Bilim Teknik

Bilimve Teknik DOLAŞIM SİSTEMİ Destek ve Harekete Sistemi SİNDİRİM NASIL GERÇEKLEŞİR? Solunum Sistemi

Destekleyen Hareket Sistemi İ İ İ İ İ İD E S T E K V E H A R E K E T S S T E M B Z M H A R E K E T E T M E M Z Ğ İ Ğ İ İS A L A Y A N , O R G A N L A R I M I Z I N T U T U N A B L E C E B R DAL OLAN Ş İ Ğ İ İ İ İ İ İK I S A C A B A L I K T A D A D E D M G B B Z DESTEKLEYEN B R İ İ İ ŞS S T E M D R . B U S S T E M Ü Ç A D E T Y A P I D A N O L U U R . B U Y A P I L A R ; İK E M K L E R EKLEMLER KASLAR. KEMİKLER İ İ Ş İÖ N C E L K L E K E M K L E R D E N B A L A Y A L I M . K E M K L E R K Ü Ç Ü K C A N L I İ Ş İ Ş Ş İ İ Ğ İ İY A P I L A R I N B R L E M E S Y L E O L U M U T U R . Ç E R D KALS YUM İ İ ĞV E F O S F O R K E M K L E R N S E R T O L M A S I N I S A L A M A K T A D I R . İ Ş İ İK E M K L E R 3 Ç E T T R . B U N L A R : YASSI UZUN İ İK I S A K E M K L E R D R . Ğ Ş İ İK A L I N L I I Ç O K A Z V E L E V H A E K L N D E O L A N K E M K L E R E Y A S S I , İ ĞB O Y U E N N D E N U Z U N O L A N L A R A U Z U N , B O Y U N U N U Z U N L U U İ İ Ğ İ İ İE N N N U Z U N L U U N A Y A K I N O L A N K E M K L E R E S E K I S A K E M K İD E N R . EKLEM E K L E M İ K İ K E M İ Ğ İ N B İ R L E Ş İ M İ İY E R D R . İK E M K L E R G İ B İ Ü Ç Ş İÇ E D E A Y R I L I R . O Y N A R O Y N A M A Z V E Y A R I O Y N A R . O Y N A R İ İE K L E M L E R H E R Y Ö N D E Y A D A B R Y Ö N D E H A R E K E T E D E B L E N İE K L E M L E R D R . O Y N A R E K L E M L E R D E K I K I R D A K B U L U N U R . B U İ İ İ İ İ İ İK I K I R D A K K E M K L E R N B R B R N E S Ü R T M E S N E N G E L L E Y E R E K İ İ Ş İ İK E M K T A H R N N ÖNÜNE GEÇER. OYNAR EKLEMLERDE İB U L U N N A N E K L E M S I V I S I S E K A Y G A N Y A P I S I Y L A D A H A K O L A Y İ İ Ğ İH A R E K E T E T M E M Z S A L A R . Y A R I O Y N A R E K L E M L E R S E İ İ İ İH A R E K E T K A B L Y E T S I N I R L I O L A N E K L E M L E R D R .

YARI OYNAR EKLEMLERDE KIKIRDAK BULUNURKEN EKLEM SIVISI İ İ İ İB U L U N M A Z . O Y N A M A Z E K L E M L E R S E H A R E K E T K A B L Y E T İ İO L M A Y A N E K L E M L E R D R . K A F A T A S I E K L E M O Y N A M A Z İ İ İE K L E M L E R E Ö R N E K O L A R A K V E R L E B L R . KASLAR Ş İ İ İ İ ĞK A S L A R K A S I L I P G E V E Y E B L E N V E H A R E K E T M Z S A L A Y A N Ş İY A P I L A R D I R . K A S L A R D A D A Ü Ç F A R K L I Ç E T V A R D I R . B U N L A R : ÇİZGİLİ KAS DÜZ KAS VE KALP KASIDIR. İ İ İ İ İ Ğ İ İÇ Z G L K A S L A R S T E M ZLE HAREKET İ İ İ Ğ İ İ İ İE T T R E B L D M Z,ÇABUK YORULAN,BOL ÇEK RDEKL VE KIRMIZI İR E N K L K A S L A R D I R . B U N L A R A Ö R N E K O L A R A K K O L , B A C A K V E İ İ İ İ İ Ğ İ İ ŞA Y A K K A S L A R I V E R L E B L R . D Ü Z K A S L A R S T E M Z DI INDA ŞÇ A L I A N , Ç A B U K Y O R U L M A Y A N , O R G A N L A R I M I Z D A B U L U N A N , A Z İ İ İ İÇ E K R D E K L V E B E Y A Z K A S L A R D I R . M D E D E K K A S L A R B U N A İ İ İÖ R N E K O L A R A K V E R L E B L R . K A L P K A S I K A L P T E B U L U N A N , İ İ İ Ş Ş İ İÇ A B U K Y O R U L M A Y A N , Y A P I S I Ç Z G L K A S A Ç A L I M A E K L SE Ş İ İ İ İD Ü Z K A S A B E N Z E Y E N K A S Ç E D D R . B Z Ö L Ü N C E Y E K A D A R İ İ İ ŞY A N K A L B M Z D U R A N A K A D A R Ç A L I M A Y A D E V A M E D E R . B U Ş İ İK A S Ç E D N E Ö R N E K O L A R A K S A D E C E K A L P T E B U L U N A N K A S L A R İ İ İV E R L E B L R . Çizgili kaslar kemiklere tendon adı verilen yapılarla bağlıdır.

Vücudumuzdaki Kemikler

Dolaşım Sistemi DOLAŞIM SİSTEMİNİ ANLAMAK İÇİN ÖNCELİKLE KALBİN YAPISINI BİLEMEMİZ GEREKİR. KALP DÖRT BÖLÜMDEN OLUŞUR. BU BÖLÜMLER SAĞ (ÜST ODACIK) KULAKÇIK , SOL (ÜST ODACIK) KULAKÇIK, SAĞ (ALT ODACIK) KARINCIK, SOL (ALT ODACIK) KARINCIKTIR. SAĞ KULAKÇIK VE SAĞ KARINCIK KİRLİ (OKSİJENCE FAKİR) KANI POMPALARKEN SOL KULAKÇIK VE SOL KARINCIK İSE TEMİZ (OKSİJENCE ZENGİN) KANI POMPALAMAKTADIR. İKİ KATLI BİR BİNA GİBİ OLAN KALBİMİZDE KULAKÇIKLAR İLE KARINCIKLAR ARASINDA KAPAKÇIKLAR BULUNUR. BU KAPAKÇIKLAR KULAKÇIKLARDAN GELEN KANI AŞAĞIYA İNDİRİRKEN KARINCIKTAKİ KANIN KULAKÇIĞA GİRMESİNİ ENGELLER.DAMARLARA GELİRSEK ÜÇ ÇEŞİT DAMAR TÜRÜ VARDIR. BUNLAR; KILCAL DAMARLAR, TOPLARDAMARLAR VE ATARDAMARLARDIR. TOPLARDAMALARLAR KİRLİ (OKSİJENCE FAKİR) KANI, ATARDAMARLAR İSE TEMİZ (OKSİJENCE ZENGİN) KANI TAŞIR.SADECE AKCİĞER TOPLARDAMARI TEMİZ KANI VE SADECE AKCİĞER ATARDAMARI KİRLİ KANI TAŞIR.ARTIK KALP VE DAMARLAR KONUSUNU ÖĞRENDİYSEK DOLAŞIM SİSTEMİNE GEÇEBİLİRİZ.

CANLILARI OLUŞTURAN EN KÜÇÜK YAPI BİRİMLERİ İÇİN GEREKLİ OLAN BESİN VE OKSİJENİ TAŞIYAN VE BU KÜÇÜK YAPI BİRİMLERİNDE AÇIĞA ÇIKAN AMONYAK VE KARBONDİOKSİTİN BOŞALTIM ORGANLARINA TAŞINMASI GÖREVİNİ YERİNE GETİREN SİSTEMLERE DOLAŞIM SİSTEMİ DENİR.DOLAŞIM SİSTEMİ İKİ BÖLÜME AYRILIR. BU BÖLÜMLER BÜYÜK KAN DOLAŞIMI VE KÜÇÜK KAN DOLAŞIMIDIR.

KÜÇÜK KAN DOLAŞIMI KÜÇÜK KAN DOLAŞIMI KALP İLE AKCİĞERLER ARASINDADIR.SAĞ KARINCIKTAN BAŞLAR VE SOL KULAKÇIKTA BİTER. BU DOLAŞIM KİRLİ KANIN TEMİZLENMESİNİ SAĞLAR. KİRLİ KAN SAĞ KARINCIKTAN AKCİĞER ATARDAMARI İLE AKCİĞERE GİDER. KILCAR DAMARLAR ARACILIĞIYLA, ALDIĞIMIZ OKSİJEN KANI TEMİZLER YANİ OKSİJENCE ZENGİNLEŞTİRİR. KAN KALBE GERİ DÖNÜCE İSE BÜYÜK KAN DOLAŞIMINDAKİ GÖREVİNE BAŞLAR. BÜYÜK KAN DOLAŞIMI BÜYÜK KAN DOLAŞIMI KALP İLE VÜCUT ARASINDADIR.SOL KARINCIKTAN BAŞLAYIP SAĞ KULAKÇIKTA BİTER. GÖREVİ, KANDAKİ OKSİJENİ VE BESİNLERİ GEREKLİ ORGANLARA GÖTÜRMEKTİR. BÜYÜK KAN DOLAŞIMINI TAMAMLAYAN KAN KÜÇÜK KAN DOLAŞIMINA BAŞLAR ÇÜNKÜ KAN OKSİJENİNİ ORGANLARA VERİR. BU YÜZDEN DE KANDAKİ OKSİJEN ORANI AZALIR VE KAN KİRLENMİŞ OLUR. En büyük atardamarımız Aort atardamarıdır.

Solunum Sistemi Kanda biriken karbondioksiti dışarı atan solunum sistemi, vücudun ihtiyaç duyduğu oksijenin kana karışmasını sağlar.Toplam 8 organdan oluşur. Bu organlar: Ağız Burun Yutak Gırtlak Soluk Borusu Bronşlar Bronşçuklar ve Akciğerlerdir. Şimdi nefes alın. O nefes öncelikle burnunuzdan girer.Burnunuzdaki kıllar havadaki kirleri temizler çıkan kirler yapışkanlığı sayseinde mukusta kalır böylece vücudumuza girmez. Mukus ve kıllar bu işleri yaparken burundaki kılcal damarlar ise havayı ısıtır.Hava sonra yutağa, yutaktan gırtlağa gırtlaktan ise soluk borusuna ulaşır.soluk borusu da burun gibi kıllara ve mukusa sahiptir. Hani bir sınavı bitirdikten sonra yaptıklarınızın doğruluğunu kontrol edersiniz ya soluk borusunun havayı temizlemesi de böyle bir şey. Soluk borusundan sonra bronşlar gelir.Bronşlar iki bölüme ayrılır. Biri bir ciğere öteki ise öteki ciğere bağlıdır. Hava bronşlardan sonra bronşçuklara ulaşır.Bronşçuklar akciğerin içindedir. Hava son olarak akciğerde ki alveollere gelir. Alveoller havada ki oksijen ile kandaki karbondioksitin değiştiği yerdir. Bunlar yer değiştirdikten sonra gerçekleşen işlemlerin tam tersi olur ve soluk verdiğimizde ağızımızdan karbondioksit ve su buharı çıkar.

Soluk Alıp Verme Olayı Akciğerlerde kas dokusu bulunmadığından soluk alıp verme olayı, kaburgalar arası kaslar ve akciğerlerin altında bulunan diyafram kası tarafından kontrol edilir. Diyafram kası, göğüs boşluğunun alt kısmını kaplayan yassı bir kastır. Aşağı-yukarı kasılıp gevşeyerek göğüs boşluğunun hacmini değiştirir. Bu sayede akciğerlere hava giriş-çıkışı kolaylaşır. Soluk (nefes) alma sırasında kaburgalar arası kaslar kasıldığında kaburgalar öne doğru yukarı kalkarak göğüs boşluğunun genişliğini arttırır. Aynı anda diyafram kası kasılarak göğüs boşluğunun yüksekliğini arttırır. Böylece göğüs kafesi ve göğüs boşluğu genişler. Bunun sonucunda göğüs boşluğunun hacmi artar ve solunan havanın akciğerlere dolması ile nefes almış oluruz Soluk (nefes) verme sırasında kaburgalar arası kaslar ve diyafram kası gevşer, böylece göğüs boşluğunun hacmi azalır. Bunun sonucunda akciğerlerdeki hava boşalır ve nefes vermiş oluruz. Soluk alıp verme işlemi günde 16 000 ile 20 000 kez gerçekleşmektedir. Bazı tedavilerde yapay organlar kullanılabilir.

Sindirim Sistemi SİNDİRİM NEDİR? YAŞAMIMIZI DEVAM ETTİREBİLMEK İÇİN ENERJİYE İHTİYACIMIZ VARDIR VE BU ENERJİYİ YEDİĞİMİZ BESİNLERDEN KARŞILARIZ. VÜCUDA ALINAN BÜYÜK MOLEKÜLLÜ BESİN İÇERİKLERİNİN HÜCRELERİMİZ TARAFINDAN KULLANILABİLECEK KADAR KÜÇÜK PARÇALARA AYRILMASINA SİNDİRİM DENİR.SİNDİRİM MEKANİK VE KİMYASAL OLMAK ÜZERE İKİ FARKLI ŞEKİLDE GERÇEKLEŞİR. FİZİKSEL (MEKANİK) SİNDİRİM, ÇİĞNEME VE KAS HAREKETLERİYLE BESİNLERİN KÜÇÜK PARÇALARA AYRILMA OLAYIDIR. KİMYASAL SİNDİRİM İSE ENZİMLER SAYESİNDE BESİNLERİN KÜÇÜK PARÇALARA AYRILMA OLAYIDIR. SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI VE SİNDİRİM SİSTEMİNİN GÖREVİ SİNDİRİM İLK OLARAK AĞIZDA BAŞLAR SONRA SIRAYLA ŞU ORGANLARDA DEVAM EDER. MİDE, İNCE BAĞIRSAK VE KALIN BAĞIRSAK. KALIN BAĞIRSAKTAN SONRA YİYECEKLER KALIN BAĞIRSAĞA BAĞLI ANÜSTEN DIŞARI ÇIKAR. BİR GÜN KIYMALI VE TEREYAĞ SOSLU MANTI YEDİĞİNİZİ DÜŞÜNÜN ŞİMDİ O MANTININ SİNDİRİM HİKAYESİNİ SİZLERE ANLATACAĞIM. MANTI DİŞLERİNİZLE FİZİKSEL SİNDİRİME MARUZ KALIRKEN TÜKÜRÜK YEDİKLERİNİZİ YUMUŞATACAKTIR AYNI ZAMANDA TÜKÜRÜĞÜN İÇİNDE KARBONHİDRAT ENZİMİ OLDUĞU İÇİN VE MANTI HAMURU DA KARBONHİDRAT OLDUĞU İÇİN HAMUR KİMYASAL SİNDİRİME UĞRAYACAKTIR. SİZ MANTIYI YUTUNCA ÖNCE YUTAĞA, SONRA YEMEK BORUSUNA, YEMEK BORUSUNDAN SONRA İSE MİDEYE GELİR. MİDE KASLARI MANTIYI BULAMAÇ HALİNE GETİRİR. MİDE ÖZSUYU İSE MANTIDAKİ KIYMAYI KİMYASAL SİNDİRİME UĞRATIR. MANTI MİDEDEKİ SİNDİRİMLERİNİ TAMAMLADIKTAN SONRA İNCE BAĞIRSAĞA GİDER. PANKREAS KENDİ ENZİMİ OLAN VE MANTIDAKİ KARBONHİDRAT, PROTEİN VE YAĞI KİMYASAL SİNDİRİME UĞRATAN ÖZSUYUNU İNCE BAĞIRSAĞA GÖNDERİR. AYNI ZAMANDA KARACİĞERİN ÜRETTİĞİ SAFRA SIVISI İSE SAFRA KESESİNDE BİRİKİR VE İNCE BAĞIRSAĞA GÖNDERİLİR. SAFRA SIVISI ENZİM DEĞİLDİR YAĞLARIN FİZİKSEL SİNDİRİMİNİ YAPAR. SİNDİRİLEN BU BESİNLER İNCE BAĞIRSAK DUVARINDA BULUNAN VİLLUSLAR TARAFINDAN EMİLİR VE KANA KARIŞIR. SİNDİRİLMEYEN BESİNLER KALIN BAĞIRSAĞA GİDER. BURADA FAZLA SUYU EMİLİR VE ATILMAK ÜZERE ANÜSE YOLLANIR.

Vitanminler sindirilmeden direk kana karışır.

HAPI YUTACAĞIZ! 05/02/2016 Gastroenterology dergsnn Ocak sayısında yayımlanan br çalışmada yer alan elektronk haplar sndrm sstemn ayrıntılı br şeklde nceleyeblyor. pÜazrearmnedtereçleeşrtöllçsüeynosrövreleerlbdueluentatnğbvuehraleprla br,rsanlıdcıryma gsösntdeemrynodre. kBugvaezrvlbe.r uygun programlar yardımıyla şlenerek akıllı telefona aktarılıyor. Böylece yengleünnbyeestencnekvübcruntaçnonpslabğalırkınlıdoılruapnoblumhaadpığlaıröınğrbeanzeıbçlfytlokr.hÜazyevranndlaerıdört düezneerynledrehyeanpüızlabnadşelanmeyaldeır.Uozluumn vluasdoendueçglaerrçveekrsleeşdterlnescaenğladrüüşzüenrünlednekbu deneylern başarıyla sonuçlanması durumunda sndrm sstem çn bkauşlalarnıldılaığcıankdabubeylökn dteemaldınğaenrbsrshtaepmlleernçsanndveügceuldşutnrdlaekblbr.rçBouk parametrenn ölçülmes ve elde edlen verlern akıllı telefona gönderlmes Hyoalnugylagıkdaşnnınnvküecnuddavnüecukdaudnaur yaanrbaedıağnıntınakyapneıtsmıraesbrmsüomnrkaükn öoğlaübnlürn. zamanı ve çerğ gb farklı blgler de sunarak kşnn sağlığını korumasında aktf görev alableceğ öngörüglebnbguörhüanpülyaorırn. pek çok kullanım alanı olacak YAZAN: GÜRKAN CANER BİRER

HAPI YUTACAĞIZ HTTPS://BİLİMGENC.TUBİTAK.GOV.TR/M AKALE/HAPİ-YUTACAGİZ YAZI KAYNAKLARI HTTPS://WWW.EBA.GOV.TR/#/ANASAYFA HTTPS://WWW.HURRİYET.COM.TR/ 6. SINIF MEB YAYINLARI FEN BİLİMLERİ DERS KİTABI HTTPS://WWW.SABAH.COM.TR/ HTTPS://BİLİMTEKNİK.TUBİTAK.GOV.TR/

Hazırlayan ŞEVVAL ÖZ