เอกสารประกอบการเรียน บทที่ 1

สาระสาคญั ในยุคแห่งการปฏิรูปการศกึ ษา ห้องสมุดถือเป็นหวั ใจสาคญั ของการเรยี นรู้และ สงั คมแหง่ การเรยี นรใู้ นสถานศกึ ษาจะตอ้ งศกึ ษาคน้ ควา้ แสวงหาความรดู้ ว้ ยตนเองอยา่ งตอ่ เน่อื ง จากห้องสมุด ซึ่งเป็นแหล่งเรยี นรทู้ ม่ี ีความสาคญั ในการจดั ประสบการณ์ใหแ้ ก่ผูเ้ รยี น และช่วย พฒั นาผู้เรยี นให้เป็นผู้รกั การเรยี นและสนใจเรียนรู้ตลอดชีวติ ในปัจจุบันความก้าวหน้าทาง เทคโนโลยสี ารสนเทศมมี ากขน้ึ ส่งผลใหห้ อ้ งสมุดไดน้ าส่อื ประเภทตา่ ง ๆ ทท่ี นั สมยั มาใหบ้ รกิ าร ในห้องสมุดมากข้ึน นอกจากส่อื ประเภทสง่ิ พมิ พ์แล้ว ยงั มีส่อื ในรูปแบบอ่ืน เช่น ส่อื โสตทศั น์ ส่ืออิเล็กทรอนิกส์ ทงั้ น้ีเพ่ือให้มีทรพั ยากรสารสนเทศในรูปแบบท่ีหลากหลายครอบคลุม สารสนเทศตามท่ีผู้ใช้ห้องสมุดต้องการ ห้องสมุดจึงเป็นแหล่งการเรียนรู้ท่ีมีความสาคัญ เป็นอยา่ งยงิ่ ทงั้ ในปัจจุบนั และอนาคต สาระการเรียนรู้ 1. ความหมายและคาจากดั ความของหอ้ งสมดุ 2. วตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมดุ 3. ประโยชน์และความสาคญั ของหอ้ งสมุด 4. ประเภทของหอ้ งสมุด 5. บรกิ ารของหอ้ งสมุด 6. บรกิ ารของศนู ยว์ ทิ ยบรกิ ารวทิ ยาลยั เทคนิคลพบรุ ี จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธบิ ายความหมายและคาจากดั ความของหอ้ งสมดุ ได้ 2. อธบิ ายวตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมุดทม่ี คี วามสาคญั ตอ่ นกั ศกึ ษาได้ 3. บอกประโยชน์และความสาคญั ของหอ้ งสมดุ ได้ 4. จาแนกประเภทของหอ้ งสมดุ ไดแ้ ละเลอื กใชไ้ ดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง 5. ใชบ้ รกิ ารของหอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรไี ด้ 6. ปฏบิ ตั ติ นตามระเบยี บการใชห้ อ้ งสมดุ

2 ห้องสมุดเป็นศูนย์กลางการเรยี นรูท้ ่สี าคญั ในสงั คมยุคปัจจุบัน ซึ่งเป็นสงั คมแห่ง สารสนเทศ เน่ืองจากเป็ นแหล่งเรียนรู้ท่ีรวบรวมทรพั ยากรสารสนเทศในรูปแบบต่างๆ ท่หี ลากหลายและตอบสนองความต้องการของผู้ใช้บริการ ในการค้นคว้าหาความรู้เพ่ือนา ประโยชน์ไปใชใ้ นการศกึ ษา ตามหลกั สูตรการศกึ ษาทงั้ ในระบบและนอกระบบ รวมถึงนาไปใช้ ในการดารงชวี ติ ประจาวนั ช่วยใหส้ ามารถตดั สนิ ใจและแกป้ ัญหาไดอ้ ยา่ งรอบคอบ หอ้ งสมุดจงึ มี ความหมายและความสาคญั เป็นอย่างยง่ิ หน่วยงานต่างๆ ทงั้ ภาครฐั และภาคเอกชนรวมทงั้ สถานศกึ ษา จงึ ไดส้ นับสนุนสง่ เสรมิ ใหม้ กี ารพฒั นาหอ้ งสมุดให้มคี วามทนั สมยั มคี วามพรอ้ มทงั้ ด้านอาคารสถานท่ี ทรพั ยากรสารสนเทศ และการบรกิ ารท่ดี ี เพ่อื ให้เป็นศูนยก์ ลางการเรยี นรู้ อย่างแทจ้ รงิ ความหมายและคาจากดั ความของห้องสมุด หอ้ งสมุด หมายถึง ห้องหรอื อาคารท่มี รี ะบบจดั เกบ็ รวบรวมรกั ษาหนังสอื ประเภท ตา่ ง ๆ ซ่งึ อาจรวมทงั้ ตน้ ฉบบั ลายมอื เขยี น ไมโครฟิล์ม เป็นตน้ เพ่อื ใช้เป็นทค่ี น้ ควา้ หาความรู้ (ราชบณั ฑติ ยสถาน. 2542 : 1278) หอ้ งสมุด หมายถึง ศูนย์กลางของสรรพวชิ าการในทุกแขนง ซ่ึงบนั ทกึ ขอ้ มูลหรอื สารสนเทศไวใ้ นรูปสง่ิ พมิ พ์ และวสั ดุไมต่ พี มิ พ์ เช่น สอ่ื โสตทศั น์ และสอ่ื อิเลก็ ทรอนิกส์ มกี ารจดั ทรพั ยากรอย่างเป็นหมวดหมู่ เป็นระบบท่เี ป็นสากล เพ่อื ให้บริการแก่ผู้ใช้ได้รบั ความสะดวก รวดเรว็ ตามความตอ้ งการ (น้าทพิ ย์ วภิ าวนิ . 2547 : 18) ห้องสมุด หมายถงึ สถานท่เี กบ็ รกั ษาผลงานทางสตปิ ัญญาของมนุษย์เป็นสถานท่ี อันประกอบด้วยหนังสือ เอกสาร สิ่งตีพิมพ์ต่างๆ ต้นฉบับตวั เขยี นสมุดข่อย โสตทัศนวสั ดุ ทุกชนิด รวมทงั้ เทคโนโลยสี ารสนเทศ ซงึ่ เสนอเร่อื งราวอนั ให้สาระ ความรู้ ความบนั เทิง และ ความจรรโลงใจ ฯลฯ (ฤทธชิ ยั เตชะมหทั ธนันท์ และ รชั นพี ร ศรรี กั ษา. 2547 : 76) ห้องสมุด หมายถึง แหล่งทรพั ยากรสารสนเทศเอาไว้ในรูปแบบต่างๆ ทงั้ ท่เี ป็น วสั ดุตพี มิ พ์ วสั ดุไม่ตีพมิ พ์ วสั ดุอเิ ล็กทรอนิกส์ เพ่อื ให้ผูใ้ ช้สามารถสบื ค้นและเขา้ ถึงสารสนเทศ ได้มากข้ึนอย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า โดยมีการคัดเลือก จดั หาให้สอดคล้องกับความ ต้องการ ความสนใจของผู้ใช้ มีการจดั ท่ีเป็นระบบโดยบรรณารกั ษ์วชิ าชีพ ซ่ึงมคี วามรู้ทาง ดา้ นบรรณารกั ษศาสตร์ เป็นผู้บรหิ ารและดาเนินการจัดให้บรกิ ารอย่างมรี ะบบ (อาไพวรรณ ทพั เป็นไทย. 2549 : 1) ห้องสมุด หมายถึง แหล่งรวบรวมทรพั ยากรสารสนเทศทุกประเภท ทงั้ ท่ีเป็น วสั ดุตีพิมพ์และวสั ดุไม่ตีพิมพ์ มีการคัดเลือกและจดั หาเข้ามาอย่างทันสมัยและสอดคล้อง กบั ความต้องการและความสนใจของผู้ใช้ มีบรรณารกั ษ์เป็นผูด้ าเนินงานและจดั บรกิ ารต่างๆ อย่างมรี ะบบ (ภาควชิ าบรรณารกั ษศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั . 2552 : 12)

3 จากคาจากัดความข้างต้นสรุปได้ว่า ห้องสมุด (Library) หมายถึง สถานท่ีเก็บ รวบรวมและให้บรกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศเพ่อื การศกึ ษาค้นคว้า หาความรู้ ความบันเทิง เสรมิ สร้างทัศนคติ และความคิดสร้างสรรค์แก่ผู้ใช้ห้องสมุด ซ่ึงนาไปสู่การศกึ ษาตลอดชีวิต โดยมีบรรณารกั ษ์เป็นผู้รบั ผดิ ชอบดาเนินการตงั้ แต่การคดั เลอื ก การจดั หา การจดั เก็บ และ พฒั นาการใหบ้ รกิ าร ตลอดจนดแู ลบารุงรกั ษาทรพั ยากรสารสนเทศ วตั ถปุ ระสงคข์ องห้องสมดุ ห้องสมุดโดยทวั่ ไป มีวตั ถุประสงค์ในการจดั การบรกิ ารห้องสมุดท่ีแตกต่างกัน ตามประเภทของห้องสมุด แต่อย่างไรก็ตามห้องสมุดทุกประเภทจะต้องมวี ตั ถุประสงค์รว่ มกัน 5 ประการ ดงั น้ี 1. เพ่ือการศึกษา (Education) ห้องสมุดเป็นศูนย์รวมสารสนเทศประเภทต่างๆ เพ่อื ส่งเสรมิ การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง การศกึ ษาในระบบปัจจุบนั มุ่งเน้นผู้เรยี นเป็นสาคญั ผเู้ รยี นจงึ จาเป็นตอ้ งศกึ ษาคน้ ควา้ เพมิ่ เตมิ จากทรพั ยากรสารสนเทศต่าง ๆ ทห่ี ้องสมดุ จดั หามา ให้บรกิ ารเพ่ือให้เกิดความรู้กว้างขวาง ละเอียดลึกซ้ึงย่ิงข้นึ นอกจากนัน้ ยงั มีส่วนสนับสนุน การศกึ ษานอกระบบ การศกึ ษาตามอธั ยาศยั และการศกึ ษาตลอดชวี ติ อีกด้วย ผู้ท่มี ไิ ดศ้ กึ ษา ถึงขนั้ สงู สุด ก็สามารถใช้ห้องสมุดเป็นแหล่งศกึ ษาค้นควา้ หาความรู้เพ่อื พฒั นาตนเอง พฒั นา อาชพี ได้ตลอดชวี ติ เพราะห้องสมุดเปรยี บเสมอื นห้องเรียนขนาดใหญ่ท่ผี ู้ใช้สามารถเข้าไป คน้ หาคาตอบทต่ี อ้ งการได้ 2. เพ่ือข่าวสารความรู้ (Information) ห้องสมุดเป็นแหล่งวทิ ยาการทาหน้าท่ี จดั หาและรวบรวมทรพั ยากรสารสนเทศใหม่ ๆ มคี วามทนั สมยั อย่ตู ลอดเวลา นาเสนอข่าวสาร เหตุการณ์ความเคล่อื นไหวท่เี กิดข้นึ ทวั่ ทุกมุมโลก ทาให้ผู้ใช้ห้องสมุดเป็นบุคคลท่รี อบรูแ้ ละ มคี วามคดิ สรา้ งสรรค์ทนั ต่อเหตุการณ์อยู่เสมอ 3. เพ่ือการค้นคว้าวิจยั (Research) การวจิ ยั เป็นขบวนการหน่ึงของการศกึ ษา หาความรู้ ห้องสมุดเป็นศูนย์กลางของการศึกษาค้นคว้าวิจยั เพราะได้จัดหาและรวบรวม ทรพั ยากรสารสนเทศทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั งานวจิ ยั โครงการหรอื โครงงานตา่ ง ๆ ไว้สาหรบั ใหบ้ รกิ าร แก่นักศกึ ษาและผทู้ ส่ี นใจเพ่อื ประโยชน์ต่อการวจิ ยั ในอนาคต 4. เพื่อความจรรโลงใจ (Inspiration) ห้องสมุดได้รวบรวมทรพั ยากรสารสนเทศ ประเภทต่าง ๆ ไดแ้ ก่ หนงั สอื และสง่ิ พมิ พอ์ ่นื ๆ โสตทศั นวสั ดุ ส่อื อิเลก็ ทรอนกิ ส์ หนังสอื อา้ งอิง หนังสือท่ใี ห้ความเพลดิ เพลนิ เช่น นวนิยาย นิทานต่างๆ ซึ่งเม่อื ผู้อ่านได้อ่านแล้วจะทาให้ เกิดความสุขทางใจ ช่วยให้ผู้อ่านมีความคิดสร้างสรรค์ เกิดความรู้สึกช่ืนชมและประทบั ใจ ในความคิดท่ดี งี าม เกิดแรงบันดาลใจจากการอ่าน สามารถยกระดบั จติ ใจและเกิดการพฒั นา ตนเองไปในทางทด่ี ี มคี วามสาเรจ็ ในชวี ติ อนั เป็นประโยชน์ต่อบุคคลและสงั คม

4 5. เพ่ือการพกั ผ่อนหย่อนใจ (Recreation) ห้องสมุดได้จดั หาส่อื สงิ่ พิมพ์ต่าง ๆ สาหรบั ให้บรกิ ารการอ่าน เช่น นวนิยาย เร่อื งสนั้ หนังสือพมิ พ์ วารสาร นิตยสาร เป็นต้น เพ่อื ให้ ผูใ้ ช้ห้องสมุดได้รบั ความสุข ความเพลดิ เพลนิ จากการอ่าน และยงั ช่วยปลูกฝังนิสยั รกั การอ่าน นอกจากนัน้ ห้องสมุดยงั จดั ให้บรกิ ารส่อื โสตทศั น์และส่อื อเิ ล็กทรอนิกส์ เช่น การชมภาพยนตร์ รายการสารคดี รายการบนั เทงิ เป็นตน้ ประโยชน์และความสาคญั ของห้องสมุด การศกึ ษาไทยตามแนวทางของการปฏิรูปการศึกษา พระราชบญั ญัติการศกึ ษา แห่งชาติ พ.ศ. 2542 มุง่ พฒั นาเยาวชนไทยให้ ดี เก่ง และมคี วามสขุ จากสงั คมแห่งการเรยี นรู้ ซึ่งเป็นสงั คมคุณภาพท่ีสร้างคนให้ตระหนักถึงความสาคัญของการเรียนรู้ การสร้างนิสัย รกั การอ่าน และการแสวงหาความรู้ เพ่ือนาความรู้ไปทาประโยชน์แก่ตนเอง สงั คม และ ประเทศชาติ หอ้ งสมดุ เป็นปัจจยั สาคญั สง่ิ หนง่ึ ทจ่ี ะบ่งชถ้ี งึ ความมมี าตรฐานดา้ นการศกึ ษา ดงั นนั้ จงึ สรุปประโยชน์และความสาคญั ของหอ้ งสมุดไดด้ งั น้ี 1. ห้องสมุดเป็นศูนย์กลางการเรยี นรูข้ องสถาบนั การศกึ ษา ท่ผี ู้ใช้สามารถศกึ ษา คน้ ควา้ ขอ้ มูลทต่ี อ้ งการไดท้ ุกสาขาวชิ า หอ้ งสมดุ ทาหน้าทใ่ี หก้ ารศกึ ษาแกป่ ระชาชนทุกรูปแบบ ทงั้ ในและนอกระบบการศกึ ษา เรม่ิ จากการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐานจนถงึ ระดบั อุดมศกึ ษา 2. หอ้ งสมุดเป็นแหล่งท่ที ุกคนสามารถเลอื กอ่านและศกึ ษาค้นคว้า หรอื เลอื กใช้ ทรพั ยากรสารสนเทศทุกประเภทได้อย่างเป็นอสิ ระ ตามความสนใจของผใู้ ช้ห้องสมุด และเป็น แหล่งภูมิปัญญาของสงั คม อาจเป็นการค้นคว้าความรู้เพ่ิมเติมเพ่ือให้รอบรู้เข้าใจย่ิงข้ึน ในเน้ือหาวิชา หรือเร่ืองท่ีกาลังศึกษาอยู่ หรือเลือกอ่านสิ่งท่ีตนสนใจ เพ่ือใช้เป็ นข้อมูล ในการตดั สนิ ใจไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง 3. ห้องสมุดช่วยส่งเสริมให้ผู้ใช้ห้องสมุดรู้จักใช้เวลาว่างให้เป็ นประโยชน์ การอ่านเพ่ือการพักผ่อน หรือการค้นคว้าเพิ่มเติมก่อให้เกิดการพัฒนาด้านความคิดและ ดา้ นวทิ ยาการนามาเป็นประโยชน์ในการพฒั นาตนเอง 4. ห้องสมุดช่วยส่งเสรมิ ให้ผู้ใช้ห้องสมุดเป็นคนทนั สมยั ทนั เหตุการณ์อยู่เสมอ โดยเฉพาะความทนั สมยั ทางวชิ าการ ช่วยสรา้ งเสริมความคดิ สร้างสรรค์และความจรรโลงใจ กอ่ ใหเ้ กดิ ประโยชน์แกต่ นเองและสงั คมตอ่ ไป 5. หอ้ งสมุดช่วยปลูกฝังนิสยั รกั การอ่าน การค้นคว้าและใฝ่หาความรู้ด้วยตวั เอง และการเรยี นรตู้ ลอดชวี ติ 6. ห้องสมุดช่วยส่งเสริมและปลูกฝังความเป็ นประชาธิปไตย ห้องสมุดเป็ น สาธารณะสมบตั ริ ว่ มกนั ฝึกใหผ้ ใู้ ชห้ อ้ งสมุดรบั รูก้ ฎระเบยี บและมารยาทการใชห้ อ้ งสมุด ชว่ ยกนั

5 บารุงรกั ษาสมบตั ขิ องห้องสมุด และใหค้ วามร่วมมอื กบั หอ้ งสมุดดว้ ยการปฏบิ ตั ติ ามกฎระเบยี บ ของหอ้ งสมดุ นอกจากหอ้ งสมดุ จะเป็นแหล่งทจ่ี ดั หาและรวบรวมทรพั ยากรสารสนเทศหลากหลาย ประเภท ซงึ่ ก่อให้เกดิ ประโยชน์ต่อตวั บุคคลและสงั คมในดา้ นตา่ ง ๆ อนั ไดแ้ ก่ ดา้ นการเรยี นการสอน ดา้ นการค้นควา้ วจิ ยั เพ่อื ใหเ้ กดิ ความรูใ้ หม่ ดา้ นศลิ ปวฒั นธรรม ดา้ นการดารงชวี ติ ด้านเศรษฐกิจ และการใชข้ อ้ มูลในการตดั สนิ ใจไดอ้ ย่างถกู ตอ้ งเหมาะสม ประเภทของห้องสมุด หอ้ งสมดุ เป็นแหล่งบรกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศ เพ่อื การเรยี นรูแ้ ละการศกึ ษาคน้ ควา้ หรอื เป็นสถานท่ีรวบรวมความรู้ในแขนงวิชาต่าง ๆ ไว้อย่างเป็นระบบ โดยการนาเทคโนโลยี สารสนเทศมาใช้ในการดาเนินงาน และพัฒนาระบบการให้บริการทรพั ยากรสารสนเทศ หลากหลายรูปแบบอย่างสะดวก รวดเรว็ ทนั เหตุการณ์ มกี ารจดั การทรพั ยากรสารสนเทศดว้ ย ระบบคอมพิวเตอร์ และสามารถเช่อื มโยงแหล่งบริการทรพั ยากรสารสนเทศจากฐานข้อมูล โดยการสืบค้นขอ้ มูลผ่านระบบเครอื ข่ายอนิ เทอร์เน็ตจากท่ตี ่าง ๆ และพฒั นาระบบห้องสมุด จนกลายเป็นหอ้ งสมดุ อเิ ล็กทรอนิกส์ หอ้ งสมดุ ท่ใี ห้บรกิ ารในประเทศไทย แบ่งตามเป้าหมายท่ี ใหบ้ รกิ ารแบง่ ออกเป็น 5 ประเภท ดงั น้ี 1. หอสมุดแห่งชาติ (National Library) คือ หอสมุดประจาชาติหรือประเทศ เป็นแหล่งรวบรวมและเกบ็ รกั ษาทรพั ยากรสารสนเทศทุกชนดิ โดยเฉพาะทรพั ยากรสารสนเทศ ท่ผี ลติ ในประเทศ โดยได้รบั ตามพระราชบัญญัติการพิมพ์ และมีกฎหมายกาหนดให้ผู้ผลิต ส่ิงพิมพ์และทรพั ยากรสารสนเทศอ่ืน ๆ ต้องส่งมอบสิ่งท่ีตนผลิตข้ึนทุกช้ินให้เป็นสมบัติ ของหอสมุดแห่งชาติส่วนหน่ึง และมหี น้าท่ีจดั ทาบรรณานุกรมทรพั ยากรสารสนเทศแห่งชาติ กาหนดเลขมาตรฐานสากลประจาหนังสือ เรียกว่า ISBN (International Standard Book Number) และเลขมาตรฐานสากลประจาวารสาร เรียกว่า ISSN (International Standard Serials Number) นอกจากน้ีหอสมุดแห่งชาติยังมีหน้าท่ีรวบรวมสารสนเทศท่ีเกี่ยวข้องกับ ประเทศไทยซง่ึ ผลติ ในตา่ งประเทศ รวบรวมสงิ่ พมิ พ์หายากท่มี คี ณุ คา่ มรี าคาสงู ทงั้ ของไทยและ ของต่างประเทศ หอสมุดแห่งชาติของประเทศไทย ก่อตัง้ โดยการรวมหอพระมณเฑียรธรรม หอพระสมุดวชิรญาณ และหอพุทธสาสนสังคหะเข้าด้วยกัน ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั รชั กาลท่ี 5 ทรงโปรดเกล้าฯ สถาปนาข้นึ และให้มพี ระบรมราชโองการ ประกาศจดั การ “หอพระสมุดวชิรญาณ” ใหเ้ ป็น “หอสมุดสาหรบั พระนคร” และไดว้ วิ ฒั นาการ เป็นสานักหอสมุดแห่งชาติในปัจจุบนั โดยก่อสร้างอาคารหอสมุดแห่งชาติ เป็นอาคารทรงไทย

6 เปิดทาการเมอ่ื วนั ท่ี 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2509 ปัจจุบนั ตงั้ อยทู่ ท่ี ่าวาสกุ รี ถนนสามเสน เขตดุสติ กรุงเทพมหานคร สงั กดั กรมศลิ ปากร กระทรวงวฒั นธรรม หอสมุดแห่งชาติได้ขยายการบริการค้นคว้าออกไปมากเช่น หอพระสมุด วชิรญาณ ซ่ึงอยู่ในบริเวณหอสมุดแห่งชาติ ใช้เป็ นสถานท่ีเก็บศิลาจารึกและตู้พระธรรม ห้องสมุดดนตรีทูลกระหม่อมบริพัตร ห้องหนังสือโบราณ ศูนย์นราธิปเพ่ือการวิจัยทาง สงั คมศาสตร์ ห้องโสตทัศนวสั ดุสุนทราภรณ์ นอกจากน้ียงั มีบริการฉายภาพยนตร์สารคดี และจดั อภิปรายท่หี อ้ งประชุมหอสมุดฯ และนิทรรศการต่างๆ ทจ่ี ดั ข้นึ เป็นประจา เปิดใหบ้ รกิ าร ทุกวนั ตงั้ แต่ เวลา 9.30 น. - 19.30 น. เว้นวนั หยุดนักขตั ฤกษ์ โดยจดั ใหบ้ รกิ ารแก่ประชาชน ทวั่ ไปสามารถเขา้ ไปอา่ นและคน้ ควา้ หนังสอื และเอกสารได้ โดยไมค่ ดิ ค่าใชจ้ ่าย ภาพท่ี 1.1 หอสมดุ แหง่ ชาตทิ า่ วาสกุ รี ทม่ี า : http://www.libraryhub.in.th/2009...page%3D2 ปัจจุบนั หอสมุดแห่งชาติไดม้ กี ารขยายสาขาออกไปตามจงั หวดั ต่าง ๆ หลายแห่ง รวมทงั้ หมด 17 สาขา ดงั น้ี 1. หอสมุดแห่งชาตเิ ขตลาดกระบงั เฉลมิ พระเกยี รติ กรุงเทพมหานคร 2. หอสมุดแห่งชาตริ ชั มงั คลาภเิ ษก จงั หวดั เชยี งใหม่ 3. หอสมุดแห่งชาตจิ งั หวดั ลาพนู 4. หอสมดุ แห่งชาตเิ ฉลมิ พระเกยี รติ ร.9 จงั หวดั นครราชสมี า 5. หอสมดุ แหง่ ชาตปิ ระโคนชยั จงั หวดั บุรรี มั ย์ 6. หอสมุดแห่งชาติเฉลมิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระนางเจา้ สริ กิ ติ พิ์ ระบรมราชนิ ีนาถ จงั หวดั นครพนม 7. หอสมุดแห่งชาตอิ นิ ทรบ์ รุ ี จงั หวดั สงิ หบ์ ุรี 8. หอสมดุ แหง่ ชาตริ ชั มงั คลาภเิ ษก จงั หวดั กาญจนบรุ ี 9. หอสมดุ แห่งชาตจิ งั หวดั สพุ รรณบุรี เฉลมิ พระเกยี รติ 10. หอสมุดแหง่ ชาตจิ งั หวดั ชลบรุ ี

7 11. หอสมุดแหง่ ชาตริ ชั มงั คลาภเิ ษก จงั หวดั จนั ทบุรี 12. หอสมุดแห่งชาตจิ งั หวดั นครศรธี รรมราช 13. หอสมุดแห่งชาตกิ าญจนาภเิ ษก จงั หวดั สงขลา 14. หอสมุดแห่งชาตเิ ฉลมิ พระเกียรติสมเด็จพระนางเจา้ สริ กิ ติ พิ์ ระบรมราชนิ ีนาถ จงั หวดั สงขลา 15. หอสมดุ แหง่ ชาตวิ ดั ดอนรกั จงั หวดั สงขลา 16. หอสมุดแห่งชาตเิ ฉลมิ พระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสริ กิ ติ พิ์ ระบรมราชนิ ีนาถ จงั หวดั ตรงั 17. หอสมดุ แหง่ ชาตวิ ดั เจรญิ สมณกจิ จงั หวดั ภูเกต็ หอสมดุ ในต่างประเทศ นอกจากหอสมุดแห่งชาติในประเทศไทยแล้ว ยงั มีหอสมุดในต่างประเทศท่มี ี ช่อื เสยี งและเป็นหอ้ งสมดุ ทม่ี ขี นาดใหญ่ 5 อนั ดบั แรกของโลก ไดแ้ ก่ 1. หอสมุดรฐั สภาอเมริกนั (Library of Congress) หอสมุดรฐั สภาอเมรกิ นั เป็นสถานทท่ี ม่ี คี วามสาคญั ทางประวตั ศิ าสตรอ์ ย่างมาก ตงั้ อยู่ ณ กรุงวอชิงตนั ดีซี เป็นแหล่งค้นควา้ ข้อมูลท่ใี หญ่ท่สี ุดในโลก ก่อตงั้ เม่อื ปี ค.ศ.1800 เพ่อื เป็นแหล่งรวบรวมขอ้ มูลทางกฎหมายและขอ้ มูลทางราชการ ต่อมาไดม้ กี ารขยายเน้อื ท่แี ละ เพม่ิ เตมิ เอกสารอ่นื ๆ และไดเ้ ปิดเป็นหอ้ งสมดุ สาธารณะใหป้ ระชาชนสามารถเขา้ ไปใชค้ น้ ควา้ ได้ ทุกวนั น้มี หี นังสอื จลุ สารประมาณกว่า 15,000,000 เล่ม มตี น้ ฉบบั ตวั เขยี นกว่า 25,000,000 ชน้ิ ภาพวาด ภาพเขยี นกว่า 176,000 ช้ิน ภาพถ่ายและสไลดก์ ว่า 3,000,000 ชน้ิ ปัจจุบนั รวบรวม เอกสารและขอ้ มลู ทุกรูปแบบ มจี านวนมากกวา่ 90,000,000 รายการ ภาพท่ี 1.2 หอสมดุ รฐั สภาอเมรกิ นั ทม่ี า : http://janghuman.wordpress.com

8 2. หอสมดุ แห่งชาติองั กฤษ (British Library) หอสมุดแห่งชาติอังกฤษ ก่อตัง้ เม่ือ พ.ศ. 2516 โดยสืบตานานมาจาก หอสมุดแห่งบรติ ชิ มวิ เซยี ม ตงั้ อยูใ่ นกรงุ ลอนดอน นบั เป็นหอสมุดใหญ่ระดบั โลกแหง่ หน่ึง ทน่ี ี่มี หนังสอื และส่อื ต่าง ๆ กว่า 150 ล้านรายการ ครบทุกภาษาทุกรูปแบบ เช่น หนังสอื วารสาร นิตยสาร หนังสอื พมิ พ์ ส่อื บนั ทกึ เสยี ง แผนท่ี แสตมป์ ภาพวาด ต้นฉบบั ลายมอื ฯลฯ หอสมุด แห่งน้มี พี น้ื ทป่ี ระมาณ 100,000 ตารางเมตร ภาพท่ี 1.3 หอสมุดแหง่ ชาตอิ งั กฤษ ทม่ี า : http://gotoknow.org/blog/bookish/231002 3. หอสมุดแห่งชาติฝรงั่ เศส (Bibliotheque Nationale de France) หอสมุดแห่งชาตฝิ รงั่ เศส แต่เดมิ เป็นหอสมดุ ของราชสานัก สรา้ งข้นึ ในสมยั พระเจ้าชาร์ลส์ท่ี 5 ราวปี ค.ศ. 1368 ต่อมาจงึ เปิดให้สาธารณชนเข้าไปค้นคว้าหาความรู้ได้ อยา่ งเสรี ปัจจุบนั หอสมดุ แหง่ ชาตฝิ รงั่ เศสจดั เป็นห้องสมดุ ทม่ี คี วามสาคญั อนั ดบั ตน้ ๆ ของยุโรป ได้รบั การบูรณะครัง้ ใหญ่และสร้างอาคารใหม่เพ่ิมเติม หอสมุดแห่งน้ีได้รบั การยกย่องเป็น ห้องสมุดท่ีมีขนาดใหญ่เป็นอันดบั สามของโลก ปัจจุบันมีหนังสือประมาณ 6,500,000 เล่ม ตน้ ฉบบั ตวั เขยี นประมาณ 180,000 เล่ม และสง่ิ พมิ พใ์ นรปู แบบอน่ื ๆ อกี มากกว่า 5,000,000 ชน้ิ ภาพท่ี 1.4 หอสมุดแหง่ ชาตฝิ รงั่ เศส ทม่ี า : http://janghuman.wordpress.com

9 4. ห้องสมดุ ประชาชนนิวยอรก์ (New York Public Library หรอื NYPL) ห้องสมุดประชาชนนิวยอรก์ จดั เป็นอนั ดบั สามของห้องสมุดประชาชนใน ทวปี อเมรกิ าเหนือ และเป็นระบบห้องสมุดประชาชนท่ใี หญ่ท่สี ุดในประเทศสหรฐั อเมรกิ าและ เป็นหน่ึงในระบบทใ่ี หญท่ ส่ี ุดในโลกการวจิ ยั หอ้ งสมุด หอ้ งสมุดในระบบ NYPL อาจมกี ารจดั เกบ็ ค่าใช้จ่ายจากผู้เขา้ ชม ในปี ค.ศ. 2008 มหี นังสอื และส่อื ต่าง ๆ ท่เี กี่ยวข้องกบั การวจิ ยั จานวน 44,160,825 รายการ ภาพท่ี 1.5 หอสมดุ ประชาชนนิวยอรก์ ทม่ี า : http://janghuman.wordpress.com 5. ห้องสมดุ มหาวิทยาลยั ฮาวารด์ (Havard University Library) ห้องสมุดแห่งมหาวทิ ยาลัยฮาร์วาร์ด ได้รับการยอมรับว่าเป็นห้องสมุด มหาวทิ ยาลยั ท่มี ีคุณภาพและใหญ่ท่ีสุดในโลก ทาหน้าท่ีสนับสนุนงานทางด้านวิชาการของ คณาจารย์ พนักงานและนักศกึ ษาในมหาวทิ ยาลยั และยงั เป็นเสมอื นคลงั สติปัญญาท่นี ักวจิ ยั และนักวชิ าการทวั่ โลกต่างหลงั่ ไหลเขา้ ใช้บรกิ าร ปัจจุบนั ระบบหอ้ งสมุดแห่งน้ีมหี ้องสมุดย่อย ทอ่ี ยู่ในการดูแลทงั้ หมดถึง 73 แห่ง ประกอบด้วยพนักงานประจา 1,200 คน มหี นังสอื ทงั้ หมด 16.3 ลา้ นเลม่ เอกสารดจิ ติ อล 12.8 ลา้ นฉบบั ภาพท่ี 1.6 หอ้ งสมดุ มหาวทิ ยาลยั ฮาวารด์ ทม่ี า : http://www.sara-dd.com

10 2. ห้องสมุดวิทยาลัยและมหาวิทยาลัย (College and university Library) คือ หอ้ งสมุดท่ตี งั้ ข้นึ ในวทิ ยาลยั และมหาวิทยาลยั ต่าง ๆ เป็นแหล่งท่จี ดั หาทรพั ยากรสารสนเทศ ครอบคลุมทุกประเภท เพ่อื เป็นศูนย์กลางของสารสนเทศ ความรู้ด้านต่าง ๆ ให้เป็นแหล่งท่ี อาจารยแ์ ละนักศกึ ษาใชศ้ กึ ษาคน้ ควา้ ในการเรยี นการสอน และคน้ ควา้ ขอ้ มลู เพ่อื การวจิ ยั พฒั นา ให้เกิดความรู้ใหม่ ๆ ในปัจจุบนั สถาบันอุดมศึกษาได้พฒั นาสถานภาพของห้องสมุด ให้เป็น สานกั วทิ ยบรกิ ารเพอ่ื ใหม้ ศี กั ยภาพสงู ในการดาเนนิ งาน สามารถจดั บรกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศ ได้อย่างกว้างขวางและลกึ ซ้ึง โดยการจดั หาเทคโนโลยสี ารสนเทศ จดั สร้างฐานข้อมูลต่าง ๆ สรา้ งระบบเครอื ขา่ ย ขา่ ยงานการบรกิ ารสารสนเทศทงั้ รูปแบบเครอื ขา่ ยภายในห้องสมุด (LAN) และผ่านเครอื ข่ายอนิ เทอรเ์ น็ต และในสถานศกึ ษาระดบั วทิ ยาลัยและมหาวทิ ยาลยั หลายแห่ง ไดม้ กี ารพฒั นาไปสรู่ ะบบหอ้ งสมุดอตั โนมตั ิ โดยมกี ารจดั ตงั้ ศูนยว์ ทิ ยบรกิ ารหรอื ศูนยก์ ารเรยี นรู้ คอื การรวมศูนย์ส่ือการศึกษา ศูนย์โสตทศั นศึกษาและศูนย์การเรยี นรู้เข้าร่วมกัน มีหน้าท่ี ช่วยส่งเสริมการเรียนการสอนและการวจิ ยั ให้บรรลุผลตามสถานศึกษา ดาเนินการจัดหา รวบรวมหนังสอื ต่าง ๆ จดั เกบ็ วสั ดุอุปกรณ์ท่ตี รงกับความต้องการของผู้ใช้ รวมทงั้ มอี ุปกรณ์ ผลติ ส่อื การสอน และจดั ระบบการให้บรกิ ารเพ่อื อานวยความสะดวก เพ่อื สร้างฐานการเรยี นรู้ ตามความถนดั ของผเู้ รยี น ซงึ่ จะเหน็ วา่ ศูนยว์ ทิ ยบรกิ ารมคี วามสมั พนั ธก์ บั สถานศกึ ษาอยา่ งมาก ผบู้ รหิ าร อาจารย์ และบรรณารกั ษท์ ใ่ี หบ้ รกิ าร จะต้องใหค้ วามร่วมมอื กนั เพ่อื การมุ่งสกู่ ารเรยี นรู้ อยา่ งแทจ้ รงิ เช่น ศนู ยว์ ทิ ยบรกิ าร(หอ้ งสมดุ )วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี เป็นตน้ ภาพท่ี 1.7 ศูนยว์ ทิ ยบรกิ าร (หอ้ งสมดุ ) วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี 3. ห้องสมุดประชาชน (Public Library) เป็นศนู ยก์ ลางบรกิ ารสารสนเทศโดยตรง แก่ประชาชนทวั่ ไปและในชุมชน โดยมีวัตถุประสงค์ในการให้บริการทรพั ยากรสารสนเทศ หลากหลายประเภท เพ่อื สนองความต้องการ ความสนใจของผูใ้ ชโ้ ดยเปิดให้ประชาชนเขา้ ใช้ และขอยมื หนังสอื ออกนอกหอ้ งสมุด สง่ เสรมิ ใหป้ ระชาชนรจู้ กั ใช้เวลาวา่ งใหเ้ ป็นประโยชน์ และ เพม่ิ พูนความรู้ เพ่อื ยกระดบั การดารงชวี ติ ของประชาชนใหด้ ขี น้ึ ได้ ปัจจบุ นั หอ้ งสมุดประชาชน

11 มบี ทบาทสาคญั ในการจดั การศกึ ษา โดยเฉพาะการจดั การศกึ ษา นอกระบบ และการศกึ ษาตาม อธั ยาศยั โดยทาหน้าท่ใี หบ้ รกิ ารส่อื การเรยี นการสอน เป็นสถานท่คี ้นคว้าสาหรบั การศกึ ษาใน ระบบ การศกึ ษานอกระบบ (กศน.) และกล่มุ ผสู้ นใจเพ่อื ทากจิ กรรมทางการศกึ ษาเป็นศูนยก์ ลาง แนะแนวการศกึ ษาและศูนยก์ ารเรยี นไกลไทยคม การศกึ ษาตามอธั ยาศยั ทม่ี สี ่อื ประเภทต่าง ๆ ใหบ้ รกิ าร และจดั นทิ รรศการส่งเสรมิ การเรยี นรู้ นอกจากนนั้ ยงั มหี น้าทท่ี างวฒั นธรรม เป็นแหลง่ สะสมมรดกทางปัญญาของมนุษย์ ท่ถี ่ายทอดเป็นวฒั นธรรมท้องถิน่ ท่หี ้องสมุดตงั้ อยู่ รวมทงั้ บทบาทในการเป็ นศูนย์ข้อมูลชุมชน ให้บริการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร และแลกเปล่ียน สารสนเทศประเภทตา่ ง ๆ เป็นตน้ ส่วนห้องสมุดประชาชนในต่างจงั หวัดนั้น อยู่ในความดูแลของกรมการศึกษา นอกโรงเรียน ซ่ึงมีทงั้ ห้องสมุดประชาชนในระดับจังหวัด ระดบั อาเภอ สาหรบั ในวโรกาส ท่ีสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพ ระชนมพรรษา 3 รอบ ทางกรมการศกึ ษานอกโรงเรียน ได้รณรงค์หาทุนเพ่อื ก่อสร้างหอสมุดเฉลมิ ราชกุมารี ซึ่งใน ขณะน้ีมีจานวน 37 แห่ง กระจายอยู่ในจงั หวดั ต่าง ๆ ทวั่ ประเทศไทย เช่น ห้องสมุดประชาชน เฉลมิ ราชกุมารี อาเภอเมือง จงั หวดั ลพบุรี เป็นแหล่งเรยี นรู้ในชุมชนซ่ึงมหี นังสือท่ใี ห้ความรู้ หลาย ๆ ดา้ นปัจจุบนั อย่ใู นความดแู ลของศนู ยก์ ารศกึ ษานอกโรงเรยี นจงั หวดั ลพบรุ ี ภาพท่ี 1.8 หอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกุมาร”ี อาเภอเมอื ง จงั หวดั ลพบุรี ทม่ี า : http://intranet.m-culture.go.th/lopburi 4. ห้องสมุดเฉพาะ (Special Library) เป็นห้องสมุดท่กี ่อตงั้ ข้นึ เพ่ือสนองความ ตอ้ งการเฉพาะอยา่ งของกลมุ่ บุคคลในวชิ าชพี ชนั้ สงู หรอื นักธุรกจิ เป็นแหลง่ รวบรวมทรพั ยากร สารสนเทศทุกรูปแบบ ท่ีมีเน้ือหาเฉพาะสาขาวิชาใดวิชาหนึ่ง และสาขาอ่ืนท่เี ก่ียวขอ้ ง เพ่ือ ให้บรกิ ารแก่ผู้ใช้ห้องสมุด ซ่ึงเป็นผู้ท่ที างานหรือศึกษาในสาขาวชิ านัน้ ๆ โดยมีการกาหนด วตั ถุประสงค์ให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของหน่วยงานต้นสังกัด ห้องสมุดประเภทน้ี มกั จะมีอยู่ในหน่วยงานราชการระดับสูง โรงงานอุตสาหกรรม สมาคม บริษัท ห้องสมุดของ

12 คณะวชิ าตา่ ง ๆ ในมหาวทิ ยาลยั กจ็ ดั เป็นห้องสมุดเฉพาะ ตวั อยา่ งเช่น ห้องสมดุ คณะวชิ าต่าง ๆ ในมหาวทิ ยาลยั หอ้ งสมุดส่วนราชการ บรษิ ทั สมาคมโรงงาน เช่น หอ้ งสมุดกรมวชิ าการเกษตร หอ้ งสมุดสวนบรภิ ณั ฑเ์ พอ่ื การศกึ ษา หอ้ งสมุดสภาทป่ี รกึ ษาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาติ เป็นตน้ 5. ห้องสมุดโรงเรียน (School Library) เป็นหอ้ งสมุดท่จี ดั ตงั้ ขน้ึ ในโรงเรยี น เพ่อื การศกึ ษาคน้ ควา้ ของนักเรยี นและครโู รงเรยี น ใชป้ ระกอบการเรยี นการสอนตามหลกั สูตร ทงั้ ใน ระบบประถมศกึ ษาและมธั ยมศกึ ษารวมทงั้ เป็นศูนยร์ วมวสั ดศุ กึ ษาทกุ ชนิด ทค่ี รอบคลมุ เน้อื หาท่ี มใี นหลกั สตู ร ครู นกั เรยี นสามารถเลอื กใชต้ ามความตอ้ งการ ความสนใจ และความสามารถของ แตล่ ะบุคคล หอ้ งสมุดโรงเรยี นบางแห่งมลี กั ษณะเป็นศนู ย์กลางศกึ ษา หรอื ศูนยส์ ่อื การเรยี นการ สอน เช่นเดยี วกบั หอ้ งสมุดวทิ ยาลยั และมหาวทิ ยาลยั บริการของห้องสมดุ ห้องสมุดทาหน้าท่ีคดั เลือก จดั หา รวบรวมและจดั เก็บทรพั ยากรสารสนเทศต่างๆ ยงั ทาหน้าท่ีให้บริการแก่ผู้ใช้อย่างมีระบบ เพ่อื ให้ผู้ใช้เขา้ ถึงหรอื ได้รบั ทรพั ยากรสารสนเทศ ตรงตามความตอ้ งการมากท่สี ุด และอย่างรวดเรว็ ท่สี ุด โดยทวั่ ไปบรกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศ ของหอ้ งสมุดอาจจาแนกไดเ้ ป็นบรกิ ารพน้ื ฐานและบรกิ ารพเิ ศษ ไดด้ งั น้ี 1. บริการพื้นฐาน เป็นบรกิ ารท่หี ้องสมุดเกือบทุกประเภทจดั ใหแ้ ก่ผูใ้ ช้หอ้ งสมุด ไดแ้ ก่ 1.1 บรกิ ารยมื -คนื เป็นบรกิ ารให้ยมื และรบั คืนทรพั ยากรสารสนเทศประเภท ต่าง ๆ ตามระเบยี บการยืมของห้องสมุดแต่ละแห่ง เพ่ือให้ความสะดวกในการใช้ทรพั ยากร สารสนเทศ ในกรณีทย่ี มื เกนิ กาหนด ผยู้ มื จะตอ้ งเสยี คา่ ปรบั ตามอตั ราทห่ี อ้ งสมุดกาหนด 1.2 บรกิ ารตอบคาถามและช่วยคน้ ควา้ หรอื บรกิ ารเอกสารสนเทศเป็นบรกิ าร ท่หี ้องสมุดจะจดั บรรณารกั ษ์ท่มี ีความรู้ความชานาญไว้ คอยให้บรกิ ารตอบคาถาม ทงั้ ท่ีเป็น คาถามทวั่ ๆ ไป หรอื คาถามเฉพาะเจาะจงทต่ี อ้ งคน้ หาคาตอบจากหนงั สอื อา้ งองิ ประเภทต่าง ๆ ห้องสมุดอาจให้บรกิ ารน้ีภายในห้องสมุด ทางโทรศัพท์ โทรสาร ไปรษณีย์ หรือไปรษณีย์ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ 1.3 บรกิ ารคู่มือการใช้ห้องสมุด ห้องสมุดจดั ทาคู่มอื การใช้ห้องสมุดเพ่ือให้ ขอ้ มูลประวตั ขิ องห้องสมุด วธิ ใี ชท้ รพั ยากรสารสนเทศและบรกิ ารต่าง ๆ พร้อมทงั้ กฎระเบยี บ และเงอ่ื นไขในการใชบ้ รกิ าร 2. บริการพิเศษของห้องสมุด เป็นบรกิ ารท่ีห้องสมุดจดั ให้แก่ผู้ใช้เฉพาะกลุ่ม ตามวตั ถปุ ระสงคข์ องหอ้ งสมุดนนั้ ๆ โดยพจิ ารณาใหบ้ รกิ ารตามความเหมาะสมและความพรอ้ ม ของหอ้ งสมุด ไดแ้ ก่

13 2.1 บรกิ ารดรรชนีวารสารและสาระสงั เขป เป็นบรกิ ารทห่ี อ้ งสมุดจดั ทาขน้ึ เพ่อื ช่วยผู้ใช้ในการค้นบทความวารสาร อาจจดั ทาในรูปบัตร ฐานข้อมูลคอมพิวเตอร์ หรือจดั พิมพ์ ในรูปเลม่ ใหร้ ายละเอยี ดทางบรรณานุกรมสาหรบั บรกิ ารสาระสงั เขปจะมเี รอ่ื งยอ่ เพม่ิ เตมิ ดว้ ย 2.2 บริการรวบรวมบรรณานุกรม เป็นบริการจัดทารายช่ือหนังสือ เอกสาร วารสาร สาหรบั ใชป้ ระกอบการคน้ ควา้ วจิ ยั ในเร่อื งใดเรอ่ื งหนง่ึ 2.3 บริการข่าวสารทันสมัย เป็ นบริการท่ีช่วยเสริมให้ผู้ใช้ได้ติดตาม ความกา้ วหน้าใหม่ ๆ ในสาขาวชิ าทเ่ี กยี่ วขอ้ ง มวี ธิ กี ารดงั น้ี คอื 2.3.1 ถ่ายสาเนาหน้าสารบัญวารสารฉบับล่าสุด ท่ีห้องสมุดได้รบั โดย เผยแพร่ในรปู สง่ิ พมิ พ์ และสอ่ื อเิ ลก็ ทรอนิกส์ 2.3.2 จดั ทารายช่อื วสั ดุสารสนเทศใหม่ ๆ โดยเผยแพร่ในรูปสง่ิ พิมพ์และ สอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 2.3.3 จดั ป้ายนิเทศขา่ วสารทนั สมยั เพอ่ื เผยแพรค่ วามรตู้ ่าง ๆ 2.4 บริการเลือกสรรสารสนเทศเพ่ือเผยแพร่เฉพาะบุคคล เป็นการคัดเลือก สารสนเทศเฉพาะเรอ่ื งใหแ้ ก่ผใู้ ชท้ แ่ี สดงความจานงไว้ 2.5 บรกิ ารสอนการใชห้ อ้ งสมุด เป็นบรกิ ารทห่ี อ้ งสมุดจดั ทาขน้ึ เพ่อื ให้ความรู้ เก่ียวกบั การใช้ห้องสมุด อาจจดั การสอนอย่างเป็นทางการ เช่น การจดั ปฐมนิเทศให้กบั นิสิต นกั ศกึ ษาในปีแรก หรอื การสอนอย่างไมเ่ ป็นทางการ เช่น การแนะนาการใชห้ อ้ งสมดุ ตามความ ตอ้ งการของผใู้ ชเ้ ป็นรายบคุ คลหรอื เป็นกล่มุ เป็นตน้ 2.6 บริการหนังสือจอง เป็นบริการท่ีห้องสมุดจัดแยกหนังสือรายวิชาต่าง ๆ ท่อี าจารยก์ าหนดใหน้ ิสติ นักศกึ ษา อ่านประกอบ โดยหอ้ งสมุดจะกาหนดระยะเวลาในการยมื ตา่ งจากหนังสอื ทวั่ ๆ ไป 2.7 บริการยืมระหว่างห้องสมุด เป็นบริการท่ีห้องสมุดจดั ยืมหนังสือหรือ ทรพั ยากรสารสนเทศท่หี อ้ งสมุดไม่มมี าจากห้องสมุดอ่นื ใหต้ ามความตอ้ งการของผูใ้ ช้หอ้ งสมุด เป็นความรว่ มมอื ระหว่างหอ้ งสมดุ ประเภทต่าง ๆ 2.8 บรกิ ารฐานขอ้ มูล เป็นบรกิ ารท่หี ้องสมุดจดั ให้มฐี านข้อมูลในเร่อื งต่าง ๆ ไวบ้ รกิ ารแก่ผใู้ ชท้ งั้ ฐานขอ้ มูลท่หี อ้ งสมดุ จดั ทาขน้ึ และฐานขอ้ มูลทจ่ี ดั ซ้อื เช่น ฐานขอ้ มูลรายการ ออนไลน์ (Online Public Access Catalog – OPAC) ซ่ึงหอ้ งสมุดจดั ทาขน้ึ โดยใหผ้ ู้ใชส้ ามารถ ค้นหารายการท่ีต้องการได้ด้วยตนเอง สาหรบั ฐานข้อมูลท่หี ้องสมุดจดั ซ้ือมหี ลายสาขาวชิ า เช่น ทางด้านการแพทย์ การศึกษา ธุรกิจ ภาษาศาสตร์ และจัดซ้ือทัง้ ในรูปซีดีรอม และ ฐานขอ้ มูลออนไลน์ 2.9 บรกิ ารความรูแ้ ก่ชุมชน เป็นบรกิ ารท่หี อ้ งสมุดจดั ให้แก่บุคคลทวั่ ไป เช่น การจดั ปาฐกถา อภปิ ราย โตว้ าที ฉายภาพยนตร์ เป็นตน้

14 2.10 บรกิ ารพเิ ศษอ่นื ๆ เป็นบรกิ ารทห่ี ้องสมุดจดั ขน้ึ เพอ่ื อานวยความสะดวก ใหแ้ ก่ผู้ใช้ เช่น บรกิ ารจดั ส่งเอกสารใหแ้ กผ่ ูใ้ ช้ บรกิ ารขอใชห้ ้องประชุม ห้องสมั มนาเฉพาะกลุ่ม เป็นตน้ บริการของศนู ยว์ ิทยบริการ วิทยาลยั เทคนิคลพบุรี อาคารศนู ย์วิทยบริการ (อาคารลาดบั ท่ี 23) เป็นอาคารขนาด 3 ชนั้ มพี ้นื ทใ่ี ชส้ อย ประมาณ 944 ตารางเมตร ตงั้ อยู่ระหว่างอาคารแผนกวชิ าช่างไฟฟ้าและแผนกวชิ าช่างยนต์ ภายในอาคารประกอบดว้ ยส่วนทใ่ี หบ้ รกิ ารต่าง ๆ ดงั น้ี ชนั้ 1 ศูนยบ์ รกิ ารอนิ เทอรเ์ น็ต และศนู ยก์ ารเรยี นรดู้ ว้ ยตนเอง ชนั้ 2 ศนู ยว์ ทิ ยบรกิ าร (หอ้ งสมดุ ) ชนั้ 3 หอ้ งประชุมอเนกประสงค์ และหอ้ งซอ่ มหนังสอื เวลาเปิ ดบริการ เปิดใหบ้ รกิ ารดงั น้ี ภาคเรยี นปกติ วนั จนั ทร์ – ศุกร์ เวลา 08.00 น. – 18.00 น. ภาคเรยี นฤดรู อ้ น วนั จนั ทร์ – ศุกร์ เวลา 08.00 น. – 16.30 น. ปิดบรกิ ารในวนั เสาร์ - อาทติ ย์ และวนั หยุดนกั ขตั ฤกษ์ ภาพท่ี 1.9 อาคารวทิ ยบรกิ าร วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี 1. ศูนย์วิทยบริการ (ห้องสมุด) เป็นส่วนท่ีให้บรกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศในรูป ส่อื สง่ิ พมิ พต์ ่างๆ ไดแ้ ก่ หนงั สอื ทวั่ ไป หนังสอื ทางวชิ าชพี หนังสอื อา้ งอิง หนังสอื พมิ พ์ วารสาร เป็นต้น ให้บรกิ ารยมื -คนื ทาบตั รสมาชกิ หอ้ งสมุด บรกิ ารแนะนาและช่วยคน้ ควา้ ขอ้ มลู บรกิ าร สืบค้นข้อมูลจากบัตรรายการ และสืบค้นข้อมูลด้วยคอมพิวเตอร์จากฐานข้อมูลห้องสมุด ซง่ึ มรี ายละเอยี ด ดงั น้ี

15 1.1 บรกิ ารการอ่านและค้นคว้าภายในหอ้ งสมุด ผูใ้ ชส้ ามารถเขา้ ไปอ่านหรอื คน้ ควา้ ทรพั ยากรสารสนเทศทกุ ประเภทในหอ้ งสมดุ ได้ 1.2 บรกิ ารวารสารและหนังสอื พิมพ์ ห้องสมุดจดั บรกิ ารให้อ่านวารสารและ หนงั สอื พมิ พภ์ ายในหอ้ งสมดุ เทา่ นนั้ ไมอ่ นุญาตใหย้ มื ออกนอกหอ้ งสมดุ ภาพท่ี 1.10 บรกิ ารวารสารและหนงั สอื พมิ พข์ องหอ้ งสมุดวทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี 1.3 บรกิ ารยมื -คนื หนงั สอื ส่อื สงิ่ พมิ พอ์ น่ื ๆ ตามระเบยี บการยมื ของหอ้ งสมุด ยกเว้น ส่อื สง่ิ พมิ พ์บางประเภท เช่น หนังสอื อ้างอิง หนังสือพิมพ์ วารสาร นิตยสาร เป็นต้น หากส่งคนื เกนิ วนั กาหนดสง่ จะตอ้ งเสยี ค่าปรบั ตามอตั ราทห่ี อ้ งสมุดกาหนด (1 บาท / เล่ม / วนั ) ภาพท่ี 1.11 บรกิ ารยมื -คนื หนงั สอื ของหอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี 1.4 บรกิ ารจองหนังสือ เป็นบริการท่ีผู้ใช้สามารถจองหนังสือท่ีไม่อยู่บน ชนั้ หนังสือ เน่ืองจากมผี ูย้ ืมจานวนมาก โดยห้องสมุดจะกาหนดระยะเวลาในการยมื ต่างจาก หนังสอื ทวั่ ไป และห้องสมุดจะแจ้งให้ทราบกาหนดเวลามารบั หนังสือนัน้ หากผู้ใช้ไม่มาตาม กาหนดถอื วา่ สละสทิ ธใิ หผ้ อู้ น่ื ยมื ต่อไป

16 1.5 บรกิ ารแนะนาหนังสอื ใหม่ หนังสอื ทไ่ี ดร้ บั การคดั เลอื ก หลงั จากทาเล่มให้ เป็นปกแขง็ แลว้ จะนามาแสดงทช่ี นั้ แสดงหนังสอื ใหม่ ผสู้ นใจสามารถนาหนงั สอื มาตดิ ต่อขอยมื ได้ ภาพท่ี 1.12 บรกิ ารแนะนาหนงั สอื ใหม่ของหอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี 1.6 บริการรวบรวมบรรณานุกรม เป็นบรกิ ารรวบรวมรายช่อื หนังสือใหม่ท่ี หอ้ งสมุดจดั หามาเพม่ิ ในแต่ละปีการศกึ ษา เพอ่ื ใหผ้ ใู้ ชท้ ราบและสามารถคน้ หาสง่ิ พมิ พท์ ต่ี อ้ งการ ไดอ้ ย่างรวดเรว็ 1.7 บรกิ ารสบื ค้นทรพั ยากรสารสนเทศด้วยบตั รรายการ จดั เป็นเคร่อื งมอื ชว่ ยค้น ทรพั ยากรสารสนเทศอกี ประเภทหนึ่ง ทห่ี อ้ งสมดุ จดั ไวใ้ หบ้ รกิ าร ภาพท่ี 1.13 บรกิ ารสบื คน้ ทรพั ยากรสารสนเทศดว้ ยบตั รรายการ ของหอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

17 1.8 บริการสบื ค้นข้อมูลจากฐานข้อมูลทรพั ยากรสารสนเทศของห้องสมุด ชว่ ยบอกตาแหน่งและสถานะของหนงั สอื วา่ หนงั สอื อยทู่ ใ่ี ด เพ่อื ใหผ้ ใู้ ชส้ ามารถคน้ หาและเรยี กใช้ ทรพั ยากรสารสนเทศในหอ้ งสมุดไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ภาพท่ี 1.14 บรกิ ารสบื คน้ ขอ้ มลู จากฐานขอ้ มูลทรพั ยากรสารสนเทศ ของหอ้ งสมุดวทิ ยาลยั เทคนิคลพบุรี 1.9 บรกิ ารจดั ป้ายนิเทศข่าวสารทนั สมยั เพ่อื เผยแพร่ความรู้และเป็นบรกิ าร แจง้ ใหผ้ ใู้ ชห้ อ้ งสมุดทราบและตดิ ตามขา่ วสาร หรอื ความกา้ วหน้าใหม่ ๆ 1.10 บรกิ ารตอบคาถามและช่วยคน้ ควา้ เป็นบรกิ ารชว่ ยเหลอื และใหค้ าแนะนา หรอื ตอบคาถามแก่ผู้ใชห้ อ้ งสมดุ ทม่ี ปี ัญหาในการคน้ หาทรพั ยากรสารสนเทศ เชน่ แนะนาวธิ ใี ช้ เคร่อื งมือช่วยค้นฐานข้อมูลห้องสมุด ช่วยค้นหาทรพั ยากรสารสนเทศท่ีผู้ใช้ต้องการเพ่ือ ประโยชน์ในการคน้ ควา้ และทารายงาน 1.11 บริการส่ือโสตทัศน์ เป็นบริการทรัพยากรสารสนเทศในรูปของส่ือ โสตทศั นวสั ดุ ท่ใี ห้ทงั้ ความรูแ้ ละความบันเทิง เพ่อื เป็นการส่งเสรมิ ให้ผู้ใช้รู้จกั ใช้เวลาว่างให้ เป็นประโยชน์ เช่น การชมภาพยนตร์ การแสดงดนตรี สารคดี เป็นตน้ สามารถตดิ ต่อขอเขา้ ใช้ บรกิ ารส่อื โสตทศั น์ ไดท้ ศ่ี ูนยก์ ารเรยี นรดู้ ว้ ยตนเอง ชนั้ 1 ภาพท่ี 1.15 บรกิ ารสอ่ื โสตทศั นข์ องหอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี

18 1.12 บรกิ ารส่อื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ เป็นบรกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศ ทจ่ี ดั เกบ็ ในรูป ซีดรี อม เช่น พจนานุกรม สารานุกรม เป็นตน้ ซึ่งผู้ใช้สามารถขอยืมไปใช้นอกสถานท่ไี ด้และ บรกิ ารฐานขอ้ มูลออนไลน์ เพ่อื ใหผ้ ู้ใช้สามารถสบื ค้นข้อมูลผ่านเครอื ข่ายอินเทอร์เน็ตท่จี ดั ไว้ ใหบ้ รกิ าร และสามารถตดิ ต่อขอเขา้ ใชบ้ รกิ ารศูนยอ์ นิ เทอรเ์ นต็ ไดท้ อ่ี าคารศูนยว์ ทิ ยบรกิ าร ชนั้ 1 ภาพท่ี 1.16 บรกิ ารสอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ สข์ องหอ้ งสมุดวทิ ยาลยั เทคนิคลพบรุ ี 1.13 บรกิ ารความรู้แก่ชุมชน เป็นบริการเพ่ือตอบสนองความต้องการของ ท้องถ่ิน เพ่ือเป็นการขยายโอกาสทางการศึกษาค้นคว้าให้กว้างออกไปแก่บุคคลภายนอก วทิ ยาลยั ฯ เช่น การให้บริการการใช้ห้องสมุดแก่ประชาชนทวั่ ไป หรือนักเรยี นนักศึกษาจาก สถาบนั อ่นื เพอ่ื ใชค้ น้ ควา้ ขอ้ มูลและขอยมื ถ่ายสาเนาสงิ่ พมิ พไ์ ดเ้ ท่านนั้ 1.14 จดั กิจกรรมส่งเสรมิ การใช้ห้องสมุด เป็นกิจกรรมท่หี ้องสมุดจดั ข้นึ เพ่ือ ส่งเสริมการประชาสัมพันธ์ ให้ผู้ใช้บริการห้องสมุดเข้าใช้บริการมากข้ึน ได้แก่ การจัด นิทรรศการสปั ดาห์ส่งเสริมการใช้ห้องสมุด ซึ่งห้องสมุดได้จดั เป็นประจาทุกปี และมกี ิจกรรม ภายในงานนิทรรศการ เช่น กิจกรรมการมอบรางวลั ให้แก่ผู้มสี ถิติการเขา้ ใชบ้ รกิ ารหอ้ งสมุด สงู สดุ การตอบปัญหาชงิ รางวลั เกมฝึกสมอง และนทิ รรศการวชิ าการ เป็นตน้ ภาพท่ี 1.17 กจิ กรรมสง่ เสรมิ การใชห้ อ้ งสมุดของหอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

19 1.15 บรกิ ารห้องประชุมอเนกประสงค์ ให้บริการจดั อบรม สมั มนา ประชุม วชิ าการ แก่บุคลากรภายในและภายนอกสถานศกึ ษา รองรบั การจดั กิจกรรมตามโครงการ ของแผนกวิชาต่าง ๆ เช่น การประชุมเตรียมความพร้อมโครงการทาดีมีอาชีพ การจัด นิทรรศการเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั ฯ เป็นต้น สามารถติดต่อขอเข้าใช้ บรกิ ารหอ้ งประชมุ เอนกประสงคไ์ ดท้ อ่ี าคารวทิ ยบรกิ าร ชนั้ 3 การสมคั รสมาชิกห้องสมุด ระเบียบการยืมคืน และระเบียบการใช้บริการ ห้องสมดุ วิทยาลยั เทคนิคลพบรุ ี มขี นั้ ตอนและรายละเอยี ด ดงั น้ี 1. การสมคั รสมาชิกห้องสมดุ ใหต้ ดิ ต่อทเ่ี คาน์เตอรบ์ รกิ ารโดยปฏบิ ตั ดิ งั น้ี 1) นักศึกษาเก่าท่ีเป็นสมาชิกห้องสมุดเดิม ให้นาเอกสารมาติดต่อท่ี ห้องสมุด ได้แก่ บัตรประจาตวั นักศกึ ษา และหลกั ฐานการลงทะเบยี น เรยี นในแต่ละภาคเรยี น หรอื ใบเสรจ็ รบั เงนิ ค่าลงทะเบยี นเรยี น 2) นักศึกษาใหม่ท่ตี ้องการสมคั รเป็นสมาชกิ ห้องสมุด ให้นาเอกสารมา ติดต่อท่หี ้องสมุด ได้แก่ รูปถ่ายหน้าตรง ขนาด 1 น้ิว จานวน 1 รูป และหลกั ฐานการลงทะเบยี นเรยี นในภาคเรยี นท่ี 1 ของทุกปีการศกึ ษา หรอื ใบเสรจ็ รบั เงนิ คา่ ลงทะเบยี นเรยี น 2. ระเบียบการยืมและรบั คนื หนังสือ ปฏบิ ตั ดิ งั น้ี 1) ใชบ้ ตั รนักศกึ ษาในการยมื คนื หนังสอื และมสี ทิ ธยิ มื เฉพาะผู้เป็นสมาชกิ หอ้ งสมดุ เท่านนั้ 2) นักศกึ ษายมื หนังสอื ไดค้ รงั้ ละไม่เกิน 5 เล่ม นานไม่เกนิ 7 วนั (หนังสอื แต่ละเล่มจะต้องไม่ซ้ากัน) หากคนื เกินกาหนดจะถูกปรบั อตั ราวนั ละ 1 บาทต่อเลม่ 3. ระเบียบและมารยาทการเข้าใช้ห้องสมุด ห้องสมุดเป็นสมบัติของส่วนรวม ผู้ใช้ห้องสมุดจึงควรมีมารยาทในการใช้บริการและต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบท่ีห้องสมุด กาหนดไวอ้ ยา่ งเคร่งครดั ดงั น้ี 1) แต่งกายชุดนักศกึ ษาตามระเบยี บของวทิ ยาลยั เทคนิคลพบุรี หรอื แต่งกาย สภุ าพเรยี บรอ้ ย 2) สแกนบตั รนักศึกษาท่ีเครื่องสแกนบตั รทุกครงั้ ท่เี ขา้ และออกจาก หอ้ งสมุดเพ่อื บนั ทกึ ขอ้ มูลการเขา้ ใช้บรกิ าร (อนุญาตให้เขา้ ใช้บริการ เฉพาะผทู้ ม่ี บี ตั รประจาตวั นกั ศกึ ษา)

20 3) ไม่นาแฟ้ม เอกสาร หนังสือ งานส่วนตัว กระเป๋ า ถุงย่าม เขา้ มาใน ห้องสมุด ควรเก็บส่ิงของดังกล่าวไว้ท่ีล็อกเกอร์ ฝากของ ยกเว้น กระเป๋ าสตางค์หรอื สงิ่ ของมคี ่า และสมุด จดงานสามารถนาเขา้ ไปใน หอ้ งสมดุ ได้ 4) สารวม ไม่ส่งเสยี งดงั ในขณะใชห้ อ้ งสมุด เน่อื งจากเป็นการรบกวนผอู้ ่นื 5) ไม่นาอาหาร เคร่อื งด่ืม หรือของขบเค้ยี วใด ๆ เข้ามารบั ประทานใน หอ้ งสมดุ 6) ปิดเสยี งเรียกเขา้ โทรศพั ท์มอื ถือ และเคร่อื งมือส่อื สารทุกชนิด โดยตงั้ ระบบสนั่ และสนทนาเบา ๆ 7) ไมน่ างาน หรอื เอกสารท่ีตอ้ งตดั ฉีก ดว้ ยเคร่อื งมอื ต่าง ๆ เขา้ มาทาใน หอ้ งสมดุ 8) หนังสอื เลม่ ใดทอ่ี ่านจบ และไม่ประสงคจ์ ะใชอ้ กี ควรวางไวบ้ นชนั้ วางท่ี หอ้ งสมดุ จดั ไวใ้ ห้ 9) ตอ้ งแสดงหนังสอื เอกสาร และสงิ่ ของใหเ้ จา้ หนา้ ทต่ี รวจก่อนนาออกจาก หอ้ งสมดุ 10) ไม่นาหนังสอื เอกสาร และสอ่ื ตา่ งๆ ออกนอกหอ้ งสมุดโดยไม่ไดย้ มื และ ไม่ตดั ฉีก หนังสอื วารสาร หรอื สง่ิ พิมพ์ของห้องสมุด เพราะเป็นการ ทาลายทรพั ยส์ นิ ของทางราชการ 11) ปฏบิ ตั ติ นตามระเบยี บหอ้ งสมดุ อยา่ งเครง่ ครดั เพอ่ื ใหเ้ ป็น กจิ นสิ ยั ทด่ี ใี น การเขา้ ใชห้ อ้ งสมุด 1.2 ศูนย์บริการอินเทอร์เน็ต เป็นส่วนท่ีให้บริการสืบค้นสารสนเทศผ่านเครอื ข่าย อนิ เทอรเ์ น็ต ซ่งึ ผูใ้ ช้บรกิ ารสามารถเขา้ ถงึ สารสนเทศในเครอื ขา่ ยทเ่ี ช่อื มโยงกนั ระหว่างระบบ คอมพวิ เตอรใ์ นประเทศต่าง ๆ ทวั่ โลก เป็นแหล่งความรู้ของทุกสาขาวชิ า ในการขอใชบ้ รกิ าร จากเคร่อื งคอมพิวเตอร์ท่อี ยู่ระยะไกล ซึ่งศูนย์บริการอินเทอรเ์ น็ตมีเคร่อื งคอมพิวเตอร์เพ่ือ รองรบั การให้บรกิ าร จานวน 70 เคร่อื ง สาหรบั ให้บรกิ ารแก่นักเรียนนักศกึ ษา บุคลากรของ วทิ ยาลยั เทคนิคลพบุรี และบุคคลทวั่ ไปท่ไี ด้รบั อนุญาตจากทางวิทยาลยั ฯ นอกจากนัน้ ยงั ใช้ เป็นสถานทจ่ี ดั กิจกรรมแข่งขนั ทกั ษะทางคอมพวิ เตอรแ์ ก่นักศกึ ษา และเป็นสถานท่จี ดั อบรม เกยี่ วกบั โปรแกรมสาเรจ็ รูปทางคอมพวิ เตอรแ์ ก่บุคลากรภายในและภายนอกวทิ ยาลยั ฯ

21 ภาพท่ี 1.18 ศูนยบ์ รกิ ารอนิ เทอรเ์ นต็ ของวทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี ระเบยี บการเขา้ ใชบ้ รกิ ารศนู ยอ์ นิ เทอรเ์ น็ต ปฏบิ ตั ดิ งั น้ี 1) แต่งกายชุดนักศกึ ษาตามระเบยี บของวิทยาลยั เทคนิคลพบุรี หรอื แต่งกาย สภุ าพเรยี บรอ้ ย 2) แสดงบตั รประจาตวั นกั ศกึ ษาทุกครงั้ ก่อนเขา้ ใชบ้ รกิ าร 3) สามารถเขา้ ใชบ้ รกิ ารไดไ้ ม่เกนิ วนั ละ 2 ชวั่ โมง 4) ปิดเสยี งเรยี กเขา้ โทรศพั ทม์ อื ถอื โดยตงั้ ระบบสนั่ 5) ไม่ส่งเสยี งดงั รบกวนผู้อ่นื และไม่นาอาหาร เครอ่ื งด่มื หรอื ของขบเคย้ี วใด ๆ เขา้ มารบั ประทาน 6) ไม่เปิดเว็บไซต์ท่ไี ม่เหมาะสมและรกั ษาเวลาในการใช้เคร่อื ง เม่อื หมด เวลาใหเ้ ลกิ ใชท้ นั ที 7) เม่อื เกดิ ปัญหาหรอื เคร่อื งเกดิ ขดั ขอ้ งใหแ้ จง้ เจา้ หน้าทศ่ี ูนยอ์ นิ เทอรเ์ น็ตทนั ที 1.3 ศูนย์การเรียนรู้ด้วยตนเอง (Self Access) เป็นส่วนท่ีให้บริการศึกษา ค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเอง สามารถเลือกศึกษาค้นคว้าได้อย่างอิสระตามความต้องการ ของผู้ใช้ ซ่ึงจดั ให้การบรกิ ารต่าง ๆ เช่น บรกิ ารซดี รี อม และวดี ีทศั น์เพ่อื การศกึ ษา เป็นต้น ผู้ใช้สามารถขอยมื ออกนอกสถานทไ่ี ด้ โดยปฏบิ ตั ิตามระเบยี บการยมื ของศูนย์การเรยี นรู้ด้วย ตนเอง บรกิ ารซีดีรอมคอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI) บริการภาพยนตร์ภาษาอังกฤษบรรยาย ภาษาไทย (Sound Track) บรกิ ารเกมฝึกสมองและอ่ืน ๆ ให้แก่ครู นักเรยี นนักศกึ ษา และ บคุ ลากรของวทิ ยาลยั ฯ และบุคคลทวั่ ไปทไ่ี ดร้ บั อนุญาตจากทางวทิ ยาลยั ฯ

22 ภาพท่ี 1.19 ศนู ยก์ ารเรยี นรดู้ ว้ ยตนเองของวทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี ผ้มู ีสิทธิยืมซีดีรอมและวดี ีทศั น์ ไดแ้ ก่ ผยู้ มื จานวน ระยะเวลา/วนั คา่ ปรบั /เรอื่ ง/วนั ครูประจา 2 เร่อื ง 2 วนั 5 บาท 2 วนั 5 บาท ครูพเิ ศษสอน 2 เร่อื ง 2 วนั 5 บาท 1 วนั 5 บาท เจา้ หนา้ ท/่ี บุคลากร 2 เร่อื ง นักเรยี นนกั ศกึ ษา 1 เร่อื ง ระเบยี บการเขา้ ใชบ้ รกิ ารศูนยก์ ารเรยี นรดู้ ว้ ยตนเอง ปฏบิ ตั ดิ งั น้ี 1) แต่งกายชุดนักศกึ ษาตามระเบยี บของวทิ ยาลยั เทคนิคลพบุรี หรอื แต่งกาย สุภาพเรยี บรอ้ ย 2) แสดงบตั รประจาตวั นักศกึ ษาทุกครงั้ กอ่ นเขา้ ใชบ้ รกิ าร 3) สามารถเขา้ ใชบ้ รกิ ารไดไ้ ม่เกนิ วนั ละ 2 ชวั่ โมง 4) ไมน่ าแผ่นซดี รี อมและวดี ที ศั น์ออกนอกหอ้ งโดยไม่ไดร้ บั อนุญาต 5) ปิดเสียงเรียกเข้าโทรศพั ท์มือถือ และเคร่อื งมือส่อื สารทุกชนิด โดยตัง้ ระบบสนั ่ 6) ไม่ส่งเสยี งดงั รบกวนผูอ้ น่ื และไม่นาอาหาร เครอ่ื งด่มื หรอื ของขบเค้ยี วใด ๆ เขา้ มารบั ประทาน หมายเหตุ หากไมป่ ฏบิ ตั ติ ามระเบยี บ จะถูกตดั สทิ ธกิ ารใชบ้ รกิ าร 1 ภาคเรยี น

23 สรปุ ท้ายบท การศกึ ษาไทยตามแนวทางของการปฏริ ูปการศกึ ษา พระราชบญั ญัติการศึกษา แห่งชาติ พ.ศ. 2542 หอ้ งสมุดเป็นศูนยก์ ลางเรยี นรูท้ ส่ี าคญั ในสงั คม เน่ืองจากเป็นแหล่งเรยี นรู้ ท่รี วบรวมทรพั ยากรสารสนเทศในรูปแบบต่าง ๆ ท่หี ลากหลายและตอบสนองความต้องการ ของผู้ใช้ในการคน้ คว้าหาความรู้ เพ่อื นาประโยชน์ไปใช้ในการศึกษา ซง่ึ ปัจจุบนั การศึกษาใน ระดบั อุดมศึกษา มุ่งเน้นให้ผู้เรยี นได้ศึกษาค้นควา้ หาความรู้ด้วยตนเองให้มากท่สี ุด ท่อี ยู่ใน หลกั สตู รการศกึ ษาทงั้ ในระบบและนอกระบบ รวมถงึ นาไปใชใ้ นการดารงชวี ติ ประจาวนั แหล่งการเรยี นรู้ในสถานศึกษามีหน้าท่ีในการส่งเสริมการศึกษาเรียนรู้ ได้แก่ กิจกรรมการเรียนรู้ โครงการทางวิชาการท่ีสถานศึกษาจัดข้ึน และห้องสมุด ใน ปัจจุบัน ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสารสนเทศมีมากข้ึน ห้องสมุดได้พัฒนาการดาเนินงานและ ระบบการบรกิ ารใหม้ คี วามทนั สมยั สามารถจดั บรกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศไดอ้ ย่างกว้างขวาง และลกึ ซ้งึ โดยการจดั หาเทคโนโลยสี ารสนเทศ จดั สร้างฐานขอ้ มูลต่าง ๆ สรา้ งระบบเครอื ข่าย ข่ายงานการบริการสารสนเทศ เพ่ือให้มีศักยภาพสูงในการดาเนินงาน และให้บริการด้วย ความสะดวกรวดเรว็ นอกจากหอ้ งสมดุ จะเป็นแหล่งค้นควา้ แลว้ ยงั เป็นสถานทแ่ี ห่งการพกั ผอ่ น ซงึ่ ผทู้ ใ่ี ชห้ อ้ งสมดุ ควรจะทราบถงึ การบรหิ ารจดั การ การใหบ้ รกิ าร ระเบยี บขอ้ บงั คบั และมารยาท ในการใชห้ อ้ งสมุดแตล่ ะแห่งนนั้ เพอ่ื ประสิทธภิ าพในการเรยี นรแู้ ละตระหนักถงึ ความสาคญั ของ การใชแ้ หลง่ เรยี นรปู้ ระกอบการศกึ ษาคน้ ควา้ เพ่อื พฒั นาตนเองทงั้ ทางวชิ าการและวชิ าชพี ต่อไป

24 กิจกรรมส่งเสริมการเรยี นรู้ กิจกรรมที่ 1 ใหน้ กั เรยี นบอกชอ่ื หอ้ งสมุดทเ่ี คยใชบ้ รกิ ารนอกเหนอื จากหอ้ งสมุดของวทิ ยาลยั พร้อมบอกด้วยว่าเป็นห้องสมุดประเภทใด มีข้อดี ข้อเสีย ข้อแตกต่างจาก หอ้ งสมุดวทิ ยาลยั อยา่ งไร (10 คะแนน) กิจกรรมท่ี 2 ใหน้ ักเรยี นเตมิ คาในชอ่ งว่างทก่ี าหนดให้ ใหส้ มบรู ณ์และถกู ตอ้ ง (10 คะแนน) 1. หอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนิคลพบุรเี ปิดบรกิ าร เวลา .................... น. ถงึ เวลา .................... น. 2. หลกั ฐานทใ่ี ชส้ มคั รเป็นสมาชกิ หอ้ งสมุด ไดแ้ ก่ 2.1 ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... 2.2 ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... 3. นักศกึ ษายมื หนงั สอื ไดค้ รงั้ ละไมเ่ กนิ ..................... เล่ม เป็นระยะเวลา ....................... วนั หากส่งเกนิ กาหนดอตั ราคา่ ปรบั ................... บาท/เลม่ /วนั 4. นกั ศกึ ษายมื ซดี รี อม วดี ที ศั น์ ไดค้ รงั้ ละไม่เกนิ .................... เป็นระยะเวลา ................. วนั หากสง่ เกนิ กาหนด อตั ราค่าปรบั .................. บาท/วนั 5. นกั ศกึ ษาสามารถใชบ้ รกิ ารศูนยอ์ นิ เทอรเ์ นต็ และศูนยก์ ารเรยี นรดู้ ว้ ยตนเอง ไดว้ นั ละ ................... ชวั่ โมง

25 แบบประเมินก่อนและหลงั การเรยี นรู้ จงเลอื กคาตอบท่ีถกู ต้องที่สดุ เพียงคาตอบเดียว 1. ขอ้ ใดกล่าวถงึ ความหมายของหอ้ งสมดุ ไดถ้ กู ตอ้ งทส่ี ดุ ก. สถานทเ่ี กบ็ รวบรวมวสั ดตุ า่ ง ๆ เพ่อื การศกึ ษา ข. สถานทเ่ี กบ็ รวบรวมวสั ดุสง่ิ พมิ พเ์ พอ่ื การศกึ ษาคน้ ควา้ วจิ ยั ค. สถานทเ่ี กบ็ รวบรวมและใหบ้ รกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศเพ่อื การศกึ ษาคน้ ควา้ ง. สถานทเ่ี กบ็ รวบรวมและใหบ้ รกิ ารสบื คน้ ทางคอมพวิ เตอร์ 2. วตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมดุ ในขอ้ ใด ช่วยใหผ้ อู้ า่ นเกดิ ความคดิ สรา้ งสรรคแ์ ละเกดิ แรงบนั ดาลใจ จากการอา่ น ก. เพ่อื การศกึ ษา ข. เพอ่ื การคน้ ควา้ วจิ ยั ค. เพอ่ื ขา่ วสารความรู้ ง. เพ่อื ความจรรโลงใจ 3. หลกั ฐานทต่ี อ้ งแสดงในการเขา้ ใชบ้ รกิ ารของหอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี คอื ขอ้ ใด ก. บตั รประจาตวั นกั ศกึ ษา ข. บตั รสมาชกิ ชมรมวชิ าชพี ค. ประจาตวั ประชาชน ง. บตั รลงทะเบยี นเรยี น 4. ห้องสมุดท่เี ป็นสถานท่คี น้ คว้าสาหรบั การศกึ ษาในระบบ นอกระบบและตามอธั ยาศัย คือ หอ้ งสมุดประเภทใด ก. หอสมดุ แหง่ ชาติ ข. หอ้ งสมุดประชาชน ค. หอ้ งสมดุ โรงเรยี น ง. หอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั และมหาวทิ ยาลยั 5. หอสมดุ แห่งชาตขิ องไทย เกดิ ขน้ึ ในสมยั รชั กาลใด ก. พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ข. พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ค. พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ง. พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยหู่ วั

26 6. International Standard Book Number หรอื ISBN คอื อะไร ก. เลขมาตรฐานสากลประจาสง่ิ พมิ พ์ ข. เลขมาตรฐานสากลประจาหนังสอื พมิ พ์ ค. เลขมาตรฐานสากลประจาวารสาร ง. เลขมาตรฐานสากลประจาหนังสอื 7. หอ้ งสมดุ ขนาดใหญท่ ส่ี ุดในโลก คอื หอ้ งสมดุ ใด ก. หอสมดุ รฐั สภาอเมรกิ นั ข. หอสมดุ แหง่ ชาตฝิ รงั่ เศส ค. หอสมดุ แห่งชาตอิ งั กฤษ ง. หอ้ งสมดุ มหาวทิ ยาลยั ฮาวารด์ 8. ขอ้ ใดคอื บรกิ ารพน้ื ฐานของหอ้ งสมุด ก. บรกิ ารสบื คน้ ฐานขอ้ มลู ข. บรกิ ารยมื คนื หนงั สอื ค. บรกิ ารหนงั สอื จอง ง. บรกิ ารขา่ วสารทนั สมยั 9. นักศึกษาสามารถยืมหนังสือจากห้องสมุดวิทยาลัยเทคนิคลพบุรไี ด้ครงั้ ละไม่เกินก่ีเล่ม เป็นเวลากวี่ นั ก. 3 เล่ม, 7 วนั ข. 3 เล่ม, 5 วนั ค. 5 เล่ม, 7 วนั ง. 5 เลม่ , 5 วนั 10. บรกิ ารในขอ้ ใด เป็นบรกิ ารของศูนยก์ ารเรยี นรดู้ ว้ ยตนเอง ก. บรกิ ารเกมสฝ์ ึกสมอง ข. บรกิ ารสอ่ื โสตทศั น์ ค. บรกิ ารสอ่ื อเิ ลก็ ทรอนิกส์ ง. ถูกทกุ ขอ้