวนั่งคกุ เขาประนมมือนอมตัวลง อยา งไร เล็กนอ ย กลา วคำอาราธนาเบญจศีล และ ■ ตองมมี ารยาทตอสถานท่ดี ว ย เชน การเวียน สมาทานศลี ท้งั คำบาลแี ละคำแปล เทยี นรอบศาสนสถาน ก็เปนตวั อยางใหเ ห็น ■  เมอ่ื จบการสมาทานศีลแลว ผปู ฏญิ าณพงึ ความเคารพในศาสนสถานน้นั ไมควรลบหลู กราบอีก 3 ครัง้ ถา มเี ครอื่ งไทยธรรมถวาย ศาสนสถานของศาสนาอ่นื ๆ ดวย พระสงฆ พึงนำมาประเคนในลำดับนี้ เสรจ็ แลวน่งั ราบตรงหนา พระสงฆเ ตรยี มกรวดนำ้ 5. หลกั ในการประกอบพธิ ีกรรม ควรปฏิบตั ติ น เม่ือพระสงฆอนุโมทนา เปน เสร็จพิธี อยางไร   ■ ควรใหถ ูกตอ งตามหลกั ศาสนา ■ ควรมกี ารประหยดั ■ ควรคำนึงถึงประโยชน ■ ไมขัดกับประเพณีนยิ ม 6. การแสดงตนเปนพทุ ธมามกะ คืออะไร   ■ การประกาศตนของผูแสดงวา เปนผูรบั นบั ถือ พระพุทธเจา เปน ของตน เปนการแสดงตนให 9

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism 3. กอนพบทา นควรตดิ ตอถามพระภกิ ษุ สามเณร หรือศษิ ยว ัดวา ทา นอยหู รือไม และ By Teacher Bond ขออนญุ าตเขา ไปพบเม่ือทา นอนญุ าตจึงเขา พบ ถาไมพ บผูใดทีจ่ ะติดตอถามได กอนท่จี ะ QUIZ for Examination เขาพบ ควรเคาะประตใู หเ สยี งกอ น ทา น อนุญาตแลวจึงเขา ไปไดเฉพาะชาย สว นหญงิ 1. การแตงกาย และการปฏบิ ตั ติ นเม่อื ไปวัดควรทำ ไมค วรเขา ไปหาพระภกิ ษใุ นหองตามลำพงั อยางไร  ควรมีเพ่ือนไปดว ยจึงจะเขาไปได 1. แตง กายใหส ภุ าพเรียบรอ ย ทำจิตใจให สะอาด ปราศจากความโลภ โกรธ หลง 4. เมื่อพบทานถา มพี ระพุทธรปู ตงั้ อยู ตอ งกราบ อิจฉา รษิ ยา ต้ังใจคิด พดู และทำแตสิ่งทด่ี ี พระพทุ ธรปู กอ นแลว จงึ กราบพระภิกษุแบบ งาม เบญจางคประดิษฐ แลวนั่งพบั เพียบแบบเก็บ 2. เม่ือไปถึงวัด ถา พระอุโบสถเปดใหเขา ไป ปลายเทา ไมน ั่งบนอาสนะเสมอกับทา นหรอื กราบพระประธาน ถา พระอโุ บสถไมเปด ก็ เสื่อผืนเดียวกัน หรือนง่ั เกาอเ้ี สมอกบั พระ ไหวขา งนอกได ภกิ ษุ การนง่ั ควรเวนระยะหา งพอสมควร 3. เมื่อพบพระสงฆ ยกมือไหวก อนจงึ สนทนากับ ทานดวยกิริยาวาจาสำรวม 5. ในการสนทนาใหใชค ำพูดที่เหมาะสม สุภาพ 4. ไมส ง เสยี งเอะอะอกึ ทึกภายในวดั ไมห ยอกลอ ไมพดู จาหยาบคาย ไมค วร 5. ไมทำใหส งิ่ ของ ตน ไม หรือสง่ิ กอ สรา งในวัด ตเี สมอทา นคลา ยเพื่อนเลนหรอื ยกตนสงู กวา เสียหาย เม่อื เห็นสง่ิ ใดชำรุดเสียหายควรชวย ทาน สำหรับหญิงไมค วรพูดกับพระภิกษุสอง ดแู ลซอมแซม ตอ สองในที่ลบั ตาคนทง้ั ภายในและภายนอก 6. ไมท ำอันตรายสัตวหรือทำใหส ตั วใ นวดั หรอื หอ ง ถา พระภกิ ษรุ ูปนั้นเปน พระเถระผูใ หญ บรเิ วณวดั ตนื่ ตกใจเพราะวัดเปน เขตอภยั ทาน ควรประนมมอื พดู กบั ทาน คือเขตที่ไมเบยี ดเบียนสตั ว 7. เขา รวมกิจกรรมทางศาสนาของวดั เชน ฟง 6. เม่อื เสรจ็ ธุระแลว ควรรีบลากลบั ไมค วร พระธรรมเทศนา หรือ รวมงานบุญกุศล สนทนาอยนู านเกินควร เพราะเปน การ ทีท่ างวดั จัดขน้ึ รบกวนเวลาทา น กอ นกลบั ใหกราบแบบ 8. หากจะปฏบิ ตั ธิ รรมทว่ี ัดควรแจง ใหเจาอาวาส เบญจางคประดิษฐ แลว เดินเขา ออกไป ทราบกอน ทานจะไดเ ขา ใจเจตนาของการอยู วัด และอำนวยความสะดวกให 9. การบริจาคเงินบำรงุ วัดตามสมควร เชน คา ดอกไม ธูปเทียน ไฟฟา นำ้ ประปา การดูแล เสนาสนะ เปน ตน 2. การเขาพบพระภกิ ษุควรปฏบิ ตั ติ นอยางไร 1. ควรปฏิบตั พิ ระภิกษุดวยความเคารพบชู า รกั ษากิริยามารยาททางกาย ทางวาจา ตลอดถงึ ใจใหเรียบรอยอนั แสดงออกถงึ ความ มีศรัทธาเลื่อมใสเปนอยางดียง่ิ 3. ผูที่ไปหาพระภกิ ษุควรปฏิบตั อิ ยา งไร  1. ควรแตง กายใหสภุ าพเรียบรอย สไี มฉ ูดฉาด ถาเปนหญงิ เสื้อกระโปรงควรเปนแบบสภุ าพ ไมส ้นั บางและรดั รูปเกินไป 2. การไปพบพระภกิ ษเุ พือ่ ประสงคจะอาราธนา ไปประกอบพธิ ีควรนำเครื่องสักการะบูชา ไป ถวายเพอ่ื เปน เครือ่ งแสดงความเคารพบูชา ดวย 10

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism ■ ละเวน การแยงชงิ ลักขโมย และการ เอารัดเอาเปรยี บ; เคารพสทิ ธิใน By Teacher Bond ทรพั ยสนิ ของกนั และกัน QUIZ for Examination ■ ละเวน การประพฤตผิ ิดลวงละเมิด ในของรกั ของหวงแหนของผอู ื่น ไม 1. หนา ทสี่ ำคัญของชาวพุทธมี 3 ประการดงั น้ี ขม เหงจิตใจกัน ■ 1) การศึกษา 2) การปฏิบตั ิ 3) การส่ังสอน และเผยแพรพ ระธรรม ■ ทางวาจา 4 ประการ คอื ■ ละเวนการพูดเทจ็ โกหกหลอกลวง   2. “คันถธรุ ะ” หมายถึง กลา วแตคำสัตย ไมจงใจพูดใหผดิ ■ พระภิกษจุ ะตองศึกษาหลักพระธรรมวนิ ยั จากความจรงิ เพราะเห็นแกผล ตามพระคมั ภรี พระไตรปฎก เพื่อใหเกิดความ ประโยชนใด ๆ รคู วามเขา ใจในพระธรรมวนิ ยั อยางถกู ตอ ง ■ ละเวนการพดู สอ เสียด ยยุ ง สราง สามารถนำไปประพฤตปิ ฏบิ ตั ิตนใหเหมาะ ความแตกแยก; พูดแตค ำทส่ี มาน สมกับสมณเพศ และสง เสริมสามัคคี ■ ละเวน การพูดคำหยาบคาย สกปรก 3. “วิปส สนาธุระ” หมายถงึ เสียหาย; พดู แตคำสภุ าพ นุมนวล ■ การฝก ฝนอบรมจติ ใหเปนสมาธิ ใหม ีพลัง ชวนฟง เพอื่ นำไปใชในการขมหรือกำจดั กิเลสคือ ■ ละเวน การพดู เหลวไหลเพอ เจอ   ความเศรา หมองแหง จติ และใหเ กดิ ความรู พูดแตคำจรงิ มีเหตุมผี ล มสี าระ แจงเห็นจริง ประโยชน ถูกกาลเทศะ 4. หนาทีข่ องพระภกิ ษใุ นการสง่ั สอนเผยแพรหลกั ■ ทางใจ 3 ประการ คือ ธรรมแกประชาชนไว 6 ประการคือ ■ ไมล ะโมบ ไมเ พง เล็งคิดหาทาง ■ สอนใหละเวน ความชั่ว เอาแตจ ะได  คดิ ให คิดเสียสละ ■ สอนใหทำความดี ทำใจใหเ ผ่ือแผกวางขวาง ■ อนเุ คราะหดวยจติ ใจอนั งาม หมายถงึ การให ■ ไมค ิดรายมุงเบียดเบียน หรอื จอ งท่ี ความชวยเหลอื  มงุ ประโยชนท บ่ี คุ คลถึงได จะทำลาย รับเปนสำคญั ไมห วงั ผลตอบแทน ■ มคี วามเหน็ ถูกตอง เปน สมั มาทฏิ ฐิ ■ สอนสง่ิ ทเ่ี ขาไมเคยสดับตรบั ฟง มากอ น ■ อธบิ ายสิ่งที่เขาไดยนิ ไดฟ งมาแลว ใหเ ขา ใจ 8. การประพฤตติ ามหลักศีล 5 ไดช อื่ วาเปน คนมศี ลี ชดั เจนยงิ่ ขนึ้ ธรรม คือ ■ บอกทางสวรรคใ ห หมายถงึ การบอกทางสุข ■ เวน จากปาณาตบิ าต ละเวนการฆา การ ทางเจรญิ โดยการแนะนำทางดำเนินชวี ิตทด่ี ี สังหาร ไมประทษุ รายตอ ชีวติ และรา งกาย งาม และเปนประโยชนสขุ แกป ระชาชน ■ เวนจากอทินนาทาน ละเวน การลักขโมย เบยี ดเบียนแยง ชิง ไมประทษุ รา ยตอ 5.  อารยชน มีคณุ สมบัติ  3 ขอ คือ ทรัพยส ิน ■ มสี จุ รติ ท้งั สาม ■ เวน จากกาเมสุมจิ ฉาจาร ละเวน การประพฤติ ■ ประพฤติตามอารยธรรม ผดิ ในกาม ไมป ระทษุ รา ยตอ ของรกั ของหวง ■ มศี ลี 5 อนั เปนการทำลายเกียรติภมู ิและจติ ใจ ■ เวน จากมสุ าวาท ละเวน การพูดเท็จโกหก 6. มีสจุ ริตทั้งสาม คอื หลอกลวง ไมประทษุ รายเขา หรอื ประโยชน ■ มีความประพฤตดิ ีประพฤติชอบ 3 สุขของเขาดว ยวาจา ประการ กายสุจรติ  วจสี จุ ริต มโนสจุ ริต ■ เวนจากสุราเมรัย ไมเ สพเครอ่ื งดองของ มึนเมาส่ิงเสพตดิ อนั เปน เหตุใหเ กิดความ 7. ประพฤติตามอารยธรรม โดยปฏิบตั ถิ กู ตอ งตาม ประมาทมวั เมา ทางแหง กุศลกรรม 10 ประการคือ ■  ทางกาย 3 ประการ คอื ■ ละเวนการฆา การสงั หาร การบบี ค้นั เบยี ดเบียน; มีเมตตากรุณา ชวย เหลือเกอ้ื กลู สงเคราะหกัน 11

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism 8. มติ รมนี ำ้ ใจ มีลกั ษณะ 4 ■ เพอ่ื นมีทุกข พลอยไมสบายใจ (ทกุ ข ทุกข By Teacher Bond ดวย) ■ เพ่ือนมีสุข พลอยแชมชื่นยนิ ดี (สุข สุขดว ย) QUIZ for Examination ■ เขาตเิ ตียนเพ่อื น ชวยยับยั้งแกไ ขให ■ เขาสรรเสรญิ เพอื่ น ชว ยพูดเสรมิ สนับสนนุ 1. การเปน เพ่ือนท่ีดีตอกัน เรียกวา   ■ กัลยาณมติ ร 9. มิตรเทยี ม 4 ศัตรผู ูม าในรางของมิตร มี 4 ประเภท ดังนี้ 2. ในฐานะทีเ่ ปน มติ รสหาย ถึงปฏิบัตติ อ มติ รสหาย ผู ■ คนปอกลอก เปรยี บเสมือน ทิศเบอ้ื งซา ย ดังน้ี ■ คนดีแตพ ูด ■ เผ่ือแผแ บงปน ■ คนดีแตพ ดู ■ พดู จามนี ำ้ ใจ ■ คนชวนใหฉิบหาย ■ ชว ยเหลือเกอื้ กลู กนั ■ มตี นเสมอ รว มสขุ รว มทกุ ขด วย 10. คนปอกลอก คนทีเ่ อาของเพือ่ นไปฝายเดียว มี ■ ซ่ือสตั ยจ รงิ ใจ ลกั ษณะ 4 ■ คิดเอาแตไดฝ ายเดียว 3. มติ รสหายอนเุ คราะหต อบ ตามหลกั ปฏิบัตดิ ังน้ี ■ ยอมเสยี นอ ย โดยหวงั จะเอาใหม าก ■ มอ่ื เพอ่ื นประมาท ชวยรักษาปอ งกนั ■ ตวั มภี ยั จงึ มาชวยทำกจิ ของเพื่อน ■ เมอ่ื เพื่อนประมาท ชวยรักษาทรพั ยสมบัติ ■ คบเพ่อื น เพราะเหน็ แกป ระโยชน ของเพ่ือน ■ ในคราวท่มี ีภัย เพื่อนเปน ทพ่ี งึ่ ได 11. คนดีแตพ ดู มีลักษณะ 4 ■ ไมละทงิ้ เพื่อนในยามทุกขยาก ■ พูดแตเรอ่ื งท่ีพดู ไปแลว เชน พูดทวงบุญคณุ ■ นับถอื ตลอดถงึ วงศญ าตขิ องเพ่ือน บอกวา จะชวยเหลือเพอื่ น แตไ มชวยเหลอื ■ พูดแตเรอื่ งทีห่ า งไกล ท่ียังมาไมถ งึ 4. มติ รแท 4 มติ รท่ใี จดี มติ รท่จี รงิ ใจ มี 4 ประเภท ■ สงเคราะหเพอ่ื นดวยสง่ิ ทไ่ี มม ีประโยชน ดงั นี้ ■ เม่อื เพ่ือนมีกจิ อา งแตเหตุขัดของ ■ มติ รอปุ การะ ■ มติ รรวมสุขรว มทกุ ข 12. คนหัวประจบ มีลกั ษณะ 4 ■ มิตรแนะนำประโยชน ■ เพอ่ื นจะทำชั่วก็เออออหรือสนบั สนุนดว ย ■ มติ รมีนำ้ ใจ ■ เพอ่ื นจะทำดีก็เออออไปดว ย ■ อยูต อหนาเพ่อื นสรรเสรญิ เยินยอ 5. มิตรอุปการะ มีลกั ษณะ 4 คือ ■ ลับหลงั เพื่อนกต็ ฉิ นิ นนิ ทา ■ เพื่อนประมาท ชว ยรกั ษาเพื่อน เพือ่ นประมาท ชวยรกั ษาทรัพยสินของเพือ่ น 13. คนชวนใหฉิบหาย มลี ักษณะ 4  ■ เมอ่ื เพอื่ นมภี ัย เปน ทพ่ี ึง่ พำนกั ได ■ คอยเปนเพ่ือนดืม่ น้ำเมา ■ เมื่อเพอ่ื นมีกจิ จำเปน ชวยออกทรพั ยใ หเ กนิ ■ คอยเปนเพอื่ นเที่ยวกลางคืน กวา ที่ออกปาก ■ คอยเปน เพอ่ื นเท่ยี วดกู ารละเลน ■ คอยเปน เพ่ือนไปเลนการพนัน 6. มิตรรว มสขุ รว มทกุ ข มีลักษณะ 4 ■ บอกความลับแกเ พอ่ื น ■ รกั ษาความลับของเพื่อน ■ เมอื่ เพอ่ื นมภี ยั อนั ตรายไมละทิง้ ■ แมช ีวิตกส็ ละใหไ ด 7. มิตรแนะนำประโยชน มีลกั ษณะ 4 ■ เพอื่ นจะทำช่วั เสียหาย คอยหา มปรามไว แนะนำสนบั สนุนใหเพอื่ นตงั้ อยูในความดี ■ ใหเ พื่อนไดฟง ไดรสู ิ่งท่ไี มเ คยไดรูไ ดฟง ■ บอกทางสขุ ทางสวรรคใหเพือ่ น 12

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism By Teacher Bond QUIZ for Examination ปหานปธาน หมายถึง เพยี รละ หรอื เพยี รกำจัด คอื เพยี รละ บาปอกุศลธรรมทีเ่ กิดข้ึนแลว เปนความเพยี รทล่ี ะ เลกิ ในส่งิ ที่ เปนการกระทำที่ไมดีทัง้ หลาย มรรค คอื แนวทางการปฏิบตั ใิ หถงึ ความดับทุกข หรือการบรรลุ ความหลดุ พน มรรคเปน ประมวลหลกั ความประพฤติปฏิบตั ิหรอื ภาวนาปธาน หมายถงึ เพียรเจรญิ หรือเพียรสราง คือ เพียรทำ ระบบ กุศลธรรมที่ยังไมเ กิด ใหเกิดมขี ้นึ เปน ความเพียรทจี่ ะพยายาม กระทำในสง่ิ ทเ่ี ปนความดี มรรคมอี งค 8 ไดแก อนรุ กั ขนาปธาน หมายถงึ เพยี รอนุรักษ หรือเพยี รรกั ษา คอื 1. สมั มาทิฏฐิ เพยี รรักษากศุ ลธรรมทีเ่ กิดขึน้ แลวใหต ัง้ มนั่ และใหเ จริญยงิ่ ขน้ึ ไป 2. สัมมาสงั กปั ปะ 3. สมั มาวาจา สมั มปั ปธาน 4 หมายถงึ ความเพียรชอบ หรือความเปน เปน ใหญ เปน สว นของ   สมั มาวายามะ (ความเพยี รขอบ) ใน 4. สมั มากมั มนั ตะ มรรค 8  5. สมั มาอาชวี ะ 6. สัมมาวายามะ 7. สัมมาสติ โกศล หมายถึง ความฉลาด, ความเชย่ี วชาญ, ทักษะ, ความ ชำนาญ ประกอบดวย อายโกศล อปายโกศล 8. สัมมาสมาธิ ไตรสิกขา คอื หลกั การศกึ ษาอบรมในพระพุทธศาสนา อายโกศล หมายถึง ความฉลาดในความเจริญ หรอื ความรอบรู ไตรสกิ ขา มี 3 ประการ ไดแก  อธศิ ีลสิกขา อธิจิตสกิ ขา อธิ ทางเจรญิ และเหตุของความเจริญ เปนความฉลาดในการที่จะ ปญญาสกิ ขา ดำเนนิ ชีวิตของตนเองใหเจรญิ กา วหนา ทง้ั ในหนา ทีก่ ารงาน ลาภ ยศ สรรเสริญ โดยการสรางความเจริญและพัฒนาตนเอง อธิศลี สิกขา หมายถึง ความประพฤตดิ ที างกายและวาจา การ ในทางท่ีเปน กศุ ลธรรม คือประกอบแตก รรมดี รักษากายและวาจา ใหเ รยี บรอย ขอปฏบิ ัติ อปายโกศล หมายถงึ ความฉลาดในความเส่ือม หรอื รอบรทู าง อธจิ ิตสิกขา หรือ สมาธิ หมายถงึ ความมใี จตง้ั มน่ั ความตัง้ มั่น เสือ่ มและเหตุของความเสอ่ื ม เปนความฉลาดในการทจ่ี ะไม แหงจิต การทำใจใหสงบแนวแน ไมฟงุ ซา น การมจี ติ กำหนดแนว ดำเนินชีวติ ของตนเองไปในทางที่เสือ่ มเสีย รูว าสง่ิ ท่ีเปน ความ แนอยใู นส่งิ หน่งึ ส่ิงใด เสอ่ื มทัง้ หลายไมควรกระทำ เชน ทางแหง อบายมุข ทางแหง ตณั หา เปนตน อธิปญ ญาสิกขา หมายถงึ ความรทู วั่ ปรชี าหยงั่ รเู หตผุ ล ความรู ความเขา ใจชดั เจน ความรหู ยัง่ แยกไดใ นเหตุผลดีชว่ั คณุ โทษ อุปายโกศล หมายถึง ความฉลาดในอบุ าย หรือรอบรูวิธีแกไข เหตุการณและวธิ ีทจี่ ะทำใหส ำเรจ็ เปนความฉลาดในการแก กรรมฐาน หมายถึง อารมณเ ปน ที่ตั้งแหง การเจรญิ ภาวนา, ที่ ปญ หา แกไ ขเหตกุ ารณ และมแี นวทางในการแกไ ขปญ หาและ ตั้งแหง การทำความเพยี รฝก อบรมจติ หรอื วิธีฝกอบรมจติ เหตุการณเหลา นนั้ ใหสำเร็จลลุ วงไปดว ยดี ประกอบดว ย สมถภาวนาและวิปส สนาภาวนา หลักธรรมโกศลนตี้ รงกบั มรรค 8 ในทุก ๆ ขอ โดยมี  สัมมา ปธาน หมายถงึ ความเพยี ร เปนความเพยี รชอบ (สมั มา สังกปั ปะ (ความเห็นชอบ) และสมั มาทฏิ ฐิ (คำริชอบ) ซ่ึงสรุป วายามะ) ในมรรค 8 ประกอบดว ย สังวรปธาน ปหานปธาน ภา เปนหลักปญญา  วนาปธาน และอนุรักขนาปธาน คนพาลมลี ักษณะชั่วรายอยู 3 ประการคือ ชอบคิดชวั่ อยู สงั วรปธาน หมายถึง เพียรระวงั หรอื เพียรปอ งกัน คอื เพียร เสมอ ชอบพูดช่วั อยูเสมอ ชอบทำชวั่ อยเู สมอ ระวงั ยับย้ังบาปอกศุ ลธรรมทย่ี ังไมเกิด มิใหเกิดข้ึน 13

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism By Teacher Bond QUIZ for Examination บัณฑติ มลี ักษณะที่ดี ดงั นี้คือ 1. บณั ฑิตเปนผูประกอบธรรม 3 ประการคือ ดว ยความ คิดดี (มโนสุจริต) ดว ยการพูดดี (วจีสจุ รติ ) และดวย พฤตกิ รรมของคนพาล   การทำดี (กายสุจรติ ) 1. ชอบทำแตค วามเลว เชน ชอบใหร ายปา ยสี อิจฉา 2. บัณฑิตจะตอ งมคี วามสามารถตงั้ ปญหาโดยแยบคาย รษิ ยาผูอนื่ ยกพวกตกี ัน ชอบดาทอผอู ื่นและพอ แม แกป ญหาโดยแยบคาย และหากบุคคลอืน่ สามารถแก เปน ตน ปญ หาไดแ ยบคาย ดวยถอ ยคำสละสลวย มีเหตมุ ีผล ก็ 2. ชอบชักชวนในทางทชี่ ่วั เชน ชวนใหด ่มื เหลา เทยี่ ว เห็นดวยและยอมรับได กลางคนื เลนการพนนั เปน นกั เลง ชอบหลอกลวงผอู ่นื 3. บัณฑิตจะตอ งไมท ำชัว่ เพราะเหน็ แกป ระโยชนสว นตน เปน ตน และพวกพอ ง แตประกอบไปดว ยเปนผมู ีศลี มปี ญ ญา 3. ชอบประจบประแจง เชน เปนคนอ่ืนทำช่ัวก็เห็นดวย 4. บณั ฑิตเปนผไู มห วน่ั ไหวตอ ความชั่ว ไมประมาท ตอหนาสรรเสรญิ ลบั หลงั นินทา เปนตน พฤตกิ รรมของบัณฑิต 4. ไมช อบทำงานในหนา ที่ หนา ทขี่ องตนเองไมส นใจ แต ชอบไปกาวกายงานในหนา ท่ขี องผูอน่ื และมกั ทำให 1. ชอบทำแตค วามดี เชน ทำบญุ ใหท าน กตัญตู อ ผมู ี พระคุณ มีเมตตากรณุ า ชอบชว ยเหลอื ผอู ืน่ งานของผอู ่ืนเสยี หาย 2. ชอบชกั ชวนใหทำดี 5. ไมช อบระเบยี บวินัย เปน คนไรร ะเบยี บแบบแผนท้งั การทำงานและการดำเนินชีวติ เชน ทำผิดกฎหมายกอ 3. ชอบเสนอแนะส่งิ ที่มปี ระโยชนแ ละจริงใจ ใหเกิดความเสยี หายและความเดือดรอ นตอ ผอู ่นื 4. รับผิดชอบงานในหนา ท่อี ยา งดที ีส่ ดุ 6. ไมชอบฟง คำวา กลา วตกั เตอื น ใครวากลาวตักเตือนก็ 5. มีระเบียบวินัยมศี ลี ธรรมประจำชวี ติ โกรธและไมพ ึงพอใจ 6. ยอมรบั คำตกั เตอื นของผอู ่ืน 7. มักพูดโออ วดตนเอง สำคัญตนเองวา ยงิ่ ใหญแ ละมักใช 7. มีความออนนอมถอ มตน อทิ ธิพลหรอื อวดอำนาจขม ผูอื่นอยูเ สมอ 8. ยอมรบั และเปดเผยในสิ่งทีต่ นเองทำผิดหรอื ผิดพลาด 9. ปกปดในส่งิ ท่ีควรปกปด เชน ส่ิงที่ผอู ่นื ทำผดิ พลาด 8. ปกปดความผิดของตวั เองไมใ หแพรงพราย หรอื ใหเกดิ ความอาย 9. เปดเผยความช่ัวรายของผูอน่ื 10. ปกปดความดขี องผูอื่น 10.  บอกกลา วความดงี ามที่ผูอื่นกระทำใหแ พรห ลาย ผลดขี องการคบบัณฑติ ผลดขี องการไมคบคนพาล 1. ชวยใหไมก ระทำความชวั่ หรอื หลีกเลย่ี งจากความชั่ว 1. ชวยใหก ระทำแตส ่งิ ทีด่ ี ท้งั มวล 2. ชวยใหด ำเนินชีวิตไปในทางท่ีถูกทีค่ วร 3. ชวยใหม ีเกยี รติยศชื่อเสียง และมตี ำแหนง ในหนาทก่ี าร 2. ชว ยใหไ มดำเนินชวี ิตไปในทางท่ีผดิ ไมเห็นผดิ เปนชอบ 3. ชว ยใหไมเสื่อมเสยี ช่อื เสียง ไมเดือดรอนและไมเสีย งานที่ดีเปน ท่ยี อมรบั 4. ชว ยใหเ ปนคนท่ีนา เคารพนับถอื นาไวว างใจ ทรพั ยส นิ 5. ชวยใหม ีจติ ใจทเี่ บกิ บาน มีความสขุ 4. ชว ยใหไมถ ูกใสร า ยปายสี หรอื ไมถ ูกลกู หลง หรือถกู 6. ชว ยใหตนเอง ครอบครวั และสงั คมมคี วามสนั ติสุข 7. ชว ยใหมสี ติปญ ญาเพิ่มพูน มีความคิดทีด่ งี าม หลอกลวงไปในทางท่ผี ดิ 8. ชวยทำใหม ีชีวติ อยอู ยา งเปนสุข ปลอดภัย เปน ทร่ี ักของ 5. ชวยใหรกั ษาความดไี วได และสรา งเสริมความดีเพ่ิม ผูอ่ืน ขึน้ 6. ชว ยใหไ มถกู มองในแงรายและไมถ กู คนทำรา ย 7. ชว ยใหก ารดำเนนิ ชวี ติ การประกอบอาชีพการงาน เจริญงอกงามขน้ึ 8. ชว ยทำใหม ชี วี ติ อยอู ยางเปนสุข ปลอดภยั เปน ที่รักของ ผูอื่น อยูอยา งมีเกียรติและมศี กั ด์ิศรี บัณฑิต หมายถงึ คนฉลาด หรอื คนทีด่ ำเนินชีวติ ดวยปญญา 14

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism ■ หมายถึง สขุ ของคฤหัสถ คอื ความสุขของชาว บา น ประกอบดวย อัตถิสขุ  โภคสขุ  อนณสขุ By Teacher Bond และอนวัชชสขุ QUIZ for Examination 14.  อตั ถิสขุ หมายถงึ ■  ความสุขที่เกดิ จากการมีทรพั ย คือ ความ บุคคลผคู วรบูชา หมายถึง บุคคลท่ีมีบุญคุณ ผูมคี ุณธรรม ผู ภูมิใจ เอบิ อม่ิ ใจ วาตนมโี ภคทรพั ยที่ไดมา เปนเนื้อนาบุญ (นกั บวช) ผเู ปนบัณฑติ นกั ปราชญหรือผรู ู ดว ยน้ำพกั นำ้ แรง ดว ยความขยันหม่ันเพียร ของตน และโดยขอบธรรม บคุ คลผูควรบชู า 15. โภคสขุ หมายถงึ   1. พระพุทธเจา ■ ความสุขท่ีเกดิ จากการใชจา ยทรพั ย คือ 2. พระสงฆสาวก ความภมู ใิ จ เอบิ อม่ิ ใจ วาตนไดใ ชทรพั ยท ี่ได 3. ครู อุปชฌาย อาจารย มาโดยชอบนัน้ ใชเ ล้ยี งชพี ใชเล้ยี งผทู ่ีควร 4. บิดามารดา เลย้ี ง และใชบำเพญ็ ประโยชนตาง ๆ 5. พระมหากษตั ริย 6. ผนู ำสังคม ผูนำองคการ นกั ปราชญ ผดู ำรงอยใู นศลี ใน 16. อนณสขุ หมายถงึ   ■ ความสขุ ทเี่ กดิ จากความไมเปน หน้ี คือ ความ ธรรม ภูมใิ จ เอิบอ่มิ ใจ วา ตนเปน ไท ไมมีหนี้สนิ ตดิ  การบูชาน้ันมี 2 อยาง คือ บูชาดว ยสิ่งของ มดี อกไม ธูป เทียน คา งใคร เปนตน เรียกวา อามิสบูชา บชู าดวยความเชอ่ื ฟง ปฏบิ ัติตามคำ ส่ังสอน เรียกวา ปฏบิ ตั ิบูชา 17. อนวชั ชสขุ หมายถึง ■  ความสุขที่เกิดจากความประพฤติทไี่ มม โี ทษ 7. นิโรธ คอื อะไร คือ ความภมู ิใจ เอบิ อมิ่ ใจ วา ตนมีความ ■ ความดับทกุ ข การดับสนทิ แหง ทกุ ขทางใจ ประพฤติสุจรติ ไมบกพรองเสยี หาย ใคร ๆ ความดบั ทุกขคือการดับเหตุทท่ี ำใหเ กดิ ทุกข ไมต ิเตยี น ทั้งทางกาย วาจา และทางใจ น่ันเอง เม่ือทุกขดบั ความสขุ กจ็ ะบงั เกดิ ขึ้น 8. หลกั ธรรมท่ีเกิดสขุ จึงเปน หลักธรรมท่ีควรบรรลุ ไดแกอะไรบาง ■ สขุ 2 คิหสิ ขุ 9. ความสุข คอื อะไร ■ ความดบั ทกุ ขการส้นิ ทกุ ข (นโิ รธ) ทั้งปวง 10. ความสขุ 2 ลักษณะ ไดแก อะไร ■ กายิกสุข ■ เจตสิกสุข 11. กายิกสุข หมายถึง  ■ ความสุขทางกาย คือ ความสุขท่เี กิดจาก ประสาทสัมผสั ท้ัง 5 เชน ความสุขทีไ่ ดย นิ เสยี งไพเราะ ไดล ิม้ รสอาหารอรอย ไดมอง เหน็ สิ่งท่ีสวยงาม ไดดมกล่นิ ท่หี อมสดชื่น และไดส ัมผัสสิง่ ทอ่ี อนนมุ 12.  เจตสกิ สุข หมายถึง ■ ความสุขทางใจ คือความสบายใจ การมีจิตใจ เบกิ บานสดชือ่ แจม ใส ความไมข นุ ของ หมองใจ 13. คหิ ิสขุ  หมายถึง อะไร และประกอบดวยอะไรบาง 15

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism By Teacher Bond ประเสรฐิ ของมนุษย ไมใหม กี ารแบงแยกโดยชาติชั้น วรรณะ QUIZ for Examination 6. ในแงกรรมเกา ใหถ ือเปนบทเรยี น และรจู ักพิจารณา เขาใจตนเองตามเหตุผล ไมค อยเพง โทษแตผอู ่นื มอง สมุทยั คอื  สาเหตทุ ำใหเกิดทกุ ข  ไดแ ก กามตณั หา ภวตัณหา เหน็ พ้ืนฐานของตนเองทีม่ อี ยใู นปจจุบัน เพอ่ื รทู ่จี ะ และวิภวตัณหา แกไ ขปรบั ปรุง และวางแผนสรา งเสรมิ ความเจรญิ กาวหนาตอ ไปไดถ กู ตอง กามตณั หา คอื  ความใคร หรอื ความอยากในอารมณท ั้ง 6 คอื 7. กรรมทำใหความหวังในอนาคต เปน ขอ เตือนใจใน รูป เสยี ง กล่ิน รส สมั ผัส และธรรมารมณ เชน อยากไดอยาก อนาคต เหน็ รูปสวย ๆ เปน ตน อบายมุข คอื   ชองทางของความเสอื่ ม หรือหนทางท่ีจะนำไปสู ความพินาศ ฉิบหาย หรือเหตยุ อยยับแหงโภคทรพั ย อบายมขุ ภวตณั หา คอื  ความอยากมี อยากเปน ไดแก ความอยากในสงิ่ เปนสาเหตุแหงความทกุ ข (สมุทยั ) อกี ประการหนึง่ ท่บี คุ คลพึง ทีช่ อบใจ พอใจเกดิ ขน้ึ เชน อยากมที รัพยสนิ อยากมีท่อี ยูอ าศัย ละเวน อยากไดยศฐาบรรดาศกั ดิ์ วิภาวตณั หา คอื  ความไมอยากมีไมอยากเปน ไมอยากเปน อบายมุข 6 ไดแก  การตดิ สุรา ยาเสพติด การเท่ียวกลาง อยา งน้อี ยางน้นั หรอื ความเบ่อื หนายตอสิง่ ที่มีทเ่ี ปนมาแลว หรือ คนื  การชอบเที่ยวดกู ารละเลน การตดิ การพนนั คบคนช่วั เปน เบ่อื หนายตอ สภาพทเี่ ปนอยู หรอื ความอยากในสิ่งท่ีสุดวสิ ัยอัน มิตร เกียจครานการงาน ขัดตอธรรมชาติ เชน เกดิ มาแลว ไมอยากแก ไมอยากเจบ็ ปวย ไมอ ยากตาย ขอ เสียของการติดสรุ า ยาเสพตดิ คอื กรรม คือ การกระทำ หมายถึง การกระทำที่ประกอบดว ย 1. เสียทรพั ยหรอื ทรพั ยส ินหมดไปอยางเหน็ ไดชดั เจตนา คอื ทำดวยความจงใจหรอื จงใจทำ ท้ังการกระทำความดี 2. กอการทะเลาะววิ าท บาดเจบ็ เสียหายหรอื อาจตายได และกระทำความชั่ว  3. เปนบอ เกิดแหงโรคภัยไขเจ็บตา ง ๆ เนื่องจากรางกาย คุณคา ของกรรม มี 7 ขอคอื   ออ นแอและไมม ภี ูมิคุม กนั 4. เสยี เกียรตเิ สยี ชอื่ เสียง คนไมย กยอ งนบั ถือ 5. เปน คนไมรจู ักอายประพฤตปิ ฏบิ ตั ิดวยความดอ้ื ดา น 1. กรรมทำใหเ ปน ผูหนกั แนน ในเหตุผล รูจ กั มองเห็น กลาทำในสง่ิ ท่เี ส่ียงตอ ชวี ติ ของตนเองและผอู ่นื เชน การกระทำและผลการกระทำ ตามแนวทางของเหตุ ปจ จัย ไมเชอื่ สิ่งงมงาย ตนื่ ขา ว เชน เรอ่ื งแมน ำ้ เสพยาบามนึ เมา เสยี สติ เทยี่ วทำรา ยผอู ื่น เปน ตน 6. การทอนกำลงั สตปิ ญ ญา ทำใหข าดสตคิ วามยง้ั คดิ เกิด ศักดิส์ ิทธ์ิ ตนไมศ ักดส์ิ ิทธิ์ เปนตน ความประมาท กอใหเ กดิ ความเสียหายอยางมากมาย 2. กรรมทำใหเหน็ วา ผลสำเร็จทต่ี นตอ งการ จุดหมายที่ เปนตน ปรารถนาจะเขา ถึง จะสำเรจ็ ไดดว ยการลงมอื กระทำ ขอเสียของการเทย่ี วกลางคืนคอื ดังนั้น จงั ตอ งพ่งึ ตน และทำความเพียรพยายาม ไมร อ คอยโชคชะตา หรอื หวังผลดวยการออนวอนเซนสรวง 1. ชื่อวาไมร กั ษาตวั คือไมคมุ ครองตนเอง ตอปจ จยั ภายนอก 2. ช่ือวา ไมรักษาลกู ภรรยา (สามี) คอื ไมคมุ ครองรักษา 3. กรรมทำใหมคี วามรบั ผดิ ขอบตอตนเอง ทีจ่ ะงดเวนจาก ลูกและภรรยา (สามี) กรรมชว่ั และรบั ผิดชอบตอผอู ืน่ ดวยการกระทำความ 3. ชอื่ วา ไมร ักษาทรพั ยส มบตั ิ คือ ไมคุม ครองทรพั ย ดตี อเขา สมบัติของตน 4. กรรมทำใหถอื วาบุคคลมีสทิ ธโิ ดยธรรมชาตทิ ีจ่ ะทำการ 4. เปนท่ีระแวงสงสัย คอื เปน ทหี่ วาดระแวงและสงสยั ของ ตาง ๆ เพ่ือแกไ ขปรับปรุง สรางเสรมิ ตนเองใหดีขึน้ ไป ทา นผูพบเหน็ โดยเทา เทยี มกนั สามารถทำตนใหเ ลวลงหรอื ใหดขี น้ึ 5. มกั ถูกใสค วาม คอื เปน เปา ใหเ ขาใสค วามหรือขา วลือ ใหป ระเสรฐิ จนถึงยิ่งกวา เทวดาและพรหมไดท กุ ๆ คน 6. มกั ไดรบั ความลำบาก คอื ไดร ับความเดอื ดรอ นเปนอนั 5. กรรมทำใหถือวา คณุ ธรรม ความสามารถ ความ มากมาให ประพฤติปฏบิ ตั ิ เปน เครอื่ งวดั ความเลวทรามหรอื 16

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism ในกาม) ภวตัณหา (ความอยากมอี ยากเปน) และ วิภวตัณหา QUIZ for ExaminationByTeacherBond 10.  นโิ รธ หมายถึงอะไร ความดับทุกข ไดแ ก ภาวะท่ี ตณั หาดับส้นิ ไป ภาวะทเ่ี ขา ถงึ เม่อื กำจดั อวชิ ชา ไมติด ขอ เสียของการชอบเทย่ี วดกู ารละเลน คือ ขอ ง หลดุ พน สงบ ปลอดโปรง เปนอสิ ระ และวภิ าว ตณั หา 1. รำทไี่ หนไปท่ีนั่น 11. มรรค  หมายถึงอะไร ทางทน่ี ำไปสคู วามดับทุกข ขอ 2. ขบั รองทไ่ี หนไปทนี่ นั่ ปฏิบัตใิ หถงึ ความดับทุกข ไดแ ก มรรคมีองค 8 3. ดดี สีตเี ปา (ดนตรี) ทไ่ี หนไปท่นี ั่น 12. ขนั ธ 5 คืออะไร   ขนั ธ 5 หรอื เบญจขนั ธ หมายถึง 4. เสภาท่ไี หนไปท่นี ่ัน กองแหงรูปธรรมและนามธรรมหาหมวดท่ีประชุมกนั 5. เพลงท่ไี หนไปทีน่ ่ัน เขาเปน หนว ยรวม ซง่ึ บัญญตั เิ รยี กวา สัตว บคุ คล ตัว 6. เถดิ เทงิ ท่ไี หนไปท่นี น่ั ตน เรา เขา เปนตน หรือสว นประกอบหา อยา งทรี่ วม ขอเสยี ของการติดการพนนั คอื เขา เปนชวี ติ ประกอบดวย 1. เมอื่ ชนะยอมกอ เวร ■ รปู ขันธ หมายถึง กองรูป, สวนที่เปนรปู 2. เมือ่ แพก เ็ สยี ดายทรพั ยสินทเี่ สยี ไป รางกาย พฤตกิ รรม และคณุ สมบัติตาง ๆ 3. เสียทรพั ย ทรัพยหมดไป ๆ เห็นไดชดั ของสวนท่เี ปนรางกาย, สวนประกอบฝายรูป 4. เขา ทปี่ ระชุม เขาไมเ ชอ่ื ถอื ถอ ยคำ ธรรมท้งั หมด หรือสงิ่ ท่เี ปน รางพรอมทงั้ คณุ 5. เปน ท่ีหมิ่นประมาทของเพือ่ นฝงู และอาการ 6. ไมเ ปนท่พี ึงประสงคข องผูท่ีจะหาคคู รองใหล กู ของเขา ■ เวทนาขันธ หมายถึง กองเวทนา, สว นที่ เพราะเหน็ วาจะเลีย้ งลกู เมยี ไมไหว เปนการเสวยรสอารมณ หรอื ความรูสึก สุข ขอ เสยี ของการคบคนช่วั คือ ทุกขห รือเฉยๆ 1. นักการพนนั ■ สัญญาขันธ หมายถงึ กองสญั ญา, สวนทเ่ี ปน 2. นกั เลงผหู ญิง ความกำหนดหมาย หรอื ความกำหนดได 3. นกั เลงเหลา และสงิ่ เสพตดิ ตาง ๆ หมายรใู นอารมณ 6 เชนวา ขาว เขียว ดำ 4. นักลวงของปลอม แดง เปนตน 5. นกั หลอกลวง 6. นกั เลงหวั ไม ■ สงั ขารขันธ หมายถึง กองสงั ขาร, สว นท่ีเปน ขอ เสยี ของการเกียจครา น การงาน คอื ความปรงุ แตง , สภาพท่ปี รุงแตงจติ ใหด หี รือ ชว ยหรอื เปน กลาง ๆ หรือคุณสมบัตติ า ง ๆ 1. มักอางวา หนาวนกั แลว ไมท ำงาน ของจติ มีเจตนาเปน ตวั นำ ท่ปี รุงแตง คุณภาพ 2. มักอางวา รอนนกั แลวไมท ำงาน ของจิต ใหเปน กุศล อกุศล อัพยากฤต (บอก 3. มักอางวา เย็นแลว แลว ไมทำงาน ไมไ ดว า เปน กุศลหรอื อกุศล คอื เปนกลาง ๆ 4. มักอางวา ยงั เชาอยู แลวไมท ำงาน ไมด ไี มช ่วั ไมใชกุศลไมใชอกศุ ล) 5. มกั อา งวา หวิ กระหายนกั แลว ไมทำงาน 6. มกั อา งวา อมิ่ นกั แลวไมทำงาน ■ วญิ ญาณขันธ หมายถงึ กองวิญญาณ, สวนที่ 7. อรยิ สัจ 4 ไดแ กอ ะไร ความจริงอันประเสริฐ 4 เปน ความรูแ จงในอารมณ หรอื ความรู อารมณทางอายตนะทั้ง 6 มกี ารเห็น การ ประการ ไดแก ทกุ ข สมุทัย นิโรธ และมรรค ไดยิน การดมกลนิ่ การไดล้มิ รส การได 8. ทุกข หมายถงึ อะไร  ความทุกข สภาพที่ทนไดยาก สมั ผสั และรับรดู วยใจ (ตา หู จมูก ลน้ิ กาย และใจ) สภาวะทีบ่ ีบคัน้ ขัดแยง บกพรอง ขาดแกนสารและ ความเทีย่ งแทไมใ หความพึงพอใจทีแ่ ทจรงิ ไดแก ชาติ 13. ขนั ธ 5 น้ี ยอ ลงมาเปน 2 คอื รปู และนาม รูปขันธจ ัด ชรา มรณะ การประจวบกบั สง่ิ อนั ไมเ ปนทีร่ กั ไมช อบ เปนรปู เวทนาขันธ สัญญาขันธ สงั ขารขนั ธ วญิ ญาณ การพลัดพรากจากสิง่ ท่รี ักสงิ่ ทชี่ อบ ความปรารถนาไม ขนั ธ จดั เปน นาม อีกอยา งหน่งึ จดั เขาในปรมัตถธรรม สมหวงั 4 : วิญญาณขันธ เปน จิต เวทนาขนั ธ สัญญาขันธ 9. สมุทยั หมายถึงอะไร เหตเุ กิดแหง ทกุ ข สาเหตใุ ห และสงั ขารขันธ เปน เจตสกิ (อาการหรือคุณสมบตั ิ ทกุ ขเ กดิ ไดแ ก ตัณหา 3 คอื กามตัณหา (ความใคร ตา ง ๆ ของจติ เชน ความโลภ โกรธ หลง ศรทั ธา สติ 17 เมตตา เปนตน) รปู ขนั ธ เปน รปู สว นนพิ พาน เปน ขนั ธวินิมตุ คอื พน จากขนั ธ 5

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism 2. ปรตั ถะ หมายถงึ ประโยชนผ ูอ น่ื คอื ประโยชนท่ีพึงชวยเหลือใหผ ูอืน่ หรือเพือ่ น QUIZ for ExaminationByTeacherBond มนษุ ยไดบ รรลุถงึ ดว ยการชักนำใหเขา พฒั นาชวี ติ ของเขาเองขนึ้ ไปจงึ ถงึ ตามลำดับ 1. อตั ถะ หมายถงึ ประโยชนหรือคณุ คา ทีเ่ ปนจดุ หมาย ของชวี ิต แบง เปน 3 ระดับคอื 3. อุภยัตถะ หมายถึง ประโยชนทง้ั สองฝาย คอื ประโยชนร ว มกนั หรือประโยชนแ กสงั คม 2. ทิฏฐธัมมกิ ัตถะ หมายถึง ประโยชนในปจจบุ ัน, ท้งั หมด โดยเฉพาะสภาพและปจจยั แวดลอม ประโยชนในโลกนี้ หรือประโยชนช ัน้ ตน เปนจุดหมาย ตาง ๆ ที่พงึ ชว ยกันสรางสรรคบ ำรงุ รักษา อัน ทนั ตาเห็น ทสี่ ำคญั คือ จะเกื้อหนุนใหท้งั ตนและผอู น่ื เขา ถึงจดุ หมาย 1. ความมีสขุ ภาพดี รางกายแข็งแรง สงางาม ไร ท้ัง 3 ระดับ โรค ตลอดจนมอี ายยุ นื ยาว 2. ความมีทรัพยสินเงนิ ทอง อยางนอยมอี าชีพ 7. วัฏฏะ หมายถงึ วน, วงเวยี น หรอื หมนุ เวียนกันไปไมม ี การงาน พง่ึ ตนเองไดในทางเศรษฐกจิ ไมม ี ทีส่ ้นิ สดุ หนี้สิน เปน ตน 3. การมีครอบครวั ท่มี ่ันคงผาสุก ตลอดจนวงศ 8. องคประกอบวัฏฏะเปน เหตปุ จ จัยกนั 3 ประการ ตระกลู เปน ท่นี บั ถอื คอื  กเิ ลสวฏั ฏ  กรรมวัฏฏ  วปิ ากวฏั ฏ 4. ความเปนท่ยี อมรบั ในสงั คม มีสถานภาพดี มชี ื่อเสียงเกียรตคิ ุณ พรัง่ พรอ มดวยยศ 9. กิเลสวฏั ฏ หมายถึง วงจรกิเลส คือ ตวั สาเหตุผลกั ดัน ตำแหนง ไมวา จะเปนเกยี รติยศ บรวิ ารยศ ใหค ิดปรุงแตงกระทำการตาง ๆ หรอื อิสรยิ ยศ เปน ตน 10. กรรมวฏั ฏ หมายถึง วงจรกรรม คือ กระบวนการ 3. สัมปรายกิ ัตถะ หมายถงึ ประโยชนเ บือ้ งหนา , กระทำหรอื กรรมท้งั หลายทปี่ รุงแตง ชวี ติ ใหเ ปนไปตา ง ประโยชนใ นภพหนา หรอื ประโยชนชัน้ สงู ขน้ึ ไป ๆ 4. สัมปรายกิ ตั ถะท่ีสำคัญเชน 11. วปิ ากวฏั ฏ หมายถึง วงจรวิบาก คือสภาพชวิตทเ่ี ปน 1. การมคี วามสขุ ทางจติ ใจ ดว ยศรทั ธาในพระ ผลแหงการปรุงแตงของกรรม และกลับเปนปจจยั เสรมิ รัตนตรยั ซาบซ้ึงในบุญกศุ ล และมนั่ ใจในการ สรางกิเลสตอไป ทำความดี 2. ความอม่ิ ใจมั่นใจในชวี ติ ของตนทมี่ คี วาม 12. ปปญ จธรรม หมายถึง กิเลสเคร่ืองเนิน่ ชา หรือกิเลสท่ี ประพฤติสุจริตดีงาม ไดท ำสิง่ ที่ถูกตอง เปนตัวกอใหเ กิดปญหาตาง ๆ และขัดขวางไมใ หเขาถงึ 3. ความอิ่มใจในความมีชีวติ ที่มีคุณคา เปน ความจรงิ หรอื ทำใหไมอาจแกปญหาอยา งถกู ทางตรง ประโยชน ทีไ่ ดเสยี สละทำการสรา งสรรค ไปตรงมา หรือไมสามารถแกปญหาไดถกู จุด ประกอบ เกือ้ กูลไวแ กเพ่อื นมนุษยแ ละสงั คม ดวย 4. ความแกลว กลา มัน่ ใจ และปลอดโปรง เบกิ บานใจ เนือ่ งจากมคี วามรู มปี ญ ญาทจ่ี ะแก 13.  ปปญจธรรม ประกอบดว ย ตัณหา ทิฏฐิ มานะ ปญ หาและจัดทำดำเนนิ กจิ การตาง ๆให 14. ตัณหา คอื ความทะยานอยาก, ความปรารถนาทีจ่ ะ สำเร็จลลุ ว งไปไดดว ยดี 5. ความสบายใจมั่นใจในกรรมทไ่ี ดป ระกอบไว บำรงุ บำเรอ ปรนเปรอตนใหม คี วามสขุ หรือความ อนั เปนบญุ กุศลดีงามสุจริต เปนหลกั ประกัน อยากไดอยากมี ชีวติ ในภพหนา สามารถจากโลกนี้ไปโดยไม 15. ทฏิ ฐิ คอื ความคิดเหน็ ความเช่ือถอื ลทั ธคิ วามเชอื่ ตองหวาดหวัน่ กลวั ภัยแหง ทุคติ ตาง ๆ ทฤษฎี อดุ มการณตาง ๆ ท่ยี ึดถือไวโ ดยงมงาย หรือโดยอาการยกยอง 5. ปรมัตถะ หมายถงึ ประโยชนสูงสุด หรอื จดุ หมาย 16. มานะ คือ ความถอื ตวั หรือสำคญั ตนวา เปน ผยู ่งิ ใหญ สูงสุด คอื พระนพิ พาน หรอื ดอ ยกวาผอู ื่น หรือความอยากเดน อยากยกตนให ยิ่งใหญ 6. ประโยชนหรือจุดหมายทัง้ 3 ระดบั น้ี ยงั สามารถ แยกออกเปน 3 ดา น คอื 1. อัตตตั ถะ หมายถึง ประโยชนตน คอื ประโยชน 3 ระดับทีก่ ลา วขางตน นน้ั ท่ีพึง กระทำใหเกิดแกต นเอง หรือพฒั นาชวี ติ ของ ตนเองใหสามารถบรรลุถงึ 18

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR Buddhism 1. ทำใหเ รามองเห็นสรรพส่งิ ตามความเปน จรงิ   QUIZ for ExaminationByTeacherBond 2. ทำใหเ รามองเหน็ สรรพส่ิงครบทกุ ดา น 1. ไตรลักษณ เรียกอกี อยางหน่ึงวา สามญั ลักษณะ เชน ชวี ิตของคนเรามีการเกดิ แก เจ็บ 2. ไตรลกั ษณ หมายถงึ  ทกุ ส่ิงไมว าจะเปน ส่งิ มีชีวติ หรอื และตายในทสี่ ุด เปนสงิ่ ที่หลีกเลยี่ งไมไ ด  สิ่งไมมีชวี ติ ลว นตกอยภู ายใตกฎ 3. ทำใหเราไมย ึดถือ “ตวั เรา” “ของเรา” ธรรมชาติ(ธรรมดา) มากเกนิ ไป กลา วคือ ทกุ ส่งิ ทุกอยา งไม 3. หลักของไตรลกั ษณห รือสามัญลักษณะ มี 3 ประการ แนนอน มกี ารเปลี่ยนแปลง (อนจิ จงั ) ไดแก 4. อนิจจตา หมายถึง อนิจจตา ทุกขตา อนตั ตา 9. คุณของพระสงฆ มี 9 ประการ เรียกวา สังฆคณุ 9  5. ทุกขตา หมายถึง ความเปน ทุกข ภาวะท่ถี ูกบีบคน้ั 1. สปุ ฏปิ นฺโน ภควโต สาวกสงโฺ ฆ ดว ยการเกดิ ขนึ้ และสลายตวั ภาวะที่กดดัน ฝน และ 2. อชุ ุปฏปิ นฺโน ภควโต สาวกสงโฺ ฆ ขัดแยงอยูในตวั เพราะปจ จยั ท่ปี รงุ แตงใหมีสภาพ 3. ญายปฏิปนโฺ น ภควโต สาวกสงฺโฆ เปน อยางนน้ั เปล่ยี นแปลงไป จะทำใหค งอยใู น 4. สามีจปิ ฏปิ นโฺ น ภควโต สาวกสงโฺ ฆ สภาพน้นั ไมได 5. อาหุเนยฺโย  6.  ทกุ ขเวทนานแี้ บงออกเปน 10 ประเภทคอื 6. ปาหเุ นยโฺ ย  7. ทกขฺ ิเณยโฺ ย 1. สภาวทกุ ข คอื  ทุกขประจำสังขาร ไดแก 8. อชฺ ลกิ รณโี ย  การเกิด แก เจ็บ ตาย 9. อนตุ ตฺ รํ ปุญฺ กเฺ ขตตฺ ํ โลกสสฺ 2. ปกณิ ณกทกุ ข คือ ทุกขท ่ีเกดิ ขึ้นเปนครง้ั 10. พระอรยิ บุคคล 4 คู 8 บุคคลคอื คราว ความเศราโศก ความเสียใจ นอ ยใจ คูท่ี 1 คอื พระโสดาปต ตมิ รรค พระโสดาปตตผิ ล ความคบั แคนใจ เปน ตน คูท่ี 2 คือ พระสกทาคามิมรรค พระสกทาคามิผล คูที่ 3 คอื พระอนาคามมิ รรค พระอนาคามิผล 3. นพิ ทั ธทุกข คือ ทกุ ขเนอื งนิตย เชน ความ คทู ่ี 4 คอื พระอรหันตมรรค พระอรหนั ตผล หิว กระหาย ปวดอุจจาระ ปวดปสสาวะ รอ น หนาว เปน ตน 4.  พยาธทิ กุ ข คือ ทุกขเกิดขน้ึ จากโรคภยั จากศาสตราอาวธุ เปนตน 5. สันตาปทุกข คอื ทุกขท เี่ กดิ ข้ึนจากความ เรารอนเพราะไฟ คอื กเิ ลส เชน ไฟคอื ราคะ ไฟคือโทสะ ไฟคือโมหะ แผดเผา 6. วปิ ากทกุ ข คือ ทกุ ขท ีเ่ กดิ ข้ึนจากผลของ กรรมชั่ว เชน การถูกลงอาญา ถูกลงโทษ ทณั ฑต า ง ๆ เปน ตน 7. สหคตทกุ ข คือ ทกุ ขทีเ่ กิดขึน้ จากความ เสื่อมลาภ เสอื่ มยศ ถูกนนิ ทา 8. อาชีวทกุ ข คอื ทกุ ขท ่เี กดิ เพราะการทำมา หาเลี้ยงชีพ เชน ความระกำลำบาก ความ เหน็ดเหน่อื ย ความวติ กกงั วล เปนตน 9. วิวาทมูลกทุกข คอื ทุกขท่ีเกิดจากการ ทะเลาะวิวาท ถกเถียง ชกตอ ยกัน การเปน ศัตรคู อู าฆาตกนั เปนตน 10. ขันธทกุ ข คอื  ทุกขท ่เี กดิ จากการรกั ษาขนั ธ 5 คือ มที กุ ขก ็เพราะมีขนั ธ 5 หากไมมี ขนั ธ 5 ก็ไมม ที ุกขหรอื ทุกขกไ็ มเกดิ ขนึ้ 7. อนตั ตตา หมายถึง ความไมใชตวั ตน ความไมม ตี วั ตนทแ่ี ทจรงิ 8. ประโยชนจากการรูไ ตรลักษณ คอื 19

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR GEOGRAPHY ภมู ิศาสตร (geography) เปน สาขาวชิ าหนึ่งที่ทำการ ศึกษาเรยี นรเู กีย่ วกบั คุณลกั ษณะเฉพาะ ของสถานทท่ี ี่ปรากฏ อยบู นพ้ืนผวิ โลก ภูมศิ าสตรจะเปน เรอื่ ง เกย่ี วกับการจัดวางสิง่ ตางๆ และความ สัมพันธของสิง่ ตางๆ ทแี่ บง แยกส่ิงหนงึ่ ออก จากสง่ิ อ่นื ๆ โดย ภูมศิ าสตรพ ยายาม คน หาเพื่อท่ีจะตีความ ใหกระจางถงึ ความ สำคัญ ของสงิ่ ทีเ่ หมือน และแตกตางกนั ระหวา งพน้ื ท่ใี นรปู ของ สาเหตแุ ละความเกีย่ ว เน่อื ง GEOGRAPHY for Study DEE DEE TUTOR By Jirapon Liwa เฉพาะหรือเกิดปรากฏการณพเิ ศษใน พืน้ ท่นี ้นั ๆ ขึ้น และถอื วาเปน ปจจุบันการศกึ ษาดา นภมู ิศาสตร จะ มุงเนนความเขาใจเกยี่ วกับราย ปรากฏการณท างภมู ิศาสตร ทีเ่ กิด ละเอยี ดเบื้องตน ที่เก่ียวกับพื้นท่ี ข้ึน ซ่ึงมหี ลายลกั ษณะ เชน มากกวา ท่ีจะศึกษาลักษณะเฉพาะ และสถานที่ตาง ๆ ของโลกอยาง ปรากฏการณทางภูมิศาสตรท ่ี คราว ๆ อยางทเ่ี คยปฏิบตั ิข้นึ มาใน เกย่ี วขอ งกับลกั ษณะภมู ปิ ระเทศ ระยะแรก ๆ ภูมิศาสตรไดเปล่ียน แนวทางมาสูการศกึ ษารายละเอยี ด ลักษณะทางธรณวี ิทยาของโลก ของเหตุการณทเ่ี กิดขนึ้ ในพ้ืนท่ีนัน้ ๆ ลกั ษณะทางสภาพภูมอิ ากาศ เปนตน โดยเฉพาะ ซึง่ จะใชก ารศกึ ษาน้ี พิจารณาวา \"มสี ่ิงใดบา งท่เี ปน สาเหตุ โดยจะมีความเกย่ี วเนื่องและมีความ ทำใหเกดิ สิง่ น้นั ส่ิงนขี้ ้ึน และแตละส่งิ สมั พนั ธระหวางกนั ในแตล ะลกั ษณะท่ี มคี วามเก่ยี วขอ งสมั พนั ธกันอยางไร\" โดยถือรปู แบบและวิธีการดังกลา ววา กลา วถงึ เปนการสรา งความเขาใจเกย่ี วกับ ปฏิสัมพันธเ ชิงภมู ศิ าสตร ภายใต สภาวะตา ง ๆ ที่ทำใหเ กดิ ลักษณะ 20

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR ทวีปอเมริกาใต้ 2. เขตทร่ี าบสูงภาคตะวันออก มที ร่ี าบสูง ขนาดใหญอ ยู 3 แหง เรยี งจากเหนอื มาใต แมน ้ำทสี่ ำคัญ By Jirapon Liwa คอื ทวีปอเมริกาใตมแี มนำ้ สายใหญๆ อยู หลายสาย ทัง้ หมดไหลลงสูม หาสมุทร ขนาด ทต่ี ้งั และอาณาเขตติดตอ ทวปี อเมรกิ าใต มีขนาดใหญเปน อันดบั 4 ■ ท่ีราบสงู กายอานา อยรู ะหวาง แอตแลนติกทางดา นตะวันออกของทวปี ของโลก มีลกั ษณะเปน รูปสามเหลย่ี ม แมน ำ้ แอมะซอน กบั แมน ้ำโอรโิ น แมน ้ำทสี่ ำคัญไดแก โค คลายกบั ทวีปอเมรกิ าเหนอื มฐี านกวา ง ■ ท่ีราบสูงบราซลิ อยรู ะหวา ง 1. แมน ้ำอเมซอล สวนใหญอ ยูใน ทางตอนเหนอื และเรยี วแคบลงมาทาง ตอนใต มพี ืน้ ที่อยูร ะหวาง ละตจิ ูดที่ 12 แมน ้ำแอมะซอน กับแมน ้ำปารา ประเทศบราซลิ เปนแมน ำ้ ท่ยี าว นา ปารากวัย อรุ ุกวยั ท่ีสดุ ของทวปี อเมรกิ าใต ยาว องศาหนือ ถงึ ละตจิ ดู ที่ 56 องศาใต ■ ทร่ี าบสงู ปาตาโกเนีย อยทู าง 6259 กโิ ลเมตร จัดเปนแมนำ้ ที่ ทิศเหนือ ติดตอ กับทะเลแคริบเบียน และ ตอนใตของทวีป ภาคใตข อง ยาวเปน อนั ดบั 2 ของโลก รอง อารเ จนตนิ า จากแมน ำ้ ไนส แมน ำ้ สายน้มี แี คว แผน ดินตดิ ตอ กบั อเมริกากลางทีค่ อคอด 3. เขตทร่ี าบลมุ แมน ้ำ แมน ้ำสำคญั สาย ขนาดใหญเปนจำนวนมาก จน ปานามา ทศิ ตะวนั ออก จดมหาสมทุ รแอตแลนตกิ ใหญข องทวีปอเมรกิ าใตท ง้ั หมด ไหลลงสู บรเิ วณลมุ แมน้ำครอบคลมุ เนอ้ื ที่ มหาสมุทรแอตแลนตกิ ทางดานตะวนั ถึง 6 ลานตารางกโิ ลเมตร หรอื ทศิ ใต ตดิ ตอ กบั เขตเชื่อมระหวา ง ประมาณ 1/3 ของทวปี มหาสมุทรแอตแลนติก กับมหาสมทุ ร ออกของทวีป แมนำ้ แอมะซอน อยูใ น แปซฟิ ก ประเทศบราซลิ เปน แมน้ำสายทยี่ าวท่ีสุด อเมริกาใต เนือ่ งจากต้งั อยูในเขต ทศิ ตะวันตก ตดิ ตอ กบั มหาสมุทรแปซิฟก ในอเมริกาใต แมน้ำโอริโนโค อยใู นประ ศูนยส ตู รซ่งึ มีฝนตกชุก จึงมี เทศเวเนซเู อลา แมน ำ้ ปารานา – ปริมาณนำ้ ไหลอยเู ปนจำนวน ลักษณะภมู ปิ ระเทศของทวีปอเมริกาใต ปารากวัย – อรุ กุ วยั อยใู นประเทศ มากตลอดทัง้ ป ปากแมนำ้ มี ปารากวยั อรุ กุ วยั และ อารเ จนตินา ลักษณะเปน อา วขนาดใหญ และ ทวีปอเมรกิ าใต มฝี ง ทะเลทไ่ี มเ วาแหวง น้ำจดื ทไ่ี หลออกจากปากนำ้ มาก คลายกบั ทวีปแอฟรกิ า และ ทือกเขาทสี่ ำคญั ออสเตรเลยี จงึ มอี าวขนาดใหญเ พยี งเล็ก ในทวปี อเมริกาใต มีเทือกเขาสูงใหญม าก สามารถมองเห็นไดจ นถึงระยะ ทางกวา 300 กิโลเมตรจาก นอ ย เชนอาวเวเนซเู อลา ทางตอนเหนือ เพียงเทอื กเขาเดยี ว เปน แนวยาวขนานไป ชายฝง ของทวปี อา วนี้มีทางนำ้ เชอื่ มตดิ ตอ กบั กบั ชายฝงดา นมหาสมทุ รแปซิฟก ชอื่ ทะเลสาบนำ้ เคม็ คือ ทะเลสาบมาราไกโบ เทอื กเขาแอนดิส เทือกเขานม้ี คี วามยาว 2. แมนำ้ โอริโนโค สว นใหญอยใู น ประเทศเวเนซูเอลา ยาว 2500 ชายฝง ดา นตะวันตกเฉยี งใตบริเวณ จากเหนือจดใตป ระมาณ 7,200 กิโลเมตร ประเทศชิลี มลี กั ษณะชายฝง เปน แบบฟ กโิ ลเมตร สงู 6,960 เมตร อยูในประเทศ 3. แมน้ำปารานา ปารากวัย อรุ กุ วัย ยอรด อันเกิดจากการกระทำของธาร อารเ จนตินา เปน แมน้ำสายใหญ 3 สายทไ่ี หล น้ำแขง็ ตอนใตสดุ ของทวปี มีชอ งแคบแมก เจลแลน กน้ั ระหวางแผนดินใหญ และ ระหวางละตจิ ูด 10 องศาใตถ ึง 32 องศา มารวมกัน ทำใหปากน้ำมี ลกั ษณะเปน ลำน้ำขนาดใหญมาก เกาะตแิ อรราเดลฟเู อโก หางออกไป ใต เทือกเขาแอนดสิ แยกออกเปน 2 แนว เรียกวา แมน ้ำ เพลตา หรอื ริโอ ประมาณ 400 กิโลเมตร มีหมูเกาะฟอลก มีท่รี าบสงู ค่ันอยกู ลาง เรยี กชือ่ วา ทีร่ าบสงู แลนด โบลีเวีย ทร่ี าบสงู นตี้ ง้ั อยสุ งู กวา ระดบั น้ำ เดลา พลาตา ทะเลระหวา ง 3,500-4,500 เมตร นบั ลักษณะภูมิประเทศ แบงออกไดเปน 3 เปน ท่ีราบสูงขนาดใหญท ่อี ยสู งู จากระดับ เขตใหญๆ คอื นำ้ ทะเลเปนอนั ดบั 2 ของโลก รองจาก ทรี่ าบสูงทเิ บต (ที่ราบสงู ทิเบตสูงระหวาง 1. เขตเทือกเขา และท่รี าบสงู ภาคตะวัน 4,500-6,000 เมตรจากระดบั น้ำทะเล) ตก เปนเทือกเขาหนิ ใหม ทอดแนวยาว จากเหนอื ไปใต คอื เทอื กเขาแอนดสี ขนาน บรเิ วณเทอื กขาแอนดสิ มีภูเขาไฟท่ียังมี กับแนวชายฝง มหาสมุทรแปซิฟก ยอดเขา พลงั ปะทุอยเู ปน จำนวนมาก ที่มชี อื่ เสยี ง สูงสดุ คือ อะคอนคากวั อยใู นเขตประเทศ ไดแ ก ภูเขาไฟโกโตปกซี ในประเทศ อารเจนตนิ า ระหวางแนวเทอื กเขา 2 แนว เอกวาดอร ภูเขาไฟลูกนส้ี ูง 5,897 เมตร มีที่ราบสงู โบลิเวีย 21

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR ลกั ษณะภมู ิอากาศ ทำใหประชาชนนยิ มตัง้ ถ่ินฐาน 8.เขตภูเขา ปจ จัยสำคญั ที่มีอิทธพิ ลตอลักษณะอากาศ บริเวณ ที่สูงตา งๆ เขตภูเขาสงู และท่รี าบสงู บริเวณเทอื กเขา ของทวีปอเมริกาใต ไดแก การแบงเขตภูมิอากาศของทวีป แอนดสี อณุ หภมู ิและความชืน้ จะแตกตา ง อเมรกิ าใตม เี ขตภูมอิ ากาศตางๆ รวม 7 กันตามระยะความสูง คือ บริเวณทร่ี าบจะ 1. ทตี่ งั้ และรูปรา งของทวปี ทวปี เขต ดังน้ี มอี ณุ หภมู ิและความชน้ื สูง เม่ือความสูง อเมรกิ าใตต ้งั อยรู ะหวาง ละติจูด เพ่มิ ข้ึน 180 เมตร อุณหภมู ิจะลดลง 1 ท่ี 12 องศาเหนือ ถงึ 56 องศา 1.เขตรอนชน้ื หรือปาไมเ ขตรอน องศาเซลเชยี ส และพืชพรรณธรรมชาตจิ ะ ใต รปู รา งของทวีปมลี กั ษณะเปน บริเวณลุม แมน ้ำแอมะซอนเขตศูนยสตู ร มี แตกตางกนั ออกไปตามระดับความสูงของ สามเหลย่ี มมีฐานอยูดา นบน ฝนตกชกุ ตลอดป พืน้ ท่ี ทำใหพ้ืนท่ปี ระมาณ 2 ใน 3 มี พืชพรรณธรรมชาตเิ ปน ปา ดงดิบ เรยี กวา ลักษณะภูมอิ ากาศแบบเมอื งรอ น เซลวาส ทรัพยากรธรรมชาติ และอีก 1 ใน 3 มลี กั ษณะภมู ิ ทรัพยากรธรรมชาตทิ ี่สำคัญในทวีป อากาศแบบอบอนุ 2. เขตรอนช้นื สลบั แลง หรอื แบบทุงหญา อเมรกิ าใตไ ดแ ก 2. ทศิ ทางของลมประจำ ชายฝง เขตรอ น ตะวนั ออกของทวีป ต้งั แตเสน บรเิ วณทีร่ าบลมุ แมน้ำโอรโิ นโค ที่ราบสูง 1.  ทรัพยากรดิน บรเิ วณที่ราบลุม ทรอปก ออฟ แคปรคิ อรน ขนึ้ ไป กายอานา ทีร่ าบสูงบราซลิ ทุง หญาทาง แมนำ้ ปารานา – ลาปลาตา ทางดานเหนือ ไดร ับลมสนิ คา ตอนเหนือของแมน้ำแอมะซอน เรียกวาทงุ ประเทศ อารเจนตนิ า อยูใ นเขต ตะวนั ออกเฉยี งเหนือ และลม หญายาโนส ทางตอนใตเ รียกวา ทงุ หญา อากาศแบบอบอุนชื้น มดี ินอุดม สินคา ตะวนั ออกเฉยี งใต จาก แคมโปส สมบรู ณ มหาสมทุ รแอตแลนตกิ ทำใหฝ น พืชพรรณธรรมชาติเปนปาสลับกับทุงหญา 2. ทรพั ยากรน้ำ แมนำ้ สายตา งๆ ตกชุก สว น ชายฝง ตะวันตกดาน ของทวปี อเมริกาใต มตี น กำเนิด มหาสมุทรแปซิฟก ลมท่ีพัด 3.เขตทะเลทราย มาจากเทือกเขา แอนดสี เปน ประจำบริเวณละตจิ ดู ท่ี 40 บริเวณชายฝงมหาสมทุ รแปซฟิ ก เขต แหลง นำ้ จืดทสี่ ำคญั การพฒั นา องศาใตล งไป คอื ลมประจำตะวนั ประเทศเปรู และ ชลิ ี เรยี กช่อื วา ทะเลทรา กำลงั นำ้ เพือ่ ผลติ กระแสไฟฟา มี ตก ยอะตากามา และดนิ แดนภาคตะวันตก เฉพาะบรเิ วณลุม แมน ำ้ ปารานา 3. กระแสนำ้ ในมหาสมุทร ไดแ ก ของประเทศอารเจนตนิ า ในประเทศบราซลิ 3. ทรัพยากรปา ไม ทวปี อเมริกาใต ในมหาสมทุ รแอตแลนติกมี 4.เขตทุงหญากงึ่ ทะเลทราย มพี ืน้ ท่ปี า ไมเกอื บครึ่งหน่ึงของ กระแสนำ้ อุนบราซิล ไหลเลียบ บรเิ วณทงุ หญา บนท่รี าบสูงปาตาโกเนีย ทวีป เขตปาไมที่สำคญั และอดุ ม ฝง ประเทศบราซลิ ทำใหมี ประเทศอารเจนตนิ าเหมาะทจ่ี ะใชเล้ียง สมบรู ณที่สุด คอื ปา ดงดิบ (ปา อากาศอบอุน ความช้นื สูง แกะพนั ธขุ น เซลวาส) บรเิ วณ ลมุ แมน ำ้ แอ กระแสน้ำเยน็ ฟอลกแลนดไ หล เลยี บฝง ประเทศอารเ จนตนิ า มะซอน และสาขา เชน แมน ำ้ เน ทำใหม ีอากาศเยน็ ความช้ืนตำ่ 5. เขตเมดเิ ตอรเ รเนียน โกร แมนำ้ ปตู มู าโย แมน ำ้ ฟรังโก ในมหาสมุทรแปซิฟกมีกระแสนำ้ มอี ากาศอบอนุ ฝนตกในฤดูหนาว ตอน เปนตน มีลักษณะเปนไมเนื้อแขง็ เย็นเปรู (หรือกระแสนำ้ เย็นฮัม กลางของประเทศชิลี ลำตนสงู ใหญ ปกคลมุ พ้นื ทหี่ นา ทึบเปนบรเิ วณกวางหลายรอ ย 4. โบลด) ไหลเลียบฝง ประเทศเปรู 6.เขตอบอุน ชื้น ตารางกิโลเมตร ทำใหม ีอากาศเยน็ ความชื้นตำ่ มอี ากาศอบอนุ ฝนตกมากในฤดรู อน 4. ทรัพยากรแรธาตุ    แรธาตุ มี ทิศทางของเทือกเขาแอนดีส บริเวณท่รี าบลุม แมน้ำปารานา – เกอื บทุกชนดิ น้ำมนั ปโ ตรเลียมมี ทอดแนวยาวขนานกับฝง ทะเล ปารากวยั – อรุ ุกวัย ในเขตประเทศ มากในบราซิล เปรู เอกวาดอร จากทิศเหนือไปสทู ศิ ใต ชิดขอบ อารเจนตนิ ามีทุงหญา ปามปส โคลมั เบีย เวเนซูเอลาเปนผูผลติ ตะวนั ตกของทวีป พ้นื ท่ีตอน กลางทวปี จึงไดรับอทิ ธพิ ลของลม รายใหญ ทองแดง ผลติ โดย ชลิ ี สินคาจากมหาสมทุ รแอตแลนติก 7.เขตภาคพน้ื สมุทรชายฝงตะวันตก ดีบุกมแี หลง ใหญที่ โบลเิ วยี มฝี นตกชุก บรเิ วณทเ่ี ปน เทือก อบอุน ในฤดรู อน หนาวจดั ในฤดูหนาว ฝน นอกจากนี้ มแี รเ หล็ก เงิน เขาสูงมีอุณหภมู ติ ่ำ อากาศไม ตกตลอดปเ พราะอทิ ธิพลของลมประจำ ทองคำ ตะกั่ว สงั กะสี บอกไซต รอ นจดั เหมอื นบรเิ วณพื้นราบ ตะวนั ตก ไดแกบ รเิ วณภาคใตข องประเทศ เพชร และสนิ แรอ โลหะตา งๆ ชลิ ี เชน โครเมย่ี ม แมงกานีส นกิ เกิ 22

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR ประชากร 5. ชนชน้ั กลางมีบทบาทมากใน ประเทศเปรู เอกวาดอร โบลเิ วยี และชิลี ประชากรอาศยั อยูหนาแนน มากบริเวณ สงั คมสมยั ใหม ตอนเหนอื อารยธรรมสำคัญของชนเผา น้ี ชายฝง ตะวันออก เชน เมืองริโอเดจาเนโร ลักษณะทางวฒั นธรรม ไดแก บเู อโนไอเรส และบรเิ วณท่ีราบสงู บนเทือก วฒั นธรรมของทวีปอเมริกาใตจัดอยูใน เขาแอนดีส ท่ีมอี ากาศเย็นสบาย เปนตน กลมุ วฒั นธรรมละตนิ อเมริกัน ลกั ษณะ 1. สามารถนำหินมาปูถนน ทำ เชือ้ ชาติ ภาษา ศาสนาของประชากรมี สะพานแขวน ขา มแมนำ้ หรอื การกระจายของประชากรในทวีป หบุ เขา อเมริกาใต รากฐานมาจากกลมุ ยโุ รปใต ผสมผสาน 2. สรางบา นจากหิน กับวัฒนธรรมของชาวพน้ื เมอื ง อินเดยี นแดง และนิโกร 3. ปลูกพชื แบบขน้ั บนั ได เขตที่มปี ระชากรอาศยั อยา งหนาแนน คือ 4. ปลกู อาหารพวกมนั ฝรัง่ เขตทมี่ สี ภาพแวดลอมทางธรรมชาติที่ เชอ้ื ชาติ เหมาะสม มอี ากาศอบอุนสบาย 5. นำขนสตั วม าทำเครอ่ื งนงุ หม ทวปี อเมริกาใต มปี ระชากรหลายเชือ้ ชาติ 6. รจู กั การนำทองคำมาทำ เครื่อง ทรพั ยากรธรรมชาติอดุ มสมบรู ณ และการ ไดแ ก ประดบั คมนาคมสะดวก คอื ตอมา 3 พนี่ องตระกลู ปร าโช สามารถยึด 1. ชาวอินเดยี นแดง เปนชาวพื้น ดินแดนชาวอินเดียนเปน อาณานิคมของ 1. ท่รี าบชายฝงมหาสมทุ ร เมอื งด้ังเดมิ ของทวีปอเมรกิ าใต สเปนได ท้งั ชาวสเปนและโปรตเุ กสก็เดนิ แอตแลนตกิ บรเิ วณท่รี าบชายฝง ทะเล ต้ังแตต อนใตของแมนำ้ แอ อาศัยอยบู รเิ วณทีส่ งู บนเทือก ทางมาจับจองดนิ แดนเนือ่ งจากคำรำ่ ลือวา มะซอน ถึงทร่ี าบปากอา วเดอ เขาแอนดีส เขตที่ราบลมุ ปาก มที องคำ โดยแทบทกุ ประเทศเปน แมนำ้ แอมะซอน ชายฝง ทะเล อาณานิคมของชาวสเปน ยกเวน บราซิล ลาปลาตา แครบิ เบียน มอี ารยธรรมของ เปน อาณานคิ มของชาวโปรตเุ กส และใน 2. ทร่ี าบสงู เทือกเขาแอนดสี ใน ประเทศโคลมั เบีย เอกวาดอร ตนเอง เชน ตั้งบานเรอื นเปน พุทธศตวรรษท่ี 25 เกดิ การเรยี กรอง หลกั แหลง รจู ักการเพาะปลกู เอกราชข้นึ เชน เปรู เล้ยี งสัตว เปนตน 3. บรเิ วณเมืองหลวง ของประเทศ 2. ชาวยุโรป เชอ้ื สายสเปน และ 1. โฮเซ เดอร ซานมารต ิน สามารถ ตางๆ โปรตเุ กส เขา ยดึ ครองดินแดน ทำใหเกิดเอกราชขน้ึ ใน ลักษณะทางสังคม จากชาว พื้นเมอื ง อารเจนตินาและชลิ ี ชาวอเมรกิ าใต มลี กั ษณะทางสังคมท่เี ดน 3. ชาวนิโกร เขามาในสมยั หลัง โดย 2. ซีมอน โบลวิ าร ไดชือ่ วา เปน ชดั คือ ชาวผิวขาวจบั มาเปน ทาส ทำงาน วีรบรุ ุษของอเมริกาใต ทำใหเ กิด 1.  เปนสงั คมกึ่งประชาธปิ ไตย ก่งึ ตามแหลง เพาะปลกู ในเขตรอน เอกราชในโคลัมเบยี เอกวาดอร เหมืองแรของชาวผิวขาวใน เวเนซุเอลา เผด็จการ ขาดความมน่ั คง ประเทศบราซลิ และโคลัมเบยี 3. แอนโตนิโอ โฮเซ เดอร ซูเคร ทางการเมอื งเต็มไปดวยความขดั 4. กลมุ ประชากรสายเลอื ดผสม แยง ระหวา งรัฐบาลกับประชาชน หลายกลมุ คอื สามารถทำใหเกดิ เอกราชในเปรู ■ ชาติแรกทไี่ ดร ับเอกราช คอื 2.  มีความไมเปนธรรมในสังคม มี ■ เอกวาดอร ความแตกตา งระหวา งชนชัน้ ■ เมสติโซ เปน สายเลอื ดผสม ■ ปจ จุบนั น้ียังมบี างประเทศทย่ี ังคง ประชากรผวิ ขาวเชอื้ สายยโุ รป มี เปนอาณานิคมคือเฟรนชเ กียนา อำนาจทัง้ ทางการเมืองและทาง ระหวางชาวผวิ ขาว กับชาว อินเดียนแดง เปน กลมุ ประชากร ซ่งึ เปน อาณานคิ มของฝรง่ั เศส เศรษฐกจิ เกดิ การเอาเปรยี บชน ท่มี ีจำนวนมากท่ีสุดในทวปี และเกาะฟอลก แลนดเ ปน พื้นเมืองอนิ เดยี นแดง และนโิ กร อเมริกาใต อาณานิคมของอังกฤษ 3. เปนสงั คมเกษตรกรรม และเปน ■ มูแลตโต เปนสายเลอื ดผสม ประเทศกำลงั พัฒนาการกระจาย ระหวา งชาวผิวขาว กบั นิโกร รายไดข องประชากร ไมทั่วถึง 4. ประชากรยดึ มัน่ ในศาสนาอยา ง ■ แซมโบ เปนสายเลือดผสม ระหวางชาวอินเดยี นแดง กบั แนนแฟน มีลกั ษณะผสมผสาน นโิ กร ระหวา งสงั คมยุโรปตะวันตก กบั ภมู หิ ลังทางประวตั ิศาสตร สงั คมของชนพื้นเมือง อเมริกาใตเ ปนแหลง อารยธรรมของชาว อนิ เดยี นเผาอนิ คา ซงึ่ มถี ่ินฐานอยูท ี่ 23

กวด ิวชา DEE DEE TUTOR เศรษฐกจิ แบงการปกครองออกเปน 46 ประเทศ ความเชื่ออื่นมีประชากรสว นนอยนบั ถือ อาชพี ของประชากรในทวีปอเมรกิ าใต พจิ ารณาตามตำแหนง ทีต่ ง้ั สามารถแบง พอสรุปไดด ังนี้ ได 4 กลุมใหญ คอื ประเทศตางๆในทวีปอเมริกาใต อยใู น 1. ศาสนาคริสตนกิ ายโรมนั คาทอลกิ นำ กลมุ ประเทศกำลงั พฒั นา อุปสรรคที่ กลุมยโุ รปภาคตะวันตกและภาคกลาง มาเผยแพรโ ดยชาวสเปน และ โปรตุเกส สำคญั ในการพฒั นาเศรษฐกจิ คอื นบั เปน กลุม ท่มี ีควมสำคญั มากต้ังแตอดตี ตงั้ แตร ะยะแรกท่เี ริม่ เขา มาแสวงหา ในอดตี หลายประเทศในกลุมนม้ี ี อาณานิคม จึงมปี ระชากรชาวอเมริกาใต 1. ขาดแคลนเงนิ ทุน อาณานิคมกระจายอยทู ั่วโลก ปจจุบนั นับถอื อยูถงึ รอยละ 90 2. ขาดเทคโนโลยสี มัยใหม 3. ลักษณะภูมิประเทศไมเอ้อื เปน กลุม ท่ีมีอิทธพิ ลตอ โลกมากท้ังดาน เศรษฐกจิ และการเมือง มคี วามกา วหนา 2. ประชากรอีกรอยละ 10 นับถือศาสนา อำนวย ทง้ั ดานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี คริสตน ิกายโปรแตสแตนท นำมาเผยแพร 4. อยหู า งไกลจากตลาดการคา ของ การเกษตรและอตุ สาหกรรม ประเทศใน โดยคณะมิชชนั นารจี ากประเทศ โลก กลุมน้ีแบง ออกเปน 5 กลมุ ยอยๆ ดงั นี้   สหรฐั อเมรกิ า และศาสนาอน่ื ๆ ไดแ ก อาชพี ทสี่ ำคญั ไดแ ก กลมุ ประเทศบริเตนใหญ และ ลัทธิความเชื่อของชาวอินเดยี นแดง ลทั ธิ ไอรแลนดเหนือ (บรเิ ตนใหญประกอบดวย ความเช่ือของชาวนิโกร ศาสนายูดาย ของ 1. การเพาะปลูก มี 2 ลกั ษณะ คือ อังกฤษ สกอตแลนดและเวลส) ชาวยวิ ลทั ธิขงจ๊อื และพระพุทธศาสนาของ 1.1 การเพาะปลูกเพื่อยงั ชีพ ชาวพื้นเมอื ง ภาษาทใ่ี ชในทวปี อเมรกิ าใต ไดแก ชาวจีน และศาสนาฮนิ ดู ของชาวอนิ เดีย จะทำการเพาะปลกู ในพ้นื ที่ขนาดเล็ก และ การทำไรเ ลอ่ื นลอย บริเวณลมุ แมน้ำแอมะ 1. ภาษาสเปน เปน ภาษาทางการ ซอน และบรเิ วณท่สี งู ของทวปี พชื ทีป่ ลูก ของประเทศตางๆ ทเ่ี คยเปน ไดแก ผกั ขาวโพด มันสำปะหลงั มนั เทศ อาณานคิ มของประเทศสเปนมา ถัว่ ลสิ ง กอ น คือ โคลมั เบยี เวเนซุเอลา เอกวาดอร เปรู โบลิเวีย 1.2 การเพาะปลูกเพื่อการคา ไดแ ก ปารากวัย อุรกุ วยั อารเ จนตนิ า ■ ขา วโพด ปลูกมากในเขตอากาศ ชลิ ี อบอุน ประเทศบราซิล 2. ภาษาโปรตเุ กส เปน ภาษา อารเ จนตนิ า ทางการของประเทศบราซลิ ■ ขาวสาลี ปลกู มากบรเิ วณทุงหญา เพราะเคยเปนอาณานิคมของ ปามปาส ประเทศอารเจนตนิ า ประเทศโปรตเุ กสมากอน 3. ภาษาอนิ เดยี นแดง ชาว ■ กาแฟ และ ออ ย ปลกู มากใน อนิ เดียนแดงพื้นเมอื งยงั คงพูด บราซิล โคลัมเบยี เอกวาดอร ภาษาของตน และมี 2 ประเทศท่ี กำหนดใหภ าษาอินเดียนแดง ■ ฝาย ในบราซลิ อารเ จนตนิ า เปรู เปน ภาษาทางการ ควบคูไปกับ ■ กาเกา ปลกู มากในบราซลิ ภาษาสเปนดว ย คือ เปรู และ โบลิเวยี เอกวาดอร เวเนซูเอลา 4. ภาษาอ่นื ๆ ในบางประเทศใช ■ ยางพารา ปลูกมากในบราซลิ อุ ภาษาอังกฤษเปน ภาษาทางการ คอื ประเทศกายอานา หมเู กาะ รกุ วยั ฟอลกแลนด ประเทศทใี่ ชภาษา 2. การทำปา ไม เขตปาดงดบิ บรเิ วณลมุ ฮอลนั ดา คอื ซรู นิ าเม ประเทศท่ี แมน้ำแอมะซอน คอื ปา เซลวาส เปนปา ที่ ใชภาษาฝรง่ั เศส คอื เฟรนชเ กยี อยใู นเขตอากาศรอนชื้น ลำตนสงู ใหญ นา ปกคลมุ พนื้ ทห่ี นาแนน เปน เขตทุรกนั ดาร การคมนาคมไมสะดวก จงึ มกี ารทำปาไม เฉพาะบริเวณท่มี แี มน ำ้ ไหลผา น การเมืองการปกครอง ศาสนาในทวปี อเมรกิ าใต ประชากรสว นใหญใ นทวปี อเมรกิ าใต จำนวนและขนาดของประเทศ ทวปี ยโุ รป นับถือศาสนาคริสต สว นศาสนา ลัทธิ 24