7เกลียว

7 เกลียว จิรยทุ ธ์ โชติกุล ชา่ งกลโรงงาน วทิ ยาลยั เทคนิคศรีสะเกษ

หน่วยการเรียนท่ี 7 เกลยี ว สาระสำคัญ เกลยี วในงานอุตสาหกรรม มีอย่หู ลายชนิดแตล่ ะชนิดกเ็ หมาะสำหรับงานแตล่ ะประเภท แตกตา่ งๆกนั เกลียวอาจแบ่งตามระบบของหน่วยการวัด เกลียวในระบบเมตรกิ เป็นการบอกลักษณะเกลียวเป็นระยะพิตช์ เช่น เกลียวสามเหลี่ยม ส่วนอีกระบบหนึ่งก็คือ เกลียวระบบอังกฤษ มีหน่วยการวัดเป็นนิ้ว จะบอกเป็น จำนวนเกลยี ว เชน่ เกลยี ววิตเวอต เปน็ ตน้

หน่วยการเรยี นที่ 7 เกลยี ว รูปร่างพื้นฐานของเกลียวแต่ละเกลียวจะเป็นรูปร่างที่เป็นแนวเส้นรอบทรงกระบอกเมื่อมาครบหน่งึ รอบจะคดิ จุดเยื้องกัน เป็นระยะหา่ งเรยี กวา่ ระยะพิตช์ (Pitch) สัญลักษณใ์ ช้แทนดว้ ย P เมอ่ื ทำการคลีเ่ ส้นแนว เกลยี วออกมาก็จะกลายเปน็ รูปสามเหล่ียมมุมฉาก ตามรปู ท่ี 7.1 มมี มุ เอียง เกลียวปกติสว่ นใหญจ่ ะมมี ุมเอียง ประมาณ 2 องศาถึง 4 องศา รูปท่ี 7.1 แสดงการเกิดเสน้ สกรู 1. การกำหนดขนาดของเกลยี ว ปกติเกลียวจะมกี ำหนดขนาดไว้ 5 ขนาด - ขนาดเสน้ ผา่ นศนู ย์กลางโตนอกสดุ (d) เปน็ ขนาดทใี่ ชเ้ รยี กของเกลียวหรอื เรยี กวา่ ขนาดเรียกของเกลียว - ขนาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลางโคนเกลียว(d3) - ขนาดเสน้ ผ่านศนู ย์กลางเฉล่ยี ตามวงกลมพติ ช์ (d2)เป็นขนาดทีใ่ ช้วัดเกลียวทสี่ ำคญั - มุมยอดเกลยี ว จะบอกมมุ เอยี งของผิวเกลียวท้ังสอง (องศา) - ระยะพติ ช์ (P) รูปท่ี 7.2 การกำหนดขนาดของเกลยี ว

2. ชนดิ ของเกลียว จะแบง่ ได้ตามรูปรา่ งของเกลียวได้ดังน้ี - เกลยี วยอดแหลม เป็นเกลยี วทีม่ ีใชง้ านมากที่สุดทัว่ โลก - เกลียวเมตริก ISO เป็นเกลียวยอดแหลมท่มี ุมยอดเกลยี ว 60 องศา เกลยี วชนิดนแี้ บง่ ออกเปน็ เกลียว ปกติ (เกลียวหยาบ) และเกลียวละเอียด - เกลียวปกติ ท่ีขนาดเสน้ ผ่านศูนยก์ ลางโตนอกสุด d จะมีขนาดระยะพติ ช์เพียงขนาดเดียว ในการใช้ สัญลักษณ์เกลียว จะเรียกตามขนาด เรียกเกลียว เช่น M16 เกลียวละเอียด จะมีขนาดระยะพิตช์เล็กกว่า เกลยี วปกตแิ ละมหี ลายขนาด เกลยี วนี้ป้องกันการคลายตัวของเกลียวได้ดีกว่าเกลียวหยาบ ในการใช้สัญลักษณ์ เกลียวจะเรียกตามขนาดเรียกเกลียวและขนาดระยะพิตช์ เช่น M16x1.5 หากทราบชนิดเกลียว ขนาดเรียก เกลยี ว และระยะพติ ชก์ จ็ ะสามารถคำนวณหรือเปดิ ดูตารางขนาดอ่นื ๆ ของเกลยี วได้ - เกลียวท่อวติ เวอตและเกลยี ววิตเวอตละเอียด จะมีมมุ ยอดเกลียว 55 องศา นยิ มใช้ในงานติดต้ัง ประปา และสุขภัณฑ์ เกลยี วท่อวติ เวอต จะอา้ งอิงถึงขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางระบุท่อ สำหรบั เกลียวท่อมีขนาด เส้นผ่านศูนย์กลางระบุ DN 20 (ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางระบุ 3/4 นิ้ว) ใช้สัญลักษณ์ย่อคือ R 3/4 ท่อ นำ้ ประปาจะมีเกลียวในขนานทรงกระบอกส่วนเกลียวนอกจะเรียว ดงั รปู ที่ 7.3 ลักษณะของเกลียววิตเวอต รูปท่ี 7.3 ลกั ษณะของเกลยี ววิตเวอต 3. ลักษณะและส่วนตา่ งๆของเกลียว เกลียว หมายถึงสันหรอื ร่องทีเ่ กดิ ขน้ึ บนผิวงานวนไปรอบๆ แกนเพลา จะซา้ ยหรอื ขวาก็ได้ ด้วย ระยะทางทสี่ ม่ำเสมอ สลกั เกลียว แหวนเกลยี ว รปู ที่ 7.4 ลกั ษณะของเกลยี วและสลักเกลยี ว

รปู ท่ี 7.5 ส่วนตา่ งๆ ของเกลียว 1.มุมเกลียว Angle Thread 2.ขนาดเส้นผ่านศนู ยก์ ลางของยอดฟนั เกลียว Major Diameter 3. ขนาดเสน้ ผ่านศูนย์กลางวัดใน Miner Diameter 4.ระยะพติ ช์ Pitch 5.สันเกลียว Crest 6.มมุ ชว่ งเคลือ่ น Lead Angle 7.โคนเกลยี ว Root 8.ความลึกฟนั เกลยี ว Single Depth พจิ ารณาลักษณะและส่วนต่างๆของเกลียว ครบ 1 รอบ ช่วงเคลื่อนของเกลียว Lead หมายถึง ระยะท่ี แกนเกลียวเคล่ือนทไี่ ปได้เมอ่ื เกลยี วนั้นหมุนครบ หน่งึ รอบพอดี พจิ ารณาช่วงเคลอ่ื นของเกลียว จุดเริ่มตน้ รปู ท่ี 7.6 แสดงการเคลื่อนทขี่ องเกลียว 4. การทำงานของเกลียวจะแบ่งออกเป็น เกลยี วซา้ ย เกลยี วซ้าย โดยการหมุนเข้าทวนเขม็ นาฬิกา และหมนุ คายออกในทิศทางตาม จุดเร่ิมตน้ เขม็ นาฬกิ า การเร่มิ ตน้ เกลียวจะเรม่ิ ท่ีสัน ของเกลยี ว เกลยี วขวา เกลยี วขวา โดยจะหมนุ เข้าในทิศทางตาม จดุ เริ่มตน้ เข็มนาฬิกา และการหมุนคายหรือการ คายออกในทิศทางทวนเข็มนาฬกิ าใน รปู ท่ี 7.7 แสดงการทำงานของเกลยี ว การเริ่มตน้ ก็จะเร่ิมทเี่ กลยี วโดยหมนุ จาก ซา้ ยไปขวา (ทม่ี า :อดุ มศักดิ์ ธญั ญรกั ษ.์ 2543: 79 )

5. ประเภทของเกลยี ว เกลยี วเดยี่ วและเกลียวควบ เกลียวเดี่ยว หมายถึงเกลียวที่เมื่อหมุนไปครบหนึ่งรอบแกนเกลียวเคลื่อนที่ไปได้หน่ึง ระยะพติ ชพ์ อดนี น้ั คือเกลียวเดย่ี วจะมชี ่วงเคลอ่ื นเกลียว lead ( L ) L เทา่ กบั ระยะพติ ช์ Pitch ( P ) รูปท่ี 7.8 แสดงเกลียวเด่ียว เกลียวควบ หมายถึง เกลียวที่หมุนไปครบหนึ่งรอบแกนของเกลียวก็จะเคลื่อนที่ไปได้ มากกวา่ ระยะพติ ช์เกลยี วสองปากหรอื เกลียวสามปาก เม่อื หมนุ ครบหน่งึ รอบแกนเกลยี วก็จะเคล่ือนที่ไปเท่ากับ ระยะพติ ชข์ องเกลียวน้ันๆว่าเป็นเกลยี วกี่ปาก พจิ ารณาลักษณะของเกลยี วสองปากและสามปาก รูปท่ี 7.9 เกลียวสองปากและเกลยี วสามปาก 6. เกลยี วเมตริก ( M – Thread ) 6.1 เกลยี วเมตรกิ ยอดตดั เกลยี วยอดตัด จะเป็นเกลียวท่มี ีมมุ ระหว่างเกลยี ว 60 องศา ยอดเกลยี วจะตดั ไม่แหลมท่โี คนเกลียว ก็โค้งมน สัญลักษณ์ของเกลียวชนิดนี้ได้แก่ M ขนาดของเส้นผ่านศูนย์กลางยอดเกลียว คูณด้วย ระยะพิตช์ เช่น M12 x 1.75 หมายความวา่ เปน็ เกลียวเมตรกิ ท่มี ีความโตเกลยี ว 12 มม. และมีระยะห่างของยอดฟันถงึ ยอดฟันเทา่ กบั 1.75 มิลลิเมตร และท่ีสำคัญคือเปน็ เกลียวปากเดียว รูปท่ี 7.10 แสดงการทำงานของเกลยี ว

จากรปู สรุปไดว้ ่า - ขนาดเกลยี ว = d , D - ระยะพติ ช์ = P - ความลกึ ของฟนั เกลยี วนอก = h3 = 0.6134 P - ความลึกของฟนั เกลยี วใน = H1 = 0.5413x P - รศั มี R = 0.1443 x P - เสน้ ผ่านศูนยก์ ลางวงกลมพติ ช์ = d2 = D2 = d – (0.6495 x P) - เสน้ ผา่ นศนู ย์กลางแกนของเกลยี วนอก = d3 = d - (1.2269 x P) - เส้นผา่ นศนู ย์กลางแกนของเกลียวใน = D1 = d - (1.0825 x P) - ขนาดเส้นผา่ นศนู ย์กลางงานเจาะ = Ø = d - P - มุมเกลยี ว = 60 องศา ตัวอยา่ งท่ี 7.1 สลักเกลยี วตัวหน่งึ เปน็ เกลยี วเมตริก วัดเสน้ ผา่ นศนู ย์กลางที่ยอด เกลียวโต 32 มม. เมือ่ วัดความยาวได้ 12 มม. จะมเี กลยี วอยู่ 10 เกลยี วพอดี จงคำนวณหา ก. ระยะพิตช์ ข. จงเขียนสญั ลักษณ์เกลียว วธิ ีทำ หาระยะพิตช์ของสลกั เกลยี ว สูตร ระยะพติ ช์ = ความยาวเกลยี ว / จำนวนเกลียว P = L n P = 12 10 = 1.2 มม. เขียนสญั ลักษณเ์ กลยี วไดด้ ังน้ี M 32 x 1.2 ตวั อย่างท่ี 7.2 เกลยี วที่กำหนดให้ในตารางเป็นสลกั เกลียวเมตริก จงคำนวณหา 1. ระยะพิตช์ 2. ช่วงลกึ ของเกลียว 3. จงเขยี นสญั ลักษณ์เกลยี วน้ใี ห้เป็นมาตรฐาน กำหนด 1 2 3 Ø d ยอดเกลียว 2.3 3.5 10.6 ความยาวของเกลยี ว 48 90 125 จำนวนเกลียวทวี่ ดั ได้ 120 150 100

วธิ ที ำ (ข้อ 1. ) ใช้ข้อมลู จากตารางทกี่ ำหนด ความโตเกลียว = 2.3 มม. ความยาวเกลียว = 48 มม. จำนวนเกลียว = 120 เกลยี ว การหาระยะพติ ช์ P = ความยาวเกลยี ว / จำนวนเกลยี ว แทนคา่ P = 48 120 = 0.4 มม. การหาช่วงลกึ ของเกลยี ว h3 = 0.6134 x P แทนค่า h3 = 0.6134 x 0.4 = 0.2454 มม. เขยี นมาตรฐานของเกลียว M 2.3 x 0.4 วิธที ำ (ขอ้ 2. ) ใช้ขอ้ มลู จากตารางท่ีกำหนด ความโตเกลียว = 3.5 มม. ความยาวเกลียว = 90 มม. จำนวนเกลยี ว = 150 เกลยี ว การหาระยะพติ ช์ P = ความยาวเกลียว / จำนวนเกลียว แทนค่า P = 90 150 = 0.6 มม. การหาช่วงลกึ ของเกลียว h3 = 0.6134 x P แทนคา่ h3 = 0.6134 x 0.6 = 0.3680 มม. เขยี นมาตรฐานของเกลียว M 3.5 x 0.6 วิธที ำ (ขอ้ 3. ) ใชข้ ้อมูลจากตารางท่กี ำหนด ความโตเกลยี ว = 10.6 มม. ความยาวเกลยี ว = 125 มม. จำนวนเกลยี ว = 100 เกลยี ว การหาระยะพิตช์

P= ความยาวเกลียว / จำนวนเกลียว 125 แทนคา่ P = 100 1.25 มม. = 0.6134 x P การหาชว่ งลึกของเกลียว 0.6134 x1.25 0.7668 มม. h3 = M 10 x 1.5 แทนคา่ h3 = = เขยี นมาตรฐานของเกลยี ว 6.2 เกลยี วเมตรกิ สเี่ หลีย่ มคางหมู ( Tr – Thread ) เกลียวเมตริกสเี่ หลี่ยมคางหมูจะมหี น้าตัดเป็นรูปส่ีเหลีย่ มคางหมู จะมองเหน็ ไดช้ ัดเจน และมมี มุ ระหวา่ งเกลียวเท่ากับ 30 องศา สัญลักษณ์ของเกลียวชนิดน้ีไดแ้ ก่ Tr ขนาดเส้นผา่ นศูนยก์ ลางท่ียอดเกลียว x ระยะพิตช์ เช่น Tr 20 x 4 หมายความว่า เกลียวเมตริกสี่เหล่ียมคางหมู ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางที่ยอดเกลียว โต 20 มิลลิเมตร มีระยะพิตช์ 4 มิลลิเมตร เป็นเกลียวปากเดียวในกรณีที่เป็นเกลียวหลายปาก Tr 20 x 4 เกลยี วสองปาก ช่วงเคลือ่ นเกลยี ว Lead ; Ph = จำนวนปากของเกลยี ว x ระยะพติ ช์ = nxP พจิ ารณาลักษณะของเกลียวเมตรกิ สเ่ี หลียมคางหมู รปู ท่ี 7.11 เกลียวสีเ่ หล่ยี มคางหมู กำหนดให้ - เส้นผ่านศูนยก์ ลางเกลียว =d - ระยะพติ ช์ =P - ช่วงเคล่อื นเกลียว = Ph - จำนวนปาก =n

- ความโตเกลยี วนอก = d3 = d – (P+2ac) - ความโตเกลียวใน = D1 = d – P - เส้นผ่านศนู ยก์ ลางพติ ช์ d2 = D2 = d – (0.5xP) - ความลกึ เกลยี วนอกและเกลียวใน = h3 = H4 = (0.5 x P ) + ac - ความลกึ เกลียวขบกนั = H1 = 0.5 x P - ความสูงฟนั เกลยี วส่วนปลาย = Z = 0.25 x P - ระยะระหว่างปลายฟัน = ac - ความกวา้ งปลายเกลยี ว = b = ( 0.366 x P) – (0.54 x ac) - มมุ ฟันเกลยี ว = 30 องศา ตารางท่ี 7.1 ระยะห่างปลายฟัน(ac) และรัศมโี คง้ (R1),(R2) เกลยี วเมตริกสีเ่ หล่ียมคางหมู ขนาด สำหรับระยะพติ P เป็น มม. 1.5 2…5 6…12 14…44 ac 0.15 0.25 0.5 1 R1 0.075 0.125 0.25 0.5 R2 0.15 0.25 0.5 1 ตัวอย่างท่ี 7.3 จงคำนวณหาคา่ และขนาดตา่ งๆ ในการผลติ เกลียวเมตรกิ ส่ีเหลย่ี มคางหมู Tr 30 x 2 วธิ ีทำ d2 = d – ( 0.5 x P ) = 30 - ( 0.5 x 2 ) = 29 มม. จากตารางท่ี 7.1 ได้เปิดหาค่า ac เท่ากับ 0.25 d3 = d - ( P + 2 x ac ) = 30 - [ 2 + (2 x 0.25 )] = 27.5 มม. D1 = d - P = 30 - 2 = 28 มม. b = (0.366 x 2) - (0.54 x 0.25 ) = 0.732 – 0.135 = 0.597 มม.

6.3 เกลยี วหนอน ( Worm Thread ) สตู รทีใ่ ช้ในการคำนวณเก่ยี วกับเกลยี วหนอน 1. เกลียวเดี่ยว L = mx 2. เกลียวหลายปาก L = nxmx โดยกำหนดให้ L = ความยาวเกลียว m = โมดูล n = จำนวนปากของเกลียว ตัวอย่างท่ี 7.4 เกลยี วหนอนตัวหนง่ึ ท่เี ป็นเกลียวสามปากและมเี กลียวอยู่ 6 เกลียว ในความยาว 47 มิลลิเมตรให้คำนวณหาคา่ ตอ่ ไปน้ี 1. ระยะพิตช์ 2. โมดูล 3. ชว่ งเคลื่อนของเกลยี ว Lead วิธที ำ (ข้อ 1.) หาระยะพติ ชข์ องเกลยี ว P = L n P = 47 6 = 7.83 มม. วิธที ำ (ขอ้ 2.) คำนวณหาโมดูลเกลียว P= m หรือ m = ดังนน้ั m =  P  7.83 3.14 = 2.49 มม. วิธที ำ (ข้อ 3.) หาชว่ งเคล่อื นของเกลยี ว Lead L = gxmx L = 3 x 2.5 x 3.14 = 23.565 มม.

6.4 เกลียวฟันเล่ือย รูปท่ี 7.12 เกลียวฟนั เลอ่ื ย สตู รทใี่ ช้ในการคำนวณเก่ียวกบั เกลยี วฟนั เลอื่ ย - ขนาดกำหนดของเกลียว = d = D - ระยะห่างยอดฟันเกลยี ว = D - เส้นผา่ นศนู ย์กลางแกนสลกั เกลยี ว = d3 = d - (1.736 x P) - เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางแกนนตั = D1 = d - (1.5 x P) - เสน้ ผา่ นศนู ย์กลางพิตช์ = d2 = D2 = d - (0.75 x P) - ความลึกฟนั เกลียวทีส่ ลกั เกลยี ว = h3 = 0.868 x P - ความลึกเกลยี วทน่ี ตั = H1 = 0.75 x P - รศั มคี วามโค้ง R = 0.124 x P - ความหนายอดเกลยี วทอี่ ย่นู อกสูด = W = 0.264 x P - มุมของฟันเกลียว = 30 องศา + 3 องศา = 33 องศา - สัญลักษณ์ท่เี ขียนแทนเกลยี วฟนั เลอื่ ยคือ S ขนาดกำหนดเกลยี ว x ระยะพิตช์ S75 x 16 หมายความว่า เป็นเกลยี วฟันเลื่อยขนาด 75 มรี ะยะพติ ช์ 16 มม. ตัวอยา่ งท่ี 7.5 เกลียว S 75 x 16 ตวั หน่งึ ใหค้ ำนวณหาคา่ ต่างๆ ต่อไปน้ี ก. เสน้ ผ่านศูนยก์ ลางแกนสลกั เกลยี ว ข. เสน้ ผา่ นศนู ย์กลางพติ ช์ ค. เสน้ ผา่ นศูนย์กลางแกนเกลียวตวั เมยี ง. ความลึกฟนั เกลยี วที่สลักเกลยี ว จ. ความลกึ เกลยี วตัวเมยี ฉ.รศั มคี วามโคง้ วิธีทำ ก. เสน้ ผ่านศนู ยก์ ลางแกนสลักเกลยี ว d3 = d - ( 1.736 x P ) = 75 - ( 1.736 x 16 )

= 47.22 มม. ข. เส้นผ่านศูนย์กลางพิตช์ d2 = d - ( 0.75 x P ) = 75 - ( 0.75 x 16 ) = 63 มม. ค. เสน้ ผา่ นศนู ย์กลางแกนเกลียวตวั เมีย D1 = d - ( 1.5 x P ) = 75 - ( 1.5 x 16 ) = 51 มม. ง. ความลึกฟนั เกลยี วท่ีสลกั เกลยี ว h3 = 0.868 x P = 0.868 x 16 = 13.89 มม. จ. ความลึกเกลยี วตวั เมยี H1 = 0.75 x P = 0.75 x 16 = 12 มม. ฉ.รัศมีความโคง้ R = 0.124 x P = 0.124 x 16 = 1.98 มม. 6.5 เกลียวกลม รปู ท่ี 7.13 เกลียวกลม

สูตรทีใ่ ชใ้ นการคำนวณเก่ียวกับเกลียวกลม - ขนาดกำหนดเกลียว d - จำนวนฟนั ตอ่ ความยาว 1 นวิ้ Z - ระยะห่างระหว่างฟนั เกลยี วเปน็ มม. P = 25.4 Z - ระยะห่างระหวา่ งฟนั เกลยี วเปน็ นิว้ P/ - ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางแกนเกลยี วของสลักเกลียว d3 = d – P - ขนาดเสน้ ผา่ นศนู ย์กลางในของตวั เมีย D4 = d+ (0.1 x P) - ขนาดเส้นผา่ นศนู ย์กลางแกนในของตัวเมีย D1 = d - (0.9 xP) - ขนาดเสน้ ผ่านศูนยก์ ลางพิตช์ d2 = D2 = d- (0.5x P) - ระยะคลอนท่ียอดฟนั a c = 0.95 x P - มุมของฟนั เกลยี ว = 30 องศา สัญลกั ษณท์ ีเ่ ขียน Rd 75 x 1/6” หมายความวา่ เกลียวกลมขนาด 80 มม.มีระยะพติ ช์ 1/6 นว้ิ ตารางที่ 7.2 ขนาดเกลียวกลมมาตรฐาน DIN 405 T 1 Rd60x1/6 55.767 48.423 56.190 57.883 6 Rd80x1/6 6 Rd100x1/6 75.767 60.423 76.190 77.883 6 Rd120x1/4 4 จำนวนฟัน 95.767 80.423 96.190 97.883 R3 Z 113.650 100.423 114.285 116.825 0.561 10 0.702 8 P H4 = h3 ขนาดเป็น mm. สำหรบั 0.936 6 ac R1 R2 1.404 4 2.540 1.270 0.127 0.606 0.650 3.175 1588 0.158 0.757 0.813 4.233 2.117 0.212 1.010 1.084 6.350 3.175 0.318 1.515 1.625

ตวั อย่างที่ 7.6 เกลียว Rd 90 x 1/6 นิ้ว จงคำนวณหาขนาดต่างๆของ เกลียวดังต่อไปน้ี ก. ขนาดเส้นผา่ นศนู ย์กลางแกนเกลยี ว ข. ขนาดเส้นผ่านศนู ย์กลางนอกตวั เมยี ค. ขนาดเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางแกนในตัวเมยี ง. ขนาดเสน้ ผ่านศนู ยก์ ลางพติ ช์ วิธที ำ เมอ่ื P 1/6 = 4.233 มม. สตู ร d 3 = d - P แทนค่า = 90 - 4.233 = 85.767 มม. D 4 = d + (0.1 x P) = 90 + ( 0.1 x 4.233 ) = 90.423 มม. D 1 = d - (0.9 x P) = 90 - ( 0.9 x 4.233 ) = 86.190 มม. d 2 = d - (0.5 x P) = 90 - ( 0.5 x 4.233 ) = 87.884 มม. 7. เกลียววิตเวอต (Whitworth Thread) รปู ที่ 7.14 ลกั ษณะเกลยี ววติ เวอต พิจารณาลักษณะและสญั ลักษณ์ตา่ งๆ ที่ใชใ้ นการคำนวณเรอื่ งที่เก่ยี วข้องกบั เกลยี ววิตเวอตน้ี โดยได้ บอกขนาดตา่ งๆของเกลียวไว้ในภาพ โดยกำหนดให้ D = d = ความโตเกลียว D 1 = d 1 = d – (1.28 P) = d - (2.t 1) D 2 = d 2 = d - (0.64033 . P)

P = 25.4 = 1 ( นิ้ว / จำนวนเกลียว ) Z Z t 1 = 0.64033. P R = 0.13733. P เมอ่ื D = d = ขนาดกำหนดของเกลียว D 1 = d 1 = ขนาดเส้นผ่านศูนยก์ ลางแกนเกลยี วของสลกั เกลียว D 2 = d 2 = ขนาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลางเฉล่ีย Z = จำนวนเกลียวต่อนวิ้ P = ระยะพติ ช์ t 1 = ความลกึ เกลยี ว R = รัศมคี วามโค้ง 55 0 = มมุ ฟนั เกลยี ว การเขียนคำส่ังเกลียว W28 x 1/6 นว้ิ หมายความวา่ เป็นเกลียววติ เวอตโต 28 มม.มีระยะพิตช์ 1/6 น้วิ ตัวอยา่ งที่ 7.7 เกลยี ววิตเวอตมีขนาด d = 2นิ้ว มี 9 เกลียวใน 2 นวิ้ จงคำนวณหา ระยะพิตช์ของเกลยี ว วิธีทำ สตู ร P = 25.4 Z แทนค่า = 25.4 9 จากโจทย์ ใน 2 นิว้ มี 9 เกลียว แตถ่ ้ามี 1 นิว้ จะมี 4.5 เกลยี ว = 25.4 4.5 = 5.64 มม. ตัวอย่างท่ี 7.8 เกลยี ว W 28 x 1/6 นว้ิ จงทำการคำนวณหา ก. ขนาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลางแกนเกลียวของสลักเกลียว ข. ระยะพติ ช์ เปน็ มิลลเิ มตร ค. ขนาดเสน้ ผ่านศูนยก์ ลางของยอดเกลียว วิธที ำ สูตรd 1 = d - ( 1.28 x P ) แทนค่า = 28 - ( 1.28 x 4.233 ) = 22.58 มม.

P = 25.4 Z = 25.4 6 = 4.233 มม. d=D = 28 มม. 8. เกลยี วท่อวิตเวอตสำหรับเกลยี วท่อและข้อตอ่ รูปท่ี 7.15 เกลยี วท่อวิตเวอตสำหรับเกลียวท่อและขอ้ ต่อ ให้พจิ ารณาลกั ษณะต่างๆท่ีใชใ้ นการคำนวณเกยี่ วกับเกลียวทอ่ วิตเวอตสำหรบั เกลียวท่อข้อต่อต่างๆ จะไดว้ ่า d =D d 1 = D1  d – (1.28 x P ) d 2 = D2  d – ( 0.64 x P ) P = 25.4 Z สญั ลกั ษณ์ D = ขนาดเส้นผ่านศนู ย์กลางนอกของเกลยี ว D1 = ขนาดเส้นผา่ นศูนยก์ ลางแกนเกลยี วนอกของสลกั เกลียว D2 = ขนาดเส้นผา่ นศนู ย์กลางเฉลย่ี Z= จำนวนเกลียวต่อหน่งึ นิ้ว P = ระยะพิตช์ 550 = มมุ ของตัวเกลยี ว

ตารางท่ี 7.3 เกลียวท่อวิตเวอตสำหรับเกลยี วท่อและขอ้ ตอ่ DIN 299, T 1 ขนาดเกลยี วเปน็ มิลลิเมตร จำนวนฟัน ระยะแกน สญั ลักษณย์ ่อ Ø นอก Ø นอก Ø นอก ระยะพิตช์ ตอ่ 1 นิ้ว วดั a D = d D1 = d1 D2 = d2 P Z R 1/8 9.73 8.57 9.15 0.907 28 4.0 R¼ 13.16 11.45 12.30 1.337 19 6.0 R 3/8 16.66 14.95 15.81 1.337 19 6.4 R½ 20.96 18.63 19.79 1.814 14 8.2 R¾ 26.44 24.12 25.28 1.814 14 9.5 R1 33.25 30.29 31.77 2.309 11 10.4 R1¼ 41.91 38.95 40.43 2.309 11 12.7 R2½ 47.80 44.85 46.32 2.309 11 12.7 R2 59.61 56.66 58.14 2.309 11 15.9 R2½ 75.18 72.23 73.71 2.309 11 17.5 R3 87.88 84.93 86.41 2.309 11 20.6 R4 113.03 110.07 111.55 2.309 11 25.4 ตวั อย่างที่ 7.9 จากตารางท่ี 7.3 เกลียววิตเวอตขนาด R 1 ใหท้ ำการคำนวณหาค่า ตา่ งๆตอ่ ไปนี้ ก. ขนาดเส้นผ่านศูนยก์ ลางแกนเกลยี วนอกของสลักเกลยี ว ข. ขนาดเสน้ ผ่านศนู ยก์ ลางเฉล่ีย ค. ระยะพติ ช์ วธิ ีทำ ก. จากตารางท่ี 7.3 R 1 จะเหน็ คา่ ตา่ งๆทีต่ ้องการได้ดังน้ี D = 33.25 มม. d 1 = d - (1.28 x P) P = 2.31 มม. จะไดว้ า่ d 1 = 33.35 - (1.28. x 2.31 ) = 30.29 มม. ข. หาค่าขนาดเส้นผา่ นศนู ย์กลางเฉลี่ย d 2 = D 2 = 31.77 มม. ( จากตารางท่ี 7.3 ) d 2 = d - ( 0.64 x P ) = 33.25 - ( 0.64 x 2.31 ) = 31.77 มม.

ค. หาคา่ ระยะพติ ช์ P = 25.4 ( จากตารางที่ 7.3 Z = 11 ฟนั /นิ้ว ) Z = 25.4 11 = 2.31 มม.