มี.ค. 63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.บางแพ อ.บางแพ จ.ราชบุรี

ทำเนยี บภูมิปญั ญำท้องถิน่ ประจำเดอื นมนี ำคม 2563 กศน.ตำบลบำงแพ ศูนย์กำรศกึ ษำนอกระบบ และกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยอำเภอบำงแพ สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัยจงั หวัดรำชบรุ ี สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัย สำนักงำนปลัดกระทรวงศกึ ษำธิกำร กระทรวงศึกษำธกิ ำร

คำนำ ภูมิปัญญาชาวบ้าน หรือภูมิปัญญาท้องถิ่น หมายถึง ความรู้ท่ีเกิดจากประสบการณ์ในชีวิตของคนเรา ผ่านกระบวนการศึกษา สังเกตคิดวิเคราะห์จนเกิดปัญญา และตกผลึกมาเป็นองค์ความรู้ที่ประกอบกันขึ้นมา จากความรู้เฉพาะหลาย ๆ เร่ือง ความรู้ดังกล่าวไม่ได้แยกย่อยออกมาเป็นศาสตร์ เฉพาะสาขาวิชาต่าง ๆ อาจกล่าวไว้ว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่นจัดเป็นพื้นฐานขององค์ความรู้สมัยใหม่ท่ีจะช่วยในการเรียนรู้ การแก้ปัญหา การจัดการ และการปรับตัวในการดาเนินชีวิตของคนเรา ภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นความรู้ท่ีมีอยู่ทั่วไปในสังคม ชุมชนและในตัวของผู้รู้เอง หากมีการสืบค้นหาเพื่อศึกษา และนามาใช้ก็จะเป็นที่รู้จักกันเกิดการยอมรับ ถ่ายทอด และพฒั นาไปสคู่ นรุ่นใหมต่ ามยคุ ตามสมัยได้ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยตาบลบางแพ ได้จัดทาข้อมูล เรื่องทาเนียบ ภูมิปัญญาท้องถิ่นฉบับนี้ขึ้น เพื่อรวบรวมประวัติ และผลงานของบุคคลในสาขาต่าง ๆ ท่ีเป็นผู้ท่ีสืบทอดมรดก ทางศิลปวัฒนธรรมและประเพณีของชุมชน ในตาบลบางแพ เพ่ือเป็นข้อมูลสารสนเทศสาหรับผู้ที่ศึกษาค้นคว้า และสนใจอันจะเป็นประโยชน์และตระหนักถึงความสาคัญในคุณค่าของมรดกทางด้านศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ และมีส่วนร่วมในการจรรโลงและรกั ษาไวส้ ืบตอ่ ไป กศน.ตาบลบางแพ มีนาคม 2563

สำรบัญ หนำ้ คำนำ 1 สำรบญั 4 7 กศน.ตาบลบางแพ ภูมิปัญญา กล้วยตากอนิ เตอร์ : นายคะนอง โปรกั ษ์ ภมู ิปญั ญา เกษตรอนิ ททรยี ์ : นางสาวเพญ็ สรุ ศั มิ์ เรืองการัน ภมู ิปัญญา กยุ ช่ายปลอดสาร : วา่ ที่รอ้ ยโทบญั ชา หนเู ลก็ คณะผจู้ ดั ทา

1 แบบบันทกึ ชดุ ขอ้ มลู คลังปัญญำ-ภูมิปัญญำทอ้ งถน่ิ ตำบลบางแพ อำเภอบางแพ จังหวัดราชบรุ ี ชอื่ ภมู ิปัญญำ : กล้วยตากอินเตอร์ ขอ้ มูลพน้ื ฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภูมิปัญญำท้องถนิ่ /บคุ คลคลังปญั ญำ ช่ือ นายคะนอง นำมสกลุ โปรกั ษ์ วันเดือนปีเกดิ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2509 ท่ีอยู่ปจั จุบัน (ท่ีสำมำรถติดต่อได้) :บ้านเลขที่ 2/6 หมู่ที่ 2 ตาบล/แขวงบางแพ อาเภอ/เขตบางแพ จงั หวัดราชบรุ ี รหัสไปรษณยี ์ 70160 โทรศัพท์ 081-2079796 โทรสำร - .Lind ID - E-mail address - Facebook คะนอง โปรักษ์ ควำมเปน็ มำของภูมิปญั ญำ กล้วยที่มีอยู่ในชุมชนของบ้านกุ่มมีมาก และขายไม่ได้ราคาจึงคิดนากล้วยมาทาเป็นกล้วยตาก นายคะนอง โปรกั ษ์ ภูมิปัญญาท้องถ่ินของตาบลบางแพได้คิดค้นการตากกล้วยแบบโบราณท่ีตากกันตามบ้าน ทว่ั ไปมาเป็นแบบตู้อบพลังงานแสงอาทิตย์ ที่สะอาดไม่มแี มลงมาตอม ทาให้กลว้ ยตากรดชาดดี สีสวยกว่าตาก ตามธรรมชาติ มหี น่วยงานของ กศน.อาเภอบางแพเขา้ ไปร่วมสนับสนุนและหน่วยงานต่างๆ ให้งบประมาณทา ให้กล้วยตากบ้านกุ่มมีช่ือเสียง ออกรายการทีวีและมีแพคเก็ต โลโก้ ตรากุ่มทอง การบินไทยได้นาไปจัดเสริฟ เปน็ อาหารว่างบนเครอ่ื งบินของการบนิ ไทย และออกงานแสดงสินคา้ ท่ัวประเทศ จดุ เดน่ ของภมู ปิ ัญญำท้องถิ่น - เปน็ สถานท่ถี า่ ยทอดความรู้ - เปน็ แหลง่ ศกึ ษาดูงาน วัตถดุ ิบทีใ่ ชป้ ระโยชนใ์ นผลติ ภณั ฑ์ท่ีเกิดจำกภมู ปิ ัญญำ ซ่ึงพน้ื ท่ีอน่ื ไมม่ ี - กล้วยอนิ ทรีย์ - ตู้อบพลังงานแสงอาทิตย์ รำยละเอยี ดของภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น - รปู แบบในการถ่ายทอดความรู้ ด้านการศึกษาดูงาน - เป็นทฝ่ี กึ งานสาหรับนักศกึ ษาจากสถาบันต่างๆ รปู แบบและลักษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ญั ญำท้องถ่นิ  ยังไมเ่ คยมีการเผยแพร่/ใช้เฉพาะบคุ คล  เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน  มกี ารเผยแพรผ่ ่านสอื่ มวลชนและสื่ออื่นอย่างแพร่หลาย  มกี ารดงู านจากบคุ คลภายนอกจานวน 50 ครง้ั จานวน 1,000 คน  มีการนาไปใช้  อ่นื ๆ (ระบุ)

2 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภูมิใจ  ภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ /นวตั กรรมท่ีคิดค้นขนึ้ มาใหม่  ภูมิปญั ญาท้องถ่นิ ด้งั เดิมไดร้ บั การถ่ายทอดมาจาก  ภูมปิ ญั ญาท้องถน่ิ ที่ได้พฒั นาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คือ กลว้ ยจะตากแบบชาวบ้านใสก่ ระด้งตากบบนหลงั คาบา้ น กำรพัฒนำต่อยอดคือ ตากกล้วยแบบโบราณท่ีตากกันตามบ้านทั่วไปมาเป็นแบบตากด้วยตู้อบ พลังงานแสงอาทิตย์ ท่ีสะอาดไม่มีแมลงมาตอม สะอาดถูกหลักอนามัย เป็นกล้วยออแกนิกส์ ทาให้กล้วยตา กรดชาดดี สีสวยกวา่ ตากตามธรรมชาติ

3 รปู ภำพเจ้ำของภมู ิปัญญำ นายคะนอง โปรกั ษ์ ภูมปิ ญั ญา กลว้ ยตากอินเตอร์ กลว้ ยตาก

4 แบบบันทกึ ชดุ ขอ้ มลู คลังปญั ญำ-ภมู ิปัญญำทอ้ งถน่ิ ตำบลบางแพ อำเภอบางแพ จงั หวดั ราชบรุ ี ชอื่ ภูมปิ ัญญำ เกษตรอินทรยี ์ ขอ้ มูลพ้นื ฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภูมิปัญญำทอ้ งถนิ่ /บคุ คลคลงั ปัญญำ ช่ือ นางสาวเพ็ญสุรศั มิ์ นำมสกุล เรอื งการนั วันเดือนปีเกิด 21 เดือนมีนาคม พ.ศ. 2505 ท่ีอยู่ปัจจบุ นั (ทส่ี ำมำรถตดิ ตอ่ ได้) บา้ นเลขที่ 69/1 หมู่ท่ี 1 ตาบล/แขวงบางแพ อาเภอ/เขตบางแพ จังหวดั ราชบรุ ี รหัสไปรษณยี ์ 70160 โทรศัพท์ - โทรสำร- Lind ID - E-mail address - Facebook เพ็ญสรุ ศั ม์ิ เรืองการนั ควำมเปน็ มำของภมู ิปัญญำ นางสาวเพ็ญสุรัศมิ์ เรืองการัน อดีตเป็นข้าราชการครู ปัจจุบันได้ลาออกจากข้าราชการครู รับจ้าง สอนพิเศษให้กับนักเรียนและผู้ใฝ่รู้ศึกษาการทาน้าสลัด และการปลูกผักแบบเกษตรอินทรีย์ท่ีบ้านนามา จาหนา่ ยตามตลาดนดั และในชุมชน เปน็ วทิ ยากรใหก้ ับ กศน.อาเภอบางแพ จดุ เดน่ ของภูมิปญั ญำท้องถนิ่ - เป็นสถานที่ถา่ ยทอดความรู้ - เปน็ สถานที่ศึกษาดงู าน วัตถดุ บิ ท่ใี ช้ประโยชนใ์ นผลิตภัณฑท์ เ่ี กดิ จำกภมู ิปญั ญำ ซ่งึ พ้ืนท่ีอ่ืนไม่มี - ฮอรโ์ มนไข่ - นา้ หมักที่ผลิตเอง รำยละเอียดของภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น - รปู แบบในการถา่ ยทอดความรู้ รูปแบบและลกั ษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภูมิปญั ญำทอ้ งถ่นิ  ยังไม่เคยมีการเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบคุ คล  เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน  มีการเผยแพรผ่ า่ นสื่อมวลชนและสอื่ อืน่ อย่างแพรห่ ลาย  มกี ารดงู านจากบุคคลภายนอกจานวน...............ครงั้ จานวน.................. คน  มีการนาไปใช้  อื่นๆ (ระบุ) ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภมู ิใจ  ภมู ิปัญญาท้องถิน่ /นวัตกรรมที่คดิ ค้นข้นึ มาใหม่  ภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ ดง้ั เดิมไดร้ บั การถา่ ยทอดมาจาก  ภมู ิปัญญาท้องถิ่นที่ไดพ้ ฒั นาและตอ่ ยอด

5 แบบเดิมคือ ทาเกษตรแบบใชส้ ารเคมี กำรพัฒนำต่อยอดคือ การปลูกผักแบบเกษตรอนิ ทรียท์ ี่บ้านนามาจาหน่ายตามตลาดนดั และในชุมชน และตามเฟซบกุ๊

6 รูปภำพเจ้ำของภูมิปัญญำ นางสาวเพญ็ สุรศั ม์ิ เรืองการนั ภูมปิ ัญญา เกษตรอนิ ทรีย์ สาธิตการปลกู ผักอนิ ทรยี ์

7 แบบบนั ทกึ ชุดขอ้ มลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ปิ ัญญำท้องถ่นิ ตำบลบางแพ อำเภอบางแพ จงั หวัดราชบุรี ชอ่ื ภมู ิปัญญำ กุยชา่ ยปลอดสาร ข้อมูลพ้ืนฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภมู ิปัญญำทอ้ งถิน่ /บุคคลคลงั ปญั ญำ ชอื่ วา่ ที่ร้อยโทบัญชา นำมสกลุ หนเู ลก็ วนั เดือน ปีเกดิ - - - ท่อี ยู่ปัจจุบัน (ทสี่ ำมำรถติดตอ่ ได)้ บ้านเลขที่ 9/5 หมู่ท่ี 7 ตาบล/แขวงบางแพ อาเภอ/เขตบางแพ จังหวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70160 โทรศัพท์ 089-2208438 โทรสำร- Lind ID - E-mail address:- Facebook วา่ ท่ีรอ้ ยโทบญั ชา หนเู ลก็ ควำมเปน็ มำของภูมิปัญญำ กุยช่ายเป็นผักที่คนไม่ค่อยนิยมทานในช่วงของอดีต และราคาถูกดูแลยาก แต่ว่าท่ีร้อยโทบัญชา หนูเล็ก ปลูกกุยช่ายในพื้นที่สวนของตนเองไม่ใช้สารเคมี ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ท่ีมีความปลอดภัย ทาเกษตรแบบ อินทรยี ์ และนาไปจาหน่ายตามตลาดในจังหวัดราชบุรี ปัจจุบนั จาหน่ายไดใ้ นราคาท่ีกาหนดเองผลิตไดไ้ มพ่ อกับ ความต้องการของผูบ้ รโิ ภค จุดเด่นของภมู ิปญั ญำท้องถนิ่ - เป็นสถานทีถ่ า่ ยทอดความรู้ - เป็นแหล่งศึกษาดูงาน วตั ถุดบิ ท่ีใช้ประโยชน์ในผลิตภัณฑ์ทีเ่ กิดจำกภมู ิปญั ญำ ซงึ่ พืน้ ท่ีอื่นไม่มี - รำยละเอียดของภูมิปญั ญำทอ้ งถ่นิ - รูปแบบในการถา่ ยทอดความรู้ ด้านการศึกษาดงู าน รูปแบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพร่ภูมิปญั ญำทอ้ งถ่ิน  ยังไม่เคยมกี ารเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบคุ คล  เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชมุ ชน  มกี ารเผยแพร่ผา่ นสือ่ มวลชนและส่ืออ่นื อยา่ งแพร่หลาย  มกี ารดูงานจากบุคคลภายนอกจานวน 10 ครง้ั จานวน 100 คน  มกี ารนาไปใช้  อื่นๆ (ระบุ) ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภมู ิใจ  ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น/นวตั กรรมทคี่ ิดค้นข้นึ มาใหม่  ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ด้งั เดิมได้รับการถ่ายทอดมาจาก  ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินท่ไี ดพ้ ัฒนาและต่อยอด

8 แบบเดิมคอื กยุ ช่ายไมเ่ ป็นทนี่ ิยมของผบู้ รโิ ภค กำรพฒั นำตอ่ ยอดคือ ปลูกกุยชา่ ยในพ้ืนที่ไม่ใช้สารเคมี ใช้ป๋ยุ อินทรียท์ ม่ี ีความปลอดภยั ทาเกษตรแบบอนิ ทรยี ์ และนาไปจาหน่ายตามตลาดในจังหวัดราชบุรี ปัจจุบันจาหน่ายได้ในราคาท่ีกาหนดเองผลิตได้ไม่พอกับความ ตอ้ งการของผู้บริโภค

9 รปู ภำพเจ้ำของภูมปิ ัญญำ วา่ ที่รอ้ ยโทบัญชา หนูเล็ก ภมู ิปญั ญา กุยช่ายปลอดสาร กุยชา่ ยปลอดสาร

10 ท่ีปรึกษำ คณะผู้จดั ทำ นางอรพร ผลกิจ ครชู านาญการพิเศษผู้ รกั ษาการในตาแหน่ง ผอู้ านวยการ ผ้จู ดั ทำ กศน.อาเภอบางแพ นางสาวอไุ ร อตุ สาหะ ครู กศน.ตาบลบางแพ บรรณำธิกำร/จัดทำรูปเล่ม นางมิง่ ขวญั คอยช่ืน บรรณารักษ์ชานาญการพิเศษ นางสาวทฤฒมน ชินณบดี บรรณารกั ษ์อัตราจา้ ง