PLAN I PROGRAM - Hemijski tehničar - Nutricionist (Hemijska škola Tuzla)

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ FIZIKALNE HEMIJE Razred: III (treći) Godišnje časova: 70 Laboratorijske vježbe: BROJ ČASOVA R. br. NAZIV LABORATORIJSKIH VJEŽBI 1. Određivanje gustoće tečnosti piknometrom, areometrom i Mor 4 Vostfalovom vagom. 4 2. Određivanje gustoće čvrstih tvari piknometrom. 2 3. Rastvorljivost čvrstih soli. 4 4. Viskozitet tečnosti – Ostvaldov viskozimetar 4 5. Površinski napon tečnosti – stalagmometar. 4 6. Koeficijent razdjeljenja amonijaka između vode i hloroforma. 4 7. Molekulska masa – odreživanje metodom sniženja tačke ledišta. 4 8. Adsorpcija acetatne kiseline na aktivnom ugljenu. 4 9. Toplota sagorijevanja čvrstih goriva – kalorimetar. 4 10. Toplota rastvaranja kiseline, baza ili soli određivanje u kalorimetru 4 za reakcijsku toplinu. 11. Kolorimetrijsko određivanje koncentracije Diboksovim 4 kalorimetrom. 4 12. Kalorimetrijsko određivanje koncentracije rastvora fotoelektričnim 4 kolorimetrom. 13. Refraktometrijsko određivanje koncentracije rastvora – Abeov 4 4 refraktometar. 4 14. Refraktometrijsko određivanje koncentracije rastvora – Ručni 4 refraktrometar. 15. Polarimetrijsko određivanje koncentracije rastvora – Polarimetar. 16. Brzina raspadanja H2O2. 17. Brzina inverzije saharoze – polarimetar. 18. Koloidni sistemi – pripremanje koloidnih rastvora i osobenosti, koagulacija i elektrofreza. UKUPNO: 70 Sadržaj laboratorijskih vježbi: Vježba broj 1. Određivanje gustoće tečnosti piknometrom, areometrom i Mor Vostfalovom vagom • Upoznati i osposobiti učenike za određivanje gustoće tečnosti različitim metodama kako bih isto mogli primjeniti u praksi. Vježba broj 2. Određivanje gustoće čvrstih tvari piknometrom • Upoznati učenike sa metodom za određivanja gustoće čvrstih tvari. 51 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE Vježba broj 3. Rastvorljivost čvrstih soli • Upoznati učenike sa pojmom rastvorljivost te uticajem temperature na rastvorljivost. Vježba broj 4. Viskozitet tečnosti – Ostvaldov viskozimetar • Upoznati učenike sa pojmom viskozitet tečnosti i osposobiti za eksperimentalno određivanje viskoziteta tečnosti. Vježba broj 5. Površinski napon tečnosti – stalagmometar • Upoznati učenike sa pojmom napon tečnosti tečnosti i osposobiti za eksperimentalno određivanje površinskog napona tečnosti. Vježba broj 6. Koeficijent razdjeljenja amonijaka između vode i hloroforma • Upoznati učenike sa pojmom koeficijent razdjeljenja i osposobiti za eksperimentalno određivanje istog. Vježbabroj 7. Molekulska masa – odreživanje metodom sniženja tačke ledišta • Ponoviti sa učenicima šta je molekulska masa i upoznati ih sa eksperimentalnom metodom za određivanje iste. Vježba broj 8. Adsorpcija acetatne kiseline na aktivnom ugljenu • Upoznati učenike sa pojmovima adsorpcija i aktivni ugalj, te eksperimentalno povezati navedena dva pojma kroz vježbu. Vježba broj 9. Toplota sagorijevanja čvrstih goriva – kalorimetar • Upoznati učenike sa kalorimetrom i osposobiti za određivanje toplote sagorijevanja čvrstih goriva kalorimetrom. Vježbabroj 10. Toplota rastvaranja kiseline, baza ili soli određivanje u kalorimetru za reakcijsku toplinu • Osposobiti učenike za određivanje toplote rastvaranja. Vježbabroj 11. Kolorimetrijsko određivanje koncentracije Diboksovim kalorimetrom • Upoznati učenike sa Diboksovim kalorimetrom i metodom za određivanje koncentracije koristeći navedeni kalorimetar. Vježbabroj 12. Kalorimetrijsko određivanje koncentracije rastvora fotoelektričnim kolorimetrom • Upoznati učenike sa fotoelektričnim kalorimetrom i metodom za određivanje koncentracije koristeći navedeni kalorimetar. Vježba broj 13. Refraktometrijsko određivanje koncentracije rastvora – Abeov refraktometar. 52 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Upoznati učenike sa pojmom refraktometar i metodom za određivanje koncentracije rastvora koristeći Abeov refraktometar. Vježbabroj 14. Refraktometrijsko određivanje koncentracije rastvora – Ručni refraktrometar • Upoznati učenike sa pojmom refraktometar i metodom za određivanje koncentracije rastvora koristeći ručni refraktometar. Vježba broj 15. Polarimetrijsko određivanje koncentracije rastvora – Polarimetar • Upoznati učenike sa pojmom polarimetar i osposobiti za eksperimentalno određivanje koncentracije rastvora koristeći polarimetar. Vježba broj 16. Brzina raspadanja H2O2 • Ponoviti sa učenicima o brzini hemijskih reakcija,te odraditi eksperimentalnu vježbu vezano za brzinu raspadanja vodonikovog peroksida. Vježba broj 17. Brzina inverzije saharoze – polarimetar. • Upoznati učenike sa metodom za određivanje brzine inverzije saharoze pomoću polarimetra. Vježba broj 18. Koloidni sistemi – pripremanje koloidnih rastvora i osobenosti, koagulacija i elektroforeza • Upoznati učenike sa pojmovima vezano za koloidne rastvore i metodom za pripremu koloidnih rastvora. 53 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE STRUKA: HEMIJSKA ZVANJE: HEMIJSKI TEHNIČAR - NUTRICIONIST PREDMET: TEHNOLOGIJA KONZERVIRANJA RAZRED: TREĆI - III Zadaci nastave predmeta tehnologija konzerviranja su: • Da upozna učenika sa najvažnijim tekovinama savremene tehnologije konzerviranja životnih namirnica. • Da učeniku pruži znanje o raznim vidovima i principima prerade i konzerviranja životnih namirnica. • Da se kod učenika formira stvaralačka sposobnost. • Da se kod učenika razvije osjećanje kako ljudi koriste tekovine nauke i tehnike za svoje potrebe. NAZIV TEMATSKE CJELINE Fond časova po nastavnom planu i programu 1. Uvod 1 2. Konzerviranje viskokom temperaturom 14 3. Konzerviranje niskom temperaturom 11 4. Konzerviranje sušenjem 13 5. Koncentriranje 12 6. Konzerviranje hemijskim sredstvima 5 7. Biološko konzerviranje 7 8. Konzerviranje zračenjem 3 9. Konzerviranje primjenom pritiska 2 10. Konzerviranje ek. filtracijom, baktofugacija 2 UKUPNO: 70 SADRŽAJ NASTAVNIH JEDINICA 1. Uvodni dio • Uvod u tehnologiju konzerviranja i značaj konzerviranja životnih namirnica. 2. Konzervisanje visokom temperaturom • Konzervisanje visokim temperaturama • Visina temperature i vrijeme zagrijavanja • Kinetika dejstva toplote na mikroorganizme • Izračunavanje sterilizujuće vrijednosti • Faktori koji utiču na efekat dejstva toplote • Aparati za pasterizaciju i sterilizaciju 11. Konzerviranje niskom temperaturom • Konzervisanje niskim temperaturama • Dejstvo niskih temperatura na ćelije i tkiva • Smrzavanje vode i obrazovanje leda 54 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Termičke osobine prehrambenih proizvoda • Rashladni uređaji • Rashladni fluidi • Izolacija • Režimi u rashladnim komorama (temperatura, relativna vlažnost) 4. Konzerviranje sušenjem • Konzervisanje sušenjem • Osnovni elementi vazduha • Načini sušenja • Sušnice za sušenje 5. Koncentriranje • Koncentriranje • Jednostepeno i višestepeno isparavanje • Uređaji za koncentrisanje • Hemizam reakcija potamnjivanja pri zagrijavanju • Razviće mikroorganizama i sadržaj vode u konzervisanim proizvodima 6. Konzerviranje hemijskim sredstvima • Konzervisanje hemijskim sredstvima • Principi djelovanja hemijskih sredstava • Faktori bitni za efikasnost konzervansa • Neorganski i organski konzervansi 7. Biološko konzerviranje • Biološko konzervisanje • Faze biološkog konzervisanja • Faktori od kojih zavisi fermentacija • Promjene u toku fermentacija • Promjene u toku čuvanja proizvoda • Konzervisanje alkoholnom fermentacijom 8. Konzerviranje zračenjem • Konzervisanje zračenjem • Infracrveno zračenje • Ultraljubičasto zračenje • Jonizujuće zračenje • Uticaj zračenja na sastav hrane 9. Konzerviranje primjenom pritiska 10. Konzerviranje filtracijom, baktofugacija UPUSTVO ZA REALIZIRANJE PROGRAMA 55 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE Sadržaj ovog predmeta treba obraditi tako da se učenici upoznaju sa osnovnim principima konzerviranja namirnica. Istaći ulogu i značaj principa konzerviranja u sveukupnom ljudskom razvoju i napretku. Prilikom obrade sadržaja ovog predmeta potrebno je ostvariti korelaciju sa predmetima: mikrobiologijom, biohemijom, termodinamikom. Prilikom izlaganja novih sadržaja koristiti šeme, crteže, filmove i organizovati posjete odgovarajućim tvornicama radi boljeg razumjevanja i ekonomisanja sa vremenom. Podsticati učenika na logičko rasuđivanje, donošenje zaključaka. Tematske cjeline predstavljaju jednim dijelom stručno-teorijsku osnovu za realizaciju sadržaja nastave iz tehnologije voća i povrća, tehnologije mesa, tehnologije mlijeka, zato programi treba da budu u korelaciji. 56 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE STRUKA: HEMIJSKA ZVANJE: HEMIJSKI TEHNIČAR - NUTRICIONIST PREDMET: GASTRONOMIJA RAZRED: TREĆI - III Zadaci nastave predmeta mikrobiologija su: • Da se učenici upoznaju sa opremom, priborom i uređajima u kuhinjama i mjerama zaštite na radu. • Da steknu odgovornost u rukovanju sredstvima i predmetima rada, kao i odgovornosti za vlastiti rad i rezultate tog rada. • Da učenici steknu znanja i navike iz lične, radne i kolektivne higijene, kao i higijene životnih namirnica. • Da se racionalno i pravilno odnose prema životnim namirnicama, radnim vremenom i sredstvima za rad. • Da učenici shvate važnost i ulogu normativa u kulinarstvu. • Da steknu potrebna znanja i vještine u tehnološkim postupcima pripreme životnih namirnica i da se osposobe za proizvodnju zdrave hrane i načinima njenog čuvanja. NAZIV TEMATSKE CJELINE Fond časova po nastavnom planu i programu 1. Uvodni dio 1 2. Osnovi gastronomije 12 3. Namirnice u prehrani i njihova nutritivna vrijednost 4 4. Termičke operacije 8 5. Temeljci, umaci, sosovi 4 6. Salate i hladna predjela 7 7. Supe i čorbe 4 8. Topla predjela 5 9. Jela od riba, rakova, školjki, mekušaci 3 10. Pečenja i jela od iznutrica 3 11. Hladna predjela i hladna jela 3 12. Gotova jela 8 13. Slatka jela 6 14. Dijetalna prehrana 2 UKUPNO: 70 SADRŽAJ NASTAVNIH JEDINICA 1. Uvodni dio • Uvod u predmet 2. Osnovi gastronomije • Pojam i značaj gastronomije u nauci i praksi (povijesni razvoj kuharstva) • Specifičnosti rada u kuhinji • Kalorična vrijednost životnih namirnica i dnevni obrok • Kuhinjske prostorije i organizacija rada • Značaj higijene u pripremi hrane (propisi o hrani i bezbjednost hrane) 57 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Stručna kuhinjska terminologija • Planiranje i sastavljanje jelovnika i menija 3. Namirnice u prehrani i njihova nutritivna vrijednost • Namirnice animalnog porijekla • Namirnice biljnog porijekla • Začini i aditivi 4. Termičke operacije • Osnovne termičke karakteristike i njihovo određivanje • Fenomeni prijenosa topline pri procesima termičke obrade • Termička obrada u suhoj sredini • Termička obrada u vlažnoj sredini • Termička obrada pomoću mikrotalasa 5. Temeljci, umaci, sosovi • Tamni, svijetli, hladni i slatki temeljci • Tamni, svijetli topli sosovi • Hladni umaci i šofroa umaci 6. Salate i hladna predjela • Salate koje se konzumiraju uz glavna jela • Salate sa majonezom • Značaj i uloga hladnih predjela • Zakuske i naresci 7. Supe i čorbe • Bistre i sluzave supe • Pire- čorbe i čorbe potaži • Nacionalne čorbe 8. Topla predjela • Topla predjela od jaja • Topla predjela od povrća • Topla predjela od tijesta i tjestenina 9. Jela od riba, rakova, školjki, mekušaci • Ribe • Pripremanje rakova, školjki i mekušaca 10. Pečenja i jela od iznutrica • Pečenja • Pripremanje iznutrica 11. Hladna predjela i hladna jela • Hladna predjela od povrća i jaja • Mesne salate 12. Gotova jela • Gotova jela od telećeg, junećeg i goveđeg mesa • Gotova jela od svinjskog mesa • Gotova jela od jagnjetine i ovčetine 58 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Gotova jela od pilećeg i ćurećeg mesa • Gotova jela od divljači 13. Slatka jela • Osnovne mase u konditorskoj industriji • Sredstva za filovanje i glaziranje kolača • Osnovna tijesta • Razne poslastice 14. Dijetalna prehrana • Dijetalna prehrana UPUSTVO ZA REALIZIRANJE PROGRAMA Nastava iz ovog predmet treba da se izvodi u dobro opremljenom kabinetu za teorijsku nastavu koji je opremljen sa video uređajima za vizuelno izvođenje nastavnih sadržaja. Poželjno je da postoji i proizvodni dio prostorije- laboratorija, za izvođenje praktičnog dijela nastave. Nastavno gradivo je potrebno grupisati u veće cjeline i u isto vrijeme zbog racionalizacije nastavnog procesa, obrađivati više istohodnih jela. Nastavnik može da određeni broj časova demonstratira učenicima u kabinetu i laboratoriji pripremanjem određenih grupa jela gdje su srodne radne operacije i tehnološki postupci. Uz malu izmjenu u dodavanju raznih namirnica možemo od jedne proizvodne jedinice jela dobiti više recepata. Ovakvom metodom rada prevazilaze se izolovanost i rascjepkanost, a postiže se sveobuhvatnost nastavnih sadržaja. Nastavni sadržaja pripremanja jela predstavlja direktnu stručnu- teorijsku pripremu učenika za uspješno ostvarivanje zadataka na laboratorijskim vježbama. Neophodno je nastavne sadržaje ovog predmeta obavezno povezati sa predmetom rada upraksi, sa proizvodnim radom iako se ovdje mogu davati teorijski zasnovane informacije iz oblasti kuharstva. Prilikom realizacije predmeta treba primjenjivati frontalni i grupni oblik rada. Ukoliko nastavnik daje opću teorijsku podlogu za uspješno savladavanje određenih radnih operacija efikasniji je grupni oblik rada. Najcjelishodnije su metode demonstracije i pokazivanja. 59 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ GASTRONOMIJE BROJ ČASOVA Razred: III (treći) Godišnje časova: 70 Laboratorijske vježbe: R. br. NAZIV LABORATORIJSKIH VJEŽBI 1. Nutritivna analiza jela 4 2. Jelovnici i meniji 8 3. Normativne i standardizovane recepture 6 4. Mjere bezbjednosti na radu 4 5. Prostorno-funkcionalna opremljenost kuhinjskih blokova 2 6. Uređaji i sredstva za rad 2 7. Nabavka i skladištenje 4 8. Toplotna obrada namirnica 4 9. Obrada povrća i mesa 10 10. Marinade, zaprške, buteri, fondovi i sosovi 4 11. Hladna, topla predjela i salate 4 12. Supe i čorbe 2 13. Gotova jela 6 14. Jela od žitarica 4 15. Deserti 6 UKUPNO: 70 Razrada laboratorijskih vježbi: Vježba 1. Nutritivna analiza jela 4 časa • Upoznati učenike sa nutrijentima i osnovnim načelima nutritivne analize menija u ugostiteljstvu. Vježba 2. Jelovnici i meniji 8 časova • Savladati osnovne karakteristike jelovnika i menija i načina njihovog sastavljanja. Vježba 3. Normativni i standardizovane recepture 6 časova • Upoznavanje učenika sa normativima jela i standardizovanim receptima. • Upoznavanje učenika sa kalkulacijom cijena jela. Vježba 4. Mjere bezbjednosti na radu 4 časa • Upoznavanje učenika sa mjerama bezbjednosti na radu. • Radna odjeća zaposlenih u kuhinji. Vježba 5. Prostorno- funkcionalna opremljenost kuhinjskih blokova 2 časa • Upoznavanje učenika sa prostorno-funkcionalnom opremljenošću kuhinjskih blokova. 60 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE Vježba 6. Uređaji i sredstva za rad 2 časa • Upoznati se sa uređajima i sredstvima za rad u ugostiteljskoj kuhinji. Vježba 7. Nabavka i skladištenje 4 časa • Upoznati se nabavkom i skladištenjem životnih namirnica. • Izrada plana nabavke životnih namirnica. • Skladištenje, vrste i osnovne karakteristike skladišta za životne namirnice. Vježba 8. Toplotna obrada namirnica 4 časa • Upoznati se sa različitim metodama toplotne obrade namirnica: kondukcija, konvekcija, radijacija. Vježba 9. Obrada povrća i mesa 10 časova • Upoznati se sa metodam obrade različitih vrsta povrća. • Upoznati se sa metodama obrade mesa stoke za klanje. • Upoznati se sa metodama obrade mesa peradi. • Upoznati se sa metodom obrade mesa divljači. • Upoznati se sa metodama obraderiba, rakova i školjki. Vježba 10. Marinade, zaprške, buteri, fondovi, sosovi 4 časa • Upoznavanje sa vrstama i pripremom marinada, zaprški, butera i fondova. • Upoznavanje sa osnovnim vrstama i pripremom sosova. Vježba 11. Hladna, topla predjela i salate 4 časa • Upoznavanje sa pripremom hladnih i toplih predjela. • Upoznavanje sa vrstama i pripremomraznih salata. Vježba 12. Supe i čorbe 2 časa • Upoznavanje sa vrstama i pripremom supa i čorbi. Vježba 13. Gotova jela 6 časova • Upoznavanje sa vrstama i pripremom gotovih jela. • Upoznavanje sa pripremom jela po narudžbi. • Upoznavanje sa pripremom jela pred gostima. Vježba 14. Jela od žitarica 4 časa • Upoznavanje sa vrstama i pripremom pekarskih proizvoda. Vježba 15. Deserti 6 časova • Upoznavanje sa vrstama i pripremom poslastičarskih proizvoda. 61 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE STRUKA: HEMIJSKA ZVANJE: HEMIJSKI TEHNIČAR - NUTRICIONIST PREDMET: RAZRED: PREHRAMBENA TEHNOLOGIJA I TREĆI - III • Zadaci nastave predmeta prehrambena tehnologija I su: Upoznavanje sa namirnicama animalnog porijekla, preradom mlijeka i mesa, • njihovim konzervisanjem, te proizvodima od mlijeka i mesa, sanitacijom i kontrolom u proizvodnji, Da učenici dobiju predstavu o značaju industrijske proizvodnje hrane. NAZIV TEMATSKE CJELINE Fond časova po nastavnom planu i programu 1. Općenito o mlijeku 8 2. Konzumna i fermentirana mlijeka 12 3. Sirarstvo 9 4. Maslarstvo 6 5. Dehidrirani mliječni proizvodi 6 6. Proizvodnja sladoleda 6 7. Sanitacija u mljekarstvu 4 8. Općenito o mesu 4 9. Životinjska tkiva i organi 8 10. Klanje i osobine mesa 6 11. Konzerviranje mesa 10 12. Proizvodi od mesa 10 13. Perad 8 14. Ribe 8 105 UKUPNO: SADRŽAJ NASTAVNIH JEDINICA 1. Općenito o mlijeku • Mlijeko kao prva hrana • Tretman mlijeka do prerade • Hemijski sastav mlijeka • Promjene sastojaka mlijeka • Fizikalne osobine mlijeka • Mikroorganizmi u mlijeku • Metode očuvanja mlijeka 2. Konzumna I fermentirana mlijeka • Pasterizovano mlijeko • Sterilizovano mlijeko • Modificirano i aromatizirano mlijeko • Osnovi tehnologije fermentacije 62 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Fermentirana mlijeka • Proizvodnja trajnih fermentiranih mlijeka • Organoleptička ocjena fermentiranih proizvoda 3. Sirarstvo • Osnovi sirarstva i podjela sireva • Tehnološki proces proizvodnje sira • Proizvodnja nekih tipova sira • Iskorištavanje sirutke 4. Maslarstvo • Osnovi proizvodnje maslaca • Kontrola kvaliteta i mane maslaca 5. Dehidrirani mliječni proizvodi • Osnovi proizvodnje, operacije, oprema • Proizvodnja kondenzovanog mlijeka • Proizvodnja mlijeka u prahu • Kontrola kvaliteta i mane dehidriranih proizvoda 6. Proizvodnja sladoleda • Osnovi proizvodnje sladoleda • Higijena proizvodnje, mikroflora i mane sladoleda 7. Sanitacija u mljekarstvu • Čišćenje u mljekarstvu • Dezinfekcija i sterilizacija u mljekarstvu 8. Općenito o mesu • Meso, jestivi dijelovi • Klanična težina, randman • Hemijski sastav mesa • Komercijalno – tehnološka i biološka svojstva mesa 9. Životinjska tkiva I organi • Mišično tkivo • Vezivno tkivo • Kosti, hrskavice, unutrašnji organi • Ostala tkiva koja čine meso 10. Klanje I osobine mesa • Operacije klanja i obrada trupa • Pregled i kontrola zaklanih životinja • Osobine mesa • Metode ocjene kvaliteta mesa 11. Konzerviranje mesa • Hlađenje mesa i njegovo skladištenje • Promjene tokom hlađenja i skladištenja • Smrzavanje i procesi tokom smrzavanja • Odmrzavanje mesa 63 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Konzerviranje mesa sušenjem • Konzerviranje mesa toplinom • Konzerviranje mesa hemijskim sredstvima 12. Proizvodi od mesa • Podjela, proizvodne specifikacije i deklaracije • Sredstva za konzervisanje • Usitnjeno meso • Kobasice (svježe, polutrajne, trajne), proizvodnja • Konzerve i suhomesnati proizvodi 13. Perad • Osobine i sastav mesa peradi • Klanje i obrada • Konzervisanje mesa peradi • Jaja (građa, kvalitet, konzervisanje) 14. Ribe, školjke, glavonošci • Osobine i sastav ribljeg mesa • Tehnologija prerade • Metode konzervisanja • Školjke (osobine i sastav) • Glavonošci (osobine i sastav) UPUSTVO ZA REALIZIRANJE PROGRAMA Kako ovaj predmet obuhvata cijelokupan tehnološki proces obrade sirovina preko načina dobivanja određenih proizvoda, realizacija zahtijeva korištenje savremenih nastavnih pomagala u cilju što bolje realizacije tematskih cjelina a u sklopu časova pri realizaciji gradiva bi se planirala posjeta pogonima za preradu istih 64 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE B. STRUČNI PREDMETI IV RAZRED red. NAZIV PREDMETA Sedmični Godišnji broj fond fond Prehrambena tehnologija II 1. Humana fiziologija 3 90 2. Mikrobiologija hrane sa vježbama 2 60 3. Kontrola kvaliteta hrane sa vježbama 4 (2+2) 120 4. Nutricionizam 4 (2+2) 120 5. Dijetetika 3 90 6. 2 60 UKUPNO 18 540 65 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE STRUKA: HEMIJSKA ZVANJE: HEMIJSKI TEHNIČAR - NUTRICIONIST PREDMET: PREHRAMBENA TEHNOLOGIJA II RAZRED: ČETVRTI - IV Zadaci nastave predmeta prehrambena tehnologija II su: • Sticanje tehničko-tehnološkog znanja prilikom rješavanja problema: planiranja, modernizacije postojećih i uvođenje novih tehnoloških procesa i analiza u prehrambenoj industriji. • Ovladati standardima i ostalim tehničkim propisima u vezi kvaliteta proizvoda, zaštite na radu i zaštite životne sredine NAZIV TEMATSKE CJELINE Fond časova po nastavnom planu i programu 1. Tehnologija mlinarstva i pekarstva 12 2. Tehnologija konditorstva 8 3. Tehnologija šećera 10 4. Tehnologija ulja i masti 8 5. Tehnologija voća i povrća, začinskog i ljekovitog bilja 20 6. Tehnologija vina 10 7. Tehnologija jakih alkoholnih pića 10 8. Tehnologija piva 9 9. Ambalaža i pakovanje 3 90 UKUPNO: SADRŽAJ NASTAVNIH JEDINICA 1. Tehnologija mlinarstva i pekarstva • Skladištenje žitarica • Tehnologija proizvodnje brašna • Tehnološka svojstva brašna • Tehnologija proizvodnje hljeba i peciva • Hranjiva vrijednost hljeba i određivanje kvaliteta 2. Tehnologija konditorstva • Proizvodnja kakao proizvoda • Proizvodnja keksa i vafla • Proizvodnja bombonskih proizvoda • Kolači od fermentisanog, masnog i lisnatog tijesta • Snack proizvodi 3. Tehnologija šećera • Sirovine i njihova priprema • Tehnologija prerade repe • Sporedni proizvodi pri proizvodnji šećera • Vrste i kvalitet šećera 4. Tehnologija ulja i masti • Sirovine za dobivanje ulja i masti 66 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Postupci dobivanja sirovog ulja • Rafinacija sirovog ulja • Fizičko – hemijske osobine finalnog proizvoda 5. Tehnologija voća i povrća, začinskog i ljekovitog bilja • Tehnološka svojstva voća i povrća • Proizvodnja voćnih sokova • Poluproizvodi (pulpe, kaše) • Proizvodi na bazi pektinskog gela • Kompoti, kandirano voće • Pasterizirano i sterilizirano povrće • Biološki konzervirano povrće • Rashlađeno voće i povrće • Smrznuto voće i povrće • Sušeno voće i povrće • Začinsko i ljekovito bilje 6. Tehnologija vina • Sirovine, alkoholno vrenje • Proizvodnja vina (crno, bijelo, specijalna vina) • Sazrijevanje i starenje vina • Kvarenje i mane vina 7. Tehnologija jakih alkoholnih pića • Osnovni principi i cilj destilacije • Proizvodnja voćnih rakija • Proizvodnja vinjaka, komovice • Žitne rakije i druga alkoholna pića • Starenje jakih alkoholnih pića 8. Tehnologija piva • Sirovine za proizvodnju piva • Proizvodnja piva • Hemijske osobine, sastav i stabilnost piva 9.Ambalaža i pakovanje • Ambalažni materijali • Ambalaža za pojedine prehrambene proizvode UPUSTVO ZA REALIZIRANJE PROGRAMA Kako ovaj predmet obuhvata cijelokupan tehnološki proces pripreme sirovina preko načina dobivanja određenih proizvoda, realizacija zahtjeva korištenje stečenih znanja iz biohemije, mikrobiologije, prehrambene tehnologije. Kod obrade tematskih cjelina koristiti prigodne šeme procesa i crteža kako bi učenici brže i lakše usvojili tehnološke procese. Stečena teoretska znanja treba upotpuniti i obilaskom fabrika. 67 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE STRUKA: HEMIJSKA ZVANJE: HEMIJSKI TEHNIČAR - NUTRICIONIST PREDMET: HUMANA FIZIOLOGIJA RAZRED: ČETVRTI - IV Zadaci nastave predmeta mikrobiologija su: • Usvajanje znanja o smještaju, građi i funkciji sistama organa u tijelu čovjeka, • Usvajanje znanja o međusobnoj povezanosti organskih sistema, • Upoznavanje sa rizičnim faktorima za zdravlje čovjeka, • Shvatanje važnosti održavanja zdravog načina života. NAZIV TEMATSKE CJELINE Fond časova po nastavnom planu i programu 1. Uvod 1 2. Hemijski sastav tijela- tjelesne tekućine, ćelije i 5 izvanćelijska tekućina 3. Nervni i osjetilni sistem 8 4. Endokrilni sistem 5 5. Probavni sistem 8 6. Kardiovaskularni i respiratorni sistem 8 7. Imunološki sistem 4 8. Regulacija sastava tjelesnih tekućina 4 9. Reprodukcija (fiziologija trudnoće) 4 10. Sistem organa za kretanje 5 11. Fiziologija sporta 4 12. Psihoaktivne tvari i njihovo djelovanje na zdravlje 4 UKUPNO: 60 SADRŽAJ NASTAVNIH JEDINICA 1. Uvod • Uvod u fiziologiju 2. Hemijski sastav tijela- tjelesne tekućine, ćelije i izvanćelijska tekućina • Hemijski sastav organizma • Promet vode u tijelu • Krv i krvne ćelije • Krvne grupe – ABO sistem. Rh faktor 3. Nervni i osjetilni sistem • Građa i funkcija nervnog sistema • Središnji i periferni nervni sistem: primanje, provođenje, obrada informacija • Receptori • Pamćenje i govor, refleksne reakcije, osjetila • Bolesti nervnog sistema 4. Endokrilni sistem • Hormoni • Žlijezde s unutarnjim lučenjem 68 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Bolesti endokrinog sistema 5. Probavni sistem • Građa i funkcija probavnog sistema • Distribucija hrane u probavnom sistemu, probava hrane i tekućine • Bolesti probavnog sistema • Hrana kao izvor energije 6. Kardiovaskularni i respiratorni sistem • Građa srca i krvnih sudova. • Rad srca i cirkulacija krvi, krvni pritisak. • Poremećaji rada srca. • Građa dišnih organa, mehanika i regulacija disanja. • Bolesti dišnih organa. 7. Imunološki sistem • Imunost i imunitet • Imunološka reaktivnost prema stranim transplantatima • Alergijske reakcije 8. Regulacija sastava tjelesnih tekućina • Građa i funkcija kože • Građa mokraćnog sistema • Građa i funkcija bubrega 9. Reprodukcija (fiziologija trudnoće) • Oplodnja • Trudnoća • Porođaj • Laktacija 10. Sistem organa za kretanje • Kostur čovjeka • Mišići • Bolesti kostiju i mišića 11. Fiziologija sporta • Metabolički sistemi u mišićima tokom rada • Vrste sportova i korištenje hranjivih tvari tijekom mišićnog rada • Tjelesne tekućine i soli tokom mišićnog rada • Sportaši i stimulacijska sredstva 12. Psihoaktivne tvari i njihovo djelovanje na zdravlje • Alkohol • Droge • Pušenje • Tabletomanija • Doping UPUSTVO ZA REALIZIRANJE PROGRAMA Koncepcija programa ovog nastavnog predmeta omogućava učenicima da steknu znanja iz područja 69 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE fiziologije i fizioloških procesa u organizmu čovjeka te da ih primjene u prehrambenoj struci. Sadržaji su razvrstani u tematske cjeline po logičnom redoslijedu sticanja znanja o pojedinim organskim sistemima čovjeka. 70 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE STRUKA: HEMIJSKA ZVANJE: HEMIJSKI TEHNIČAR - NUTRICIONIST PREDMET: MIKROBIOLOGIJA HRANE SA VJEŽBAMA RAZRED: ČETVRTI - IV Zadaci nastave predmeta mikrobiologija su: • Savladavanje savremenih metoda mikrobiološkog ispitivanja sirovina, poluproizvoda i gotovih proizvoda životinjskog i biljnog porijekla i vode za piće. • Da učenici shvate važnost i neophodnost higijene u procesu proizvodnje životnih namirnica i njihovu redovnu mikrobiološku kontrolu. • Razvijanje interesa, logičkog rasuđivanja i donošenja zaključka pri mikrobiološkoj kontroli životnih namirnica i vode zapiće. • Korištenjem nastavnih sredstava i saradnjom sa prehrambenom industrijom naglasiti i uvidjeti značaj mikrobiološke kontrole hrane i vode za piće. NAZIV TEMATSKE CJELINE Fond časova po nastavnom planu i programu 1. Uvod 1 2. Mikrobiološka laboratorija 3 3. Opće tehnike u mikrobiološkoj laboratoriji 5 4. Priprema, proba i bojenje mikroorganizma 3 5. Aerobni mezofilni mikroorganizmi 2 6. Kvasci i plijesni 4 7. Enterobakterije i ostale bakterije 18 8. Mikrobiološko ispitivanje vode 5 9. Mikrobiološko ispitivanje animalnih proizvoda 6 10. Mikrobiološko ispitivanje biljnih proizvoda 6 11. Mikrobiološko ispitivanje alkoholnih pića 4 12. Pravilnici i standardi u pogledu mikrobiološke 3 ispravnosti hrane 60 UKUPNO: SADRŽAJ NASTAVNIH JEDINICA 1. Uvodni dio • Značaj mikrobiologije hrane 2. Mikrobiološka laboratorija • Raspored prostorija • Pravila rada u mikrobiološkoj laboratoriji 3. Opće tehnike u mikrobiološkoj laboratoriji • Mikroskop i funkcioniranje mikroskopa • Mikroskopski pribor • Sterilizacija 4. Priprema proba I bojenje mikroorganizama • Uopšteno o bojenju mikroorganizama • Vrste bojenja mikroorganizama 71 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE 5. Aerobni mezofilni mikroorganizmi 6. Kvasci I plijesni • Kvasci • Plijesni • Podloge za plijesni i kvasce 7. Enterobacteriaceae i ostale bakterije • Enterobakterije – crijevne bakterije • Identifiakcija Enterobacteriaceae • Escherichia coli • Salmonella • Listeria monocytogenes • Enterococcus • Staphylococcus aureus • Clostridium • Bacillus cereus 8. Mikrobiloško ispitivanje vode za piće • Standardi za vode • Uzimanje uzoraka vode za analizu • Određivanje mikroogranizma vode 9. Mikrobiloško ispitivanje animalnih proizvoda • Standardi za animalne proizvode • Mikroorganizmi animalnih proizvoda • Određivanje mikroorganizama animalnih proizvoda 10. Mikrobiološko ispitivanje biljnih proizvoda • Standardi za biljne proizvode • Mikroorganizmi biljnih proizvoda • Određivanje mikroorganizama biljnih proizvoda 11. Mikrobiološko ispitivanje alkoholnih pića • Mikroorganizmi alkoholnih pića • Određivanje mikrooorganizama alkoholnih pića 12. Pravilnici i standardi u pogledu mikrobiološke ispravnosti hrane UPUSTVO ZA REALIZIRANJE PROGRAMA Ishrana ljudi uvijek je bila vezana sa opasnošću od unošenja u organizam mikroorganizama i njihovih produkata, koji mogu dovesti do nastanka različitih bolesti. Da bi se spriječilo obolijevanje ljudi zbog konzumiranja kontaminiranih namirnica , kao i propadanje namirnica zbog kvarenja, važno je redovno vršiti bakteriološke preglede namirnica. Programski sadržaji ovog predmeta podijeljeni su u 12 tematskih cjelina. Plan je koncipiran tako da se učenici polako uvode u gradivo, kombinovanjem teorijske nastave i nastave na laboratorijskim vježbama, uz ponavljanje i povezivanje prethodno stečenih znanja iz predmeta: „Mikrobiologija“, Tehnološka mikrobiologija“ i dr. predmeta. 72 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE U uvodnom dijelu predmeta se naglašava važnost i značaj redovne mikrobiološke kontrole životnih namirnica. Druga, treća i četvrta tematska cjelina se zasnivaju na ponavljanju i proširenju znanja o mikrobiološkoj laboratoriji, tehnikama koje su važne u mikrobiološkoj laboratoriji, kao i pripremama proba za bojenje i dokazivanje mikroorganizama. Peta, šesta i sedma tematska cjelina obrađuju mikroorganizme koji se najčešće mogu razviti u životnim namirnicama i izazvati različite probleme u organizmu ljudi koji takve namirnice konzumiraju. Mikroorganizmi uneseni u organizam putem hrane mogu uzrokovati različite infekcije, ali i vrlo ozbiljna oboljenja. U osmoj oblasti se obrađuje mikrobiološka kontrola vode za piće. Voda dobrog kvaliteta je od presudne važnosti za zdravlje stanovništava. Upotrebom vode zagađene izmetom u organizam ljudi ulaze različiti mikroorganizmi uzročnici vrlo teških oboljenja. Deveta oblast obrađuje mikrobiološko ispitivanje animalnim proizvoda. Animalne namirnice (mlijeko, meso, ribe, jaja) predstavljaju dobru hranjivu podlogu za različite mikroorganizme, te je jako važno vršiti njihovu redovnu kontrolu na eventualno prisustvo mikroorganizama. U desetoj oblasti se obrađuje mikrobiološko ispitivanje biljnih proizvoda (žitarice i njihovi proizvodi, voće, povrće, začini), a u jedanaestoj oblasti se govori o mikroorganizmima koji se mogu razviti u alkoholnim pićima. Posljednja dvanaesta oblast obrađuje pravilnike i standarde koji regulišu mikrobiološku kontrolu životnih namirnicama i vode za piće. 73 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ MIKROBIOLOGIJE HRANE SA VJEŽBAMA BROJ ČASOVA Razred: IV (četvrti) Godišnje časova: 60 Laboratorijske vježbe: R. br. NAZIV LABORATORIJSKIH VJEŽBI 1. Uvod 2 2. Mikroskop i mikroskopiranje 2 3. Bojenje mikroorganizama 6 4. Brojanje mikroorganizama 2 5. Priprema preparata i proba za mikrobiološku analizu 2 6. Prebrojavanje aerobnih mezifilnih mikroorganizama 2 7. Prebrojavanje gljivica 2 8. Prebrojavanje Enterobacteriaceae 4 9. Dokazivanje Escherichia coli u hrani 2 10. Dokazivanje Salmonella u hrani 2 11. Dokazivanje Listerie monocytogenes u hrani 2 12. Dokazivanje bakterija Enterococcus u hrani 4 13. Dokazivanje Staphylococcus aureus u hrani 2 14. Dokazivanje Clostridia u hrani 2 15. Dokazivanje Bacilus cereus u hrani 2 16. Mikrobiološko ispitivanje vode 6 17. Mikrobiološko ispitivanje animalnih proizvoda 4 18. Mikrobiološko ispitivanje biljnih proizvoda 4 19. Mikrobiološko ispitivanje alkoholnih pića 4 20. Ispitivanje zagađenosti atmosfere i radne površine 4 UKUPNO: 60 Razrada laboratorijskih vježbi: Vježba 1. Uvod 2 časa • Upoznati učenike sa mikrobiološkom laboratorijom kao i značajem mikrobiološke kontrole hrane Vježba 2. Mikroskop i mikroskopiranje 2 časa • Osposobiti učenike za mikroskopiranje i upoznati ih sa vrstama i dijelovima mikroskopa Vježba 3. Bojenje mikroorganizama 6 časova • Upoznati učenike sa vrstama bojenja mikroorganizama (negativno bojenje, jednostavno bojenje i diferencijalna bojenja) 74 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE Vježba 4. Brojanje mikroorganizama 2 časa • Osposobiti učenike za određivanje ukupnog broja mikroorganizama i broja živih mikroorganizama Vježba 5. Priprema preparata i proba za mikrobiološku analizu 2 časa • Osposobiti učenike za pripremu preparata za mikrobiološku analizu Vježba 6. Prebrojavanje aerobnih mezofinih mikroorganizama 2 časa Vježba 7. Prebrojavanje gljivica 2 časa Vježba 8. Prebrojavanje Enterobacteriaceae 4 časa Vježba 9. Dokazivanje Escherichia coli u hrani 2 časa Vježba 10. Dokazivanje Salmonella u hrani 2 časa Vježba 11. DokazivanjeListerie monocytogenes u hrani 2 časa Vježba 12. Dokazivanje bakterija Enterococcus u hrani 4 časa Vježba 13.DokazivanjeStaphylococus aureus u hrani 2 časa Vježba 14. DokazivanjeClostridia u hrani 2 časa Vježba 15. DokazivanjeBacilus cereus u hrani 2 časa Vježba 16. Mikrobiološko ispitivanje vode 6 časova • Osposobiti učenike za samostano izvođenje mikrobiološkog ispitivanja vode • Uzimanje uzoraka vode za analizu, priprema hranjivih podloga, očitavanje rezultata Vježba 17. Mikrobiološko ispitivanje animalnih proizvoda 4 časa • Osposobiti učenike za samostalno mikrobiološko ispitivanje mlijeka, mesa. Vježba 18. Mikrobiološko ispitivanje biljnih proizvoda 4 časa • Osposobiti učenike za samostalno mikrobiološko ispitivanje voća, povrća, žitarica i proizvoda od žitarica. Vježba 19. Mikrobiološko ispitivanje alkoholnih pića 4 časa • Osposobiti učenike za samostalno mikrobiološko ispitivanje piva, vina. Vježba 20. Ispitivanje zagađenosti atmosfere i radne površine 4 časa • Osposobiti učenike za utvrđivanje zagađenosti atmosfere i radnih površina. 75 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE STRUKA: HEMIJSKA ZVANJE: HEMIJSKI TEHNIČAR - NUTRICIONIST PREDMET: KONTROLA KVALITETA HRANE SA VJEŽBAMA RAZRED: ČETVRTI - IV Zadaci nastave predmeta kontrole kvaliteta hrane sa vježbama su: • Da se učenici upoznaju sa pojmom kvalitete koji je u skladu sa istraživanjem zahtjeva tržišta, razvojem proizvoda i usluga, a time i proizvodnje. • Da se učenici upoznaju sa propisima kontrole kvalitete, osiguranje kvalitete i potpuno upravljanje kvalitetom u proizvodnji hrane. • Upoznati učenike o važnosti zdravstveno- higijenske ispravnosti hrane sa propisima o kvalitetu i ispitivanjima proizvoda u cilju kontrole. • Upoznati učenike sa organizacijom laboratorije za analizu, kao i metodama kontrole kvaliteta životnih namirnica. • Osposobljavanje učenika za obavljanje zakonom propisane kontrole životnih namirnica. NAZIV TEMATSKE CJELINE Fond časova po nastavnom planu i programu 1. Uvod 1 2. Upravljanje kvalitetom u proizvodnji prehrambenih 7 proizvoda 3. Organizacija laboratorije za analizu namirnica 7 4. Uzimanje uzoraka namirnica za analizu 9 5. Hemijske metode analize namirnica 5 6. Instrumentalne metode analiza namirnica 5 7. Senzorske metode analize namirnica 11 8. Specifične metode analize pojedinih sastojaka 15 namirnica UKUPNO: 60 SADRŽAJ NASTAVNIH JEDINICA 1. Uvodni dio • Uvod u predmet 2. Upravljanje kvalitetom u proizvodnji prehrambenih proizvoda • Kvalitet - definicija termina „kvalitet“ • Standardi i standardizacija • Standardi serije ISO • Primjena HACCP u kontroli namirnica 3. Organizacija laboratorije za analizu namirnica • Laboratorija za analizu namirnica • Osoblje, smještaj, prostor laboratorije • Oprema u laboratoriji, tačnost mjerenja i baždarenja • Zapisnici i izvještaji laboratorije o analizama 4. Uzimanje uzoraka namirnica za analizu • Principi uzimanja uzoraka namirnica za analizu 76 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Uzimanje uzoraka čvrstog materijala • Uzimanje uzoraka tekućih materijala • Uzimanje uzoraka plinovitih materijala • Sprave za uzimanje uzoraka 5. Hemijske metode analize namirnica • Gravimetrijske metode analiza • Metode volumetrijske titracije • Metode ekstrakcije sa rastvaračima 6. Instrumentalne metode analiza namirnica • Hromatografske metode u analizi namirnica • Optičke metode analiza • Elektroanalitičke metode 7. Senzorske metode analize namirnica • Zapažanja pomoću čula • Kriteriji za ocjenjivanje • Ocjenjivači • Uvjeti za senzorsko ocjenjivanje • Uzimanje uzoraka za ocjenjivanje • Postupci ocjenjivanja i obrada rezultata 8. Specifične metode analize pojedinih sastojaka namirnica • Određivanje sadržaja vode i aktivnost vode • Određivanje sadržaja pepela i mineralnih materija • Određivanje sadržaja proteina • Određivanje sadržaja masti • Određivanje sadržaja ugljenih hidrata • Određivanje sadržaja vitamina • Određivanje sadržaja aditiva • Određivanje energetske vrijednosti namirnica UPUSTVO ZA REALIZIRANJE PROGRAMA Zadane tematske cjeline obraditi tako da se učenici upoznaju sa kontrolom kvaliteta hrane, propisima o kvalitetu i metodama kontrole. Na laboratorijskim vježbama u okviru predmeta izvoditi će se sve analize koje su obrađene na nastavnim satima teorije. U uvodnom dijelu predmeta učenici će se upoznati sa nastavnim predmetom i značajem koji on ima u životu čovjeka i održavanja njegova zdravlja. U drugoj tematskoj oblasti učenici će se upoznati sa pojmom kvalitete i kontrole kvaliteta hrane, kao i međunarodnim propisima i zakonima koji tu oblast reguliraju. Treća oblasti obrađuje način organizacije laboratorije za kontrolu kvaliteta hrane, opremu koja u njoj treba da bude, kao i osoblje koje može vršiti analize životnih namirnica. Četvrta oblast opisuje važnost pravilnog uzimanja uzoraka životnih namirnica za tačnost analiza, metode, načine uzimanja uzoraka, kao sprave kojima se uzorci mogu uzeti. Peta oblast obrađuje hemijske metode analize životnih namirnica (gravimetrijske metode analiza, metode volumetrijske titracije, metode ekstrakcije sa rastvaračima). 77 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE Šesta oblast obrađuje instrumentalne metode analiza hrane (hromatografske, optičke i elektroanalitičke metode analiza). U sedmoj oblasti se objašnjava značaj senzorskih metoda analiza hrane, načinima uzimanja uzoraka i kriterijima za senzorsko ocjenjivanje hrane. Posljednja osma oblast je posvećena specifičnim metodama analiza pojedinih sastojaka životnih namirnica: sadržaja vode i aktivnost vode, pepela i mineralnih materija, proteina, masti, ugljenih hidrata, vitamina, aditiva i određivanje energetske vrijednosti namirnica. 78 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ KONTROLE KVALITETA HRANE Razred: IV (četvrti) Godišnje časova: 60 Laboratorijske vježbe: BROJ ČASOVA R. br. NAZIV LABORATORIJSKIH VJEŽBI 1. Laboratorija za kontrolu kvaliteta hrane 2 2. Uzorkovanje životnih namirnica 4 3. Hemijske metode analize namirnica 10 4. Instrumentalne metode analize 12 5. Osnovne senzorske procjene hrane 2 6. Specifične metode analize pojedinih sastojaka namirnica 30 UKUPNO: 60 Razrada laboratorijskih vježbi: Vježba 1. Laboratorija za kontrolu kvaliteta hrane 2 časa • Upoznavanje učenika sa laboratorijom za kontrolu kvaliteta • laboratorijskim posuđem, priborom i aparaturom • SOP (standardni operativni postupci) u laboratoriji • Korištenje analitičkih metoda, izrada otopina različitih koncentracija u laboratoriji Vježba 2. Uzorkovanje životnih namirnica 4 časa • Pribor i sprave za uzimanje uzoraka • Princip uzimanja uzoraka za analizu • Priprema uzorka za analizu • postupak uzorkovanja • Izvori greške Vježba 3. Hemijske metode analize namirnica 10 časova • Gravimetrijske metode analize • Metode volumetrijske titracije (neutralizacija, kompleksometrijske titracije, • redoks titracije, volumetrijski taložne metode (precipitacija) • Metode ekstrakcije sa rastvaračima Vježba 4. Instrumentalne metode analize 12 časova • Hromatografske metode u analizi namirnica • Optičke meode analize • Elektroanalitičke metode (potencimetrija, amperometrija) 79 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE Vježba 5. Osnovne senzorske procjene hrane 2 časa • Senzorsko ocjenjivanje mirisa • Senzorsko ocjenjivanje okusa • Senzorsko ocjenjivanje boje Vježba 6. Specifične metode analize pojedinih sastojaka namirnica 30 časova • Određivanje sadržaja vode i aktivnosti vode (metode za određivanje sadržaja vode, fizičke metode za određivanje sadržaja vode) • Određivanje sadržaja pepela i mineralnih tvari • Određivanje sadržaja proteina (metoda po Kjeldahl-u, metoda direktne destilacije, metoda po Dumasu, metoda bojenja, formol titracija, spektrofotometrijske metode, određivanje čistih proteina) • Određivanje sadržaja masti (metoda ekstrakcije sa rastvaračima, volumetrijske metode, instrumentalne metode, određivanje vrste masti i ulja) • Određivanje sadržaja ugljenih hidrata (određivanje svarljivosti ugljenih hidrata, određivanje sadržaja skroba, određivanje sadržaja dijetetskih vlakana). • Određivanje sadržaja vitamina • Određivanje sadržaja aditiva • Određivanje sadržaja metala i pesticida • Određivanje odabranih alergena u hrani • Određivanje energetske vrijednosti namirnice 80 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE STRUKA: HEMIJSKA ZVANJE: HEMIJSKI TEHNIČAR - NUTRICIONIST PREDMET: NUTRICIONIZAM RAZRED: ČETVRTI - IV Zadaci nastave predmeta nutricionizam su: • Usvajanje znanja o smjernicama za pravilnu prehranu. • Usvajanje znanja o karakteristikama prehrane pojedinih kategorija stanovništva. • Upoznavanje sa alergijama na hranu, intolerancijama i poremećajima u prehrani. • Upoznavanje sa lijekovima sa kojima pojedine vrste hrane mogu interreagovati, • te aditivima. • Shvatanje važnosti održavanja zdravog načina života. NAZIV TEMATSKE CJELINE Fond časova po nastavnom planu i programu 1. Uvod 1 2. Procjena stanja uhranjenosti 6 3. Odabrani sastojci hrane 10 4. Planiranje prehrane, vodiči i standardi 6 5. Specifični načini prehrane 8 6. Prehrambene potrebe kod specifičnih 10 populacijskih grupa 7. Prehrana različitih etničkih i religijskih skupina 6 8. Funkcionalna hrana i dodaci prehrani 8 9. Hipersenzitivnost na hranu 6 10. Poremećaji u prehrani 6 11. Fizička aktivnost i zdravlje 5 12. Interferencije hrane i lijekova 6 13. Aditivi u hrani 6 14. Deklariranje i označavanje hrane 6 90 UKUPNO: SADRŽAJ NASTAVNIH JEDINICA 1. Uvodni dio • Uvod u nutricionizam • 2. Procjena stanja uhranjenosti • Indirektne metode ocjenjivanja stanja uhranjenosti • Direktne metode ocjenjivanja stanja uhranjenosti • Debljina i problemi debljine • Dijete i mršavljenje 3. Odabrani sastojci hrane • Prehrambene tablice • Voda • Prehrambena vlakna • Vitamini i minerali 81 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Kuhinjska so • Fitohemikalije i biljni pigmenti • Kofein, tein. • Masne kiseline 4. Planiranje prehrane, vodiči I standardi • Vodiči – piramide pravilne prehrane • Preporuke za unos nutrijenata – RDA i RDI • Principi pravilnog planiranja ishrane • Princip pravilnog kombinovanja hrane 5. Specifični načini prehrane • Alternativni načini prehrane • Makrobiotika • Vegetarijanstvo • Dijetalna prehrana • Industrijska prehrana • Prirodna (ekološki proizvedena hrana) • Prehrana bolesnika • Prehrana u različitim uvjetima okoliša (vrućina, hladnoća) 6. Prehrambene potrebe kod specifičnih populacijskih grupa • Ishrana u trudnoći i periodu laktacije • Ishrana dojenčeta • Ishrana malog i predškolskog djeteta • Prehrana djece i razvijanje pravilnih prehrambenih navika u predškolskoj dobi • Prehrana adolescenata • Prehrana odraslih osoba • Ishrana žena u klimakteriju • Ishrana starijih osoba • Nutritivne potrebe sportaša • Nutritivne potrebe ostalih grupa 7. Prehrana različitih etničkih i religijskih skupina • Mediteranska prehrana. • Tradicionalna prehrana Japanaca • Prehrana eskima i afričkih naroda • Prehrana različitih religijskih skupina • Halal i košer standardi 8. Funkcionalna hrana i dodaci prehrani • Biološki aktivni sastojci hrane • Dodaci prehrani • Biljke u prehrani i aromaterapiji • Probiotici i prebiotici 9. Hipersenzitivnost na hranu • Prehrana kod alergije na hranu • Prehrana kod netolerancije na pojedine sastojke hrane 82 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Netolerancija na laktozu • Glutenska enteropatija • Netolerancija na ostale sastojke hrane 10. Poremećaji u prehrani • Anoreksija i prehrana • Kaheksija i prehrana • Bulimija i prehrana 11. Fizička aktivnost I zdravlje • Značaj sporta i rekreacije u prevenciji bolesti • Prehrana i sport 12. Interferencija hrane I lijekova • Utjecaj hrane na lijek • Utjecaj lijeka na hranu. • Posebni problemi interferencija • Primjeri aditivnog, sinergističkog i antagonostičkog djelovanja • Mjere prevencije 13. Aditivi u hrani • Aditivi u hrani • Označavanje aditiva • Dnevni unos prehrambenih aditiva • Podjela i vrste aditiva • Konzervansi 14. Deklariranje I označavanje hrane • Deklariranje namirnica • FDA oznake na etiketama • Zaštita oznaka geografskog porijekla • Isticanje oznaka za novu hranu. • Certifikati specifičnih karakteristika • Edukacija potrošača UPUSTVO ZA REALIZIRANJE PROGRAMA Koncepcija programa ovog nastavnog predmeta omogućava učenicima da steknu znanja iz područja nutricionizma i da ih primjene u prehrambenoj struci. Sadržaji su razvrstani u tematske cjeline po logičnom redoslijedu sticanja znanja o smjernicama za pravilnu prehranu, karakteristikama prehrane pojedinih kategorija stanovništva te lijekovima sa kojima pojedine vrste hrane mogu interreagovati. 83 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE STRUKA: HEMIJSKA ZVANJE: HEMIJSKI TEHNIČAR -NUTRICIONIST PREDMET: DIJETETIKA RAZRED: ČETVRTI - IV Zadaci nastave predmeta mikrobiologija su: • Usvajanje znanja o karakteristikama pojedinih patoloških stanja i bolesti u tijelu čovjeka; • Usvajanje znanja o načinima na koje se one mogu prevenirati i liječiti pravilnom ishranom; • Upoznavanje sa rizičnim faktorima za zdravlje čovjeka; • Shvatanje važnosti održavanja zdravog načina života. NAZIV TEMATSKE CJELINE Fond časova po nastavnom planu i programu 1. Uvod 1 2. Gladovanje i malnutricija 5 3. Dijeta u bolestima organa probavnog sistema 4 4. Dijeta kod šećerne bolesti 4 5. Dijeta kod hiperlipidemije, ateroskleroze i arterijske 5 hipertenzije 3 6. Dijeta kod bubrežnih bolesti 3 7. Dijeta kod bolesti krvotvornih organa 5 8. Dijeta bolesnika sa sepsom, traumom i drugim 3 kliničkim stanjima 4 9. Prehrana i koštane bolesti 4 10. Prehrana i bolesti štitne žlijezde 3 11. Dijeta i nutricija u malignim bolestima 4 12. Prehrana i dijeta kod bolesti kože, kose i nokata 4 13. Dijeta i prehrana kod bolesti nervnog sistema 4 14. Dijeta za liječenje pretilosti 4 15. Bolesti izazvane hranom i ishranom 60 16. Promocija zdravlja i prevencija bolesti UKUPNO: SADRŽAJ NASTAVNIH JEDINICA 1. Uvod • Uvod u dijetetiku 2. Gladovanje i malnutricija • Definicija gladi i izgladnjelosti ; • Uzroci gladovanja; • Teška malnutricija u djece, marasmus, kwashiorkor; • Utjecaj gladovanja na organske sisteme; • Utvrđivanje stepena izgladnjelosti, prevencija i liječenje. 3. Dijeta u bolestima organa probavnog sistema • Patofiziološki aspect; • Žgaravica, dijeta kod gastritisa; 84 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Dijeta kod ulkusa želuca i duodenuma, dijareja; • Meteorizam i flatulencija; • Opstipacija. 4. Dijeta kod šećerne bolesti • Uzroci šećerne bolesti; • Osnove liječenja; • Posebne napomene o dijabetesu djece, starijih osoba i trudnica; • Akutne i hronične komplikacije šećerne bolesti. 5. Dijeta kod hiperlipidemije, ateroskleroze i arterijske hipertenzije • Hiperholesterolemija; • Hilomikronemija; • Arterijska hipertenzija. 6. Dijeta kod bubrežnih bolesti • Patofiziološki aspekti bubrežne funkcije; • Akutno zatajivanje bubrega ; • Hronično zatajivanje bubrega; • Dijaliza i transplantacija ; • Bubrežni kamenci. 7. Dijeta kod bolesti krvotvornih organa • Željezo; • Sideropenična anemija; • Perniciozna anemija; • Megaloblastna anemija; • Alergijske reakcije. 8.Dijeta bolesnika sa sepsom, traumom i drugim kliničkim stanjima • Enteralna i parenteralna prehrana; • Enteralne otopine; • Namjenske dijete i imunostimulatori; • Potrebe za mineralima i vitaminima; • Komplikacije i prednosti enteralne prehrane; • Indikacije za totalnu parenteralnu prehranu; • Izbor nutrijenata; • Praćenje laboratorijskih pretraga, komplikacije. 9. Prehrana i koštane bolesti • Rahitis i osteomalacija; • Osteoporoza. 10. Prehrana i bolesti štitne žlijezde • Patofiziologija štitne žlijezde ; • Prehrana kod hipertireoidizma i hipotireoidizma. 11. Dijeta i nutricija u malignim bolestima • Patogeneza i epidemiologija raka; • Nutricijski problemi ; • Posljedice liječenja karcinoma na prehranu; 85 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE • Uloga hrane u dugoročnoj prevenciji maligniteta; • Prehrana bolesnika oboljelih od karcinoma; • Antioksidansi. 12. Prehrana i dijeta kod bolesti kože, kose i nokata • Građa kože ; • Koža u pothranjenih osoba; • Koža u osoba s poremećenim unosom vitamina; • Metali i koža ; • Ostali faktori. 13. Dijeta i prehrana kod bolesti nervnog sistema • Osnove građe i moždane funkcije; • Posljedice deficitarne prehrane; • Bolesti nervnog sistema različite etiologije; • Depresija; • Anksioznost. 14. Dijeta za liječenje pretilosti • Zdravstveni rizici pretilosti; • Uzroci debljine; • Liječenje pretilosti; • Djeca, trudnice, dijabetičari i debljina; • Prevencija debljine kod djece. 15. Bolesti izazvane hranom i ishranom • Trovanje hranom ; • Biološka kontaminacja; • Alimentarne intoksikacije ; • Greške zbog kojih nastaje trovanje hranom; • Oštećenje org. hranom zagađenom radioaktivnim materijama. 16. Promocija zdravlja i prevencija bolesti • Preporuke za smanjivanje masnoća u ishrani; • Biranje hrane bogate željezom; • Smanjivanje soli u ishrani ; • Poznavanje izvora natrijuma; • Kalijum u hrani. UPUSTVO ZA REALIZIRANJE PROGRAMA Koncepcija programa ovog nastavnog predmeta omogućava učenicima da steknu znanja iz područja dijetetike da ih primjene u prehrambenoj struci. Sadržaji su razvrstani u tematske cjeline po logičnom redoslijedu stjecanja znanja o pojedinim patološkim stanjima koja mogu zahvatiti organske sisteme čovjeka, te načina prveneiranja i liječenja pravilnom ishranom. 86 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE MATURSKI ISPIT Nakon uspješno završenog IV razreda polaznici polažu maturski ispit. Na maturskom ispitu provjerava se da li je polaznik u sticanju općih i profesionalnih znanja, vještina i navika dosegao nivo koji je određen kao krajnji cilj obrazovanja i odgovara u hemijskoj školi: osposobljenost za profesionalni rad i pripremljenost za nastavak obrazovanja u struci na visokoškolskim institucijama. Prema Pravilniku o polaganju maturskog ispita u gimnaziji, tehničkoj i umjetničkoj srednjoj školi na području Tuzlanskog kantona (Službene novine TK 2/19), od školske 2019/2020. godine učenici Hemijske škole polagat će Maturske ispite shodno navedenom Pravilniku. Maturski ispiti sadržavat će pet (5) ispita, dva (2) interna i tri (3) eksterna ispita. Struktura polaganja Maturskog ispita za stručno zvanje Hemijski tehničar - Nutricionist je slijedeća: INTERNI DIO MATURSKOG ISPITA (radi se u prostorijama škole) 1. Maturski rad Zadaci (teme) za maturski rad uzimaju se iz stručnih predmeta završnih godina srednjoškolskog obrazovanja. Učenici mogu izabrati maturski rad iz predmeta prema sljedećoj tabeli: Redni br. Stručno zvanje Relevantna grupa stručnih predmeta 1. 2. Hemijski tehničar - Nutricionist Gastronomija 3. Dijetetika 4. Kontrola kvaliteta hrane sa vježbama Mikrobiologija hrane sa vježbama Zadaci se biraju tako da ne izlaze iz okvira stečenih teorijskih i praktičnih znanja polaznika. Zadatak sadrži: naziv zadatka (teme), teze, crteže, šeme, skice i popis osnovne stručne literature. Polaznici se opredjeljuju za zadatak u I polugodištu IV razreda, a izrada pismenog dijela maturskog ispita, uz redovnu konsultaciju sa nastavnikom za stručnu pomoć traje do kraja nastavne godine. Usmeni dio maturskog rada je odbrana rada pred ispitnom komisijom. Kandidat obrazlaže koncepciju izrade zadataka (teme), metode rada, korištenu stručnu literaturi i dr. Zatim ispitna komisija postavlja kandidatu pitanja vezana za izradu maturskog rada (provjerava samostalnost rada polaznika, nivo rasuđivanja i sposobnost povezivanja teorije sa praksom) te provjerava njegovu širu stručnu osposobljenost. Pismeni i usmeni dio maturskog rada ocjenjuje se jedinstvenom ocjenom. Ako kandidat dobije negativnu ocjenu, ne pristupa daljem polaganju matuskog ispita, već se upućuje da uzme novi zadatak (temu) za maturski rad, da ga izradi i da se pripremi za polaganje maturskog ispita u narednom ispitnom roku. 2. Ispit (test) iz predmeta Nutricionizam 87 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE EKSTERNI DIO MATURSKOG ISPITA (radi se izvan škole, prema uputama Pedagoškog zavoda) Eksterdni dio Maturskog ispita sastoji se iz tri (3) testa, od čega je jedan integralni i dva testa iz općeobrazovnih predmeta usko povezanih sa strukom. 1. Integralni test -Bosanski/hrvatski/srpski jezik i književnost, - Engleski/njemački jezik, - Matematika. 2. Test iz Biologije 3. Test iz Hemije Testovi se rade prema katalozima za navedene predmete. Kataloge odobrava i objavljuje Pedagoški zavod. 88 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE HEMIJSKI TEHNIČAR - NUTRICIONIST PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA A) OPĆEOBRAZOVNI PREDMETI PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA: R.BR. PREDMET: 1. Bosanski/hrvatski/srpski jezik i 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za bosanski/hrvatski/srpski jezik i književnost i književnost ili književnost odsjek za južnoslavenske jezike i književnost, sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen 2. Strani jezik stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesor bosanskog/hrvatskog/srpskog jezika i književnosti ili 3. Matematika drugim stručnim zvanjem gdje je bosanski/hrvatski/srpski jezik ili književnost /južnoslavenski jezik ili književnost, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj grupi; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za bosanski/hrvatski/srpski jezik i književnost i književnost ili odsjek za južnoslavenske jezike i književnost, sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem gdje je bosanski/hrvatski/srpski jezik ili književnost/južnoslavenski jezik ili književnost, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj ili višepredmetnoj grupi ili ekvivalent. 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za strani jezik, sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesor stranog jezika ili drugim stručnim zvanjem gdje je strani jezik, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj grupi; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za strani jezik, sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor stranog jezika ili drugim stručnim zvanjem gdje je strani jezik glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj ili višepredmetnoj grupi ili ekvivalent. 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za matematiku, sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen stručne spreme) i 89 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE stečenim stručnim zvanjem profesor matematike ili drugim stručnim zvanjem gdje je matematika, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj grupi; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za matematiku, sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor matematike ili ekvivalent u jednopredmetnoj i dvopredmetnoj ili višepredmetnoj grupi predmeta. 4. Tjelesni i zdravstveni odgoj 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za tjelesni odgoj i sport/fizičku(tjelesnu) kulturu, sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesor tjelesnog odgoja i sporta ili drugim stručnim zvanjem gdje je tjelesni odgoj i sport/fizička (tjelesna) kultura, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj grupi; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za tjelesni odgoj i sport/fizičku (tjelesnu) kulturu, sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor tjelesnog odgoja i sporta ili drugim stručnim zvanjem gdje je tjelesni odgoj i sport/fizička (tjelesna) kultura, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj ili višepredmetnoj grupi ili ekvivalent. 5. Informatika 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za informatiku, sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesor informatike ili drugim stručnim zvanjem gdje je informatika, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj grupi; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za informatiku, sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor informatike ili drugim stručnim zvanjem gdje je informatika glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj ili višepredmetnoj grupi ili ekvivalent; 3. Diplomirani inžinjer elektrotehnike ili bachelor elektrotehnike (240 ECTS) informatičkog ili srodnog 90 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE 6. Historija/povijest smjera. 7. Fizika 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za 8. Hemija/Kemija 9. Biologija istotiju/povijest, sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesor historije/povijesti ili drugim stručnim zvanjem gdje je historija/povijest, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj grupi; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za istoriju/povijest, sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor historije/povijesti ili drugim stručnim zvanjem gdje je historija/povijest glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj ili višepredmetnoj grupi ili ekvivalent. 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za fiziku, sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesor fizike ili drugim stručnim zvanjem gdje je fizika, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj grupi; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za fiziku, sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor fizike ili drugim stručnim zvanjem gdje je strani jezik glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj ili višepredmetnoj grupi ili ekvivalent. 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za hemiju/kemiju, sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesor hemije/kemije ili drugim stručnim zvanjem gdje je hemija/kemija, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj grupi; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za hemiju/kemiju, sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor hemije/kemije ili drugim stručnim zvanjem gdje je hemija/kemija glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj ili višepredmetnoj grupi ili ekvivalent. 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za 91 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE 10. Demokratija i ljudska prava biologiju, sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim 11. Sociologija studijem (VII stepen stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesor biologije ili drugim stručnim zvanjem gdje je biologija, glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj grupi; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju, odsjek za biologiju, sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor biologije ili drugim stručnim zvanjem gdje je biologija glavni ili ravnopravni predmet u dvopredmetnoj ili višepredmetnoj grupi ili ekvivalent. 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju ili fakultet koji obrazuje nastavnički kadar iz oblasti društvenih nauka (sociologija,filozofija, historija, pravo, politologija),sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesora iz oblasti društvenih nauka (sociologija, filozofija, historija) na jednopredmetnim, dvopredmetnim ili višepredmetnim studijskim odsjecima; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju ili fakultet koji obrazuje nastavnički kadar iz oblasti društvenih nauka (sociologija,filozofija, historija, pravo, politologija), sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor iz oblasti društvenih nauka (sociologija, filozofija, historija, pravo, politologija) na jednopredmetnim, dvopredmetnim ili višepredmetnim studijskim odsjecima ili ekvivalent. Izuzetno: predmet demokratija i ljudska prava mogu predavati profesori društvenih nauka koji su na dan donošenja ovog akta zatečeni na tim poslovima na neodređeno radno vrijeme. 1. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju ili fakultet koji obrazuje nastavnički kadar iz oblasti društvenih nauka, sociologije,sa završenim četverogodišnjim dodiplomskim studijem (VII stepen stručne spreme) i stečenim stručnim zvanjem profesora iz oblasti društvenih nauka (sociologija, filozofija, historija) na jednopredmetnim, dvopredmetnim ili višepredmetnim studijskim odsjecima; 2. Nastavnički fakultet/pedagošku akedemiju ili fakultet koji obrazuje nastavnički kadar iz oblasti društvenih nauka 92 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE (sociologija ), sa završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja dodiplomskog studija u četverogodišnjem trajanju (240 ECTS) i stečenim stručnim zvanjem bachelor iz oblasti društvenih nauka (sociologija) na jednopredmetnim, dvopredmetnim ili višepredmetnim studijskim odsjecima gdje je sociologija ravnopravni predmet ili ekvivalent. 12. Islamska vjeronauka/Religijska 1. Fakultet islamskih nauka (pedagoški ili teološki smjer). kultura 2. Islamski pedagoški fakultet, odsjek za vjeronauku. 3. Druge fakultete islamskih nauka NAPOMENA: Četverogodišnji studij ili 240 ECTS 1. Komparativne religije, 2. Fakultet političkih nauka, odsjek za sociologiju, 3. Filozofija i sociologija, 4. Sociologija i filozofija, 5. Odsjek za historiju-povijest, 6. Odsjek dvopredmetne grupe u kojima je jedan od predmeta, filozofija,sociologija, historija. NAPOMENA: 1. Svi studijski odsjeci jednopredmetne i dvopredmetne grupe potpuno su ravnopravni, izuzev u slučajevima ukoliko visokoobrazovna ustanova koja izdaje diplomu o stečenom stručnom zvanju i stručnoj spremi, u opisu izdate diplome, ne naglasi, koji je prvi a koji drugi predmet odnosno koji je predmet pod A i koji je predmet pod B, ili na drugačiji, zakonom propisan način naglasi takvu razliku. 2. Nastavnici koji su zatečeni u nastavi na neodređeno radno vrijeme, a po ranije utvrđenim profilima su verifikovano izvodili nastavu mogu i dalje raditi na tim poslovima. 93 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE B) STRUČNOTEORIJSKI PREDMETI PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA: R.BR. PREDMET: Filozofskifakultet 1. Latinski jezik - prof. latinskogifrancuskogjezika 2. Neorganska hemija sa vježbama - prof.francuskogilatinskogjezika - prof.latinskogjezika 3. Mikrobiologija Filozofski fakultet/Prirodno-matematički fakultet - prof. hemije 4. Osnove nauke o ishrani - prof. hemije i biologije - dipl. ing. hemije 5. Organska hemija sa vježbama - bachelor hemije (240 ECTS) – usmjerenje Edukacija u hemiji Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (hemijsko-tehnološki odsjek) - bachelor ing.hemijskog inženjerstva i tehnologije(240 ECTS), usmjerenje Hemijsko inženjerstvo i tehnologije Filozofski fakultet/Prirodno-matematički fakultet - prof. hemije i biologije - bachelor biologije (240 ECTS) – usmjerenje Edukacija u biologiji Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Farmaceutski fakultet - mr. farmacije Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Farmaceutski fakultet - mr. farmacije Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer Filozofski fakultet/Prirodno-matematički fakultet - prof. hemije - prof. hemije i biologije - dipl. ing. hemije - bachelor hemije (240 ECTS) – usmjerenje Edukacija u hemiji Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (hemijsko-tehnološki odsjek) - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.hemijskog inženjerstva i tehnologije(240 ECTS), usmjerenje Hemijsko 94 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE 6. Analitička hemija sa vježbama inženjerstvo i tehnologije Farmaceutski fakultet 7. Tehnološka mikrobiologija - mr. farmacije Filozofski fakultet/Prirodno-matematički fakultet 8. Zdrava prehrana - prof. hemije - prof. hemije i biologije 9. Ekološka proizvodnja hrane - dipl. ing. hemije 10. Biohemija - bachelor hemije (240 ECTS) – usmjerenje Edukacija u hemiji Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (hemijsko-tehnološki odsjek) - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.hemijskog inženjerstva i tehnologije(240 ECTS), usmjerenje Hemijsko inženjerstvo i tehnologije Farmaceutski fakultet - mr. farmacije Filozofski fakultet/Prirodno-matematički fakultet - prof. hemije i biologije - bachelor biologije (240 ECTS) – usmjerenje Edukacija u biologiji Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Farmaceutski fakultet - mr. farmacije Farmaceutski fakutlet - mr. farmacije Medicinski fakultet - dr. medicine Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer Filozofski fakultet/Prirodno-matematički fakultet - prof. hemije i biologije - bachelor biologije (240 ECTS) – usmjerenje Edukacija u biologiji 95 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE 11. Fizikalna hemija sa vježbama Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) 12. Tehnologija konzervisanja - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) 13. Gastronomija Farmaceutski fakultet 14. Prehrambena tehnologija I - mr. farmacije 15. Prehrambena tehnologija II Poljoprivredni fakultet 16. Humana fiziologija - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer Filozofski fakultet/Prirodno-matematički fakultet - prof. hemije - prof. hemije i biologije - dipl. ing. hemije - bachelor hemije (240 ECTS) – usmjerenje Edukacija u hemiji Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (hemijsko-tehnološki odsjek) - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.hemijskog inženjerstva i tehnologije(240 ECTS), usmjerenje Hemijsko inženjerstvo i tehnologije Farmaceutski fakultet - mr. farmacije Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer Filozofski fakultet/Prirodno-matematički fakultet - prof. hemije i biologije - bachelor biologije (240 ECTS) – usmjerenje 96 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE Edukacija u biologiji Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Farmaceutski fakultet - mr. farmacije Medicinski fakultet - dr. medicine 17. Mikrobiologija hrane sa vježbama Filozofski fakultet/Prirodno-matematički fakultet - prof. hemije i biologije - bachelor biologije (240 ECTS) – usmjerenje Edukacija u biologiji Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Farmaceutski fakultet - mr. farmacije Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer 18. Kontrola kvaliteta hrane sa vježbama Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (hemijsko-tehnološki odsjek) - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.hemijskog inženjerstva i tehnologije(240 ECTS), usmjerenje Hemijsko inženjerstvo i tehnologije - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer 19. Nutricionizam Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) Poljoprivredni fakultet - dipl. ing. poljoprivrede – prehrambeni smjer Farmaceutski fakultet - mr. farmacije Medicinski fakultet - dr. medicine 20. Dijetetika Farmaceutski fakultet - mr. farmacije Medicinski fakultet - dr. medicine Tehnološki fakultet - dipl. ing. tehnologije (prehrambeni smjer) - bachelor ing.prehrambene tehnologije (240 ECTS) 97 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE 21. Za sve predmete sa vježbama Saradnik u nastavi: - VKV radnik hemijsko tehnološke struke – V stepen, hemičar specijalist - IV stepen hemijsko-tehnološke tehničke škole sa najmanje 5 godina radnog iskustva Podjela učenika u grupe: Zbog efikasnosti nastave, sigurnosti učenika, raspoloživih kapaciteta i uvažavanja specifičnosti rada s učenicima s posebnim porebama, nastava za predmete sa vježbama izvodi se dijeljenjem odjeljenja u dvije (2) grupe. 98 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE Sadržaj: UVOD .....................................................................................................................................................................2 NASTAVNI PLAN .....................................................................................................................................................5 I RAZRED ................................................................................................................................................................6 NEORGANSKA HEMIJA SA VJEŽBAMA ........................................................................................................................ 7 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ NEORGANSKE HEMIJE............................................................................................... 9 MIKROBIOLOGIJA..................................................................................................................................................... 11 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ MIKROBIOLOGIJE .................................................................................................... 14 OSNOVI NAUKE O ISHRANI....................................................................................................................................... 17 II RAZRED .............................................................................................................................................................19 ORGANSKA HEMIJA SA VJEŽBAMA........................................................................................................................... 20 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ ORGANSKE HEMIJE ................................................................................................. 23 ANALITIČKA HEMIJA SA VJEŽBAMA.......................................................................................................................... 25 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ ANALITIČKE HEMIJE ................................................................................................ 27 TEHNOLOŠKA MIKROBIOLOGIJA .............................................................................................................................. 33 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ TEHNOLOŠKE MIKROBIOLOGIJE ............................................................................. 36 ZDRAVA PREHRANA ................................................................................................................................................. 38 III RAZRED ............................................................................................................................................................41 EKOLOŠKA PROIZVODNJA HRANE ............................................................................................................................ 42 BIOHEMIJA............................................................................................................................................................... 44 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ BIOHEMIJE .............................................................................................................. 46 FIZIKALNA HEMIJA SA VJEŽBAMA ............................................................................................................................ 49 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ FIZIKALNE HEMIJE................................................................................................... 51 TEHNOLOGIJA KONZERVIRANJA .............................................................................................................................. 54 GASTRONOMIJA....................................................................................................................................................... 57 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ GASTRONOMIJE...................................................................................................... 60 PREHRAMBENA TEHNOLOGIJA I .............................................................................................................................. 62 IV RAZRED ............................................................................................................................................................65 PREHRAMBENA TEHNOLOGIJA II ............................................................................................................................. 66 HUMANA FIZIOLOGIJA ............................................................................................................................................. 68 MIKROBIOLOGIJA HRANE SA VJEŽBAMA.................................................................................................................. 71 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ MIKROBIOLOGIJE HRANE SA VJEŽBAMA ................................................................ 74 KONTROLA KVALITETA HRANE SA VJEŽBAMA.......................................................................................................... 76 LABORATORIJSKE VJEŽBE IZ KONTROLE KVALITETA HRANE................................................................................ 79 NUTRICIONIZAM ...................................................................................................................................................... 81 DIJETETIKA ............................................................................................................................................................... 84 MATURSKI ISPIT ...................................................................................................................................................87 INTERNI DIO MATURSKOG ISPITA ............................................................................................................................ 87 EKSTERNI DIO MATURSKOG ISPITA .......................................................................................................................... 88 PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA ............................................................................................................89 A) OPĆEOBRAZOVNI PREDMETI ............................................................................................................................... 89 B) STRUČNOTEORIJSKI PREDMETI............................................................................................................................ 94 99 | S t r a n i c a

BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIA AND HERZEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATION OF BOSNIA AND TUZLANSKI KANTON HERZEGOVINA TUZLA KANTON MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE MINISTRY OF EDUCATION AND SCIENCE 100 | S t r a n i c a