การรู้สารสนเทศ

หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอบึงสามพนั

ขอ้ มูล สารสนเทศ ความรู้ ปัญญา ข้อมูล(Data) เป็นขอ้ เทจ็ จรงิ เร่ืองราวตา่ งๆ ท่ี ยงั ไมผ่ ่านการประมวลผล สารสนเทศ (Information) ขอ้ มลู ทผี่ า่ นการประมวลผล วเิ คราะหส์ รปุ ผล ด้วยวธิ ีการตา่ ง ๆ และถกู จัดให้เป็นระบบ ความรู้ (Knowledge) เปน็ ความเข้าใจ การรบั รู้เรื่องราวทนี่ าไปใชใ้ ห้ เกดิ ประโยชน์ในการตดั สนิ ใจและการปฏบิ ัติงาน ปัญญา (Wisdom) เปน็ ความสามารถโดยรวมของบุคคลทจี่ ะกระทาตาม เปา้ หมาย การคดิ อยา่ งมีเหตุผล และการจดั การกบั ส่ิง รอบตวั ไดอ้ ย่างมีประสิทธภิ าพ

ตวั อยา่ ง ขอ้ มลู สุดางว่ งนอนในชว่ งกลางวันบอ่ ยๆ สารสนเทศ สดุ างว่ งนอนในชว่ งกลางวนั บ่อยๆเนอื่ งจากชอบเลน่ โทรศพั ทม์ อื ถอื ดกึ ๆ ความรู้ จากการงว่ งนอนชว่ งกลางวันบอ่ ยๆ เนอื่ งจากชอบเลน่ โทรศัพทม์ อื ถอื ดกึ ๆ สุดดาจงึ ต้องปรบั เวลาเขา้ นอนกอ่ นเวลา 22.00น. ตื่น 07.00น. เพือ่ ไม่ใหง้ ว่ งนอนเวลาทางาน

สารสนเทศ (Information) สารสนเทศ หมายถงึ ข้อมลู ขา่ วสาร ความรู้ทั่วไป ความรู้ทางวชิ าการ ความคิดทีผ่ า่ น การปฏบิ ัติ การกลั่นกรอง หรอื นาการประมวลผลแล้วแสดงออกในรูปวสั ดตุ ีพมิ พ์ วสั ดุ ไม่ตพี ิมพ์ หรอื วัสดอุ เิ ลก็ ทรอนกิ สท์ ่สี ามารถนาไปใชใ้ นการตดั สินใจหรอื แก้ไขปัญหาใน ชีวิตประจาวันได้ พรทพิ า ดาเนิน (2556,6)

1. ด้านบุคคล เมอ่ื บุคคลได้รบั สารสนเทศทีถ่ ูกต้อง เหมาะสม ทันเหตกุ ารณ์ จะทาให้เกดิ การ พฒั นาสติปญั ญา สารสนเทศช่วยใหเ้ กดิ การพฒั นาบุคลกิ ภาพ และบางเรอื่ ง ชว่ ยใหเ้ กดิ ความเจรญิ งอกงามดา้ นจติ ใจ เพ่ิมประสิทธิภาพการประกอบอาชพี สารสนเทศช่วยให้บุคคลมกี ารตดั สินใจท่ีเกิดประโยชนส์ งู สดุ 2. ดา้ นสังคม ดา้ นการศกึ ษามีความสาคญั กบั การศึกษาท้ัง 3 ระบบ ในระบบ นอกระบบและตามอัธยาศัย ด้านการวจิ ัย การพฒั นาเทคโนโลยี การถา่ ยทอดวัฒนธรรม สารสนเทศข้อมูลทางการคา้ ชว่ ย ด้านเศษฐกิจประเทศ และสารสนเทศเก่ียวกับพรรคการเมอื ง นาไปสูก่ ารพฒั นาการเมืองการ ปกครอง พรทพิ า ดาเนิน (2556,6-7)

การรสู้ ารสนเทศ (Information Literacy) การร้สู ารสนเทศ (Information Literacy) ทักษะการรู้สารสนเทศ เป็นทักษะพื้นฐานของการเรียนรู้ตลอดชีวิต ที่จาเป็นต่อการ ประยุกต์ใช้ในการศึกษาทุกระดับและจาเป็นต่อการแทรกอยู่ในหลักสูตรการเรียนของทุก วิชา เรม่ิ ได้รับการกลา่ วถึงมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2513 เปน็ ตน้ มา โดยสมาคมห้องสมุดอเมริกันได้ ให้คาจากัดความของทักษะการรู้สารสนเทศว่า การเป็นผู้รู้สารสนเทศ ต้องมีความสามารถ ในการระบุความต้องการสารสนเทศ สามารถระบุแหล่งข้อมูล ประเมินผลจัดระบบ และ ผลิตสารสนเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้เกิดการใช้งาน และการเผยแพร่สารสนเทศ เพื่อกาหนดประเด็นหรือปัญหา ซ่ึงผู้รู้สารสนเทศต้องมีทักษะในการสื่อสาร การคิด วิเคราะห์ และการแก้ปัญหา ปัจจุบันการอธิบายถึงทักษะการรู้สารสนเทศ ไม่สามารถ หลีกเล่ยี งการมีทักษะการใช้คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศ ซ่ึงเป็นเครอื่ งมือในการ เขา้ ถึงสารสนเทศในยคุ ดิจิทลั น้าทพิ ย์ วภิ าวิน(2562,5)

แหล่งบริการสารสนเทศ แหล่งสารสนเทศ โดยทว่ั ไปแบ่งไดเ้ ปน็ 3 ประเภท คอื 1. แหล่งสารสนเทศบคุ คล หมายถึง สารสนเทศท่ีไดจ้ ากผ้เู ช่ียวชาญ ผูร้ อบร้ใู นสาขาตา่ งๆ ซึง่ ผู้เช่ยี วชาญบางท่านไม่มสี ารสนเทศในรปู แบบวัสดสุ ารสนเทศ ก็ตอ้ งมกี ารสนทนา สัมภาษณเ์ พอ่ื ใหไ้ ดม้ าซ่งึ สารสนเทศ 2. แหลง่ สารสนเทศสถาบนั ห้องสมุด มี 5 ประเภท หอ้ งสมดุ โรงเรียน หอ้ งสมุด มหาวทิ ยาลยั และวิทยาลัย ห้องสมุดเฉพาะ ห้องสมุดประชาชนและหอสมุดแห่งชาติ ศนู ย์สารสนเทศเชน่ ศนู ย์ขอ้ มูลทางเทคโนโลยี แหลง่ สารสนเทศที่เปน็ สถานท่ี เช่น ปราสาทหนิ พนมรุ้ง 3. แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน เชน่ สารสนเทศทถี่ ่ายทอดทางโทรทัศน์ วทิ ยุเปน็ ต้น

ทรพั ยากรสารสนเทศ ทรัพยากรสารสนเทศ สามารถแบง่ ออกกว้างๆ เป็น 2 ประเภท ตามลักษณะและวัสดทุ ี่ใชใ้ นการ บนั ทกึ ได้แก่ วสั ดุตพี มิ พ์ (Printed Materials) และวสั ดไุ มต่ พี มิ พ์ (Non-Printed Materials) วสั ดตุ ีพิมพ์ (Printed Materials) หมายถงึ ทรัพยากรสารสนเทศท่ีใชบ้ นั ทกึ ความรูเ้ นื้อหา สาระเพื่อประโยชนใ์ นการศกึ ษาค้นคว้า อ้างองิ หรือเพ่อื ความบันเทิง โดยผลิตออกมาในรปู แบบของ หนังสือ สิง่ พิมพ์ หรือเอกสารในรูปแบบอน่ื ๆ และส่อื ความหมายโดยใชต้ ัวอกั ษรและสญั ลกั ษณอ์ ื่นๆ วัสดตุ ีพิมพ์จาแนกออกเปน็ ประเภทตา่ งๆ ดงั น้ี 1. หนังสือท่ัวไป (General Books) เป็นสิง่ พมิ พ์ทมี่ ีเนอื้ หาครอบคลมุ เรือ่ งราวและความรใู้ น สาขาวิชาต่างๆ ไดแ้ ก่ หนงั สือบนั เทงิ คดี (Fictions) ได้แก่ นวนยิ าย เรอ่ื งสน้ั หนังสอื สาหรับเด็กและ เยาวชน เปน็ ตน้ หนงั สือสารคดี (Non-Fictions) ได้แก่ ตาราวิชาการ หนังสืออ่านประกอบ เป็นต้น 2. หนังสอื อ้างอิง (Reference Books) เปน็ หนังสือท่รี วบรวมและเรยี บเรยี งโดยผูท้ รงคุณวุฒแิ ต่ละ สาขาวชิ าโดยมงุ่ ใหผ้ ู้ใช้อ่านเพียงตอนใดตอนหนึง่ เพอ่ื ตอบปัญหาหรอื ขอ้ มสงสยั เท่านน้ั เชน่ พจนานกุ รม 3. สง่ิ พมิ พต์ อ่ เนอ่ื ง(Serial) เปน็ ส่ิงพิมพ์ที่จดั พมิ พอ์ อกมาอย่างตอ่ เน่อื งตามลาดับ เช่น หนังสอื พิมพ์ วารสาร สงิ่ พิมพร์ ฐั บาล วทิ ยานิพนธ์ จลุ สาร กฤตภาค รายงาน และวัสดุตีพิมพต์ ่างๆ

ทรพั ยากรสารสนเทศ วสั ดุไม่ตพี ิมพ์ (Non-Printed Materials) หมายถงึ วัสดุใดๆก็ตามที่ตอ้ งใชอ้ ุปกรณ์พเิ ศษในการ อ่าน ฟงั หรือเพื่อใหม้ องเห็น แบ่งออกเป็นประเภทต่างๆไดด้ ังนี้ 1. โสตวสั ดุ (Audio Materials) เปน็ วสั ดสุ ารสนเทศทีใ่ ช้เสยี งเป็นสอ่ื ในการถ่ายทอดสารสนเทศ ได้แก่ แผน่ เสียง เทปบนั ทึกเสียง แผ่นซดี ี 2. ทัศนวัสดุ (Visual Materials) เป็นวัสดุสารสนเทศทีผ่ ใู้ ช้สามารถรบั รูต้ าเปลา่ ไดแ้ ก่ รปู ภาพ แผนท่ีและ ลูกโลก ภาพเลือ่ นและภาพนง่ิ ภาพแผน่ ใส หนุ่ จาลอง ของจรงิ (เช่น เหรยี ญ แสตมป์) ของตวั อยา่ ง (หนิ แมลง ท่ี นามาเปน็ บางส่วน) 3. โสตทัศนวัสดุ (Audio-Visual Materials ) เปน็ วัสดุสารสนเทศที่สามารถรับรู้ได้จากการดแู ละฟังไปพรอ้ ม กนั เชน่ ภาพยนตร์ วดิ ิทศั น์ 4. วสั ดุยอ่ ส่วน (Microforms) เป็นวสั ดสุ ารสนเทศทีไ่ ด้จากการถ่ายภาพสิง่ พมิ พต์ ้นฉบับ โดยยอ่ ส่วนใหเ้ ล็กลง จนไมส่ ามรถอ่านดว้ ยตาเปล่าได้ การอา่ นตอ้ งใช้เคร่ืองอา่ น 5. วัสดุอิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Materials ) เป็นวัสดทุ เ่ี ก็บสารสนเทศในรปู สัญญาณอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ตอ้ ง มีเครอื่ งแปลงสัญญาณอเิ ล็กทรอนกิ สเ์ ปน็ ภาพและเสยี ง ไดแ้ ก่ ซีดีรอม (CD-Rom) แผ่นวดี ที ัศน์ระบบดิจิตอล (DVD) หนงั สอื อิเลก็ ทรอนิกส์ (E-Book) วารสารอเิ ล็กทรอนิกส์ (E-Journal) หนังสือพิมพอ์ เิ ลก็ ทรอนิกส์ (E-Newspapers) ฐานขอ้ มูล(Database)

การจัดหมวดหมทู่ รพั ยากรสารสนเทศ ในหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอบึงสามพนั การจดั หมวดหม่ทู รพั ยากรสารสนเทศในห้องสมุดประชาชนอาเภอบึงสามพนั ใชก้ ารจัดหมู่ระบบทศนยิ มดิวดี้ (Dewey System) หรอื ระบบทศนิยมดวิ อ้ี (Dewey Decimal Classification) เรยี กยอ่ ๆ ว่า D.C. หรอื D.D.C เปน็ ระบบการจัดหมวดหมู่หนงั สือในห้องสมดุ ท่นี ิยมระบบหน่ึง คิดค้นขึน้ โดยชาวอเมริกนั เมลวิล ดิวอ้ี ในขณะที่ เขา กาลงั เปน็ ผู้ชว่ ยบรรณารกั ษ์อยูท่ ี่วทิ ยาลัยแอมเฮอรส์ (Amherst College)การจัดหมวดหมูห่ นังสือตาม ระบบทศนยิ มของดิวอ้ี แบง่ หนงั สอื ออกเปน็ หมวดหมู่ตา่ งๆ จากหมวดหมูใ่ หญ่ไปหาหมวดหมูย่ อ่ ยต่างๆ หมวดใหญ่

การจดั หมวดหมทู่ รพั ยากรสารสนเทศ ในหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอบงึ สามพัน การแบ่งหมวดหมูห่ นังสือระดบั ที่ 1 แบ่งตามประเภทของสรรพวชิ าใหญ่ๆ 10 หมวด โดยใช้ตวั เลขหลกั รอ้ ยเปน็ ตัวบ่งชี้ 000 เบต็ เตล็ดหรอื ความรทู้ ว่ั ไป (Generalities) 100 ปรัชญา (Philosophy) 200 ศาสนา (Religion) 300 สงั คมศาสตร์ (Social sciences) 400 ภาษาศาสตร์ (Language) 500 วทิ ยาศาสตร์ (Science) 600 วิทยาศาสตรป์ ระยกุ ต์ หรือเทคโนโลยี (Technology) 700 ศลิ ปกรรมและการบันเทงิ (Arts and recreation) 800 วรรณคดี (Literature) 900 ประวัติศาสตร์และภูมศิ าสตร์ (History and geography)

การจดั หมวดหมทู่ รพั ยากรสารสนเทศ ในหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอบงึ สามพัน และแยกสัญลักษณ์พิเศษ น หมายถึง นวนิยาย อ หมายถึง หนังสอื อ้างองิ ส หมายถงึ เร่ืองส้นั ด หมายถึง หนงั สือเด็กและเยาวชน

ตวั อยา่ งทรัพยากรสารสนเทศใน หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอบึงสามพนั หมวดหมหู่ นังสือ อักษรตัวแรกช่ือผูแ้ ตง่ เลขผูแ้ ตง่ อักษรตวั แรกช่อื หนงั สอื เลม่ ท่ี (หากมหี ลายเล่ม) ฉบับท่ี (หากมีหลายฉบับ)

การสบื คน้ สารสนเทศ หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอบงึ สามพนั ค้นใน Google ตาม URL ด้านลา่ ง http://lrls.nfe.go.th/LRLS/frontend/theme/index.php?Submit=Init&ID_Lib=488 จะปรากฏหน้าเว็บ หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอบงึ สามพนั

การสืบคน้ สารสนเทศ ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอบงึ สามพนั มุมซ้ายมือจะขน้ึ แถบเคร่อื งมอื ดงั ภาพ เลอื ก เคร่ืองมอื สบื ค้น หนังสอื /ส่ือ

การสืบคน้ สารสนเทศ ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอบงึ สามพัน เลือกทเ่ี ครื่องมือ สืบคน้ หนังสอื /ส่อื แลว้ จะปรากฎหน้าจอภาพด้านล่าง ใส่ชอื่ หนังสอื /คาคน้

การสบื คน้ สารสนเทศ ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอบงึ สามพัน ค้นหาชื่อหนังสือแล้ว หากมหี นงั สือเล่มนน้ั จะจะปรากฎรายละเอียดตามภาพหนา้ จอดา้ นลา่ ง หมายถงึ มหี นังสือเล่มนี้ ทหี่ อ้ งสมุดประชาชนอาเภอบงึ สามพนั

การสบื คน้ สารสนเทศ หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอบึงสามพนั คล๊ิกทชี่ อ่ื หนังสือ จะปรากฎรายละเอยี ดตามภาพหนา้ จอดา้ นล่าง ลายละเอยี ดหนังสอื ทบ่ี รรณารักษ์ ลงทะเบยี นในระบบเช่อื มโยงแหล่งเรียนรู้

การใชบ้ รกิ ารหอ้ งสุมดประชาชนอาเภอบึงสามพัน 1. สมัครสมาชิกหอ้ งสมุดผา่ นบรรณารักษ์/เจ้าหนา้ ที่ หรือ สมคั รออนไลน์ แสกนQR-Code 1. สามารถยมื หนังสอื ทีท่ ่านตอ้ งการได้ทันทีหลังจากสมคั รสมาชิกแล้วเพยี งทา่ นบอก เลขประจาตวั ประชาชน 13 หลัก ทใี่ ชใ้ นการสมัครสมาชกิ ณ หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอบงึ สามพัน * ข้อมูลสมาชิกหอ้ งสมุดถือเปน็ ความลบั ของผู้ใชบ้ ริการ

อ้างองิ นำ้ ทพิ ย์ วิภำวนิ . (2562). กำรรูเ้ รอ่ื งกำรอำ่ น กำรรูส้ ำรสนเทศ และกำรรูเ้ ท่ำทนั เทคโนโลยีสำรสนเทศ Reading Literacy, Information Literacy, and ICT Literacy. สืบคน้ 14 กนั ยำยน 2564, จำก http://ejournals.swu.ac.th/index.php/jlis/article/view/3009/3029 พรทิพำ ดำเนนิ . (2556). กำรวิเครำะหแ์ ละทำรำยกำรสำรสนเทศ 1 .บรุ รี มั ย์ : คณะมนุ ษยศำสตรแ์ ละ สงั คมศำสตรม์ หำวิทยำลยั รำชภฏั บรุ รี มั ย.์