EdPEx Criteria 63-66

เกณฑค์ ุณภาพการศึกษา เพ่ือการด�ำ เนนิ การท่เี ป็นเลศิ ฉบับปี 2 5 6 3 - 2 5 6 6 เรียบเรยี งจาก 2019-2020 Baldrige Excellence Framework (Education) Proven leadership and management practices for high performance

เกณฑ์คุณภาพการศึกษา เพื่อการดำ�เนินการทีเ่ ปน็ เลิศ ฉบับปี 2 5 6 3 - 2 5 6 6 กองยกระดับคุณภาพการจัดการศกึ ษาระดบั อุดมศกึ ษา ส�ำ นักงานปลดั กระทรวงการอดุ มศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์ วจิ ยั และนวัตกรรม

เกณฑ์คุณภาพการศกึ ษา เพ่ือการดำ�เนนิ การทีเ่ ป็นเลิศ ฉบับปี 2563 - 2566 จััดทำำ�โดย คณะอนุุกรรมการพััฒนาและยกระดัับคุณุ ภาพการศึึกษาสู่ค�่ วามเป็น็ เลิิศ กองยกระดัับคุุณภาพการจััดการศึกึ ษาระดัับอุุดมศึกึ ษา สำำ�นักั งานปลัดั กระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ วิจิ ัยั และนวััตกรรม พิมิ พ์ค์ รั้ง� ที่่� 1 : กันั ยายน 2564 ISBN : 978-616-584-015-6 จัดั พิมิ พ์เ์ ผยแพร่่ : กองยกระดัับคุุณภาพการจััดการศึึกษาระดับั อุุดมศึกึ ษา สำ�ำ นักั งานปลัดั กระทรวงการอุดุ มศึกึ ษา วิิทยาศาสตร์์ วิจิ ััยและนวััตกรรม 328 ถนนศรีีอยุธุ ยา เขตราชเทวีี กรุงุ เทพฯ 10400 โทรศััพท์์ 0 2039 5624 - 25 โทรสาร 0 2039 5665 พิมิ พ์ท์ ี่่� : บริษิ ัทั อมริินทร์์พริ้้�นติ้้ง� แอนด์์พับั ลิิชชิ่�ง จำ�ำ กัดั (มหาชน) 376 ถนนชัยั พฤกษ์์ แขวงตลิ่�งชััน เขตตลิ่ง� ชััน กรุงุ เทพฯ 10170 โทรศััพท์์ 0 2422 9000, 0 2882 1010 โทรสาร 0 2433 2742, 0 2434 1385 Website : www.amarin.co.th E-mail : aprint@amarin.co.th

คำ�น�ำ เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพ่อื การด�ำ เนินการท่ีเปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 สถาบัันอุุดมศึึกษามีีบทบาทสำ�ำ คััญในการเสริิมสร้้างพื้้�นฐานของการพััฒนากำ�ำ ลัังคน ของประเทศและการขัับเคลื่่�อนประเทศไทยให้้มีีความเจริิญก้้าวหน้้า การจััดการศึึกษา ต้้องตอบสนองยุุทธศาสตร์์ชาติิ แผนแม่่บท แผนพััฒนาเศรษฐกิิจและสัังคมแห่่งชาติิ แผนการศึกึ ษาชาติิ และแผนด้า้ นการอุดุ มศึกึ ษา ซึ่ง�่ จะนำำ�ไปสู่�่ ความเจริญิ ก้า้ วหน้า้ ทางเศรษฐกิจิ และสังั คม จึงึ สมควรส่ง่ เสริมิ ให้ส้ ถาบันั อุดุ มศึกึ ษามีรี ะบบบริหิ ารจัดั การที่่ม� ีปี ระสิทิ ธิภิ าพ เพื่่อ� ให้้ การจััดการอุุดมศึึกษาและการพััฒนาบุุคลากรของประเทศเป็็นไปอย่่างมีีคุุณภาพและ มาตรฐานทััดเทีียมนานาอารยประเทศ สามารถตอบสนองความต้้องการของประเทศและ สร้า้ งขีีดความสามารถในการแข่ง่ ขัันระดัับนานาชาติิได้้ เกณฑ์์คุุณภาพการศึึกษาเพื่่�อการดำำ�เนิินการที่่�เป็็นเลิิศ (Education Criteria for Performance Excellence : EdPEx) ฉบับั ปีี 2563 - 2566 เป็็นฉบัับที่่�สำ�ำ นัักงาน ปลััดกระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ วิจิ ััยและนวัตั กรรม โดยคณะอนุกุ รรมการพััฒนา และยกระดัับคุุณภาพการศึึกษาสู่่�ความเป็็นเลิิศ แปลงมาจากเกณฑ์์ Baldrige Criteria for Performance Excellence 2019 - 2020 ของสหรััฐอเมริิกา เพื่่�อให้้เหมาะสมกัับ บริิบทของการศึึกษาไทย และสถาบัันอุุดมศึึกษาสามารถใช้้เป็็นกรอบแนวทางในการพััฒนา คุณุ ภาพการจัดั การศึกึ ษาเพื่่อ� ก้า้ วสู่่�ความเป็น็ เลิศิ ในระดับั นานาชาติิ เกณฑ์ค์ ุณุ ภาพการศึกึ ษา เพื่่อ� การดำ�ำ เนินิ การที่่เ� ป็น็ เลิศิ (Education Criteria for Performance Excellence : EdPEx) ฉบัับนี้้�ปรัับเปลี่�ยนจากเกณฑ์์คุุณภาพการศึึกษาเพื่่�อการดำ�ำ เนิินการที่่�เป็็นเลิิศ (Education Criteria for Performance Excellence : EdPEx) ฉบัับปีี 2558 - 2561 โดยคำ�ำ นึงึ ถึงึ ความสมดุลุ ที่่�สำ�ำ คััญ สะท้้อนมาตรฐานระดัับชาติิหรืือนานาชาติิสำำ�หรัับการดำำ�เนิินงานที่่�เป็็นเลิิศ เอื้�้อให้้สถาบัันอุุดมศึึกษาที่่�มีีพััฒนาการที่่�แตกต่่างกัันสามารถเข้้าถึึงและนำ�ำ ไปใช้้เพื่่�อสร้้าง ระบบการจัดั การผลการดำำ�เนินิ งานแบบบููรณาการ และพิสิ ููจน์แ์ ล้ว้ ว่า่ ใช้ไ้ ด้ผ้ ลในการนำ�ำ องค์ก์ ร ในระดัับแนวหน้้าและแนวปฏิิบััติิเพื่่�อให้้เกิิดผลการดำำ�เนิินงานที่่�ดีี ในขณะเดีียวกัันเกณฑ์์ ก็ม็ ีีความกระชัับและใช้้งานง่่ายขึ้น� สำ�ำ นักั งานปลัดั กระทรวงการอุดุ มศึกึ ษา วิทิ ยาศาสตร์์ วิจิ ัยั และนวัตั กรรม มีคี วามมุ่�งมั่น� และพร้้อมที่่�จะส่่งเสริิมสนัับสนุุนให้้สถาบัันอุุดมศึึกษามีีระบบบริิหารจััดการที่่�มีีประสิิทธิิภาพ ประสิิทธิิผล เพื่่�อการดำำ�เนิินการที่่�เป็็นเลิิศ และสามารถยกระดัับคุุณภาพการศึึกษาระดัับ อุุดมศึึกษาไทยให้ท้ ััดเทียี มและเป็็นที่่ย� อมรับั ในระดัับนานาชาติติ ่อ่ ไป (ศาสตราจารย์์ นายแพทย์์สิริ ิฤิ กษ์์ ทรงศิวิ ิิไล) ปลัดั กระทรวงการอุดุ มศึกึ ษา วิิทยาศาสตร์์ วิจิ ััยและนวััตกรรม



เกณฑ์คณุ ภาพการศึกษาเพอ่ื การดำ�เนนิ การทเ่ี ป็นเลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 สารบญั คำำ�นำำ� ที่�มาของเกณฑ์์คุณุ ภาพการศึึกษาเพื่�อการดำ�ำ เนิินการที่�เป็็นเลิิศ ก วิิธีีใช้เ้ กณฑ์์เล่ม่ นี้้ � ช ค่่านิิยมและแนวคิิดหลักั 1 เกณฑ์์คุุณภาพการศึกึ ษาเพื่�อการดำ�ำ เนินิ การที่�เป็น็ เลิิศและโครงสร้า้ ง 17 หัวั ข้้อและคะแนนของเกณฑ์ค์ ุุณภาพการศึกึ ษาเพื่�อการดำำ�เนิินการที่�เป็น็ เลิิศ 22 เกณฑ์์คุุณภาพการศึกึ ษาเพื่�อการดำ�ำ เนินิ การที่�เป็็นเลิิศ 24 บทนำ�ำ : โครงร่า่ งองค์ก์ ร 25 1. การนำำ�องค์ก์ ร 31 2. กลยุุทธ์ ์ 38 3. ลูกู ค้้า 45 4. การวัดั การวิเิ คราะห์์ และการจััดการความรู้� 50 5. บุุคลากร 56 6. ระบบปฏิบิ ัตั ิกิ าร 62 7. ผลลัพั ธ์ ์ 68 ระบบการให้ค้ ะแนน 77 แนวทางการให้ค้ ะแนน สำำ�หรับั หมวด 1 - 6 82 แนวทางการให้้คะแนน สำ�ำ หรับั หมวด 7 84 แนวทางการใช้เ้ กณฑ์์ EdPEx 88 การเปลี่่�ยนแปลงที่่�สำ�ำ คัญั ของ Baldrige Excellence Framework (Education) 96 อภิธิ านศัพั ท์ ์ 107 On the Web สามารถดาวน์์โหลดเกณฑ์์ EdPEx และเอกสารต่่าง ๆ ที่เ่� กี่่�ยวข้้องได้ท้ ี่�่ www.edpex.org



ทีม่ าของเกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษา เพ่อื การดำ�เนนิ การทเี่ ป็นเลศิ (Education Criteria for Performance Excellence : EdPEx)

ข ทม่ี าของเกณฑ์คุณภาพการศึกษา เพื่อการดำ�เนนิ การที่เปน็ เลศิ (Education Criteria for Performance Excellence : EdPEx) เกณฑ์์ EdPEx เสริมิ พลังั ให้ส้ ถาบันั บรรลุเุ ป้า้ หมาย ปรับั ปรุงุ ผลลัพั ธ์์ และเพิ่่ม� ขีีดความสามารถ ในการแข่่งขััน องค์์กรจำำ�นวนมากทั่่�วโลกใช้เ้ กณฑ์์บััลดริจิ เพื่่�อปรัับปรุุงและนำ�ำ ไปสู่�่ผลลัพั ธ์์ที่ย�่ั่ง� ยืืน องค์์กรที่�่ได้้รัับรางวััลบััลดริิจคืือองค์์กรที่่�ได้้รัับการยอมรัับว่่าเป็็นต้้นแบบระดัับประเทศ และจากการที่่�องค์์กรเหล่่านี้้�ได้้แบ่่งปัันแนวปฏิิบััติิที่�่เป็็นเลิิศกัับหน่่วยงานอื่่น� ๆ อย่่างกว้้างขวาง ทำ�ำ ให้้องค์์กรจำ�ำ นวนมากสามารถนำ�ำ ไปพััฒนาทั้้�งแนวทางการดำำ�เนิินการและผลลััพธ์์ ส่่งผลดีีต่่อ การเติิบโตของเศรษฐกิิจของประเทศและโลก ในประเทศไทยได้้เริ่�มปรัับใช้้เกณฑ์์บััลดริิจมาเป็็น เกณฑ์ร์ างวัลั คุณุ ภาพแห่่งชาติิ (Thailand Quality Award : TQA) เกณฑ์ค์ ุณุ ภาพการศึกึ ษาเพื่่อ� การ ดำำ�เนินิ การที่เ่� ป็น็ เลิศิ (Education Criteria for Performance Excellence : EdPEx) การพัฒั นา คุุณภาพการบริิหารจัดั การภาครััฐ (Public Sector Management Quality Award : PMQA) และกรอบการประเมินิ ผลการดำำ�เนินิ งานรัฐั วิสิ าหกิจิ (State Enterprise Assessment Model : SE-AM) รวมทั้้�งเป็็นส่่วนหนึ่่�งของเกณฑ์์มาตรฐานโรงพยาบาลและบริิการสุุขภาพ (Hospital Accreditation : HA) สำำ�หรัับเกณฑ์์ EdPEx นั้้�น เป็น็ การนำ�ำ เกณฑ์บ์ ัลั ดริิจด้้านการศึกึ ษามาปรับั ใช้ใ้ ห้เ้ หมาะกับั บริิบทของการอุุดมศึึกษาไทย เพื่่�อให้้สถาบัันใช้้พััฒนาการบริิหารจััดการได้้อย่่างต่่อเนื่่�อง สู่�่ความเป็็นเลิิศ ซึ่�่งจะยกระดัับการพััฒนาคุุณภาพการศึึกษาของสถาบัันและของประเทศให้้ ทัดั เทีียมกัับนานาชาติิ เกณฑ์์ EdPEx จะช่่วยสถาบัันของท่า่ นได้อ้ ย่า่ งไร ไม่่ว่่าสถาบันั ของท่่านจะเพิ่่ง� จัดั ตั้ง� ใหม่่ กำำ�ลังั เติบิ โต หรืือจัดั ตั้ง� มาแล้ว้ เป็น็ เวลานาน ทุกุ แห่่ง จะเผชิญิ กับั ความท้า้ ทายในทุุก ๆ วันั และในระยะยาว ในขณะเดีียวกัันก็ม็ ีีจุดุ แข็็งที่ใ�่ ห้้ประโยชน์์ กัับสถาบัันเช่่นกััน เกณฑ์์ EdPEx ช่่วยให้้ท่่านค้้นพบและใช้้จุุดแข็็งเหล่่านั้้�นและเตรีียมสถาบััน ให้ร้ ับั มืือความท้า้ ทายที่เ่� กิดิ ขึ้น� ได้้ นอกจากนี้้� เกณฑ์์ EdPEx ยังั เอื้อ้� ให้ส้ ถาบันั สามารถระบุปุ ระเด็น็ สำำ�คัญั ดังั นี้้�

ค เกณฑ์คุณภาพการศกึ ษาเพื่อการดำ�เนนิ การท่เี ปน็ เลิศ ฉบับปี 2563 - 2566 • คุุณลัักษณะที่่�สถาบัันจำ�ำ เป็็นต้้องมีีเพื่่�อให้้สามารถแข่่งขัันได้้และประสบความสำ�ำ เร็็จ ในระยะยาว ในสภาวะแวดล้อ้ มด้้านการศึกึ ษา • การทำ�ำ ให้ผ้ ู้้�นำ�ำ ผู้�บริิหารแต่่ละระดับั และบุคุ ลากรทั้้ง� หมดเห็น็ ภาพเดีียวกันั • การทำำ�ให้้มั่น� ใจว่่าบุคุ ลากรเข้า้ ใจและร่่วมขับั เคลื่�อนสถาบัันไปสู่่�ความสำำ�เร็็จ • การทำำ�ความเข้า้ ใจและตอบสนอง หรืือทำำ�ได้เ้ หนืือกว่่าความต้อ้ งการและความคาดหวังั ของผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่�มอื่น� • การทำำ�ให้้มั่�นใจว่่า การดำ�ำ เนินิ การของสถาบันั มีีประสิิทธิภิ าพ และนำำ�ไปสู่�่ความสำำ�เร็จ็ ในระยะสั้ �นและระยะยาว ประเด็็นข้้างต้้นนี้้� จะส่่งผลให้้สามารถวางตำำ�แหน่่งสถาบัันเพื่่�อปฏิิบััติิพัันธกิิจให้้ประสบ ผลสำำ�เร็็จ มีีความชััดเจนขึ้้�น และทุุกกลุ่�ม (ผู้้�นำ�ำ บุุคลากร ผู้�เรีียน และลููกค้้ากลุ่�มอื่�น รวมทั้้�ง คู่่�ความร่่วมมืือที่่เ� ป็น็ ทางการที่�่สำำ�คััญ) สามารถดำ�ำ เนินิ การไปในแนวทางที่ส�่ อดคล้้องกััน จะทราบได้อ้ ย่่างไรว่า่ เกณฑ์์ EdPEx เหมาะกับั สถาบันั ของท่่าน เกณฑ์์ EdPEx สามารถนำำ�ไปปรัับใช้้ให้้สอดรัับกัับความต้้องการของสถาบัันใด ๆ ก็็ได้้ เพราะไม่่ได้้กำำ�หนดว่่าควรมีีโครงสร้้างหรืือแนวการดำำ�เนินิ การอย่่างไร ในโครงร่่างองค์ก์ ร (หน้า้ 25 - 30) สถาบันั จะระบุเุ องว่่าอะไรคืือเรื่อ� งที่ส่� ำำ�คัญั เกณฑ์์ EdPEx กระตุ้้�นให้้สถาบัันใช้้วิิธีีการที่่�สร้้างสรรค์์ ปรัับเปลี่�่ยน สร้้างนวััตกรรม และมีีความคล่่องตััว ทั้้�งยัังให้้เลืือกเครื่ �องมืือที่�่เหมาะกัับสถาบัันมากที่�่สุุดและเป็็นเครื่ �องมืือที่่�มีีประสิิทธิิผลเต็็มที่่� ต่่อการขับั เคลื่�อนการปรัับปรุงุ และการทำ�ำ ให้ผ้ ลการดำำ�เนินิ การดีีต่่อเนื่่อ� ง เช่่น Plan-Do-Study- Act [PDSA] การประเมิินตนเองเพื่่�อให้้ได้้การรับั รอง การใช้้ International Organization for Standardization [ISO] series เกณฑ์์ EdPEx มีีบทบาทที่�่สำ�ำ คััญ 3 ด้้าน ในการทำำ�ให้้ประเทศไทยมีีความสามารถ ในการแข่่งขัันที่�่ดีีขึ้้�น • เกณฑ์์ช่่วยปรัับปรุุงวิิธีีการดำ�ำ เนิินงานของสถาบัันการศึึกษา เพิ่่�มขีีดความสามารถ และผลลัพั ธ์์ให้ด้ ีีขึ้้�น • เกณฑ์์ช่่วยกระตุ้้�นให้้เกิิดการสื่�อสารและแลกเปลี่�่ยนแนวปฏิิบััติิที่่�เป็็นเลิิศระหว่่าง สถาบัันต่่าง ๆ ในประเทศ • เกณฑ์เ์ ป็น็ เครื่อ� งมืือที่ส่� ร้า้ งความเข้า้ ใจและบริหิ ารจัดั การผลการดำำ�เนินิ การของสถาบันั ชี้แ� นะแนวทางการจัดั ทำำ�แผนกลยุุทธ์์ และเปิิดโอกาสการเรีียนรู้้�

ง เกณฑ์์ EdPEx มีีลัักษณะอย่่างไร เกณฑ์น์ ี้้�ช่่วยให้ส้ ถาบัันของท่่านตอบคำำ�ถามสำำ�คััญ 3 ข้้อ คืือ 1. สถาบันั ของท่่านดำ�ำ เนินิ การได้้ดีีอย่่างที่�ต่ ้อ้ งเป็น็ หรืือไม่่ 2. สถาบันั ทราบได้้อย่่างไร 3. สถาบันั ของท่่านควรจะปรัับปรุงุ หรืือเปลี่่�ยนแปลงอะไรและอย่่างไร เกณฑ์์ EdPEx ช่่วยให้้สถาบัันบริิหารจััดการทุุกเรื่�อง/องค์์ประกอบของสถาบัันให้้เป็็น หนึ่่ง� เดีียว เพื่่อ� ให้บ้ รรลุพุ ันั ธกิจิ ประสบความสำำ�เร็จ็ อย่่างต่่อเนื่่อ� ง และมีีผลการดำ�ำ เนินิ การที่เ่� ป็น็ เลิศิ ซึ่่�งก็็คืือ “มุุมมองเชิิงระบบ” องค์์ประกอบและกลไกที่�่บููรณาการในเกณฑ์์ ได้้แก่่ ค่่านิิยม และแนวคิิดหลักั เกณฑ์์ 7 หมวดที่ม�่ ีีความเชื่อ� มโยงกันั และแนวทางการให้ค้ ะแนน ค่า่ นิยิ มและแนวคิิดหลักั เกณฑ์์ EdPEx มีีฐานคิิดมาจากความเชื่�อและพฤติิกรรมที่่�พบในองค์์กรที่่�มีีผลการ ดำ�ำ เนินิ การที่�ด่ ีี (หน้้า 1 - 16) 11 ด้า้ น ดัังนี้้� • มุมุ มองเชิิงระบบ (Systems perspective) • การนำำ�องค์ก์ รอย่่างมีีวิิสััยทััศน์์ (Visionary leadership) • ความเป็น็ เลิศิ ที่ม�ุ่่ง� เน้น้ ผู้้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� (Student-and customer-centered Excellence) • การให้้ความสำ�ำ คัญั กับั คน (Valuing people) • การเรีียนรู้้�ระดัับองค์ก์ รและความคล่่องตััว (Organizational learning and agility) • การมุ่ง� เน้้นความสำ�ำ เร็็จ (Focus on success) • การจัดั การเพื่่อ� นวััตกรรม (Managing for innovation) • การจัดั การโดยใช้้ข้อ้ มููลจริิง (Management by fact) • การสร้้างประโยชน์ใ์ ห้ส้ ังั คม (Societal contributions) • จริิยธรรมและความโปร่่งใส (Ethics and transparency) • การส่่งมอบคุณุ ค่่าและผลลััพธ์์ (Delivering value and results) เกณฑ์์คุณุ ภาพการศึกึ ษาเพื่�อการดำ�ำ เนินิ การที่�เป็น็ เลิิศ ด้ว้ ยการตอบคำำ�ถามของเกณฑ์์ EdPEx (หน้า้ 25 - 76) สถาบันั จะสำำ�รวจจุดุ แข็ง็ และโอกาส ในการพัฒั นาของตนเองใน 7 หมวดที่ส่� ำ�ำ คััญเพื่่�อบริหิ ารจััดการและดำ�ำ เนิินการของทั้้�งสถาบััน

จ เกณฑค์ ณุ ภาพการศกึ ษาเพอ่ื การด�ำ เนนิ การท่เี ปน็ เลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 1. การนำ�ำ องค์์กร : สถาบัันแบ่่งปัันวิิสััยทััศน์์และนำำ�องค์์กรอย่่างไร และทำำ�ให้้มั่ �นใจถึึง การกำ�ำ กัับดููแลสถาบันั ที่่�ดีีอย่่างไร 2. กลยุุทธ์์ : สถาบันั เตรีียมความพร้อ้ มสำ�ำ หรับั อนาคตอย่่างไร 3. ลููกค้้า : สถาบัันรัับฟััง สร้้างความพึึงพอใจ และสร้้างความผููกพัันกัับผู้�เรีียนและ ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� อย่่างไร 4. การวััด การวิิเคราะห์์ และการจััดการความรู้� : สถาบัันใช้้ข้้อมููลและสารสนเทศ ที่่�เชื่�อถืือได้เ้ พื่่�อการตัดั สิินใจอย่่างไร 5. บุคุ ลากร : สถาบันั สร้า้ งความผููกพันั และเพิ่่ม� อำ�ำ นาจการตัดั สินิ ใจให้แ้ ก่่บุคุ ลากรอย่่างไร 6. ระบบปฏิิบััติิการ : สถาบัันมั่่�นใจได้้อย่่างไรว่่า ระบบปฏิิบััติิการที่�่ใช้้มีีประสิิทธิิภาพ และประสิิทธิิผลซึ่่�งจะทำำ�ให้้สามารถจััดการศึึกษา วิิจััย บริิการ และตอบสนองต่่อพันั ธกิิจอื่่�น ๆ ได้้อย่่างมีีคุุณภาพ 7. ผลลััพธ์์ : สถาบันั ดำำ�เนินิ การได้ด้ ีีเพีียงใด ความเชื่�อมโยงระหว่่างเกณฑ์ห์ มวดต่่าง ๆ เหล่่านี้้� ทำ�ำ ให้้เกิิดมุุมมองเชิิงระบบของสถาบันั ตััวอย่่างความเชื่อ� มโยงระหว่่างกันั เช่่น 1. การเชื่�อมโยงระหว่่างแนวทางของสถาบัันในหมวด 1 - 6 และผลลััพธ์์ที่่�เกิิดขึ้�น (หมวด 7) 2. การเชื่�อมโยงระหว่่างการวางแผนบุคุ ลากรกัับการวางแผนเชิิงกลยุทุ ธ์์ 3. ความจำำ�เป็็นต้้องมีีข้้อมููลความรู้�เกี่่�ยวกัับผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และตลาด เพื่่�อสร้้าง กลยุุทธ์แ์ ละแผนปฏิบิ ัตั ิิการ แนวทางการให้ค้ ะแนน สำ�ำ หรับั เกณฑ์์ EdPEx นี้้� การระบุเุ พีียงกระบวนการหรืือผลลัพั ธ์์ ยังั ไม่่เพีียงพอต่่อการพัฒั นา องค์์กร สถาบันั สามารถประเมินิ ระดับั พััฒนาการของทั้้ง� กระบวนการ (หมวด 1 - 6) และผลลััพธ์์ (หมวด 7) ได้้ใน 4 มิติ ิิ รายละเอีียดแนวทางการให้ค้ ะแนน (หน้้า 82 - 85) กระบวนการ หมายถึึง วิิธีีการต่่าง ๆ ที่่�สถาบัันใช้้เพื่่�อทำำ�ให้้งานสำ�ำ เร็็จ เกณฑ์์ EdPEx ช่่วยให้ส้ ถาบันั ตรวจประเมิินและปรับั ปรุุงกระบวนการใน 4 มิติ ิิ ดังั นี้้� 1. แนวทาง (Approach) : สถาบัันมีีวิิธีีการอย่่างไรที่�่จะทำำ�ให้้งานของสถาบัันประสบ ผลสำ�ำ เร็็จ แนวทางที่่ส� ำ�ำ คััญของสถาบัันเป็น็ ระบบและมีีประสิิทธิผิ ลอย่่างไร

ฉ 2. การถ่่ายทอดเพื่่�อนำ�ำ ไปปฏิิบััติิ (Deployment) : สถาบัันนำ�ำ แนวทางที่�่สำำ�คััญไปใช้้ อย่่างคงเส้้นคงวาในหน่่วยงานที่่เ� กี่�ย่ วข้อ้ งอย่่างไร 3. การเรีียนรู้้� (Learning) : สถาบัันประเมิินและปรัับปรุุงแนวทางที่�่สำ�ำ คััญของตนได้้ดีี เพีียงใด มีีการแบ่่งปัันผลการปรัับปรุุงภายในสถาบัันได้้ดีีเพีียงใด องค์์ความรู้�ใหม่่ ๆ นำ�ำ ไปสู่่� การสร้้างนวัตั กรรมหรืือไม่่ 4. การบููรณาการ (Integration) : แนวทางต่่าง ๆ ที่ใ�่ ช้ส้ ะท้อ้ นสิ่่ง� ที่ส่� ถาบันั จำำ�เป็น็ ต้อ้ งทำำ�/มีี (Organizational needs) ทั้้�งในปััจจุุบันั และอนาคตอย่่างไร กระบวนการและระบบปฏิบิ ััติกิ าร ประสานสอดคล้้องกันั ทั่่ว� ทั้้ง� องค์ก์ รได้้ดีีเพีียงใด เพื่่�อให้บ้ รรลุุเป้้าประสงค์ท์ ี่ส่� ำำ�คััญระดัับสถาบันั เกณฑ์์ EdPEx ช่่วยให้้สถาบัันประเมินิ ผลลัพั ธ์์ใน 4 มิติ ิิ ดัังนี้้� 1. ระดับั (Levels) : ระดัับผลการดำ�ำ เนินิ การปััจจุุบัันตามตัวั วัดั ที่เ�่ หมาะสมเป็็นอย่่างไร 2. แนวโน้้ม (Trends) : ผลลัพั ธ์์มีีการเปลี่�่ยนแปลงดีีขึ้้�น คงเดิิม หรืือด้้อยลงกว่่าเดิิม 3. การเปรีียบเทีียบ (Comparisons) : ผลการดำ�ำ เนิินการของสถาบัันเทีียบกัับสถาบันั / องค์ก์ รอื่�นที่่�เหมาะสมเป็น็ อย่่างไร เช่่น เทีียบกัับคู่�่แข่่ง หรืือระดับั เทีียบเคีียง หรืือผู้้�นำำ�ในวงการ 4. การบููรณาการ (Integration) : มีีการแสดงผลลััพธ์์ที่่�สำ�ำ คััญและจำ�ำ เป็็นของสถาบััน หรืือไม่่ สถาบันั ใช้ผ้ ลลััพธ์์นั้้�น ๆ เพื่่อ� การตัดั สินิ ใจหรืือไม่่ เมื่ �อสถาบัันตอบคำำ�ถามตามเกณฑ์์และประเมิินคำำ�ตอบดัังกล่่าวกัับแนวทางการให้้คะแนน สถาบัันจะสามารถระบุุจุุดแข็็งและโอกาสในการพััฒนา ทั้้�งจากเกณฑ์์ในแต่่ละหมวดและ ระหว่่างหมวด วงจรการปรัับปรุุงต่่าง ๆ จะเกิิดขึ้�นเมื่ �อมีีการสอดประสานระหว่่างกระบวนการ ที่่ส� ำ�ำ คัญั และใช้้ข้อ้ มููลป้อ้ นกลัับระหว่่างกระบวนการและผลลัพั ธ์์ การใช้เ้ กณฑ์์นี้้�อย่่างต่่อเนื่่อ� ง จะทำ�ำ ให้้สถาบัันได้รู้้�จัักตนเองเพิ่่ม� ขึ้�นเรื่�อย ๆ และจะสามารถ ระบุุวิิธีีที่�่ดีีที่�่สุดุ ในการสร้้างจุดุ แข็็ง ปิดิ ช่่องว่่าง และสร้้างนวัตั กรรม เกณฑ์์ EdPEx จะทำ�ำ ให้้เกิดิ ผลกระทบอะไร ในระดับั ชาติิและนานาชาติิ เกณฑ์์ EdPEx สร้า้ งเสริมิ ความสามารถในการแข่่งขััน 3 ด้า้ น ได้แ้ ก่่ 1. เพื่่�อช่่วยปรับั ปรุงุ กระบวนการ ขีีดความสามารถ และผลลัพั ธ์์ของทั้้�งสถาบััน 2. เพื่่�อเอื้�้อต่่อการสื่�อสารและการแลกเปลี่่�ยนเรีียนรู้้�วิิธีีการปฏิิบััติิที่�่ดีีระหว่่างสถาบััน/ องค์์กรต่่าง ๆ 3. เพื่่�อเป็็นเครื่�องมืือสร้้างความเข้้าใจและบริิหารจััดการผลการดำำ�เนิินการของสถาบััน ด้ว้ ยการชี้แ� นะวิิธีีคิดิ เชิงิ กลยุุทธ์แ์ ละสร้้างโอกาสในการเรีียนรู้้�

วธิ กี ารใชเ้ กณฑเ์ ล่มน้ี

ซ วธิ กี ารใช้เกณฑ์เล่มนี้ สถาบัันทั้้�งขนาดใหญ่่หรืือเล็็ก สามารถจะใช้้เกณฑ์์นี้้�เพื่่�อการพััฒนา การทำำ�ความเข้้าใจ กัับเกณฑ์์ EdPEx นี้้� จะช่ว่ ยให้้สถาบัันตััดสิินใจได้ว้ ่่าควรจะเริ่ม� ต้น้ อย่่างไร หากสถาบัันเพิ่�งเริ่�มเรีียนรู้�เกณฑ์์ EdPEx สถาบันั สามารถจะใช้้แนวทางบางอย่่างต่่อไปนี้้� เพื่่�อพัฒั นาองค์ก์ ร 1. อ่า่ นคำ�ำ ถามในโครงร่า่ งองค์์กรอย่า่ งคร่า่ ว ๆ (หน้้า 25 - 30) เพื่่�อหาคำ�ำ ตอบร่่วมกััน กับั ทีีมผู้้�นำำ�ระดัับสููง ซึ่ง�่ อาจถืือได้ว้ ่่าเป็น็ การเริ่�มประเมิินตนเองตามเกณฑ์์ EdPEx 2. ศึกึ ษาค่า่ นิยิ มและแนวคิดิ หลักั 11 ข้อ้ ของเกณฑ์์ (หน้า้ 1 - 16) พิจิ ารณาวิธิ ีีที่ส่� ถาบันั จะปรัับเพิ่่ม� มาตรการที่�เ่ กี่ย�่ วข้้องกัับค่่านิยิ มหลักั และประเด็น็ ที่�ค่ วรจะปรับั ปรุุง 3. ตอบคำ�ำ ถามในหััวข้้อทั้้�ง 17 ข้้อ เพื่่�อให้้เข้้าใจพื้้�นฐานเกี่�่ยวกัับเกณฑ์์และผลการ ดำำ�เนิินการของสถาบันั 4. ทำ�ำ ความเข้้าใจกัับเค้้าโครงแบบง่่าย ๆ ของระบบการบริิหารจััดการ เพื่่�อผลการ ดำำ�เนินิ การในภาพรวมได้้ ด้ว้ ยการอ่่านหัวั ข้้อหลััก ๆ (หน้้า 25 - 76) สถาบันั ได้้คำ�ำ นึงึ ถึึงมิิติติ ่่าง ๆ เหล่่านี้้� เพื่่�อวางระบบการนำำ�องค์ก์ รและวัดั ผลการดำำ�เนินิ การหรืือไม่่ 5. ใช้เ้ กณฑ์์ EdPEx และเอกสารประกอบ (สามารถศึกึ ษาเพิ่่ม� เติมิ ที่่� www.edpex.org และ http://nist.gov/baldrige/publications/education_criteria.cfm หรืือแหล่่งอื่�น ๆ) เพื่�อเป็็นแหล่่งข้้อมููลสำ�ำ หรัับการพััฒนาผลการดำำ�เนิินการของสถาบััน อาจช่่วยให้้สถาบััน มีีมุุมมองหรืือแนวคิดิ ที่�แ่ ตกต่่างไปจากเดิมิ หรืือแสวงหาแหล่่งอ้า้ งอิิงใหม่่ ๆ สำำ�หรัับสถาบัันที่่�มีีความพร้้อมที่ �จะตรวจประเมิินองค์์กรด้้วยเกณฑ์์ EdPEx พิจิ ารณาใช้้คำำ�แนะนำำ�ต่่อไปนี้้เ� พื่่�อประเมินิ สถาบันั ด้้วยเกณฑ์์ EdPEx 1. จััดทำำ�โครงร่่างองค์์กรให้้เสร็็จสมบููรณ์์ (หน้้า 25 - 30) ขอให้้ทีีมผู้้�นำำ�ระดัับสููง ร่่วมตอบคำ�ำ ถามในโครงร่่างองค์ก์ ร หากพบประเด็น็ ใดที่ย�่ ังั ขาดสารสนเทศ มีีน้อ้ ย หรืือยังั ขัดั แย้ง้ กันั สถาบันั สามารถใช้ป้ ระเด็น็ ดังั กล่่าวมาจัดั ทำำ�แผนพัฒั นา ในหลายสถาบันั แนวทางนี้้จ� ะเป็น็ ขั้้น� แรก ในการประเมิินตนเองตามเกณฑ์์ EdPEx

ฌ เกณฑค์ ุณภาพการศึกษาเพือ่ การด�ำ เนนิ การทเ่ี ปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 2. ใช้้คำ�ำ ถามทั้้�งชุุดในเกณฑ์์เป็็นแนวทางในการทำ�ำ ทุุกเรื่�องที่่�สำ�ำ คััญเพื่�อนำำ�องค์์กร สถาบันั อาจพบจุุดบอดหลายด้า้ นที่ไ่� ม่่เคยนึึกถึงึ และเป็็นประเด็น็ ที่�่ควรให้ค้ วามสำำ�คัญั มากขึ้�น 3. ทบทวนแนวทางการให้้คะแนน (หน้้า 82 - 85) แนวทางนี้้� จะช่่วยประเมินิ ระดับั พัฒั นาของสถาบันั โดยเฉพาะเมื่อ� ใช้ร้ ่่วมกับั “จากการผจญเพลิงิ สู่น่� วัตั กรรม : อุปุ มาอุปุ มัยั สำ�ำ หรับั การเรีียนรู้้�” (หน้้า 86) และ “ลำำ�ดัับการพััฒนากระบวนการ” (หน้้า 87) 4. ตอบคำ�ำ ถามในหมวดที่�เห็็นว่่าจำ�ำ เป็็นต้้องปรัับปรุุง ผู้้�รับผิิดชอบจะตอบด้้วยตนเอง หรืือตอบร่่วมกัันกัับทีีมผู้้�นำำ�ก็็ได้้ จากนั้้�นจึึงประเมิินจุุดแข็็งและโอกาสในการพััฒนา เพื่่�อจััดทำ�ำ แผนปฏิบิ ัตั ิกิ าร โปรดตระหนัักว่่า การประเมินิ ในลัักษณะนี้้�อาจจะทำำ�ให้้ได้้ประโยชน์จ์ ากมุมุ มอง เชิิงระบบซึ่ง�่ ฝัังลึกึ อยู่ใ่� นเกณฑ์์ทั้้�ง 7 หมวดไม่่เต็ม็ ที่�่ 5. จััดให้้มีีการประเมิินสถาบัันโดยทีีมผู้้�นำ�ำ ระดัับสููง ระหว่่างการประชุุมทบทวน (Retreat) ให้ท้ ีีมผู้้�นำ�ำ ตอบโครงร่่างองค์ก์ รและเกณฑ์ท์ั้้ง� 7 หมวด และบันั ทึกึ ไว้้ จากนั้้น� จึงึ วิเิ คราะห์์ จุดุ แข็็งและโอกาสในการพััฒนา และร่่วมกัันกำ�ำ หนดแผนปฏิิบััติิการ 6. ดำำ�เนิินการประเมิินตนเองตามเกณฑ์์ EdPEx จััดทีีมในสถาบัันเพื่่�อตอบคำ�ำ ถาม ตามโครงร่่างองค์ก์ รและเกณฑ์์ทั้้�ง 7 หมวด เมื่ �อสถาบัันพร้้อมที่ �จะยื่ �นขอรัับการประเมิินจากภายนอก สถาบัันสามารถดำำ�เนิินการได้้หลายรููปแบบ เช่่น เชิิญผู้�ตรวจประเมิินจากภายนอก มาตรวจประเมินิ ยื่น� ขอรัับการประเมินิ จากสำ�ำ นักั งานปลััดกระทรวงการอุดุ มศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ วิิจััยและนวััตกรรม (สป.อว.) ตามประกาศขั้้�นตอนการดำำ�เนิินการ โดยติิดตามจากเว็็บไซต์์ www.edpex.org หรืือยื่น� ขอรับั การประเมินิ จากคณะกรรมการรางวััลคุุณภาพแห่่งชาติิ



คา่ นยิ มและแนวคิดหลัก (Core Values and Concepts)

2 คา่ นยิ มและแนวคดิ หลกั (Core Values and Concepts) ค่า่ นิยิ มและแนวคิดิ หลักั ของเกณฑ์์ EdPEx เป็น็ ความเชื่อ�่ และพฤติกิ รรมที่ฝ่� ังั ลึกึ อยู่ใ�่ นองค์ก์ ร ที่�่มีีผลการดำ�ำ เนิินการที่่�เป็็นเลิิศหลายแห่่ง ค่่านิิยมหลัักและแนวคิิดจึึงเป็็นฐานรากที่่�ก่่อให้้เกิิด ความเชื่�่อมโยงระหว่่างความต้อ้ งการหลัักของสถาบันั และกระบวนการปฏิบิ ัตั ิิงานภายใน ภายใต้้ กรอบการจััดการที่�่เน้้นผลลััพธ์์ ซึ่�่งเป็็นพื้้�นฐานสำำ�คััญของ 1) การปฏิิบััติิ 2) ผลตอบรัับ และ 3) ความสำ�ำ เร็็จอย่า่ งต่่อเนื่อ�่ ง เกณฑ์์ EdPEx จัดั ทำำ�ขึ้�้นโดยอาศััยค่า่ นิยิ มและแนวคิิดหลักั ต่า่ ง ๆ ดัังนี้�้ • มุมุ มองเชิงิ ระบบ (Systems perspective) • การนำำ�องค์ก์ รอย่า่ งมีีวิิสัยั ทััศน์์ (Visionary leadership) • ความเป็น็ เลิศิ ที่่ม�ุ่�งเน้น้ ผู้เ�้ รีียนและลููกค้า้ กลุ่�มอื่น�่ (Student- and customer-centered Excellence) • การให้้ความสำ�ำ คัญั กัับคน (Valuing people) • การเรีียนรู้ร�้ ะดัับองค์์กรและความคล่อ่ งตัวั (Organizational learning and agility) • การมุ่�งเน้น้ ความสำำ�เร็็จ (Focus on success) • การจััดการเพื่�อ่ นวััตกรรม (Managing for innovation) • การจััดการโดยใช้ข้ ้อ้ มููลจริิง (Management by fact) • การสร้า้ งประโยชน์ใ์ ห้้สัังคม (Societal contributions) • จริยิ ธรรมและความโปร่ง่ ใส (Ethics and transparency) • การส่่งมอบคุุณค่่าและผลลัพั ธ์์ (Delivering value and results) มุุมมองเชิงิ ระบบ (Systems Perspective) มุมุ มองเชิงิ ระบบ หมายถึงึ สถาบันั บริหิ ารจัดั การทุกุ เรื่อ่� ง/องค์ป์ ระกอบของสถาบันั ให้เ้ ป็น็ หนึ่่ง� เดีียว เพื่อ่� ให้บ้ รรลุพุ ันั ธกิจิ ประสบความสำ�ำ เร็จ็ อย่า่ งต่อ่ เนื่อ�่ ง และมีีผลการดำำ�เนินิ การที่่เ� ป็น็ เลิศิ มุุมมองเชิิงระบบยัังหมายถึึง การจััดการสถาบัันภายใต้้บริิบทของระบบนิิเวศ (ecosystem) ที่่�เชื่�อ่ มโยงซึ่�ง่ กันั และกััน ซึ่ง�่ แสดงให้้เห็็นถึึงโอกาสสำำ�หรัับความสััมพัันธ์์ใหม่่ ๆ และนวัตั กรรม

3 เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพื่อการด�ำ เนนิ การทเ่ี ป็นเลิศ ฉบับปี 2563 - 2566 การจััดการผลการดำำ�เนิินการโดยรวมของสถาบัันจะประสบความสำำ�เร็็จได้้ ต้้องอาศััย การตระหนัักรู้้�ว่่าสถาบัันเป็็นระบบที่�่มีีการปฏิิบััติิการที่่�เชื่�อมโยงกััน การสัังเคราะห์์ในประเด็็น เฉพาะของแต่่ละสถาบันั ความสอดคล้อ้ งไปในแนวทางเดีียวกันั และการบููรณาการเป็น็ สิ่่ง� ที่ท่� ำำ�ให้้ ระบบประสบความสำำ�เร็็จ “การสัังเคราะห์์” (Synthesis) หมายถึึง การมองภาพรวมของทั้้�งสถาบัันซึ่�่งรวมถึึง คุุณลัักษณะที่่�สำำ�คััญของสถาบััน ได้้แก่่ สมรรถนะหลัักของสถาบััน วััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์ แผนปฏิบิ ััติกิ าร ระบบงาน และความต้้องการของบุคุ ลากร “ความสอดคล้้องไปในแนวทางเดีียวกััน” (Alignment) หมายถึึง การใช้้ความเชื่�อมโยง ที่่�สำำ�คััญในสถาบััน เพื่่�อทำ�ำ ให้้มั่�นใจว่่าแผนงาน กระบวนการ ตััววััด และการปฏิิบััติิการต่่าง ๆ มีีความสอดคล้้องไปในแนวทางเดีียวกันั “การบููรณาการ” (Integration) เป็น็ การต่่อยอดจากความสอดคล้อ้ งไปในแนวทางเดีียวกันั เพื่่�อให้ท้ ุกุ องค์์ประกอบของการจััดการผลการดำำ�เนินิ การของสถาบันั เช่่น แผนงาน กระบวนการ ตััววััด และการปฏิิบััติิการต่่าง ๆ มีีความสอดประสานและเชื่�อมโยงเป็็นภาพใหญ่่ภาพเดีียวกััน ในลักั ษณะที่เ่� สริมิ ประโยชน์์ซึ่ง�่ กัันและกััน นอกจากนี้้� สถาบัันเป็็นส่่วนหนึ่่�งของระบบนิิเวศที่่�ประกอบด้้วย เครืือข่่ายองค์์กรต่่าง ๆ รวมถึึงคู่่ค� วามร่่วมมืือทั้้�งที่�่เป็น็ ทางการและไม่่เป็็นทางการ ผู้�ส่งมอบ คู่่แ� ข่่ง ผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่น� ชุมุ ชน และองค์ก์ รที่เ�่ กี่ย่� วข้อ้ งอื่น� ๆ ทั้้ง� ภายในและภายนอกภาคส่่วนการศึกึ ษา ภายในระบบนิเิ วศ ขนาดใหญ่่นี้้� บทบาทระหว่่างองค์์กรอาจเป็็นไปอย่่างลื่�นไหล เมื่ �อมีีโอกาสเกิิดขึ้น� และจำ�ำ เป็น็ ต้อ้ ง เปลี่�่ยนแปลง สำ�ำ หรัับระบบนิิเวศ การสัังเคราะห์์ หมายถึึง การเข้้าใจว่่าสถาบัันเป็็นส่่วนหนึ่่�ง ของภาพรวมใหญ่่ ซึ่่�งรวมคุุณสมบััติิที่�่สำ�ำ คััญที่�่สถาบัันมีีส่่วนร่่วมในการให้้และต้้องได้้รัับจาก คู่ค่� วามร่่วมมืือทั้้ง� ที่เ�่ ป็น็ ทางการและไม่่เป็น็ ทางการ คู่แ�่ ข่่ง ผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ชุมุ ชน และองค์ก์ ร ที่เ่� กี่�่ยวข้้องอื่น� ๆ แนวคิิดดัังกล่่าวข้้างต้้นนี้้� แสดงไว้้ในภาพรวมการบริิหารจััดการตามแนวทาง EdPEx (หน้้า 19) มุุมมองเชิิงระบบ ครอบคลุุมถึึงการที่�่ผู้้�นำำ�ระดัับสููงของสถาบัันให้้ความสำำ�คััญต่่อ ทิิศทางเชิิงกลยุุทธ์์และการมุ่�งเน้้นผู้้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น ซึ่�่งหมายความว่่า ผู้้�นำ�ำ ระดัับสููงต้้อง ตรวจติดิ ตาม ตอบสนอง และจัดั การผลการดำำ�เนิินการ โดยอาศััยผลลััพธ์์เป็น็ พื้น้� ฐาน นอกจากนี้้� มุุมมองเชิิงระบบยังั หมายรวมถึึงการใช้ต้ ัวั วัดั ตัวั ชี้ว� ัดั สมรรถนะหลักั ของสถาบััน และความรู้�ของ สถาบันั เพื่่อ� สร้า้ งกลยุทุ ธ์ท์ ี่ส่� ำ�ำ คัญั และเชื่อ� มโยงกลยุทุ ธ์เ์ หล่่านั้้น� เข้า้ กับั ระบบงานและกระบวนการ ที่�่สำ�ำ คััญ บริิหารความเสี่�่ยง และจััดสรรทรััพยากรให้้มีีความสอดคล้้องไปในแนวทางเดีียวกััน

4 เพื่่�อปรัับปรุุงผลการดำำ�เนิินการโดยรวม และเพื่่�อมุ่�งเน้้นผู้้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และผู้้�มีีส่่วนได้้ ส่่วนเสีีย ค่่านิิยมและแนวคิดิ หลักั เกณฑ์ท์ ั้้�ง 7 หมวด และแนวทางการให้ค้ ะแนน เป็น็ องค์ป์ ระกอบ และกลไกการบููรณาการระบบเข้้าด้ว้ ยกันั การนำ�ำ องค์ก์ รอย่า่ งมีีวิิสััยทััศน์์ (Visionary Leadership) ผู้้�นำำ�ระดับั สููงของสถาบันั 1) ควรกำำ�หนดวิสิ ัยั ทัศั น์์ 2) แสดงให้เ้ ห็น็ ถึงึ ค่่านิยิ มและจริยิ ธรรม ของสถาบัันที่�่มีีความชััดเจนและเป็็นรููปธรรม 3) ทำ�ำ ให้้เกิิดการมุ่�งเน้้นผู้้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และ 4) ชี้�ให้้เห็น็ ว่่าสถาบัันมีีความคาดหวัังต่่อผลการดำำ�เนินิ งานที่่ด� ีียิ่่ง� จากบุุคลากร วิิสััยทัศั น์์ ค่่านิิยม และความคาดหวังั ของสถาบันั ควรมีีความสมดุุลระหว่่างความต้้องการ ของผู้้�มีีส่่วนได้ส้ ่่วนเสีียทุกุ กลุ่ม� ผู้้�นำ�ำ ต้อ้ งทำำ�ให้ม้ั่น� ใจว่่ามีีการกำ�ำ หนดกลยุทุ ธ์์ ระบบ และวิธิ ีีการต่่าง ๆ เพื่่อ� สร้า้ งองค์์ความรู้�และขีีดความสามารถ กระตุ้้�นให้้เกิดิ นวัตั กรรม บริหิ ารความเสี่ย่� ง กำำ�หนดให้้ มีีความรัับผิิดชอบ (Accountability) ทำ�ำ ให้้บรรลุุผลการดำำ�เนิินการที่่�เป็็นเลิิศ เพื่่�อทำำ�ให้้มั่�นใจ ได้ว้ ่่าสถาบันั จะประสบความสำ�ำ เร็จ็ อย่่างต่่อเนื่่�อง ค่่านิิยมและกลยุุทธ์์ที่่�ผู้้�นำำ�ได้้กำ�ำ หนดไว้้ ควรช่่วยชี้�นำ�ำ การตััดสิินใจและการดำำ�เนิินกิิจกรรม ของสถาบััน ผู้้�นำ�ำ ระดัับสููงต้้องสร้้างแรงบัันดาลใจและส่่งเสริิมให้้บุุคลากรทุุกคนมีีส่่วนสนัับสนุุน งานของสถาบััน มีีการพััฒนาและการเรีียนรู้้� ใฝ่่สร้้างนวััตกรรม และเปิิดรัับการเปลี่่�ยนแปลง ที่ส่� ำ�ำ คัญั ผู้้�นำ�ำ ระดับั สููงควรรับั ผิดิ ชอบต่่อการกระทำ�ำ และผลการดำ�ำ เนินิ งานของคณะกรรมการกำ�ำ กับั ดููแลสถาบััน ในขณะเดีียวกััน คณะกรรมการชุุดนี้้�ควรรัับผิิดชอบต่่อผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียทุุกกลุ่�ม ทั้้ง� ในด้า้ นจริยิ ธรรม การปฏิบิ ัตั ิกิ าร รวมทั้้ง� ผลการดำ�ำ เนินิ การของสถาบันั และของผู้้�นำ�ำ ระดับั สููงด้ว้ ย ผู้้�นำำ�ระดัับสููงควรปฏิิบััติิตนเป็็นแบบอย่่างที่่�ดีี โดยการประพฤติิปฏิิบััติิอย่่างมีีจริิยธรรม และมีีส่่วนร่่วมด้้วยตนเองในเรื่�องการวางแผน การสร้้างสภาวะแวดล้้อมที่่�เกื้้�อหนุุนต่่อการสร้้าง นวััตกรรม การสื่�อสาร การสอนงานและสร้้างแรงจููงใจให้้แก่่บุคุ ลากร การพััฒนาผู้้�นำำ�ในอนาคต และการทบทวนผลการดำ�ำ เนิินการของสถาบััน รวมทั้้�งการแสดงให้เ้ ห็็นว่่าผู้้�นำ�ำ ตระหนัักถึงึ คุณุ ค่่า ของบุคุ ลากร ในการเป็็นแบบอย่่างที่่�ดีี ผู้้�นำ�ำ ระดัับสููงสามารถเสริิมสร้้างจริิยธรรม ค่่านิิยม และ ความคาดหวัังของสถาบัันไปพร้้อม ๆ กัับการสร้้างภาวะผู้้�นำ�ำ ความมุ่ �งมั่ �น และความคิิดริิเริ่�ม ให้้เกิิดขึ้�นทั่่�วทั้้�งสถาบััน นอกจากนี้้�ผู้้�นำำ�ระดัับสููงควรแสดงให้้เห็็นถึึงความเป็็นตััวตนที่�่แท้้จริิง (Authenticity) และการยอมรับั ความผิดิ พลาด รวมทั้้ง� โอกาสในการปรัับปรุงุ พััฒนาตนเอง

5 เกณฑ์คุณภาพการศึกษาเพอ่ื การดำ�เนินการทีเ่ ป็นเลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 ความเป็น็ เลิศิ ที่�มุ่�งเน้้นผู้�เรียี นและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น (Student- and customer-Centered Excellence) เนื่่�องจากผู้ �เรีียนและลููกค้้ากลุ่ �มอื่ �นของสถาบัันเป็็นผู้้�ตััดสิินผลการดำำ�เนิินการและคุุณภาพ ของการจััดการศึกึ ษา วิจิ ััย และบริิการฯ ดัังนั้้น� สถาบันั จึงึ ต้อ้ งคำำ�นึึงถึึงลักั ษณะเฉพาะที่�โ่ ดดเด่่น ของการจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ รวมทั้้�งช่่องทางในการเข้้าถึึงและสนัับสนุุนเพื่่�อเป็็น การส่่งมอบคุณุ ค่่าให้แ้ ก่ผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� เหล่่านี้้� ซึ่่ง� จะนำ�ำ ไปสู่ก่� ารได้ผู้้�เรีียนและลููกค้้าใหม่่ ความพึงึ พอใจ ความนิยิ ม และความภักั ดีี การกล่่าวถึงึ ในทางที่ด่� ีี ไปจนถึงึ ความสำำ�เร็จ็ อย่่างต่่อเนื่่อ� ง ของสถาบัันในที่่ส� ุุด ความเป็น็ เลิศิ ที่ม�ุ่่ง� เน้น้ ผู้้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� มีีส่่วนประกอบทั้้ง� ที่เ่� ป็น็ ปัจั จุบุ ันั และอนาคต คืือการเข้า้ ใจความปรารถนา (desires) ในปัจั จุบุ ันั และการคาดการณ์ถ์ ึงึ ความปรารถนาในอนาคต ของผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่ม� อื่�น และโอกาสของตลาด คุุณค่่าและความพึึงพอใจของผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�นอาจได้้รัับอิิทธิิพลจากปััจจััยต่่าง ๆ ที่ม�่ าจากประสบการณ์ท์ั้้ง� หมดที่พ�่ วกเขามีีกับั สถาบันั ปัจั จัยั ดังั กล่่าวรวมถึงึ การจัดั การความสัมั พันั ธ์์ ระหว่่างสถาบันั กับั ผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ซึ่ง�่ ช่่วยสร้า้ งความไว้ว้ างใจ ความเชื่อ� มั่น� และความภักั ดีี ความเป็็นเลิิศที่่�มุ่�งเน้้นผู้้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น สถาบัันไม่่ควรมองเพีียงแค่่ความสำำ�เร็็จ ของผู้�เรีียน เช่่น ความสามารถตามมาตรฐานขั้้�นต่ำ�ำ�สุุด ความจำ�ำ เป็็นที่่�ต้้องสอบซ่่อม/เรีียนเสริิม แม้้ว่่าปััจจััยเหล่่านี้้�เป็็นสิ่่�งที่�่มีีผลต่่อมุุมมองของผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�นที่่�มีีต่่อสถาบััน และเป็็น สิ่�งสำำ�คััญในเรื่�องความเป็็นเลิิศที่�่สถาบัันต้้องการมุ่�งเน้้น เช่่น หากตั้�งวิิสััยทััศน์์ในการผลิิตบััณฑิิต ที่�่มีีความสามารถระดัับนานาชาติิ อาจใช้้ตััวชี้�วััดความสามารถในการสมััครเข้้าศึึกษาต่่อใน มหาวิิทยาลัยั ชั้น� นำ�ำ 10 ลำ�ำ ดัับแรกของต่่างประเทศ หรืือ การได้้รับั เข้า้ ทำ�ำ งานในองค์ก์ รข้้ามชาติ/ิ องค์์การระหว่่างประเทศ หรืือได้ร้ ัับรางวััลในระดับั นานาชาติิ นอกจากนี้้� ความสำำ�เร็็จของสถาบัันในการพััฒนาความสามารถของผู้�เรีียนเพื่่�อให้้บรรลุุ เป้้าหมาย การลดข้้อร้้องเรีียน หรืือความผิิดพลาดของกระบวนการให้้บริิการ และข้้อบกพร่่อง เป็น็ สิ่่ง� สำ�ำ คัญั อย่่างยิ่ง� ในการรักั ษาผู้้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� และการสร้า้ งความสัมั พันั ธ์ใ์ นระยะยาว การรัักษาความปลอดภััยและความเป็็นส่่วนตััวของข้้อมููลลููกค้้าเป็็นคุุณลัักษณะที่�่จำ�ำ เป็็น ในการรักั ษาลููกค้้าไว้้ สถาบัันที่�่มุ่�งเน้้นผู้้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น ไม่่เพีียงแต่่ให้้ความสำำ�คััญต่่อลัักษณะของ การจัดั การศึกึ ษา วิจิ ัยั และบริกิ ารฯ ที่ต่� อบสนองความต้อ้ งการพื้น้� ฐานของผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� เท่่านั้้�น แต่่ยัังต้้องให้้ความสำำ�คััญต่่อลัักษณะเฉพาะที่่�โดดเด่่นที่่�ทำำ�ให้้สถาบัันแตกต่่างจากคู่�่แข่่ง

6 เช่่น นวััตกรรม บริกิ าร ที่�ผ่ สมผสานหลายอย่่างเข้า้ ด้ว้ ยกััน การจัดั การศึกึ ษา วิิจััย และบริกิ ารฯ ตามความต้้องการของลููกค้้าเฉพาะราย กลไกที่่�หลากหลายในการเข้้าถึึง การสื่�อสารสู่�่ภายนอก การตอบสนองอย่่างรวดเร็ว็ หรืือความสัมั พันั ธ์พ์ ิเิ ศษ ทั้้ง� หมดนี้้� อาจรวมถึงึ การมีีส่่วนร่่วมในเครืือข่่าย พันั ธมิิตรหรืือเครืือข่่ายความร่่วมมืือที่�่ขับั เคลื่อ� นประสิทิ ธิภิ าพ ประสิิทธิิผล และนวััตกรรม ดัังนั้้�น ความเป็็นเลิิศที่�่มุ่�งเน้้นผู้้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�นจึึงเป็็นแนวคิิดเชิิงกลยุุทธ์์ที่่�มุ่�งเน้้น การรักั ษาผู้้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่น� และสร้า้ งความภัักดีี การรับั รู้�ภาพลัักษณ์ข์ องสถาบััน (Brand recognition) การเพิ่่ม� ส่่วนแบ่่งตลาด และการเติบิ โตของสถาบันั นอกจากนี้้� สถาบันั ต้อ้ งมีีความไว อย่่างต่่อเนื่่อ� งต่่อความต้อ้ งการของผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� และตลาดที่เ่� ปลี่ย�่ นแปลงและเกิดิ ขึ้น� ใหม่่ รวมทั้้ง� ปัจั จัยั ต่่าง ๆ ที่ม่� ีีผลต่่อความผููกพันั ของลููกค้า้ สถาบันั ต้อ้ งรับั ฟังั เสีียงของลููกค้า้ อย่่างตั้ง� ใจ และ ต้อ้ งคาดการณ์ค์ วามเปลี่�่ยนแปลงในตลาด ดังั นั้้น� ความเป็็นเลิิศที่�่มุ่ง� เน้น้ ผู้้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่ม� อื่น� จึึงต้้องประกอบด้้วยวัฒั นธรรมที่่�มุ่ง� เน้น้ ผู้้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่�มอื่น� และความคล่่องตัวั ของสถาบันั การให้้ความสำ�ำ คััญกับั คน (Valuing People) ความสำ�ำ เร็็จของสถาบัันขึ้้�นกัับบุุคลากรที่�่มีีความผููกพััน ซึ่�่งเกิิดจากการได้้ทำำ�งาน ที่่ม� ีีความหมาย ทิิศทางสถาบัันชััดเจน โอกาสในการเรีียนรู้้� ความรับั ผิิดชอบในผลการดำำ�เนินิ การ รวมทั้้�งสภาวะแวดล้้อมที่่�ปลอดภัยั มีีความไว้้เนื้�อ้ เชื่อ� ใจ และให้้ความร่่วมมืือซึ่�ง่ กัันและกันั สถาบัันที่่�ประสบความสำำ�เร็็จจะต้้องมีีวััฒนธรรมที่่�ใช้้ประโยชน์์จากความหลากหลายของ ภููมิิหลัังและคุุณลัักษณะ ความรู้� ทัักษะ ความคิิดสร้้างสรรค์์ และแรงจููงใจของบุุคลากร และ คู่ค�่ วามร่่วมมืือทั้้ง� ที่เ�่ ป็น็ ทางการและไม่่เป็น็ ทางการ สถาบันั ที่ป�่ ระสบความสำำ�เร็จ็ จะให้ค้ วามสำำ�คัญั แก่่ทุกุ คนที่ม่� ีีส่่วนร่่วมในสถาบันั ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� สมาชิกิ ในชุมุ ชน และบุคุ คลอื่น� ๆ ที่ไ่� ด้ร้ ับั ผลกระทบ จากการดำำ�เนินิ งานของสถาบััน การให้ค้ วามสำ�ำ คัญั กับั คน ในส่่วนของบุคุ ลากร หมายถึงึ ความมุ่ง� มั่น� ต่่อการสร้า้ งความผููกพันั การพััฒนา และความผาสุุกของบุุคลากร ซึ่่�งอาจต้้องเสนอการทำำ�งานที่�่มีีความยืืดหยุ่�น เหมาะสมกัับสถานที่่�ทำำ�งานและความต้้องการในชีีวิิตที่่�มีีความแตกต่่างกัันมากขึ้�นเรื่�อย ๆ ความท้า้ ทายที่�่สำำ�คัญั ในการให้ค้ วามสำ�ำ คัญั กับั บุคุ ลากร มีีดัังนี้้� 1. การแสดงให้เ้ ห็็นถึึงความมุ่ง� มั่น� ของผู้้�นำำ�ที่ม�่ ีีต่่อความสำ�ำ เร็จ็ ของบุคุ ลากร 2. การสร้้างระบบจููงใจและยกย่่องชมเชยหรืือให้้รางวััลที่่�เกิินกว่่าระบบการให้้ ผลตอบแทนตามปกติิ 3. ข้อ้ เสนอด้า้ นการพััฒนาและความก้า้ วหน้า้ ของบุคุ ลากรที่่�มีีในสถาบััน

7 เกณฑ์คณุ ภาพการศึกษาเพื่อการด�ำ เนินการทีเ่ ปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 4. การแบ่่งปัันความรู้�ของสถาบัันเพื่่�อให้้บุุคลากรสามารถให้้บริิการผู้�เรีียนและ ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� และช่่วยให้้สถาบัันบรรลุุวััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์ได้ด้ ีียิ่่ง� ขึ้�น 5. การสร้า้ งสภาวะแวดล้อ้ มที่ส่� ่่งเสริมิ ให้บ้ ุคุ ลากรกล้า้ ที่จ่� ะเสี่ย�่ งโดยประเมินิ ผลได้ผ้ ลเสีีย อย่่างรอบด้า้ น เพื่่�อนำำ�ไปสู่น�่ วััตกรรม 6. การสร้้างระบบความรับั ผิิดชอบในผลการดำ�ำ เนิินการของบุคุ ลากรและสถาบันั ความสำ�ำ เร็จ็ ของบุคุ ลากร รวมทั้้ง� ผู้้�นำำ� ขึ้น� อยู่ก่� ับั การที่บ�่ ุคุ ลากรมีีโอกาสที่จ่� ะเรีียนรู้้� การเรีียนรู้้� หมายรวมถึงึ การเตรีียมบุุคลากรสำ�ำ หรัับสมรรถนะหลัักในอนาคตของสถาบัันด้ว้ ย การสอนงาน ในขณะปฏิบิ ัตั ิงิ านเป็น็ วิธิ ีีการพัฒั นาบุคุ ลากรที่ม�่ ีีความคุ้�มค่่า ที่จ่� ะอบรมข้า้ มสายงานและเชื่อ� มโยง เรื่�องการฝึึกอบรมกัับความจำำ�เป็น็ ด้้านอัตั รากำำ�ลังั ของสถาบันั ในสถาบัันที่�่การทำำ�งานต้้องพึ่่�งพาอาสาสมััคร การพััฒนาและการเรีียนรู้้�ของอาสาสมััคร แต่่ละคนถืือเป็็นสิ่่�งสำำ�คัญั ที่�ค่ วรพิิจารณาเช่่นกััน สถาบันั ที่ป�่ ระสบความสำ�ำ เร็จ็ ต้อ้ งสร้า้ งความร่่วมมืือทั้้ง� ภายในและภายนอก และคู่ค�่ วามร่่วมมืือ แบบพหุุภาคีี ทั้้�งกัับบุุคคลอื่�นและองค์์กรอื่�น เพื่่�อให้้สามารถบรรลุุเป้้าประสงค์์โดยรวมได้้ดีีขึ้้�น ความร่่วมมืือภายในสถาบััน อาจรวมถึึงความร่่วมมืือระหว่่างบุุคลากรและผู้�บริิหาร การสร้้าง เครืือข่่ายความสััมพัันธ์์ ระหว่่างบุุคคลข้้ามสายงานในหน่่วยงานต่่าง ๆ และในพื้�้นที่�่ต่่าง ๆ หรืือระหว่่างอาจารย์์ บุุคลากร และอาสาสมััคร เพื่่�อพััฒนาความยืืดหยุ่�น การตอบสนอง และ การแบ่่งปันั ความรู้�ให้ม้ ากขึ้�น เมื่�อการจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ มีีความเป็็นสหสาขามากขึ้�นเรื่�อย ๆ สถาบััน อาจต้้องการพัันธมิิตรกลุ่�มใหม่่ การจััดการคู่�่ความร่่วมมืือ กลุ่�มสถาบััน เครืือข่่ายที่่�มีีคุุณค่่า และรููปแบบธุรุ กิจิ ใหม่่ ๆ เพื่่อ� ให้บ้ รรลุเุ ป้า้ ประสงค์์ การจัดั การทั้้ง� หมดเหล่่านี้้จ� ะช่่วยทำำ�ให้ส้ ถาบันั ประสบความสำ�ำ เร็จ็ อย่่างต่่อเนื่่อ� ง การเรียี นรู้�ระดับั องค์ก์ รและความคล่อ่ งตัวั (Organizational Learning and Agility) ความสำ�ำ เร็จ็ ในภาวะปัจั จุุบัันที่ม่� ีีการเปลี่่ย� นแปลงตลอดเวลาและมีีการแข่่งขัันในระดัับโลก จำำ�เป็็นต้้องอาศััยการเรีียนรู้้�ระดัับองค์์กรอย่่างต่่อเนื่่�องและมีีความคล่่องตััว ซึ่�่งหมายถึึง ขีีดความสามารถในการเปลี่่�ยนแปลงอย่่างฉัับไวและความยืืดหยุ่�นในการปฏิิบััติิการ สถาบััน การศึกึ ษากำำ�ลังั เผชิญิ หน้า้ กับั รอบเวลาที่ส�่ั้น� ลงเรื่อ� ย ๆ ในการนำำ�เสนอหลักั สููตรใหม่่ หรืือหลักั สููตร ที่ม่� ีีการปรับั ปรุงุ หรืือบริิการต่่าง ๆ อย่่างต่่อเนื่่�อง

8 องค์์กรที่�่ไม่่แสวงหาผลกำ�ำ ไรและองค์์กรภาครััฐเองก็็มีีความจำ�ำ เป็็นต้้องตอบสนอง อย่่างรวดเร็็วต่่อประเด็็นใหม่่ ๆ เหตุุการณ์์ที่่�เปลี่่�ยนแปลงอย่่างรุุนแรง (Disruptive events) ซึ่�่งเกิิดบ่่อยขึ้�น อาจสืืบเนื่่�องมาจากการเกิิดขึ้�นของเทคโนโลยีีที่�่เป็็นนวััตกรรม หรืือการเสนอ การจัดั การศึกึ ษาวิจิ ัยั และบริกิ ารฯ วิกิ ฤตเศรษฐกิจิ สภาพภููมิอิ ากาศที่เ่� ปลี่ย่� นแปลงข้อ้ บังั คับั ใหม่่หรืือ เสีียงเรีียกร้อ้ งจากชุมุ ชนหรืือสังั คม ดังั นั้้น� สถาบันั จึงึ ต้อ้ งมีีความสามารถในการรับั มืือกับั การบริหิ าร ความเสี่�่ยงและการเปลี่่�ยนแปลงแบบพลิิกโฉมด้้วยรอบเวลาที่�่สั้�นลง การปรัับปรุุงเรื่�องเวลาใน การตอบสนองมักั ต้อ้ งอาศัยั ระบบงานใหม่่ การปรับั กระบวนการทำำ�งานให้เ้ รีียบง่่ายขึ้น� เครืือข่่าย ผู้�ส่งมอบและคู่ค่� วามร่่วมมืือที่ค�่ ล่่องตัวั หรืือความสามารถในการปรับั เปลี่ย�่ นจากกระบวนการหนึ่่ง� ไปสู่อ่� ีีกกระบวนการหนึ่่ง� หรืือจากสถานที่ห�่ นึ่่ง� ไปสู่อ่� ีีกสถานที่ห�่ นึ่่ง� อย่่างรวดเร็ว็ ดังั นั้้น� การจัดั การ องค์์ความรู้�ของสถาบัันให้้ทัันสมััยและมีีประสิิทธิิผล และบุุคลากรที่�่ได้้รัับการอบรมข้้ามสายงาน และได้้รัับอำำ�นาจในการตััดสิินใจเพิ่่�มขึ้�น จึึงเป็็นสิินทรััพย์์สำำ�คััญอย่่างยิ่�งท่่ามกลางสถานการณ์์ ที่่�มีีความผัันแปรตลอดเวลา การเรีียนรู้้�ระดัับองค์์กรประกอบด้้วยการปรัับปรุุงแนวทางที่�่มีีอยู่่�แล้้วอย่่างต่่อเนื่่�อง และ การเปลี่�่ยนแปลงที่�่สำำ�คััญหรืือการสร้้างนวััตกรรมที่่�นำำ�ไปสู่่�เป้้าประสงค์์ใหม่่ แนวทางใหม่่ การจััดการศึึกษา วิจิ ััย และบริิการฯ และตลาดใหม่่ การเรีียนรู้้�ต้อ้ งถููกปลููกฝังั ลงไปในวิถิ ีีการปฏิบิ ัตั ิงิ านของสถาบันั ซึ่ง่� หมายความว่่า การเรีียนรู้้� ควรเป็น็ 1. ส่่วนหนึ่่�งของการปฏิบิ ััติิงานประจำำ�วันั ที่่�ทำ�ำ จนเป็็นกิิจวัตั ร 2. สิ่่�งที่่ส� ่่งผลต่่อการแก้ป้ ัญั หาที่่ต� ้้นเหตุุโดยตรง (รากเหง้้าของปัญั หา) 3. การเน้น้ การสร้้างองค์ค์ วามรู้�และแบ่่งปันั ความรู้�ทั่�วทั้้ง� สถาบันั 4. สิ่่�งที่�่ถููกผลัักดัันจากการเห็็นโอกาสที่่�จะนำำ�ไปสู่�่การเปลี่�่ยนแปลงที่�่สำำ�คััญและ มีีความหมาย รวมทั้้�งการสร้า้ งนวััตกรรม แหล่่งการเรีียนรู้้� ได้้แก่่ แนวคิิดของอาจารย์์ บุุคลากร และอาสาสมััคร ผลการวิิจััย และพััฒนา ข้้อมููลนำำ�เข้้าจากผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น การแบ่่งปัันวิิธีีปฏิิบััติิที่�่เป็็นเลิิศ ผลการ ดำ�ำ เนินิ การของคู่�แ่ ข่่ง และกระบวนการเทีียบเคีียงการเรีียนรู้้�ระดับั องค์ก์ ร ส่่งผลดัังนี้้� 1. การเพิ่่ม� คุณุ ค่่าให้แ้ ก่ผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ผ่่านการจัดั การศึกึ ษาใหม่่ ๆ /ปรับั ปรุงุ ใหม่่ การบริกิ ารฯ และการสนัับสนุุนใหม่่ ๆ ต่่อผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่�น

9 เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพ่ือการดำ�เนินการที่เปน็ เลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 2. การสร้้างโอกาสใหม่่ ๆ ทางการศึึกษา 3. การสร้้างและปรัับปรุงุ กระบวนการใหม่่หรืือรููปแบบธุรุ กิจิ ใหม่่ ๆ /ปรับั ปรุงุ ใหม่่ 4. การลดความผิิดพลาด ของเสีีย ความสููญเสีีย และต้น้ ทุุนที่เ่� กี่่�ยวข้อ้ ง 5. การเพิ่่�มผลิิตภาพและประสิิทธิิผลในการใช้้ทรััพยากรทั้้ง� หมดของสถาบันั 6. การเพิ่่�มความสามารถในการดำ�ำ เนิินการของสถาบันั เพื่่�อการสร้้างประโยชน์ใ์ ห้ส้ ังั คม 7. การเพิ่่�มความคล่่องตััวในการจััดการการเปลี่่�ยนแปลงและภาวะการหยุุดชะงัักของ การปฏิิบัตั ิกิ าร ปััจจัยั ความสำำ�เร็็จในการตอบสนองความท้้าทายเชิิงแข่่งขััน คืือ ระยะเวลาตั้้ง� แต่่ออกแบบ จนถึงึ การนำ�ำ ไปสู่ก่� ารนำำ�เสนอ (Design-to-introduction time) (คืือระยะเวลาที่ใ่� ช้้เพื่่อ� กำำ�หนด คุณุ ลักั ษณะหลักั สููตรหรืือบริกิ าร) หรืือรอบเวลาในการสร้า้ งนวัตั กรรม สถาบันั จำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งบููรณาการ กิจิ กรรมต่่าง ๆ จากขั้น� ตอนหนึ่่�งไปสู่่�อีีกขั้น� ตอนหนึ่่�งอย่่างรวดเร็ว็ จากการวิิจัยั และแนวความคิดิ ไปสู่่�การนำำ�ไปใช้ไ้ ด้้ เพื่่�อตอบสนองการเปลี่ย่� นแปลงอย่่างรวดเร็็วของตลาด ตัวั วัดั ที่เ่� กี่ย่� วกับั เวลาในทุกุ แง่่มุมุ มีีความสำำ�คัญั มากขึ้น� และตัวั วัดั รอบเวลากลายเป็น็ ตัวั วัดั ที่่�สำ�ำ คัญั ตััวหนึ่่�งของกระบวนการ การให้้ความสำำ�คัญั เรื่อ� งเวลายัังก่่อให้เ้ กิดิ ประโยชน์ส์ ำำ�คััญอื่�น ๆ เช่่น การปรับั ปรุงุ “เวลาที่ใ�่ ช้ใ้ นการดำำ�เนินิ งาน” (Time improvement) จะส่่งผลต่่อการปรับั ปรุงุ หรืือการเปลี่ย่� นแปลงระบบงาน สถาบันั คุณุ ภาพ ต้น้ ทุนุ การบููรณาการเครืือข่่ายอุปุ ทาน ผลิติ ภาพ และความสำำ�เร็็จอย่่างต่่อเนื่่อ� งในสภาพตลาดที่ท�่ ้้าทายไปพร้้อม ๆ กััน การเรีียนรู้้�ระดัับองค์์กรและความคล่่องตััวจะประสบความสำ�ำ เร็็จได้้ โดยพัันธมิิตรหรืือ คู่่�ความร่่วมมืือเชิิงกลยุุทธ์์ ซึ่่�งอาจมีีสมรรถนะหลัักที่�่เติิมเต็็มให้้แก่่สถาบััน ทำ�ำ ให้้สถาบัันสามารถ เข้้าสู่่�ตลาดใหม่่หรืือเป็็นพื้�้นฐานสำ�ำ หรัับการจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ ใหม่่ นอกจากนี้้� การร่่วมมืือหรืือเป็็นพัันธมิิตรอาจช่่วยผสมผสานและเสริิมความแข็็งแกร่่งให้้สมรรถนะหลััก ของสถาบััน/ขีีดความสามารถของผู้้�นำ�ำ ของทั้้�งสององค์์กรในประเด็็นที่�่เป็็นความสนใจร่่วมกััน ความร่่วมมืือเช่่นนี้้�จะทำ�ำ ให้้เกิิดความได้้เปรีียบเชิิงกลยุุทธ์์ใหม่่ ๆ ของสถาบััน ผลลััพธ์์ที่�่ได้้ อาจเป็น็ เครืือข่่ายความร่่วมมืือที่ก�่ ว้า้ งขวางและพึ่่ง� พากันั ซึ่ง่� หมายถึงึ พันั ธมิติ รและคู่ค่� วามร่่วมมืือ ทั้้ง� ที่เ่� ป็็นทางการและไม่่เป็น็ ทางการแบบเดิิม หรืือขยายไปถึงึ คู่�แ่ ข่่ง ผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่ม� อื่�น ชุมุ ชน และองค์ก์ รที่�อ่ ยู่น�่ อกภาคส่่วนการศึึกษา

10 การมุ่�งเน้้นความสำ�ำ เร็็จ (Focus on Success) การสร้้างสถาบัันที่�่ประสบความสำ�ำ เร็็จในปััจจุุบัันและในอนาคตต้้องอาศััยความเข้้าใจ ปััจจััยต่่าง ๆ ทั้้�งในระยะสั้�นและระยะยาวที่่�ยาวขึ้�น ซึ่่�งมีีผลกระทบต่่อสถาบัันและตลาด ดัังนั้้�น เพื่่�อให้้เกิิดความสำำ�เร็็จอย่่างต่่อเนื่่�อง สถาบัันต้้องจััดการกัับความไม่่แน่่นอนของสภาวะแวดล้้อม รวมถึึงการสร้้างความสมดุุลระหว่่างความต้้องการระยะสั้ �นของผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียบางกลุ่ �ม กับั ความจำ�ำ เป็น็ ที่ต่� ้อ้ งทำ�ำ /มีี ของสถาบันั และผู้้�มีีส่่วนได้ส้ ่่วนเสีียกลุ่ม� อื่น� ในการลงทุนุ เพื่่อ� ความสำ�ำ เร็จ็ ในระยะยาว ในการสร้า้ งความยั่ง� ยืืนและเป็น็ ผู้้�นำ�ำ ด้า้ นผลการดำ�ำ เนินิ การ สถาบันั ต้อ้ งมีีแนวทางที่ม่�ุ่ง� เน้น้ อนาคตที่่�เข้ม้ แข็ง็ และมีีความมุ่ง� มั่น� ที่่�จะสร้้างพันั ธะระยะยาวกับั ผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียที่ส่� ำ�ำ คััญ ได้แ้ ก่่ ผู้�เรีียน ลููกค้า้ บุคุ ลากรกลุ่ม� อื่น� ผู้�ส่งมอบ คู่ค่� วามร่่วมมืือ สาธารณชน และชุมุ ชนของสถาบันั ซึ่ง�่ ต้อ้ ง อาศัยั ความคล่่องตัวั ในการปรับั เปลี่ย่� นแผน กระบวนการ และความสัมั พันั ธ์์ เมื่อ� สถานการณ์บ์ ังั คับั การวางแผนงานของสถาบัันและการจััดสรรทรััพยากรจึึงควรคาดการณ์์ล่่วงหน้้าถึึง ปัจั จัยั ต่่าง ๆ กล่่าวคืือ • ความคาดหวังั ของผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ทั้้ง� ในระยะสั้�นและระยะยาว • โอกาสในการสร้า้ งการจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ ใหม่่ ผู้�ให้ค้ วามร่่วมมืือใหม่่ • วิิกฤตที่�่อาจเกิดิ ขึ้น� ในอนาคต เช่่น การเปลี่ย่� นแปลงของสภาพเศรษฐกิิจ • ความจำ�ำ เป็น็ ด้้านอัตั รากำ�ำ ลัังและขีีดความสามารถของบุคุ ลากร • ตลาดโลกที่�่มีีการแข่่งขัันสููง • การพััฒนาด้า้ นเทคโนโลยีี • ความเสี่่�ยงด้า้ นความปลอดภััยและการรัักษาความปลอดภััยบนโลกไซเบอร์์ • การเปลี่่�ยนแปลงของผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น หรืือส่่วนตลาด • รููปแบบธุุรกิจิ ใหม่่ ๆ • การเปลี่่�ยนแปลงของกฎระเบีียบข้้อบังั คับั ต่่าง ๆ • ความต้้องการและความคาดหวัังของชุมุ ชนและสัังคมที่เ่� ปลี่�่ยนไป • การปรัับเปลี่�ย่ นกลยุุทธ์์ของคู่่�แข่่ง ดัังนั้้�น วััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์และการจััดสรรทรััพยากรของสถาบััน จึึงต้้องพิิจารณา ถึงึ ปัจั จััยดัังกล่่าวด้้วย

11 เกณฑค์ ุณภาพการศึกษาเพือ่ การด�ำ เนนิ การทเ่ี ปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 การมุ่�งเน้น้ ความสำำ�เร็็จครอบคลุุมถึงึ การพััฒนาผู้้�นำำ� บุคุ ลากร และผู้�ส่งมอบ การวางแผน สืืบทอดตำ�ำ แหน่่งที่่�มีีประสิิทธิิผล การสร้้างสภาวะแวดล้้อมที่่�สนัับสนุุนความกล้้าเสี่�่ยงที่�่ผ่่าน การประเมินิ ผลได้ผ้ ลเสีียอย่่างรอบด้า้ น และการกระตุ้้�นให้เ้ กิดิ นวัตั กรรม ตลอดจนการคาดการณ์์ ถึึงประเด็็นการสร้้างประโยชน์ใ์ ห้้สังั คมและความกัังวลของสัังคม การจััดการเพื่�อนวััตกรรม (Managing for Innovation) นวััตกรรม หมายถึึง การเปลี่่�ยนแปลงที่่�มีีความหมายเพื่่�อปรัับปรุุงหลัักสููตรการจััดการ ศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ กระบวนการ การปฏิิบััติิการ และรููปแบบธุุรกิิจของสถาบััน หรืือ ประสิทิ ธิผิ ลของสถาบันั รวมทั้้ง� สร้า้ งคุณุ ค่่าใหม่่ให้แ้ ก่่ผู้้�มีีส่่วนได้ส้ ่่วนเสีีย นวัตั กรรมควรนำ�ำ สถาบันั ไปสู่�่มิิติิใหม่่ของผลการดำ�ำ เนิินการ การสร้้างนวััตกรรมจำ�ำ เป็็นต้้องมีีสภาวะแวดล้้อมที่�่เกื้้�อหนุุน กระบวนการในการระบุโุ อกาสเชิงิ กลยุทุ ธ์์ และการแสวงหาประเด็น็ ที่ผ�่ ่่านการประเมินิ ผลได้ผ้ ลเสีีย อย่่างรอบด้้านว่่าสมควรที่่�จะเสี่�่ยง นวััตกรรมเป็็นแนวคิิดที่�่แตกต่่างจากการปรัับปรุุงให้้ดีีขึ้้�น อย่่างต่่อเนื่่�อง (Incremental continuous improvement) แต่่เติิมเต็ม็ ซึ่่�งกันั และกััน สถาบันั ที่�่ประสบความสำ�ำ เร็็จใช้้ทั้้�งนวััตกรรมและการปรัับปรุุงอย่่างต่่อเนื่่�อง เพื่่�อให้้มีีผลการดำ�ำ เนิินงาน ที่ด�่ ีีขึ้้น� นวััตกรรมไม่่จำำ�กััดอยู่่�ในขอบเขตของฝ่่ายวิิจััยและพััฒนาเท่่านั้้�น แต่่ยัังมีีความสำำ�คััญ ต่่อการปฏิิบัตั ิกิ าร ระบบงาน และกระบวนการทำำ�งานของสถาบัันในทุกุ ๆ ด้้าน ผู้้�นำำ�จึึงควรชี้�นำำ� และบริิหารสถาบัันเพื่่�อทำ�ำ ให้้การระบุุโอกาสเชิิงกลยุุทธ์์ และความกล้้าเสี่�่ยงที่่�ผ่่านการประเมิิน ผลได้้ผลเสีียอย่่างรอบด้้านกลายเป็็นส่่วนหนึ่่�งของวััฒนธรรมการเรีียนรู้้�ของสถาบััน ผู้้�นำ�ำ ควร บููรณาการนวัตั กรรมเข้า้ ไว้ใ้ นการปฏิบิ ัตั ิงิ านประจำำ�วันั และมีีระบบการปรับั ปรุงุ ผลการดำำ�เนินิ การ ของสถาบัันช่่วยเกื้�้อหนุุน กระบวนการระบุุโอกาสเชิิงกลยุุทธ์์อย่่างเป็็นระบบควรมีีการปฏิิบััติิ อย่่างทั่่ว� ถึงึ ทั้้ง� สถาบันั และควรค้น้ หาพันั ธมิติ รเชิงิ กลยุทุ ธ์ท์ ี่ส�่ ามารถเติมิ เต็ม็ ให้แ้ ก่่สถาบันั ตลอดจน องค์ก์ รใหม่่ที่ไ�่ ม่่เคยอยู่่�ในเครืือข่่ายความร่่วมมืือมาก่่อน นวัั ต ก ร ร ม อ าจ เ กิิ ด จา ก ก า ร ป รัั บ ใช้้ นวัั ต ก ร ร ม ข อ ง อุุ ต สา ห ก ร ร ม อื่ � น เ พื่่� อ ทำำ� ใ ห้้ เ กิิ ด การเปลี่ย�่ นแปลงอย่่างก้า้ วกระโดดในภาคการศึกึ ษา นวัตั กรรมเกิดิ จากการสั่ง� สมความรู้�ของสถาบันั และบุคุ ลากร และนวัตั กรรมของคู่�ค่ วามร่่วมมืือทั้้�งที่่�เป็็นทางการและไม่่เป็น็ ทางการ คู่แ�่ ข่่ง ลููกค้้า และองค์ก์ รที่เ�่ กี่ย่� วข้อ้ งอื่น� ๆ นวัตั กรรมอาจเป็น็ ความร่่วมมืือระหว่่างบุคุ ลากรซึ่ง่� ปกติไิ ม่่ได้ท้ ำำ�งาน ด้้วยกัันและอยู่่�ในหน่่วยงานที่่�แตกต่่างกัันในสถาบััน รวมทั้้�งบุุคลากรอื่�น ๆ ในองค์์กรเครืือข่่าย ความร่่วมมืือ ดังั นั้้น� ความสามารถในการเผยแพร่่และใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากความรู้�ใหม่่และที่ส่�ั่ง� สมมา เหล่่านี้้อ� ย่่างรวดเร็็ว จึึงมีีความสำ�ำ คัญั ต่่อการผลัักดัันนวัตั กรรมของสถาบันั

12 การจัดั การโดยใช้้ข้้อมูลู จริิง (Management by Fact) การจััดการโดยใช้ข้ ้อ้ มููลจริิง ต้้องมีีการวััดและการวิิเคราะห์ผ์ ลการดำ�ำ เนิินการของสถาบััน ทั้้�งภายในสถาบัันและในสภาพแวดล้้อมการแข่่งขััน การวััดผลควรพััฒนาจากความต้้องการและ กลยุทุ ธ์์ และควรสื่อ� ถึงึ ข้อ้ มููลและสารสนเทศที่ส่� ำ�ำ คัญั อย่่างยิ่ง� เกี่ย�่ วกับั กระบวนการ ผลผลิติ ผลลัพั ธ์์ และผลสััมฤทธิ์์�ที่่�สำ�ำ คััญ รวมทั้้�งผลการดำ�ำ เนิินการของคู่่�แข่่ง ของวงการศึึกษา และวงการอื่�น ที่�่เกี่่�ยวข้้อง การบริิหารผลการดำำ�เนิินการของสถาบัันอย่่างมีีประสิิทธิิผลต้้องอาศััยข้้อมููล และสารสนเทศหลากหลายรููปแบบประกอบกััน ข้้อมููลสารสนเทศอาจอยู่่�ในหลายรููปแบบ เช่่น ตััวเลข กราฟ หรืือข้้อมููลเชิิงคุุณภาพ และมาจากหลายแหล่่ง ทั้้�งกระบวนการภายใน ผลสำำ�รวจ และอิินเทอร์เ์ น็็ต (รวมทั้้ง� สื่�อสังั คมออนไลน์)์ ระบบการวัดั ผลการดำำ�เนิินการควรครอบคลุุมถึงึ • ผลการเรีียนรู้้�ของผู้�เรีียนผลการดำำ�เนินิ การด้า้ นลููกค้า้ การจัดั การศึกึ ษาวิจิ ัยั และบริกิ ารฯ และกระบวนการ • การเปรีียบเทีียบผลการดำ�ำ เนิินการด้้านการปฏิบิ ััติกิ าร ด้้านตลาด และการแข่่งขััน • ผลการดำ�ำ เนิินการด้้านผู้้�ส่่งมอบ บุุคลากร คู่่�ความร่่วมมืือ ต้้นทุุน งบประมาณ และการเงิิน • ผลลััพธ์์ด้้านการกำำ�กัับดููแลองค์์กรและการปฏิิบััติิตามกฎระเบีียบข้้อบัังคัับ และ การบรรลุุวัตั ถุปุ ระสงค์เ์ ชิิงกลยุทุ ธ์์ ในการปรัับปรุุงผลการดำ�ำ เนิินการและการจััดการการเปลี่�่ยนแปลง สถาบัันควรให้้ ความสำำ�คััญกัับการเลืือกและใช้้ตััววััดหรืือตััวชี้�วััดผลการดำ�ำ เนิินการ ตััววััดหรืือตััวชี้�วััดที่่�เลืือกมา ต้อ้ งเป็น็ ตัวั ที่ด่� ีีที่ส�่ ุดุ ในการสะท้อ้ นถึงึ ปัจั จัยั ที่�น่ ำ�ำ ไปสู่ผ�่ ลการดำ�ำ เนินิ การที่ด�่ ีีขึ้้�นในด้า้ นผลการเรีียนรู้้� ของผู้�เรีียน และผลการดำ�ำ เนินิ การที่ด่� ีีขึ้้น� ในด้า้ นผู้้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� การปฏิบิ ัตั ิกิ าร งบประมาณ การเงิิน และสัังคม กลุ่ม� ตัวั วัดั หรืือตัวั ชี้ว� ัดั ควรผ่่านการคัดั เลืือกมาอย่่างรอบคอบ โดยต้อ้ งเชื่อ� มโยงกับั ความต้อ้ งการ ของผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และผลการดำ�ำ เนิินการของสถาบััน ตััววััดหรืือตััวชี้�วััดดัังกล่่าว จะช่่วยให้้กระบวนการทั้้�งหมดสอดคล้้องไปในแนวทางเดีียวกัันกัับเป้้าประสงค์์ของสถาบััน สถาบัันอาจจำำ�เป็็นต้้องใช้้ตััววััดและตััวชี้ �วััดเพื่่�อสนัับสนุุนการตััดสิินใจในสภาพแวดล้้อมที่่�มีี การเปลี่่�ยนแปลงอย่่างรวดเร็็ว การวิิเคราะห์์ข้้อมููลที่�่ได้้จากกระบวนการติิดตามจะทำำ�ให้้สถาบััน สามารถประเมิินและปรัับเปลี่�่ยนตััววััดหรืือตััวชี้ �วััดเหล่่านั้้�นเพื่่�อให้้สนัับสนุุนเป้้าประสงค์์ของ สถาบันั ยิ่่ง� ขึ้�น

13 เกณฑค์ ณุ ภาพการศึกษาเพอื่ การดำ�เนนิ การท่เี ป็นเลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 การวิิเคราะห์์ หมายถึึง การสกััดสาระสำ�ำ คััญของข้้อมููลและสารสนเทศออกมา เพื่่�อใช้้ สนัับสนุุนการประเมิินผล การตััดสิินใจ การปรัับปรุุง และการสร้้างนวััตกรรม ในการวิิเคราะห์์ สถาบันั จำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งใช้ข้ ้อ้ มููลเพื่่อ� กำำ�หนดแนวโน้ม้ การคาดการณ์์ ตลอดจนความเป็น็ เหตุเุ ป็น็ ผลกันั ซึ่�่งอาจจะยัังไม่่เห็็นเด่่นชััดในช่่วงแรก การวิิเคราะห์์จะสนัับสนุุนจุุดมุ่�งหมายหลายประการ เช่่น การวางแผน การทบทวนผลการดำ�ำ เนินิ การโดยรวม การปรับั ปรุงุ การปฏิบิ ัตั ิกิ าร การเปรีียบเทีียบ ผลการดำ�ำ เนินิ การกับั คู่่�แข่่ง หรืือกับั ระดับั เทีียบเคีียงที่�เ่ ป็น็ เลิิศ และการจััดการการเปลี่่�ยนแปลง เพื่่�ออำ�ำ นวยความสะดวกในการวิิเคราะห์์ อาจต้้องมีีการรวบรวมข้้อมููลจากแหล่่งต่่าง ๆ ทั้้�งนี้้� อาจต้อ้ งมีีการจำำ�แนกข้้อมููล เช่่น ตามส่่วนตลาด การจััดการศึึกษา วิจิ ััย และบริกิ ารฯ และ กลุ่�มบุคุ ลากร เพื่่อ� ความเข้้าใจที่�่ลึกึ ซึ้ง� ขึ้�น การสร้า้ งประโยชน์์ให้ส้ ังั คม (Societal Contributions) ผู้้�นำำ�ของสถาบัันควรให้้ความสำ�ำ คััญต่่อความการสร้้างประโยชน์์ให้้สัังคม และการคำำ�นึึง ถึึงความผาสุุกและประโยชน์์ของสัังคม ผู้้�นำำ�ควรเป็็นแบบอย่่างที่�่ดีีแก่่สถาบัันและบุุคลากรใน การคุ้�มครองป้้องกัันสุขุ อนามัยั ความปลอดภััย และสิ่ง� แวดล้อ้ ม ซึ่�ง่ ครอบคลุมุ ถึงึ ผลกระทบของ การปฏิิบััติิการของสถาบััน นอกจากนี้้� สถาบัันควรให้้ความสำำ�คััญต่่อการอนุุรัักษ์์ทรััพยากร การนำ�ำ กลับั มาใช้ใ้ หม่่ และการลดความสููญเสีียตั้ง� แต่่ต้น้ ทาง การวางแผนจึงึ ควรคาดการณ์ล์ ่่วงหน้า้ ถึงึ ผลกระทบในเชิงิ ลบที่อ�่ าจเกิดิ ขึ้น� จากการบริหิ ารสิ่ง� อำ�ำ นวยความสะดวก การทำ�ำ งานและการขนส่่ง การวางแผนที่�่มีีประสิิทธิิผลควรลดหรืือป้้องกัันมิิให้้เกิิดปััญหา แก้้ไขปััญหาที่่�เกิิดขึ้�นอย่่าง ตรงไปตรงมา และจัดั ให้ม้ ีีสารสนเทศและการสนับั สนุนุ ที่จ่� ำ�ำ เป็น็ เพื่่อ� ให้ส้ าธารณะมีีความตระหนักั ในเรื่อ� งดัังกล่่าวอยู่เ�่ สมอ รวมทั้้�งรัักษาความปลอดภัยั และความเชื่�อมั่น� ของสาธารณะ สถาบันั ควรปฏิบิ ัตั ิติ ามกฎหมายและกฎระเบีียบข้อ้ บังั คับั ของท้อ้ งถิ่น� จังั หวัดั หรืือประเทศ และควรถืือเอาข้้อบัังคัับเหล่่านั้้�นเป็็นโอกาสในการทำ�ำ ให้้เหนืือกว่่าสิ่่�งที่่�จำ�ำ เป็็นต้้องปฏิิบััติิตาม กฎระเบีียบ การคำำ�นึึงถึึงความผาสุุกและประโยชน์์ของสัังคม หมายถึึง การเป็็นผู้้�นำ�ำ และการสนัับสนุุนความต้้องการที่่�สำำ�คััญ (เท่่าที่�่ทำ�ำ ได้้ตามข้้อจำำ�กััดทางทรััพยากรของสถาบััน) ในเรื่�องสิ่�งแวดล้้อม สัังคม และเศรษฐกิิจในขอบข่่ายที่�่สถาบัันสามารถสร้้างการเปลี่�่ยนแปลงได้้ การเป็็นผู้้�นำ�ำ และการสนับั สนุุนดัังกล่่าวอาจรวมถึงึ • การปรัับปรุงุ ด้้านการศึึกษา การดููแลสุขุ ภาพ และบริิการอื่�นในชุุมชน • การสร้้างความเป็็นเลิิศด้้านสิ่่ง� แวดล้อ้ ม

14 • การเป็น็ แบบอย่่างที่ด่� ีีของสัังคมในประเด็็นที่ม�่ ีีความสำำ�คััญ • การอนุรุ ักั ษ์ท์ รัพั ยากร • การลดคาร์์บอนฟุุตพริ้้�นท์์ • การให้บ้ ริิการชุุมชนและกิิจกรรมเพื่่�อการกุศุ ล • การปรัับปรุุงการศึึกษาและปรับั ปรุงุ วิิธีีปฏิิบัตั ิิของสถาบััน และ • การแบ่ง่ ปัันสารสนเทศที่�่ไม่่เป็น็ ความลัับ ทั้้�งนี้้� การแสดงภาวะผู้�้ นำ�ำ ในฐานะที่�่เป็็นต้้นแบบสามารถส่่งผลต่่อองค์์กรอื่่�นทั้้�งภาครััฐ และเอกชน ในการสร้้างความร่่วมมืือเพื่่อ� ให้บ้ รรลุเุ จตจำำ�นงดังั กล่่าวด้้วย ในการจััดการสร้้างประโยชน์์ให้้สัังคม สถาบัันต้้องใช้้ตััววััดที่�่เหมาะสม และผู้้�นำำ�ต้้อง รัับผิิดชอบตััววัดั ดัังกล่า่ ว จริยิ ธรรมและความโปร่่งใส (Ethics and Transparency) สถาบันั ควรแสดงให้เ้ ห็น็ ถึงึ ความสำำ�คัญั ของการประพฤติิปฏิิบัตั ิิอย่า่ งมีีจริิยธรรมต่อ่ การทำ�ำ ธุรุ กรรมและการปฏิสิ ัมั พันั ธ์ก์ ับั ผู้้�มีีส่ว่ นได้ส้ ่ว่ นเสีียทุกุ กลุ่�ม คณะกรรมการกำ�ำ กับั ดููแลองค์ก์ รต้อ้ งมีี จริิยธรรมสููงและตรวจติิดตามการดำ�ำ เนิินการทั้้ง� หมด ผู้้�นำ�ำ ระดับั สููงควรปฏิิบัตั ิิตนเป็น็ แบบอย่า่ งที่ด�่ ีี ของการประพฤติิปฏิิบัตั ิิอย่า่ งมีีจริิยธรรม และแสดงให้เ้ ห็น็ อย่า่ งชัดั เจนถึงึ ความคาดหวังั ต่อ่ บุคุ ลากร ในเรื่่�องดัังกล่่าว แนวปฏิิบัตั ิิเรื่อ� งการประพฤติิปฏิิบัตั ิิอย่า่ งมีีจริิยธรรมของสถาบันั เป็น็ พื้้น� ฐานสำ�ำ หรับั วัฒั นธรรม และค่่านิิยมของสถาบัันและเป็็นสิ่�งที่�่แยกแยะ “ความถููกต้้อง” ออกจาก “ความไม่่ถููกต้้อง” การกำ�ำ หนดหลัักจริิยธรรมที่�่ออกแบบเป็็นอย่่างดีีและค่่านิิยมของสถาบัันจะเพิ่่�มอำำ�นาจในการ ตััดสิินใจแก่่บุุคลากรเพื่่�อให้้สามารถตััดสิินใจอย่่างมีีประสิิทธิิผลด้้วยความมั่�นใจยิ่�งขึ้�น และ อาจเป็็นขอบเขตในการกำ�ำ หนดบรรทััดฐานและข้อ้ ห้า้ มของสถาบััน คุณุ ลักั ษณะของความโปร่ง่ ใส คืือ การสื่อ่� สารอย่า่ งเปิดิ เผยและตรงไปตรงมาอย่า่ งสม่ำำ�� เสมอ ความรับั ผิิดชอบ และการแบ่ง่ ปันั ข้อ้ มููลที่�่ชัดั เจนและถููกต้อ้ งโดยผู้�้ นำ�ำ และผู้บ�้ ริิหาร ความโปร่่งใส มีีประโยชน์ต์ ่อ่ สถาบันั หลายประการ และเป็น็ ปัจั จัยั ที่ส�่ ำำ�คัญั ในการสร้า้ งความผููกพันั ของบุคุ ลากร ทำำ�ให้้บุุคลากรเข้้าใจเหตุุผลของการกระทำ�ำ และสิ่�งที่�่พวกเขาจะมีีส่่วนร่่วมได้้ ความโปร่่งใส และความรัับผิิดชอบยัังมีีความสำ�ำ คััญในการปฏิิสััมพัันธ์์กัับลููกค้้าและผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียอื่�่น ทำ�ำ ให้เ้ กิิดการมีีส่ว่ นร่ว่ ม ความผููกพััน และความเชื่อ่� มั่�นในสถาบันั

15 เกณฑ์คุณภาพการศกึ ษาเพ่ือการดำ�เนนิ การทีเ่ ปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 การประพฤติปิ ฏิบิ ัตั ิอิ ย่่างมีีจริยิ ธรรมและความโปร่่งใสจะสร้า้ งความไว้ว้ างใจให้แ้ ก่่สถาบันั และผู้้�นำ�ำ สร้้างความเชื่�อเรื่�องความเท่่าเทีียมและความเป็็นธรรม ซึ่�่งเป็็นสิ่่�งที่่�ผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีีย ที่่ส� ำ�ำ คััญทุุกกลุ่ม� ให้ค้ ุุณค่่า การส่่งมอบคุณุ ค่า่ และผลลััพธ์์ (Delivering Value and Results) การส่่งมอบคุุณค่่าให้้แก่่ผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียที่�่สำำ�คััญและสร้้างสมดุุลของคุุณค่่าระหว่่าง กลุ่�มเหล่่านั้้�น จะช่่วยในเรื่�องการสร้้างความภัักดีีต่่อสถาบััน ทำำ�ให้้มีีความเติิบโตทางเศรษฐกิิจ และเป็็นการสร้้างประโยชน์์ให้้สัังคมด้้วย ในการตอบสนองต่่อเป้้าหมายที่�่เปลี่�่ยนแปลงและ ขััดแย้้งกัันในบางครั้�ง เพื่่�อรัักษาสมดุุลระหว่่างคุุณค่่าของผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียไว้้ อาจหมายถึึงว่่า กลยุุทธ์ข์ องสถาบันั ต้อ้ งระบุุความต้้องการของผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียที่ส่� ำ�ำ คัญั ไว้้ให้้ชัดั เจน เพื่่�อช่่วยให้้ มั่น� ใจว่่าแผนและการปฏิบิ ัตั ิติ ่่าง ๆ สนองความต้อ้ งการของทุกุ ฝ่า่ ย โดยหลีีกเลี่ย�่ งการเกิดิ ผลกระทบ ด้้านลบต่่อผู้้�มีีส่่วนได้ส้ ่่วนเสีียกลุ่ม� ใดกลุ่�มหนึ่่�ง การใช้ต้ ัวั วัดั ผลการดำ�ำ เนินิ การแบบนำำ�และแบบตาม (Leading & lagging measures)ร่่วมกันั อย่่างสมดุุล เป็็นวิิธีีการที่่�มีีประสิิทธิิผลในการสื่�อสารถึึงจุุดเน้้นสำ�ำ คััญในระยะสั้�นและระยะยาว ของสถาบันั การตรวจติดิ ตามผลการดำ�ำ เนิินการจริงิ และเป็็นพื้้�นฐานเพื่่�อการปรัับปรุุงผลลัพั ธ์์ การวััดผลการดำ�ำ เนิินการของสถาบัันจำ�ำ เป็็นต้้องมุ่�งเน้้นผลลััพธ์์ที่่�สำ�ำ คััญ ซึ่�่งนำำ�ไปใช้้ เพื่่�อสร้้างคุุณค่่าและรัักษาความสมดุุลของคุุณค่่าให้้แก่่ผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียที่่�สำ�ำ คััญ ได้้แก่่ ผู้�เรีียน และผู้�ปกครอง ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� บุคุ ลากร ผู้�ส่งมอบ คู่ค่� วามร่่วมมืือทั้้ง� ที่เ่� ป็น็ ทางการและไม่่เป็น็ ทางการ สาธารณะ และชุุมชน ดัังนั้้�นผลลััพธ์์จึึงต้้องประกอบด้้วยตััววััดต่่าง ๆ ที่่�ไม่่ใช่่ตััววััดเฉพาะ ด้้านการเรีียนรู้้�ของผู้�เรีียนและการเงิิน แต่่รวมถึึงผลลััพธ์์ด้้านกระบวนการ ความพึึงพอใจ และ ความผููกพัันของผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่ม� อื่น� และบุุคลากร รวมทั้้ง� ผลการดำ�ำ เนินิ การด้า้ นการนำำ�สถาบันั กลยุุทธ์์และด้้านสัังคม

16 เกณฑ์์คุุณภาพการศึึกษาเพื่่�อการดำ�ำ เนิินงาน ที่่เ� ป็น็ เลิศิ สร้้างจากค่่านิิยมและแนวคิิดหลักั ผแผลลลละัลพัักพั าธ์ธรด์์้ด์กา้้ำ้าำำนนกกัับกาาดรูรนูแำนลำำำำำออองงงคค์ค์์ก์์ก์กรรร ผต่ ลอลบัพัสนธ์ด์อ้า้งตน่อ่กลาูรกู เคร้ีา้ยี กนรลุระู่้ม่ข้บออบื่น่งปผูฏแ้ิ้เรบิลีัยี ตัะินดกิ ้า้าแนรลกะรบะรบิกิ วานรการที่ การนำำำ องค์์กร ยุทุ ธ์์ แกลาะรวกััาดรจ ัักาดรกว ิิาเรคกคราวาผราเะลงหลิิมร์์ััู ้้นพธ ์์ตด ้้ลาาดนงแบลปะรกะลมย ุุาทธณ์์กล การจััดการเพื่�อนวัตั กรรม การมุ่�งเน ้้นความส ำำ�เร ็็จ ข้ก้อามูรลู จัจัดริกงิ ารโดยใช้้ การน ำำ�องวคิิ ์์ส ัักยรท ััอยศ่่นา์์งม ีี กแาลรสะ่ผ่งมลอลับัพคธุ์ุณ์ ค่่า และควจารมิิยโปธรร่ร่งมใส มุุมมอง การสร้า้ งใปหร้ส้ะัังโยคชมน์์ เชิิงระบบ ผู้�เร ีีคยวนาแมเลปะ็็ล ููนกเคล้้ ิิาศกทลุี่่��มุม่อ�ื่�งเนน ้้น การเรียี แนลรู้ะ�รคะวดัาบั มอคงลค่์อ่์กงรตัวั การให้ค้ วามสำ�ำ คััญกับั คน ผลล ััพธ ์์ด ้้านล ููกค ้้า ผลลััพธ์์ด้้านบ ุุบุุคคลลาากกรร ล ููกค ้้า ซึ่ง่� ถููกฝังั ลึกึ ไว้ใ้ นกระบวนการ ผลลััพธ์์การดำำ�เนิินงาน ที่�เป็น็ ระบบ (หมวด 1 - 6) (หมวด 7) ที่ไ�่ ด้้ บทบาทของค่่านิิยมและแนวคิดิ หลััก

เกณฑ์คุณภาพการศกึ ษาเพอื่ การดำ�เนนิ การ ที่เป็นเลิศและโครงสร้าง

18 เกณฑ์คุณภาพการศึกษาเพื่อการดำ�เนนิ การ ทีเ่ ป็นเลิศและโครงสรา้ ง เกณฑ์ค์ ุณุ ภาพการศึกึ ษาเพื่�อการดำ�ำ เนินิ การที่�เป็น็ เลิศิ : มุมุ มองเชิงิ ระบบ ระบบการดำำ�เนินิ การที่เ่� ป็น็ เลิิศประกอบด้้วยเกณฑ์์ 7 หมวด ที่ส�่ ่่วนกลางของภาพซึ่�ง่ ระบุุ กระบวนการและผลลััพธ์์ตามที่ส�่ ถาบัันกำ�ำ หนดไว้้ การดำำ�เนินิ การที่เ�่ ป็น็ เลิศิ ต้อ้ งอาศัยั การนำำ�องค์ก์ รที่เ�่ ข้ม้ แข็ง็ และแสดงให้เ้ ห็น็ ได้จ้ ากผลลัพั ธ์์ ที่่�โดดเด่่น คำ�ำ ว่่า “บููรณาการ” ตรงกลางภาพ แสดงให้้เห็็นว่่าทุุกองค์์ประกอบของระบบมีีความ สัมั พัันธ์แ์ ละเชื่�อมโยงกััน ลูกู ศรแนวนอนตรงกลางภาพ แสดงความเชื่�อมโยงที่ส่� ำ�ำ คััญในกลุ่�มการนำ�ำ องค์์กร (หมวด 1 - 3 ทางด้้านซ้้าย) และในกลุ่ม� ผลลััพธ์์ (หมวด 5 - 7 ทางด้้านขวา) ทั้้�งยัังแสดงถึึงความสัมั พันั ธ์์ ร่่วมกันั ระหว่่างกลุ่�มการนำ�ำ องค์์กรและกลุ่�มผลลััพธ์์ หััวลููกศรแนวตั้้�งตรงกลางภาพ ชี้�ไปที่่�โครงร่่างองค์์กรและฐานหลัักของระบบที่่�จะให้้ สารสนเทศและข้อ้ มููลสะท้อ้ นกลับั แก่่กระบวนการที่่�สำ�ำ คััญและสภาวะแวดล้อ้ มขององค์ก์ ร

19 เกณฑค์ ุณภาพการศึกษาเพอื่ การด�ำ เนนิ การท่ีเป็นเลิศ ฉบับปี 2563 - 2566 โครงร่า่ งองค์ก์ ร บ่่งบอกถึงึ บริบิ ทและอธิบิ าย วิิธีีการปฏิิบััติิขององค์์กร สภาพแวดล้้อม การดำ�ำ เนิินการ เป็็นบริิบทพื้�้นฐานของ กลุ่ม� การนำำ�องค์์กร (การนำำ�องค์ก์ ร การดำ�ำ เนินิ งานทุุกอย่่างของสถาบันั กลุ่�มผลลััพธ์์ (บุคุ ลากร ระบบปฏิิบััติกิ าร กลยุุทธ์์ และลููกค้้า) เน้้นให้้เห็็น และผลลัพั ธ์)์ ประกอบด้ว้ ยกระบวนการที่�่ ความสำ�ำ คััญว่่าการนำ�ำ องค์์กรต้้อง มุ่ง� เน้น้ บุคุ ลากร กระบวนการ ปฏิิบัตั ิกิ ารที่่� มุ่ง� เน้้นที่�่กลยุทุ ธ์์และลููกค้า้ สำำ�คัญั และผลลัพั ธ์ท์ ี่ไ�่ ด้จ้ ากการดำำ�เนินิ การ พื้้น� ฐานของระบบ (การวััดการวิิเคราะห์์ พื้�้นฐานของเกณฑ์์ EdPEx มาจาก การปฏิิบััติิการทุุกด้้านมุ่่�งสู่�่ผลลััพธ์์ และการจััดการความรู้�) มีีความสำ�ำ คััญ ชุุดของค่่านิิยมและแนวคิิดหลััก ซึ่่�ง ซึ่่�งประกอบด้้วยผลลััพธ์์ด้้านการเรีียนรู้้� อย่่างยิ่�งในการทำ�ำ ให้้องค์์กรมีีการจััดการ ฝัังลึึกในองค์์กรที่�่มีีผลการดำ�ำ เนิินงานที่่�ดีี ของผู้�เรีียน และบริิการที่�่ตอบสนอง ที่�่มีีประสิิทธิิผลและมีีการปรัับปรุุงผลการ (ดููหน้า้ 1 - 16) ต่่อลููกค้้ากลุ่ �มอื่ �นและด้้านกระบวนการ ดำ�ำ เนินิ การและความสามารถในการแข่่งขันั ผลลัพั ธ์ด์ ้า้ นลููกค้า้ ผลลัพั ธ์ด์ ้า้ นบุคุ ลากร โดยระบบที่�ใ่ ช้้ข้้อมููลจริิง มีีความคล่่องตััว ผลลััพธ์์ด้้านการนำำ�องค์์กรและการ และใช้ค้ วามรู้�เป็น็ แรงผลักั ดันั กำำ�กัับดููแลองค์์กร รวมถึึงผลลััพธ์์ด้้าน งบประมาณ การเงินิ ตลาด และกลยุทุ ธ์์

20 โครงสร้้างของเกณฑ์ค์ ุณุ ภาพการศึกึ ษาเพื่�อการดำ�ำ เนิินการที่�เป็็นเลิิศ เกณฑ์์ EdPEx ทั้ง้� 7 หมวดประกอบด้้วยหััวข้้อและประเด็น็ ที่�ค่ วรพิิจารณาต่่าง ๆ ดัังนี้้� หััวข้อ้ เกณฑ์ม์ ีีทั้้ง� หมด 17 หัวั ข้อ้ (และมีีอีีก 2 หัวั ข้อ้ ในโครงร่่างองค์ก์ ร) แต่่ละหัวั ข้อ้ มีีจุดุ มุ่ง� เน้น้ ที่่� เฉพาะเจาะจง หัวั ข้อ้ เหล่่านี้้แ� บ่่งเป็น็ 3 กลุ่ม� ตามประเภทของสารสนเทศที่ส�่ ถาบันั ต้อ้ งอธิบิ ายดังั นี้้� • โครงร่่างองค์์กร กำำ�หนดให้อ้ ธิบิ ายสภาวะแวดล้อ้ มของสถาบันั • หัวั ข้อ้ ที่เ�่ กี่ย่� วกับั กระบวนการ (หมวด 1 - 6) กำำ�หนดให้อ้ ธิบิ ายกระบวนการของสถาบันั • หััวข้้อที่่�เกี่่�ยวกัับผลลััพธ์์ (หมวด 7) กำำ�หนดให้้รายงานผลลััพธ์์ของกระบวนการของ สถาบันั ดููชื่่อ� หััวข้้อและคะแนนในหน้้า 23 หมายเหตุุ หมายเหตุมุ ีีจุดุ ประสงค์์เพื่่อ� (1) อธิิบายคำ�ำ ศัพั ท์ห์ รืือข้อ้ คำำ�ถามให้ช้ ััดเจน (2) ให้้คำำ�แนะนำ�ำ และตััวอย่่างในการตอบ และ (3) ระบุคุ วามเชื่�อมโยงที่ส่� ำำ�คััญกัับหััวข้อ้ อื่�น ๆ ประเด็น็ เพื่�อพิิจารณา ในแต่่ละหััวข้้อจะมีีประเด็็นเพื่่�อพิิจารณาในรููปแบบของคำ�ำ ถามหรืือข้้อความ ซึ่�่งแบ่่งเป็็น 3 ระดัับ ได้แ้ ก่่ • คำ�ำ ถามพื้น้� ฐาน (Basic questions) จะต่่อจากหััวข้้อหลักั • คำ�ำ ถามโดยรวม (Overall questions) จะเป็น็ คำ�ำ ถามที่ใ�่ ช้ต้ ัวั อักั ษรเข้ม้ คำ�ำ ถามชี้น� ำำ�เหล่่านี้้� เป็็นจุุดเริ่ม� ต้้นในการตอบคำำ�ถามของเกณฑ์์ • คำำ�ถามย่่อย (Multiple questions) เป็น็ คำำ�ถามเดี่ย่� ว ๆ ในแต่่ละประเด็น็ พิจิ ารณา รวมทั้้ง� คำำ�ถามที่่ใ� ช้ต้ ััวอัักษรเข้ม้ คำำ�ถามข้้อแรกเป็็นคำำ�ถามที่่�สำ�ำ คัญั ที่ส่� ุดุ ในชุุดคำ�ำ ถามนั้้น� คำำ�ศััพท์์ที่่�สำ�ำ คัญั สถาบัันสามารถดููความหมายของคำ�ำ ศััพท์์สำำ�คััญ (พิิมพ์์ด้้วยภาษาอัังกฤษตััวใหญ่่) ได้้ใน อภิธิ านศััพท์์ ตั้�งแต่่หน้้า 107 - 135

รูปู แบบของหััวข้อ้ 21 หมายเลขหัวั ข้้อ ชื่�อหััวข้อ้ เกณฑ์คณุ ภาพการศึกษาเพ่ือการด�ำ เนินการท่เี ป็นเลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 คำ�ำ ถามพื้้น� ฐาน ประเด็น็ พิิจารณา คะแนนของหััวข้้อ สรุุปหัวั ข้้อของ คำำ�ถามโดยรวม คำ�ำ ถามย่อ่ ย คำำ�ถามย่่อย หมายเหตุุ

หัวขอ้ และคะแนนของเกณฑค์ ุณภาพ การศึกษาเพอ่ื การด�ำ เนินการทเ่ี ปน็ เลศิ

23 เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพอื่ การด�ำ เนินการทเ่ี ปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 หวั ข้อและคะแนนของเกณฑค์ ณุ ภาพ การศึกษาเพอื่ การด�ำ เนนิ การทีเ่ ปน็ เลศิ (หน้้า 77 - 87) แสดงระบบการให้ค้ ะแนนที่ใ่� ช้้กับั เกณฑ์์ EdPEx บทนำำ� : โครงร่่างองค์์กร คะแนน 120 70 85 ส่่วนที่�่ 1 ลักั ษณะองค์ก์ ร 50 85 ส่่วนที่่� 2 สถานการณ์ข์ องสถาบันั 45 90 40 85 หมวดและหัวขอ้ ต่าง ๆ 40 85 1 การนำำ�องค์ก์ ร 45 450 45 1.1 การนำ�ำ องค์ก์ รโดยผู้้�นำ�ำ ระดัับสููง 45 1.2 การกำ�ำ กัับดููแลองค์ก์ รและการสร้้างประโยชน์ใ์ ห้ส้ ัังคม 40 2 กลยุุทธ์์ 45 2.1 การจััดทำำ�กลยุุทธ์์ 45 2.2 การนำ�ำ กลยุุทธ์ไ์ ปปฏิบิ ัตั ิิ 40 3 ลููกค้้า 120 3.1 ความคาดหวังั ของลููกค้้า 3.2 ความผููกพันั ของลููกค้้า 80 4 การวัดั การวิิเคราะห์์ และการจััดการความรู้� 80 4.1 การวัดั วิเิ คราะห์์ และปรัับปรุุงผลการดำ�ำ เนินิ การของสถาบันั 80 4.2 การจััดการสารสนเทศและการจััดการความรู้� 90 5 บุคุ ลากร 5.1 สภาวะแวดล้้อมด้้านบุุคลากร 1,000 5.2 ความผููกพันั ของบุุคลากร 6 ระบบปฏิิบัตั ิกิ าร 6.1 กระบวนการทำ�ำ งาน 6.2 ประสิิทธิิผลของการปฏิบิ ัตั ิกิ าร 7 ผลลัพั ธ์์ 7.1 ผลลััพธ์์ด้้านการเรีียนรู้้�ของผู้�เรีียน และบริิการที่�่ตอบสนองต่่อลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และด้้านกระบวนการ 7.2 ผลลััพธ์ด์ ้า้ นลููกค้า้ 7.3 ผลลััพธ์์ด้้านบุุคลากร 7.4 ผลลััพธ์์ด้า้ นการนำ�ำ องค์์กรและการกำำ�กัับดููแลองค์์กร 7.5 ผลลััพธ์ด์ ้้านงบประมาณ การเงินิ ตลาด และกลยุทุ ธ์์ คะแนนรวม

เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษา เพื่อการด�ำ เนินการทเี่ ป็นเลศิ

25 เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพือ่ การดำ�เนนิ การทีเ่ ปน็ เลิศ ฉบับปี 2563 - 2566 เกณฑค์ ณุ ภาพการศึกษาเพอ่ื การด�ำ เนินการ ท่เี ป็นเลศิ เริ่�มต้้นด้ว้ ยโครงร่่างองค์์กร โครงร่่างองค์ก์ รเป็น็ จุดุ เริ่ม� ต้น้ ที่เ�่ หมาะสมที่ส่� ุดุ ในการประเมินิ ตนเอง และเพื่่อ� เขีียนรายงาน หากต้้องการขอรัับการตรวจประเมิินจากภายนอก โครงร่่างองค์์กรมีีความสำ�ำ คััญเป็็นอย่่างยิ่�ง ด้ว้ ยเหตุุผลดัังต่่อไปนี้้� • สถาบัันสามารถใช้้ประเมิินตนเองในเบื้้�องต้้น หากสามารถระบุุได้้ว่่ามีีประเด็็นใดที่�่ ไม่่มีีสารสนเทศ มีีน้้อย หรืือขััดแย้้งกััน จะสามารถใช้้ประเด็็นเหล่่านั้้�นมาวางแผน เพื่่�อให้เ้ กิิดการปฏิบิ ััติิ • โครงร่่างองค์์กรทำ�ำ ให้้เข้้าใจบริิบทของสถาบััน วิิธีีที่�่ใช้้ปฏิิบััติิการ และทำ�ำ ให้้สถาบััน สามารถระบุุลัักษณะเฉพาะของตน เพื่่�อใช้้ตอบคำำ�ถามของเกณฑ์์ในหมวด 1 - 7 การตอบคำำ�ถามทั้้�งหมดในเกณฑ์์ควรสััมพัันธ์์กัับบริิบทของสถาบัันที่่�อธิิบายไว้้ใน โครงร่่างองค์ก์ ร • โครงร่่างองค์์กรช่่วยให้้สถาบัันสามารถระบุุสารสนเทศสำำ�คััญที่่�อาจขาดหายไป และช่่วยให้ส้ ถาบัันมุ่่ง� เน้น้ ไปที่ข่� ้อ้ กำำ�หนดและผลลัพั ธ์์การดำำ�เนินิ การที่�่สำำ�คัญั บทนำ�ำ : โครงร่า่ งองค์ก์ ร โครงร่่างองค์์กร คืือ ภาพรวมของสถาบััน และสภาวะแวดล้อ้ มเชิงิ กลยุทุ ธ์์ P. 1 ลักั ษณะองค์์กร (Organizational Description) : คุุณลัักษณะ สำ�ำ คััญขององค์ก์ รคือื อะไร ก. สภาพแวดล้อ้ มขององค์ก์ ร (Organizational Environment) (1) การจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการทางการศึึกษาอื่�น ๆ ที่่�สำำ�คััญตามพัันธกิิจ (EDUCATIONAL PROGRAM AND SERVICE and Service Offerings) สถาบัันมีีการจััดการศึึกษา วิิจััย บริิการ และตอบสนองต่่อพัันธกิิจอื่่�น ๆ ที่่�สำ�ำ คััญ ตามพันั ธกิิจ อะไรบ้า้ ง (ดููคำ�ำ อธิบิ ายในหมายเหตุุ) ความสำำ�คัญั เชิิงเปรีียบเทีียบของแต่่ละหลักั สููตร

26 วิิจัยั และบริิการฯ ที่ม่� ีีต่่อความสำำ�เร็จ็ ของสถาบัันคืืออะไร สถาบัันใช้้วิธิ ีีการอย่่างไร ในการจัดั การ ศึึกษา วิิจััย บริิการ และตอบสนองพันั ธกิิจอื่่�น ๆ (2) พัันธกิจิ วิสิ ััยทััศน์์ ค่า่ นิิยม และวัฒั นธรรม (MISSION, VISION, VALUES, and Culture) พันั ธกิจิ วิสิ ัยั ทัศั น์์ ค่่านิยิ ม ของสถาบันั คืืออะไร นอกเหนืือจากค่่านิยิ มแล้ว้ คุณุ ลักั ษณะ ของวััฒนธรรมองค์์กรคืืออะไร (ถ้้ามีี) สมรรถนะหลัักของสถาบััน (CORE COMPETENCIES) คืืออะไร และมีีความเกี่่ย� วข้้องอย่่างไรกับั พันั ธกิิจของสถาบััน (3) ลัักษณะโดยรวมของบุุคลากร (WORKFORCE Profile) ลัักษณะโดยรวมของบุุคลากรเป็็นอย่่างไร มีีการเปลี่่�ยนแปลงอะไรใหม่่ ๆ ที่่�เกิิดขึ้�น ด้้านองค์ป์ ระกอบของบุุคลากรหรืือที่่�เกี่�่ยวกัับความจำำ�เป็น็ ของสถาบันั ในเรื่อ� งนี้้� • กลุ่ม� และประเภทของบุุคลากรหรืือคณาจารย์/์ พนัักงานเป็น็ อย่่างไร • ข้้อกำ�ำ หนดด้้านวุุฒิิทางการศึึกษาของคณาจารย์์/พนัักงานในแต่่ละกลุ่�มแต่่ละ ประเภท มีีอะไรบ้้าง • อะไรคืือปััจจััยขัับเคลื่�อนที่่�สำ�ำ คััญที่�่ทำ�ำ ให้้บุุคลากรผููกพัันและเข้้ามามีีส่่วนร่่วม อย่่างจริิงจังั เพื่่�อให้ส้ ถาบัันบรรลุพุ ัันธกิจิ และวิิสััยทััศน์์ • กลุ่�มที่่�จััดตั้�งขึ้�นเพื่่�อเจรจาสิิทธิิประโยชน์์กัับสถาบััน (เช่่น สภาพนัักงาน/สภา คณาจารย์/์ สภาลููกจ้้าง) มีีอะไรบ้้าง (ถ้า้ มีี) • ข้้อกำ�ำ หนดพิิเศษด้้านสุุขภาพและความปลอดภััยที่�่สำำ�คััญของสถาบัันมีีอะไรบ้้าง (ถ้้ามีี) (4) สินิ ทรัพั ย์์ (Assets) สถาบัันมีีอาคารสถานที่่� อุุปกรณ์์ เทคโนโลยีี และทรััพย์์สิินทางปััญญาที่่�สำำ�คััญกัับ การบรรลุวุ ิิสััยทััศน์แ์ ละพัันธกิจิ อะไรบ้า้ ง (5) สภาวะแวดล้้อมด้้านกฎระเบียี บข้อ้ บัังคับั (Regulatory Environment) สถาบัันดำ�ำ เนิินการภายใต้้กฎระเบีียบข้้อบัังคัับที่�่สำ�ำ คััญอะไรบ้้างในด้้านต่่อไปนี้้� 1) อาชีีวอนามััยและความปลอดภััย 2) การรัับรองมาตรฐาน/วิิทยฐานะ (accreditation) การรับั รองคุณุ สมบัตั ิหิ รืือการขึ้น� ทะเบีียน (certification) 3) มาตรฐานการศึกึ ษา และ 4) กฎระเบีียบ ข้อ้ บังั คัับด้า้ นสิ่่�งแวดล้อ้ ม การเงินิ และด้า้ นการจััดการศึึกษา วิจิ ััย และบริิการฯ

27 เกณฑ์คณุ ภาพการศึกษาเพอื่ การดำ�เนินการท่เี ปน็ เลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 ข. ความสััมพัันธ์์ระดัับองค์์กร (Organizational Relationships) (1) โครงสร้้างองค์ก์ ร (Organizational Structure) โครงสร้้างการนำ�ำ องค์์กร (Leadership Structure) และการกำ�ำ กัับดููแลองค์์กร (GOVERNANCE Structure) มีีลัักษณะอย่่างไร โครงสร้้างและกลไกระบบการนำ�ำ องค์์กร (LEADERSHIP SYSTEM) มีีอะไรบ้า้ ง ระบบการรายงานระหว่่างคณะกรรมการกำ�ำ กับั ดููแลองค์ก์ ร ผู้้�นำ�ำ ระดับั สููง และองค์ก์ รแม่่ มีีลัักษณะเช่่นใด (*) (2) ผู้้�เรีียน ลูกู ค้า้ กลุ่�มอื่�น และผู้้�มีีส่ว่ นได้้ส่่วนเสียี (Students, Other CUSTOMERS and STAKEHOLDERS) ส่่วนตลาด ผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และกลุ่�มผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียที่่�สำำ�คััญของสถาบััน มีีอะไรบ้้าง (*) กลุ่ม� ดังั กล่่าวมีีความต้อ้ งการและความคาดหวังั ที่�่สำ�ำ คััญอะไรต่่อการจััดการศึกึ ษา วิจิ ัยั และบริกิ ารฯ การบริกิ ารสนับั สนุนุ และการปฏิบิ ัตั ิกิ าร อะไรคืือความแตกต่่างในความต้อ้ งการ และความคาดหวัังของแต่่ละกลุ่ �ม (3) ผู้้�ส่ง่ มอบ คู่�ความร่ว่ มมือื ที่�เป็น็ ทางการและไม่เ่ ป็น็ ทางการ (Suppliers, PARTNERS, and COLLABORATORS) ผู้้�ส่่งมอบ คู่ค�่ วามร่่วมมืือที่เ�่ ป็น็ ทางการและไม่่เป็น็ ทางการที่ส่� ำำ�คัญั มีีใครบ้า้ ง แต่่ละกลุ่ม� ต่่าง ๆ เหล่่านี้้ม� ีีบทบาทอย่่างไรต่่อ • การสร้้างหลักั สููตรและการดำำ�เนินิ การจัดั การศึึกษา วิิจััย และบริกิ ารฯ • การเสริิมสร้้างความสามารถในการแข่่งขัันของสถาบันั กลุ่ม� ต่่าง ๆ เหล่่านี้้ม� ีีส่่วนช่่วยและร่่วมทำำ�ให้เ้ กิดิ นวัตั กรรมของสถาบันั อย่่างไร สถาบันั มีีข้้อกำ�ำ หนดที่ส�่ ำ�ำ คััญของเครืือข่่ายอุปุ ทาน (supply-network) อะไรบ้า้ ง คำ�ำ ศััพท์์ที่ส�่ ำ�ำ คััญต่า่ ง ๆ สามารถดููความหมายของคำำ�ศััพท์ส์ ำำ�คััญได้้ในอภิิธานศััพท์์ หน้้า 107 - 135 หมายเหตุุ หมายเหตุุ P. 1 ก (1) การจัดั การศึกึ ษา วิจิ ัยั และบริกิ ารฯ ที่ส่� ำำ�คัญั หมายถึงึ กิจิ กรรมต่่าง ๆ ที่่�สถาบัันนำ�ำ มาสู่่�ตลาดเพื่่�อดึึงให้้ผู้�เรีียนเข้้ามาเรีียนรู้้� และลููกค้้ากลุ่�มอื่�นมาใช้้บริิการหรืือมีีส่่วน ในการศึกึ ษาค้น้ คว้า้ และพัฒั นาศาสตร์ห์ รืือองค์ค์ วามรู้� กระบวนการจัดั การศึกึ ษา วิจิ ัยั และบริกิ ารฯ ต่่อผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�นของสถาบััน อาจเป็็นการจััดให้้โดยตรงหรืือโดยผ่่านคู่�่ความร่่วมมืือ ทั้้ง� ที่เ่� ป็น็ ทางการและไม่่เป็น็ ทางการ การจัดั การศึกึ ษา วิจิ ัยั และบริกิ ารฯ ของสถาบันั ที่ไ�่ ม่่แสวงหา ผลกำำ�ไร (รวมถึึงสถาบัันภาครัฐั ) อาจหมายถึึงโปรแกรม/แผนงาน โครงการหรืือบริกิ ารต่่าง ๆ

28 หมายเหตุุ P. 1 ก (2) หากสถาบัันมีีการกำ�ำ หนดเจตจำ�ำ นงและพัันธกิิจ ควรอธิิบายถึึง สิ่ง� เหล่่านั้้น� ในการตอบคำ�ำ ถาม บางสถาบันั อาจระบุพุ ันั ธกิจิ และเจตจำ�ำ นง และบางสถาบันั ใช้ค้ ำ�ำ เหล่่านี้้� แทนกััน ในบางสถาบััน เจตจำำ�นงหมายถึึงเหตุุผลพื้้�นฐานในการดำำ�รงอยู่�่ของสถาบััน สิ่�งเหล่่านี้้� มีีบทบาทในการสร้า้ งแรงบัันดาลใจให้้สถาบัันและชี้น� ำ�ำ การกำ�ำ หนดค่่านิยิ ม หมายเหตุุ P. 1 ก (2) ค่่านิยิ มของสถาบันั เป็น็ ส่่วนหนึ่่ง� ของวัฒั นธรรมองค์ก์ ร คุณุ ลักั ษณะอื่น� ของวัฒั นธรรมองค์ก์ ร อาจรวมถึงึ ความเชื่อ� และบรรทัดั ฐานร่่วมกันั (Shared beliefs and norms) ซึ่ง่� นำ�ำ ไปสู่ล่� ักั ษณะเฉพาะของบรรยากาศแวดล้อ้ มภายในสถาบันั หมายเหตุุ P. 1 ก (3) กลุ่�มและประเภทของบุุคลากรหรืือคณาจารย์์/พนัักงาน (รวมถึึง กลุ่�มที่�่จััดตั้�งขึ้�นเพื่่�อเจรจาสิิทธิิประโยชน์์กัับสถาบััน) อาจจััดแบ่่งตามประเภทของการจ้้างหรืือ สััญญาจ้้าง สถานที่่�ปฏิิบััติิงาน (รวมทั้้�งการทำำ�งานผ่่านระบบออนไลน์์) การทำำ�งานนอกสถานที่�่ สภาวะแวดล้อ้ มในการทำ�ำ งาน นโยบายที่เ่� อื้อ้� ต่่อการดููแลครอบครัวั หรืือปัจั จัยั อื่น� ๆ สำ�ำ หรับั สถาบันั ที่�่มีีอาสาสมััครและพนัักงานฝึึกหััดที่่�ไม่่ได้้รัับค่่าจ้้างมาช่่วยทำ�ำ งานให้้สถาบััน ให้้รวมกลุ่�มเหล่่านี้้� เป็็นส่่วนหนึ่่�งของบุคุ ลากรของสถาบัันด้้วย หมายเหตุุ P. 1 ก (5) ในเกณฑ์์ EdPEx คำ�ำ ว่่า “มาตรฐานด้้านการศึึกษา” อาจรวมถึึง ข้้อกำำ�หนดตามกฎหมาย หลักั ปฏิบิ ัตั ิิ (Codes of conduct) และนโยบาย (policy guidance) ที่�่ใช้้ทั่่�วไปในภาคส่่วนการศึึกษา ทั้้�งนี้้�ขึ้�นกัับพื้�้นที่�่ที่่�สถาบัันดำำ�เนิินการอยู่่� ซึ่่�งอาจมีีกฎระเบีียบ ข้้อบัังคัับด้้านสภาพแวดล้้อม ที่�่ครอบคลุุมถึึงการปล่่อยก๊๊าซเรืือนกระจก การควบคุุมและ การแลกเปลี่�ย่ นคาร์์บอนเครดิติ รวมถึงึ การใช้้พลังั งานอย่่างมีีประสิิทธิภิ าพ หมายเหตุุ P. 1 ข (1) ในโครงร่่างองค์์กร จะถามคำำ�ถาม “อะไร (What)” สำำ�หรัับ การนำ�ำ องค์ก์ ร (โครงสร้้างและกลไกระบบการนำ�ำ องค์ก์ ร) ส่่วนหมวด 1 และหมวด 5 จะถามว่่า ระบบถููกนำำ�ไปใช้้ “อย่่างไร (How)” หมายเหตุุ P. 1 ข (2) กลุ่�มผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น อาจจััดกลุ่�มตามความคาดหวััง พฤติิกรรม ความนิิยม หรืือคุุณลัักษณะร่่วมกััน ภายในแต่่ละกลุ่�มอาจมีีการแบ่่งย่่อยเพิ่่�มเติิมอีีก ตามความแตกต่่าง ความเหมืือน หรืือทั้้ง� สองอย่่าง สำำ�หรัับส่่วนตลาดอาจจำ�ำ แนกตาม • หลัักสููตร วิิจัยั และบริิการฯ หรืือรููปแบบเฉพาะ • วิิธีีการจััดการศึกึ ษา วิิจััย และบริิการฯ ต่่าง ๆ • พื้น้� ที่่ท� างภููมิศิ าสตร์์ หรืือ • ปััจจััยอื่น� ๆ ที่่ไ� ด้้ระบุุไว้้

29 เกณฑค์ ุณภาพการศึกษาเพ่ือการดำ�เนนิ การทเี่ ปน็ เลิศ ฉบับปี 2563 - 2566 หมายเหตุุ P. 1 ข (2) ความต้อ้ งการและความคาดหวังั ของผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ผู้้�มีีส่่วนได้้ ส่่วนเสีีย และความต้อ้ งการด้า้ นการปฏิบิ ัตั ิกิ าร ผลักั ดันั ให้ส้ ถาบันั ตระหนักั ถึงึ ความเสี่ย�่ งที่เ�่ กิดิ จาก การหยุุดชะงัักของการจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ กระบวนการสนัับสนุุน และเครืือข่่าย อุปุ ทาน รวมถึึงความเสี่�่ยงที่่�เกิิดจากภััยพิิบัตั ิิทางธรรมชาติแิ ละภาวะฉุุกเฉินิ อื่่�น หมายเหตุุ P. 1 ข (3) ผู้�ส่งมอบและคู่�่ความร่่วมมืือที่่�เป็็นทางการ ควรรวมถึงึ โรงเรีียนหลััก ที่�เ่ ตรีียมความพร้้อมของนักั เรีียนที่�่จะเข้้ามาเรีียนต่่อในสถาบันั หมายเหตุุ P. 1 ข (3) เครืือข่่ายอุปุ ทานของสถาบันั ประกอบด้้วย หน่่วยงาน/องค์ก์ รที่่� เกี่ย�่ วข้อ้ งกับั การพัฒั นาหลักั สููตร และบริกิ ารฯ และการจัดั การศึกึ ษา วิจิ ัยั และบริกิ ารฯ ให้แ้ ก่ผู้�เรีียน และลููกค้้ากลุ่�มอื่�น ในบางสถาบััน หน่่วยงาน/องค์์กรเหล่่านี้้�จะอยู่�่ในรููปแบบของห่่วงโซ่่ โดยที่่� หน่่วยงานหนึ่่ง� ทำำ�หน้า้ ที่เ่� ป็น็ ผู้้�ส่่งมอบให้อ้ ีีกหน่่วยงาน/องค์ก์ รหนึ่่ง� โดยตรง อย่่างไรก็ต็ าม หน่่วยงาน/ องค์ก์ รเหล่่านี้้�มีีโครงข่่ายที่เ�่ ชื่�อมโยงและพึ่่ง� พาซึ่ง่� กัันและกันั มากขึ้�นเรื่อ� ย ๆ ไม่่เพีียงแค่่เป็็นความ สััมพัันธ์์เชิงิ เส้้นตรง (Linear relationships) เกณฑ์ใ์ ช้้คำ�ำ ว่่า “เครืือข่่ายอุุปทาน” แทน “ห่่วงโซ่่ อุุปทาน (Supply Chain)” เพื่่�อชี้ใ� ห้้เห็น็ ถึงึ การพึ่่�งพาซึ่่�งกันั และกันั ระหว่่างสถาบัันและผู้�ส่งมอบ P. 2 สถานการณ์ข์ องสถาบันั (Organizational Situation) : สถานการณ์์ เชิิงกลยุุทธ์ข์ องสถาบันั คืืออะไร ก. สภาพแวดล้อ้ มด้้านการแข่ง่ ขััน (Competitive Environment) (1) ตำ�ำ แหน่่งในการแข่่งขััน (Competitive Position) ให้้อธิิบายขนาดและการเติิบโตของสถาบััน เมื่�อเปรีียบเทีียบกัับองค์์กรในธุุรกิิจหรืือ ตลาดเดีียวกััน คู่�่แข่่งมีีจำำ�นวนเท่่าไรและประเภทอะไรบ้า้ ง (2) การเปลี่่�ยนแปลงความสามารถในการแข่่งขััน (Competitiveness Changes) การเปลี่ย่� นแปลงที่ส�่ ำำ�คัญั (ถ้า้ มีี) ซึ่ง�่ มีีผลต่่อสถานการณ์ก์ ารแข่่งขันั ของสถาบันั รวมถึงึ การเปลี่�่ยนแปลงที่ส�่ ร้้างโอกาสสำำ�หรัับการสร้้างนวััตกรรมและความร่่วมมืือคืืออะไร (*) (3) แหล่่งข้อ้ มูลู เชิิงเปรียี บเทียี บ (Comparative Data) ระบุุแหล่่งที่่�มาที่่�สำำ�คััญสำำ�หรัับข้้อมููลเชิิงเปรีียบเทีียบและเชิิงแข่่งขัันในธุุรกิิจเดีียวกััน รวมทั้้�งข้้อมููลเชิิงเปรีียบเทีียบที่�่สำ�ำ คััญจากธุุรกิิจอื่่�น สถาบัันมีีข้้อจำำ�กััดอะไรบ้้าง (ถ้้ามีี) ในการ ได้ม้ าซึ่่�งข้อ้ มููล หรืือข้อ้ จำ�ำ กัดั ในการใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากข้อ้ มููลเหล่่านี้้�

30 ข. บริิบทเชิิงกลยุทุ ธ์์ (Strategic Context) ระบุุความท้้าทายเชิิงกลยุทุ ธ์แ์ ละความได้เ้ ปรีียบเชิงิ กลยุุทธ์์ที่ส�่ ำำ�คัญั ค. ระบบการปรับั ปรุุงผลการดำำ�เนินิ การ (PERFORMANCE Improvement System) ระบุุระบบการปรัับปรุุงผลการดำ�ำ เนิินการรวมถึึงกระบวนการของสถาบััน สำำ�หรัับการ ประเมินิ ผลและการปรัับปรุุงโครงการและกระบวนการของสถาบันั ที่ส�่ ำ�ำ คััญ คำำ�ศััพท์ท์ ี่ส่� ำำ�คััญต่า่ ง ๆ สามารถดููความหมายของคำำ�ศััพท์ส์ ำำ�คััญได้ใ้ นอภิธิ านศััพท์์ หน้า้ 107 - 135 หมายเหตุุ หมายเหตุุ P. 2 (ก) องค์์กรไม่่แสวงหาผลกำ�ำ ไรต้้องแข่่งขัันกัับองค์์กรที่่�ไม่่แสวงหา ผลกำำ�ไรอื่�น และกัับหน่่วยงานอื่่�นที่�่ให้้บริิการคล้้ายคลึึงกััน เพื่่�อให้้ได้้แหล่่งทุุนสนัับสนุุนและ อาสาสมัคั ร สมาชิกิ ภาพ การเป็น็ ที่�่รู้�จัักในชุุมชนที่่�เหมาะสม และการได้้รัับความสนใจจากสื่อ� หมายเหตุุ P. 2 (ข) ความท้้าทายและความได้้เปรีียบเชิิงกลยุุทธ์์ อาจเกี่่�ยวข้้องกัับ ด้้านการจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ ด้้านการปฏิิบััติิการ ด้้านการสร้้างประโยชน์์ให้้สัังคม และด้า้ นบุคุ ลากร ความท้า้ ทายและความได้เ้ ปรีียบเชิงิ กลยุทุ ธ์์ อาจสัมั พันั ธ์ก์ ับั ผลิติ ภัณั ฑ์์ การเงินิ โครงสร้้างและวััฒนธรรมองค์ก์ ร เทคโนโลยีีอุุบัตั ิใิ หม่่ (Emerging technology) การบููรณาการ ด้า้ นดิจิ ิิทัลั (Digital integration) ความปลอดภัยั ของข้อ้ มููลและสารสนเทศ ชื่�อเสีียงของสถาบันั เช่่น ความสำำ�เร็จ็ ของผู้�เรีียน อัตั ราการสร้า้ งนวัตั กรรม ทำ�ำ เลที่ต่�ั้ง� และการเข้า้ ถึงึ บริกิ ารได้โ้ ดยสะดวก และความสามารถในการสรรหาและรัักษาบุุคลากร หมายเหตุุ P. 2 (ค) ระบบการให้ค้ ะแนนของเกณฑ์์ EdPEx (หน้า้ 77 - 87) พิจิ ารณาการ ปรับั ปรุงุ ผลการดำำ�เนินิ การ ผ่่านการเรีียนรู้้�และการบููรณาการ ซึ่ง�่ เป็น็ มิติ ิหิ นึ่่ง� ในการตรวจประเมินิ ระดับั พัฒั นาการของแนวทางและการถ่่ายทอดเพื่่อ� นำ�ำ ไปปฏิบิ ัตั ิขิ องสถาบันั คำ�ำ ถามนี้้ช� ่่วยกำำ�หนด บริบิ ทโดยรวมของแนวทางที่ใ่� ช้ใ้ นการปรับั ปรุงุ ผลการดำำ�เนินิ การของสถาบันั แนวทางที่ส่� ถาบันั ใช้้ ควรสััมพัันธ์ก์ ัับความจำำ�เป็น็ ที่ต่� ้้องทำ�ำ /มีี ของสถาบััน ทั้้ง� นี้้อ� าจรวมถึงึ PDSA การประเมิินตนเอง เพื่่�อขอการรัับรอง การใช้้ระบบ UK Professional Standards Framework (UKPSF) เพื่่อ� พัฒั นาการสอน การประเมินิ ระดับั คณะ สถาบันั จากองค์ก์ รภายนอก เช่่น World Federation for Medical Education (WFME, ASEAN University Network Quality Assurance (AUNQA), Association to Advance Collegiate Schools of Business (AACSB), Accreditation Board for Engineering and Technology (ABET) รวมถึึงเครื่�องมืือพััฒนาคุุณภาพองค์์กรอื่�น เช่่น การใช้ร้ ะบบ Lean Enterprise, Six Sigma, Story Board หรืือเครื่�องมืือปรัับปรุงุ อื่น� ๆ

31 เกณฑ์คุณภาพการศกึ ษาเพ่ือการดำ�เนนิ การท่ีเป็นเลิศ ฉบบั ปี 2563 - 2566 1. การนำ�ำ องค์ก์ ร (Leadership) (120 คะแนน) ในหมวดการนำำ�องค์ก์ ร เกณฑ์ถ์ ามว่่าการปฏิบิ ัตั ิติ นของผู้้�นำ�ำ ระดับั สููง ชี้น� ำ�ำ และทำ�ำ ให้ส้ ถาบันั มีีความยั่�งยืืนอย่่างไร นอกจากนี้้� เกณฑ์์ยัังถามถึึงระบบการกำำ�กัับดููแลองค์์กร (GOVERNANCE system) รวมทั้้�งวิิธีีการที่�่สถาบัันใช้้เพื่่�อบรรลุุผลความรัับผิิดชอบด้้านกฎหมายและจริิยธรรม และวิิธีีการที่ส่� ถาบันั ใช้เ้ พื่่อ� ตอบแทนสัังคม 1.1 การนำ�ำ องค์์กรโดยผู้้�นำำ�ระดัับสููง (Senior Leadership) : ผู้้�นำ�ำ ระดัับสููง นำำ�องค์ก์ รอย่่างไร (70 คะแนน) ก. วิสิ ัยั ทัศั น์แ์ ละค่่านิยิ ม (VISION and VALUES) (1) กำ�ำ หนดวิิสัยั ทััศน์์และค่่านิิยม (VISION and VALUES) ผู้้�นำำ�ระดัับสููง (SENIOR LEADERS) ดำ�ำ เนิินการอย่่างไรในการกำ�ำ หนดวิิสััยทััศน์์ และค่า่ นิิยม ผู้้�นำำ�ระดัับสููงดำำ�เนิินการอย่่างไรในการถ่่ายทอดวิิสััยทััศน์์และค่่านิิยมสู่�่การปฏิิบััติิ โดยผ่่านระบบการนำำ�องค์ก์ ร (LEADERSHIP SYSTEM) ไปยังั บุคุ ลากร ผู้�ส่งมอบ และคู่ค่� วามร่่วมมืือ ที่เ�่ ป็น็ ทางการที่ส่� ำ�ำ คัญั ผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� รวมทั้้ง� ผู้้�มีีส่่วนได้ส้ ่่วนเสีียอื่น� ๆ (*) การปฏิบิ ัตั ิติ น ของผู้้�นำำ�ระดัับสููงแสดงให้้เห็น็ ถึงึ ความมุ่�งมั่น� ต่่อค่่านิิยมของสถาบันั อย่่างไร (2) การส่่งเสริิมการประพฤติิปฏิิบััติิตามกฎหมายและอย่่างมีีจริิยธรรม (Promoting Legal and ETHICAL BEHAVIOR) การปฏิิบััติิตนของผู้้�นำำ�ระดัับสููงแสดงให้้เห็็นถึึงความมุ่�งมั่�นต่่อการประพฤติิปฏิิบััติิ ตามกฎหมายและอย่า่ งมีจี ริยิ ธรรมอย่่างไร ผู้้�นำำ�ระดัับสููงสร้้างสภาวะแวดล้อ้ มในสถาบันั เพื่่�อสิ่ง� เหล่่านี้้อ� ย่่างไร ข. การสื่�อสาร (Communication) ผู้้�นำ�ำ ระดัับสููงดำำ�เนิินการอย่่างไรในการสื่�อสารและสร้้างความผููกพัันกัับบุุคลากร (WORKFORCE) ทั่่�วทั้้�งสถาบััน คู่�ความร่่วมมืือสำ�ำ คััญที่�เป็็นทางการ ผู้�เรีียน และลููกค้้า กลุ่�มอื่�นที่่�สำ�ำ คัญั ผู้้�นำำ�ระดัับสููงดำำ�เนินิ การในเรื่อ� งต่่อไปนี้้�อย่่างไร • กระตุ้้�นให้เ้ กิิดการสื่�อสารสองทางที่ต่� รงไปตรงมา • สื่อ� สารให้ท้ ราบถึงึ การตััดสินิ ใจที่่�สำำ�คััญและความจำำ�เป็น็ ต่่อการเปลี่ย�่ นแปลงของ สถาบััน

32 • แสดงบทบาทโดยตรงในการจููงใจบุคุ ลากรเพื่่อ� ให้ม้ ีีผลการดำ�ำ เนินิ การที่ด�่ีี ให้ค้ วามสำ�ำ คัญั กัับผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่�มอื่น� และมุ่ง� เน้น้ การเรีียนรู้้�ของผู้�เรีียน ค. พันั ธกิจิ และผลการดำ�ำ เนินิ การของสถาบันั (MISSION and Organizational PERFORMANCE) (1) การสร้้างสภาวะแวดล้้อมเพื่�อความสำำ�เร็็จ (Creating an Environment for Success) ผู้้�นำ�ำ ระดัับสููงดำำ�เนิินการอย่่างไรในการสร้้างสภาวะแวดล้้อมเพื่�อทำำ�ให้้สถาบััน ประสบความสำำ�เร็จ็ ทั้้�งในปััจจุุบัันและในอนาคต ผู้้�นำำ�ระดับั สููงดำำ�เนินิ การในเรื่อ� งต่่อไปนี้้อ� ย่่างไร • สร้า้ งสภาวะแวดล้้อมเพื่่อ� ให้เ้ กิิดการบรรลุพุ ันั ธกิิจ • สร้า้ งและเสริมิ สร้า้ งให้เ้ กิดิ วัฒั นธรรมองค์ก์ ร และวัฒั นธรรมที่ส�่ ่่งเสริมิ ความผููกพันั ของผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และบุุคลากร • พัฒั นาให้เ้ กิดิ ความคล่่องตัวั ของสถาบันั ความรับั ผิดิ ชอบ การเรีียนรู้้�ระดับั องค์ก์ ร และระดัับบุุคคล นวััตกรรม และความกล้้าที่่�จะเสี่�่ยงโดยประเมิินผลได้้ผลเสีีย อย่่างรอบด้า้ น (INTELLIGENT RISK taking) • มีีส่่วนร่่วมในการวางแผนสืืบทอดตำำ�แหน่่ง และการพััฒนาผู้้�นำำ�ในอนาคตของ สถาบันั (2) การทำำ�ให้เ้ กิดิ การมุ่�งเน้น้ การปฏิบิ ัตั ิอิ ย่า่ งจริงิ จังั (Creating a Focus on Action) ผู้้�นำ�ำ ระดับั สูงู ดำำ�เนินิ การอย่า่ งไรในการทำ�ำ ให้เ้ กิดิ การมุ่�งเน้้นการปฏิบิ ัตั ิิอย่า่ งจริงิ จััง เพื่�อให้้บรรลุพุ ันั ธกิิจของสถาบััน ผู้้�นำ�ำ ระดัับสููงดำำ�เนิินการอย่่างไรในเรื่�องต่่อไปนี้้� • ทำ�ำ ให้เ้ กิดิ การมุ่ง� เน้น้ การปฏิบิ ัตั ิอิ ย่่างจริงิ จังั ที่ท�่ ำ�ำ ให้เ้ กิดิ การปรับั ปรุงุ ผลการดำ�ำ เนินิ การ ของสถาบันั • กำำ�หนดเรื่อ� งที่จ�่ ำ�ำ เป็็นต้อ้ งทำ�ำ • ในการตั้�งความคาดหวัังต่่อผลการดำ�ำ เนิินการ ได้้พิิจารณาถึึงการสร้้างคุุณค่่า และทำ�ำ ให้เ้ กิดิ ความสมดุลุ ของคุณุ ค่่า ระหว่่างผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� และผู้้�มีีส่่วนได้้ ส่่วนเสีียอื่น� ๆ • แสดงให้เ้ ห็น็ ถึงึ ความรับั ผิิดชอบส่่วนตนต่่อการดำำ�เนินิ การของสถาบันั คำำ�ศััพท์ท์ ี่ส่� ำำ�คััญต่า่ ง ๆ สามารถดููความหมายของคำ�ำ ศััพท์ส์ ำำ�คััญได้ใ้ นอภิธิ านศััพท์์ หน้า้ 107 - 135

33 เกณฑ์คณุ ภาพการศึกษาเพ่ือการด�ำ เนนิ การทเ่ี ปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 หมายเหตุุ หมายเหตุุ 1.1 ผลลััพธ์์การดำำ�เนินิ การของสถาบันั ควรรายงานในหััวข้อ้ 7.1 - 7.5 ผลลัพั ธ์์ ด้้านประสิิทธิผิ ลของการนำำ�องค์์กรและระบบการนำำ�องค์์กรควรรายงานในหััวข้้อ 7.4 หมายเหตุุ 1.1 ก (1) วิิสัยั ทััศน์์ของสถาบันั ควรเป็็นตัวั กำำ�หนดบริบิ ทสำำ�หรับั วัตั ถุุประสงค์์ เชิิงกลยุุทธ์์และแผนปฏิิบััติกิ ารที่�่ได้อ้ ธิบิ ายไว้ใ้ นหัวั ข้อ้ 2.1 และ 2.2 หมายเหตุุ 1.1 ข การสื่�อสารในลักั ษณะสองทาง อาจรวมถึึงการใช้้สื่�อสังั คมออนไลน์์ เช่่น การส่่งข่่าวสารเป็น็ ระยะ ๆ ผ่่านเว็บ็ ไซต์์ทั้้ง� ภายในและภายนอก ทวีีต (Tweet) บล็อ็ ก (Blogging) และวงสนทนาอิิเล็็กทรอนิิกส์์ (Electronic forums) ของผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และบุุคลากร รวมทั้้ง� การติิดตามและการตอบกลัับ (*) ช่่องทางสื่อ� สังั คมออนไลน์จ์ ากภายนอก หมายเหตุุ 1.1 ข บทบาทโดยตรงของผู้้�นำ�ำ ระดัับสููงในการสร้้างแรงจููงใจแก่่บุุคลากร อาจรวมถึงึ การมีีส่่วนร่่วมในการให้้รางวััลและยกย่่องชมเชย หมายเหตุุ 1.1 ข สำ�ำ หรับั สถาบันั ที่ต่� ้อ้ งพึ่่ง� พาอาสาสมัคั รอย่่างมากในการทำ�ำ งาน ควรกล่่าว ถึงึ วิธิ ีีการที่ส�่ ถาบันั ใช้ใ้ นการสื่อ� สารและสร้า้ งความผููกพันั กับั บุคุ ลากรที่เ่� ป็น็ อาสาสมัคั รเหล่่านั้้น� ด้ว้ ย หมายเหตุุ 1.1 ค (1) องค์ก์ รที่่�ประสบความสำำ�เร็็จต้อ้ งสามารถตอบสนองต่่อความจำำ�เป็น็ ของสถาบัันในปััจจุุบััน ให้้ความสำ�ำ คััญกัับความเสี่�่ยง ความคล่่องตััว และการบริิหารจััดการ เชิิงกลยุุทธ์์ ต้อ้ งพร้อ้ มรับั ต่่อสภาวะแวดล้้อมในอนาคตของสถาบันั ตลาด และการปฏิบิ ััติิการ ในการสร้า้ งสภาวะแวดล้อ้ มเพื่่อ� ความสำ�ำ เร็จ็ ผู้้�นำำ�ควรคำ�ำ นึงึ ถึงึ ทั้้ง� ปัจั จัยั ภายในและภายนอก ปััจจััยเหล่่านี้้�อาจรวมถึึง • ระดับั ความเสี่�่ยงและความสามารถในการยอมรับั ความเสี่่�ยงนั้้น� • วััฒนธรรมองค์ก์ ร • ระบบงาน • ความจำำ�เป็็นในการเปลี่�่ยนแปลงแบบพลิิกโฉม (Transformational changes) ในด้า้ นโครงสร้้างและวัฒั นธรรมของสถาบัันที่�่อาจเกิดิ ขึ้น� • ขีีดความสามารถและอััตรากำำ�ลังั ของบุคุ ลากร • การมีีทรัพั ยากรพร้้อมใช้้งาน • สมรรถนะหลัักของสถาบััน • ความจำำ�เป็็นในการสร้้างนวััตกรรมด้้านเทคโนโลยีีและนวัตั กรรมระดัับสถาบััน ปััจจััยอื่�น ๆ รวมถึึงความเสี่่�ยงและโอกาสต่่าง ๆ ที่�่เกิิดขึ้�นจากเทคโนโลยีีอุุบััติิใหม่่ การบููรณาการข้้อมููล ความปลอดภััยด้้านข้้อมููลและสารสนเทศ รวมทั้้�งการพิิจารณาปััจจััย สิ่ง� แวดล้อ้ ม