ธ.ค.62 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.บางแพ อ.บางแพ จ.ราชบุรี

ร ทำเนียบภมู ิปญั ญำท้องถิ่น ประจำเดือนธนั วำคม 2562 กศน.ตำบลบำงแพ ศูนย์กำรศึกษำนอกระบบ และกำรศึกษำตำมอัธยำศัยอำเภอบำงแพ สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัยจงั หวัดรำชบรุ ี สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั สำนกั งำนปลัดกระทรวงศึกษำธิกำร กระทรวงศึกษำธกิ ำร

คำนำ ภูมิปัญญาชาวบ้าน หรือภูมิปัญญาท้องถ่ิน หมายถึง ความรู้ท่ีเกิดจากประสบการณ์ในชีวิตของคนเรา ผ่านกระบวนการศึกษา สังเกตคิดวิเคราะห์จนเกิดปัญญา และตกผลึกมาเป็นองค์ความรู้ที่ประกอบกันขึ้นมา จากความรู้เฉพาะหลาย ๆ เร่ือง ความรู้ดังกล่าวไม่ได้แยกย่อยออกมาเป็นศาสตร์ เฉพาะสาขาวิชาต่าง ๆ อาจกล่าวไว้ว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่นจัดเป็นพื้นฐานขององค์ความรู้สมัยใหม่ที่จะช่วยในการเรียนรู้ การแก้ปัญหา การจัดการ และการปรับตัวในการดาเนินชีวิตของคนเรา ภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นความรู้ท่ีมีอยู่ทั่วไปในสังคม ชุมชนและในตัวของผู้รู้เอง หากมีการสืบค้นหาเพื่อศึกษา และนามาใช้ก็จะเป็นท่ีรู้จักกันเกิดการยอมรับ ถา่ ยทอด และพฒั นาไปส่คู นรุ่นใหม่ตามยคุ ตามสมัยได้ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยตาบลบางแพ ได้จัดทาข้อมูล เรื่องทาเนียบ ภูมิปัญญาท้องถ่ินฉบับนี้ขึ้น เพื่อรวบรวมประวัติ และผลงานของบุคคลในสาขาต่าง ๆ ท่ีเป็นผู้ท่ีสืบทอดมรดก ทางศิลปวฒั นธรรมและประเพณีของชมุ ชน ในตาบลบางแพ เพ่ือเป็นข้อมูลสารสนเทศสาหรับผู้ที่ศึกษาค้นคว้า และสนใจอันจะเป็นประโยชน์และตระหนักถึงความสาคัญในคุณค่าของมรดกทางด้านศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนยี มประเพณี ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น และมีสว่ นรว่ มในการจรรโลงและรกั ษาไว้สบื ตอ่ ไป กศน.ตาบลบางแพ ธันวาคม 2562

สำรบญั หน้ำ คำนำ 1 สำรบญั 4 7 กศน.ตาบลบางแพ ภูมิปญั ญา ขนมรงั ผง้ึ : นางพรทพิ ย์ เอย่ี มสะอาด ภูมิปัญญา กระบวยตักน้าจากกะลามะพร้าว: นายอว้ น เสรมิ สนิ ภมู ิปญั ญา แซ่ตมี ้า : นายขวญั ชยั เสรมิ สิน คณะผจู้ ดั ทา

1 แบบบันทกึ ชุดขอ้ มูลคลงั ปญั ญำ-ภมู ิปัญญำท้องถิ่น ตำบลบางแพ อำเภอบางแพ จังหวดั ราชบรุ ี ชื่อภูมิปัญญำ : ขนมรงั ผ้ึง ข้อมูลพืน้ ฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภูมิปญั ญำทอ้ งถ่นิ /บุคคลคลงั ปัญญำ ชือ่ นางพรทิพย์ นำมสกุล เอ่ียมสะอาด วันเดือน/เกิด 3 มถิ ุนายน พ.ศ.2508 ทอ่ี ยู่ปจั จบุ นั (ที่สำมำรถตดิ ต่อได)้ : บา้ นเลขที่ 39/1 หมู่ที่ 4 ตาบล/แขวงบางแพ อาเภอ/เขต บางแพ จังหวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณยี ์ 70160 โทรศพั ท์ 061-6656697 โทรสำร - Lind ID: - E-mail address: - Facebook: - ควำมเป็นมำของภูมิปญั ญำ นางพรทิพย์ เอย่ี มสะอาด แต่เดิมเปน็ พนักงานโรงนมหนองโพ เป็นผูม้ ีฝีมือทางดา้ นการทาขนม กอ่ นทีจ่ ะมาเร่ิมต้นการทาขนมรงั ผ้งึ น้นั ไดไ้ ปลองชมิ ขนมรังผ้งึ จากแม่คา้ ที่อาเภอบ้านโปง่ ซงึ่ มเี อกลกั ษณ์ไม่ เหมอื นขนมรงั ผง้ึ ทวั่ ไป จงึ ไดค้ ้นคว้าหาสตู รการทาขนมรังผง้ึ และลองทาอยหู่ ลายคร้ัง จนกระท่ังพัฒนาสตู รมา เร่อื ยๆ จนเปน็ สตู รท่ีอรอ่ ยในปัจจบุ นั โดยทาขนมรังผึ้งขายมาประมาณ 20 ปี จนเป็นท่ีช่ืนชอบของลกู ค้าใน เขตพนื้ ทีอ่ าเภอบางแพ จุดเดน่ ของภมู ิปัญญำ - รดชาดอรอ่ ย - รำคำถูก - สะอำด วตั ถดุ บิ ท่ใี ช้ประโยชนใ์ นผลิตภณั ฑ์ทเ่ี กดิ จำกภูมิปัญญำ ซง่ึ พ้ืนท่ีอนื่ ไมม่ ี - มีในท้องถิ่น - เลอื กแตข่ องมีคุณภำพ - คดั เลอื กวัตถุดิบเอง รำยละเอียดของภมู ิปัญญำท้องถ่ิน - ขำยในชุมชนในรำคำถูก - ขำยในตลำดประชำรฐั รปู แบบและลักษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมิปญั ญำท้องถิน่ ยงั ไม่เคยมกี ารเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน มีการเผยแพร่ผา่ นสอื่ มวลชนและสือ่ อื่นอย่างแพร่หลาย มกี ารดงู านจากบคุ คลภายนอกจานวน .......ครง้ั จานวน............คน  มกี ารนาไปใช้ อน่ื ๆ (ระบุ)

2 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำมภำคภูมิใจ ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่นิ /นวัตกรรมท่คี ิดคน้ ข้นึ มาใหม่ ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ ดงั้ เดิมได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ  ภูมปิ ัญญาท้องถนิ่ ท่ไี ด้พฒั นาและต่อยอด แบบเดมิ คอื แบบด่งั เดิมขนมรงั ผึ้งจะมีอยไู่ สเ้ ด๋ยี ว กำรพัฒนำต่อยอดคอื พฒั นาตอ่ ยอดและพฒั นาสูตรในระดับมาตรฐานและมไี สห้ ลากหลายให้เลือก

3 รูปภำพเจ้ำของภูมปิ ญั ญำ นางพรทิพย์ เอ่ียมสะอาด ภูมิปญั ญา ขนมรงั ผง้ึ ขนมรงั ผ้ึง

4 แบบบนั ทกึ ชุดขอ้ มูลคลังปัญญำ-ภมู ิปญั ญำท้องถนิ่ ตำบลบางแพ อำเภอบางแพ จงั หวดั ราชบุรี ชื่อภูมปิ ัญญำ : กระบวยตักน้าจากกะลามะพร้าว ขอ้ มูลพืน้ ฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภูมิปญั ญำทอ้ งถนิ่ /บคุ คลคลังปัญญำ ชอ่ื นายอว้ น นำมสกลุ เสรมิ สนิ วันเดือนปีเกดิ – เดือน- พ.ศ. 2482 ทีอ่ ยู่ปัจจุบัน (ทสี่ ำมำรถตดิ ต่อได้) : บา้ นเลขที่ 39/1 หมทู่ ่ี 4 ตาบล/แขวงบางแพ อาเภอ/เขต บางแพ จงั หวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณยี ์ 70160 โทรศัพท์ - โทรสำร - Lind ID:- E-mail address:- Facebook:- ควำมเป็นมำของภูมิปญั ญำ นายอ้วน เสริมสิน เป็นผู้ท่ีมีความสามารถในการทากระบวยตักน้าจากกะลามะพร้าว โดยสืบ เน่ืองมาจากที่บ้านมีการใช้กะทิทกุ วัน จึงทาให้มกี ะลามะพร้าวทีไ่ ม่ได้ใช้ประโยชน์อยู่เป็นจานวนมาก นายอ้วน จึงเกิดแนวคิด โดยนากะลามะพร้าวท่ีเหลือใช้มาประดิษฐ์เป็นกระบวยตักน้า เพราะนายอ้วนมีความรู้เป็น พ้ืนฐานอยู่แล้ว จึงใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ด้วยการทากระบวยตักน้าจากกะลามะพร้าว ซึ่งถือเป็นการ สนับสนนุ และอนรุ กั ษ์ศิลปะในสมัยก่อนดว้ ย จดุ เด่นของภมู ิปัญญำ - สวย - ใชง้ านได้จรงิ - ทาจากลกู มะพร้าว วัตถุดบิ ท่ีใช้ประโยชนใ์ นผลติ ภณั ฑ์ทเ่ี กดิ จำกภมู ปิ ัญญำ ซ่ึงพ้ืนทอ่ี นื่ ไม่มี - หายาก - ไมม่ ีขายในทอ้ งตลาดทว่ั ไป - ทบ่ี ้านใชเ้ น้อื มะพรา้ วทกุ วันมีกะลามะพรา้ วจานวนมากจงึ เกิดแนวคดิ รำยละเอยี ดของภมู ปิ ญั ญำท้องถนิ่ - สนใจในการทากระบวยตกั น้า - ใชเ้ วลาว่างใหเ้ ปน็ ประโยชน์ รปู แบบและลักษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพร่ภมู ปิ ัญญำท้องถ่ิน ยังไม่เคยมีการเผยแพร่/ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน มีการเผยแพร่ผ่านสอ่ื มวลชนและสือ่ อ่ืนอย่างแพรห่ ลาย มกี ารดงู านจากบุคคลภายนอกจานวน .......คร้ัง จานวน............คน  มกี ารนาไปใช้ อ่นื ๆ (ระบุ)

5 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถ่ิน กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภมู ิใจ ภูมิปญั ญาท้องถิน่ /นวตั กรรมที่คิดค้นข้ึนมาใหม่ ภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่นด้งั เดมิ ไดร้ ับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ  ภูมิปญั ญาท้องถ่ินทไี่ ดพ้ ัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คือ แบบเดิมไม่มกี ารขัดเงาสกี ะลามะพร้าว กำรพฒั นำต่อยอดคือ ได้มกี ารขัดเงาทาสเี คลือบเงาให้สวยงามน่าใช้

6 รูปภำพเจ้ำของภมู ิปัญญำ นายอ้วน เสรมิ สนิ ภูมปิ ัญญา กระบวยตกั นา้ จากกะลามะพร้าว กระบวยจากกะลามะพร้าว

7 แบบบนั ทกึ ชุดขอ้ มลู คลังปญั ญำ-ภมู ิปัญญำทอ้ งถ่ิน ตำบลบางแพ อำเภอบางแพ จังหวัดราชบุรี ชอ่ื ภมู ปิ ัญญำ : แซ่ตมี า้ ขอ้ มูลพ้ืนฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภมู ิปญั ญำทอ้ งถิน่ /บคุ คลคลงั ปัญญำ ช่อื นายขวัญชยั นำมสกุล เสรมิ สิน วันเดือนปีเกิด 5 เมษายน พ.ศ.2505 ท่อี ยู่ปัจจบุ นั (ท่สี ำมำรถติดต่อได้) : บา้ นเลขที่ 99/1 หมู่ที่ 3 ตาบล/แขวงบางแพ อาเภอ/เขต บางแพ จงั หวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70160 โทรศพั ท์ - โทรสำร- Lind ID:- E-mail address:- Facebook:- พกิ ัดทำงภูมศิ ำสตร์ ค่าละติจูด คา่ X :3.6954167 ค่าลองตจิ ูด คา่ Y :99.9250613 ควำมเป็นมำของภมู ิปญั ญำ นายขวัญชยั เสรมิ สนิ เปน็ ผทู้ ี่อยใู่ นวงการม้าแหน่ าคมานาน ประมาณ 30 กว่าปี โดยในสมัยก่อนเวลา แห่นาคจะใช้ม้าเป็นพาหนะ โดยจะใช้เชือกและไม้ไผ่ในการบังคับม้า เพื่อให้ม้ารู้จังหวะและเต้นตามเพลง จนกระทั่งมีการพัฒนามาเร่ือย ๆ จนเป็นการใช้แซ่ในการบังคับม้า นายขวัญชัยเป็นผู้ที่มีพื้นฐานการทาแซ่มา ก่อนนั้นจึงคิดพัฒนาแซ่บังคับม้า ให้มีรูปแบบท่ีสวยงาม และเหมาะสมกับสมัยปัจจุบัน จนกระท่ังพัฒนาแซ่มี ขนาดนา้ หนักเบา และมีจังหวะการตที ่แี ม่นยา จนถูกใจสาหรบั ผมู้ าพบเห็น จุดเด่นของภูมิปัญญำ - สวยงาม - มีแบบหลากหลายใหเ้ ลือก - คิดคน้ แบบด้วยตนเอง วตั ถดุ บิ ทใ่ี ชป้ ระโยชนใ์ นผลิตภณั ฑท์ ่ีเกดิ จำกภมู ปิ ญั ญำ ซงึ่ พ้นื ทอี่ ืน่ ไม่มี - มอี ยใู่ นพนื้ ท่ี - ไม่มีจาหนา่ ยขาย - หายาก รำยละเอียดของภมู ิปญั ญำทอ้ งถนิ่ - ชอบออกแบบแซต่ มี ้าและทดลองใช้ในงานบวชนาค - ใชเ้ วลาว่างหลงั จากการทางานมาคดิ ค้นแบบและส่งขาย รูปแบบและลกั ษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมปิ ญั ญำท้องถ่ิน ยงั ไมเ่ คยมีการเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มกี ารเผยแพรผ่ า่ นสอื่ มวลชนและส่อื อนื่ อย่างแพรห่ ลาย มกี ารดงู านจากบุคคลภายนอกจานวน .......คร้งั จานวน............คน  มกี ารนาไปใช้ อืน่ ๆ (ระบ)ุ

8 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถ่ิน กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำมภำคภูมิใจ ภูมปิ ญั ญาท้องถนิ่ /นวตั กรรมที่คิดคน้ ขน้ึ มาใหม่ ภมู ิปัญญาท้องถิ่นดงั้ เดิมไดร้ ับการถา่ ยทอดมาจากบรรพบุรุษ  ภมู ิปัญญาทอ้ งถนิ่ ท่ไี ดพ้ ัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ ใชแ้ ซต่ มี ้าทีเ่ ปน็ เส้นๆและใชม้ าเป็นเวลานาน กำรพัฒนำตอ่ ยอดคือ พอใช้แซ่ม้าออกงานบวชนาคบ่อยๆเกิดไอเดียแนวคิดทาแซ่ม้าแบบต่างๆทาให้ราคาแพงขึ้นและมีคน สนใจก็ขอซ้อื ไปใช้

9 รูปภำพเจ้ำของภูมปิ ัญญำ นายขวญั ชัย เสรมิ สิน ภูมิปญั ญา แซต่ มี ้า แซ่ตีม้า

10 ท่ีปรึกษำ คณะผูจ้ ดั ทำ นายสจั จา จันทรวเิ ชยี ร นางอรพร ผลกิจ ผูอ้ านวยการ กศน.อาเภอบางแพ ครูชานาญการพิเศษ ผู้จดั ทำ นางสาวอุไร อตุ สาหะ ครู กศน.ตาบลบางแพ บรรณำธิกำร/จัดทำรูปเล่ม บรรณารกั ษ์ชานาญการพเิ ศษ นางม่งิ ขวญั คอยชน่ื บรรณารกั ษ์อตั ราจา้ ง นางสาวทฤฒมน ชนิ ณบดี