วางแผนครอบครัว

ข้อห้าม• - ต้งั ครรภ/์ สงสยั - อุง้ เชิงกรานอกั เสบ• - เลือดออกกระปริบกระปรอย - เน้ืองอกกลา้ มเน้ือมดลูก• - ผตู้ ิดเช้ือ HIV - มีประวตั ิต้งั ครรภน์ อกมดลูก• - การต้งั ครรภไ์ ข่ปลาอกุ - สตรีท่ีมีอาชีพเส่ียง• - โรคท่ีมีความผดิ ปกติเกี่ยวกบั การแข็งตวั ของเลือด• - โรคหวั ใจ เบาหวาน เนื่องจากเสี่ยงต่อการติดเช้ือไดง้ า่ ย• - มดลกู ผดิ ปกติแต่กาเนิด

การคมุ กาเนิดแบบถาวร• หมนั หญิง (Tubal Resection Tubal ligation หรือ Female sterilization)• มีประสิทธิภาพสูง มีอตั ราการลม้ เหลว (การต้งั ครรภห์ ลงั การ ผา่ ตดั ต่า 0.5 -0.7%) ประหยดั ปลอดภยั ไมเ่ ก่ียวขอ้ งกบั การ ใชฮ้ อร์โมน เหมาะสาหรับผทู้ ี่มีบตุ รเพียงพอแลว้ หรือมีขอ้ หา้ มในการต้งั ครรภ์ หรือมีขอ้ หา้ มในการใชฮ้ อร์โมน• 1. ระยะคลอด (หมนั เปี ยก) 2. ระยะปกติ (หมนั แหง้ )

วิธีการการทาหมนั หญิงเป็นการทาใหท้ ่อนาไขท่ ้งั 2 ขา้ งอดุ ตนั มีผลใหต้ วั อสุจิไมส่ ามารถปฏิสนธิกบั ไข่ได้ โดยการผกู และตดั ทอ่ นาไข่ หลงั ทาแลว้ มีผลป้ องกนั การต้งั ครรภท์ นั ทีดูแลแผลเหมือนแผลทวั่ ไป ครบ 7 วนั ตดั ไหม1. ระยะคลอด (หมันเปี ยก) เป็นการทาหมนั ภายใน 6 สปั ดาห์ หลงั คลอด นิยมทาในช่วง 48 ชม. หลงั คลอดโดยลงแผลผา่ ตดั ใต้ สะดือ ขนาดแผลยาวประมาณ 2 -5 ซม.

• 2. ระยะปกติ (หมันแห้ง)• เป็นการทาหมนั ในระยะท่ีไม่ใช่ 6 สปั ดาห์หลงั คลอด มดลกู มีขนาดปกติและอยใู่ นองุ้ เชิงกรานจึงมีความยากในการหา ท่อนาไข่มากกวา่ การทาหมนั เปี ยก แบ่งเป็น 2 วธิ ี• การผ่าตัดหน้าท้อง โดยลงแผลผา่ ตดั บริเวณเหนือ หวั หนา่ ว จากน้นั หาทอ่ นาไขเ่ พื่อทาการผกู และตดั

• การผ่าตัดผ่านกล้อง โดยลงแผลผา่ ตดั ขนาดเลก็ 2 - 3 แผล จากน้นั ใชจ้ ้ีไฟฟ้ าจ้ีทอ่ นาไขร่ ่วมกบั ตดั หรืออาจใชอ้ ปุ กรณ์ รัดทอ่ นาไข่ท้งั สองขา้ ง ขอ้ จากดั ของการทาหมนั ผา่ นกลอ้ ง คือ ตอ้ งดมยาสลบ นอนในทา่ ศีรษะต่า และตอ้ งใส่กา๊ ซใน ชอ่ งทอ้ งระหวา่ งการผา่ ตดั ซ่ึงเป็นขอ้ หา้ มในผปู้ ่ วย โรคหวั ใจหรือมีภาวะผดิ ปกติของระบบไหลเวยี นโลหิต รวมท้งั อนั ตรายท่ีอาจเกิดข้ึนต่ออวยั วะขา้ งเคียงในกรณีที่ใช้ จ้ีไฟฟ้ า

Laparoscopic การผา่ ตดั ทาหมนั ผา่ นกลอ้ ง

• หลงั ทาหมนั หญิงพบมีโอกาสต้งั ครรภไ์ ด้ พบอตั ราการ ลม้ เหลว/การต้งั ครรภอ์ ยใู่ นชว่ ง 0.2 - 0.7% ข้ึนอยกู่ บั หลายปัจจยั เชน่ มีการต้งั ครรภอ์ ยแู่ ลว้ กอ่ นการทาหมนั ความชานาญของผผู้ า่ ตดั ความยาวของทอ่ นาไขท่ ่ีตดั ออก วิธีการผา่ ตดั แมว้ า่ จะทาการผา่ ตดั โดยผเู้ ชี่ยวชาญมี ประสบการณ์สูงและใชว้ ธิ ีการผา่ ตดั ท่ีถกู ตอ้ ง ยงั มีรายงาน พบการเช่ือมต่อกนั เองของปลายทอ่ นาไข่ทาใหเ้ กิดการ ต้งั ครรภไ์ ด้

ขอ้ หา้ มการทาหมนั หญงิ• ยงั ตอ้ งการมบี ุตรอีกในอนาคต• มภี าวะการติดเช้ือในอุง้ เชิงกราน• มกี ารตดิ เช้ือที่ผิวหนงั หนา้ ทอ้ งบริเวณท่ีจะลงแผลผา่ ตดั• มพี งั ผืดในช่องทอ้ งมาก• ผทู้ ่ีเขา้ รับการบริการตอ้ งไมม่ ภี าวะแขง็ ตวั ของเลือดผดิ ปกติหากไดร้ บั ยา ละลายล่ิมเลือดหรือยาตา้ นการแขง็ ตวั ของเกลด็ เลือด ควรแจง้ แพทยใ์ ห้ ทราบกอ่ น และตอ้ งงดยากอ่ นทาการผา่ ตดั ตามแพทยส์ ัง่• มกี ารเสียเลือดมากจากการคลอด ความดนั โลหิต ต่า (ควรแก้ไขให้ สญั ญาณชีพ คงตวั ร่างกายพร้อมรบั การผา่ ตดั กอ่ น

หมนั ชาย (vasectomyหรือ Male sterilization)• ปฏสิ นธิเกดิ ข้นึ หมนั ชาย เป็ นการตดั ท่อนาเช้ือ (vas deferens) ป้ องกนั ไม่ใหต้ วั อสุจิจากอณั ฑะเคล่ือนมายงั ถุงพกั เช้ืออสุจิทาใหน้ ้าอสุจิ ท่ีหลง่ั ออกมาไมม่ ตี วั อสุจิจึงทาใหไ้ ม่มกี าร• การทาหมนั มีผลตอ่ ความตอ้ งการทางเพศหรือไม่• การทาหมนั ไม่มีการเปลี่ยนแปลงระดบั ฮอร์โมนในเลือด และไม่มีผลตอ่ การลดน้าเช้ือ ดงั น้นั ยงั คงมคี วามตอ้ งการทางเพศยงั เหมอื นเดิม บางราย เพ่มิ ข้นึ เนื่องจากหมดความกงั วล และยงั คงมีน้าหลง่ั เม่อื ถึงจุดสุดยอด• ส่วนอณั ฑะยงั คงมีการสร้างตวั เช้ืออสุจิในอณั ฑะ แต่ไม่สามารถออกมา สู่องคชาติ

ภาวะแทรกซอ้ น• เกดิ ลิ่มเลือดคงั่ ในบริเวณถุงอณั ฑะ พบไดป้ ระมาณ 1% มีสาเหตจุ ากการ บาดเจ็บตอ่ หลอดเลือดท่ีอยโู่ ดยรอบหลอดนาอสุจิ ถา้ ลิ่มเลือดคงั่ มขี นาด เลก็ ร่างกายจะดดู ซึมเลือดที่คง่ั ใหห้ ายไปไดเ้ องภายในระยะเวลา 1-2 สัปดาห์ หากมีขนาดใหญ่และมอี าการปวดมาก ควรรีบกลบั มาพบแพทย์ ท่ีทาผา่ ตดั



• แผลผ่าตดั ติดเช้ือ พบไดน้ อ้ ยมาก โดยจะมอี าการบวมแดง และปวด อณั ฑะ หรืออาจมหี นองไหลจากแผลควรรีบพบแพทยด์ ่วน• กอ้ นในถุงอณั ฑะ เป็ นกอ้ นอสุจิจากการรว่ั ของแผลผ่าตดั โดยอสุจิจะ เกาะอยรู่ อบๆปลายหลอด จบั ตวั กนั เป็ นกอ้ น กอ่ การอกั เสบโดยรอบ ซ่ึง ไมป่ วด รกั ษาโดยการพกั ผ่อนร่างกาย และใหย้ าตา้ นการอกั เสบ• ปวดหน่วงเร้ือรังที่อณั ฑะ พบประมาณ 1 ใน 2,000 ราย มสี าเหตุจาก ความดนั ที่เพ่ิมข้ึนภายในหลอดนาอสุจิดา้ นท่ีติดกบั ลกู อณั ฑะเนื่องจาก ยงั มีการสร้างอสุจิไดอ้ ยเู่ หมือนเดิม แต่ไม่สามารถถกู ปลดปล่อยออกมา ไดจ้ ากการถูกผา่ ตดั หลอดนาอสุจิ อาการปวดหน่วงน้ีเป็ นไม่มาก และมกั เป็ นๆหายๆตลอดไป

คาแนะนาสาหรับผู้รับบริการหลงั ทาหมันเจาะ• วนั แรกหลงั ผา่ ตดั มอี าการเจบ็ เสียวเลก็ นอ้ ยบริเวณผ่าตดั ใหก้ นิ ยาแก้ ปวด• ควรหยดุ งาน 24 ชม. พกั ผ่อนที่บา้ น อยา่ ใหแ้ ผลเปี ยกน้า 7 วนั• ควรงดร่วมประเวณีในระยะ10 วนั หลงั ผ่าตดั• เมอ่ื พน้ ระยะ 10 วนั แลว้ สามารถมเี พศสมั พนั ธ์ไดต้ ามปกตแิ ต่ตอ้ ง คุมกาเนิดไปอีกอยา่ งนอ้ ย 3 เดือน หรือภายหลงั จากมีการหลง่ั น้าอสุจิ 15 คร้งั• 3 เดือนหลงั ผ่าตดั /15 คร้ังของการหลง่ั น้ากาม ควรนาอสุจิมาตรวจ

Thank you for your attention