หน่วยที่ 1

หน่วยที่ 1พื้นฐานการสื่อสารข้อมลู และเครือขา่ ย

พืน้ ฐานการสอ่ื สารข้อมูลและเครอื ขา่ ยสาระสาคญั การส่ือสารขอ้ มลู และเครือขา่ ยเปน็ การสื่อสารข้อมูลท่ีใชใ้ นลักษณะการแลกเปลี่ยนขอ้ มูลกนั โดยใช้เครอื ข่ายคอมพิวเตอรโ์ ดยมอี งค์ประกอบในการสื่อสารคือ ผู้ส่งข้อมูล ผู้รับข้อมูล ข้อมูลส่ือนาข้อมูลและโปรโตคอลซ่ึงในการสื่อสารข้อมูลจะเป็นการส่งสัญญาณข้อมูลหลายรูปแบบด้วยกันส่วนระบบเครอื ขา่ ยเปน็ กลุ่มของคอมพิวเตอร์ท่ีเช่ือมต่อกันเพื่อการส่ือสารโดยผา่ นอุปกรณเ์ ครอื ขา่ ย ส่อื กลางและโปรโตคอล

ความหมายของการสื่อสารข้อมูล การส่ือสารข้อมูล (Data Communication) หมายถึง กระบวนการถ่านโอนหรือแลกเปล่ียนข้อมูลกันระหว่างผู้ส่งและผู้รับ โดยผ่านช่องทางสอ่ื สาร เชน่ อปุ กรณ์อิเล็กทรอนิกส์ หรือคอมพิวเตอร์เป็นตัวกลางในการส่งข้อมูลเพ่อื ใหผ้ ้สู ่งและผูร้ ับเกิดความเขา้ ใจซึง่ กนั และกัน

องคป์ ระกอบในการสือ่ สารการสือ่ สารทกุ รูปแบบจะมอี งคป์ ระกอบในการสอื่ สาร ดงั น้ี1. ผู้ส่งข้อมูล (Sender) คือ ส่ิงที่ทาหน้าที่ส่งข้อมูลไปยังจุดท่ีต้องการ เช่น ผู้พูด โทรทัศน์ กลอ้ ง วดี โี อ เป็นต้น2. ผูร้ ับขอ้ มูล (Receiver) สิ่งที่ทาหน้าท่รี ับข้อมูลท่สี ่งมาจากผสู้ ง่ เช่น ผ้ฟู ัง เครื่องรับ โทรทศั น์ เครอ่ื งพิมพ์ เปน็ ต้น

1. ข้อมูล (Data) คือ สิ่งท่ีผู้ส่งต้องการส่งไปยังผู้รับ ซ่ึงอาจเป็นข้อความเสียง หรอื ภาพเคล่อื นไหว2. สอ่ื นาข้อมูลหรอื ตวั กลาง (Medium) คอื ส่ิงท่ีทาหน้าที่เป็นตัวกลางในการ นาขอ้ มลู จากผสู้ ง่ ไปยงั ผรู้ ับ เช่น คน อากาศ และสายเคเบิล3. โปรโตคอล (protocol) คือ กฏเกณฑ์ ข้อตกลง หรือวิธีการในการส่ือสาร ข้อมูลซ่งึ ผูส้ ่งและผ้รู บั จะตอ้ งตกลงวิธีการสือ่ สารให้เข้าใจตรงกัน

รปู แบบของการส่งสญั ญาณข้อมลู การสอ่ื สารแบบทางเดียว (Simplex / One – Way Communication)1. การสื่อสารแบบทางเดียว เป็นการส่งโดยใช้ช่องทางการส่งสัญญาณเพียงช่องเดียวข้อมูลจะถูกสง่ ไปในทศิ ทางเดยี วเสมอ

2.การสื่อสารสลับหรือกง่ึ สองทาง(Half – Duplex / Either – Way Communication) การส่ือสารแบบสลับหรือกึ่งสองทาง เป็นการสื่อสารแบบ 2 ทางแบบสลับหนา้ ที่กนั โดยใชช้ อ่ งทางการส่งสัญณาญเพียงช่องเดียว ซึ่งแต่ละฝ่ายทาหนา้ ท่ีได้รับ – ส่ง แต่ท้ัง 2 ฝ่ายต้องสลับหน้าท่ีให้สอดคล้องกัน เมื่อมีการส่งขอ้ มูลฝ่ายหน่ึงทเ่ี ปน็ ฝา่ ยสง่ อกี ฝ่ายหนึง่ ทีเ่ ป็นฝ่ายรบั เมื่อได้รับข้อมูลแล้วจะใช้เวลาสว่ นหนงึ่ เพอื่ ตีความหรือรับทราบวา่ ขอ้ มูลจากฝ่ายสง่ หมดแล้ว

3.การส่ือสารแบบสองทาง (Full - Duplex / Both - WayCommunication) การสื่อสารแบบสองทางการเป็นการสื่อสารแบบ 2 ทางไปและกลับในเวลาเดียวกันได้ โดยใช้ช่องทางการส่งสัญญาณ 2 ช่อง เพื่อให้ทั้ง 2 ฝ่ายสามารถรับ – สง่ ขอ้ มูลได้ในขณะเดยี วกนั เช่น ระบบโทรศพั ทท์ ว่ั ไปซ่งึ ใชส้ าย 4เส้น (Four – wire – Line )

คุณสมบัตพิ ื้นฐานของการสื่อสารขอ้ มลู เมื่อมีการส่ือสารข้อมูลเกิดขึ้น อุปกรณ์การสื่อสารจึงนับได้ว่าเป็นส่วนหนึ่งของระบบส่ือสารด้วยการรวมส่วนของฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์เข้าไว้ด้วยกัน เพ่ือให้สามารถทาการสอื่ สารได้ 1.การมอบสง่ (Deliver)ระบบจะต้องสามารถส่งมอบข้อมูลไปยังจุดหมายปลายทางได้อย่างถูกต้อง ข้อมูลท่ีส่งไปนั้นจะต้องส่งไปยังอุปกรณ์ตามจุดหมายท่ีต้องการ ซ่ึงอาจเป็นผู้ใช้ (User) หรืออปุ กรณก์ ็ได้

2. ความถูกต้องแนน่ อน (Accuracy)ระบบจะต้องส่งมอบข้อมูลได้ถูกต้องและแน่นอน อีกท้ังยังต้องสามารถส่งสัญญาณเตือนให้รับทราบในกรณีที่การส่งข้อมูลในขณะนั้นไม่ถูกต้อง สูญเสียหรอื ไมส่ ามารถใชง้ านได้ 3.ระยะเวลา (Timeliness)ระบบจะต้องส่งมอบข้อมูลในช่วงเวลาที่เหมาะสม เช่น ในบางระบบ เวลาอาจไม่ใช่สาระสาคัญ หาก เกิดความล่าช้าในข้อมูลที่ส่งอาจยอมรับได้ โดยขอข้อมูลไปถงึ ปลายทางถอื ว่าเพียงพอ

ความหมายของระบบเครอื ขา่ ย เครือข่ายคอมพวิ เตอร์ (Computer Network) คื อ ก ลุ่ ม ข อ งคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ที่ถูกนามาเชื่อมต่อกันผ่านอุปกรณ์ด้านการส่ือสารหรือสื่ออ่ืนใด ทาให้ผู้ใช้ในระบบเครือข่ายสามารถติดต่อส่ือสารแลกเปล่ยี นและใชอ้ ุปกรณต์ า่ ง ๆ ของเครอื ข่ายรว่ มกันได้

องคป์ ระกอบของเครอื ข่ายคอมพวิ เตอร์ระบบเครือข่ายคอมพวิ เตอร์ สามารถแบ่งองคป์ ระกอบท่ีสาคญั 1. คอมพิวเตอร์อยา่ งน้อย 2 เคร่อื ง 2. เน็ตเวิร์กการ์ด หรือ NIC (Network Interface Card) เป็นการ์ดเสียบเข้ากับช่องสลอตบนเมนบอร์ดของคอมพิวเตอร์ ซึ่งเป็นจุดเช่ือมต่อระหว่างคอมพวิ เตอรแ์ ละเครอื ขา่ ย

3. ส่ือกลางและอุปกรณ์สาหรับการรับส่งข้อมูล เช่น สายสัญญาณปัจจุบันที่นิยมใช้ได้กับสายคู่บิดเกลียว(Twisted-Pair Cable) และสายแก้วนาแสง ส่วนอุปกรณ์เครื่อข่าย ได้แก่ สวิชต์ (Switch) เกตเวย์(Gateway) เราเตอร์ (Router) 4. โปรโตคอล (Protocol) โปรโตคอลเป็นภาษาที่คอมพิวเตอร์ใช้ส่ือสารกันผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ที่สามารถส่ือสารกันได้ ซ่ึงจาเป็นตอ้ งมภี าษาสื่อกลางท่ีทาให้เข้าใจกัน คือ โปรโตคอลเดียวกัน เช่นTCP/IP,IPX/SPD

หลกั การทางานของระบบเครือขา่ ยคอมพวิ เตอร์ การใช้ระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์นั้น มีหลักการ ทางานตา่ งๆ ซง่ึ ประกอบด้วย 1.กา รส่ือสา ร (Communication) เป็ นก า ร แลกเป ลี่ย นข้ อ มูลซึ่งกันแ ละกันระ หว่างเคร่ือ ง คอมพิวเตอร์ด้วยกันเอง รวมไปถึงการสื่อสารระหว่าง มนษุ ยด์ ้วยกันเอง เชน่ การใช้ไปรษณยี ์อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (E- mail) ซ่ึงจะมีการแลกเปล่ียนข้อมูลจากการแนบไฟล์ เอกสารไปดว้ ย

2.การใช้ทรัพยากรร่วมกัน (Resource Sharing) ทรัพยากรในท่ีน้ี คืออุปกรณ์ฮาร์ดแวร์ต่างๆ ที่เชื่อมต่ออยู่กับเครือข่าย เช่น เครื่องพิมพ์ เครื่องคอมพิวเตอร์ ฮาร์ดดิสก์ รวมไปถึงซอฟแวร์เฉพาะบางประเภทท่ีสามารถใช้งานร่วมกันได้อีกด้วย เช่น ซอฟแวร์ท่ีทางานบนเคร่ืองให้บริการกลางในการใช้ทรพั ยากรร่วมกนั

3. การใช้ข้อมูลแฟ้มและแฟ้มข้อมูลร่วมกัน (Data and File Sharing)เป็นการทางานที่มีผู้ให้บริการ (Server) เป็นศูนย์กลาง ข้อมูลและแฟ้มข้อมูลจะถูกเก็บไว้ท่ีศูนย์กลาง (Server) เมื่อผู้ใช้บริการต้องการใช้ข้อมูล สามารถตดิ ตอ่ ผู้ให้บริการเพ่อื รบั ขอ้ มูลได้ 4.การเข้าใช้งานระยะไกล (RemoteLogin) ผู้ใช้งานสามารถเข้าใช้ทรัพยากรได้ ไมว่ ่าจะอยทู่ ่ีใดกต็ าม ภายใตเ้ ง่อื นไขที่ว่า เคร่อื งคอมพิวเตอร์ของเขาจะตอ้ งเชื่อมตอ่ อยกู่ บั เครอื ขา่ ย

5. ความเช่ือถือได้ (Reliability) ในการใช้งานเครือข่ายในปัจจุบัน ความน่าเชื่อถือเป็นส่ิงท่ีสาคัญมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อการดาเนินธุรกิจ เช่น ร้านค้าออนไลน์ หรือระบบธนาคารเปน็ ตน้ 6. การลดค่าใช้จ่าย (CostReduction)การใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์นั้นผูใ้ ช้งานไม่จาเป็นต้องเดินทางไปตามสถานท่ีต่างๆ เพ่ือทาการรวบรวมข้อมูล เป็นการลดคา่ ใช้จา่ ยในการเดนิ ทาง เชน่ การใช้อีเมล์ เฟซบกุ๊ หรอื ไลน์ เป็นต้น

ประโยชนข์ องการสอื่ สารขอ้ มลู และเครอื ขา่ ยคอมพิวเตอร์ 1. ความสะดวกในการแบ่งปันข้อมูล ปัจจุบันมีข้อมูลจานวนมากสามารถถูกส่งผ่านเครือขา่ ยการสอ่ื สารได้อยา่ งมีประสทิ ธภิ าพและรวดเร็ว เช่น การส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายโทรศัพท์ 2.ความถูกต้องของข้อมูล การรับส่งข้อมูลระหว่างคอมพิวเตอร์ผ่านเครือข่ายการสือ่ สารเป็นการส่งแบบดิจิตอล ซึ่งระบบการสื่อสารจะมีการตรวจสอบความถูกต้องของข้อมลู

3. ความเร็วในการรับส่งขอ้ มูล การใชค้ อมพิวเตอร์ในการส่งข้อมูล หรือค้นคว้าข้อมูลจากฐานขอ้ มลู ขนาดใหญส่ ามารถทาไดร้ วดเร็ว4. การประหยดั ค่าใช่จ่ายในการสื่อสารข้อมูล การรับและส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายการสอ่ื สารสามารถทาได้ในราคาถูกกว่าการส่ือสารแบบอ่ืน เช่น การใช้งานโทรศัพท์โดยผา่ นอินเตอรเ์ น็ต5. ความสะดวกในการแบ่งปันทรัพยากร ในองค์กรสามารถใช้อุปกรณ์สารสนเทศร่วมกันได้ โดยไม่ต้องเสียค่าใช่จ่ายในการติดต้ังอุกปกรณ์กับทุกเครื่อง เช่นเครือ่ งพิมพ์

6. ความสะดวกในการประสานงาน ในองค์การหน่วยงานย่อยหลายแห่งท่ีอยู่ห่างไกลกันสามารถทางานประสานกนั ผา่ นระบบอนิ เตอร์เน็ต เช่น การชุมทางไกล7. การขยายบริการองค์กร เครือข่ายคอมพิวเตอร์ทาให้องค์กรสามารถกระจายการทางานไปตามจุดต่างๆ ที่ต้องการให้บริการ เช่นธนาคารที่มีสาขาทั่วประเทศสามารถถอนเงิน ไดจ้ ากต้เู อทีเอ็ม หรอื ฝากเงนิ ได้ตามตเู้ อทีเอ็ม

8. การสร้างบริการรูปแบบใหม่บนเครือข่าย การให้บริการต่างๆ ผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ทาให้ผู้ใช้สามารถเข้าใช้บริการได้ทุกที่ทุกเวลาเชน่ การซ้ือสนิ ค้าผ่านร้านคา้ ออนไลน์

เครือข่ายคอมพิวเตอรก์ บั ชวี ติ ประจาวัน ปัจจุบนั คอมพวิ เตอรไ์ ดเ้ ขา้ มาเป็นส่วนหนง่ึ ในชวี ติ ประจาวนั มากย่ิงข้ึน1. ด้านธรุ กิจ เชน่ บริษทั รา้ นคา้ ห้างสรรพสนิ คา้ ตลอดจนโรงงานต่างๆ2. ด้านวทิ ยาศาสตร์ การแพทย์ และงานสาธารณสุข สามรถนาคอมพิวเตอร์มาใชใ้ นสว่ นของการคานวณที่ค่อนขา้ งซบั ซ้อน เช่น งานศึกษาโมเลกลุ3. ด้านคมนาคมและการสื่อสาร ในส่วนที่เกี่ยวกับการเดินทางจะใช้คอมพิวเตอรใ์ นการจองวันเวลาและทน่ี ่งั

4. ด้านวิศวกรรมและสถาปัตยกรรม สถาปนกิ และวศิ วกรสามารถใช้คอมพวิ เตอร์ในการออกแบบหรือจาลองสภาวการณต์ ่างๆ 5. ด้านการศึกษา ได้แก่ การใช้คอมพิวเตอร์ทางด้านการเรียนการสอน ซง่ึ มกี ารนาคอมพวิ เตอรม์ าชว่ ยการสอนในลกั ษณะบทเรยี น 6. ด้านการตลาดและการขาย ในธรุกิจประเภทขายสินค้า ที่มีหลายสาขาระบบเครือข่ายคอมพิวเตอรจ์ ะมปี ระโยชน์อยา่ งมากในการตลาด

7.ด้านการส่ือสารทางจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ นับตั้งแต่เครื่อข่ายอินเทอร์เน็ตได้เขา้ มามีบทบาทในชีวิตประจาวนั ของมนษุ ย์ การรบั สง่ จดหมายอิเล็กทรอนิกส์ก็เป็นที่ได้รับความนิยม 8.ด้านบรกิ ารขอ้ มลู ขา่ วสาร คอื การนาเสนอข่าวสารต่างๆของหน่วยงาน องกรค์และบุคคลต่างๆที่ต้องการจะเผยแพร่ข่าวสารไปยังบุคคลอ่ืน เพ่ือหวังผลประโยชน์ทางธรุ กจิ และไมม่ ผี ลประโยชนม์ าเก่ยี วข้อง บรกิ ารน้ี คือ เวิลด์ เว็บ 9.ด้านระบบทีวี เป็นการเผยแพร่สัญญาณผ่านเคเบิล หรือผ่านดาวเทียมในรูปแบบของสมาชกิ ท่สี มาชิกสามารถเขา้ รับชมตามเครอื ข่ายท่ีเป็นสมาชกิ

สรปุ ทา้ ยหน่วย การสอ่ื สารข้อมลู หมายถงึ กระบวนการถา่ ยโอนหรือแลกเปลยี่ นข้อมลู ซึ่งกนั และกันโดยอาศัยรปู แบบของการสื่อสารสัญญาณขอ้ มลู แบบตา่ งๆ คือการส่ือสารแบบทางเดยี ว การสอ่ื สารแบบสลบั หรอื การสอื่ สารกึ่งสองทาง และการสือ่ สารแบบสองทาง ทงั้ นก้ี ารส่ือสารทจ่ี ะใหค้ วามสะดวกและรวดเร็วต้องอาศัยระบบเครอื ข่าย