เอกสารประกอบการเรียน บทที่ 4

สาระสาคญั วธิ กี ารช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศในห้องสมุดมีหลากหลายวธิ ี เช่น การสบื ค้น ดว้ ยระบบมอื ได้แก่ การสืบค้นจากบตั รรายการประเภทต่าง ๆ ซ่ึงบัตรรายการเป็นบตั รท่ีบนั ทึก รายละเอียดต่าง ๆ ของหนังสือและสารสนเทศท่ีมีอยู่ในห้องสมุด เป็นเคร่ืองมือช่วยค้นท่ี ช่วยในการคัดเลือกและค้นหาหนังสือเล่มท่ีต้องการได้รวดเร็ว บริการสืบค้นด้วยระบบ คอมพิวเตอร์ ใช้ในการจัดเก็บและค้นหาทรัพยากรสารสนเทศในห้องสมุด ห้องสมุด วทิ ยาลัยเทคนิคลพบุรีใช้ฐานข้อมูลห้องสมุด ในการจดั เกบ็ และใหบ้ รกิ ารค้นหาสารสนเทศ เป็น เทคโนโลยีท่ไี ด้พฒั นาสาหรบั ให้บริการสบื ค้นขอ้ มูลในห้องสมุด ทาให้การสืบค้นเป็นไปได้ โดยง่าย สะดวก รวดเรว็ และประหยดั เวลา ทาให้ผู้ใช้สามารถเขา้ ถงึ สารสนเทศตามท่ตี ้องการ อย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ สาระการเรยี นรู้ 1. ความหมายของเคร่อื งมอื ชว่ ยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศ 2. เครอ่ื งมอื ชว่ ยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทสงิ่ พมิ พ์ 3. เคร่อื งมอื ช่วยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 4. วธิ กี ารสบื คน้ ทรพั ยากรสารสนเทศในหอ้ งสมดุ จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. บอกความหมาย ส่วนประกอบและประเภทของบตั รรายการได้ 2. ใชป้ ระโยชน์จากเคร่อื งมอื ชว่ ยคน้ ประเภทบตั รรายการได้ 3. บอกความหมาย ลกั ษณะและประโยชน์ของฐานขอ้ มลู ได้ 4. ใชป้ ระโยชน์จากเครอ่ื งมอื ชว่ ยคน้ ประเภทฐานขอ้ มลู ได้

78 ห้องสมุดเป็นแหล่งทรพั ยากรสารสนเทศท่สี าคญั สาหรบั การศกึ ษาค้นคว้าด้วย ตนเองของผู้เรียน การสืบค้นทรัพยากรสารสนเทศเป็นกระบวนการค้นหาเอกสารหรือ สารสนเทศท่ีต้องการโดยใช้เคร่ืองมือช่วยค้นทรัพยากรสารสนเทศ การค้นหาทรพั ยากร สารสนเทศได้อย่างรวดเรว็ นัน้ จาเป็นจะต้องมเี คร่อื งมือช่วยค้น ซ่ึงถือเป็นบรกิ ารท่หี ้องสมุด จดั ไว้ใหผ้ ู้ใชเ้ พ่อื อานวยความสะดวก ในการเขา้ ถึงและใช้ประโยชน์จากทรพั ยากรสารสนเทศ ต่าง ๆ และเคร่ืองมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศมีหลายประเภท เช่น เคร่อื งมือช่วยค้น ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทสิง่ ตีพิมพ์ ได้แก่ บัตรรายการ และเคร่อื งมอื ช่วยค้นทรพั ยากร สารสนเทศประเภทอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ได้แก่ ระบบจดั การฐานขอ้ มูลหอ้ งสมดุ เป็นตน้ สง่ิ เหลา่ น้ีจะ ชว่ ยในการศกึ ษาค้นควา้ ของผใู้ ชห้ อ้ งสมุดได้เป็นอยา่ งดี ดงั นนั้ บุคคลทส่ี นใจการศกึ ษาคน้ ควา้ ทุกระดบั ควรได้เรียนรู้ และเขา้ ใจวธิ ใี ช้เคร่อื งมอื ช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศต่าง ๆ ในการ คน้ หาขอ้ มูลไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ ความหมายและความสาคญั ของเคร่ืองมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศ 1. ความหมายของเครอ่ื งมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศ มผี ใู้ หค้ วามหมายของเครอ่ื งมอื ช่วยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศไวห้ ลายท่าน ดงั น้ี เคร่อื งมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศ หมายถึง ส่อื หรืออุปกรณ์ท่ีช่วยให้ ผู้ใช้บรกิ ารสามารถค้นหาขอ้ มูลท่ตี ้องการได้สะดวก รวดเร็วและตรงตามความต้องการจาก รายการทรัพยากรสารสนเทศ ท่ีห้องสมุดจัดทาข้ึนอย่างเป็ นระบบ เพ่ือบันทึกรายการ บรรณานุกรมของทรพั ยากรทห่ี อ้ งสมดุ จดั หามาใหบ้ รกิ าร เคร่อื งมอื ช่วยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศ มีหลายประเภท ทัง้ ท่ีอยู่ในรูปของส่ิงพิมพ์และรายการข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ (น้าทิพย์ วภิ าวนิ . 2547 : 111) เครอ่ื งมอื ชว่ ยคน้ วสั ดสุ ารสนเทศ หมายถึง เคร่อื งมอื ทห่ี ้องสมดุ สรา้ งขน้ึ มาเพ่อื อานวยความสะดวกแก่ผู้ใช้ห้องสมุดในการค้นหาวสั ดุสารสนเทศภายในห้องสมุด อันได้แก่ หนังสอื บทความในวารสาร วสั ดสุ ง่ิ พมิ พ์ วสั ดุไมต่ ีพมิ พ์ และสารสนเทศอน่ื ๆ ทเ่ี ผยแพร่ในรูป ของอิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้น เคร่อื งมือช่วยค้นวัสดุสารสนเทศน้ีจะบันทึกรายละเอียดทาง บรรณานุกรมของวสั ดุสารสนเทศ อนั ไดแ้ ก่ ช่อื ผแู้ ตง่ ชอ่ื เรอ่ื ง สถานทพ่ี มิ พ์ ผจู้ ดั พมิ พ์ ปีทพ่ี มิ พ์ ลกั ษณะของวสั ดสุ ารสนเทศ เลขเรยี กหนังสอื หวั เรอ่ื ง เป็นตน้ (รงุ่ ฤดี อภวิ ฒั นศร. 2547 : 48) เคร่อื งมือช่วยค้น หมายถึง ส่ิงท่ีบนั ทกึ รายการต่าง ๆ ของหนังสอื วารสาร หนังสอื พมิ พ์ จลุ สาร กฤตภาค และโสตทศั นวสั ดทุ ม่ี อี ยู่ในแหล่งทรพั ยากรสารสนเทศ พรอ้ มทงั้ บอกตาแหน่งหรอื สถานทจ่ี ดั เกบ็ ทรพั ยากรสารสนเทศเหลา่ นนั้ (อาภากร ธาตุโลหะ. 2547 : 36)

79 จากความหมายข้างต้น สรุปได้ว่า เคร่อื งมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศ (Information Searching Tools) หมายถึง ส่ือหรืออุปกรณ์ท่ีช่วยอานวยความสะดวกแก่ผู้ใช้ สามารถค้นหาขอ้ มูลท่ีต้องการได้สะดวก รวดเร็ว เคร่อื งมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศน้ี อย่ใู นรูปของสง่ิ พมิ พ์และฐานขอ้ มูลทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ เพ่อื บนั ทกึ รายละเอยี ดทางบรรณานุกรม ของทรพั ยากรสารสนเทศทห่ี อ้ งสมดุ จดั หาและรวบรวมไวใ้ หบ้ รกิ าร 2. ความสาคญั ของเครื่องมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศ การคน้ หาขอ้ มลู สารสนเทศไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ นัน้ จาเป็นจะตอ้ งมเี ครอ่ื งมอื ช่วยคน้ ซ่ึงเป็นการให้บริการอย่างหนึ่งท่ีห้องสมุดจดั ไว้ให้ผู้ใช้บริการ เคร่ืองมือช่วยค้นทรพั ยากร สารสนเทศมคี วามสาคญั ดงั น้ี 2.1 ใช้ค้นหาทรพั ยากรสารสนเทศ และสารสนเทศท่ตี ้องการได้สะดวกและ รวดเรว็ ทงั้ ทม่ี อี ย่ภู ายในและภายนอกหอ้ งสมุด 2.2 ใหร้ ายละเอียดต่าง ๆ ท่จี าเป็นของทรพั ยากรสารสนเทศ และสารสนเทศท่มี ี อย่ใู นหอ้ งสมุด เช่น ชอ่ื ผแู้ ต่ง ชอ่ื เรอ่ื ง ครงั้ ทพ่ี มิ พ์ สานกั พมิ พ์ ปีพมิ พ์ เป็นตน้ 2.3 อานวยความสะดวกแก่ผู้ท่ตี ้องการศึกษาค้นคว้าในการรวบรวมทรพั ยากร สารสนเทศและสารสนเทศในหวั ขอ้ เรอ่ื งทต่ี อ้ งการ เพ่อื ประโยชน์ในการศกึ ษาคน้ ควา้ ประเภทของเครอื่ งมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศ เคร่อื งมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศ เป็นเคร่อื งมือท่ีห้องสมุดจัดทาข้ึนเพ่ือ อานวยความสะดวกแกผ่ ู้ใชใ้ นการคน้ หาทรพั ยากรสารสนเทศตา่ ง ๆ ท่มี อี ยู่ภายในและภายนอก หอ้ งสมดุ ซง่ึ ในปัจจบุ นั สามารถจาแนกออกเป็น 2 ประเภท คอื 1. เคร่อื งมอื ชว่ ยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทสง่ิ พมิ พ์ 2. เครอ่ื งมอื ชว่ ยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ภาพท่ี 4.1 ตวั อยา่ งการใชเ้ คร่อื งมอื ช่วยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศดว้ ยบตั รรายการ ในหอ้ งสมุดวทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี

80 1. เครือ่ งมือช่วยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทส่ิงพิมพ์ ปัจจุบันสารสนเทศในรูปของส่ืออิเล็กทรอนิกส์มีมากข้นึ แต่การใช้เคร่อื งมือ ช่วยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทสง่ิ พมิ พ์ยงั มคี วามจาเป็นอย่างมาก เพราะขอ้ มูลส่วนใหญ่ ยงั คงผลติ และจดั เก็บในรูปสง่ิ พมิ พ์ ซึง่ เคร่อื งมอื ช่วยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทสง่ิ พมิ พ์ ไดแ้ ก่ บตั รรายการ เป็นเคร่อื งมอื พน้ื ฐานท่หี อ้ งสมุดจดั ทาข้นึ เพ่อื อานวยความสะดวกแก่ผูใ้ ชใ้ น การคน้ หาทรพั ยากรสารสนเทศทม่ี อี ยภู่ ายในหอ้ งสมุด 1.1 ความหมายของบตั รรายการ บัตรรายการ (Card Catalog) เป็ นเคร่ืองมือช่วยค้นในรูปบัตรมีขนาด 3 x 5 น้วิ ทห่ี อ้ งสมดุ จดั ทาขน้ึ เพอ่ื บนั ทกึ รายละเอยี ดทางบรรณานุกรมของทรพั ยากรสารสนเทศ ได้แก่ ช่อื ผู้แต่ง ช่อื เร่อื ง ครงั้ ท่พี มิ พ์ สถานทพ่ี มิ พ์ สานักพมิ พห์ รอื โรงพมิ พ์ ปีท่พี มิ พ์ จานวนหน้า หรอื จานวนเลม่ ภาพประกอบ ช่อื ชุด รายการหมายเหตุ และเลขมาตรฐานสากลประจาหนังสอื พร้อมแจ้งเลขเรียกหนังสือ เพ่ือบอกตาแหน่งท่เี ก็บของทรพั ยากรสารสนเทศ และรายการ สดุ ทา้ ยท่ลี งในบตั รรายการคอื แนวสบื คน้ แล้วนาบตั รทงั้ หมดมาจดั เรยี งตามลาดบั ตวั อกั ษรใน ตบู้ ตั รรายการ เพอ่ื ชว่ ยในการคดั เลอื กและคน้ หาหนังสอื เล่มทต่ี อ้ งการได้สะดวกและรวดเรว็ เลขเรยี ก ผแู้ ตง่ หนังสอื ชอ่ื เรอ่ื ง (ช่อื หนงั สอื ). ครงั้ ทพ่ี มิ พ.์ พมิ พลกั ษณ์. บรรณลกั ษณ์. (ชอ่ื ชดุ หนงั สอื ) หมายเหตุ. ISBN (เลขมาตรฐานสากลประจาหนังสอื ) แนวสบื คน้ . 1.2 ส่วนประกอบของบัตรรายการ รายละเอียดของหนังสือแต่ละช่ือเร่อื ง ทน่ี ามาบนั ทกึ ลงในบตั รรายการมดี งั น้ี 1.2.1 เลขเรยี กหนงั สอื (Call Number) คอื สญั ลกั ษณท์ ก่ี าหนดใหห้ นงั สอื แต่ละช่อื เร่อื ง ทาให้ทราบว่าเป็นหนังสือเกี่ยวกับเร่อื งใด และจะหาพบได้ท่ชี นั้ ใดในห้องสมุด เลขเรยี กหนังสอื อยู่มมุ บนซา้ ยของบตั รรายการ

81 1.2.2 ช่ือผู้แต่ง (Author) เป็นช่ือและนามสกุลของผู้เขียนหนังสือ ซ่ึง ปรากฏท่หี น้าปกใน อาจเป็นผู้แต่งคนเดยี วหรอื มากกว่า นอกจากน้ีอาจเป็น ช่อื ผู้แปล ผูเ้ รยี บเรยี ง บรรณาธกิ าร หรอื ชอ่ื ผแู้ ต่งท่เี ป็นนิตบิ ุคคล สถาบนั หน่วยงานรฐั บาล สมาคม เป็นต้น ชอ่ื ผูแ้ ต่ง จะอย่บู รรทดั แรกของบตั รผแู้ ต่ง 1.2.3 ช่ือเร่ืองหรอื ช่ือหนังสือ (Title) เป็นช่ือท่ีปรากฏหน้าปกในของ หนังสอื บางครงั้ อาจไม่ตรงกับปกนอกให้ยดึ ช่อื หน้าปกในเป็นหลกั ถา้ มชี ่อื ย่อยใหล้ งรายการ ตอ่ จากช่อื เรอ่ื งดว้ ย 1.2.4 ครงั้ ท่ีพิมพ์ (Edition) เป็นการระบุจานวนครงั้ ท่ีจดั พิมพ์หนังสือ โดยจะลงรายการตงั้ แตก่ ารพมิ พค์ รงั้ ทส่ี องเป็นตน้ ไป 1.2.5 พิมพลกั ษณ์ (Imprint) คอื รายละเอียดเกี่ยวกับการพิมพ์หนังสือ ไดแ้ ก่ 1) สถานท่พี ิมพ์ (Place) เป็นช่อื จงั หวดั เมอื ง หรอื รฐั ทส่ี านักพมิ พ์ ตงั้ อยูถ่ า้ ไม่ปรากฏชอ่ื ใชค้ าย่อ ม.ป.ท. (ไม่ปรากฏสถานทพ่ี มิ พ)์ หรอื n.p. (no place of publication) 2) สานักพิมพ์ (Publisher) เป็ นช่ือหน่วยงานท่ีผลิตสิ่งพิมพ์ อาจเป็นช่อื สานักพมิ พ์ โรงพมิ พ์ หรอื นิตบิ ุคคลทร่ี บั ผดิ ชอบการพิมพ์ ถา้ ไม่ปรากฏช่อื ใชค้ าย่อ ม.ป.ท. หรอื n.p. ถ้าไม่ปรากฏทงั้ ช่อื สถานท่พี ิมพ์และสานักพิมพ์ ใช้คาย่อ ม.ป.ท. หรอื n.p. เพยี งแหง่ เดยี ว 3) ปี พิม พ์ (Date of Publication) เป็ น ปี ท่ีพิม พ์ห นังสือห รือ ปีลขิ สทิ ธจิ์ ะมอี กั ษร C ในวงกลม © ตามดว้ ย ปี พ.ศ. หรอื ค.ศ. ใหล้ งปีพมิ พล์ า่ สุด โดยไมต่ อ้ ง ใส่คาวา่ พ.ศ. หรอื ค.ศ. ใหล้ งรายการเฉพาะตวั เลขเทา่ นนั้ ถา้ ไม่มปี ีพมิ พห์ รอื ปีลขิ สทิ ธิ์ใชค้ าย่อ ม.ป.ป. (ไมป่ รากฏปีทพ่ี มิ พ)์ หรอื n.d. (no date of publication) 1.2.6 บรรณลักษณ์ (Collation) ส่วนท่ีให้รายละเอียดเก่ียวกับลักษณะ ของหนังสอื เพ่อื ให้ผู้ใช้ทราบลกั ษณะของหนังสอื ก่อนใช้ ไดแ้ ก่ จานวนหน้า ส่วนประกอบเร่อื ง เช่น ภาพประกอบ ตาราง แผนท่ี กราฟ เป็นต้น ช่ือชุด เป็นช่ือรวมของหนังสือท่ีมีหลายเล่ม มเี น้ือหาสาขาวชิ าเดียวกัน เก่ียวเน่ืองกันหรือประเภทเดียวกัน จึงต้องกาหนดช่อื ชุด เพ่ือ ควบคมุ จานวนสง่ิ พมิ พ์ และแจง้ ใหผ้ ใู้ ชท้ ราบถงึ เน้อื หาสาระของหนังสอื แต่ละเลม่ ในชุด 1.2.7 หมายเหตุ (Notes) ส่วนท่ีให้รายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือท่ีเป็น ประโยชน์แก่ผใู้ ช้ เชน่ ภาคผนวก คาอธบิ ายศพั ท์ ดชั นที า้ ยเล่ม เป็นตน้ 1.2.8 เลขม าตรฐานสากลประจ าห นั งสือ หรือ ISBN (International Standard Book Number) เป็นเลขทค่ี วบคมุ การผลติ สงิ่ พมิ พใ์ นประเทศของหนงั สอื แต่ละเร่อื งนนั้ 1.2.9 แนวสบื คน้ (Tracing) เป็นรายการทม่ี เี ฉพาะบตั รผแู้ ต่ง ทาใหท้ ราบ ว่าห้องสมุดตอ้ งทาบตั รเพม่ิ ให้กบ่ี ตั ร และเป็นส่วนทบ่ี อกถงึ เน้ือหาของหนังสอื ว่าเกีย่ วขอ้ งกับ หวั เร่อื งใดบา้ ง ผใู้ ชจ้ ะใชส้ ว่ นน้ีในการวเิ คราะหแ์ ละคดั เลอื กหนงั สอื เบอ้ื งตน้ ได้

82 1.3 ประโยชน์ของบตั รรายการ บตั รรายการมปี ระโยชน์ดงั ต่อไปน้ี 1.3.1 ใช้ค้นหาหนังสอื และวสั ดุการศกึ ษาอ่ืน ๆ ในห้องสมุดไดส้ ะดวก และรวดเรว็ 1.3.2 ช่วยใหท้ ราบว่า ห้องสมุดมรี ายการทรพั ยากรสารสนเทศทต่ี อ้ งการ หรอื ไม่ และอยู่ ณ ตาแหน่งใดในหอ้ งสมุด 1.3.3 ให้รายละเอียดทางบรรณานุกรมของหนังสือแต่ละเล่ม ท่มี อี ยู่ใน หอ้ งสมุด เชน่ ช่อื ผแู้ ต่ง ช่อื เร่อื ง ครงั้ ทพ่ี มิ พ์ สานักพมิ พ์ ปีพมิ พ์ เป็นตน้ 1.3.4 เป็นเคร่อื งมอื สารองในการค้นหาทรพั ยากรสารสนเทศในห้องสมุด ในกรณีทเ่ี กดิ เหตขุ ดั ขอ้ งกบั เครอ่ื งมอื ชว่ ยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทฐานขอ้ มลู 2. เคร่ืองมอื ช่วยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทอิเลก็ ทรอนิ กส์ ในยุคท่ขี อ้ มูลข่าวสารเกิดข้นึ อย่างรวดเรว็ มผี ลกระทบต่อห้องสมุด เน่ืองจาก ไม่สามารถจดั หาสารสนเทศได้ครบถ้วน และทนั ตามความต้องการของผู้ใช้ ดงั นัน้ ห้องสมุดใน ยุคปัจจุบันจึงจาเป็นต้องนาเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์เข้ามาช่วยในการจัดเก็บทรพั ยากร สารสนเทศในรปู ของฐานขอ้ มูลเพ่อื ใหผ้ ใู้ ชบ้ รกิ าร สามารถคน้ หาขอ้ มลู ทต่ี อ้ งการไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ 2.1 ความหมายของฐานขอ้ มูล ฐานขอ้ มูล มาจากคา 2 คา คอื ขอ้ มลู (Data) และ ฐาน (Base) ขอ้ มูล คอื ทรพั ยากรท่ปี ระกอบดว้ ยขอ้ เท็จจรงิ ทม่ี ปี รมิ าณมาก สามารถ เปลย่ี นแปลงได้ เกีย่ วขอ้ งกบั คน สตั ว์ และสง่ิ ของทถ่ี ูกเกบ็ รวบรวมมา อาจอยู่ในรูปของตวั เลข สญั ลักษณ์ หรือข้อความเป็นข้อมูลดิบ เช่น ข้อมูลประวัติสมาชิกห้องสมุดประกอบด้วย รหสั สมาชกิ ห้องสมุด ช่อื และนามสกุล ชนั้ แผนก เป็นต้น ข้อมูลท่สี ามารถใช้กบั คอมพิวเตอร์ ได้มี 5 ประเภท คือ ข้อมูลตัวเลข (Numeric Data) ขอ้ มูลตัวอกั ษร (Text Data) ขอ้ มูลเสียง (Audio Data) ขอ้ มูลภาพ (Images Data) และขอ้ มลู ภาพเคลอ่ื นไหว (Video Data) ฐาน คอื สงิ่ ทเ่ี ป็นฐานใหส้ รา้ งตอ่ ขน้ึ ไปได้ ฐานข้อมูล (Database) หมายถึง การเก็บรวมรวมขอ้ มูลท่สี มั พนั ธ์และ สอดคล้องกนั มารวมกันไว้ในระบบจดั การฐานข้อมูล และสามารถท่จี ะทาการเช่อื มโยงและ ดงึ ข้อมูลมาใช้ได้ตามความต้องการ โดยใช้เคร่อื งคอมพิวเตอร์เป็นเคร่อื งมือในการบันทึก แสดงผลข้อมูลผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์หรือทางเคร่ืองพิมพ์ โดยมีการเช่ือมโยง เคร่ือง คอมพวิ เตอรด์ ว้ ยระบบเครอื ขา่ ย (น้าทพิ ย์ วภิ าวนิ . 2549 : 94) 2.2 ลกั ษณะของฐานข้อมูล ฐานข้อมูลแบ่งตามลกั ษณะการจดั เก็บได้เป็น 3 ประเภท คอื 2.2.1 ฐานขอ้ มูลหอ้ งสมุด (Library Database) เป็นฐานขอ้ มลู ท่หี อ้ งสมุด จดั ทาข้นึ เพ่อื ใหบ้ รกิ ารแก่ผู้ใช้ มกั ใชโ้ ปรแกรมระบบหอ้ งสมดุ อตั โนมตั ิ สว่ นหอ้ งสมุดขนาดเลก็

83 เชน่ หอ้ งสมุดโรงเรยี น มกั เป็นโปรแกรมทม่ี คี วามสามารถในการทางานอยู่ในวงจากดั ราคาถูก เพราะมปี ัญหาเรอ่ื งงบประมาณ ลกั ษณะของฐานขอ้ มลู หอ้ งสมุด มี 2 ลกั ษณะ คอื 1) ฐานข้อมูลบรรณานุกรม (Bibliographic database) ให้ขอ้ มูล ทางบรรณานุกรมของส่งิ พมิ พ์ ฐานขอ้ มูลห้องสมุดส่วนใหญ่เป็นฐานขอ้ มูลบรรณานุกรมหรือ ฐานขอ้ มูลอา้ งองิ (reference database) เชน่ ฐานขอ้ มูลหนังสอื สอ่ื โสตทศั น์ เป็นตน้ 2) ฐานขอ้ มูลต้นแหล่ง (Source database) หรือฐานข้อมูลเน้ือหา เต็มรูป (Full-text database) เป็นฐานขอ้ มูลท่แี สดงเน้ือหาของข้อมูลโดยตรง ซ่ึงผู้ใช้สามารถ นาข้อมูลไปใช้ได้ทันที ฐานข้อมูลอาจอยู่ในรูปซีดีรอม หรือฐานข้อมูลออนไลน์ท่ีให้บรกิ าร ผา่ นอนิ เทอรเ์ นต็ เชน่ สารานุกรมออนไลน์ เป็นตน้ 2.2.2 ฐานขอ้ มูลซีดรี อม (CD-ROM Database) เป็นฐานขอ้ มูลท่ีองคก์ ร ต่าง ๆ รวบรวมสารสนเทศของตนลงในแผ่นโลหะ และจาหน่ายให้กับผู้สนใจ ฐานขอ้ มูลประเภทน้ี กาลงั เป็นทน่ี ิยมเน่ืองจาก สะดวก รวดเรว็ ในการคน้ ขอ้ มูล ค่าบรกิ ารถูก สามารถคน้ หาไดห้ ลายครงั้ และสามารถสาเนาขอ้ มูลทต่ี อ้ งการหรอื สงิ่ พมิ พบ์ างสว่ นได้ 2.2.3 ฐานข้อมูลออนไลน์ (Online Database) และฐานข้อมูลเชิงพาณิชย์ (Commercial Database) 1) ฐานขอ้ มูลออนไลน์ เป็นฐานขอ้ มูลท่สี รา้ งขน้ึ เพอ่ื ใหบ้ รกิ ารโดย ผ่านระบบออนไลน์ เช่น ฐานข้อมูลท่หี น่วยงานหน่ึง ๆ สร้างข้นึ เพ่อื ใช้ภายในหน่วยงานนัน้ ไดแ้ ก่ ฐานขอ้ มลู ลูกคา้ ของธนาคาร ฐานขอ้ มูลการลงทะเบยี น และฐานขอ้ มูลรายการทรพั ยากร สารสนเทศของหอ้ งสมุด เป็นตน้ 2) ฐานขอ้ มูลเชงิ พาณิชย์ เป็นฐานขอ้ มูลในสาขาวชิ าต่าง ๆ ท่มี ี การบอกรบั เป็นสมาชกิ โดยการใช้ขอ้ มูลจากซีดรี อม หรือการใช้บรกิ ารข้อมูลผ่านเครอื ข่าย อนิ เทอรเ์ น็ต ฐานขอ้ มลู เชงิ พาณชิ ยจ์ ะมขี อ้ มูลเฉพาะดา้ น และจดั จาหน่ายโดยบรษิ ทั ต่าง ๆ เช่น ฐานขอ้ มูลดา้ นการศกึ ษา ฐานขอ้ มลู ทางธุรกจิ เป็นตน้ 2.3 ประโยชน์ของฐานข้อมลู 2.3.1 สามารถจดั เก็บสารสนเทศได้ในปรมิ าณสูงและเป็นระบบ ทาให้ ประหยดั เน้ือท่ใี นการจดั เก็บมากกว่าเก็บในกระดาษ ยงั เข้าถึงขอ้ มูลได้สะดวกรวดเรว็ และมี ประสทิ ธภิ าพ 2.3.2 ปรบั ปรุง และแก้ไขสารสนเทศในฐานข้อมูลได้ง่ายและรวดเร็ว ทาใหไ้ ดร้ บั ขอ้ มูลทท่ี นั สมยั 2.3.3 เชอ่ื มโยงแหลง่ ขอ้ มลู ดว้ ยระบบออนไลน์ ทาใหเ้ ขา้ ถงึ ขอ้ มลู ไดอ้ ยา่ ง กวา้ งขวาง 2.3.4 เช่ือมโยงฐานข้อมูลด้วยระบบโทรคมนาคมท่ีทนั สมัย สามารถ เขา้ ถงึ ไดง้ ่ายจากทวั่ โลก

84 2.4 การสืบค้นทรพั ยากรสารสนเทศจากฐานข้อมูลห้องสมุด การสืบค้นทรัพยากรสารสนเทศจากฐานข้อมูลห้องสมุด หมายถึง การค้นหาข้อมูลจากรายการห้องสมุด (Library Catalog) ซ่ึงจัดเก็บไว้ในรูปแบบฐานข้อมูล บรรณานุกรม โดยใชช้ ดุ คาสงั่ สาหรบั การทางาน การสบื ค้น และมหี ลกั การสบื ค้นเช่นเดยี วกบั บตั รรายการ เช่น การสืบค้นจากช่อื เร่อื ง ช่อื ผูแ้ ต่ง หรอื ช่อื หนังสอื เป็นต้น เราเรยี กการค้นขอ้ มูล จากระบบฐานขอ้ มูลหอ้ งสมุดวา่ ฐานขอ้ มูลออฟไลน์ (Offline Database) หรอื หอ้ งสมดุ บางแห่ง อาจคน้ ขอ้ มูลออนไลน์ผ่านเครอื ขา่ ยอินเตอรเ์ น็ตได้ เรยี กว่า โอแพค หรอื OPAC (Online Public Access Catalog) หรือเว็บโอแพค (Web OPAC) ซ่ึงเป็นเคร่ืองมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศ ประเภทอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ห้ อ ง ส มุ ด วิท ย า ลัย เท ค นิ ค ล พ บุ รีไ ด้ น า เค ร่ือ ง มื อ ช่ ว ย ค้ น ท รัพ ย า ก ร สารสนเทศประเภทอเิ ลก็ ทรอนิกส์ มาใช้จดั เก็บฐานขอ้ มูลทรพั ยากรสารสนเทศของหอ้ งสมุด ซงึ่ มรี ายละเอยี ดดงั น้ี 2.4.1 การสืบค้นทรพั ยากรสารสนเทศด้วยโปรแกรมการสืบค้น ขอ้ มูลห้องสมุดวิทยาลยั เทคนิคลพบุรี หอ้ งสมุดวทิ ยาลยั เทคนิคลพบรุ ี จดั หาเคร่อื งมอื ช่วยคน้ ทรพั ยากร สารสนเทศมาใช้ในการค้นหาสารสนเทศภายในห้องสมุด ได้แก่ โปรแกรมระบบบริหารงาน หอ้ งสมุด Happy Library เป็นโปรแกรมฐานขอ้ มูลทส่ี ามารถสบื คน้ หนังสอื ส่อื โสตวสั ดุ วารสาร สง่ิ พมิ พ์ โดยสบื คน้ ขอ้ มูลไดจ้ ากช่อื หนังสอื หวั เร่อื ง ผแู้ ต่ง เลขเรยี กหนงั สอื เลขมาตรฐานสากล ประจาหนังสอื สามารถสงั่ คน้ ได้ทงั้ ภาษาไทยและภาษาองั กฤษ และแสดงรายการผลการสบื คน้ เรยี งลาดบั อกั ษรตามพจนานุกรมทงั้ ภาษาไทยและภาษาองั กฤษตามคาทต่ี อ้ งการ และแสดงผล การสบื คน้ ได้ครบทุกรายการทม่ี ี รวมถงึ บอกสถานะของทรพั ยากรสารสนเทศทท่ี าการสบื คน้ ได้ เช่น บอกสถานะของหนังสอื ว่า อยทู่ ่ชี นั้ ถูกยมื จาหน่าย อยู่ระหวา่ งซ่อมแซม เป็นต้น ซงึ่ ช่วย ใหผ้ ใู้ ชส้ ามารถคน้ หาทรพั ยากรสารสนเทศทม่ี อี ยใู่ นหอ้ งสมุดไดส้ ะดวกและรวดเรว็ ภาพท่ี 4.2 ตวั อย่างเครอ่ื งมอื ชว่ ยคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศดว้ ยโปรแกรมการสบื คน้ ขอ้ มูลหอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี

85 ภาพท่ี 4.3 ตวั อย่างหน้าจอหลกั ระบบสบื คน้ ทรพั ยากรสารสนเทศดว้ ยโปรแกรม การสบื คน้ ขอ้ มลู หอ้ งสมุดวทิ ยาลยั เทคนิคลพบุรี 2.4.2 วิธีการสืบค้นทรพั ยากรสารสนเทศด้วยโปรแกรมการสืบค้น ข้อมลู ห้องสมุดวิทยาลยั เทคนิ คลพบุรี ในการสบื คน้ ทรพั ยากรสารสนเทศด้วยโปรแกรมการสบื คน้ ขอ้ มูล ห้องสมุด สามารถสืบค้นได้โดยใช้ทางเลอื กต่าง ๆ เช่น ช่ือหนังสือ หัวเร่อื ง ช่ือผู้แต่ง หรอื คาสาคญั เป็นตน้ ทงั้ น้ขี น้ึ อยู่กบั การออกแบบของผผู้ ลติ โปรแกรมทใ่ี ชใ้ นการสบื คน้ ผใู้ ชเ้ พยี งแต่ พมิ พ์คาท่ีต้องการ ซ่ึงอาจเป็นคา กลุ่มคา หรอื ข้อความเต็ม หรือส่วนหน่ึงของกลุ่มคาหรอื ขอ้ ความ กจ็ ะได้รบั ขอ้ มลู ทต่ี รงหรอื ใกล้เคยี งกบั ความตอ้ งการ การสบื คน้ ทรพั ยากรสารสนเทศ ดว้ ยโปรแกรมการสบื คน้ ขอ้ มูลหอ้ งสมุดของวทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี มขี นั้ ตอนดงั น้ี 1) เลอื กประเภทของทรพั ยากรสารสนเทศทต่ี อ้ งการสบื คน้ ไดแ้ ก่ หนังสอื โสตวสั ดุ วารสาร 2) ระบุทางเลือกในการสืบค้นข้อมูลโดยใช้ช่อื หนังสือ หัวเร่อื ง ชอ่ื ผแู้ ต่ง หรอื คาสาคญั เป็นตน้ 3) พมิ พค์ า กลุ่มคา หรอื ขอ้ ความทต่ี อ้ งการใชใ้ นการสบื คน้ ขอ้ มูล 4) เลอื กข้อมูลของเร่อื งท่ตี ้องการ จดรายละเอียดท่สี าคัญเพ่ือ นาไปค้นหาตัวเล่มหนังสือ โสตวัสดุ หรือวารสาร ตาม ตาแหน่งทจ่ี ดั เกบ็ ในหอ้ งสมดุ

86 ตวั อย่าง วิธีการสืบคน้ ทรพั ยากรสารสนเทศประเภทหนังสอื ขนั้ ตอนท่ี 1 เลอื กประเภทของทรพั ยากรสารสนเทศทต่ี อ้ งการคน้ หา โดย คลกิ ท่ี หนงั สือ ขนั้ ตอนท่ี 2 เลอื กลกั ษณะการสบื คน้ อย่างง่าย โดยเลอื กวธิ กี ารสบื คน้ ขอ้ มูล โดยใช้ ชอ่ื หนงั สอื หรอื หวั เรอ่ื ง หรอื ผแู้ ต่ง 1. วิธีการสืบค้นข้อมูลโดยใช้ช่ือหนังสือ ใช้ค้นในกรณีท่ีทราบช่ือหนังสือโดย สามารถระบุเพยี งบางสว่ นของชอ่ื หนงั สอื ได้ ดงั ตวั อยา่ ง 1.1 เลอื กทางเลอื กในการสบื คน้ โดยคน้ จาก ช่ือหนงั สอื

87 1.2 พมิ พค์ าหรอื ขอ้ ความทต่ี อ้ งการสบื คน้ เช่น ตอ้ งการหนังสอื ชอ่ื เรอ่ื ง คอมพิวเตอรแ์ ละเทคโนโลยสี ารสนเทศสมยั ใหม่ พมิ พค์ าวา่ เทคโนโลยีสารสนเทศ แลว้ กด ENTER 1.3 แสดงผลการสบื คน้ รายการของช่อื หนังสอื คลกิ เลอื กรายการชอ่ื หนังสอื ทต่ี อ้ งการเพ่อื ดรู ายละเอยี ดของหนงั สอื นนั้ 1.4 แสดงรายละเอียดหนังสือเพ่ือบอกข้อมูลทางบรรณานุกรม และตาแหน่งท่อี ยู่ ของหนังสอื คลกิ ท่ี จานวนหนังสือ เพ่อื ตรวจสอบสถานะของหนงั สอื

88 1.5 แสดงผลรายการจานวนหนงั สอื สถานะของหนงั สอื วา่ อยู่ที่ชนั้ หรอื ถกู ยมื และบอกวนั กาหนดสง่ คนื หนงั สอื ในกรณที ห่ี นงั สอื ถูกยมื คลกิ ยกเลิก (ESC) เม่อื เสรจ็ สน้ิ หรอื ตอ้ งการเปลย่ี นรายการ 2. วิธีการสืบค้นข้อมูลโดยใช้หัวเรื่อง ใช้ค้นเพ่ือให้ได้ข้อมูลครอบคลุมเร่ืองท่ี ตอ้ งการมากทส่ี ุด ดงั ตวั อย่าง 2.1 เลอื กทางเลอื กในการสบื คน้ โดยคน้ จาก หวั เรอ่ื ง 2.2 พมิ พห์ วั เร่อื งของหนงั สอื โดยระบคุ าหรอื ขอ้ ความทต่ี อ้ งการสบื คน้ เชน่ พมิ พค์ าวา่ วสั ดอุ ตุ สาหกรรม แลว้ กด ENTER

89 2.3 แสดงผลการสบื คน้ รายการของหวั เร่อื ง คลกิ เลอื กรายการหวั เร่อื ง ทต่ี อ้ งการเพ่อื ดรู ายละเอยี ดของหนงั สอื นนั้ 2.4 แสดงรายละเอยี ดหนังสอื เพอ่ื บอกขอ้ มลู ทางบรรณานุกรม และ ตาแหน่งทอ่ี ยู่ของหนงั สอื คลกิ ท่ี จานวนหนงั สือ เพ่อื ตรวจสอบ สถานะของหนงั สอื 2.5 แสดงผลรายการจานวนหนงั สอื สถานะของหนงั สอื ว่า อย่ทู ่ีชนั้ หรอื ถกู ยืม หรอื จาหน่าย จา่ ยโอน และบอกวนั กาหนดสง่ คนื หนงั สอื ในกรณีทห่ี นังสอื ถกู ยมื คลกิ ยกเลิก (ESC) เม่อื เสรจ็ สน้ิ หรอื ตอ้ งการเปล่ยี นรายการ

90 3. วิธีการสืบค้นข้อมูลโดยใช้ช่ือผ้แู ต่ง ใช้ค้นในกรณีท่ที ราบช่อื และนามสกุลของ ผแู้ ตง่ สาหรบั ผแู้ ต่งทเ่ี ป็นคนไทย สามารถคน้ ไดจ้ ากชอ่ื ตวั หรอื ช่อื และนามสกลุ กไ็ ด้ สาหรบั ผแู้ ต่ง ชาวต่างประเทศใหค้ น้ ดว้ ยช่อื สกลุ ส่วนผแู้ ตง่ ทเ่ี ป็นสถาบนั ใหร้ ะบชุ ่อื สถาบนั นนั้ ๆ ดงั ตวั อยา่ ง 3.1 เลอื กทางเลอื กในการสบื คน้ โดยคน้ จาก ช่ือผแู้ ต่ง 3.2 พมิ พช์ อ่ื ผแู้ ต่งทต่ี อ้ งการสบื คน้ กรณีทผ่ี แู้ ต่งเป็นคนไทยและ ทราบแตช่ อ่ื เท่านนั้ เช่น พมิ พค์ าว่า วนั ชยั แลว้ กด ENTER 3.3 แสดงผลการสบื คน้ รายการของชอ่ื ผแู้ ต่ง คลกิ เลอื กรายการชอ่ื ผแู้ ต่ง ทต่ี รงกบั ความตอ้ งการเพอ่ื ดูรายละเอยี ดของหนังสอื นนั้

91 3.4 แสดงรายละเอยี ดหนังสอื เพอ่ื บอกขอ้ มลู ทางบรรณานุกรม และตาแหน่งทอ่ี ยู่ ของหนังสอื คลกิ ท่ี จานวนหนงั สอื เพอ่ื ตรวจสอบสถานะของหนังสอื 3.5 แสดงผลรายการจานวนหนงั สอื สถานะของหนงั สอื ว่า อยู่ท่ีชนั้ หรอื ถกู ยมื หรอื จาหน่าย จา่ ยโอน และบอกวนั กาหนดสง่ คนื หนงั สอื ในกรณีทห่ี นงั สอื ถูกยมื คลกิ ยกเลิก (ESC) เมอ่ื เสรจ็ สน้ิ หรอื ตอ้ งการเปลย่ี นรายการ ข้อควรระวงั ในการสบื คน้ ทรพั ยากรสารสนเทศด้วยโปรแกรมการสบื ค้นขอ้ มูล หอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรี 1. เลอื กประเภทของทรพั ยากรสาสนเทศทต่ี อ้ งการใหถ้ ูกตอ้ ง 2. ตรวจสอบภาษาก่อนพมิ พข์ อ้ ความ (Th = ไทย En = องั กฤษ) 3. เม่อื พมิ พข์ ้อความเรยี บรอ้ ยแล้วให้ตรวจดูว่าพิมพ์ถูกตอ้ ง สมบูรณ์ ก่อนสงั่ ให้ คน้ หาหากไม่พบขอ้ มลู ทค่ี ้นหา ใหท้ ดลองพมิ พค์ าหรอื ขอ้ ความอ่นื ๆ ท่มี คี วามหมายเหมอื นกนั หรอื คลา้ ยกนั 4. อย่าพมิ พข์ อ้ ความทส่ี นั้ หรอื ยาวเกนิ ไป อาจทาใหไ้ มพ่ บขอ้ มูลทต่ี อ้ งการ

92 ข้อแตกต่างของบตั รรายการและฐานข้อมูล ข้อแตกต่างระหว่างการสบื ค้นข้อมูลด้วยบัตรรายการและการสบื ค้นขอ้ มูลด้วย โปรแกรมการสบื คน้ ขอ้ มูลหอ้ งสมุด คอื โปรแกรมการสบื คน้ ขอ้ มลู หอ้ งสมุดสามารถคน้ หาขอ้ มูล ได้จานวนมากกว่าและใช้เวลาในการค้นหาข้อมูลน้อยกว่า รวมทงั้ สามารถบอกให้ทราบถึง สถานะของหนงั สอื เลม่ นนั้ ๆ ไดว้ า่ มผี ยู้ มื ไปหรอื ไม่ และมกี าหนดส่งเมอ่ื ใด หรอื อยู่ในขนั้ ตอนใด ของการทางานจดั ใหบ้ รกิ าร ดงั นัน้ โปรแกรมการสบื คน้ ขอ้ มูลห้องสมุด เป็นเคร่อื งมอื ช่วยค้น ทรพั ยากรสารสนเทศในห้องสมุด ท่ีมีประโยชน์และเป็นท่ีนิยมใช้กนั อยู่ในปัจจุบัน เพ่ือช่วย อานวยความสะดวกใหแ้ กผ่ ใู้ ชใ้ นการคน้ หาทรพั ยากรสารสนเทศไดอ้ ย่างถูกตอ้ งและรวดเรว็ สรปุ ท้ายบท ในยคุ ทข่ี อ้ มูลขา่ วสารวทิ ยาการความเจรญิ กา้ วหนา้ ต่าง ๆ เกดิ ขน้ึ อย่างรวดเรว็ ทาให้ห้องสมุดต้องจดั ทรพั ยากรสารสนเทศไว้ให้บริการมากมายหลายประเภท ทงั้ ท่ีเป็น วสั ดสุ งิ่ พมิ พแ์ ละวสั ดไุ มต่ พี มิ พ์ เพ่อื อานวยความสะดวกในการเขา้ ถงึ สารสนเทศไดอ้ ย่างรวดเรว็ ดังนั้นห้องสมุดจึงได้จัดทาเคร่ืองมือช่วยค้นทรพั ยากรสารสนเทศหลากหลายวิธี ได้แก่ การสืบค้นจากบัตรรายการ และยังให้บริการสืบค้นสารสนเทศท่ีถูกจัดเก็บด้วยระบบ คอมพิวเตอร์ มีการสืบค้นท่ีเป็ นระบบใช้ในการจัดเก็บและค้นหาสารสนเทศ ห้องสมุด วทิ ยาลัยเทคนิคลพบุรี ใช้โปรแกรมระบบบริหารงานห้องสมุด Happy Library เป็นโปรแกรม ฐานขอ้ มลู ทส่ี ามารถสบื คน้ หนงั สอื ส่อื โสตวสั ดุ โดยสบื คน้ ขอ้ มลู ไดจ้ ากช่อื หนังสอื หวั เรอ่ื ง ผแู้ ต่ง ช่วยอานวยความสะดวกแก่ผู้ท่ีต้องการศึกษาค้นคว้าในการรวบรวมทรัพยากรสารสนเทศใน หวั ขอ้ เรอ่ื งทต่ี อ้ งการ เพอ่ื ประโยชน์ในการศกึ ษาคน้ ควา้

93 กิจกรรมส่งเสริมการเรยี นรู้ กิจกรรมท่ี 1 การฝึกปฏบิ ตั กิ ารสบื คน้ หนังสอื จากฐานขอ้ มลู หอ้ งสมุด 1. ให้นักเรียนฝึกปฏิบัติการสืบค้นทรัพยากรสารสนเทศในห้องสมุดจาก แบบฝึกปฏบิ ัติการสืบค้นจากฐานขอ้ มูลห้องสมุด ตามหวั ขอ้ เร่อื งท่กี าหนดให้ เช่น ภาวะโลกร้อน, มลพษิ ทางอากาศ, พลงั งานทดแทน เป็นตน้ 2. ใหน้ ักเรยี นคน้ หาขอ้ มลู โดยใชฐ้ านขอ้ มลู คอมพวิ เตอร์ ตามวธิ กี ารท่ไี ดเ้ รยี นมา ในบทน้ี โดยผสู้ อนกาหนดใหใ้ ชว้ ธิ กี ารสบื คน้ ตามหวั เร่อื ง ระยะเวลาคน้ หาขอ้ มลู คนละ 5 นาที 3. เม่อื ได้ขอ้ มูลจากฐานขอ้ มูลครบถ้วนแล้ว ให้จดลงในแบบฝึกปฏบิ ตั ิท่ไี ด้รบั และนาขอ้ มูลดงั กลา่ ว ไปคน้ หาตวั เล่มทช่ี นั้ วางหนงั สอื ใหต้ รงกบั รายละเอยี ดทไ่ี ดจ้ ากฐานขอ้ มูล 4. ให้นักเรียนเขียนอธบิ ายขนั้ ตอนการสืบค้นข้อมูล ปัญหาและอุปสรรคท่ีพบ และวิธีการแก้ไข เม่ือสามารถปฏิบัติตามขัน้ ตอนท่ีกาหนดไว้ถูกต้อง จึงจะผ่านกิจกรรมน้ี ถา้ ไม่ถูกตอ้ งหรอื ไม่พบตวั เล่มจะใหฝ้ ึกปฏบิ ตั ใิ หม่

94 ตวั อย่าง แบบการฝึกปฏบิ ตั กิ ารสบื คน้ หนงั สอื จากฐานขอ้ มูลหอ้ งสมดุ

95 แบบประเมินก่อนและหลงั การเรียนรู้ จงเลอื กคาตอบที่ถกู ต้องท่ีสดุ เพยี งคาตอบเดียว 1. ขอ้ ใดบอกความหมายของฐานขอ้ มลู ไดถ้ กู ตอ้ งทส่ี ดุ ก. ขอ้ มูลทส่ี มั พนั ธก์ นั สามารถบนั ทกึ และแสดงผลดว้ ยเคร่อื งคอมพวิ เตอร์ ข. ขอ้ มูลทส่ี ามารถใชก้ บั คอมพวิ เตอรไ์ ด้ ค. ทรพั ยากรสารสนเทศทม่ี ปี รมิ าณมาก ง. ขอ้ มลู ทม่ี กี ารเช่อื มโยงดว้ ยระบบเครอื ขา่ ย 2. ฐานขอ้ มลู ทส่ี ามารถคน้ ขอ้ มลู ซา้ ไดห้ ลายครงั้ และมคี า่ ใชจ้ า่ ยถูกทส่ี ุด นยิ มใชใ้ นหอ้ งสมดุ ของสถานศกึ ษาทวั่ ไปคอื ขอ้ ใด ก. ฐานขอ้ มูลออนไลน์ ข. ฐานขอ้ มลู ตน้ แหล่ง ค. ฐานขอ้ มลู ซดี รี อม ง. ฐานขอ้ มลู เชงิ พาณิชย์ 3. ฐานขอ้ มูลหอ้ งสมดุ เป็นส่อื ประเภทใด ก. ส่อื สง่ิ พมิ พ์ ข. สอ่ื อเิ ลก็ ทรอนิกส์ ค. ส่อื โสตทศั น์ ง. สอ่ื โทรคมนาคม 4. โปรแกรมช่วยคน้ หาขอ้ มลู ในหอ้ งสมดุ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบุรเี ป็นฐานขอ้ มูลประเภทใด ก. ฐานขอ้ มลู บรรณานุกรม ข. ฐานขอ้ มูลตน้ แหล่ง ค. ฐานขอ้ มูลซดี รี อม ง. ฐานขอ้ มลู ออนไลน์ 5. การพมิ พค์ าหรอื ขอ้ ความเพอ่ื คน้ หาขอ้ มูลจากฐานขอ้ มลู หอ้ งสมุดวทิ ยาลยั เทคนิคลพบรุ ี ควรระมดั ระวงั ในเร่อื งใดมากทส่ี ุด ก. การเลอื กภาษากอ่ นพมิ พ์ ข. การเลอื กประเภทของสอ่ื ค. การสะกดคาใหถ้ กู ตอ้ ง ง. การจาเลขเรยี กหนังสอื

96 6. สญั ลกั ษณ์ วพ. แสดงวา่ เป็นสง่ิ พมิ พป์ ระเภทใด ก. วทิ ยานิพนธ์ ข. หนงั สอื อา้ งองิ ค. หนังสอื วชิ าการ ง. รายงานการวจิ ยั 7. สญั ลกั ษณ์ อ เหนอื เลขหม่หู นงั สอื หมายความว่าอยา่ งไร ก. เป็นหนังสอื อนุรกั ษ์ ข. เป็นหนังสอื อา้ งองิ ค. เป็นหนังสอื เรยี นระดบั อนุบาล ง. เป็นหนงั สอื เรยี นระดบั อดุ มศกึ ษา 8. รายการใดในฐานขอ้ มูล ชว่ ยบอกรายละเอยี ดเกย่ี วกบั หนงั สอื เลม่ นนั้ ว่ามหี วั ขอ้ ใดบา้ ง ก. รายการหวั เรอ่ื ง ข. รายการช่อื เรอ่ื ง ค. รายการผแู้ ต่ง ง. สถานะของหนังสอื 9. ถา้ ตอ้ งการความทนั สมยั ของเน้อื หาสามารถดไู ดจ้ ากรายการใด ก. สถานทพ่ี มิ พ์ ข. สานกั พมิ พ์ ค. ครงั้ ทพ่ี มิ พ์ ง. ปีทพ่ี มิ พ์ 10. ขอ้ ดขี องฐานขอ้ มูลหอ้ งสมดุ เมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั บตั รรายการ คอื ขอ้ ใด ก. บอกเลขเรยี กหนงั สอื ได้ ข. บอกช่อื ผแู้ ตง่ หนงั สอื ได้ ค. บอกสถานะของหนงั สอื ได้ ง. บอกช่อื หนงั สอื หรอื ช่อื เรอ่ื งได้