พัฒนาการวัยรุ่น

พฒั นาการวยั รุน่ Adolescent Development รหสั วชิ า ว 22201 สาระเพมิ่ เตมิ ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปี ที่ 2

วยั รุน่ (Adolescence) Adolescence ในภาษาองั กฤษ มาจาก คากริยาในภาษาละตินวา่ Adolescere หมายถงึ การก้าวไปสวู่ ฒุ ิภาวะ (to grow into maturity) หรือการเจริญย่างเข้าสวู่ ยั ผ้ใู หญ่ (to grow into adulthood) G. Stanley Hall นกั จติ วิทยาซงึ่ ได้ชื่อวา่ เป็นบดิ าของการศกึ ษาทางวทิ ยาศาสตร์ด้านวยั รุ่น ให้ นิยามวยั รุ่น วา่ เป็น “วยั พายบุ แุ คม” มาจากการทีว่ ยั รุ่น มีการ เปลย่ี นแปลงอยา่ งมาก และเป็นไปอยา่ งรวดเร็ว

คาอธบิ ายภาพ คาอธบิ ายภาพ รปู ภาพสองรปู ทมี่ คี าอธบิ ายภาพ

รปู ภาพสามรปู ทมี่ คี าอธบิ ายภาพ คาอธบิ ายภาพ

วยั รุน่ สามารถแบ่งออกเป็ น 3 ระยะ พฒั นาการของวยั รุ่นจะแบง่ เป็น 3 ชว่ ง คือ วยั แรกรุ่น (10-13ปี ) วยั รุ่นตอนกลาง (14-16 ปี ) และ วยั รุ่นตอนปลาย (17-19 ปี ) ทงั้ นีเ้พื่อจะชีใ้ ห้เห็นถึงลกั ษณะท่ีเดน่ เป็นพิเศษของวยั รุ่นแตล่ ะชว่ ง ซงึ่ มีความ แตกตา่ งกนั อยา่ งชดั เจนในด้านความรู้สกึ นกึ คดิ และความสมั พนั ธ์กบั บิดามารดาโดยแบง่ ดงั นี ้ กงั วลเกี่ย1ว.กบัวยักแารรกเปรุ่นล่ยี (น1แ0ป-ล1งท3าปงีร)่าเงปก็นายชว่ ซงง่ึทจ่ีมะีกสาง่ รผเลปกลรย่ี ะนทแบปไลปงยทงั าจงิตรใ่าจงกทาายใทห้กุอราะรบมบณ์หโดงยดุ จหะงมิดีคแวลาะมแคปิดรปหรมวกนมงนุ่า่ ย 2. วยั รุ่นตอนกลาง(14-16 ปี ) เป็นชว่ งท่ีวยั รุ่นจะยอมรับสภาพร่างกายท่ีมีการเปลี่ยนแปลงเป็นหน่มุ เป็นสาวได้แล้ว มีความคดิ ท่ีลกึ ซงึ ้ (abstract) จงึ หนั มาใฝ่ หาอดุ มการณ์และหาเอกลกั ษณ์ของตนเอง เพอื่ ความเป็นตวั ของตวั เอง และพยายามเอาชนะความรู้สกึ แบบเดก็ ๆ ที่ผกู พนั และอยากจะพงึ่ พาพอ่ แม่ และเป็น3ชว่ .งวเวยั ลราุ่นทต่ีจอะนมปีคลวาายม(ผ1กู 7พ-นั 1แน9น่ แปฟี )้ น เป็นเวลาของการฝึกฝนอาชีพ ตดั สินใจที่จะเลือกอาชีพท่ีเหมาะสม (intimacy) กบั เพอ่ื นตา่ งเพศ สภาพทางร่างกายเปลยี่ นแปลง เติบโตโดยสมบรู ณ์เต็มที่ และบรรลนุ ิติภาวะในเชิงกฎหมาย

วยั แรกรุน่ (Puberty)  เป็นวยั ท่ีมีการเจริญเตบิ โตของร่างกายที่ รวดเร็วมากชว่ งหนงึ่ (รองมา จากการเจริญเติบโต ในวยั ทารก) และมีวฒุ ภิ าวะทางเพศอยา่ งสมบรู ณ์ แบบ  การเจริญเตบิ โตทางด้านร่างกายจะมีการเปลยี่ นแปลงทงั้ ด้านขนาด (size) รูปร่าง (shape) และ ประสทิ ธิภาพทางเพศ (sexual potential) 22/10/62

ขน้ั พฒั นาการของฮาวกิ เฮอรส์ ท (Havighurst : Developmental Tasks)  ได้รับอิทธิพลจากแนวคดิ เกี่ยวกบั ลกั ษณะของพฒั นาการในแตล่ ะชว่ งวยั ของอริ ิคสนั  แตล่ ะชว่ งวยั ของชีวติ นนั้ จะมีงานประจาวยั ซง่ึ เป็นงานท่ที กุ คนควรจะทา ได้ในชว่ งวยั นนั้ ๆ  ถ้าบคุ คลใดไม่ประสบความความสาเร็จในงานนนั้ ๆ จะมีผลตอ่ การปรับตวั  มีอทิ ธิพลตอ่ งานในระยะหลงั ๆ สงั คมท่ีจะเจริญก้าวหน้าตอ่ ไปได้อยา่ งสมบรู ณ์นนั้ คือ สงั คมท่คี นื ในชาตบิ รรลงุ านตามขนั้ พฒั นาการ 22/10/62

งานประจาวยั ทสี่ าคญั ชว่ งวยั รุน่  สามารถสร้างความสมั พนั ธ์อนั ดแี ละเหมาะสมกบั เพ่อื นรุ่นเดียวกนั ได้ทงั้ เพศเดียวกนั และตา่ ง เพศ  สามารถแสดงบทบาททางสงั คมได้เหมาะสมกบั เพศของตน  ยอมรับสภาพร่างกายตนเอง สามารถปฏิบตั ิตวั ให้เข้ากบั ความเปลย่ี นแปลงทงั้ หลายได้เป็น อยา่ งดี ตลอดจนรู้จกั ระวงั รักษาสขุ ภาพของตนเองได้  รู้จกั ควบคมอารมณ์ของตนเองได ้โ้ ดยไม่ต้องพงึ่ พาผ้ใู หญ่  มีความสนใจเก่ียวกบั เร่ืองคา่ ใช้จ่าย รู้จกั รับผดิ ชอบต่อ การเงนิ และการใช้จ่ายของตนเองได้เป็น อย่างดี 22/10/62

 มีการเลือกและเตรียมตวั เพอ่ื อาชีพ  มีการเตรียมตวั เพอ่ื การแตง่ งาน และการมีครอบครัว  เริ่มเตรียมตวั ท่จี ะเป็นพลเมืองดี โดยการหาทกั ษะในการใช้ ภาษา การสอ่ื ความหมาย การหา ความรู้ความเข้าใจเก่ียวกบั เร่ือง ตา่ งๆ เชน่ กฎหมาย รัฐบาล เศรษฐกิจและสงั คม  มีความต้องการและรู้จกั พฒั นาตนเองให้มีความรับผิดชอบตอ่ ตนเอง และตอ่ สงั คมโดยรวม  มีความรู้สกึ และความเข้าใจในเร่ืองคา่ นิยม ตลอดจนรู้จกั ตดั สนิ ใจเลอื กคา่ นิยมและมาตรฐานท่ี ตนควรยดึ ถือเป็นหลกั ใช้ เป็นแนวทางในชีวิต 22/10/62

พฒั นาการ การเปลี่ยนแปลง ดา้ นร่างกาย ในระยะแรกจะมีพฒั นาการทางร่างกายและทางเพศคล้ายผ้ใู หญ่ แตพ่ อในช่วงวยั ตอนกลางถงึ และทางเพศ ตอนปลายวยั รุ่น ก็จะมพี ฒั นาการเหมือนกบั ผ้ใู หญ่มากขึน้ ดา้ นจิตใจและ อารมณ์ วยั นีจ้ ะมกี ารเปลยี่ นแปลงทางด้านจติ ใจและอารมณ์มาก มคี วามสนใจเพศตรงข้าม ต้องการเป็น ท่ียอมรับของกลมุ่ เพอ่ื นมีความเป็นตวั ของตวั เอง และต้องการเหตผุ ลมากขนึ ้ ดา้ นสงั คม สงั คมของวยั รุ่นจะขยายวงกว้างออกไปมีทงั้ เพื่อนเพศเดียวกนั และเพอ่ื นตา่ งเพศ โดยเฉพาะ ดา้ นสติปัญญา เพอ่ื นตา่ งเพศอาจพฒั นาไปเป็นแฟนหรือครู่ ักได้ นอกจากนีย้ งั มีการเข้าสงั คมกบั ผ้ใู หญ่ทาให้ วยั รุ่นต้องปรับตวั มากขนึ ้ วยั รุ่นสามารถใช้ความคดิ ของตนเองตดั สนิ ใจได้อยา่ งมีเหตผุ ล อกี ทงั้ ยงั แสดงความสามารถทาง สติปัญญาด้วยการพดู อภปิ ราย หรือแสดงความคิดเหน็ กบั ผ้อู ื่นอยากรู้อยากลอง ชอบเรียนรู้ ด้วยการลงมือทาเอง 22/10/62

Biosocial Development  วยั รุ่นตอนต้น เร่ิมในช่วงอาย1ุ 1-14 ปี  ฮอร์โมนตา่ งๆท่ีหลง่ั ออกมาในช่วงนี ้ทาให้เกิดการเปล่ยี นแปลงตา่ งๆ 22/10/62

ลกั ษณะทว่ั ไปของวยั รุน่ การที่เดก็ ผ้ชู ายผ้หู ญิงเติบโตเข้าสวู่ ยั รุ่นเร็วช้าตา่ งกนั โดยท่ีเดก็ ผ้หู ญิงจะเข้าสู่ การเปลย่ี นแปลงทางร่างกายกอ่ นเดก็ ผ้ชู ายประมาณ 2 ปี ซง่ึ จะทาให้ในชนั้ ประถม ตอนปลาย หรือชนั้ มธั ยมต้นจะพบวา่ วยั รุ่นหญิงจะมีร่างกายสงู ใหญ่ เป็นสาวน้อย แรกรุ่น ในขณะท่ีพวกเดก็ ผ้ชู ายยงั ดเู ป็นเดก็ ชายตวั เลก็ ๆ ทาให้ทงั้ สองฝ่ ายเกิดความ สบั สนและวติ กกงั วลได้ เดก็ ผ้หู ญิงอาจกงั วลวา่ ตนเองไม่หยดุ สงู เสยี ที ในขณะที่ เดก็ ผ้ชู ายก็เกิดความกงั วลวา่ ทาไมตวั เองจงึ ไม่สงู ใหญ่ 22/10/62

การเปลยี่ นแปลงทางรา่ งกาย 1. ขนาดและความสงู : ในวยั เด็กทงั้ เด็กผ้หู ญิงและเดก็ ผ้ชู ายจะมีความกว้างของไหลแ่ ละ สะโพกใกล้ เคียงกนั แตเ่ มื่อเข้าสวู่ ยั รุ่น ผ้ชู ายจะมีอตั ราเร็วในการเจริญเติบโตของไหลม่ าก ท่ีสดุ ทาให้วยั รุ่นผ้ชู ายจะมีไหลก่ ว้างกวา่ ในขณะท่ีวยั รุ่นผ้หู ญิงมีอตั ราการเจริญเติบโตของ สะโพกมาก กวา่ ผ้ชู าย นอกจากนีก้ ารท่ีวยั นีม้ ีการเจริญเตบิ โตสงู ใหญ่ได้รวดเร็ว โดยเฉพาะท่ี คอ แขน ขา มากกวา่ ท่ีลาตวั จะทาให้วยั รุ่นรู้สกึ วา่ ตวั เองมีรูปร่างเก้งก้างนา่ ราคาญ และการ เจริญเติบโตหรือการขยายขนาดของร่างกายในแตล่ ะสว่ น อาจเกิดขนึ ้ ไมพ่ ร้อมกนั หรือไม่ เป็นไปตามขนั้ ตอน เชน่ ร่างกายซกี ซ้ายและซกี ขวาเจริญเติบโตมีขนาดไมเ่ ทา่ กนั ใน ระยะแรกๆ ซงึ่ เป็นเหตทุ าให้เด็กตกอย่ใู นความวติ กกงั วลสงู ได้ จงึ ควรให้ความมนั่ ใจกบั วยั นี ้ 22/10/62

การเปลยี่ นแปลงทางรา่ งกาย 2. ไขมนั และกลา้ มเน้ือ : เด็กผ้ชู ายและเดก็ ผ้หู ญิงมีความหนาของไขมนั ท่ีสะสมอยใู่ ต้ ผิวหนงั ใกล้เคียงกนั จนกระทง่ั อายปุ ระมาณ 8 ปี จะเริ่มมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว วยั รุ่นชายจะมีกาลงั ของกล้ามเนือ้ มากกวา่ วยั รุ่นผ้หู ญิง พละกาลงั ของกล้ามเนือ้ จะแข็งแรง ขนึ ้ หลงั จากนนั้ วยั รุ่นชายจะมีไขมนั ใต้ผิวหนงั บางลง พร้อมๆกบั มีกล้ามเนือ้ เพ่ิมมากขนึ ้ และ แขง็ แรงขนึ ้ ซงึ่ จะทาให้วยั รุ่นชายดผู อมลงโดยเฉพาะที่ขา น่อง และแขน สาหรับวยั รุ่นหญิง ถงึ แม้วา่ จะมีการเพม่ิ ขนึ ้ ของกล้ามเนือ้ แตข่ ณะเดียวกนั จะมีการสะสมของไขมนั ใต้ผิวหนงั เพ่ิมขนึ ้ อีกโดยท่ีนา้ หนกั จะเพิ่มได้ถงึ ร้อยละ 25 ของนา้ หนกั โดยเฉพาะไขมนั ที่สะสมที่เต้านม และสะโพก ประมาณร้อยละ 50 ของวยั รุ่นหญิงจะรู้สกึ ไม่พอใจในรูปลกั ษณ์ของตน และมกั คิดวา่ ตวั เอง \"อ้วน\" เกินไป มีวยั รุ่นหลายคนท่ีพยายามลดนา้ หนกั จนถงึ ขนั้ ที่มีรูปร่างผอม แห้ง 22/10/62

การเปลยี่ นแปลงทางรา่ งกาย 3. โครงสรา้ งใบหนา้ ชว่ งนีก้ ระดกู ของจมกู จะโตขนึ ้ ทาให้ดงั้ จมกู เป็นสนั ขึน้ กระดกู ขากรรไกลบนและ ขากรรไกรลา่ งเติบโตเร็วมากในระยะนี ้เชน่ เดียวกบั กลอ่ ง เสียง ลาคอ และกระดกู อยั ลอยด์ และพบวา่ ในวยั รุ่นชายจะเจริญเติบโตเร็วกวา่ วยั รุ่นหญิงชดั เจน เป็นเหตใุ ห้วยั รุ่นชายเสียงแตก 22/10/62

การเปลยี่ นแปลงทางรา่ งกาย 4. การเปลี่ยนแปลงของระดบั ฮอรโ์ มน ทงั้ ฮอร์โมนการเติบโต (growth hormone) และ ฮอร์โมนจาก ตอ่ มธยั รอยด์มอี ิทธิพลตอ่ การเจริญเตบิ โต รวมทงั้ ฮอร์โมนทางเพศ นอกจากระดบั ฮอร์โมน จะมีผลโดยตรงตอ่ การเจริญเตบิ โตทางร่างกาย และอวยั วะเพศในวยั รุ่นแล้ว ตวั ของมนั เองยงั สง่ ผลถึง ความรู้สกึ ทางอารมณ์และจติ ใจ ปฏกิ ิริยาการเรียนรู้ ฯลฯ ในวยั รุ่นอีกด้วย วยั รุ่นทจี่ ะผ่านชว่ งวิกฤตนีไ้ ด้ นอกจากจะต้องปรับตวั ให้เข้ากบั สภาพร่างกายที่เปลี่ยนไปแล้ว ยงั ต้องเข้าใจและควบคมุ อารมณ์ ความรู้สกึ ทีพ่ ลงุ่ พลา่ นขนึ ้ จากการเปลย่ี นแปลงของระดบั ฮอร์โมนตา่ งๆ อกี ด้วยโดยเฉพาะตอ่ มไขมนั ใต้ ผวิ หนงั และตอ่ มเหงอ่ื จะทาหน้าทีเ่ พ่ิมมากขนึ ้ เป็นสาเหตทุ าให้เกิดปัญหาเรื่อง \"สวิ \" และ \"กลิ่นตวั \" แตเ่ นื่องจากวยั นีจ้ ะให้ความสนใจเก่ียวกบั ร่างกายทม่ี ีการเปลี่ยนแปลงอยา่ งรวดเร็ว และมีความ ระแวดระวงั ตวั เองมาก จงึ ทาให้วยั รุ่นพยายามทจ่ี ะรักษา \"สิว\" อยา่ งเอาเป็นเอาตาย ทงั้ ๆที่ \"สวิ \" จะ เป็นปัญหาในช่วงวยั นีแ้ คร่ ะยะสนั้ ๆ เท่านนั้ 22/10/62

การเปลยี่ นแปลงทางรา่ งกาย 5. การเปลี่ยนแปลงของอวยั วะเพศ วยั รุ่นหญิงมีการเจริญเตบิ โตอย่างรวดเร็วในช่วง ระยะ 1 ปี ก่อนที่ จะมีประจาเดือน โดยเฉพาะการเจริญเติบโตของเต้านม ซง่ึ เร่ิมมีการ ขยายในขนาดเม่ืออายปุ ระมาณ 8-13ปี และจะใช้เวลา 2-2 ปี ครึ่ง จงึ จะ เจริญเติบโตเตม็ ท่ี ในชว่ งอายุ 11-13 ปี วยั รุ่นหญิงสว่ นใหญ่ (ร้อยละ 80) จะมี รูปร่างเป็นสาวเตม็ ตวั ดงั นนั้ ในชนั้ ประถมตอนปลายหรือมธั ยมต้น จะเห็นวา่ วยั รุ่นสาวจะ มีรูปร่างสงู ใหญ่เป็นสาวน้อยแรกรุ่น ในขณะที่พวกผ้ชู ายยงั ดเู ป็นเด็กชายตวั เลก็ ๆ ทงั้ ๆ ท่ี เดก็ ผ้หู ญิงเคยตวั เลก็ กวา่ เด็กผ้ชู ายมาตลอด ทาให้เดก็ สบั สนและเป็นกงั วลกบั สภาพ ร่างกายได้ 22/10/62