Καλλιόπη Λεμού, συνέντευξη

ένθετο συνεντεύξεων τού περιοδικού Επικοινωνία Μάιος 2021 ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ επικοινωνούν Πορτρέτο της Καλλιόπης Λεμού με το γλυπτό της «Τσάντα προσδοκιών / Bag of Aspirations», 2020 συνέντευξη με τη ζωγράφο και γλύπτρια ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΛΕΜΟΥ

ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ επικοινωνούν - Μάιος 2021 Εγκατάσταση «Δεήσεις» Μπιενάλε του Τσανάκαλε, Τουρκία, 2012 Καλλιόπη Λεμού Απόφοιτη 1969 – Β΄ Αρσάκειο Λύκειο Ψυχικού Η ζωγράφος και γλύπτρια Καλλιόπη Λεμού, γνωστή για τις εικαστικές παρεμβάσεις της με γλυπτά μεγάλων διαστάσεων σε δημόσιους χώρους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Λονδίνου, όπου ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα. Το 2009 κλήθηκε από την Ακαδημία Τεχνών του Βερολίνου να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις για τα 20 χρόνια από την Πτώση του Τείχους με την εγκατάστασή της «Στο σταυροδρόμι / At Crossroads» στην Πύλη του Βρανδεμβούργου στο Βερολίνο. 2

συνέντευξη: Καλλιόπη Λεμού Αγαπητή κ. Λεμού, σας καλωσορίζουμε που περισυνέλεξα από τις ακτές της Χίου και και πάλι στο Σχολείο σας και σας των Οινουσσών. Η μετανάστευση είναι ένα ευχαριστούμε θερμά για την προθυμία θέμα πολύ κοντά στην καρδιά μου, διότι σας να συμμετάσχετε κι εσείς η καταγωγή μου είναι από τη Χίο και τη στις συνεντεύξεις τού περιοδικού Μικρά Ασία. Έχω ζήσει τη θλίψη και την ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ των Αρσακείων – πίκρα των παππούδων μου όταν μιλούσαν Τοσιτσείων Σχολείων. για τα μέρη που έχασαν. Αυτό το θέαμα των Σας ευχαριστώ κι εγώ θερμά για την εγκαταλελειμμένων βαρκών έγινε αμέσως πρόσκληση. Δεν γνώριζα την ύπαρξη αυτού κομμάτι της δικής μου ζωής. τού περιοδικού. Στη δική μου εποχή υπήρχε το μαθητικό περιοδικό «Πολύμνια». Είναι Πώς μετουσιώσατε τα συναισθήματα αυτά σημαντικό να παρουσιάζονται οι απόφοιτοι σε έργο τέχνης; όλων των Αρσακείων σε ετήσια περιοδική Αυτές οι βάρκες ήταν αδύνατον να μπουν έκδοση. σε εργαστήριο, αφού καθεμιά τους ήταν από 7 έως 14 μέτρα. Έτσι, το πρώτο μου έργο Πώς αυτοπροσδιορίζεστε στον χώρο των μεγάλων διαστάσεων ήταν μια εγκατάσταση εικαστικών; με τίτλο «Πορθμεία» στον χώρο του Παλαιού Είμαι ζωγράφος και γλύπτρια. Κάνω Ελαιουργείου στην παραλία της Ελευσίνας εγκαταστάσεις στον δημόσιο χώρο, καθώς που παρουσίαζε 7 βάρκες, στημένες όρθιες, και παραγωγή ταινιών. Σπούδασα ζωγραφική σαν να κρατιούνται από το χέρι και να και χαρακτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών χορεύουν. Να προτάσσουν τα στήθη τους Τεχνών του Λονδίνου, αλλά μετά από 20 σαν μια ανοιχτή πληγή προς το κοινό και να χρόνια περίπου στράφηκα στη γλυπτική. Πέρασα δηλαδή στις τρεις διαστάσεις. Η επαφή μου με το ασυνείδητο Τα γλυπτά μου είναι συνήθως μεγάλων και οι μνήμες, διαστάσεων, τα οποία συχνά προβάλλονται στον δημόσιο χώρο. ως εμπειρίες ζωής, βρίσκονται πίσω Τι σας ωθεί να τοποθετείτε τις από όλα μου τα έργα. εγκαταστάσεις σας στον δημόσιο χώρο; αποκαλύπτουν ένα υπαρκτό δράμα της ζωής, Όταν ξεκίνησα την ενασχόλησή μου με τη το οποίο προσπάθησα να κάνω ορατό στον γλυπτική ένιωθα ότι οι μορφές ήταν σαν κόσμο. Δύο βάρκες σαν αυτές ταξίδεψαν στην να βγαίνουν από τα τελάρα, ότι γίνονται Κωνσταντινούπολη, γιατί επιθυμία μου ήταν τρισδιάστατες και ότι απαιτούσαν να να μεταδώσω το ίδιο συναίσθημα και στο παρουσιαστούν στον χώρο που ζούμε και τουρκικό κοινό. Γι’ αυτό ζήτησα άδεια για κινούμαστε. Τα ζωγραφικά μου έργα ήταν την εγκατάσταση της δεύτερης έκθεσης, η κι αυτά πολύ μεγάλα. Αισθανόμουν την οποία πραγματοποιήθηκε τελικά εκεί, αφού ανάγκη να περιέχομαι εγώ η ίδια μέσα την υιοθέτησε το Πανεπιστήμιο του Μπιλγκί στους πίνακες, έτσι και τα γλυπτά γίνονταν (Bilgi). κι αυτά αυτόματα μεγάλα. Παρουσίασα τα πρώτα μου γλυπτά σε δημόσιο χώρο το 2006. 3 Αφορμή ήταν οι βάρκες των μεταναστών

ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ επικοινωνούν - Μάιος 2021 Εγκατάσταση «Πορθμεία», Αισχύλεια, Ελευσίνα, 2006 λοιπόν τα τοποθετήσαμε όλα και στήσαμε τη βάρκα –φανταστείτε πόσο χρόνο αφιερώσαμε Στην εγκατάσταση αυτή υπό τον όλοι μαζί–, οι τέσσερις φοιτητές με ρώτησαν τίτλο «Κύκλιο ταξίδι», οι δύο βάρκες, ποια θα ήταν στη συνέχεια η τύχη του έργου. τοποθετημένες αντικριστά μία επάνω και μία Η απάντησή μου ήταν αυθόρμητη: «Σας το κάτω, κρέμονται κάτω από μια γέφυρα που χαρίζω», τους είπα. Το ίδιο αυθόρμητα ήρθε συμβολίζει την προσέγγιση της Ανατολής με και η δική τους αντίδραση: με αγκάλιασαν και τη Δύση, τόσο των διαφορετικών πολιτισμών με ευχαριστούσαν από την ψυχή τους. Η τύχη τους όσο και των θρησκειών τους. Η λοιπόν αυτού του έργου μου είναι να βρίσκεται εγκατάσταση αυτή βρίσκεται ακόμα εκεί. Ένα σήμερα στο λιμάνι του Τσανάκαλε, δίπλα στον ακόμα γλυπτό μου, η βάρκα με τα τάματα, Δούρειο Ίππο, δώρο του Χόλιγουντ, μετά τη εκτίθεται στο Τσανάκαλε (την παλιά Τροία). γνωστή ταινία! Για μένα ήταν σημαντική η Πρόκειται και πάλι για βάρκα μεταναστών, την επιστροφή τους εκεί όπου ξεκίνησαν, διότι οποία εξέθεσα στην Μπιενάλε του Τσανάκαλε, σε αυτό τον κύκλο εμπεριέχεται η έννοια της που είχε ως θεματική τη Μεσόγειο, και τα θεραπείας. τάματα με τα οποία την κάλυψα συμβολίζουν τις δεήσεις των ανθρώπων για να ευοδωθεί Αυτό το κύκλιο ταξίδι έχει τελικό το ταξίδι τους. Από την οργάνωση της προορισμό; Μπιενάλε μου έδωσαν τέσσερις φοιτητές της Στόχος μου ήταν να δημιουργήσω ένα τρίγωνο Σχολής Καλών Τεχνών για να με βοηθήσουν και επέλεξα το Βερολίνο ως τρίτο σταθμό, στην εγκατάσταση του έργου μου. Ήταν μια επειδή εκεί είναι που παίρνονται σημαντικές σύνθεση με 1.500-2.000 τάματα καμωμένα πολιτικές αποφάσεις για τα θέματα της στο χέρι, τα οποία έγραφαν το όνομα, την Ευρώπης. Πρότεινα το σχέδιό μου στην ημερομηνία γέννησης και τον τόπο της Ακαδημία Τεχνών του Βερολίνου, η οποία καταγωγής των μεταναστών, σύμφωνα με τα στοιχεία που είχα συγκεντρώσει από διάφορα λιμεναρχεία της Ελλάδας. Όταν 4

συνέντευξη: Καλλιόπη Λεμού θεωρώντας ότι είναι Η μνήμη και η ένα θέμα που αφορά πλέον στον διεθνή ψυχανάλυση αποτέλεσε χώρο, και όχι μόνο στον γερμανικό, με κάλεσε Tο Αρσάκειο αφόρμηση για τη δουλειά και έστησα το έργο μου έδωσε τέτοιες βάσεις σας αυτή; μου το 2009 μπροστά από την Πύλη του για να «περπατήσω» Η μνήμη και η ψυχανάλυση στη ζωή μου είναι πηγές που τροφοδοτούν την έμπνευσή μου. Η επαφή ΒCμήΕμτ«δΠτμενίΣωιτέεευρrττόήχτγατoρνλώαταρομάνsώονι2σνιsελςΣέδκπr0ράηεηφoτεαητκοσχατμaετηιειττρροd.υιβίςηεμοννόυρsουέήηε)ενοθύσκΤ.πωγδτέσρθηΑεέμηριτνγείςταυχαηόσ,οσεταομπμηιυτότΒπυοέιος,ηι»όόςγνήςυπςή.ρματ(τοτΟεAαεή,ηαυμινtαννοείιςΓτεορμζπαονούοσυνίΜααδήμμεεοτιβν,συαερήόνντωέώααπμσνρταααγανθνόεεβντπήταειορμσεναατίχ.τήτκκπαάαορρμιιοόνιβμσσοωπγτωο.νοοάπυίαθιλκ,έεέτμςιοαμοτοπηυοςτόμαζοαπμμείθοωμωεευσιπαοέτπτήεμρονυόσσαόίενεςνηνυμπόνιμλ,ήρςαγααελάβαθμίκιτφπασεττρόεσιηςπονατονίςμυ.ςσεεορ,αοανκυίκγύάωδναυσβσουδςαεσιυαηνντωδτστνεςθατανρεομτ,εαιίμάέέκαίτπμιθδχέροαοεδπέδνωηγςιυμιοοίάτραόσ,σασπκοίτ.μόωτετοριτΤεκσςοηυίηόοαονταςσιιςο Εγκατάσταση «Κύκλιο Ταξίδι», Πανεπιστήμιο Μπιλγκί, Κωνσταντινούπολη, 2007 5

ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ επικοινωνούν - Μάιος 2021 Πώς οι προσωπικές σας εμπειρίες «Στο Σταυροδρόμι / επηρεάζουν το έργο σας; At Crossroads», Το γεγονός ότι ο πατέρας μου δεν ήθελε εγκατάσταση να σπουδάσω Καλές Τέχνες αλλά ούτε και στην Πύλη Ναυπηγική, επειδή ήμουν γυναίκα, μου έδινε την εικόνα του εαυτού μου έγκλειστου μέσα του Βρανδεμβούργου, σ’ ένα κουτί. Αυτό το ασφυκτικό συναίσθημα Βερολίνο, 2009 βγάζω στα έργα μου. κατασκευασμένα αντικείμενα, συγκεκριμένα Πώς ξεφύγατε από αυτό το «κουτί»; λεκάνες τουαλέτας, για να κάνει τη δική Όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ, αυτό δεν σβήνει, του δήλωση. Στη δική μου περίπτωση, πριν δεν πεθαίνει μέσα σου. Ο πατέρας μου νόμιζε χρησιμοποιήσω τις βάρκες, στα γλυπτά μου ότι, αν παντρευτώ μικρή και κάνω παιδιά, θα από πηλό και καλάμια έδινα ήδη αυτό το μου περνούσε αυτή η μανία για την τέχνη. Ο αρχέγονο σχήμα. Έτσι οι βάρκες συνδέθηκαν σύζυγός μου ήταν πολύ ανοιχτόμυαλος και άμεσα με τη γλυπτική μου πρακτική σαν έτσι όσο τα παιδιά πήγαιναν στο σχολείο, αντικείμενα ιερά που μεταφέρουν τον πόνο εγώ πήγαινα στο πανεπιστήμιο. Είναι και τα όνειρα ανθρώπων. Στη σύγχρονη τέχνη αλήθεια ότι και ο σύζυγός μου περίμενε οι ορίζοντες είναι εντελώς ανοιχτοί. Ο τρόπος ότι θα μου αρκούσε να ολοκληρώσω τις που αντιλαμβανόμαστε τις τρεις διαστάσεις, σπουδές μου στη Σχολή Καλών Τεχνών και με σκοπό να χειριστούμε μια μάζα υλικών ότι όλα θα τελείωναν εκεί. Γι’ αυτό στην αρχή για να κατασκευάσουμε κάτι, έχει επεκταθεί περάσαμε δύσκολα μέχρι να αποδεχτεί τη νέα μου ταυτότητα παράλληλα με αυτή τής οικοδέσποινας που έχει τη φροντίδα των παιδιών. Η ενασχόλησή σας με την τέχνη λειτουργεί και ιαματικά για σας; Θεωρώ ότι χωρίς την τέχνη δεν θα μπορούσα να ζήσω. Μπορεί να επιζούσα, αλλά το πρώτο πράγμα που σκέπτομαι όταν ξυπνώ το πρωί είναι το εργαστήριό μου. Αυτό είμαι. Εξάλλου τα παιδιά μου είναι μεγάλα πια, έχω και εγγόνια, αλλά η τέχνη μου είναι η ζωή μου. Εσείς ασχολείστε με τη γλυπτική στη σύγχρονη μορφή της. Μπορείτε να εξηγήσετε στους μαθητές μας τι σημαίνει αυτό; Η εικόνα που έχουμε συνήθως για τη γλυπτική είναι η παραδοσιακή αντίληψη του γλυπτού. Τα πρώτα βήματα της γλυπτικής γίνονται όταν μαθαίνουμε πώς να χειριστούμε τις τρεις διαστάσεις. Ο Γάλλος καλλιτέχνης Marcel Duchamp, στις αρχές του 20ού αι., ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε ήδη 6

συνέντευξη: Καλλιόπη Λεμού έτσι ώστε σήμερα να χρησιμοποιούμε και καθοριστικό. Οι μετέπειτα βάρκες –τα έτοιμα αντικείμενα, τα οποία υιοθετούμε φουσκωτά– που καταφθάνουν σήμερα από και επεμβαίνουμε πάνω τους, αλλά και να την Τουρκία δεν θα μου ενεργοποιούσαν την συνδυάζουμε διάφορα μέσα, ηλεκτρονικά ίδια έμπνευση. Τα φουσκωτά δεν κουβαλούν μέσα και ήχο, φτάνοντας σε ένα πολύ πιο ευρύ το ίδιο συναισθηματικό φορτίο μέσα τους αποτέλεσμα. και μέσα μου. Το σχήμα της ξύλινης βάρκας συμβολίζει ακόμα και τη μήτρα. Μια μήτρα Δηλαδή είδατε τις βάρκες σαν δοχεία πικραμένη που δεν μπόρεσε να τεκνοποιήσει. συναισθημάτων, όχι σαν απλές υλικές Οι άνθρωποι αυτοί δεν μπόρεσαν να (ξανα) κατασκευές; γεννηθούν μέσα από το ταξίδι τους, ενώ Ακριβώς. Δοχεία συναισθημάτων και πολλοί από αυτούς πεθαίνουν πριν φτάσουν εμπειριών. Όμως και το σχήμα τους ήταν στον προορισμό τους. Δεν μπορώ λοιπόν να υιοθετήσω οποιοδήποτε αντικείμενο ως 7

ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ επικοινωνούν - Μάιος 2021 Εγκατάσταση «Βάρκα με Επτά Επιβάτες», στο Spitalfields στο Λονδίνο, από το 2017 σύμβολο, παρά το γεγονός ότι επιτελεί την αλλά στην ποίηση και τη λογοτεχνία. Η ίδια λειτουργία και τον ίδιο σκοπό. αγάπη μου και το δέσιμό μου με την Ελλάδα μέσω δημιουργών όπως είναι ο Καζαντζάκης, Μένετε και εργάζεστε στο Λονδίνο εδώ ο Ελύτης, ο Σεφέρης, η Σαπφώ καθρεφτίζεται και 50 χρόνια. Ήταν μια επιλογή; και στο δικό μου έργο. Όλοι αυτοί οι Δεν ήταν ακριβώς επιλογή. Η δουλειά του δημιουργοί βρίσκονται στην γκάμα των άντρα μου βρίσκεται στο Λονδίνο και ήρθαμε υλικών μου και τροφοδοτούν την ψυχή μου. μαζί όταν ήμουν 20 ετών. Χρειάστηκε να περάσουν 10 ολόκληρα χρόνια μέχρι να Πιστεύετε ότι ο Έλληνας έχει επαφή με τη το πάρω απόφαση ότι θα παραμείνω στο σύγχρονη τέχνη; Λονδίνο. Το κλίμα και κυρίως οι άνθρωποι, οι Υπάρχουν πολλοί Έλληνες οι οποίοι οποίοι διαφέρουν πολύ από την ιδιοσυγκρασία εργάζονται στο εξωτερικό και ειδικά στο μας, με δυσκόλεψαν πάρα πολύ στην αρχή. Λονδίνο. Πιστεύω ότι υπάρχει μεγάλη Όμως η τέχνη μου με βοήθησε πολύ να λαχτάρα του Έλληνα να συνδιαλλαγεί με τη προσαρμοστώ τα πρώτα αυτά χρόνια. Δεν σύγχρονη τέχνη και μάλιστα ως δημιουργός είμαι άνθρωπος που μετακινείται εύκολα. έχει μεγάλες δυνατότητες. Είχα πολλούς Δένομαι με το μέρος που ζω, γι’ αυτό τώρα Έλληνες συμφοιτητές, την καλλιτεχνική πλέον, έχοντας ζήσει και σπουδάσει εδώ πορεία των οποίων παρακολουθώ και είμαι και έχοντας τους συνεργάτες μου εδώ, δεν περήφανη γι’ αυτούς. Είμαστε μικρή χώρα και ξέρω αν γυρνώντας αύριο στην Αθήνα θα η καλλιτεχνική μας παραγωγή είναι δύσκολο μπορούσα να λειτουργήσω με τον ίδιο τρόπο. να αναμετρηθεί με αυτή των ευρωπαϊκών Ανασκάπτω την έμπνευση μου στον χώρο της κέντρων. μνήμης και μάλιστα όχι τόσο στα εικαστικά, 8

συνέντευξη: Καλλιόπη Λεμού Φιλμ «Στο Κέντρο του Κόσμου / At the Centre of the World», 2015 Μιας και αναφέρετε συχνά το θέμα της είμαι Αγγλίδα, ήρθε ξαφνικά το Brexit που μνήμης, θέλετε να μας μιλήστε για τα μας γύρισε πίσω σε ένα μεγάλο «γιατί;». Πριν σχολικά σας χρόνια; από κάποια χρόνια σχεδίαζα να αφήσω το Η πραγματικότητα είναι ότι αισθάνομαι πολύ σπίτι μου στο κέντρο του Λονδίνου και να τυχερή που τελείωσα το Αρσάκειο. Είμαστε εγκατασταθώ στην αγγλική εξοχή, όπου θα τρεις αδελφές και οι τρεις φοιτήσαμε στο μπορούσα ίσως να εξασφαλίσω μεγαλύτερο Αρσάκειο από το νηπιαγωγείο. Πιστεύω ότι χώρο για να δουλεύω τα γλυπτά μου και να το Αρσάκειο μου έδωσε τέτοιες βάσεις για να τα αποθηκεύω. Ευτυχώς που δεν το έκανα. «περπατήσω» στη ζωή μου που ήταν σαν να Σήμερα θα αισθανόμουν σαν να είχα πέσει είχα βγάλει μισό πανεπιστήμιο. Μου έμαθε από άλλον πλανήτη! Σε όλες τις συζητήσεις τον τρόπο να βρω τα βήματά μου αργότερα. που συμμετείχα μέχρι την τελική απόφαση Στις αρχές του Αρσακείου στηρίχτηκα για να για εφαρμογή του Brexit, δεν μπόρεσα να αναθρέψω τα παιδιά μου. Ευγνωμονώ τους αντλήσω μια εξήγηση για το νόημα αυτής της γονείς μου που έκαναν αυτή την επιλογή επιλογής σε μια στιγμή που ο κόσμος ολοένα σχολείου για εμάς. και ενοποιείται όσο αφορά στην κουλτούρα, στην αλληλεγγύη μεταξύ των λαών. Το Brexit Πώς αισθάνεστε ως μη Αγγλίδα για το έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την αντίληψη Brexit; που έχω για τον κόσμο. Είναι τεράστια απογοήτευση. Ακριβώς τη στιγμή που αισθάνθηκα καλά σε αυτή τη Μιας και θίξατε αυτό το θέμα, η έννοια χώρα, που ένιωσα ότι με αποδέχεται που δεν της ελληνικότητας σε μια σύγχρονη κοινωνία, σε έναν κόσμο ενιαίο, παγκοσμιοποιημένο, με τις διάφορες 9

ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ επικοινωνούν - Μάιος 2021 Ο σκηνοθέτης Θόδωρος Τερζόπουλος και ο ηθοποιός Πάολο Μουζίο, μπροστά στο γλυπτό της Καλλιόπης Λεμού «Χώρος Εντός / Space Within», ερμηνεύουν το δρώμενο «Έρημος». κουλτούρες να επηρεάζει η μία την άλλη, το επιλέγουμε, εξαρτάται περισσότερο από τις είναι κάτι που μιλάει ακόμα σε κάποιους; καταγραφές στη μνήμη παρά από τον τόπο στον Η ταυτότητά μας βασίζεται στις ρίζες και στις οποίο βρισκόμαστε. εμπειρίες μας. Δεν θα μπορούσα να χαρακτηρίσω τον εαυτό μου κάτι άλλο εκτός από Ελληνίδα Από τις δικές σας καταγραφές και εμπειρίες κι ας έχω ζήσει 50 χρόνια στο Λονδίνο. Ακόμη ποιο είναι το απόσταγμα σοφίας που θα και τα παιδιά μου, ο γιος μου 47 και η κόρη μου μεταφέρατε σε έναν απόφοιτο λυκείου 45 χρόνων, τα οποία γεννήθηκαν στο Λονδίνο σήμερα; από γονείς Έλληνες, ίσως λόγω των δικών μας Θα του έλεγα να ξεκινήσει τη ζωή του δυνατών εμπειριών και από τις συχνές επισκέψεις γνωρίζοντας ότι το πιο μεγάλο στήριγμα στον τους στην Ελλάδα, αισθάνονται Έλληνες. Δεν άνθρωπο είναι οι αρχές που έχει αποκτήσει χαρακτηρίζουν τους εαυτούς τους Άγγλους. κατά τη διάρκεια των πρώτων αυτών «αρχικών» Πιστεύω ότι αυτό που λέμε ελληνικότητα, δηλαδή χρόνων της ζωής του. Οι αρχές αυτές είναι ρίζες τι είναι αυτό που αγαπάμε οι Έλληνες και γιατί 10

συνέντευξη: Καλλιόπη Λεμού και άγκυρα ό,τι καιρό και αν συναντήσει αργότερα, είτε η τύχη του τον κρατήσει στη χώρα του είτε χρειαστεί να μεταναστεύσει είτε επιστρέψει είτε όχι. Οι αρχές που έχει αποκτήσει στα σχολικά χρόνια, όταν δεν έχει άλλες ευθύνες και η ψυχή του είναι ανοιχτή στα ιδανικά και στη σοφία των παλιών, είναι το ξεκίνημα για να βρει τα πατήματά του. Σε κάθε δυσκολία θα βρίσκει τις απαντήσεις μέσα του, διότι αυτές προέρχονται από τις αρχές του. Εάν δεν τις βρει, τότε είναι πλοίο δίχως έρμα και γίνεται και ο ίδιος έρμαιο. Η τελευταία μας ερώτηση είναι σχετικά με τη συνεργασία σας με τον Θόδωρο Τερζόπουλο. Πώς βρεθήκατε στον χώρο του θεάτρου; Θεωρώ ότι ο Θόδωρος Τερζόπουλος είναι μεγάλο κεφάλαιο για την πατρίδα μας, αλλά και για τον κόσμο όλο, αφού είναι διεθνής καλλιτέχνης. Τον γνώρισα για πρώτη φορά στην παράστασή του «Προμηθέας Δεσμώτης» στα Αισχύλεια της Ελευσίνας, όπου και εκείνος είδε την εγκατάστασή μου. Στην Η ηθοποιός Αγλαΐα Παππά, μπροστά στο γλυπτό της Καλλιόπης Λεμού «Εκάτη», καλλιτεχνική μας δημιουργία ερμηνεύει την «Ιώ» σε σκηνοθεσία Θόδωρου Τερζόπουλου. βρήκαμε ορισμένες τομές που μας οδήγησαν στην αρχή μιας ωραίας συνεργασίας. Η πρώτη μας της Ετέλ Αντνάν σε σκηνική εγκατάσταση δική συνεργασία ξεκίνησε όταν επέλεξε γλυπτά μου μου. Η ηθοποιός Αγλαΐα Παππά ερμήνευσε τον ως σκηνική εγκατάσταση για να παρουσιάσει ένα ρόλο της μπροστά στο γλυπτό μου, το οποίο δρώμενο σε τρεις πράξεις (Lamentia, Eterna και ονομάζω «Εκάτη» και παρουσιάζει μια πόρτα Esperia) στην 3η Συνάντηση Αρχαίου Δράματος που χωρίζει τον επάνω κόσμο από τον κάτω. Με στην αρχαία Σικυώνα, στο Κιάτο της Κορινθίας. τον Θόδωρο Τερζόπουλο έχουμε συχνή επαφή, Η συνέχεια ήρθε όταν στον τρίτο σταθμό της ανταλλάσσουμε ιδέες, είμαστε πλέον φίλοι. Είναι έκθεσης με τίτλο «Πλοήγηση στο Σκοτάδι / για μένα τεράστια πηγή έμπνευσης και αισθάνομαι Navigating in The Dark», που είχα στήσει στην τυχερή που τον γνώρισα. Κρύπτη του Αγίου Παγκρατίου στο Λονδίνο, ο Τερζόπουλος παρουσίασε το δρώμενο «Έρημος» Σας ευχαριστούμε θερμά για τη συνομιλία μας με τον Ιταλό ηθοποιό Πάολο Μουζίο. Τελευταία, το 2019, στο θέατρό του, το Θέατρο Άττις, ο και την ξενάγησή μας στον κόσμο της τέχνης Τερζόπουλος σκηνοθέτησε την παράσταση «Ιώ» σας. 11

ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ επικοινωνούν - Μάιος 2021 ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ επικοινωνούν ένθετο συνεντεύξεων τού περιοδικού Επικοινωνία Μάιος 2021 Περιοδική έκδοση τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Κοκκώνη 18, Π. Ψυχικό 154 52, Αθήνα τηλ: 210 67 55 555 fax: 210 67 19 725 e-mail: [email protected] Ιδιοκτήτης Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Εκδότης Καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Πρόεδρος τής Φ.Ε. Σύνταξη - Επιμέλεια ύλης Μικέλα Βλαβιανού Συνέντευξη Γεώργιος Τράπαλης Διόρθωση Λίντα Βολτή Ψηφιακή επεξεργασία - Σελιδοποίηση Βασιλική Σασλίδη