ม.ค.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.หัวโพ อ.บางแพ จ.ราชบุรี

ทำเนียบภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น ประจำเดอื นมกรำคม 2563 กศน.ตำบลหัวโพ ศูนยก์ ำรศึกษำนอกระบบ และกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั อำเภอบำงแพ สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั จังหวัดรำชบรุ ี สำนักงำนส่งเสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัย สำนักงำนปลดั กระทรวงศกึ ษำธิกำร กระทรวงศึกษำธิกำร

คำนำ ภูมิปัญญาชาวบ้าน หรือภูมิปัญญาท้องถ่ิน หมายถึง ความรู้ที่เกิดจากประสบการณ์ในชีวิตของคนเรา ผ่านกระบวนการศึกษา สังเกตคิดวิเคราะห์จนเกิดปัญญา และตกผลึกมาเป็นองค์ความรู้ที่ประกอบกันขึ้นมา จากความรู้เฉพาะหลาย ๆ เรื่อง ความรู้ดังกล่าวไม่ได้แยกย่อยออกมาเป็นศาสตร์ เฉพาะสาขาวิชาต่าง ๆ อาจ กล่าวไว้ว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่นจัดเป็นพื้นฐานขององค์ความรู้สมัยใหม่ท่ีจะช่วยในการเรียนรู้ การแก้ปัญหา การ จัดการ และการปรับตัวในการดาเนินชีวิตของคนเรา ภูมิปัญญาท้องถ่ินเป็นความรู้ท่ีมีอยู่ท่ัวไปในสังคม ชุมชน และในตัวของผู้รู้เอง หากมีการสืบค้นหาเพ่ือศึกษา และนามาใช้ก็จะเป็นท่ีรู้จักกันเกิดการยอมรับ ถ่ายทอด และพัฒนาไปสู่คนร่นุ ใหมต่ ามยุคตามสมัยได้ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยตาบลหัวโพได้จัดทาข้อมูล เร่ืองทาเนียบภูมิ ปัญญาท้องถ่ินฉบับนี้ข้ึน เพื่อรวบรวมประวัติ และผลงานของบุคคลในสาขาต่าง ๆ ที่เป็นผ้ทู ่ีสืบทอดมรดกทาง ศลิ ปวัฒนธรรมและประเพณีของชุมชน ในตาบลหัวโพ เพื่อเป็นข้อมูลสารสนเทศสาหรับผู้ท่ีศึกษาค้นคว้า และ ส น ใจ อั น จ ะเป็ น ป ร ะโย ช น์ แ ล ะต ร ะห นั กถึ งค ว า ม ส าคั ญ ใน คุ ณ ค่ าข อ งม ร ด ก ท า งด้ าน ศิ ล ป วั ฒ น ธ ร ร ม ขนบธรรมเนียมประเพณี ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่นิ และมีส่วนรว่ มในการจรรโลงและรักษาไวส้ บื ต่อไป กศน.ตาบลหวั โพ มกราคม 2563

สำรบัญ หนำ้ คำนำ 1 สำรบญั 4 7 กศน. ตาบลหวั โพ ภูมิปญั ญา การจักสาน: นางบุญชว่ ย ทานุ ภูมปิ ัญญา นวดแผนไทย: นางจนิ ตนา นาควเิ ชยี ร ภูมิปัญญา ตัดเย็บเส้ือผา้ : นางอนงค์ ฮวยแหยม คณะผจู้ ดั ทา

12 แบบบันทึกชุดข้อมูลคลังปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำท้องถน่ิ ตำบลหวั โพ อำเภอบำงแพ จงั หวดั รำชบุรี ชื่อภูมิปัญญำ: การจกั สาน ขอ้ มูลพืน้ ฐำนรำยบคุ คล เจ้ำของภูมิปญั ญำท้องถนิ่ /บุคคลคลังปญั ญำ ชือ่ นางบุญชว่ ย นำมสกุลทานุ วนั เดอื นปีเกดิ -เดือน- พ.ศ. 2483 ทอ่ี ยู่ปัจจุบนั (ที่สำมำรถติดต่อได้): บ้านเลขท่ี 131หมทู่ 3ี่ ตาบล/แขวง หัวโพ อาเภอ/เขต บางแพ จังหวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณยี ์ 70160 โทรศัพท์ 095-3824368 โทรสำร- Line ID: - E-mailaddress:- Facebook:- ควำมเป็นมำของภูมิปัญญำ นางบุญช่วย ทานุเน่ืองจากในวัยเด็กเป็นคนชอบใฝ่เรียนใฝ่รู้ และชอบดูท่ีเรียกว่า“ครูพักลักจา”เริ่ม จักสานต้ังแต่ช้ัน ป.2 และจักสานมาเรื่อยๆจนเกิดความชานาญ และจักสานเรื่อยๆมาเป็นที่รู้จักของคนใน ตาบลหัวโพ จดุ เด่นของภมู ปิ ัญญำ เปน็ ผมู้ ีฝีมอื ทางานดว้ ยความประณีต ใส่ใจการทางานทกุ ช้ิน งานสานทุกชนิ้ จะมีความระเอียด เรียบร้อย และยงั เปน็ วิทยากรสอนด้านการจักสานให้โรงเรียนวัดแหลมทอง วตั ถุดบิ ทใ่ี ชป้ ระโยชน์ในผลิตภัณฑ์ท่ีเกดิ จำกภูมปิ ญั ญำ ซง่ึ พ้นื ทอี่ ่ืนไม่มี - วตั ถดุ ิบทีเ่ กดิ ขึ้นตามธรรมชาตใิ นชมุ ชน รำยละเอียดของภมู ปิ ัญญำทอ้ งถิ่น - รูปแบบในการถ่ายทอดความรู้ ดา้ นการอบรมให้ความรู้ ฝึกปฏิบตั ิในพื้นที่จริงประโยชนท์ ่ีได้จากภูมิ ปญั ญาคือสามารถนาไปปฏิบตั จิ ริงได้ รปู แบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ัญญำท้องถ่นิ ยังไมเ่ คยมกี ารเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มกี ารเผยแพร่ผ่านสอ่ื มวลชนและส่ืออืน่ อยา่ งแพร่หลาย มกี ารดูงานจากบคุ คลภายนอกจานวน .......ครง้ั จานวน............คน  มีการนาไปใช้ อนื่ ๆ (ระบ)ุ

ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถ่ิน กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภูมิใจ ภูมิปัญญาท้องถิน่ /นวตั กรรมท่คี ิดคน้ ข้นึ มาใหม่  ภมู ิปญั ญาทอ้ งถ่นิ ดง้ั เดิมได้รบั การถ่ายทอดมาจากบรรพบุรษุ ภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่นทีไ่ ด้พัฒนาและต่อยอด แบบเดิมคอื จะจกั สานโดยใช้ วัตถดุ ิบทตี่ นเองมีในบ้าน นามาจักสานเท่านนั้ รปู แบบกจ็ ะทาแบบทต่ี นเองชอบ กำรพฒั นำตอ่ ยอดคอื เปน็ ภูมิปญั ญาในชมุ ชน นาความรู้มาเผยแพรใ่ ห้กบั คนในชุมชน เชน่ โรงเรียน เพ่อื นบา้ นท่ีต้องการ เรียนรู้ ในเรอ่ื งจกั สาน

3 รูปภำพเจ้ำของภูมปิ ญั ญำ นางบุญช่วย ทานุ ภมู ิปัญญา การจักสาน การจกั สานในแบบตา่ งๆ

4 แบบบนั ทึกชดุ ขอ้ มลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำทอ้ งถนิ่ ตำบลหัวโพ อำเภอ บำงแพ จังหวัดรำชบุรี ชือ่ ภูมปิ ัญญำ:การนวดแผนไทย ข้อมูลพื้นฐำน รำยบุคคล เจำ้ ของภูมิปัญญำทอ้ งถ่ิน/บุคคลคลงั ปญั ญำ ชอ่ื นางจินตนานำมสกลุ นาควิเชยี รวนั เดือนปเี กดิ 17พฤศจิกายน พ.ศ. 2506 ทอี่ ยู่ปัจจุบนั (ทส่ี ำมำรถติดต่อได)้ : บ้านเลขที่ 4/1 หมทู่ ่ี 3 ตาบล/แขวง หวั โพ อาเภอ/เขตบางแพ จังหวัด ราชบุรี รหสั ไปรษณีย7์ 0160 โทรศพั ท์084-3948544โทรสำร- .Line ID:0843948544 E-mail address:- Facebook:จนิ ตนา นาควิเชียร ควำมเปน็ มำของภูมิปญั ญำ นางจนิ ตนา นาควเิ ชียรเปน็ อาสาสมัครสาธารณสุข ไดอ้ อกสารวจชุมชน และพบว่าของคนในตาบลหัว โพมีปัญหาด้านสุขภาพอนามัย ในด้านการอ่อนล้าของกล้ามเนื้อและร่างกายในวัยทางานเป็นส่วนมาก เหตุผลท่ีทาให้นางจินตนา นาควิเชียร สนใจในเร่ืองของการนวดแผนไทย จึงเข้าศึกษาเรียนการนวดแผนไทย อยา่ งต่อเน่อื ง จดุ เด่นของภูมิปัญญำ เป็นบุคคลทมี่ อี ัธยาศัยดี ให้บริการนวดแผนไทยไดก้ บั กลมุ่ ผูส้ งู อายุ และสอนใหก้ ับกล่มุ ท่สี นใจเพ่ือ นาความรไู้ ปใชใ้ นครัวเรือน เช่น การนวดเพอื่ ผ่อนคลายให้กับครอบครวั เพอื่ สรา้ งความรกั สามัคคีในครวั เรอื น ตนเองและท่สี าคัญการนวดยังช่วยใหเ้ รารบั ประทานยาแผนปัจจุบันลดลงบางส่วน วตั ถุดบิ ทใ่ี ช้ประโยชนใ์ นผลิตภณั ฑท์ เี่ กิดจำกภมู ิปญั ญำ ซ่ึงพน้ื ท่อี ื่นไมม่ ี - ใชว้ ตั ถดุ ิบทม่ี ีอย่ใู นชมุ ชน - วตั ถดุ บิ ทปี ลอดสาร รำยละเอียดของภูมปิ ัญญำทอ้ งถ่ิน - รูปแบบในการถ่ายทอดความรู้ ด้านการอบรมให้ความรู้ ฝึกปฏิบัติในพื้นที่จริงประโยชน์ท่ีได้จาก ภมู ิปัญญาคือสามารถนา ไปปฏบิ ัตจิ ริงได้ รูปแบบและลักษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภมู ิปัญญำทอ้ งถิ่น ยงั ไม่เคยมกี ารเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน มีการเผยแพรผ่ า่ นส่อื มวลชนและส่อื อื่นอย่างแพรห่ ลาย มกี ารดูงานจากบคุ คลภายนอกจานวน .......คร้งั จานวน............คน  มกี ารนาไปใช้ อนื่ ๆ (ระบุ)

5 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถ่ิน กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภูมิใจ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ /นวัตกรรมทีค่ ิดค้นข้นึ มาใหม่ ภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ ดัง้ เดิมได้รบั การถ่ายทอดมาจากบรรพบรุ ุษ ภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่นทไ่ี ดพ้ ฒั นาและต่อยอด แบบเดิมคอื เป็นการนวดแบบโบราณยังไมม่ สี มนุ ไพรมารว่ มดว้ ยในการนวด กำรพฒั นำต่อยอดคอื เป็นการนวดแบบผสมผสานใช้แบบแผนปัจจุบันมาร่วมด้วย และนาสมุนไพรมาเป็นส่วนประกอบใน การนวดมากข้ึน และเสริมด้วยการทาสปา ด้วยวัตถุดิบท่ีมีในธรรมชาติ ทาให้การนวดเป็นธุรกิจที่คนนิยมมาก ขึ้น เพราะสามารถนวดนวดคลายเครียด นวดเพอื่ บาบัดโรค นวดคลายเส้น นวดเทา้ เป็นต้น

6 รปู ภำพเจ้ำของภูมิปัญญำ นางจนิ ตนา นาควิเชียร ภมู ิปัญญา นวดแผนไทย การนวดแผนไทย

97 แบบบนั ทกึ ชุดข้อมูลคลงั ปญั ญำ-ภูมิปัญญำทอ้ งถนิ่ ตำบลหวั โพ อำเภอบำงแพ จงั หวัดราชบุรี ช่อื ภมู ปิ ัญญำ:ตดั เย็บเสอื้ ผ้า ข้อมูลพืน้ ฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภมู ิปัญญำท้องถ่ิน/บุคคลคลงั ปัญญำ ชอ่ื นางอนงคน์ ำมสกลุ ฮวยแหยมวนั เดือนปีเกิด17พฤศจิกายน พ.ศ. 2503 ท่ีอยู่ปัจจบุ ัน(ท่สี ำมำรถตดิ ต่อได้): บา้ นเลขที่ 81 หม่ทู ่ี 1 ตาบล/แขวง หัวโพ อาเภอ/เขต บางแพ จงั หวัดราชบุรี รหัสไปรษณีย์ 70160 โทรศพั ท์ 0854068613 โทรสำร.- Line ID: 0854068613 E-mail address:- Facebook:  องค์ ฮวยแหยม ควำมเป็นมำของภูมิปญั ญำ นางอนงค์ ฮวยแหยม ในสมยั เดก็ ๆชอบงานฝมี ือเย็บปักถักร้อย โดยเฉพาะการตัดเย็บเส้ือผา้ จงึ ม่งุ มันหาความรู้ในเรื่องของการตัดเยบ็ โดยการไปเรยี นเพมิ่ เติมจนเกดิ ความชานาญ สามารถนาความรมู้ า ถ่ายทอดเปน็ วิทยากรสอนด้านอาชีพตดั เยบ็ เส้ือผา้ จุดเด่นของภูมปิ ัญญำ - รปู แบบเป็นเอกลกั ษณเ์ ฉพาะของภูมิปัญญา - ความเอาใจใส่ลูกค้า - ความประณีตของชน้ิ งานแต่ละช้นิ วตั ถดุ บิ ที่ใชป้ ระโยชนใ์ นผลติ ภณั ฑ์ทเ่ี กดิ จำกภมู ิปญั ญำ ซงึ่ พ้ืนทอ่ี น่ื ไมม่ ี - ไม่มี รำยละเอยี ดของภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถ่นิ - การตัดเยบ็ จะละเอยี ดมีความเรยี บร้อยของแต่ละชิ้นงานที่ถกู จดั ทาข้นึ ออกจาหนา่ ย รปู แบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภูมิปัญญำท้องถิ่น ยังไม่เคยมีการเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบคุ คล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มีการเผยแพร่ผ่านสอื่ มวลชนและสอ่ื อืน่ อยา่ งแพรห่ ลาย มีการดูงานจากบุคคลภายนอกจานวน .......คร้ัง จานวน............คน  มกี ารนาไปใช้ อ่นื ๆ (ระบุ)

8 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภูมใิ จ  ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ /นวตั กรรมท่คี ดิ คน้ ขึ้นมาใหม่ ภูมิปัญญาท้องถน่ิ ดง้ั เดิมได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบรุ ุษ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิ่นที่ไดพ้ ัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คือ เดิมเย็บตัดเส้ือผา้ จะใช้แบบเดิมๆและจกั รจะเปน็ แบบใชส้ ายพานจกั ร การเยบ็ จะเยบ็ วนั ละไมก่ ่ชี น้ิ งาน กำรพฒั นำตอ่ ยอดคอื พฒั นาตนเองโดยหามอเตอร์ มาต่อกบั จักรทาใหก้ ารเย็บไปไดเ้ ร็วและพัฒนารปู แบบใหทันสมัยขน้ึ เข้า กับยคุ สมยั

9 รปู ภำพภูมิปัญญำ นางอนงค์ ฮวยแหยม ตัดเย็บเส้ือผ้า การตัดเยบ็ ชดุ พราหมณ์ การตดั เยบ็ ชุดนกั เรียน

10 ที่ปรึกษำ คณะผู้จัดทำ นางอรพร ผลกจิ ครูชานาญการพิเศษผู้ รักษาการในตาแหนง่ ผอู้ านวยการ ผจู้ ัดทำ กศน.อาเภอบางแพ นางศศินา ตะละศักด์ิ ครู กศน.ตาบลหัวโพ บรรณำธิกำร/จดั ทำรปู เลม่ บรรณารกั ษช์ านาญการพเิ ศษ นางมิง่ ขวัญ คอยชน่ื บรรณารกั ษ์อัตราจ้าง นางสาวทฤฒมน ชนิ ณบดี