รวมสุภาษิต-คำพังเพย-สำนวนไทย

รวมสุภาษิต-คาพงั เพย-สานวนไทย Fern’z Sawasdee

ความหมายสานวน หมายถงึ ถอ้ ยคาทเี่ รยี บเรยี งดว้ ยความคมคายสละสลวย ใชพ้ ดู สอ่ื สารกันมคี วามหมายเป็ นนัย กนิ ความลกึ ซงึ้ แตเ่ ป็ นทเ่ี ขา้ ใจกนั แพรห่ ลาย ถอ้ ยคาทเ่ี รยี บเรยี งไวจ้ ะสลบั ทห่ี รอื ตดั ทอนไมไ่ ด ้ เชน่ หวั หกกน้ ขวดิ หมไู ปไกม่ าตนี เทา่ ฝาหอย ออ้ ยเขา้ ปากชา้ ง ขวานผา่ ซาก ควา้ น้าเหลว ปัน้ น้าเป็ นตัว ฯลฯคาพงั เพย จะเป็ นคาทกี่ ลา่ วกลางไวใ้ หต้ คี วามหมายเขา้ กบั เรอื่ ง มคี วามหมายทานองตชิ ม การเปรยี บเทยี บและใหข้ อ้ คดิ ในการปฏบิ ตั ิ เชน่ คางคกขนึ้ วอ กระตา่ ยตนื่ ตมู เห็นชา้ งข้ี อยา่ ขตี้ ามชา้ ง ไกง่ ามเพราะขน คนงามเพราะแตง่ น้าพงึ่ เรอื เสอื พงึ่ ป่ าสภุ าษติ หมายถงึ ถอ้ ยคาทกี่ ลา่ วเป็ นทานองใหข้ อ้ คดิ คติ สง่ั สอน เพอื่ ใหก้ ระทาความดแี ละละเวน้ ความชว่ั เชน่ความพยายามอยทู่ ไี่ หน ความสาเร็จอยทู่ นี่ ั่น ฝนทง่ั ใหเ้ ป็ นเข็ม ทาดไี ดด้ ี ทาชว่ั ไดช้ วั่ อย่าชงิ สกุ กอ่ นหา่ ม อยา่ เห็นกงจักรเป็ นดอกบวั กงเกวยี นกงกรรม รกั วัวใหผ้ กู รักลกู ใหต้ ีขอ้ สงั เกต โดยทวั่ ไปสานวนจะมคี วามหมายครอบคลมุ ถงึ สภุ าษิต สภุ าษิต คาพงั เพย จงึ ยากทจี่ ะแยกกันได ้เด็ดขาดหมวด กกบในกะลาครอบ ผมู ้ คี วามรูแ้ ละประสบการณ์นอ้ ย เหมอื นกบทถ่ี กู กะลาครอบไว ้ แตส่ าคัญตนวา่ มคี วามรู ้กระตา่ ยตนื่ ตมู มาก เพราะมองเห็นเพยี งกะลาแคบๆกระตา่ ยหมายจันทร์ อาการทต่ี นื่ ตกใจง่ายโดยไมท่ ันกลง้ิ ครกขน้ึ เขา ผชู ้ ายทหี่ มายปองกับผหู ้ ญงิ มฐี านะสงู กวา่กอ่ เเลว้ ตอ้ งสาน ทางานทย่ี ากเกนิ ความสามารถของตนกาขด้ี กี วา่ กาตด เรมิ่ อะไรเเลว้ ตอ้ งทาตอ่ ใหเ้ สร็จกง่ิ ทองใบหยก ไดบ้ า้ งดกี ว่าไมไ่ ดอ้ ะไรเลยกนิ ทลี่ ับไขทแ่ี จง้ เหมาะสมกันในทกุ ดา้ นเกยี่ วแฝกมงุ ป่ า เปิดเผยเรอ่ื งทที่ ากันในทลี่ บัใกลเ้ กลอื กนิ ดา่ ง ทาอะไรเกนิ กาลังความสามารถของตัวเอง มองขา้ มหรอื ไมร่ คู ้ า่ ของดที อี่ ยใู่ กลต้ ัว ซง่ึ จะเป็ นประโยชนแ์ กต่ นเอง

ไกเ่ ห็นตนี งู งเู ห็นนมไก่ คนทร่ี คู ้ วามลับของกนั และกนัหมวด ข ทาอะไรแลว้ ผลรา้ ยกลับมาสตู่ นเอง อาหารขัดสน ขวา้ งงูไมพ่ น้ คอ ตา่ งก็จัดจา้ นพอ ๆ กนั , ตา่ งก็มอี ารมณ์รอ้ นพอ ๆ กนั ตา่ งไมย่ อมลดละกนั ขา้ วยากหมากแพง ลงทนุ มากแตไ่ ดผ้ ลนดิ หน่อย ขงิ ก็รา ขา่ ก็แรง คนทมี่ ฐี านะดแี ตไ่ มเ่ คยแบง่ ของใหใ้ ครเลย ขช่ี า้ งจับต๊ักแตน ขน้ึ ถงึ ตาแหน่งสงู สดุ , หมดทางเจรญิ ตอ่ ไป ขไี้ มใ่ หห้ มากนิ ทางานเกนิ ความสามารถของตนนเอง ขน้ึ ตน้ ไมส้ ดุ ยอด ทาคณุ ตอ่ เขาแลว้ คดิ รา้ ยภายหลงั เข็นครกขน้ึ เขา เขยี นดว้ ยมอื ลบดว้ ยตนีหมวด ค คนทาดยี อ่ มไมม่ ภี ัย คนรักมนี อ้ ย คนชงั มมี าก คนดผี คี มุ ้ การสมรสทจี่ ัดขนึ้ ดว้ ยความเห็นชอบของผใู ้ หญโ่ ดยคบู่ า่ วสาวไมส่ มคั รใจ คนรักเทา่ ผนื หนัง คนชงั เทา่ ผนื เสอ่ื มคี วามรมู ้ ากแตไ่ มร่ จู ้ ักใชค้ วามรใู ้ หเ้ ป็ นประโยชน์ คลมุ ถงุ ชน คนทม่ี ฐี านะต่าตอ้ ย พอไดด้ กี ็มกั แสดงกรยิ าอวดดลี มื ตัว ความรทู ้ ว่ มหัวเอาตวั ไม่รอด อยา่ ไวใ้ จสงิ่ ทจ่ี ะเป็ นอันตรายได ้ คางคกขนึ้ วอ ชายสงู อายทุ ช่ี อบผหู ้ ญงิ รนุ่ สาว คบื ก็ทะเล ศอกก็ทะเล โคแกช่ อบกนิ หญา้ ออ่ นหมวด ฆ ทาการใหญไ่ มค่ วรตระน่ี ฆา่ ควายอย่าเสยี ดายพรกิ

หมวด งงมเข็มในมหาสมทุ ร คน้ หาสงิ่ ทย่ี ากจะคน้ หาได ้งานหลวงไมใ่ หข้ าด งานราษฎรไมใ่ ห ้ ทางานไมบ่ กพรอ่ งทัง้ งานสว่ นรวมและสว่ นตวัเสยี พัวพันกันงูกนิ หางโงแ่ ลว้ อยากนอนเตยี ง โงแ่ ลว้ ไมเ่ จยี มตัววา่ โง่ ไปทาสงิ่ ทต่ี นไมร่ ไู ้ มเ่ ขา้ ใจหมวด จ คนทชี่ อบทาอะไรเป็ นการสอดแทรกเขา้ ไปยงุ่ กับเรอื่ งของผอู ้ น่ื เขา้ จนกระทงั้ กลาย เป็ น เรอื่ งกบั ตวั เองจนไดเ้ สมอ เรยี กวา่ ชอบสอดเขา้ ไปเกย่ี วสานวนในปัจจบุ นั เปลย่ี นไปใช ้ แกวง่ เทา้ หาเซยี้ น เป็ นวา่ ” แกวง่ ปากหาเทา้ ” เสยี แลว้ เพอ่ื ใหค้ วามชดั เจนขน้ึ . การทาอะไรควรคดิ กอ่ นทา จับงูขา้ งหาง ทาสง่ิ ทเี่ สย่ี งตอ่ อนั ตราย จับงูขา้ งหาง ทากจิ ทยี่ ากมากกวา่ หนง่ึ อยา่ งในเวลาเดยี วกนั จงึ ผดิ พลาดหรอื ไมไ่ ดผ้ ลดเี ทา่ ทคี่ วร จับปลาสองมอื การทาอะไรก็ทาแบบขอไปที จับเรอ่ื งนัน้ เรอื่ งนม้ี าปนกนั เพอื่ ใหส้ าเร็จไปคราวหนง่ึ จับแพะชนเเกะ แสวงประโยชนโ์ ดยตัวเองไมต่ อ้ งลงทนุ จับเสอื มอื เปลา่ ถา้ เราเจอคนมารังแกควรทาดกี ับเขาเขา้ ไว ้ ใจดสี เู ้ สอื ทใี ครทมี ัน น้ามาปลากนิ มดน้าลดมดกนิ ปลาหมวด ช พดู จาหวา่ นลอ้ มใหเ้ ชอ่ื ยากจนมาก ชกั แมน่ ้าทัง้ หา้ ปลอ่ ยไปตามเรอ่ื งตามราว ไมเ่ อาเป็ นธรุ ะ ชกั หนา้ ไมถ่ งึ หลงั คอ่ ยๆ คดิ คอ่ ยๆ ทา ดกี ว่าดว่ นทา ชวั่ ชา่ งชี ดชี า่ งสงฆ์ ชา้ เป็ นการ นานเป็ นคณุ

ชายสามโบสถ์ ผทู ้ บี่ วชแลว้ ศกึ ถงึ 3 หน ใหพ้ ดู เชงิ ตาหนวิ า่ เป็ นคนทไ่ี มน่ ่าคบหมวด ซ ความซอ่ื สัตยน์ ัน้ กนิ ใช.้ .ไมม่ วี นั หมด เพราะเราซอ่ื สัตย์ ถงึ ไมม่ ี ก็จะมคี นใหค้ วาม ชว่ ยเหลอื เราตลอด แตถ่ า้ เราคดโกง ก็ไดร้ ับความชว่ ยเหลอื ครงั้ แรกครัง้ เดยี ว หลังจาก ซอื่ กนิ ไมห่ มด คดกนิ ไมน่ าน นัน้ ก็ตอ้ งลาบากตลอดไป ทาสงิ่ ใดผดิ เวลา ซอื้ ควายหนา้ นา ซอ้ื ผา้ หนา้ ตรษุ คา้ ขายเจรญิ ซอื้ งา่ ยขายคลอ่ ง ชายสงู อายทุ ม่ี พี ฤตกิ รรมไมเ่ หมาะสมกบั สภุ าพสตรีหมวด ฒ มที ัง้ ดา้ นดแี ละดา้ นเสยี มที งั้ คณุ และโทษ เฒา่ หัวงู พจิ ารณาเลอื กผหู ้ ญงิ ทจ่ี ะเป็ นคคู่ รอง พจิ ารณาใหร้ อบคอบหมวด ด ตัดขาดกนั เด็ดขาด ไดใ้ หมล่ มื เกา่ ดาบสองคม ซ้าเตมิ เมอ่ื ผอู ้ นื่ เพลย่ี งพล้าลง ดชู า้ งใหด้ หู าง ดนู างใหด้ แู ม่ ไดเ้ กยี รต,ิ ไดช้ อื่ เสยี ง ดตู ามา้ ตาเรอื ไดใ้ หมล่ มื เกา่ เด็ดบัวไมไ่ วใ้ ย ไดแ้ กงเทน้าพรกิ จาเป็ นตอ้ งยอมเขา้ ไปเกยี่ วขอ้ งดว้ ย ไดท้ ขี แ่ี พะไล่ ตกอยใู่ นทคี่ บั ขนั อยา่ งไรก็ไมเ่ ป็ นอันตราย ไดห้ นา้ ไดต้ า ไดห้ นา้ ลมื หลังหมวด ต ตกกระไดพลอยโจน ตกน้าไมไ่ หล ตกไฟไม่ไหม ้

ตกั น้ารดหัวตอ แนะนาพร่าสอนเทา่ ไรก็ไมไ่ ดผ้ ลตักบาตรอยา่ ถามพระ จะใหอ้ ะไรแกผ่ รู ้ บั เต็มใจรบั อยู่แลว้ ไมค่ วรถามตัดหนามอยา่ ไวห้ น่อ ทาลายใหถ้ งึ ตน้ ตอตามใจปากมากหน้ี เห็นแกก่ นิ ยอมสน้ิ เปลอื งมากตเิ รอื ทงั้ โกลน ตาหนสิ งิ่ ทยี่ งั ไมเ่ สร็จหมวด ถ หมายถงึ ถอยกลับไปสคู่ วามลา้ หลัง ดเู หมอื นรอบคอบ แตไ่ มร่ อบคอบจรงิ ถอยหลงั เขา้ คลอง ถล่ี อดตาชา้ ง ห่างลอดตาเล็นหมวด ท หาผลประโยชนส์ ว่ นตนโดยขดุ รดี ผอู ้ นื่ ทดี่ นิ หรอื เนอ้ื ทเี่ ล็กนอ้ ย ทานาบนหลงั คน ทเี่ ทา่ เเมวดน้ิ ตายหมวด น การทาตัวฝักใฝ่ อยทู่ งั้ สองฝ่ ายทไี่ มค่ อ่ ยถกู กนั เป็ นความเปรยี บเชงิ ประเทยี ด การกระทา ของคนทไ่ี มจ่ รงิ ใจกับใคร นกสองหัว มโี อกาสดคี วรรบี ทา น้าขน้ึ ใหร้ บี ตัก รคู ้ วามลับของผอู ้ นื่ แตไ่ มก่ ลา้ บอกเพราะจะเป็ นอันตรายของตัวเอง น้าถว่ มปาก ฝ่ ายขา้ งนอ้ ยยอ่ มแพฝ้ ่ ายขา้ งมาก น้านอ้ ยแพไ้ ฟ ทใี ครทมี ัน น้ามาปลากนิ มด น้าลดมดกนิ ปลา เมอ่ื หมดอานาจความชว่ั ทท่ี าไวก้ ็ปรากฏ น้าลดตอผดุ นาเงนิ กาไรหรอื ดอกเบยี้ ไปลงทนุ โดยไมต่ อ้ งใชท้ นุ เดมิ เนอื้ เตา่ ยาเตา่หมวด บ

บอกหนังสอื สังฆราช ส่งั สอนผมู ้ คี วามรดู ้ กี วา่ ตน บวั ไมใ่ หช้ ้า น้าไมใ่ หข้ นุ่ จะทาอะไรก็คอ่ ย ๆ พดู จากัน อยา่ ใหม้ เี รอ่ื งมรี าวเดอื ดรอ้ นเกดิ ขน้ึ กบี อกี ฝ่ ายหนงึ่ บา้ นเมอื งมขี อื่ มแี ป บา้ นเมอื งยอ่ มมกี ฎหมายคมุ ้ ครองหมวด ป คนพวกเดยี วกนั คนทช่ี อบพดู อะไรพลอ่ ยๆโดยรเู ้ ทา่ ไมถ่ งึ การณ์หรอื พดู แสดงความอวดดี จนตวั เองตอ้ ง ปลาขอ้ งเดยี วกัน รบั เคราะห์ เพราะปากของตวั เอง ปลาหมอตายเพราะปาก คนทมี่ อี านาจใหญก่ วา่ ขม่ เหงคนออ่ นแอกวา่ ปลาใหญก่ นิ ปลาเล็ก การกระทากา้ วกา่ ยสทิ ธขิ องผอู ้ น่ื ปลกู เรอื นครอ่ มตอ สรา้ งเรอื่ งโกหกโดยไมม่ มี ลู ปัน้ น้าเป็ นตวั ชอบนนิ ทาเล็กนนิ ทานอ้ ย ปากหอยปากปู ทาประชดแตก่ ลับเสยี ประโยชน์ ป้ิ งปลาประชดแมว ทาความดแี ตไ่ มไ่ ดร้ ับการยกยอ่ งเพราะไมม่ ใี ครเห็นคณุ ค่า ปิ ดทองหลังพระ ผวั เมยี ชว่ ยกันทามาหากนิหมวด ผ พลอยเหลวไหวไปดว้ ยกนั ผวั หาบเมยี คอน อยา่ ไวใ้ จใครหรอื อะไรจนเกนิ ไป จะตอ้ งพยายามใหเ้ ต็มกาลังความสามารถของตนเอง เพอ่ื ใหส้ าเร็จลงได ้หมวด ฝ หวงั สงิ่ ทเี่ กนิ ฐานะของตน ฝนตกขหี้ มไู หล ฝนตกอยา่ เชอื่ ดาว ฝนทง่ั ใหเ้ ป็ นเข็ม ใฝ่ สงู จนเกนิ ศักด์ิหมวด พ

พระมาลยั มาโปรด มผี มู ้ าชว่ ยเหลอื ยามตกทกุ ข์พรา้ งัดปากไมอ่ อก ไมค่ อ่ ยพดูพายเรอื คนละที ทางานไมป่ ระสานกันพงุ่ หอกเขา้ รถ ทาใหส้ าเร็จโดยไมม่ จี ุดมงุ่ หมายพดู ไปสองไพเบยี้ นงิ่ เสยี ตาลงึ ทอง พดู ไปก็ไมท่ าใหอ้ ะไรดขี น้ึ สนู ้ ง่ิ เงยี บเสยี ดกี วา่เพชรตดั เพชร คนเกง่ เจอกับคนเกง่หมวด ฟ ไดย้ นิ หรอื ไดฟ้ ังมาไมถ่ นัดชดั เจน ก็นาเอามาพดู บอกผดิ ๆ ถกู ๆ หรอื มาใชผ้ ดิ ๆ ฟังไมไ่ ดศ้ พั ท์ จับเอามากระเดยี ด การรับฟังคาพดู หรอื เรอื่ งราวตา่ ง ๆ ไวแ้ ตเ่ พยี งรับฟังเทา่ นัน้ อยา่ เพง่ิ เชอื่ ไปเสยี หมด ฟังหไู วห้ ู ฟ้าสงู แผน่ ดนิ ตา่ ใหค้ นเรารจู ้ ักกาละเทศะ รทู ้ ส่ี งู ทต่ี า่ หรอื รวู ้ า่ สง่ิ ใดเหมาะสงิ่ ใดควรแกฐ่ านะของ ฟ้ื นฝอยหาตะเข็บ ตนเอง ไมต่ ตี นเสมอไปหมด การรอื้ เอาเรอื่ งเกา่ ๆ ทแี่ ลว้ ไปแลว้ มาพดู ขนึ้ ใหเ้ ป็ นทส่ี ะเทอื นใจหมวด ภ ผทู ้ ไี มม่ ที อี่ ยเู๋ ป็ นหลักเป็ นแหลง่ ภตู ไมม่ ศี าลสมภารไมม่ วี ดัหมวด มมะกอกสามตะกรา้ ปาไมถ่ กู คนทพี่ ดู เกง่ หรอื ตลบแตลงเกง่ เป็ นทไ่ี มน่ ่าเชอื่ ถอื และไวใ้ จมะพรา้ วหา้ วมาขายสวน เอาอะไรมาแสดงอวดกบั คนทเ่ี ขารดู ้ อี ยแู่ ลว้ เปรยี บเปรยคนทรี่ เู ้ ทา่ ไม่ถงึ การณ์ หรอื โง่มอื ไมพ่ ายเอาเทา้ ราน้า เขลา คนทไ่ี มช่ ว่ ยเขาทางานแลว้ ยังไปทาตัวใหเ้ ป็ นทกี่ ดี ขวางเกะกะแกง่ านของเขาอกี ดว้ ยไมซ้ กี งัดไมซ้ งุ คนผนู ้ อ้ ยไปคดั คา้ นกบั ผมู ้ อี านาจสงู กวา่ ก็ยอ่ มจะเป็ นผแู ้ พ ้ และจะไดร้ ับอนั ตรายอกี ดว้ ยไมไ่ ดด้ ว้ ยเลหเ์ อาดว้ ยกล ไมไ่ ดด้ ว้ ยมนต์ การใชอ้ บุ ายตา่ งๆเพอ่ื เอาชนะอกี ฝ่ ายหนง่ึ ใหไ้ ด ้เอาดว้ ยคาถาไมพ่ น้ ชวด ฉลู ขาล เถาะ ไปไมร่ อด หรอื ไปไมไ่ ดต้ ลอด มักใชป้ ระชดคนทท่ี าใจแข็งโดยไมส่ มเหตผุ ลไมม่ มี ลู ฝอยหมาไมข่ ี้ อะไรก็ตามทเ่ี กดิ ขน้ึ มักจะตอ้ งมเี หตหุ รอื มเี คา้ มลู มากอ่ น ไมไ่ ดเ้ กดิ ขน้ึ ลอย ๆ

ไมร่ จู ้ ักเสอื เอาเรอื เขา้ มาจอด ไมร่ จู ้ ัก ไปตอ่ สหู ้ รอื แขง่ ขนั กับคนทเ่ี ขาชานาญกวา่ หรอื เกง่ กวา่ โดยไมร่ ูว้ า่ เป็ นใครมอดเอาไมเ้ ขา้ มาแหย่ เป็ นการคาดคะเนลว่ งหนา้ ไวก้ อ่ น แลว้ ก็รบี จัดเตรยี มไว ้ โดยถา้ หากผดิ คาดไปก็เสยีไมเ่ ห็นน้าตัดกระบอก ไมเ่ ห็นกระรอก เปลา่โกง่ หนา้ ไม ้ ตอ้ งพบทกุ ขห์ นักๆซะกอ่ น ถงึ จะสานกึ ไดว้ า่ ทผี่ า่ นมา ทาเวรกรรมเอาไว ้ไมเ่ ห็นโลงศพ ไมห่ ล่ังน้าตาหมวด ย เอาของไมม่ รี าคามาตบแตง่ เสยี ใหม่ แลว้ เอามาหลอกลวงว่าเป็ นของดขี องมรี าคา เอาของมคี า่ หรอื ของดไี ปใหก้ บั คนทไ่ี มร่ จู ้ ักคณุ คา่ ของของนัน้ ทาใหเ้ ปลา่ ประโยชน์ ยอ้ มแมวขาย อาศัยความคดิ หรอื แรงของคนอนื่ มาทางานใหต้ น ยนื่ แกว้ ใหว้ านร ยมื จมกู คนอนื่ เขามาหายใจหมวด ร รกั ดหี ามจ่ัวรกั ชวั่ หามเสา การทาตัวดี ประพฤตดิ ี มน่ั หาความรกู ้ ็ไดง้ านดรี ายไดส้ งู ถา้ ทาตัวไมด่ ี ขาดความรวู ้ ชิ าก็ รกั พเ่ี สยี ดายนอ้ ง ตอ้ งทางานหนัก รายไดต้ า่ รักยาวใหบ้ ัน่ รักสัน้ ใหต้ อ่ การลังเลใจ ตัดสนิ ใจไมถ่ กู วา่ จะเลอื กอยา่ งไหนดี รกั ยาวใหบ้ ่นั รกั สัน้ ใหต้ อ่ รักววั ใหผ้ กู รักลกู ใหต้ ี คดิ จะคบหากันใหย้ ั่งยนื ใหบ้ นั่ เอาสว่ นทเ่ี สยี ๆของกันและกันออกไป แตจ่ ะใหม้ ติ รภาพ ราไมด่ โี ทษปี่โทษกลอง สนั้ ลงก็ใหต้ อ่ ความยาวสาวความเพง่ โทษตอ่ กนั น่ันเอง รดี เลอื ดกบั ปู คดิ จะคบหากนั ใหย้ ัง่ ยนื ใหบ้ ั่นเอาสว่ นทเี่ สยี ๆของกันและกันออกไป แตจ่ ะใหม้ ติ รภาพ เรอื ลม่ เมอื่ จอด สัน้ ลงก็ใหต้ อ่ ความยาวสาวความเพง่ โทษตอ่ กนั นั่นเอง ถา้ รักจรงิ ก็ตอ้ งอบรมสง่ั สอนลกู และทาโทษลกู เมอ่ื ผดิหมวด ล ตนเองทาไมถ่ กู ไมด่ ี แตก่ ลบั ไปซัดโทษผอู ้ น่ื เคยี่ วเข็ญหรอื บังคบั เอากบั ผทู ้ ไ่ี มม่ ที างจะให ้ ผา่ นอปุ สรรคตา่ ง ๆ มาดว้ ยดี มที างทจี่ ะตอ้ งสาเร็จ แตพ่ อถงึ ขัน้ สดุ ทา้ ย กลับมอี นั ลม้ เหลวลว้ งคองูเหา่ กลา้ เขา้ ไปทาอะไรแกผ่ ทู ้ มี่ อี านาจเหนอื กวา่ลงิ หลอกเจา้ คนทต่ี อ่ หนา้ ผใู ้ หญก่ ็ทาตัวเรยี บรอ้ ย แตล่ ับหลังซนเป็ นลงิ เป็ นคา่ งลกู ไกใ่ นกามอื จะบบี ก็ตาย จะคายก็รอด อยใู่ นอานาจเหนอื กวา่ จะทาอยา่ งไรก็ได ้ จะใหต้ ายหรอื ใหร้ อดก็ได ้ลกู ไมห้ ลน่ ไมไ่ กลตน้ ลกู ยอ่ มไมแ่ ตกตา่ งไปจากพอ่ แม่

ลบู หนา้ ปะจมกู การกระทาอะไรสักอยา่ งลงไปแลว้ กระทบกระเทอื นถงึ พวกเดยี วกันเองเขา้เลน่ กบั หมาหมาเลยี ปาก เลน่ กับสาก การลดตวั เองลงไปเลน่ หัวคลกุ คลกี บั คนทตี่ า่ กวา่ หรอื เด็กกวา่ มาก คนผนู ้ ัน้ หรอื เด็กนัน้ ก็สากตอ่ ยหวั อาจจะตเี สมอลามปามเขา้ ให ้เลอื ดขน้ กวา่ น้า ญาตพิ น่ี อ้ งของตนเองยอ่ มสาคัญกวา่ ผอู ้ นื่ เพราะอยใู่ นวงสกลุ เดยี วกันโลภมาก ลาภหาย อยากไดห้ ลายอยา่ งแตใ่ นทส่ี ดุ ไมไ่ ดซ้ กั อยา่ งหมวด ว คาตอบโตแ้ กอ่ กี ฝ่ ายว่า คงจะไดพ้ บกันอกี ในโอกาสหนา้ หรอื วนั ขา้ งหนา้ ยงั มอี กี ผทู ้ สี่ งู อายแุ ลว้ ชอบมคี ทู่ อี่ ายรุ นุ่ ลกู รนุ่ หลาน วนั พระไมม่ หี นเดยี ว ชายหญงิ ทเ่ี คยมสี มั พันธก์ นั มา ยอ่ มรจู ้ ติ ใจกันดอี ยแู่ ลว้ ววั แกก่ นิ หญา้ ออ่ น อยา่ บังคบั หรอื อยา่ ฝืนใหเ้ ขาทาอะไรในสงิ่ ทเี่ ขาไมส่ มัครใจ วัวเคยขา มา้ เคยข่ี คนทไ่ี มเ่ จยี มตวั หรอื มศี กั ดติ์ ่าแตค่ ดิ เหอ่ เหมิ จะทาตัวใหเ้ ทยี มหนา้ เขา วัวไมก่ นิ หญา้ อยา่ ขมเขา คนทที่ าอะไรไมด่ ไี ปแลว้ มักมอี าการคอยหวาดระแวงอยเู่ สมอ กลวั วา่ จะมคี นรเู ้ ห็นหรอื ววั ลมื ตนี มารอื้ ฟื้นกลา่ วโทษขน้ึ วัวสันหลังขาด หรอื ววั สนั หลังหวะ ไมค่ ดิ หาทางป้องกนั ไวแ้ ตแ่ รก จะคดิ ป้องกันก็ตอ่ เมอื่ เกดิ การเสยี หายขน้ึ แลว้ ววั หายลอ้ มคอก ของทมี่ คี า่ ไปอยกู่ บั คนทไ่ี มร่ คู ้ ณุ คา่ วานรไดแ้ กว้หมวด สสมภารกนิ ไกว่ ดั ผมู ้ อี านาจในการปกครอง ซงึ่ ชอบหาเศษหาเลยจากหญงิ สาวใตบ้ ังคับบญั ชาสอนจระเขว้ า่ ยน้า สอนใหค้ นทเ่ี ป็ นอยแู่ ลว้ ใหเ้ กง่ หรอื ชานาญขน้ึ ไปอกี มกั หมายเฉพาะถงึ การสอนสอนหนังสอื สงั ฆราช แตกตา่ งกับการสอนจระเขใ้ หว้ า่ ยน้า เพราะหมายถงึ การสอนผทู ้ ม่ี คี วามรดู ้ เี ป็ นเยย่ี มอยู่สาวไสใ้ หก้ ากนิ แลว้ โดยทไี่ มร่ วู ้ า่ คนผนู ้ ัน้ รหู ้ รอื ชานาญดกี วา่ ตนเสยี อกี ความหมายใกลเ้ คยี งกบั สานวน ทวี่ า่ \"เอามะพรา้ วหา้ วไปขายสวน\" เอาความลับหรอื เรอื่ งไมด่ ขี องตนเองหรอื ของพน่ี อ้ งของตนไปเปิดเผยใหค้ นอนื่ ฟังสบิ คนเขา้ ไมเ่ ทา่ คนหนงึ่ ออก คนทท่ี างานกับเรามานานๆ ยอ่ มจะมคี วามชานาญในหนา้ ทตี่ า่ งๆเป็ นอยา่ งดี จะหาคนสบิ เบย้ี ใกลม้ อื ใหมส่ บิ คนมาแทน ก็คงสคู ้ นเกา่ ทอ่ี อกไปไมไ่ ด ้สบิ ปากวา่ ไมเ่ ทา่ ตาเห็น สบิ ตาเห็นไม่เทา่ มอื คลา อะไรทค่ี วา้ ไดง้ า่ ย ก็ควรจะควา้ ไวก้ ่อนดกี วา่ ทจี่ ะมองขา้ มไป เพราะเห็นวา่ เป็ นของ เล็กนอ้ ย เรอ่ื งทเี่ ลา่ จากปากคนมาก ๆ ก็อยา่ เพง่ิ ไปเชอื่ ถอื ทเี ดยี วนัก ตอ้ งเห็นดว้ ยตาเองเสยี กอ่ น และถา้ จะใหแ้ น่จรงิ ๆ แลว้ ก็ตอ้ งไดอ้ ยกู่ บั เหตกุ ารณน์ ัน้ ดว้ ย หรอื เรยี กวา่ ไดส้ มั ผสั ดว้ ย มอื ของตนเองจรงิ ๆ จงึ จะเป็ นของแน่นอน

สซี อใหค้ วายฟัง เสยี เวลาในการไปคอยชแ้ี นะนา คนโง่หรอื คนทไ่ี มย่ อมเชอ่ื ฟัง สตี่ นี ยังรพู ้ ลาด นักปราชญย์ ังรพู ้ ลัง้ เสน้ ผมบังภเู ขา เป็ นสานวนสภุ าษิตทเ่ี ตอื นใจใหค้ นเราอยา่ ทระนงหรอื ประมาท ไมว่ า่ จะมคี วามรหู ้ รอื เสย้ี มเขาควายใหช้ นกัน ฉลาดปราดเปรอ่ื งสักแคไ่ หน ก็มวี ันพลาดทา่ เสยี ทเี ขาได ้ ใสต่ ะกรา้ ลา้ งน้า เป็ นเรอ่ื งเล็กๆทบี่ ังตาเรา ทาใหเ้ รามองไมเ่ ห็นปัญหาทใ่ี หญก่ วา่หมวด ห ยยุ งใหเ้ ขาทะเลาะบาดหมางกนั \"เสย้ี ม\"แปลว่า ลับใหเ้ ขาควายแหลมคมขน้ึ เพอ่ื จะให ้ เขา้ ไปขวดิ กนั การทาใหค้ นทมี่ มี ลทนิ หรอื มเี รอื่ งเสยี มากอ่ นใหก้ ลบั เป็ นคนดหี รอื เป็ นคนใหมท่ บี่ รสิ ทุ ธิ์ ขนึ้ มาหนามแหลมไมม่ คี นเสย้ี ม มะนาวกลม คนทม่ี สี ตปิ ัญญาหรอื มคี วามสามารถเกง่ กาจนัน้ อาจเป็ นผทู ้ ไี่ มต่ อ้ งมใี ครสอนเลยก็เกลยี้ งไมม่ คี นกลงึ ได ้ โดยเกดิ ขนึ้ เองในตวัหนา้ ไหวห้ ลงั หลอก ตอ่ หนา้ ทาดแี ตล่ ับหลังตรงกนั ขา้ มหมาเหา่ ใบตองแหง้ คนทชี่ อบเอะอะโวยวายเป็ นทอี่ วดตัววา่ ตนเกง่ กลา้ แตแ่ ทจ้ รงิ แลว้ กลับเป็ นคนขข้ี ลาดหมจู ะหาม เอาคานเขา้ มาสอด ไมก่ ลา้ เผชญิ กับศตั รู การทเ่ี ขา้ ไปขัดขวางผลประโยชน์ หรอื กจิ การของคนอน่ื ทเี่ ขากาลังจะสาเร็จอยแู่ ลว้หวานนอกขมใน การใชค้ าพดู หรอื แสดงกริ ยิ าใหอ้ กี ฝ่ ายเห็นวา่ ดตี อ่ แตแ่ ทจ้ รงิ ภายในจติ ใจกลับตรงกันหวานเป็ นลมขมเป็ นยา ขา้ มกับกริ ยิ าและวาจาหวา่ นพชื หวงั ผล บางคนเขา้ ใจผดิ คดิ วา่ กนิ อาหารหวานแลว้ จะเป็ นลมหนา้ มดื กนิ อาหารขมอยา่ งมะระ มี สรรพคณุ เป็ นยา แตแ่ ทจ้ รงิ แลว้ คาพังเพยนหี้ มายถงึ คาพดู หวานฟังแลว้ ตัวลอยลมื ตัว ขาดสติ แตค่ าพดู ตติ งิ ฟังไมร่ นื่ หู แตก่ ลบั เป็ นประโยชนท์ าใหไ้ ดค้ ดิ . ทาอะไรสักอยา่ งหนงึ่ ก็ยอ่ มจะตอ้ งหวงั ผลประโยชนต์ อบแทนหกั ดา้ มพรา้ ดว้ ยเขา่ ใชว้ ธิ บี ังคบั หรอื เตย่ี วเข็นเอาอยา่ งหกั โหม ตามความตอ้ งการของตนเอง โดยไมค่ านงึหวั มงกฎุ ทา้ ยมงั กร วา่ จะเกดิ ผลเสยี อยา่ งไรบา้ งหัวลา้ นไดห้ วีหาเหาใสห่ ัว การทาอะไรทไ่ี มเ่ ขา้ กนั หรอื ขดั กัน เชน่ ประกอบอะไรขน้ึ สักอยา่ งมหี ัวกบั ทา้ ยหรอื หางเห็นกงจักรเป็ นดอกบวั ไมเ่ หมอื นกนั หรอื ไมก่ ลมกลนื กนั ผทู ้ ไี่ ดส้ งิ่ ซงึ่ ไมเ่ ป็ นประโยชนแ์ กต่ น มักพดู เขา้ คกู่ บั ตาบอดไดแ้ วน่ เป็ น หัวลา้ นไดห้ วี ตา บอดไดแ้ วน่ หาความลาบากมาใสต่ ัวเองหรอื เอาเรอื่ งของคนอนื่ มาเป็ นเรอื่ งทท่ี าใหเ้ กดิ ความ เดอื ดรอ้ นแกต่ ัวเอง เห็นสง่ิ ทไ่ี มด่ เี ป็ นดี หรอื เห็นผดิ เป็ นชอบเห็นขดี้ กี วา่ ไส ้ เห็นคนอน่ื ดกี วา่ ญาตพิ นี่ อ้ งของตนเห็นชา้ งขข้ี ต้ี ามชา้ ง การแสดงความทะเยอทะยาน ใฝ่ สงู เกนิ ศักด์ิ อยากจะทาตัวตามอยา่ งผสู ้ งู ศักดก์ิ ับเขาเหยยี บเรอื สองแคม บา้ ง ทาทเี ขา้ ดว้ ยทัง้ สองฝ่ าย คนทไ่ี มซ่ อ่ื ตรง ไมม่ ใี จมัน่ คง ทจ่ี ะรว่ มทกุ ขร์ ว่ มสขุ กับใครจรงิ มงุ่ แตจ่ ะเอาตวั รอดหรอื มงุ่ ประโยชนต์ นฝ่ ายเดยี ว

หมวด ออดเปรย้ี วกนิ หวาน ถงึ แมว้ า่ จะตอ้ งใชเ้ วลาอดใจรออยนู่ าน ก็ยังดกี วา่ เพราะผลทจ่ี ะไดร้ บั ขา้ งหนา้ นัน้ ยอ่ ม ดกี วา่อยบู่ า้ นทา่ นอยา่ นง่ิ ดดู าย ปัน้ ววั ปัน้ ควาย เมอื่ อาศยั อยบู่ า้ นใคร ก็อยา่ อยเู่ ปลา่ ควรชว่ ยทาอะไรใหเ้ ป็ นประโยชนต์ อ่ เขาบา้ งใหล้ กู ทา่ นเลน่ออ้ ยเขา้ ปากชา้ ง สงิ่ ทห่ี ลดุ ลอยไปเป็ นของคนอนื่ แลว้ ก็ยอ่ มจะไมม่ ที างจะไดก้ ลบั คนื มางา่ ย ๆอัฐยายซอ้ื ขนมยาย การไดร้ ับทรัพยจ์ ากผใู ้ ดผหู ้ นง่ึ แลว้ เอาทรพั ยน์ ัน้ มาใชก้ บั ผนู ้ ัน้ ตอ่ โดยทเี่ ราไมต่ อ้ งอาบน้ารอ้ นมากอ่ น ลงทนุ อะไรเลย แตค่ นนัน้ กลบั เป็ นฝ่ ายตอ้ งเขา้ เนอ้ื เกดิ กอ่ นจงึ ไดร้ เู ้ ห็นสง่ิ ตา่ งๆ มามากกวา่