ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Κωνσταντίνος Καρσιώτης Μια ρηξικέλευθη άποψη υπάρχει κίνδυνος να θεωρηθεί λανθασμένη EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 51

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Κωνσταντίνος Καρσιώτης ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ Πώς πήρες την απόφαση να πας στο λεγόμενο «κλασικό» λύκειο; περισσότερο οι ανθρωπιστικές σπουδές; Δεδομένου ότι ήθελα να ακολουθήσω τη θεωρητική κατεύθυν- Κυρίως στον ψυχικό τομέα. Διδάσκουν έναν ηθικό κώδικα, ση, αποφάσισα να πάω στο «Κλασικό» γιατί εστιάζει αποκλειστι- έναν κώδικα αξιών, έναν τρόπο συμπεριφοράς, γενικότερα κά στη θεωρητική και πιστεύω ότι αυτό βοηθάει έναν μαθητή, μια στάση ζωής. Επειδή οι αρχαίοι Έλληνες, όπου κυρίως εστιά- επειδή δεν υπάρχει τόση πίεση στα υπόλοιπα μαθήματα. ζει ο χώρος τής φιλολογίας, θεωρούνται καθολικά πρότυπα συ- μπεριφοράς στη συνείδηση των ανθρώπων. Τι είναι αυτό που σε σπρώχνει προς τη φιλολογία; Σε έχουν επηρεάσει και στον τρόπο τού σκέπτεσθαι; Πιστεύω ότι η έννοια «παιδεία» είναι πολύ σημαντική, ειδικά Σου δίδαξαν κάποια μέθοδο σκέψης; σήμερα με την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας. Θέλω να ασχοληθώ με αυτό τον τομέα, γιατί μου ταιριάζει. Μέσα από τα φιλολογικά μαθήματα μαθαίνει κάποιος να είναι πιο διαλλακτικός. Να δέχεται ότι δεν υπάρχει μόνο η δική του Ο φιλολογικός χώρος είναι ευρύς. Έχεις κάποιον άποψη, να συζητάει, να ακούει και στη συνέχεια να καταλήγει. πιο συγκεκριμένο προσανατολισμό; Με αυτό τον τρόπο αναπτύσσεται η διαλεκτική. Μιλάμε για αρκετά χρόνια μετά, οπότε δεν μπορώ να είμαι σίγου- Βλέπεις να πάσχουμε εδώ στην Ελλάδα στο θέμα ρος. Προσανατολίζομαι προς τον τομέα τής διδασκαλίας, τον εκ- τής διαλεκτικής; παιδευτικό τομέα. Σε μεγάλο βαθμό. Αυτό ξεκινάει από πολύ νωρίς, από το σχο- Τα φιλολογικά μαθήματα δεν έχουν το κύρος που είχαν λείο. Και λόγω τού τρόπου διδασκαλίας και λόγω τής ύλης, παλαιότερα στην Ελλάδα… που είναι καθορισμένη και δεν ευνοείται ο διάλογος. Υπάρ- χουν βέβαια εξαιρέσεις, υπάρχουν καθηγητές που τον προ- Υπάρχει μια αντίληψη –που εγώ τη θεωρώ λανθασμένη– ότι θε- ωθούν, ειδικά στο Αρσάκειο με τους Ρητορικούς Ομίλους, για ωρητική είναι η κατεύθυνση στην οποία πάνε τα παιδιά που δυ- παράδειγμα. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις επικρατεί η σκολεύονται με τα Μαθηματικά και τη Φυσική, αλλά εγώ πι- στείρα απομνημόνευση, οι καθηγητές περνούν μια συγκεκριμένη στεύω ότι είναι θέμα ενδιαφέροντος πιο πολύ. Σίγουρα το κύρος άποψη και δεν γίνεται δεκτή μια διαφορετική άποψη. των φιλολογικών μαθημάτων έχει πέσει. Παίζει ρόλο ο τρό- πος που διδάσκονται, πολλές φορές, η ύλη τού Υπουργείου, Πιστεύεις ότι αυτό σχετίζεται με το εξετασιοκεντρικό σύστημα; η απομνημόνευση, που καταστρατηγεί την κανονική μάθηση. Ναι, έτσι πιστεύω. Γιατί αν στις εξετάσεις γράψεις μια ρηξικέλευ- Τι έχουν να δώσουν οι φιλολογικές σπουδές σε έναν θη άποψη υπάρχει κίνδυνος να θεωρηθεί λανθασμένη, οπότε σύγχρονο άνθρωπο; Για πολύ κόσμο τα φιλολογικά μπορεί να χάσεις πολλά μόρια, ακόμα και μια σχολή γι’ αυτό τον μαθήματα είναι είτε θεωρητικολογίες χωρίς ουσία λόγο. Οπότε δεν θα ρισκάρεις κι έτσι και ο καθηγητής δεν θα ρι- είτε, για άλλους, είναι πράγματα που σχετίζονται σκάρει να ακούγονται απόψεις που θα ξεφεύγουν από τα καθιε- με το παρελθόν και δεν έχουν καμία σχέση με το παρόν. ρωμένα. Άρα πάμε σε μια τυποποιημένη σκέψη και έκφραση. Κατ’ αρχάς πιστεύω ότι το παρελθόν έχει σχέση με το παρόν και Το τμήμα Φιλολογίας έχει 3 κατευθύνσεις. πρέπει να μαθαίνουμε μέσα από το παρελθόν. Είναι κλασικό το Τη Γλωσσολογία, τη Νεοελληνική Φιλολογία κλισέ ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Είναι μεν κλισέ, αλλά απο- και την Αρχαία Κλασική Φιλολογία. Πού σκέφτεσαι να πας; δεικνύεται καθημερινά αυτό. Θα μπορούσαμε να προλάβουμε καταστάσεις. Βέβαια, αν κάποιος εγκλωβιστεί στο θεωρητικό Νομίζω ότι θα πάω προς την Κλασική Φιλολογία. Αλλά αυτή την πλαίσιο και δεν το εντάξει στο πρακτικό μέρος τής ζωής του θα πρώτη χρονιά θα το αποφασίσω στα σίγουρα. μείνει στις πνευματικές αναζητήσεις και δεν θα έχει κανένα νόημα. Πάντα όμως υπάρχουν τρόποι να αξιοποιηθούν αυτές οι γνώσεις. Τι σε έχει εντυπωσιάσει περισσότερο από την επαφή σου με τα αρχαία κείμενα; Σου άρεσε πιο πολύ ο λόγος, Ποια στοιχεία τού ανθρώπου πιστεύεις ότι καλλιεργούν το περιεχόμενο, οι ιδέες που βγαίνουν μέσα από αυτά; 52 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Κυρίως το περιεχόμενο. Το γεγονός ότι εκφράζονται απόψεις που πόλη. Βέβαια, δεν λέω ότι είμαι ευχαριστημένος από την κατά- είναι μπροστά από την εποχή τους, ίσως ακόμα και από τη σημε- σταση στην Αθήνα, αλλά πιστεύω ότι υπάρχουν και χειρότερα ρινή εποχή, και ότι οι συνομιλητές που τις εκφράζουν είναι διατε- και ότι καθένας πρέπει να μάθει να ζει με αυτά που έχει. θειμένοι να τις δεχτούν, να συζητήσουν, να τις εξετάσουν με επι- χειρήματα και όχι να απορρίψουν τη διαφορετική ιδέα. Αν σε ρωτούσαν ως δημότη αυτής της πόλης να κάνεις προτάσεις για να γίνει η ζωή στην πόλη μας καλύτερη, Έχεις κάποια προτίμηση σε κάποιον συγγραφέα; τι θα έλεγες; Από όσους έχω διαβάσει μέχρι τώρα περισσότερο ο Αριστοτέλης Πρακτικά πολύ λίγα πράγματα μπορούν να γίνουν. Η Αθήνα έχει ταιριάζει στη δική μου θεωρία. Με τραβάει το ότι εντάσσει κατά χτιστεί παντού, αλλά πώς μπορεί να διορθωθεί αυτό; Υπάρχουν κάποιον τρόπο και τον μαθηματικό τρόπο σκέψης στη φιλοσοφία πολλά αυτοκίνητα σε σχέση με τους δρόμους που υπάρχουν. του και πιστεύω ότι αυτά σχετίζονται αρκετά μεταξύ τους. Είναι λί- Έτσι όπως έχει χτιστεί η Αθήνα ούτε πολλοί δρόμοι μπορούν να γο πιο ψυχρή η ανάλυσή του με τη λογική, τις κατηγορίες… φτειαχτούν πια ούτε τα αυτοκίνητα, φυσικά, μπορούν να περιορι- στούν. Αυτό είναι θέμα τού κάθε ανθρώπου. Κατηγορούν πολύ συχνά αυτούς που ενδιαφέρονται για τα φιλολογικά μαθήματα ότι δεν έχουν καλή σχέση Οι άνθρωποι παλαιότερα επικοινωνούσαν μεταξύ τους με τα Μαθηματικά. Εσύ πώς ήσουν με τα Μαθηματικά; μέσα από το δίκτυο τής γειτονιάς. Τώρα η επικοινωνία έχει μεταφερθεί στον ηλεκτρονικό – διαδικτυακό χώρο. Είχα πολύ καλή σχέση με τα Μαθηματικά μέχρι και την Α’ λυ- Εσύ έχεις μπει σε κοινωνικά δίκτυα, ασχολείσαι με αυτά κείου. Ήταν θέμα επιλογής. Δεν μου άρεσε καμία σχολή από τα ή κρατάς απόσταση; άλλα πεδία, οπότε κατέληξα στη θεωρητική. Ασχολούμαι, όπως τα περισσότερα παιδιά στην ηλικία μου, αλλά Πιστεύεις ότι τα Μαθηματικά κάνουν καλό σε κάποιον χωρίς να φτάνω στον βαθμό τής εξάρτησης. Δηλαδή δεν θα μεί- που ασχολείται με τα φιλολογικά μαθήματα; νω μέσα για να κάτσω στο διαδίκτυο, αν έχω την επιλογή να βγω έξω με τους φίλους μου. Και από όσους γνωρίζω αυτό το πράγμα Ναι. Πιστεύω πως βοηθάνε κιόλας. Μια καλή σχέση με τα Μα- ελέγχεται και δεν φτάνει στο σημείο να καταστρατηγείται η καθη- θηματικά βοηθά στο συντακτικό στα Αρχαία. μερινή έξοδος ή η επαφή από κοντά. Δεν γίνεται η επικοινωνία αποκλειστικά μέσα από αυτό. Θα συνεχίσεις με μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό; Τα κοινωνικά δίκτυα πιστεύεις ότι καλύπτουν πραγματικές Ναι. Για τη φιλολογία προτείνονται περισσότερο η Γαλλία ή η Γερ- ανάγκες ή είναι απλώς ένας εναλλακτικός τρόπος μανία. Τείνω προς τη Γερμανία, αλλά θα το ψάξω περισσότερο. επικοινωνίας που ίσως, τελικά, να μην είναι και αναγκαίος; Προσανατολίζεσαι ενδεχομένως και στο να μείνεις Πιστεύω ότι δεν είναι αναγκαίος. Απλώς παρέχει κάποια διευκό- στο εξωτερικό; λυνση στον βαθμό που χρησιμοποιείται με μέτρο. Δεν αποκλείω τίποτα. Αν αυτό είναι εφικτό, μπορεί και να το επι- Άλλες δραστηριότητες εκτός των μαθημάτων; διώξω. Αλλά δεν ξέρω αν είναι εφικτό κάτι τέτοιο. Η φιλολογία δεν δίνει πολλές ευκαιρίες ή δυνατότητες στο εξωτερικό. Παίζω ποδόσφαιρο μαζί με τους φίλους μου, 5×5 –για παραπά- νω δεν είμαστε–, έξοδοι, σινεμά, μουσική… Ακούμε κυρίως ελ- Ποια είναι η γνώμη σου για την κατάσταση που επικρατεί ληνική, Μαχαιρίτσα, Τσακνή, Ιωαννίδη, τέτοιου είδους όχι το λαϊ- στον χώρο, στο περιβάλλον στο οποίο ζούμε; Υπάρχει κάτι κό ποπ. που πιστεύεις ότι θα πρέπει να αλλάξει; Υπάρχει κάτι που σε προβληματίζει, σε δυσαρεστεί; Βλέπουμε, ας πούμε, Πώς βλέπεις το θέμα των καταλήψεων στις Σχολές, γιατί εσύ μπροστά μας την πόλη –το βράδυ είναι αλλιώς καλύπτονται μέχρι τώρα δεν γνώρισες κατάληψη… οι αδυναμίες της. Εσύ τη ζεις μέσα, ως άνθρωπος που κινείσαι μέσα στην πόλη. Θα ήθελες να αλλάξεις πράγματα; Πιστεύω πως οι καταλήψεις από τη στιγμή που γίνονται για πραγ- ματικά προβλήματα που υπάρχουν, είτε σε σχολεία είτε σε σχο- Πιστεύω ότι κάθε πόλη έχει τα προβλήματά της, ειδικά σε μια λές, πρέπει να γίνονται και να γίνονται αποδεκτές και να λειτουρ- εποχή όπως η σημερινή με την οικονομική κρίση. Δεν πιστεύω γούν ως μοχλός πίεσης στον χώρο τής πολιτικής. Από τη στιγμή ότι στο εξωτερικό είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα, όπως τα πα- ρουσιάζουν σε σχέση με την Ελλάδα. Παντού λοιπόν όμως που γίνονται για να εκμεταλλευτούμε καταστάσεις, να χά- πρέπει να γίνει μια προσπάθεια να βελ- σουμε μάθημα ή για να διαιωνίσουμε μια κατάστα- τιωθεί λίγο η κατάσταση, αλλά και ση είναι τελείως λανθασμένη μέθοδος και δεν να μάθουμε να ζούμε μέσα σε αυτή. πρέπει οι υπόλοιποι να υποκύπτουν σε τέ- Δηλαδή και στο εξωτερικό δεν πι- τοια αιτήματα. στεύω ότι υπάρχει μια ιδανική EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 53

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Όλοι πρέπει Νίκος να συμμετέχουν Αθανασιάδης στην πολιτική ζωή. Αυτή είναι και η ουσία τής δημοκρατίας. 54 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Αρσάκειο Λύκειο Θεσσαλονίκης 18,97 Ιατρική Θεσσαλονίκης Πώς βλέπεις τα πράγματα τώρα που τελείωσες; Πέρα από τους γονείς σου, το Σχολείο έπαιξε κάποιο ρόλο Στο πανεπιστήμιο, νέος κόσμος, νέα κτήρια… Αλλάζει η ζωή. στη διαμόρφωση των ιδεών σου για το ποιος είναι ένας καλός γιατρός; Τα κτήρια πώς είναι; Σε ικανοποιούν; Έπαιξε, δίνοντας κανόνες συμπεριφοράς. Οπότε και κανόνες πώς Η Ιατρική Σχολή, τουλάχιστον, έχει ωραίο κτήριο. πρέπει να είναι ένας καλός επαγγελματίας. Οι καθηγητές είχαν την έγνοια να μας δώσουν αυτό που λέμε αγωγή. Τώρα με το νομοσχέδιο για την Παιδεία είναι σε αναστάτωση η Σχολή σου; Βλέπεις το θέμα τής αγωγής σήμερα –όχι μόνο στους νέους αλλά γενικότερα– να πάσχει εδώ στην Ελλάδα; Είναι σε κατάληψη. Λένε ότι υπάρχει κίνδυνος για το α’ εξάμηνο, αλλά είμαι αισιόδοξος. Πάσχει στο επίπεδο των κανόνων καλής συμπεριφοράς, κυρίως στις παλαιότερες γενιές. Στη νέα γενιά πιστεύω ότι σιγά-σιγά αλ- Πώς βλέπεις την εξέλιξη των σπουδών σου; λάζουν τα πράγματα, ο κόσμος «εκπολιτίζεται», να το πω έτσι. Πρώτα απ’ όλα θέλω να γίνω καλός γιατρός. Να μάθω αυτό το Νομίζεις ότι ως κοινωνία, στην καθημερινότητά μας, επάγγελμα που έχει αντικείμενο τον άνθρωπο, προσπαθώντας να είμαστε επιθετικοί, αγενείς; τον κάνει καλά. Ακόμα δεν ξέρω ποια ειδικότητα θα ακολουθή- σω. Στη Σχολή θα δω ποιο αντικείμενο με ενδιαφέρει. Σπουδές Εξωτερικά θα μπορούσε κάποιος να πει ότι είμαστε αγενείς, όχι λοιπόν, ειδικότητα και σε 12 χρόνια στην αγορά εργασίας. επιθετικοί, αλλά, ξέροντας καλά την ελληνική κοινωνία ως μέλος της, μπορώ να καταλάβω ότι αυτή η εξωτερίκευση δεν έχει καμία Στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό; σχέση με το εσωτερικό. Ένας άνθρωπος εξωτερικά αγενής μπορεί να είναι καλόκαρδος και τις περισσότερες φορές βοηθάει αυτόν Σίγουρα στο εξωτερικό. που έχει ανάγκη. Δηλαδή μπορεί να είναι καλός άνθρωπος, απλώς δεν ξέρει πώς να το δείξει. Πάσχει στο σαβουάρ βιβρ, στις Είπες πριν ότι θέλεις να γίνεις καλός γιατρός. δημόσιες σχέσεις, στο μάρκετινγκ. Πώς θα όριζες έναν καλό γιατρό; Ασχολείσαι με κάποια χόμπι; Ο καλός γιατρός είναι ένας άνθρωπος που ξέρει καλά την επι- στήμη του, ασχολείται με τον ασθενή του, πονάει τον ασθενή Μου αρέσει η Ιστορία, μου αρέσει να ενημερώνομαι για τα πολι- του, θέλει να πάει καλά στην υγεία του, βάζει τα χρήματα σε δεύ- τικά πράγματα, τι συμβαίνει στον κόσμο. Mου αρέσουν οι πολι- τερη μοίρα, δεν παίρνει φακελάκια… Εννοείται ότι τα χρήματα τικές συζητήσεις, ασχολούμαι με τις ιδεολογίες και ανακαλύπτω θα έρθουν από τη δουλειά του, αλλά πρώτα να γίνει καλά ο άν- τι πρεσβεύει η καθεμία. θρωπος! Οι συνομήλικοί σου πώς είναι στο θέμα αυτό; Στην οικογένειά σου υπάρχει κάποιος γιατρός; Δεν αρέσει σε πολλά άτομα η Ιστορία… Τους κάνει μάλιστα εντύ- Και οι δύο γονείς μου είναι γιατροί. πωση πώς αρέσει σ’ εμένα! Ενδιαφέρονται όμως για πράγματα που συμβαίνουν στον κόσμο, για πολιτικές συζητήσεις. Πώς θα περιέγραφες την κατάσταση τής ιατρικής στην Ελλάδα σε κάποιον ξένο; Πιστεύεις ότι η διαμόρφωση πολιτικής συνείδησης βοηθάει έναν επιστήμονα; Υπάρχουν άτομα που κάνουν καλή δουλειά. Υπάρχουν γιατροί –σε αρκετό ποσοστό– που στα νοσοκομεία όπου δουλεύουν ή Ναι. Αν ασχοληθεί με την έρευνα ή ακόμα και αν ασχοληθεί στα ιατρεία τους είναι σωστοί στη δουλειά τους. Υπάρχουν βέβαια με τις υπηρεσίες προς τους ανθρώπους, χρειάζεται να έχει ένα και άτομα που είναι διεφθαρμένα. Σε κάποιον από το εξωτερικό ιδεολογικό υπόβαθρο το οποίο θα τον βοηθήσει στη συμπε- όμως θα τόνιζα πως δεν πιστεύω ότι όλο το σύστημα υγείας είναι ριφορά του, στη ζωή του. Να πει, δηλαδή, «εγώ αυτό πι- διεφθαρμένο, γιατί αλλιώς θα πέθαινε όλος ο κόσμος. EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 55

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ στεύω, έτσι θέλω να είναι η κοινωνία, γι’ αυτό συμπεριφέρο- Ο Νίκος, μιλώντας για το Σχολείο του, μαι έτσι στην καθημερινή μου ζωή». το Αρσάκειο Θεσσαλονίκης, λέει ότι έπαιξε ρόλο Πιστεύεις ότι ένας οποιοσδήποτε επιστήμονας –όχι μόνο στη διαμόρφωση των ιδεών του δίνοντάς του ένας γιατρός– πρέπει να παίρνει πολιτικές θέσεις; γενικούς κανόνες συμπεριφοράς, αυτό που λέμε αγωγή. Πρέπει να συμμετέχει στην πολιτική; Πιστεύει ότι οι Έλληνες πάσχουμε κάπως στον τρόπο Ναι, πρέπει να συμμετέχει στην πολιτική ζωή. Όλοι πρέπει να που εκδηλώνουμε τα συναισθήματά μας συμμετέχουν στην πολιτική ζωή. Αυτή είναι και η ουσία τής δη- μοκρατίας. Όχι μόνο να ψηφίζουν, πράγμα που θεωρώ πολύ σω- –μπορεί να θεωρηθούμε και αγενείς–, αλλά είμαστε στό και επιβάλλεται, αλλά και να ασχολούνται γενικότερα, να καλόκαρδοι και βοηθάμε αυτούς που έχουν ανάγκη. παράγουν σκέψεις και ιδέες για το πώς θεωρούν αυτοί ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος. Για να πεισθεί ο κόσμος πρέπει να έχεις το κατάλληλο λέγειν, γι’ αυτό είμαι και υπέρ τού μαθήματος τής έκθεσης στο σχο- Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μέσα από το διαδίκτυο λείο, ούτως ώστε να αποκτήσει την ευφράδεια λόγου, να μπο- και μέσα από πολλά περιοδικά μια τάση να ασχολείται ρέσει να μιλήσει, να παραθέσει τα κατάλληλα επιχειρήματα. Από ο κόσμος με θέματα που θεωρούνται παραεπιστημονικά την άλλη, αν δεν καταφέρει τελικά να τους πείσει, θα πρέπει να και στο θέμα τής ιατρικής ακόμα περισσότερο. συνεχίσει να κάνει τη δουλειά του όπως πρέπει. Σε έχει απασχολήσει καθόλου αυτό το θέμα; Τους Ομίλους Ρητορικής των Αρσακείων Για να πω την αλήθεια, έβλεπα διάφορα πράγματα στο ίντερνετ, τους έχεις υπ’ όψιν σου; που τα έλεγα στους γονείς μου και εκνευρίζονταν. Είναι ένα μεγά- Ναι, είχα παρακολουθήσει για έναν χρόνο. Είναι μια καλή προ- λο αγκάθι αυτό. Όπως μου έχουν πει και οι γονείς μου, προκαλεί σπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά θα ήθελα να αποκτή- προβλήματα όταν συγγενείς ασθενών βλέπουν διάφορα πράγ- σουν πιο πολύ ρεαλισμό αυτοί οι Όμιλοι. Θεωρείται αντιπαιδα- ματα στο ίντερνετ και προσπαθούν να πείσουν τους γιατρούς να γωγικό –και πράγματι είναι– να χρησιμοποιείς τρόπους να χειρα- τα ακολουθήσουν. γωγείς τα συναισθήματα τού άλλου, όταν τού μιλάς. Να τον κά- νεις να γελάσει, να στενοχωρηθεί… Θεωρώ όμως ότι θα έπρεπε Πώς μπορεί ένας επιστήμονας που δουλεύει σε μια κοινωνία να διδάσκονται τέτοιοι τρόποι, γιατί έτσι έχεις πιο πολλή επαφή η οποία έχει την τάση να υιοθετεί οτιδήποτε τής λένε, με την κοινωνία και η ρητορεία αποκτά ουσία και μπορεί να χρη- από οπουδήποτε κι αν προέρχεται, άκριτα, να πείσει σιμοποιηθεί και στην καθημερινότητα. ότι πρέπει να ακούγεται ο ειδικός και όχι οποιοσδήποτε; 56 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Γιώργος Αγοράνος Αυτό που με ελκύει κυρίως είναι τα καθημερινά πράγματα, για τα οποία δεν γνωρίζουμε τίποτα. EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 57

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Γιώργος Αγοράνος Β’ ΑΡΣΑΚΕΙΟ-ΤΟΣΙΤΣΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΚΑΛΗΣ Ήταν η Ιατρική η πρώτη σου επιλογή; Στο εξωτερικό. Εκ των πραγμάτων. Στην Ελλάδα, παρόλο που υπάρχουν ορισμένα Πρώτη επιλογή είχα την Ιατρική Αθήνας ερευνητικά ινστιτούτα –κατά την προετοι- και μετά είχα βάλει την Πάτρα. Θέλω να μασία τής ομάδας για τη συμμετοχή μας ασχοληθώ με την έρευνα στον τομέα τής στην Ολυμπιάδα τής Χημείας είχαμε πάει νευροβιολογίας, τής νευροεπιστήμης. στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών τής Ακαδημίας Αθηνών–, τα πράγματα εί- Σε βλέπω πολύ συγκεκριμένο. Μέχρι ναι δύσκολα και ειδικά τώρα με τη χρημα- στιγμής όποιους ρωτάω μου λένε «δεν τοδότηση θα είναι ακόμα πιο δύσκολα, ξέρω, ακόμα δεν έχω αποφασίσει». οπότε το εξωτερικό το έχω κατά νου σίγου- ρα και για ειδικότητα, μετά την ιατρική. Ναι, κοιτάω λίγο μακριά. Από τα λίγα πράγματα που ξέρω και έχω δει, ο τομέας Συνήθως όσοι θέλουν να κάνουν των νευροεπιστημών με ελκύει. Είχε τύ- έρευνα στην ιατρική πηγαίνουν χει να διαβάσω λίγο για τον ανθρώπινο στην Αμερική ή στη Γερμανία ή σε εγκέφαλο και μου άρεσε πολύ και ως σύ- κάποιες χώρες τής Κεντρικής Ευρώπης. νολο, γιατί είναι ένα βασικό χαρακτηριστι- Εσύ για πού προσανατολίζεσαι; κό τού ανθρώπου που τον διαφοροποιεί από τα άλλα όντα, και για τις επιμέρους Λόγω γλώσσας, πρώτη μου επιλογή είναι λειτουργίες του, για τις οποίες ξέρουμε η Αγγλία. Παρ’ όλα αυτά εξετάζω το ενδε- πολύ λίγα. Αυτό που με ελκύει κυρίως εί- χόμενο να τελειοποιήσω τα Γαλλικά μου ναι τα καθημερινά πράγματα, για τα οποία και να μάθω και Γερμανικά στο πανεπιστή- δεν γνωρίζουμε τίποτα. Ας πούμε, δεν ξέ- μιο, ακριβώς για να έχω περισσότερες επι- ρουμε γιατί κοιμόμαστε. λογές μετά. Είναι κάποιος από τους γονείς σου Βλέπεις να υπάρχει ανταγωνισμός στον χώρο τής ιατρικής; στον χώρο; Είναι ο πατέρας μου γιατρός, αλλά δεν Γενικά υπάρχει. Δεν ξέρω συγκεκριμένα. έχει καμία σχέση με την ειδικότητα αυτή. Από το λίγο που άγγιξα στην Ολυμπιά- Είναι κλινικός γιατρός και αυτό ακριβώς εί- δα, ο ανταγωνισμός είναι σίγουρα μεγά- ναι που δεν θέλω να γίνω. λος και διαρκώς αυξάνεται. Γιατί όχι; Σε ποιο επίπεδο βλέπεις να υπάρχει αυτός ο ανταγωνισμός; Ε, βλέπω την κατάσταση τού ΕΣΥ, βλέπω από τον πατέρα μου πώς είναι η δουλειά Στις πανελλήνιες, που ήταν το πρώτο με- και δεν μου αρέσει ιδιαίτερα. Σκεφτόμουν γάλο τεστ στο οποίο συμμετείχαμε όλοι, και τη βιολογία, αλλά στην Ελλάδα είναι σε διαπροσωπικό επίπεδο δεν υπήρχε σαφώς καλύτερες οι σπουδές στην ιατρι- ανταγωνισμός. Παρακολουθούσαμε πώς κή σε σχέση με τη βιολογία. έχουν γράψει οι άλλοι, αλλά ποτέ δεν σκεφτήκαμε «α, θα μου φάει τη θέση». Την έρευνα τη σκέφτεσαι για εδώ, Για την Έλενα (Καραπατή), για παράδειγ- στην Ελλάδα, ή στο εξωτερικό; 58 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ μα, που πέρασε Αθήνα ενώ εγώ πέρασα μπιάδα κάθε χρονιά κρίνονται μέσα από Ο Γιώργος έμαθε για τους διεθνείς Πάτρα, χάρηκα, γιατί έγραψε πολύ καλά τον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Βιολογίας. διαγωνισμούς από το περιοδικό και της άξιζε. Στην Ολυμπιάδα υπήρχαν «ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ». ορισμένα άτομα τα οποία ήταν απίστευ- Εσύ πώς πληροφορήθηκες Οι αφηγήσεις των μεγαλύτερων συμμαθητών τα προσηλωμένα στον στόχο τους και για τον διαγωνισμό αυτό; του από τη συμμετοχή τους σε αυτές τα οποία –φαντάζομαι πιέζονταν και αρ- κέντρισαν το ενδιαφέρον του κετά– αναγκαστικά ήταν πιο απόμακρα Μέσα από το περιοδικό ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ. και αποφάσισε να προσπαθήσει κι αυτός και πιο ανταγωνιστικά και υπήρχαν και Πρόπερσι. Για πρώτη φορά έλαβα μέρος στο αγαπημένο του αντικείμενο, τη Βιολογία. άλλα που δεν ήταν. Πέτυχαν ένα καλό στη Β’ λυκείου. Από τότε ήθελα να συμ- Έτσι, όπως δείχνουν και οι φωτογραφίες, αποτέλεσμα δηλαδή, απολαμβάνοντας μετάσχω σε ορισμένους διαγωνισμούς, κατάφερε να αποκτήσει και το υπόλοιπο κομμάτι. γιατί ήθελα να κάνω και κάτι έξω από το και προσωπική εμπειρία. κύριο ρεύμα των πανελλαδικών. Δηλα- Για μίλησέ μου για όλη τη διοργάνωση δή ήθελα να έχω και άλλα ενδιαφέροντα. από την αρχή. Πώς ήταν η εμπειρία αυτή; Έτυχε λοιπόν να διαβάσω το περιοδικό, τότε είχε πάει ένα άλλο παιδί στην Ολυ- Τα παιδιά που συμμετέχουν στην Ολυ- μπιάδα Φυσικής, αν δεν κάνω λάθος, και EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 59

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Πάνω: αναρωτήθηκα αν έχει και Βιολογία. Μου Στιγμιότυπα από τη συμμετοχή τής ελληνικής αποστολής είπαν πως υπάρχει και έτσι συμμετείχα στη Β’ λυκείου. Πέρασα την πρώτη φάση, πή- στην 22η Διεθνή Ολυμπιάδα Βιολογίας στην Ταϊβάν γα στην Γ’ λυκείου στη δεύτερη φάση, την πέρασα και στην τρίτη φάση προκρίθηκα Απέναντι σελίδα: για την Ολυμπιάδα. Ο Γιώργος, αρχηγός τής ελληνικής αποστολής, μαζί με τους Έλληνες μαθητές Πόσα άτομα από την Ελλάδα και την Κινέζα συνοδό τους συμμετείχατε εκεί; Κάθε χρόνο οι ομάδες είναι τετραμελείς. Τέσσερα παιδιά και δύο συνοδοί, με τους οποίους δεν έχουμε επαφή κατά τη διάρ- κεια τής Ολυμπιάδας. Απλώς μας μετα- φράζουν τα θέματα από τα Αγγλικά στα Ελληνικά. Περίγραψέ μου λίγο τη διαδικασία. Το ταξίδι ήταν μακρύ και είχαμε και αρκετές ώρες αναμονής στο αεροδρόμιο μέχρι να φτάσουμε στην Ταϊβάν, μια μακρινή χώρα τής Άπω Ανατολής. Το καλό τής Ολυμπιά- δας είναι ότι μείναμε 7 ημέρες στην Ταϊβάν και μόνο τις 2 από τις 7 είχαμε εξετάσεις. Έτσι όπως διοργανώνεται ο διαγωνισμός είχαμε πολύ χρόνο για περιηγήσεις και ξεναγήσεις. Για τον Ευρωπαίο είναι μια πολύ διαφορετική εμπειρία. Πρώτα απ’ όλα η γλώσσα και η γραφή της είναι εντε- λώς ξένες. Οι επιγραφές στους δρόμους εί- ναι στα Κινεζικά, οι άνθρωποι που κυκλο- φορούν έχουν διαφορετικό παρουσιαστι- κό, η κουλτούρα τους, το φαγητό τους. Έχουν σημαντικές διαφορές. Στην Ευρώπη, όπου και να ταξιδέψεις, ακόμα και στην Αμερική το φαγητό είναι πάνω-κάτω το ίδιο, στην Ανατολή έχουν άλλες γεύσεις. Κάθε μέρα δοκίμαζα και κάτι καινούργιο. Στο ξενοδοχείο είχε και ευρωπαϊκό φαγητό αλλά είχε και τοπικές γεύσεις, πολλά δια- φορετικά είδη ρυζιού, πολύ νόστιμα, αλλά δεν είχε πολύ εξεζητημένα φαγητά. Φύκια δοκιμάσαμε, είναι σαν τα δικά μας χόρτα. Τα σπίτια είναι διαφορετικά, το κλίμα τους υποτροπικό, οπότε έχουν πολύ πράσινα δάση. Για μας τους Έλληνες, που βλέπουμε καφέ τοπία, είναι εντυπωσιακά. Από τον τρόπο ζωής σού έκανε κάτι εντύπωση; Τον τρόπο ζωής δεν τον γνωρίσαμε ιδιαί- 60 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ τερα. Ακόμα και οι ξεναγήσεις ήταν σε Ναι, έχω ακούσει ότι σύμφωνα με τον δια- Σίγουρα η εμπειρία είναι αξέχαστη και συγκεκριμένα μέρη. Μόνο μια φορά πή- γωνισμό δίνονται περίπου δύο εβδομάδες είναι το πολυτιμότερο που μπορείς να γαμε στη λαϊκή αγορά τους και είδαμε λί- επισήμως σε κάθε χώρα για να προετοι- αποκομίσεις από μια τέτοια συμμετοχή. γο την κίνηση εκεί. Το ξενοδοχείο όπου μάσει τις αποστολές της και σίγουρα κά- μέναμε δεν ήταν μέσα στην πόλη, ήταν ποιες χώρες έχουν κάνει πολύ περισσότε- Τα πήραν όλα οι Κινέζοι δηλαδή; κοντά στο αεροδρόμιο. ρη προετοιμασία. Την προετοιμασία που κάναμε τα μέλη τής ελληνικής αποστολής Οι Κινέζοι παραδόξως πήραν 3 χρυσά – Η Ολυμπιάδα σε ποιους χώρους για την Ολυμπιάδα, ορισμένες χώρες την και όχι 4– και 1 ασημένιο. Χρυσά μετάλ- οργανώθηκε; είχαν εντάξει ως προετοιμασία για την τρί- λια πήραν επίσης οι Ιάπωνες (4), η ομάδα τη φάση τού διαγωνισμού τους. Οπότε τα τής Ταϊβάν πήγε πολύ καλά (μέσα στην Οι εξετάσεις έγιναν στο πανεπιστήμιο, το παιδιά που πέρασαν στην Ολυμπιάδα πρώτη τριάδα, πήρε, νομίζω, το 2ο, η οποίο βρισκόταν μέσα στην πόλη. Διορ- ήταν ήδη έτοιμα γι’ αυτήν και οι δύο εβδο- ομάδα τής Αμερικής, η ομάδα τής Σιγκα- γανωτές ήταν το πανεπιστήμιο, το υπουρ- μάδες ήταν επιπλέον προετοιμασία. Επί- πούρης πήγαν γενικά πολύ καλά. γείο Παιδείας και άλλο ένα υπουργείο. σης, η ύλη τού σχολείου είναι πιο κοντά και ως φιλοσοφία και ως αντικείμενο Από την Ευρώπη υπήρχαν διακρίσεις; Πόσες χώρες λάμβαναν μέρος; στις απαιτήσεις τής Ολυμπιάδας, η υπο- δομή τους είναι πολύ καλύτερη αλλά και Ναι, αλλά θυμάμαι μόνο τα χρυσά, γιατί Ήμασταν 233 άτομα από περίπου 54 ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο, δηλα- περίπου το 60% των συμμετεχόντων χώρες. Γνώρισα πάρα πολλά παιδιά από δή οργανώνουν πολύ καλύτερα τον εθνι- παίρνει μετάλλιο. Από την Ευρώπη χρυ- άλλες χώρες. Τις πρώτες μέρες ήταν λίγο κό διαγωνισμό και στη συνέχεια και τη σό πήρε ένας Ελβετός, ο οποίος είναι γεν- δύσκολα, επειδή δεν γνωριζόμασταν, αλ- συμμετοχή τους στην Ολυμπιάδα. νημένος το 1995, δηλαδή τώρα θα πάει λά ευτυχώς στο τέλος κάθε ημέρας υπήρ- στη Β’ λυκείου, και ένας Ούγγρος. χαν οι λεγόμενες «πολιτιστικές βραδιές» Εσύ ήσουν αρχηγός τής αποστολής; (culture nights), κατά τις οποίες είχαν προ- Πες μου δυο λόγια για τη διαδικασία γραμματισθεί κάποια δρώμενα. Ας πούμε, Δεν έχει καμιά σημασία, αλλά ναι, είχα τού διαγωνισμού. μια φορά έπρεπε να εξετάσουμε κάποια βγει πρώτος στον διαγωνισμό. όργανα για την επόμενη μέρα των εξετά- Οι εξετάσεις χωρίζονται σε δύο τμήματα. σεων και υπήρχαν κάποια παιχνίδια σχετι- Πώς πήγατε γενικά; Υπάρχει το πρακτικό και το θεωρητικό κομ- κά. Επίσης κάθε χώρα παρουσίαζε ένα μάτι. Το πρακτικό είναι εργαστήρια: 4 δια- σύντομο δρώμενο για να συστηθεί στους Πέρυσι ήταν καλύτερη χρονιά. Πήραμε και φορετικά εργαστήρια που διαρκούν μία μέ- υπόλοιπους και γενικά είχε διάφορα παι- δύο μετάλλια. Εμείς δεν τα καταφέραμε, ρα. Άλλη μία μέρα διαρκεί και το θεωρητι- χνίδια που μας βοηθούσαν να δεθούμε παρόλο που μια κοπέλα έφτασε 10 θέσεις κό κομμάτι. Στα εργαστήρια που έτυχαν σε και να γνωριστούμε μεταξύ μας. κάτω από τον τελευταίο που πήρε χάλκινο. εμάς έπρεπε να απομονώσουμε ένα νεύρο από έναν βάτραχο, να το διεγείρουμε και Από αυτή την επικοινωνία και την Είστε ευχαριστημένοι όμως; να παρατηρήσουμε τη σύσπαση τού μυός. επαφή που είχες με ανθρώπους Σε κάποια άλλα έπρεπε να παρατηρήσου- από άλλους πολιτισμούς πιστεύεις ότι ωφελήθηκες σε κάτι; Σίγουρα. Πρώτα απ’ όλα από τις συζητή- σεις που κάναμε βλέπεις κάποια πράγ- ματα που εκείνοι τα θεωρούν αυτονόη- τα και εδώ είναι διαφορετικά. Αναπό- φευκτα κάνεις μια σύγκριση. Αλλά η αλή- θεια είναι ότι αυθόρμητα κάναμε παρέα πιο πολύ με Ευρωπαίους. Άλλα παιδιά που έχουν λάβει μέρος σε αντίστοιχες Ολυμπιάδες μού έχουν πει ότι υπάρχουν κάποιες χώρες των οποίων οι συμμετέχοντες έχουν κάνει πολύ σοβαρή προετοιμασία, κατά παράβασιν, ας πούμε, των διεθνών κανονισμών. EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 61

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Οι Έλληνες μαθητές με τους υπεύθυνους συνοδούς τής αποστολής κ. Δ. Αρβανίτη, ερευνητή στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών τής Ακαδημίας Αθηνών, και Θ. Ορεινό, σχολικό σύμβουλο Φυσικών μαθημάτων. με φυτά, ένα άλλο αφορούσε σε ταξινό- πετύχαινες, κάποιος το επιβεβαίωνε και τι μπάσκετ παρακολουθώ –ποδόσφαιρο μηση και υπήρχε και ένα βιοχημείας. Το προχωρούσες στο επόμενο στάδιο. Δεν όχι–, είδα μόνο έναν αγώνα. θεωρητικό κομμάτι χωρίζεται σε α’ και β’ χρειαζόταν να είναι διαρκώς από πάνω μέρος. Υπάρχουν κάποιες ερωτήσεις τις σου ο κριτής. Ήταν κουραστική χρονιά; οποίες απαντάς, γίνεται ένα διάλειμμα και συνεχίζεις με το β’ μέρος. Έχεις κάποια χόμπι; Παρόλο που δεν μπορώ να πω ούτε ότι εξουθενώθηκα στο διάβασμα ούτε ότι το Το πείραμα με τον βάτραχο μου κάνει Ασχολούμαι λίγο με τον αθλητισμό. Θέ- έκανα βαρυγκωμώντας και δεν μπορώ να εντύπωση. λω να λέω ότι παίζω μπάσκετ και τώρα σί- πω ότι πέρασα άσχημα, τώρα που πέρασε γουρα θα μου δοθεί η ευκαιρία να προ- το καλοκαίρι και κοιτάζω πίσω βλέπω ότι Ήταν το πιο ενδιαφέρον. Μας είχαν δώσει πονηθώ, γιατί εφέτος δεν γινόταν. Και δεν έκανα κάτι αποκλειστικά για τον εαυτό τη σπονδυλική στήλη και τα πόδια ενός μάλλον θα ασχοληθώ με την ορειβασία, μου –εκτός από τον διαγωνισμό βιολο- νεκρού βατράχου, είχαν αφαιρέσει το την οποία ξεκίνησα εφέτος το καλοκαίρι γίας. Δηλαδή, δεν αφιέρωσα χρόνο στον επάνω μέρος δηλαδή, και μας έλεγαν τι και ελπίζω να το καθιερώσω. εαυτό μου. Και νομίζω αυτό ισχύει για πρέπει να κάνουμε. όλους τους μαθητές τής Γ’ λυκείου. Ανα- Τι σου άρεσε στην ορειβασία; Εννοείς γκάζονται να κάνουν κάτι και σε κάποιο Είχες ξανακάνει τέτοιο πείραμα και ορειβασία ή πεζοπορία στο βουνό; βαθμό είναι και χαμένος χρόνος, όταν κοι- εδώ στην Ελλάδα; τάς πίσω, επειδή πολλά πράγματα που Η Ελλάδα έχει καταπληκτικά βουνά και σου αρέσουν δεν τα κάνεις. Η αλήθεια είναι ότι δεν ήμασταν εξοικειω- γενικά δεν τα έχουμε αξιοποιήσει, όπως οι μένοι οι περισσότεροι από εμάς. Ευτυχώς, Γερμανοί, οι Ελβετοί κ.ά. Πρώτα απ’ όλα Οπότε τώρα πώς θα οργανώσεις ήμασταν τυχεροί και στο πανεπιστήμιο, έχει ησυχία. Είσαι μέσα στη φύση, κοιτάς το μέλλον σου; κατά την προετοιμασία μας, είχαμε κάνει γύρω σου και βλέπεις δέντρα, πράσινο, ανατομία σε ψάρια. Οπότε ξέραμε λίγο- που έτσι όπως ακούγεται δεν είναι τίποτα Τώρα έχω πάει πάλι σε μια σχολή που πολύ πώς να χειριστούμε το ψαλίδι, πώς τρομερό, αλλά αν είσαι εκεί και έχεις κου- χρειάζεται μπόλικο διάβασμα, αλλά δεν να το ανοίξουμε, να είμαστε λίγο προσε- ραστεί κιόλας για να ανέβεις και κοιτάς γύ- νομίζω ότι είναι τόσο δραματικό. Σκέφτομαι κτικοί κ.τ.λ. ρω σου τη θέα και έχεις και τη μυρωδιά λοιπόν να μάθω κάποια ξένη γλώσσα, να τού δάσους είναι πολύ όμορφη αίσθηση. διαβάσω εξωσχολικά βιβλία, που ήθελα Αυτή τη διαδικασία να διαβάσω εφέτος και δεν πρόλαβα κα- την παρακολουθούσαν κριτές; Την εθνική μπάσκετ πώς την είδες; θόλου, και ελπίζω να κάνω μπάσκετ. Θα μένω και μόνιμα στην Πάτρα, όπου έχω Δεν χρειαζόταν. Υπήρχαν συγκεκριμένα Δεν την είδα, δυστυχώς. Εφέτος δεν πα- βρει σπίτι. Το πανεπιστήμιο μου φάνηκε βήματα που έπρεπε να κάνεις και όταν τα ρακολούθησα καθόλου αθλητικά, παρό- καλό και απ’ ό,τι ακούω από φοιτητές που σπουδάζουν εκεί είναι ικανοποιημένοι. 62 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Παναγιώτης Καλαϊδόπουλος Δεν νομίζω ότι υπάρχει γενετικό ελάττωμα ούτε γενετική εξυπνάδα. Είναι θέμα νοοτροπίας. EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 63

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Παναγιώτης Καλαϊδόπουλος ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ • Εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 66η Διεθνή Συνδιάσκεψη τού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νέων • 1ο βραβείο Διηγήματος στον Αρσακειακό Διαγωνισμό Διηγήματος Είσαι σε σχολή που έχει και πολιτικό σχολείο πρέπει να γράφεται με κεφαλαίο λείο που προσφέρουν και καταβάλλουν χαρακτήρα. Εσύ πώς τα πας Σ, αλλά δεν κάνει την απαραίτητη προ- μεγάλη προσπάθεια γι’ αυτό. Από την άλ- με τα πολιτικά; σπάθεια για να τα καταφέρει. Θέλει αυτο- λη πλευρά, υπάρχουν πολλοί καθηγητές βελτίωση. σε ιδιωτικά σχολεία που δεν κάνουν και Είναι πολύ γενική έννοια τα πολιτικά. Η ό,τι καλύτερο μπορούν. Η εγγύηση που πολιτική από μόνη της είναι πάρα πολύ Εσύ ωφελήθηκες από το σχολείο; προσφέρει το ιδιωτικό σχολείο στον μαθη- ενδιαφέρουσα, αλλά το γεγονός ότι δί- Υπήρξε ένα κεφαλαίο Σ για σένα; τή του είναι ότι θα καλλιεργήσει τις κατάλ- νουμε κομματική χροιά σε όλα τα πολιτι- ληλες συνθήκες ώστε ο καθηγητής και ο κά πράγματα στην Ελλάδα σε αποθαρρύ- Ναι, εγώ προσωπικά έχω ωφεληθεί, αλ- μαθητής να αποδώσουν τα μέγιστα. Και νει να ασχοληθείς. λά είμαι στη μειοψηφία που είχε την ευ- από τη στιγμή που το εκπαιδευτικό σύστη- καιρία να πάει σε ένα καλό σχολείο. μα στην Ελλάδα και η δευτεροβάθμια Στο δίπολο πολιτική και δουλεύουν αποκλειστικά ως ένα προπα- πολιτικαντισμός πώς τοποθετείσαι; Πώς βλέπεις το γεγονός ότι ένα μεγάλο ρασκευαστικό βήμα για να πας στην τριτο- μέρος των Ελλήνων τα τελευταία 15-20 βάθμια, νομίζω ότι το βλέπουμε πολύ Πολιτική. Αλλά ότι έχουμε πολλούς πολι- χρόνια περίπου, προκειμένου να έχουν ωφελιμιστικά, οι στόχοι είναι πολύ ωφελι- τικάντηδες στην Ελλάδα είναι γεγονός. Ο τα παιδιά τους καλύτερης ποιότητας μιστικοί. Οπότε αν το σχολείο έχει και μια πολιτικαντισμός ταυτίζεται με τον λαϊκισμό. εκπαίδευση, προσπαθούν και άλλη ουσία αυτό σίγουρα το χάνουμε. Και επειδή ο λαϊκισμός είναι μια εύκολη πληρώνουν για να πάνε σε ένα λύση καταλήγουμε συχνά προς τα εκεί. ιδιωτικό σχολείο; Πώς θα ήθελες να είναι η δευτεροβάθμια εκπαίδευση; Εμείς οι Έλληνες είμαστε έξυπνος λαός. Εμένα ως πολίτη μού φαίνεται θεμιτό. Το λύκειο, συγκεκριμένα. Πώς γίνεται και έχει τόση πέραση Από τη στιγμή που έχεις τη δυνατότητα να ο λαϊκισμός; έχεις κάτι καλύτερο, γιατί να μην το κάνεις; Να μην είναι τόσο στεγνή. Νομίζω «στε- Πολλές φορές όμως, οι ίδιοι απαξιώ- γνό» είναι η λέξη που περιγράφει καλύ- Στην Ελλάδα κυνηγάμε την εύκολη λύση. νουμε το δημόσιο σχολείο και μετά φτά- τερα την κατάσταση. Στο λύκειο ειδικά Ίσως γι’ αυτό. νουμε στο σημείο να παραπονιόμαστε και δεν υπάρχει ενδιαφέρον. Και από τη να ζητάμε όλο και περισσότερα. Αυτό στιγμή που το εκπαιδευτικό σύστημα Άρα είναι θέμα ελαττώματος, συμβαίνει πολύ περισσότερο βέβαια με δεν φροντίζει να καλλιεργήσει το ενδια- όχι εξυπνάδας. τα φροντιστήρια. φέρον στον μαθητή, ο μαθητής ό,τι εν- διαφέρον και να έχει, αν δεν βρίσκει την Δεν νομίζω ότι υπάρχει γενετικό ελάτ- Αν συγκρίνεις το επίπεδο κατάλληλη υποστήριξη δεν θα συνεχί- τωμα πάντως ούτε γενετική εξυπνάδα. τής εκπαίδευσης που παρέχεται σει να ασχολείται. Είναι θέμα νοοτροπίας. Αν η εκπαίδευ- στο δημόσιο σε σχέση με το ιδιωτικό σή μας δεν φροντίσει να καλλιεργεί αρ- σχολείο, πιστεύεις ότι είναι Εσύ, τα ενδιαφέροντα φρόντιζες χές που θα αποτρέπουν τον λαϊκισμό, δικαιολογημένη αυτή η τάση ή είναι να τα αναπληρώνεις με κάποιες προφανώς αυτός θα βρίσκει περιθώριο απλώς μια ανασφάλεια των γονέων δραστηριότητες; Με κάποια χόμπι να αναπτύσσεται. να εξασφαλίσουν τα παιδιά τους; εκτός σχολείου; Το Σχολείο εσένα σου καλλιέργησε Νομίζω ότι η ποιότητα εξετάζεται κάθε φο- Ναι. Γενικά έχω ενδιαφέρονται εκτός σχο- την προσπάθεια; Την τάση ρά κατά περίπτωση. Δηλαδή υπάρχουν λείου και τα ανέπτυξα επειδή δεν έκανα να προσπαθείς και να δουλεύεις; πολύ καλοί καθηγητές στο δημόσιο σχο- Ωραία ερώτηση. Είμαι τής άποψης ότι το 64 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Στην Παλιά Βουλή ο Παναγιώτης συμμετέχει στους Αγώνες δικηγορία, αν και είναι πολύ ενδιαφέρου- Επιχειρηματολογίας-Αντιλογίας τού ΥΠΕΠΘ. σα ως αντικείμενο. φροντιστήριο (γιατί αν έκανα δεν θα μου έχουν την τάση να δημιουργούν, απλά Σε ενδιαφέρει η έρευνα στη νομική έφτανε το 24ωρο). Προσπάθησα να έχω το κακό είναι ότι αυτό δεν καλλιεργείται επιστήμη; μια χρονιά όσο πιο γεμάτη γινόταν. Ασχο- από το σχολείο. λούμαι με το θέατρο σε μια θεατρική ομά- Επέλεξα τη νομική λόγω των πολλών δα εκτός Σχολείου, γράφω… Επίσης προ- Πιστεύεις ότι ο άνθρωπος που έχει επαγγελματικών διεξόδων που προ- σπάθησα να αξιοποιήσω τις δυνατότη- έφεση προς τη λογοτεχνία ή προς τα σφέρει. Μετά μπορείς να στραφείς στην τες που δίνει το Σχολείο για εξωσχολι- εικαστικά είναι ένας άνθρωπος πολιτική επιστήμη, σε διεθνείς σπουδές ή κές δραστηριότητες. ευρύτερης αποδοχής; στη διπλωματική ακαδημία ή και στο δι- Γίνεται πιο αγαπητός στους άλλους καστικό σώμα. Φαντάζομαι ότι προϊόν ή τον κοιτάζουν οι άλλοι με μισό μάτι; τού ενδιαφέροντός σου για το γράψιμο Μία από τις προοπτικές σου είναι είναι και το βραβείο διηγήματος Στην Ελλάδα, αν κάποιος είχε τη δυνατό- και το εξωτερικό; που πήρες. τητα να περάσει σε μια σχολή από αυτές που θεωρούνται σχολές κύρους, αν είχε Θέλω να σπουδάσω στο εξωτερικό, Ναι, το είδα ως αφορμή. Δεν το είχα σκε- τη δυνατότητα να περάσει στην Ιατρική και απλώς δεν ήθελα να πάω στις προπτυχια- φτεί πριν. Δεν είχα κάτσει ποτέ να γράψω εκείνος επέλεγε την Καλών Τεχνών δεν θα κές σπουδές. Αργότερα θα κάνω ένα με- κάτι άλλο. είχε και την καλύτερη αντιμετώπιση από ταπτυχιακό στο εξωτερικό και μετά ό,τι άλ- το περιβάλλον του. Πάντα βέβαια είναι λο προκύψει. Σου έδωσε ώθηση αυτό; θέμα νοοτροπίας και των απόψεων που επικρατούν σε κάθε οικογένεια. Όλοι θέ- Έχεις κάποια συγκεκριμένη χώρα Ναι, μετά συνέχισα να γράφω χωρίς να λουν να γίνουν γιατροί ή δικηγόροι ή στο μυαλό σου; προσδοκώ κάτι. Το βλέπω πιο πολύ ως πολιτικοί μηχανικοί και αρχιτέκτονες. μια δημιουργική απασχόληση, όπως όταν Εξαρτάται από την επιστήμη με την οποία ζωγραφίζω, ας πούμε. Εσύ θέλεις να γίνεις δικηγόρος; ο καθένας ασχολείται. Η νομική έχει γνω- ρίσει ανάπτυξη στις χώρες τής Κεντρικής Με τους φίλους σου δεν συζητάς Δεν νομίζω ότι θα καταλήξω να γίνω δι- Ευρώπης, τις γερμανόφωνες. αυτά που γράφεις; Δεν τους δείχνεις κηγόρος. Δεν δεσμεύομαι από μια οικο- αυτά που ζωγραφίζεις; γενειακή παράδοση που με θέλει συνεχι- Ποια ήταν η εμπειρία σου στή κάποιου γραφείου, αλλά και οι δύο από τη συμμετοχή σου στη Διεθνή Ναι, με τους φίλους μου μιλάω και μου γονείς μου είναι θετικής κατεύθυνσης, Συνδιάσκεψη τού Ευρωκοινοβουλίου λένε και αυτά που κάνουν κι αυτοί. Νομί- οπότε νομίζω ότι δεν θα ασχοληθώ με τη των Νέων; ζω ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που Ήταν πολύ ενδιαφέρουσα και ακόμη πιο ενδιαφέρουσα ήταν η σύγκριση. Γιατί η πρώτη διεθνής συνδιάσκεψη όπου είχα πάει ήταν αυτή που έγινε στην Αθήνα, που διοργανώθηκε από τη δική μας εθνική επιτροπή, και μέσα στο καλοκαίρι, τον Ιούλιο, πήγα στη Γαλλία, που διοργανώ- θηκε στη Λυών, την Γκρενόμπλ και γενικά εκεί στην περιφέρεια (Αλπ). Η σύγκριση λοιπόν ήταν μάλλον απογοητευτική για τη δική μας διοργάνωση. Υπήρχε διαφορετι- κή προσέγγιση, αλλά δεν θα μπορούσα- με και στην κατάσταση που βρισκόμαστε στην Ελλάδα ως χώρα να διοργανώσουμε κάτι καλύτερο. Δηλαδή πιστεύω ότι για τους πόρους που μας διατέθηκαν η προ- σπάθειά μας ήταν πολύ καλή, αλλά δεν μπορεί να συγκριθεί με την προσπάθεια τής γαλλικής εθνικής επιτροπής, με τους EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 65

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ χορηγούς που είχε ή και με τις παροχές να ασχολούμαστε με την κατασκευή των Νικητής στους Αγώνες Λόγου και Τέχνης από το γαλλικό κράτος. πυρηνικών αντιδραστήρων ή όχι, μετά τα (Α΄ βραβείο διηγήματος λυκείου 2010 και 2011) γεγονότα τής Φουκοσίμα. Αυτό το θέμα Μπορείς να μου περιγράψεις μερικά είχε η καλοκαιρινή σύνοδος. Επίκαιρο θέ- στο Θέατρο των Αρσακείων Ψυχικού πράγματα που σου έκαναν εντύπωση μα είναι και αυτό τής διεύρυνσης. Η κατα- με την Επόπτρια των Σχολείων κ. Β. Παπαπέτρου στη Γαλλία και που θα ήθελες νομή τής εργασίας γίνεται κατά το πρότυ- να οργανώνονταν και εδώ; πο τού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. και τους συγγραφείς κ. Μάρω Δούκα Υπάρχουν δηλαδή 15 επιτροπές, στις και Βαγγέλη Ραπτόπουλο Αυτό που κεντρίζει την προσοχή στο Ευ- οποίες κατανέμονται οι συμμετέχοντες. Εί- ρωκοινοβούλιο Νέων είναι η αλληλεπί- ναι περίπου 10-20 άτομα σε κάθε επιτρο- Από τη στιγμή που έχεις επιλεγεί δεν θα δραση ή τουλάχιστον η προσπάθεια προ- πή και συζητούν ένα συγκεκριμένο θέμα. πας χωρίς προετοιμασία. σέγγισης μεταξύ Ευρωπαίων νέων από Στη συνδιάσκεψη τής Αθήνας η δική μου 34-35 χώρες. Γιατί πέρα από τα 27 κράτη- επιτροπή ασχολήθηκε με το e-voting: Να επανέλθω στο θέμα τής σύγκρισης μέλη συμμετέχουν και χώρες βαλκανικές, πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μεταξύ τής γαλλικής και τής ελληνικής η Τουρκία. Μόνο το Ισραήλ δεν συμμετέ- τα σύγχρονα μέσα επικοινωνιών και τη οργάνωσης. Σε τι ακριβώς χει, αν και νομίζω ότι δεν θα συμμετείχε σε σύγχρονη τεχνολογία για να κάνουμε πλεονεκτούσε η γαλλική οργάνωση; κάτι τέτοιο. Οι προσπάθειες διεύρυνσης τον κόσμο να επιστρέψει στη δημοκρα- Πλεονεκτούσε σε διάφορες λεπτομέρειες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης ήδη αρχίζουν να τία. Η ερώτηση ήταν πολύ σύνθετη, γιατί που δεν θα τις λαμβάναμε υπ’ όψιν μας εξομαλύνονται. Π.χ. η ένταξη τής Τουρ- δεν είναι απαραίτητο ότι αν βελτιώνεις τις στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, στα 3 δια- κίας έχει πάρει τον δρόμο της. Ήδη η συμ- υποδομές θα φέρεις πίσω τον κόσμο στη φορετικά μέρη όπου είχαμε κατοικήσει, με μετοχή της σε τέτοια όργανα είναι ένα θε- δημοκρατία. Αναπτύχθηκε μια πολύ εν- την άφιξή μας μας έδιναν ένα εισιτήριο για τικό βήμα, που ίσως υπόσχεται κάτι για το διαφέρουσα συζήτηση με όλους τους απεριόριστες διαδρομές για τη μετακίνησή μέλλον. συμμετέχοντες από τις διάφορες χώρες μας με τα μέσα μεταφοράς στην πόλη. Αυ- τής Ευρώπης, προσπαθώντας να βρού- τό σου άφηνε την ελευθερία να γνωρίσεις Εσύ τι έκανες ακριβώς στο Ευρωπαϊκό με τι είναι δημοκρατία και τι θα έπρεπε άνετα την πόλη. Υπήρχαν πάντα άνθρω- Κοινοβούλιο Νέων; ίσως να αλλάξει. ποι για να μας καθοδηγήσουν πώς θα πά- με κάπου, από πού και γενικά να βοηθή- Το ΕΚΝ με τον τρόπο που λειτουργεί Οι νέοι που συμμετέχουν θα πρέπει να σουν τους συμμετέχοντες οπουδήποτε ασχολείται κάθε φορά με θέματα τής επι- είναι καταρτισμένοι, διότι δεν μπορείς υπήρχε ανάγκη. Και αυτό που με εντυπω- καιρότητας από τη γενική εξέλιξη τής ευ- να συζητάς για τέτοια θέματα χωρίς σίασε ήταν το γεγονός ότι πολλοί άνθρω- ρωπαϊκής πολιτικής. Τώρα ένα από τα με- να έχεις μια προεργασία στον τομέα. γάλα θέματα συζήτησης ήταν η διαχείριση τής ενέργειας: αν πρέπει να συνεχίσουμε 66 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ποι από την πολιτική ζωή τής Γαλλίας, αν ση, είναι ότι οι γλώσσες που χρησιμοποι- θεί, δημιουργούν και μεγάλες διαφορές όχι αγκάλιασαν τον θεσμό, τουλάχιστον ούνται επίσημα για τις εργασίες τού Ευρω- ανάμεσά μας. Και αυτό είναι το ενδιαφέ- έδειξαν ένα ενδιαφέρον να εμφανιστούν κοινοβουλίου Νέων είναι τα Γαλλικά και ρον στην αλληλεπίδραση, στην προ- σε αυτόν και να καταθέσουν κι αυτοί τις τα Αγγλικά. Αυτό που συμβαίνει συνήθως σπάθεια αλληλεπίδρασης μεταξύ των προτάσεις τους. Κάτι που στην Ελλάδα είναι τα Αγγλικά να μονοπωλούν το ενδια- Ευρωπαίων νέων. δεν έγινε. Δεν είναι πρόβλημα τού Ελλη- φέρον και να μη χρησιμοποιεί κανένας τα νικού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νέων Γαλλικά. Το δικαίωμα αναγνωρίζεται επί- Η Ελλάδα, έστω στην κατάσταση αυτό. Είναι πρόβλημα τής ελληνικής πο- σημα αλλά κανείς δεν μιλάει Γαλλικά, για- που είναι σήμερα, θα είχε να δώσει κάτι λιτικής ζωής, πιστεύω. Για παράδειγμα, τί ξέρει ότι κανείς δεν θα τον καταλάβει. στον κοινό ευρωπαϊκό πολιτισμό, στην τελετή έναρξης τής διεθνούς συνδιά- Αυτό που υπήρχε στη γενική συνέλευση έξω από τα προβλήματα που έχει σκεψης στη Γαλλία είχε έρθει μία υπουρ- τις δύο τελευταίες μέρες τής Συνδιάσκεψης προκαλέσει; γός τής κυβέρνησης. Σε εμάς είχε έρθει ο στη Γαλλία ήταν η ταυτόχρονη μετάφρα- πρόεδρος τής Βουλής, ο οποίος μας μίλη- ση και από τις δύο γλώσσες. Κάτι που γί- Πιστεύω ότι υπάρχουν αξιολογότατοι επι- σε στα Ελληνικά –υπήρχε ταυτόχρονη με- νεται και στο κανονικό Ευρωκοινοβούλιο. στήμονες οι οποίοι φεύγουν έξω και προ- τάφραση–, αλλά δεν έκανε καμιά προ- Κάτι τέτοιο δεν μπορούσε να γίνει στην Ελ- σφέρουν. Από την άλλη θα έλεγα ότι αυ- σπάθεια να έρθει πιο κοντά με τους ξέ- λάδα, επειδή δεν είχαμε την κατάλληλη τό που έχει προσφέρει ήδη η Ελλάδα εί- νους, ήταν μια καθαρά εθιμοτυπική επί- υποδομή. Λόγω έλλειψης υποδομής δεν ναι ο πολιτισμός της. Αλλά αν το έλεγα σκεψη. Και πριν καν αρχίσουν οι εργασίες μπορούμε να συγκρίνουμε, νομίζω, επί αυτό θα γινόμουν επικίνδυνα αρχαιολά- εξαφανίστηκε, όπως συμβαίνει στις περισ- ίσοις όροις τις δύο διοργανώσεις. γνος. Γιατί αυτό είναι που μας έχει φέρει σ’ σότερες περιπτώσεις στην Ελλάδα. αυτή την κατάσταση. Έχουμε μια προγο- Μετά από όλα αυτά, τον εαυτό σου τον νολατρία και δεν κοιτάμε να διατηρή- Αυτό κατά τη γνώμη σου δείχνει κάτι βλέπεις ως πολίτη ενός έθνους-κράτους σουμε και να καλλιεργήσουμε αυτά που για το επίπεδο τής πολιτικής εδώ; τής Μεσογείου ή τον βλέπεις ως πολίτη έχουμε παραλάβει από τις προηγούμε- τής Ευρώπης ή ως πολίτη τού κόσμου; νες γενιές. Πιστεύω ότι υπάρχει ανθρώπι- Για την πολιτική πολλά δείχνει και μόνο το νο έμψυχο δυναμικό. Είναι οι ίδιοι άνθρω- γεγονός ότι έχουμε έναν πρωθυπουργό Νομίζω ότι όλα συνυπάρχουν το ένα μέσα ποι που, ασχολούμενοι με τον πολιτισμό, τρίτης γενιάς. Και αυτό είχε σχολιαστεί σε στο άλλο ταυτόχρονα. Δηλαδή, είμαστε θα παραγάγουν και πολιτισμό. Αλλά δεν μια συνέντευξη που έπαιρναν από εμάς ταυτόχρονα και Βαλκάνιοι, είμαστε κάτοι- νομίζω ότι ο πολιτισμός είναι κάτι που τους συμμετέχοντες. Είχαν τρομερό εν- κοι ενός κράτους τής Μεσογείου, αλλά δεν μετριέται ποσοτικά, όπως προσπαθούν διαφέρον για την Ελλάδα, γιατί είμαστε πιστεύω ότι υπάρχει κάτι που θα μπο- πολλές φορές να κάνουν στην Ευρω- σε αυτό το δημοσιονομικό χάλι και ρούσε να μας καταστήσει λιγότερο Ευ- παϊκή Ένωση. Και το γεγονός ότι πολλές όλοι ρωτούσαν ποιο είναι το πρόβλη- ρωπαίους από τους Δυτικοευρωπαίους. φορές προσεγγίζουμε ορισμένες καταστά- μα. Και δεν νομίζω ότι το πρόβλημά μας Απλά, ιστορικά η Ευρώπη, έτσι όπως έχει σεις, ακόμη και τον πολιτισμό, τεχνοκρα- θα λυθεί αυτή τη στιγμή με την παροχή εξελιχθεί, ήταν σε μεγάλο βαθμό συνυφα- τικά και με ποσοστά ή ποσοστώσεις το θε- μιας έκτης ή μιας έβδομης δόσης ή με σμένη με την τύχη και τη μοίρα τής Δυτικής ωρώ λάθος. Είναι γεγονός ότι είναι μεγά- την παροχή περισσότερων χρημάτων, Ευρώπης ή των δυνάμεων που κάθε φορά λες και οι διαφορές που υπάρχουν ανάμε- αν δεν φροντίσουμε να εξυγιάνουμε το συνδιαμόρφωναν τις εξελίξεις. σα στους Ευρωπαίους, οπότε αυτό που πολιτικό μας σύστημα στη βάση. μπορεί εμείς να θεωρούμε ένα τεράστιο Οπότε εσύ πολιτιστικό επίτευγμα δεν θα αγγίξει το Εσένα η απάντησή σου ήταν αυτή συνδυάζεις ίδιο και κάποιον κάτοικο τής Βόρειας Ευ- δηλαδή; και τα τρία; ρώπης. Ναι, αυτό απάντησα και από την άλλη ότι Ναι, αλλά αν δεχτούμε Όταν ασχολείσαι με το γράψιμο έχεις δεν μπορούμε να μιλάμε για βελτίω- σήμερα ότι η Γερμανία κάποιο πρότυπο ή γράφεις απλώς έτσι, ση των συνθηκών αν δεν έχουμε και η Γαλλία είναι οι χωρίς κάποια αφετηρία ανάπτυξη. Γιατί είναι γεγονός ότι δύο ηγέτιδες τής Ευρώ- που σε επηρέασε; υπάρχει χρήμα αλλά αν δεν κυκλο- πης, αυτό δεν σημαίνει φορεί μέσα στην Ελλάδα δεν μπο- απαραίτητα ότι τα κράτη Διαβάζω γενικά, αλλά δεν νομίζω ότι θα ρούμε να κάνουμε κάτι άλλο. τής Νοτιοανατολικής Ευ- προσπαθούσα να μιμηθώ κάποιον. Δια- Μια άλλη λεπτομέρεια που θυ- ρώπης είναι μακριά από αυ- βάζω περισσότερο τα έργα και δεν στέκο- μήθηκα τώρα, για να έρθω τό. Απλά οι ιστορικές συνθή- μαι στον συγγραφέα. στην προηγούμενη ερώτη- κες, έτσι όπως έχουν διαμορφω- EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 67

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Ο Παναγιώτης μαζί με τους συμμαθητές του στον Όμιλο Ρητορικής τού Αρσακείου Λυκείου Θεσσαλονίκης και τους καθηγητές κ. Β. Δεμίρη, Β. Βαβαρούτσο και Χρ. Παπουτσάκη Έχεις διαβάσει πρόσφατα κάτι που να και τη Ρουμανία, η οποία απέτυχε λόγω χεία, το μόνο που μπορούμε να έχουμε εί- σου αρέσει πολύ; των χαμηλών στάνταρντς που τέθηκαν, ναι αρνητικά αποτελέσματα. Υπάρχουν δεν θα μπορούσαμε να επαναλάβουμε τέ- περιοχές δηλαδή σήμερα στη Θεσσαλονί- «Οι μέρες τής Αλεξάνδρειας» τού Δημή- τοια πειράματα στα Βαλκάνια, όπως συζη- κη όπου δεν θα πήγαινε κανείς μετά από τρη Στεφανάκη μου είχαν αρέσει πολύ. Γε- τιέται και στο Ευρωκοινοβούλιο Νέων. κάποια ώρα. Και αυτό όχι απαραίτητα μό- νικά είμαι πολύ περισσότερο τού πεζού. νο λόγω ξένων στοιχείων, αλλά επειδή η Ποίηση δεν διαβάζω σχεδόν καθόλου, τη Η Θεσσαλονίκη πιστεύεις ότι έχει περιοχή είχε υποβαθμιστεί από πριν και θεωρώ δυσνόητη. κρατήσει κάτι από τον κοσμοπολιτισμό μετά μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο συνε- τού παρελθόντος ή τον έχει απωλέσει; χών υποβαθμίσεων και δεν γίνεται κάποια Στα εικαστικά έχεις επιδράσεις; προσπάθεια να βγει από αυτό το τέλμα. Νομίζω ότι ακόμη διατηρεί κάτι, αν και Η ενασχόλησή μου με τα εικαστικά είναι βλέπω τον κοσμοπολιτισμό με μισό μάτι, Εσύ, ως ένας νέος που έχει και τη διεθνή σε τόσο χαμηλό επίπεδο που δεν θα μπο- από τη στιγμή που έχουμε κάποιες ακρο- εμπειρία, έχει και την καλλιτεχνική ρούσα να πω ότι έχω και επιδράσεις. Ο δεξιές απόψεις οι οποίες διατυμπανίζουν διάθεση και την έφεση τού γραπτού Escher, ας πούμε, μου αρέσει, αλλά επει- ότι ο κοσμοπολιτισμός είναι κάτι πολύ κα- λόγου κ.τ.λ. και που είναι και σε μία από δή έτυχε να ασχοληθώ σε κάτι με τον ζω- κό και ότι οι κακοί μετανάστες που ήρθαν τις καλές σχολές τής Ελλάδας, βλέπεις γράφο αυτό. πρέπει να φύγουν και τέτοια πράγματα. τον εαυτό σου κάποια στιγμή να Υπάρχει κάποια αλλαγή στο περιεχόμενο. αναμειγνύεσαι σε μία προσπάθεια Πώς βλέπεις τη Θεσσαλονίκη, Αυτό που ονομάζαμε κοσμοπολιτισμός να αποκτήσει η πόλη σου αυτό που που παλιά είχε προοπτική να γίνει τής Θεσσαλονίκης πριν από 100 χρόνια περιέγραφες πριν ότι λείπει, ώστε να η πρωτεύουσα των Βαλκανίων; ήταν η συνύπαρξη πολλών διαφορετικών βγει κάτι δημιουργικό, θετικό; Αυτό εγκαταλείφθηκε στην πορεία… κοινοτήτων – εθνοτήτων ή ατόμων με δια- φορετικό θρήσκευμα στον ίδιο χώρο. Η Νομίζω ότι οι άνθρωποι που έχουν την Α, το ‘97; Η Θεσσαλονίκη και εξωτερικά Θεσσαλονίκη είχε την τεράστια εβραϊκή όρεξη να ασχοληθούν υπάρχουν. Αυτό είναι μια ωραία πόλη και φυσικά στο πα- κοινότητα, η οποία συνεισέφερε τα μέγι- που δεν υπάρχει είναι ένα σύστημα που ρελθόν είχε όλες τις δυνατότητες να εξελι- στα στην ανάπτυξη τής πόλης. Σήμερα θα βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους χθεί σε πρωτεύουσα των Βαλκανίων. Πι- δεν θα μιλούσαμε για κοσμοπολιτισμό να ενταχθούν στο ίδιο το σύστημα. Νο- στεύω ότι ο κοσμοπολιτισμός της ήταν αυ- αλλά για πολυπολιτισμό. μίζω ότι υπήρχε και μια περίπτωση Έλλη- τός που συνέβαλε σε κάτι τέτοιο. Τώρα νο- να καθηγητή που αναγκάστηκε να φύγει μίζω τα Βαλκάνια έχουν εξελιχθεί σε κάτι Βλέπεις κάποια ώσμωση μεταξύ των από το ελληνικό πανεπιστήμιο, επειδή τον τόσο σύνθετο, με διαφορετικούς ρυθμούς πολιτισμών ή απλώς συνυπάρχουν; εξώθησε ακριβώς αυτό το σύστημα. Το ανάπτυξης σε κάθε χώρα, που μια βαλκα- σύστημα των πανεπιστημίων στην Ελλάδα νική συνύπαρξη ή όποια προσπάθεια δι- Από τη στιγμή που δεν γίνονται μεγάλες είναι μια άλλη περίπτωση. Μπαίνεις στο εύρυνσης δεν νομίζω ότι θα ήταν εφικτή. προσπάθειες για την ένταξη αυτών που ίντερνετ και βλέπεις τέσσερα ίδια επώνυμα Μετά την απόπειρα τού 2007 να κάνουμε μέχρι πριν λίγο ήταν τελείως ξένα στοι- το ένα κάτω από το άλλο, γιατί είναι αλ- μια φαστ τρακ διεύρυνση με τη Βουλγαρία φαβητική η σειρά. Και αυτό κάτι σημαίνει. Σου εύχομαι να πετύχεις τους στόχους σου και να καλλιεργήσεις τα ταλέντα σου. 68 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Φοίβος Αντουλινάκης Θα ήθελα να γυρίσω κάποια στιγμή στην Ελλάδα να εργαστώ EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 69

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Φοίβος Αντουλινάκης Α’ ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ Για μίλησέ μας λίγο για την Ολυμπιάδα. Ποιος διοργανώνει Μας δίνουν κάποια αντικείμενα, ας πούμε, και πρέπει να τα χρη- τον ελληνικό διαγωνισμό; σιμοποιήσουμε σε κάποια πειραματική διάταξη για να μετρήσου- με κάτι. Η Ένωση Ελλήνων Φυσικών. Ο διαγωνισμός διεξάγεται σε 2 φά- σεις και σ’ αυτόν μπορεί να λάβει μέρος οποιοσδήποτε μαθητής Ποια ήταν η δική σου επίδοση σ’ αυτό; τής Γ’ λυκείου ενδιαφέρεται. Στη 2η φάση ήμουν ανάμεσα στους 5 πρώτους, οι οποίοι με μικρή προετοιμασία πήγαμε στην Ολυ- Πήρα χάλκινο μετάλλιο. μπιάδα. Υπήρξε κάποιος άλλος από την Ελλάδα που πήρε κάτι Τι ακριβώς είναι η Ολυμπιάδα; αντίστοιχο ή ήσουν ο μοναδικός; Στην Ολυμπιάδα Φυσικής, όπως και στα Μαθηματικά, στην Πλη- Εφέτος πήραμε άλλο ένα χάλκινο κι αυτό είναι πολύ παράξενο, ροφορική, τη Βιολογία, τη Χημεία, πηγαίνει ένας συγκεκριμένος γιατί από όλα τα χρόνια που έχουμε λάβει μέρος στις Ολυμπιάδες αριθμός μαθητών από κάθε χώρα. Στη Φυσική είναι 5 και συμ- Φυσικής είχαμε μόνο δύο χάλκινα. Τώρα τα κάναμε τέσσερα. μετέχουν σε συγκεκριμένες εξετάσεις, ο καθένας μόνος του. Δεν συνεργάζονται οι μαθητές μέσα στις ομάδες. Σύμφωνα με τα απο- Σημαντικό. Πώς αισθάνεται ένα παιδί από την Ελλάδα που τελέσματα, οι πρώτοι 50 περίπου παίρνουν χρυσό μετάλλιο, κά- βρίσκεται ξαφνικά στην Ταϋλάνδη και γυρίζει μάλιστα με ποιοι αργυρό και κάποιοι χάλκινο. μετάλλιο; Πόσες χώρες συμμετέχουν στον διαγωνισμό; Αισθάνομαι πολύ όμορφα επειδή ξέρουμε ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε κλίση στη Φυσική, οπότε αυτό δεν ήταν και εύκολο, και Εφέτος συμμετείχαν 396 μαθητές από 84 χώρες, αν δεν κάνω λά- επιπλέον είναι πολύ ωραίο γιατί επιτέλους κάνουμε κάτι καλό θος. Κάθε χώρα μπορεί να εκπροσωπηθεί με 5 παιδιά το περισ- για την Ελλάδα, που μπορεί να είναι δύσκολο πια έτσι όπως σότερο, αλλά μπορεί να συμμετάσχει και με λιγότερα. έχουν γίνει τα πράγματα. Τα παιδιά που συμμετέχουν στην Ολυμπιάδα έχουν μαζί τους Είχα ακούσει ότι σε άλλους διαγωνισμούς συχνά κάποιον προπονητή ή είναι μόνα τους; διακρίνονται οι Κινέζοι, π.χ. Αναγκαστικά κάθε φορά πρέπει να συνοδεύονται από έναν ή δύο Ναι, ισχύει αυτό. Γενικά οι Ασιάτες έχουν καλή επίδοση. Εφέτος leaders, έτσι λέγονται, οι οποίοι μεταφράζουν τα θέματα από τα η Ταϊβάν πήγε πολύ καλά. Αγγλικά στα Ελληνικά. Εμείς δηλαδή τα παίρνουμε μεταφρασμέ- να, αλλά έχουμε και την εκφώνηση στα Αγγλικά, γιατί βοηθάει Έχεις συζητήσει με άλλους γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο; μερικές φορές. Πρώτα απ’ όλα ο πληθυσμός είναι τόσο μεγάλος οπότε έχουν πι- Και το κείμενο τής απάντησής σας είναι κι αυτό στα Αγγλικά; θανότητες να υπάρχουν πολλοί καλοί. Δεύτερον, κάνουν πολύ πιο καλή προετοιμασία από εμάς. Προετοιμάζονται ειδικά για Ναι, αλλά δεν υπάρχει πολύ κείμενο, κυρίως γράφουμε τύπους, τους διαγωνισμούς αυτούς. Αυτοί που λαμβάνουν μέρος στην που είναι μια κοινή γλώσσα επικοινωνίας στη Φυσική. Ολυμπιάδα προετοιμάζονται μόνο γι’ αυτή για δύο χρόνια του- λάχιστον και μπορούν να μπουν σε όποιο πανεπιστήμιο θέλουν. Πόσα θέματα σας δίνουν; Εδώ δεν υπάρχει τέτοιο κίνητρο; Είναι 3 θέματα θεωρητικά και 2 θέματα πειραματικά. Την πρώτη μέρα είναι τα 3 θεωρητικά και έχουμε 5 ώρες για να απαντήσουμε Αν περάσεις στον εθνικό διαγωνισμό και μπεις στην ομάδα τής και τη δεύτερη μέρα είναι τα 2 πειραματικά, για τα οποία μας αφή- ελληνικής αποστολής και πάρεις και μετάλλιο στην Ολυμπιάδα, νουν πάλι 5 ώρες. τότε μπαίνεις στο πανεπιστήμιο χωρίς εξετάσεις. Αλλά δεν το ξέ- ρεις από πριν, οπότε πρέπει να διαβάσεις για τις πανελλήνιες Όταν λέμε πειραματικά, τι εννοούμε; αναγκαστικά. 70 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Εκεί γνώρισες παιδιά από άλλες χώρες; Ο Φοίβος (πρώτος από αριστερά), βραβευμένος με το χάλκινο μετάλλιο, με τους υπόλοιπους μαθητές τής ελληνικής αποστολής Βέβαια. Οι εξετάσεις κρατάνε δύο μέρες, αλλά οι διαγωνιζόμενοι και την Ταϊλανδή συνοδό τους παραμείναμε στην Μπανγκόγκ 8 μέρες. Εκτός από τους Κύπριους, με τους οποίους κάναμε πολλή παρέα, εμείς μιλήσαμε πολύ με Δεν υπήρχε κάτι ξεχωριστό ή θεαματικό. Ο διαγωνισμός έγινε στο τους Ισλανδούς, με τους Γάλλους… Αλλά νομίζω ότι είναι και λίγο Πανεπιστήμιο τής Μπανγκόγκ. Ο χώρος όπου έγινε η εξέταση τυχαίο. ήταν μια τεράστια αίθουσα, άδεια, η οποία είχε μόνο θρανία, κο- Κάτι που μου έκανε εντύπωση είναι ότι οι Ρουμάνοι δεν προετοι- ντά σχετικά, και ανάμεσα στα θρανία είχε κάτι χάρτινους τοίχους μάζονται πολύ, αλλά έδωσαν 5 διαγωνισμούς για να κριθεί ποιοι για να είναι κάθε υποψήφιος απομονωμένος. Τα πειραματικά θέ- θα λάβουν μέρος στην Ολυμπιάδα. ματα δεν έγιναν σε εργαστήριο. Ουσιαστικά υπήρχε ένα κουτί, το οποίο είχε όλες τις πειραματικές διατάξεις, και όταν άρχιζε ο δια- Τι ρωτάνε πρώτα ένα παιδί από την Ελλάδα; Είναι συχνή η ερώτηση πώς είναι η κατάσταση στην Ελλάδα με την οικονομική κρίση. Ακούνε από τα ΜΜΕ διάφορα. Απ’ ό,τι κα- τάλαβα όμως δεν τα πολυπιστεύουν, κρατούν μια επιφύλαξη οι περισσότεροι. Ως προς τον χώρο όπου διοργανώθηκε η Ολυμπιάδα, υπάρχει κάτι που σε εντυπωσίασε, κάτι που δεν το έχουμε εδώ; EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 71

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Η ανακοίνωση τής Ένωσης Ελλήνων Φυσικών γωνισμός το άνοιγες και έκανες το πείραμα πάνω στο θρανίο, δεν μετά την επιτυχημένη συμμετοχή τής ελληνικής αποστολής χρειαζόταν κάτι άλλο. στην 42η Διεθνή Ολυμπιάδα Φυσικής. Ο leader πού βρισκόταν σ’ αυτή την περίπτωση; Πάνω: Εμείς ήμασταν χωρίς κινητά και οι leaders ήταν κλεισμένοι στο ξε- Άποψη τής αίθουσας τού Πανεπιστημίου Chulalongkom, όπου φαίνεται νοδοχείο τους, για να μην υπάρχει περιθώριο επικοινωνίας και να πώς εξετάζονται οι μαθητές που διαγωνίζονται στην Ολυμπιάδα Φυσικής. μη γίνει διαρροή θεμάτων. Τα θέματα τα έχουν ήδη μεταφράσει και εμάς μας τα δίνουν οι διοργανωτές, οι Ταϊλανδοί στη συγκε- κριμένη περίπτωση. Η απονομή πού έγινε; Στο Αμφιθέατρο τού Πανεπιστημίου, όπως και η τελετή έναρξης. Πιστεύεις ότι αυτή η διάκριση θα αλλάξει κάτι τώρα που επέστρεψες; Σε προσανατολίζει κάπως διαφορετικά; Γενικά δεν θα πήγαινα να σπουδάσω στο εξωτερικό. Στην Αμερι- κή όμως, όπου θα πάω τελικά, αρέσουν πάρα πολύ αυτές οι δια- κρίσεις. Οπότε πιστεύω ότι θα με βοηθήσει, θα είναι πολύ θετικό για μένα. Σε ποιο πανεπιστήμιο θα πας και σε ποιον τομέα θα κινηθείς; Στο Michigan και κατευθύνομαι προς τη Μηχανολογία μάλλον. Πότε φεύγεις; 24 Αυγούστου. Γιατί επέλεξες την Αμερική; Για τη Μηχανολογία, που ήθελα πάντα, είναι η καταλληλότερη χώρα. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να έχει ένας απόφοιτος ελληνικού λυκείου για να γίνει δεκτός σε ένα πανεπιστήμιο στην Αμερική; Εγώ δεν είμαι απόφοιτος τού ελληνικού συστήματος. Όλη τη χρονιά έδινα εξετάσεις… Υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες εξε- τάσεις που έδωσα (μαθηματικά, φυσική, χημεία), έκανα αιτήσεις σε διάφορα πανεπιστήμια, έπρεπε να συντάξω εκθέσεις για τον εαυτό μου, υπήρχαν πολλά βήματα που έπρεπε να κάνω. Αισθάνεσαι ότι ήσουν επαρκώς ενημερωμένος από το Σχολείο για να συμμετάσχεις στους Αγώνες Φυσικής; Για την προετοιμασία δεν βοήθησε καθόλου το Σχολείο, μερικά πράγματα υπήρχαν στην ύλη τού σχολείου αλλά τα περισσότερα ήταν εκτός. Έπρεπε να τα διαβάσουμε μόνοι μας. Πρόκειται για καθαρά ατομική προσπάθεια. Πιστεύεις ότι οι Έλληνες μαθητές που θέλουν να διακριθούν και να συνεχίσουν σε ένα καλό επίπεδο τις σπουδές τους θα πρέπει να βασίζονται περισσότερο στον εαυτό τους, σε ατομική προσπάθεια; Δεν πιστεύω ότι κάποιος είναι απαραίτητο να πάει για προπτυχια- κές σπουδές στο εξωτερικό, αλλά είναι σίγουρο ότι αν θέλει να 72 EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52

Πανελλήνιες 2011 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΡΣΑΚΕΙΩΝ – ΤΟΣΙΤΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ έχει διεθνείς συμμετοχές σε διαγωνισμούς θα πρέπει να δια- δή ήμουν αδύναμος. Στη Φυσική και στα Μαθηματικά δεν έκανα. βάσει μόνος του, δεν γίνεται διαφορετικά. Τι σου λένε οι φίλοι σου που πληροφορήθηκαν το γεγονός; Έχοντας την προσωπική σου εμπειρία στη δευτεροβάθμια Συγχαρητήρια! Τι να μου πουν. Επειδή οι περισσότεροι ήξεραν εκπαίδευση σε ένα ιδιωτικό σχολείο, τι θα πρότεινες σε ότι είμαι καλός στη Φυσική και στα Μαθηματικά, δεν τους έκανε μαθητές που θα ήθελαν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε εντύπωση, με την έννοια «να εκπλαγούν». Επίσης, γενικά οι πε- απαιτητικό επίπεδο στο εξωτερικό ή και στην Ελλάδα; Όχι ρισσότεροι δεν ξέρουν πόσο δύσκολο είναι. μόνο για να πάνε καλά στις εξετάσεις, αλλά να έχουν καλή υποδομή για να συνεχίσουν. Πώς βλέπεις το μέλλον σου πηγαίνοντας να σπουδάσεις το αντικείμενο που σε ενδιαφέρει σε ένα καλό πανεπιστήμιο στο Θα τους έλεγα να διαβάζουν πολύ και μόνοι τους, γιατί το σύ- εξωτερικό; στημα, όπως είναι στην Ελλάδα, ωθεί κάθε μαθητή να διαβά- Θα ήθελα να γυρίσω κάποια στιγμή στην Ελλάδα να εργα- ζει συγκεκριμένη ύλη, συγκεκριμένες ασκήσεις, χιλιάδες φο- στώ, αλλά επειδή θέλω να εργαστώ στην έρευνα δεν ξέρω κατά ρές την καθεμία. Όταν θα φτάσει στο πανεπιστήμιο και του πει ο πόσο αυτό το σενάριο γίνεται αυτή τη στιγμή. Είναι σχεδόν αδύ- καθηγητής «αυτή είναι η θεωρία, πάρε και 10 ασκήσεις και λύσε νατο. Οπότε, κατά πάσα πιθανότητα, με βλέπω να μένω και να τις», δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει. Αν δεν διαβάσει και μόνος εργάζομαι εκεί. του είναι σίγουρο ότι θα δυσκολευτεί τα πρώτα χρόνια στο πανε- πιστήμιο. Πρέπει να έχει ένα ενδιαφέρον και να ασχοληθεί γε- Συνεπώς, αν προβάλουμε σε μία δεκαετία τον εαυτό σου, σε νικά, σφαιρικά με αυτό. ποιον χώρο τον βλέπεις; Σε ένα ερευνητικό κέντρο σε πανεπιστήμιο; Πού νομίζεις ότι οφείλεται αυτή η εμμονή στο να κάνουν Θα μπορούσα να είμαι ερευνητής στο πανεπιστήμιο, αλλά και σε συγκεκριμένο τύπο ασκήσεων πολλές φορές; εταιρείες. Επειδή η ύλη είναι πολύ συγκεκριμένη, αν θέλει κανείς να είναι Οι ελληνικές αποστολές που έλαβαν μέρος στη Διεθνή Ολυμπιάδα σίγουρος ότι θα γράψει καλά, έτσι πρέπει να εξασκηθεί. Φυσικής και στη Διεθνή Ολυμπιάδα Βιολογίας 2011 συναντήθηκαν στο Άρα αυτό γίνεται επειδή το σύστημα είναι προσαρμοσμένο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος. στις εξετάσεις και όχι στο να δώσει μια ευρύτερη γνώση. Δεύτερος από αριστερά ο Γιώργος Αγοράνος (Β΄ Τοσίτσειο Λύκειο Εκάλης) Ναι, επειδή η ύλη είναι μικρή, μπορεί το κάθε φροντιστήριο –αυ- και στο κέντρο ο Φοίβος Αντουλινάκης (Α΄ Αρσάκειο Λύκειο Ψυχικού). τή η προετοιμασία γίνεται στα φροντιστήρια– να βγάζει συγκεκρι- μένες ασκήσεις που είναι πιθανό να πέσουν στις Πανελλήνιες, να τις δίνει στους μαθητές, οι οποίοι τις λύνουν και τις ξαναλύνουν. Εσύ έκανες φροντιστήριο; Όχι. Μόνος μου διάβασα. Έκανα φροντιστήριο στην έκθεση, επει- EΠIKOINΩNIA | ΤΕΥΧΟΣ 52 73