แผ่นดินไหวและสึนามิ

รอยเลอื่ นเจดยี ส์ ามองค์ • ยาวประมาณ 250 กม. ● ตามลาน้าแควนอ้ ย และ ตอ่ เขา้ ไปเป็ นรอยเลอื่ นสะแกง ในประเทศพมา่ เกดิ แผน่ ดนิ ไหวขนาดเล็ก หลายพันครัง้

รอยเลอื่ นศรสี วสั ด์ิ • ยาวประมาณ 500 กม. • รอบ 10 ปีทผี่ า่ นมา มี แผน่ ดนิ ไหวขนาดเล็กเกดิ ขนึ้ หลายรอ้ ยครัง้ ขนาดใหญท่ ส่ี ดุ 5.9 รคิ เตอร์ เมอื่ 22 เมษายน 2526

รอยเลอ่ื นระนอง • ยาวประมาณ 270 กม. • 30 กนั ยายน 2521 มขี นาด 5.6 รคิ เตอร์

รอยเลอื่ นคลองมะรยุ่ • ยาวประมาณ 150 กม. • มรี ายงานเกดิ แผน่ ดนิ ไหว 16 พฤษภาคม 2476 7 เมษายน 2519 17 สงิ หาคม 2542 29 สงิ หาคม 2542

ความเสยี่ งภยั แผน่ ดนิ ไหวในประเทศไทย

แผนทเี่ สยี่ งภยั แผน่ ดนิ ไหว

การพยากรณก์ ารเกดิ แผน่ ดนิ ไหว

ไมไ่ ด ้การพยากรณก์ ารเกดิ แผน่ ดนิ ไหว

กอ่ นการเกดิ แผน่ ดนิ ไหว • น้าในบอ่ น้า ขนุ่ มากขน้ึ ไหวหมนุ เวยี น ระดบั น้าเปลยี่ นแปลง มฟี องอากาศ และรสขม • ปรมิ าณกา๊ ซเรดอนเพมิ่ ขนึ้ • แมลงสาบจานวนมากวง่ิ เพน่ พา่ น • สนุ ัข เป็ ด ไก่ หมู หมี ตน่ื ตกใจ • หนู งู วงิ่ ออกมาจากรู • ปลา กระโดดขน้ึ จากฝ่ังน้า • อน่ื ๆ

ภยั พบิ ตั จิ ากแผน่ ดนิ ไหว • เกดิ การเลอ่ื นเคลอื่ นทข่ี องผวิ โลก (Surface faulting) • การสนั่ สะเทอื นของผวิ ดนิ (ground shaking) • การพังทลายของดนิ (landslides) • ภาวะดนิ เหลว (liquefaction) • การทรดุ ตวั ของพน้ื ดนิ (subsidence) • สนึ ามิ (Tsunami) • ภเู ขาไฟระเบดิ (volcanoes)

สนึ ามิ (Tsunami)

สนึ ามิ (Tsunami) คลน่ื ยกั ษ์ผลจากแผน่ ดนิ ไหว

สนึ ามิ เมอ่ื 26 ธนั วาคม 2547

สนึ ามิ เมอ่ื 26 ธนั วาคม 2547

สนึ ามิ เมอ่ื 26 ธนั วาคม 2547

คลน่ื ยักษ์ไปไกลถงึ แอฟรกิ า

การป้องกนั และการปฏบิ ตั ติ น กอ่ นการเกดิ ● ระหวา่ งการเกดิ ● หลงั การเกดิ



กอ่ นการเกดิ แผน่ ดนิ ไหว 1. ควรมไี ฟฉายพรอ้ มถา่ นไฟฉาย และกระเป๋ ายาเตรยี มไวใ้ นบา้ น และให ้ ทกุ คนทราบวา่ อยทู่ ไี่ หน 2. ศกึ ษาการปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน้ 3. ควรมเี ครอื่ งมอื ดบั เพลงิ ไวใ้ นบา้ น เชน่ เครอื่ งดบั เพลงิ ถงุ ทราย เป็ นตน้ 4. ควรทราบตาแหน่งของวาลว์ ปิดน้า วาลว์ ปิดกา๊ ซ สะพานไฟฟ้า สาหรับ ตดั กระแสไฟฟ้า 5. อยา่ วางสง่ิ ของหนักบนชนั้ หรอื หง้ิ สงู ๆ เมอื่ แผน่ ดนิ ไหวอาจตกลงมา เป็ นอนั ตรายได ้ 6. ผกู เครอ่ื งใชห้ นัก ๆ ใหแ้ น่นกบั พน้ื ผนังบา้ น 7. ควรมกี ารวางแผนเรอ่ื งจดุ นัดหมาย ในกรณที ต่ี อ้ งพลดั พรากจากกัน เพอื่ มารวมกนั อกี ครัง้ ในภายหลงั 8. สรา้ งอาคารบา้ นเรอื นใหเ้ ป็ นไปตามกฎเกณฑท์ กี่ าหนด สาหรับพนื้ ที่ เสยี่ งภยั แผน่ ดนิ ไหว



หมอบ! หาทก่ี าบงั ! ยดึ ใหม้ น่ั ! เมอื่ แผน่ ดนิ ไหว มดุ ใตโ้ ตะ๊ ยดึ ใหม้ ่นั



ระหวา่ งเกดิ แผน่ ดนิ ไหว 1. อยา่ ตนื่ ตกใจ พยายามควบคมุ สตอิ ยอู่ ยา่ งสงบ ถา้ ทา่ นอยใู่ นบา้ นก็ใหอ้ ยใู่ น บา้ น ถา้ ทา่ นอยนู่ อกบา้ นกใ็ หอ้ ยนู่ อกบา้ น เพราะสว่ นใหญไ่ ดร้ ับบาดเจ็บ เพราะวง่ิ เขา้ ออกจากบา้ น 2. ถา้ อยใู่ นบา้ นใหย้ นื หรอื หมอบอยใู่ นสว่ นของบา้ นทม่ี โี ครงสรา้ งแข็งแรง ที่ สามารถรับน้าหนัก ไดม้ าก และใหอ้ ยหู่ า่ งจากประตู ระเบยี ง และหนา้ ตา่ ง 3. หากอยใู่ นอาคารสงู ควรตงั้ สตใิ หม้ ่นั และรบี ออกจากอาคารโดยเร็ว หนใี ห ้ หา่ งจากสงิ่ ทจ่ี ะลม้ ทบั ได ้ 4. ถา้ อยใู่ นทโ่ี ลง่ แจง้ ใหอ้ ยหู่ า่ งจากเสาไฟฟ้า และสงิ่ หอ้ ยแขวนตา่ ง ๆ ท่ี ปลอดภยั ภายนอกคอื ทโี่ ลง่ แจง้ 5. อยา่ ใช ้ เทยี น ไมข้ ดี ไฟ หรอื สงิ่ ทท่ี าใหเ้ กดิ เปลวหรอื ประกายไฟ เพราะ อาจมแี กส๊ ร่ัวอยบู่ รเิ วณนัน้ 6. ถา้ ทา่ นกาลงั ขบั รถใหห้ ยดุ รถและอยภู่ ายในรถ จนกระทง่ั การสนั่ สะเทอื นจะ หยดุ 7. หา้ มใชล้ ฟิ ตโ์ ดยเด็ดขาดขณะเกดิ แผน่ ดนิ ไหว 8. หากอยชู่ ายหาดใหอ้ ยหู่ า่ งจากชายฝ่ัง เพราะอาจเกดิ คลนื่ ขนาดใหญ่ซดั เขา้ หาฝั่ง







หลงั เกดิ แผน่ ดนิ ไหว 1. ควรตรวจตวั เองและคนขา้ งเคยี งวา่ ไดร้ ับบาดเจ็บหรอื ไม่ ใหท้ าการปฐม พยาบาลขนั้ ตน้ กอ่ น 2. ควรรบี ออกจากอาคารทเี่ สยี หายทนั ที เพราะหากเกดิ แผน่ ดนิ ไหวตามมา อาคารอาจพังทลายได ้ 3. ใสร่ องเทา้ หมุ ้ สน้ เสมอ เพราะอาจมเี ศษแกว้ หรอื วัสดแุ หลมคมอนื่ ๆ และ สง่ิ หักพังแทง 4. ตรวจสายไฟ ทอ่ น้า ทอ่ แกส๊ ถา้ แกส๊ รั่วใหป้ ิดวาลว์ ถงั แกส๊ ยกสะพานไฟ อยา่ จดุ ไมข้ ดี ไฟ หรอื กอ่ ไฟจนกวา่ จะแน่ใจวา่ ไมม่ แี กส๊ ร่ัว 5. ตรวจสอบวา่ แกส๊ ร่ัว ดว้ ยการดมกลนิ่ เทา่ นัน้ ถา้ ไดก้ ลนิ่ ใหเ้ ปิดประตู หนา้ ตา่ งทกุ บาน 6. ใหอ้ อกจากบรเิ วณทสี่ ายไฟขาด และวัสดสุ ายไฟพาดถงึ 7. เปิดวทิ ยฟุ ังคาแนะนาฉุกเฉนิ อยา่ ใชโ้ ทรศพั ท์ นอกจากจาเป็ นจรงิ ๆ 8. สารวจดคู วามเสยี หายของทอ่ สว้ ม และทอ่ น้าทง้ิ กอ่ นใช ้ 9. อยา่ เป็ นไทยมงุ หรอื เขา้ ไปในเขตทม่ี คี วามเสยี หายสงู หรอื อาคารพัง 10. อยา่ แพรข่ า่ วลอื

มาตรการป้องกนั ภยั จากคลน่ื ยักษ์สนึ ามิ







• เมอื่ รสู ้ กึ วา่ มกี ารสนั่ ไหวเกดิ ขน้ึ ขณะทอ่ี ยใู่ นทะเลหรอื บรเิ วณชายฝ่ัง ใหร้ บี ออกจากบรเิ วณชายฝ่ัง ไปยังบรเิ วณทส่ี งู หรอื ทด่ี อนทันที โดยไม่ ตอ้ งรอประกาศจากทางการ เนอื่ งจากคลน่ื สนึ ามเิ คลอ่ื นทด่ี ว้ ยความเร็ว สงู • เมอ่ื ไดร้ ับฟังประกาศจากทางการเกย่ี วกบั การเกดิ แผน่ ดนิ ไหวบรเิ วณ ทะเลอนั ดามัน ใหเ้ ตรยี มรับสถานะการณท์ อี่ าจจะเกดิ คลน่ื สนึ ามติ ามมา ไดโ้ ดยดว่ น • สงั เกตปรากฏการณข์ องชายฝ่ังหากทะเลมกี ารลดระดบั ของน้าลงมาก หลงั การเกดิ แผน่ ดนิ ไหว ใหส้ นั นษิ ฐานวา่ อาจเกดิ คลน่ื สนึ ามติ ามมาได ้ ใหอ้ พยพคนในครอบครัว สตั วเ์ ลยี้ งใหอ้ ยหู่ า่ งจากฝ่ังมาก ๆ และอยใู่ น ทด่ี อนหรอื ทน่ี ้าทว่ มไมถ่ งึ • ถา้ อยใู่ นเรอื ซงึ่ จอดอยใู่ นทา่ เรอื หรอื อา่ ว ใหร้ บี นาเรอื ออกไปกลาง ทะเล เมอ่ื ทราบวา่ จะเกดิ คลน่ื สนึ ามพิ ัดเขา้ หา เพราะคลน่ื สนึ ามทิ อี่ ยู่ ไกลชายฝั่งมาก ๆ จะมขี นาดเล็ก • คลนื่ สนึ ามอิ าจเกดิ ขน้ึ ไดห้ ลายระลอกจากการเกดิ แผน่ ดนิ ไหวครัง้ เดยี ว เนอื่ งจากมกี ารแกวง่ ไปมาของน้าทะเล ดงั นัน้ ควรรอซกั ระยะเวลาหนงึ่ จงึ สามารถลงไปชายหาดได ้ • ตดิ ตามการเสนอขา่ วของทางราชการอยา่ งใกลช้ ดิ และตอ่ เนอื่ ง

• หากทพ่ี กั อาศยั อยใู่ กลช้ ายหาด ควรจัดทาเขอ่ื น กาแพง ปลกู ตน้ ไม ้ วางวสั ดุ ลดแรงปะทะของน้าทะเล และกอ่ สรา้ งทพ่ี ักอาศยั ใหม้ ั่นคง แขง็ แรงในบรเิ วณยา่ นทมี่ คี วามเสยี่ งภยั ในเรอื่ งคลน่ื สนึ ามิ • หลกี เลย่ี งการกอ่ สรา้ งใกลช้ ายฝ่ังในยา่ นทมี่ คี วามเสยี่ งภยั สงู • วางแผนในการฝึกซอ้ มรับภยั จากคลน่ื สนึ ามิ เชน่ กาหนดสถานทใ่ี นการ อพยพ แหลง่ สะสมน้าสะอาด เป็ นตน้ • จัดวางผังเมอื งใหเ้ หมาะสม บรเิ วณแหลง่ ทอี่ าศยั ควรมรี ะยะหา่ งจาก ชายฝั่ง • ประชาสมั พันธแ์ ละใหค้ วามรปู ้ ระชาชนในเรอื่ งการป้องกนั และบรรเทา ภยั จากคลนื่ สนึ ามแิ ละแผน่ ดนิ ไหว • วางแผนลว่ งหนา้ หากเกดิ สถานการณ์ขน้ึ จรงิ ในเรอ่ื งการประสานงาน ระหวา่ งหน่วยงานทเี่ กย่ี วขอ้ งกาหนดขนั้ ตอนในดา้ นการชว่ ยเหลอื บรรเทาภยั ดา้ นสาธารณะสขุ การรอื้ ถอนและฟ้ืนฟสู ง่ิ กอ่ สรา้ ง เป็ นตน้ • อยา่ ลงไปในชายหาดเพอื่ ดคู ลน่ื สนึ ามิ เพราะเมอื่ เห็นคลน่ื แลว้ กใ็ กล ้ เกนิ กวา่ จะหลบหนไี ดท้ นั • คลนื่ สนึ ามใิ นบรเิ วณหนงึ่ อาจมขี นาดเล็ก แตอ่ กี บรเิ วณหนง่ึ อาจมี ขนาดใหญ่ ดงั นัน้ เมอ่ื ไดย้ นิ ขา่ วการเกดิ คลน่ื สนึ ามขิ นาดเล็กในสถานท่ี หนงึ่ จงอยา่ ประมาทใหเ้ ตรยี มพรอ้ มรับสถานการณ์

แหลง่ ขอ้ มลู • http://earthquake.usgs.gov • http://www.tmd.go.th/knowledge/know_earth quake01.html • http://www.dmr.go.th/geohazard/earthquake/ EQthaiHAZARD.htm