สังข์ทอง

จัดทำโดย น.ส.เปรมรัศมี นิจมำนพ ม.๔/๓ เลขท่ี๔๓

ผู้แต่ง พระบำทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้ำนภำลัย (รัชกำลท่ี๒) ประวัติผู้แต่ง พระมหำกษัตริย์ไทยรัชกำลท่ี ๒ ในรำชวงศ์จักรี มีพระนำม เดิมว่ำ ฉิม (สมเด็จพระเจ้ำลูกยำเธอ เจ้ำฟ้ ำกรมหลวงอิศรสุนทร) พระรำช สมภพเม่ือวันพุธ ขึน้ ๗ ค่ำ เดือน ๔ ปี กุน เวลำเช้ำ ๕ ยำม ซ่ึงตรงกับวันท่ี ๒๔ กุมภำพันธ์ พ.ศ. ๒๓๑๐ เป็ นพระรำชโอรสพระองค์ท่ี ๔ ในพระบำทสมเด็จ พระพุทธยอดฟ้ ำจุฬำโลกมหำรำช เสวยรำชสมบัติเม่ือปี มะเส็ง พ.ศ. ๒๓๕๒ - ๒๓๖๗ ขณะมีพระชนมพรรษำได้ ๔๒ พรรษำ

แต่งในสมยั รตั นโกสินทร์

ลั ก ษ ณ ะ คำ ป ร ะ พั น ธ์ เป็ นกลอนบทละคร บทหน่ึงมี ๔วรรค วรรคละ ๖ คำ หน่ึงบทมี ๒ บำท เรี ยกว่ ำบำทเอก และบำทโท ๑ บำท เท่ ำกับ ๑ คำกลอน

คุณค่ำด้ำนเนือ้ หำ ๑.ค่ำนิยมในสังคม วัฒนธรรม และแนวทำงกำรดำเนินชีวิต ๒.กำรรักพวกพ้อง รักชำติบ้ำนเมือง ๓.กำรทำควำมดี มีตัวอย่ำงปรำกฏตลอดทัง้ เร่ือง คุณค่ำด้ำนศิลปะ ทำนองเพลง กำรร่ำยรำ กำรแสดง และถ้อยคำในบทร้อง

เนอื ้ เร่ืองยอ่ สงั ข์ทอง ณ เมอื งยศวิมลนคร มีท้าวยศวิมลเป็ นเจ้าเมือง พระมเหสีจนั เทวีคลอดลูกมาเป็ นหอยสงั ข์ ถกู พระนางจนั ทา มเหสรี อง ใสร่ ้ายวา่ เป็ นกาลบี ้านเมือง จนถกู ขบั ออกจากเมอื งไปอยกู่ ระทอ่ มตายายทช่ี ายป่ า จนกระทง่ั พระสงั ข์ทซี่ อ่ นอยใู่ นหอย ได้ออกมาพบแม่ สร้างความยนิ ดกี บั พระนางจนั เทวีมาก ข่าวลว่ งรู้ไปถึงนาง จนั ทา จงึ ได้สง่ คนมาจบั พระสงั ข์ไปถว่ งนา้ แตท่ ้าวภชุ งค์พญานาคราชช่วยไว้ สง่ ให้ไปอยกู่ ับ นางพนั ธรุ ัต พระสงั ข์ รู้วา่ นางพนั ธรุ ัตเป็ นยกั ษ์จงึ ขโมยรูปเงาะ ไม้เท้า เกือกแก้ว เหาะหนมี าอยบู่ นเขา นางพนั ธรุ ัตตามมาทนั แต่ ไม่ สามารถขนึ ้ ไปหาพระสงั ข์ได้ จงึ ได้มอบมนต์มหาจินดา เรียกเนอื ้ เรียกปลาแกพ่ ระสงั ข์ก่อนท่ีจะอกแตกสนิ ้ ใจตาย พระสงั ข์เหาะมาจนถึงเมอื งสามล ท้าวสามลและนางมณฑาจดั พิธีเลือกคใู่ ห้ธิดาทงั้ เจ็ด แตร่ จนาพระธิดาองค์ สดุ ท้อง ไมย่ อมเลือกใคร ท้าวสามลจึงให้คนไปตามเจ้าเงาะมาให้เลอื ก รจนาเห็นรูปทองท่ซี อ่ นอยู่ในรูปเงาะจึงให้ มาลยั ไป สร้างความโกรธให้ท้าวสามาลจึงขบั ไลร่ จนาให้ไปอยกู่ ระทอ่ มปลายนากบั เจ้าเงาะ ท้าวสามลหาทาง แกล้งเจ้าเงาะ โดยให้ไปหาเนอื ้ หาปลาแขง่ กบั เขยทงั้ หก เจ้าเงาะใช้มนต์ทน่ี างพนั ธรุ ัตให้ไว้เรียกเนอื ้ เรียกปลามา รวมกนั ทาให้หกเขยหาปลาไมไ่ ด้ จงึ ต้องยอมตดั ปลายหแู ละปลายจมกู แลกกบั เนอื ้ และปลาท้าวสามลโกรธมาก ถึงกบั คิดฆา่ เจ้าเงาะ เดือดร้อนถงึ พระอนิ ทร์ต้องช่วยโดยการลงมาท้าตชี ิงเมือง กบั ท้าวสามล ท้าวสามลสง่ หก เขยไปก็ส้ไู มไ่ ด้ ต้องยอมให้เจ้าเงาะไปสู้ เจ้าเงาะถอดรูปเป็ นพระสงั ข์ส้กู บั พระอินทร์ จนชนะ ท้าวสามลจึงยอมรับ พระสงั ข์กลบั เข้าเมืองและจดั พิธีอภิเษก พระอนิ ทร์เข้าฝันท้าวยศวิมล เพ่ือบอกเร่ืองทงั้ หมด ท้าวยศวิมลจงึ ตาม หาพระนางจนั เทวีจนพบ และได้เดินทาง ไปเมอื งสามลนครเพ่ือพบพระสงั ข์ พระนางจนั เทวีปลอมเป็ นแม่ครัวใน วงั และแกะสลกั เร่ืองทงั้ หมดบนชิน้ ฟัก ให้พระสงั ข์เสวย ทาให้พระสงั ข์รู้ว่าแมค่ รัวคือพระมารดา พระสงั ข์และ รจนาจึงเสด็จตามท้าวยศวิมลและพระนางจนั เทวีกลบั ไปครองเมอื งยศวิมลสบื ไป