หนังสือที่ระลึกในพิธีเปิดห้องสมุดประชาชน“เฉลิมราชกุมารี” อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน

ท่รี ะอลำ�กึ เพภิธอีเเปมดิ ืองหแ้อมง่ฮสอ่ มงดุ สปอรนะชจาังชหนวดั“เแฉมลฮ่ ิมอ่ รงาสชอกนมุ าร”ี พระแสนทอง พระแสนทอง พระแสนทอง วัดแสนทอง อ�ำเภอแม่สะเรียง เป็นพุทธรูปหล่อด้วยทองเหลืองเก่าแก่ สร้างมาเม่ือใด ไมป่ รากฏหลกั ฐาน ตามตำ� นานเดมิ พระแสนทอง ม ี 2 องค์ เปน็ องคพ์ แี่ ละองคน์ อ้ ง เดมิ ประดษิ ฐานอยทู่ ว่ี ดั ทงุ่ แลง้ ต�ำบลแม่คง อ�ำเภอแม่สะเรียง ต่อมาเกิดอุทกภัยน�้ำท่วมวัด ซึ่งอยู่ใกล้ตลิ่งน�้ำยวม เนื่องจากน้�ำเชี่ยวมาก จงึ พัดพาวดั ท่งุ แลง้ จมลงในแม่นำ้� ยวมพร้อมพระแสนทองทง้ั สององค์ ต่อมาชาวอ�ำเภอแม่สะเรียง ได้ตั้งศาลขออัญเชิญพระพุทธรูปแสนทองข้ึนมาจากน�้ำยวมโดยใช้เชือกดึง ตัวพระข้ึนมา ปรากฏว่า กู้ได้เพียงองค์น้องเท่านั้น ส�ำหรับองค์พ่ีไม่สามารถดึงข้ึนมาได้ หากชาวบ้านดึงโผล่ พน้ น�้ำขึน้ มาครัง้ ใด จะเกดิ ฟ้ารอ้ งฟ้าฝา่ จนสุดวิสยั ที่จะดึงองคพ์ ระขึน้ ได้ เมอื่ ได้เพยี งองคน์ อ้ งแล้ว ชาวอ�ำเภอแม่สะเรียง จงึ ได้อญั เชญิ ไปในตัวอำ� เภอ เพื่อไปประดษิ ฐานทีว่ ดั แต่ไม่ สามารถชกั ลากเขา้ ไปในวดั ใดได้ เนอ่ื งจากเกดิ ปาฏหิ ารยิ แ์ พเลอ่ื น ไมส่ ามารถดงึ ได้ ดงั นนั้ ชาวบา้ นจงึ ไดช้ กั ลากไปยงั วดั ลมุ่ พอถงึ วดั ลมุ่ ขบวนชกั ลากพระแสนทองสามารถดงึ เขา้ ไปในวดั ได้ เชอ่ื วา่ พระแสนทองตอ้ งการมาประดษิ ฐาน อยทู่ ว่ี ัดลมุ่ ต่อมาคณะศรัทธาจงึ ขอเปลีย่ นชอ่ื วดั ลมุ่ เปน็ วัดแสนทองตามช่ือพระพทุ ธรูปแสนทอง 47

ท่รี ะอลำ�กึ เพภิธอเี เปมิดอื งหแ้อมง่ฮสอ่ มงุดสปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมลฮ่ มิ อ่ รงาสชอกนุมารี” พระเพชร พระเพชร (พระพทุ ธสหิ งิ ค)์ พระเพชร (พระพุทธสิหิงค์) ประดิษฐานอยู่ท่ีวัดแสนทอง อ�ำเภอแม่สะเรียง เป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ คู่บ้านคู่เมืองมานาน เหตุท่ีเรียกว่า พระเพชร เนื่องจากมีเพชรฝังอยู่จ�ำนวน 3 เม็ด คือระหว่างค้ิว 1 เม็ด และท่ีไหลเ่ หนือราวนม ขา้ งละ 1 เมด็ หลังสงครามโลกครงั้ ที่ 2 เพชรดงั กลา่ วไดส้ ูญหายไปโดยไม่มีผู้ใดทราบ เพราะขณะเกิดสงคราม ทางวัดได้น�ำพระพุทธรูปไปซ่อนไว้ตามบ่อน้�ำ เม่ือสงครามสงบแล้ว จึงน�ำพระเพชรมา ประดษิ ฐานไว้ทว่ี ดั ตามเดมิ คาดวา่ เพชรจะสูญหายช่วงระยะดังกล่าว พระเพชร นอกจากจะเป็นพระพุทธรูปเก่าแก่แล้วพุทธศาสนิกชนโดยท่ัวไปยังถือว่าเป็นพระพุทธรูปที่ ศักดิ์สิทธ์ิเพราะทุก ๆ ปีชาวอ�ำเภอแม่สะเรียง จะอัญเชิญพระเพชรแห่ในวันสงกรานต์ ไปตามถนนสายต่าง ๆ เม่ือพทุ ธศาสนิกชนไดส้ รงนำ�้ นั้นฝนจะตกทุกครั้ง จนเปน็ ทอ่ี ศั จรรยย์ ง่ิ 48

ทร่ี ะอลำ�ึกเพภธิ อีเเปมดิ อื งหแอ้ มง่ฮสอ่ มงุดสปอรนะชจางั ชหนวดั“เแฉมลฮ่ มิ ่อรงาสชอกนมุ าร”ี อนสุ าวรยี ค์ รบู าผาผา่ ประวัติ ครูบาผาผ่า ( พระครปู ญั ญาวรวัตร) ชาตกิ �ำเนิด ครูบาผาผ่า นามเดิมช่อื สวน นามสกลุ คำ� ภีระ เกิดท่ีหมู่บา้ นผาผา่ ตำ� บลแม่คะตวน อำ� เภอแม่สะเรยี ง จงั หวดั แมฮ่ ่องสอน ตรงกับวันพฤหัสบดีท่ี ๒๖ ธันวาคม พ.ศ.๒๔๓๒ ขึน้ ๒ ค�่ำ เดอื น ๒ ปีฉลู บิดาช่ือนายปัน่ มารดาชอื่ นางธิ มพี นี่ ้องร่วมบดิ ามารดารวม ๔ คน มารดา คลอดในขณะทอ่ี มุ้ ทอ้ งแก่ไปเกบ็ ผกั ในสวนตอนเชา้ เพอื่ นำ� มาปรงุ อาหาร ทา่ นกค็ ลอดจากครรภม์ าโดยงา่ ยดายไมม่ ี อาการทุรนทรุ าย จึงไดช้ อ่ื ว่า “ เด็กชายสวน ” การเข้าสเู่ ส้นทางพทุ ธศาสนา เดก็ ชายสวน เป็นเดก็ ดี ไมด่ ือ้ เกเร มเี มตตาธรรมแตเ่ ยาว์วยั ไม่ทานเน้อื สัตว์ เม่อื อายไุ ด้ 17 ปี จึงไดร้ บั การบรรพชาเป็นสามเณรโดยม ี ครูบาเต ๋ เปน็ พระ อุปัชฌาย์ เมื่อบรรพชาแล้วได้ศึกษาค�ำภีร์มูลกัจจายน์พระสูตร และพทุ ธมนตค์ าถา และพระกมั มฏั ฐานจนมคี วามรคู้ วามสามารถ และมีจิตเป็นสมาธิแก่กล้าแต่เยาว์วัย สามเณรสวน อุปสมบท เป็นพระภิกษุเมื่ออายุ 21 ปี ณ พัทธสีมาวัดผาผ่า ครูบาตุ้ย  วัดห้วยสิงห์ เป็นพระอุปัชฌาย์ พระอธิการอินต๊ะ วัดบ้านใหม่ เปน็ พระกรรมวาจาจารย์ ไดน้ ามฉายาวา่  “ ปญั ญาวโร ” แปลวา่ ผู้มีปัญญาอันประเสริฐ เมื่ออุปสมบทแล้วก็ได้เป็นเจ้าอาวาส วดั ผาผา่ สบื แทนทา่ นครูบาเต๋จะ๊ มาจนสน้ิ อายุขยั 49

ท่รี ะอล�ำึกเพภธิ อเี เปมดิ ืองหแอ้ มงฮ่ ส่อมงดุ สปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมลฮ่ มิ อ่ รงาสชอกนุมารี” การปกครองสงฆ์ ทา่ นครูบาผาผา่ ก็ได้รับแตง่ ตงั้ ใหด้ ำ� รงตำ� แหนง่ เจ้าคณะต�ำบล และเป็นพระอุปชั ฌาย์ ในเขตต�ำบลแม่คะตวนมาเป็นเวลาอันยาวนานและได้รับพระราชทานสมณศักด์ิเป็นพระครูชั้นสัญญาบัตรท่ี “พระครปู ัญญาวรวตั ร” เมอื่ วนั ท่ี ๕ ธนั วาคม ๒๕๐๑ และท่านได้ถึงแก่มรณภาพเมอ่ื วนั ที่ ๖ กรกฎาคม ๒๕๐๔ รวมอายไุ ด ้ ๗๒ ปี เมอื่ ทา่ นครบู าผาผา่ ได้ถงึ แก่มรณภาพไปแล้ว ปรากฏวา่ มีธนบัตรใบละหน่ึงบาทเกา่ ๆ อยู่เพยี ง ๑๐๐ บาทเศษท่านครบู าผาผ่า ได้รักษาศีล วินัย อย่างเครง่ ครัดมิไดด้ ่างพร้อย มอี ยบู่ ่อยคร้ังท่านครบู าผาผ่า ได้หลบ ความวุ่นวายในวัดท่ีมีคนไปกวนใจ หนีขึ้นเขาเข้าป่าจ�ำศีลภาวนาปฏิบัติพระกัมมัฏฐาน ไม่ฉันอาหารเป็นเวลา ๓ - ๗ วนั จนเปน็ ทร่ี ำ�่ ลอื กนั วา่ ทา่ นครบู าผา่ ไดส้ ำ� เรจ็ ญานสมาบตั ิ มเี มตตาเปย่ี มลน้ ทา่ นจงึ เปรยี บเสมอื นสงั ฆราช สุข วดั พลับ หรอื หลวงพอ่ เงินวดั บางคลานแหง่ โพทะเล 50

ทีร่ ะอลำ�กึ เพภิธอีเเปมิดืองหแอ้ มงฮ่ สอ่ มงดุ สปอรนะชจาังชหนวดั“เแฉมล่ฮมิ ่อรงาสชอกนมุ ารี” ครูบาผาผา่ นัน้ เป็นท่ีเคารพและเล่อื มใสของคนทน่ี ่ีมาก ถอื ไดว้ ่าท่านเปน็ นักบญุ ของแม่สะเรียง ดงั เรื่อง เลา่ ท่ีกลา่ วขานกนั มานานว่า  วนั หนึ่งเด็กวัดและพระหน้อย (สามเณร) ได้เล่นซ่อนหากนั ตอนหัวค่�ำ  มพี ระหน้อย รปู หนง่ึ ไปแอบเขา้ ไปนอนใตเ้ ตยี งของครบู าผาผา่  แลว้ เผลอหลบั ไป พอสะดงุ้ ตน่ื ขนึ้ มาไดเ้ หน็ แสงตะเกยี งและเสยี ง คนคุยกนั ก็เลยคลานออกมา พบพระภกิ ษุ 3 รูป ก็คือครบู าผาผ่า ครูบาศรวี ิชยั และครูบาขาวปี กำ� ลงั น่งั คุยกนั อยู่ พอเหน็ สามเณรน้อยคลานออกมา ครูบาผาผ่าเลยบอกว่าอย่าไดเ้ ทีย่ วไปพดู กับใคร ๆ วา่ เห็นครบู าฯทง้ั 3 นั่ง คุยกันอยู่ จนกระท่ังครูบาผ่ามรณภาพไปแล้วถึงได้ทราบเร่ืองกัน น่ีแหละคงเป็นต้นเหตุที่ได้ประเพณีท�ำต้นถวาย 3 ครบู าฯน่นั เอง ความศรัทธาของครบู าผาผ่า - ตนบุญแหง่ อ�ำเภอแมส่ ะเรยี ง ผู้มีสมาธิจิตแก่กลา้ แต่เยาว์วัย - สามารถหยงั่ รจู้ ติ ใจของคนอื่นและเหตกุ ารณ์ล่วงหน้าได้ - ผ้ถู ือมังสะวริ ตั ิเครง่ ครดั ในพระกัมมฎั ฐาน เปีย่ มลน้ ดว้ ยเมตตาธรรม - เปน็ พระภิกษรุ ูปเดียวทค่ี รูบาเจา้ ศรีวิไชย ยกยอ่ งประกาศเกยี รติคณุ วา่ มบี ญุ ญาธกิ าร บารมีแก่กล้า แต่ไมช่ อบแสดงตนและยอมรบั ว่าเป็น “ ตุ๊น้อง ” - วัตถุมงคลของท่านครูบาฯ เป็นที่ยอมรับกันท่ัวไปว่า มีความขลังความศักด์ิสิทธิ์ ให้ผลทาง เมตตามหานิยม แคล้วคลาดจากอุบตั ิเหตเุ ภทภัยอนั ตรายตา่ งๆ นานา ทีต่ ัง้ และการเดนิ ทาง อนุสาวรยี ค์ รูบาผาผา่ ต้งั อยหู่ มทู่ ่ ี ๑ ตำ� บลแมค่ ะตวน อำ� เภอสบเมย จงั หวดั แม่ฮ่องสอน จากแมส่ ะเรยี ง ไปทางเส้นทางสบเมยเส้นทางนี้เป็นทางเดียวกับทางไปจังหวัดตาก อนุสาวรีย์จะอยู่ซ้ายมือมีป้ายบอกให้เห็นเป็น เดน่ ชัด 51

ที่ระอล�ำกึ เพภิธอเี เปมิดืองหแ้อมงฮ่ สอ่ มงุดสปอรนะชจางั ชหนวดั“เแฉมลฮ่ มิ อ่ รงาสชอกนมุ าร”ี บา้ นรกั ไทย สถานท่ที ่องเท่ยี วแมฮ่ อ่ งสอน ปางองุ๋ 52

ท่ีระอลำ�กึ เพภธิ อเี เปมิดอื งหแอ้ มงฮ่ ส่อมงดุ สปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมลฮ่ ิม่อรงาสชอกนุมารี” บา้ นรกั ไทย บ้านรกั ไทย หมู่บ้านที่โอบล้อมไปด้วยทิวเขา แมกไม้ ท่ีอุดมสมบูรณ์ ในยามเช้าจะได้สัมผัสบรรยากาศ โรแมนตกิ ชมไอหมอกลอยเหนอื อา่ งเกบ็ นำ�้ พกั ผอ่ น ยงั ทพ่ี กั ทแ่ี สนสะดวกสบายกลางไรช่ า ชมวถิ ชี วี ติ ของ ชาวจนี ยนู นาน ชมิ ชาหลากสายพนั ธ ์ุ และทานอาหาร จีนยูนนานรสชาติดี อาหารขึ้นขื่อ เช่น ขาหมูหม่ัน โถว ย�ำใบชาเห็ดหอมทอด ไกด่ ำ� ตุ๋นยาจนี เปน็ ต้น บา้ นรกั ไทย ปางอุ๋ง ปางองุ๋ ปางอุ๋ง โครงการพระราชด�ำริปางตอง 2 หรอื ท่ีรู้จกั กนั ในชอื่ ปางอุ๋ง ต้งั อยบู่ นเนินเขาสงู จากระดับน�ำ้ ทะเลประมาณ 1,200 เมตร ณ หมบู่ ้านรวมไทย ตำ� บลหมอกจำ� แป่ อำ� เภอเมอื งแมฮ่ อ่ งสอน จังหวัด แมฮ่ อ่ งสอน หา่ งจากตวั เมอื งประมาณ 44 กิโลเมตร มีลักษณะเป็นอ่างเก็บน้�ำขนาดใหญ่บนยอดเขาสูง โอบล้อม ไปดว้ ยปา่ สน สวนดอกไม้ และสายหมอก ในช่วงฤดูหนาวจะมีนักท่องเที่ยวเดินทางมาสัมผัส อากาศหนาวเป็นจ�ำนวนมาก 53

ท่รี ะอลำ�กึ เพภิธอีเเปมิดอื งหแ้อมง่ฮส่อมงดุ สปอรนะชจางั ชหนวดั“เแฉมล่ฮมิ อ่ รงาสชอกนมุ ารี” สะพานซูตองเป้ สะพานซูตองเป้ สะพานซตู องเป้ คอื สะพานไม้ไผข่ นาดความ กวา้ ง 2 เมตร ยาวประมาณ 600 เมตร สรา้ งขน้ึ ดว้ ย แรงศรัทธาของพระภกิ ษุ สามเณร และชาวบา้ น วสั ดทุ ี่ ใชเ้ ปน็ เสาจากไมเ้ กา่ ของชาวบา้ นปพู น้ื ดว้ ยไม้ไผท่ อดตวั จากสวนธรรมภสู มะถงึ หมบู่ า้ นกงุ ไมส้ กั ผา่ นลำ� นำ้� แม่ สะงาและทงุ่ นาของชาวบา้ น เพอ่ื ใหพ้ ระภกิ ษสุ ามเณร ออกบณิ ฑบาตในตอนเชา้ ซงึ่ คำ� วา่ “ซตู อง” ในภาษา ไทยใหญ่ แปลว่า อธิษฐานส�ำเร็จ สะพานซูตองเป้ จงึ เปน็ เหมอื นตวั แทนแหง่ คำ� อธษิ ฐานทส่ี ำ� เรจ็ แลว้ สะพานซตู องเป้ หมบู่ า้ นกะเหรี่ยงคอยาว หมู่บา้ นกะเหร่ยี งคอยาว หมู่บ้านกะเหร่ียงคอยาวอยู่บริเวณบ้านห้วย เสือเฒ่า ไม่ไกลจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน นักท่อง เทย่ี วทงั้ ไทยและตา่ งชาตนิ ยิ มมาชมกะเหรยี่ งคอยาว ทน่ี ี่ ซง่ึ พวกเขายงั คงวิถีชวี ิตแบบดั้งเดิม หมบู่ า้ นกะเหรยี่ งคอยาว 54

ทีร่ ะอล�ำกึ เพภธิ อีเเปมดิ ืองหแอ้ มง่ฮสอ่ มงดุ สปอรนะชจาังชหนวดั“เแฉมล่ฮมิ ่อรงาสชอกนุมาร”ี ถ�ำ้ ปลา ถ้�ำปลา ถ�้ำปลา ต้ังอยู่ท่ีอุทยานแห่งชาติถ�้ำปลา- น�้ำตกผาเส่ือ ต�ำบลห้วยผา จังหวัดแม่ฮ่องสอน บริเวณโดยรอบเป็นล�ำธารและป่าเขา ถ�้ำปลาต้ังอยู่ บริเวณเชิงเขามลี ักษณะเป็นแอ่งน�้ำขนาดใหญ่ กวา้ ง ประมาณ 2 เมตร ลึก 1.50 เมตร ภายในแอ่งนำ�้ มีน้�ำไหลออกจากถ้�ำใต้ภูเขาอยู่ตลอดเวลา จึงเป็น สถานท่ีที่มีความพิเศษ แตกต่างไปจากสถานที่ท่อง เที่ยวอื่นๆ เนื่องจากว่าภายในถ�้ำมีความมหัศจรรย์ อยู่อย่างหน่ึง ก็คือ บรรดาหมู่ปลาจ�ำนวนมากที่มา อย่อู าศัยในถำ้� แห่งนี้นเ่ี อง ถำ้� ปลา น้�ำตกผาเสอ่ื น�้ำตกผาเส่อื น�้ำตกผาเส่ือเกิดจากล�ำแม่น�้ำสะงา เป็นน้�ำตกสูงประมาณ 10 เมตร กว้างประมาณ 15 เมตร ในชว่ งฤดฝู นจะมีน�ำ้ ไหลเตม็ หนา้ ผากวา้ ง ท�ำใหม้ ีรปู ร่างคล้ายเสอื่ จงึ เรยี กวา่ “นำ้� ตกผาเสอ่ื ” ในฤดแู ลง้ จะมนี ำ้� นอ้ ย ทำ� ใหเ้ หน็ หนิ ทสี่ วยงามเหมาะ สำ� หรับพักผอ่ นหย่อนใจ นำ�้ ตกผาเสอื่ 55

ทีร่ ะอลำ�ึกเพภธิ อเี เปมดิ ืองหแ้อมง่ฮสอ่ มงุดสปอรนะชจางั ชหนวัด“เแฉมลฮ่ มิ อ่ รงาสชอกนมุ ารี” ภูโคลน ภโู คลน “ภูโคลน” เป็นโคลนเดือด ใต้พ้ืนดินท่ีมี ความรอ้ น ตง้ั แต ่ 60-140 องศาเซลเซยี สขน้ึ มากบั สายนำ�้ แร่ธรรมชาติที่สะอาด และไม่มกี ล่นิ ก�ำมะถนั ภูโคลน คันทรีคลับ จึงเป็นสถานที่ท่องเท่ียวยอด นิยมของจังหวัดแม่ฮ่องสอน ให้บริการด้านสุขภาพ และความงามด้วยโคลนและน�้ำแร่ธรรมชาติ แก่นัก ทอ่ งเทยี่ วผมู้ าเยอื น ได้รบั การส่งเสรมิ และสนับสนนุ โดยการท่องเท่ียวแห่งประเทศไทย บรรจุไว้ใน โครงการ Unseen in Thailand และ Spa paradise ภโู คลน บอ่ น้ำ� พุรอ้ นผาบอ่ ง นำ้� พรุ อ้ นผาบอ่ ง น�้ำพุรอ้ นผาบอ่ ง บ่อน�้ำพุร้อนผาบ่อง เป็นบ่อน�้ำร้อนท่ีต้ัง อยู่ในหมู่บ้านผาบ่อง ห่างจากจังหวัดแม่ฮ่องสอน ไปทางอ�ำเภอขนุ ยวม ตามทางหลวงหมายเลข 108 ประมาณ 10 กิโลเมตร อยู่แยกทางขวามือ มพี ้นื ที่ ประมาณ 4 ไร่ เป็นบอ่ นำ้� รอ้ นทม่ี แี รก่ ำ� มะถันเจืออยู่ อณุ หภูมิความร้อนไม่สงู มาก เพยี งตม้ ไข่สกุ  “บอ่ นำ�้ พุร้อนผาบ่อง” ก็ถือว่าเป็นอีกหน่ึงบ่อน�้ำร้อนท่ีมีชื่อ เสียงมากแห่งหนึง่ นักท่องเท่ยี วท้งั ชาวไทยและชาว ต่างชาตทิ มี่ ีโอกาสมาเยอื นจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน 56

ท่รี ะอล�ำกึ เพภธิ อเี เปมดิ อื งหแ้อมง่ฮสอ่ มงุดสปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมลฮ่ ิม่อรงาสชอกนุมารี” ตน้ ไมท้ รงปลกู ชอื่ ไทย : ตน้ กระพี้จัน่ ชื่อทวั่ ไป : กระพ้จี น่ั ชอ่ื ท้องถ่นิ : จน่ั พจ้ี น่ั (ท่ัวไป) ป้จี ัน่ (ภาคเหนือ) ชอื่ วิทยาศาสตร์ : Millettia brandisiana Kurz วงศ์ : Leguminosae ลักษณะทัว่ ไป  ไม้ตน้ ขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง 8 – 20 เมตร ผลัดใบ เรอื นยอดทรงกลม โคนตน้ เปน็ พพู อน เปลอื ก สนี �้ำตาล หรอื น้�ำตาลเทาแตกเปน็ สะเก็ดเล็กๆ ตามก่ิงมรี อยแผลท่ัวไป ลักษณะใบ  ใบประกอบแบบขนนกช้ันเดียว ปลายใบคี่  เรียงเวียนสลับ ใบย่อยรูปรีแกมขอบขนาน เรียงตรงข้าม โคนใบมน สอบเรยี ว หรือเบ้ียว ขอบใบเรียบ ปลายใบทู่ แผน่ ใบบาง ลกั ษณะดอก  ช่อแยกแขนง ออกตามก่ิงและง่ามใบ ดอกย่อยสีม่วง ตแกิดมกขนั าควลา้หยรรอื ปู สรชี ะมฆพังูอปมลมา่วยงแยรปูกอถอว่ั กกเปลน็ บี เล5 ี้ยแงฉสกีมว่ ยงาดวำ� เมชอ่ืขี นม อ่อนปกคลุม ดอกตูมสีนำ�้ ตาลเขม้ หรือมว่ งดำ� มกี ลบี ดอก 5 รกา่ลงีบกล4มกบลดิ ีบมมว้ รีนูปมรา่เี กงยสารวเพรรีศปู ผขู้ อ1บ0ขนอาันน และอกี 1 กลบี มีรูป ลกั ษณะผล  เป ลอื ผกลเกแลหยี้ง้ แงหกแ่นลาคว้ แลตา้ ยกแสผอน่งแหนนวงั ฝขกัอแบบเปนน็ โสคนั นแเมคลบด็ กสวนีา่ ปำ�้ ตลาาลย ดำ� 1 – 4 เมลด็ การใช้ประโยชน ์            กระพจี้ น่ั เปน็ ไมป้ ระดบั เนอ่ื งจากมชี อ่ ดอกทส่ี วยงาม เมอ่ื คถึงรฤามดกูกราะลจอา่ องกไปดทอง้ั กตกน้ ระเนพอ้ื ้ีจไั่นมจส้ ะาทมิ้งาใรบถนแำ� ลมะาใผชล้ใิดนกอากรสกีมอ่ ่วสงรอา้ มง ใช้ทำ� เครอ่ื งมือช่าง หรือเคร่ืองมือการเกษตร ทำ� เยอื่ กระดาษ ล�ำตน้ ต้มด่ืมบ�ำรุงเลือด ใบออ่ นสามารถน�ำมารบั ประทานได้ 57

ทร่ี ะอล�ำึกเพภธิ อีเเปมดิ อื งหแอ้ มง่ฮส่อมงดุ สปอรนะชจางั ชหนวดั“เแฉมลฮ่ มิ อ่ รงาสชอกนุมารี” ผา้ ทอกะเหรยี่ ง ของดอี ำ�เภอเมืองแม่ฮ่องสอน ไรช่ าของหมบู่ า้ นทอ่ งเทย่ี วบา้ นรกั ไทย 58

ทรี่ ะอล�ำึกเพภธิ อเี เปมิดืองหแ้อมง่ฮส่อมงุดสปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมล่ฮมิ ่อรงาสชอกนุมาร”ี ถ่วั ลายเสือ ถว่ั ลายเสือ ถว่ั ลายเสอื หรอื ถว่ั ราชนิ ี คอื ถว่ั ลสิ งพนั ธก์ุ าฬสนิ ธ ์ุ 2 ท่ีไดร้ บั การ ปรบั ปรงุ และรบั รองพนั ธ์ุโดยกรมวชิ าการเกษตร เมอ่ื ป ี 2544 โดยใน พื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอนได้รับการส่งเสริมจากหน่วยงานราชการตาม โครงการตามพระราชดำ� รฯิ สำ� หรบั ถว่ั ลายเสอื นบั วา่ เปน็ พชื เศรษฐกจิ หนึ่งของจงั หวดั แมฮ่ ่องสอน จดุ เดน่ ถว่ั ลายเสอื ของแม่ฮอ่ งสอน แตก ต่างจากถ่ัวลายเสือของจังหวัดอ่ืนๆ คือ รสชาติ และเมล็ดใหญ่ เนื่องจากสภาพพ้ืนที่เป็นหุบเขา ดินอุดมสมบูรณ์ ท�ำให้ถ่ัวลายเสือ เจรญิ เติบโตไดด้ แี ละมรี สชาติอร่อยกว่าถว่ั ท่ีปลกู ในพื้นราบ ถว่ั ลายเสอื ผา้ ทอกะเหรยี่ ง ผา้ ทอกะเหรยี่ ง ผา้ ทอกะเหรยี่ ง ชาวปกากะญอ หรือกะเหร่ียง นิยมใส่เสื้อผ้าฝ้ายทอมือมา แตส่ มยั โบราณ ซ่งึ แต่เดิมชาวกะเหร่ยี งจะปลกู ฝา้ ยเอง นำ� ฝา้ ยมาปั่น เป็นเสน้ ดา้ ย ย้อมด้วยสธี รรมชาติ สรา้ งลวดลายดว้ ยการทอ การปัก ดว้ ยเสน้ ไหม และลกู เดือย สตรชี าวกะเหรยี่ ง จะถา่ ยทอดภูมปิ ัญญา กระบวนการผลติ ผ้าทอแกบ่ ตุ รสาวอายุ 12-15 ปี เร่ิมจากแบบงา่ ยๆ ฝึกฝนจนมีความช�ำนาญ และสามารถออกแบบลวดลายดว้ ยตนเองได้ สำ� หรบั ลวดลายผา้ ทอของชาวกะเหร่ยี งนน้ั มเี ร่อื งราวเล่าสืบมาวา่ ได้ มาจากลายหนังงูใหญ่ ซึ่งเป็นคู่รักในอดีตของหญิงสาวชาวกะเหรี่ยง โดยงูจะเปลี่ยนลายทุกวัน และหญิงสาวก็ทอผ้าตามลายท่ีปรากฏจน ครบ 7 วัน ทอได้ 7 ลาย แต่ลายที่นิยมนำ� มาทอ และปัก มี 4 ราย คือ โยหอ่ กอื เกอเปเ่ ผลอ ฉ่ยุ ขอ่ ลอ อกี ลายหนึง่ คือ ลายทขี า่ ปจั จุบนั ยังมลี ายท่นี ิยมทอ คอื เกอแนเดอ หรอื ลายรงั ผึ้ง และเซอกอพอ หรือ ลายดอกมะเขือ 59

ทร่ี ะอลำ�กึ เพภิธอเี เปมดิ อื งหแอ้ มง่ฮส่อมงดุ สปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมลฮ่ มิ ่อรงาสชอกนมุ าร”ี ชา ชา ชา แหล่งปลูกใหญ่อยู่ท่ีบ้านรักไทย มีท้ังชาชิงชิง ชาเบอร์ 12 ซ่ึงน�ำมาอบและผลิตเป็นชาอหู่ ลงกา้ นอ่อน ชาเขยี ว และดอกชาอบแหง้ ทนี่ �ำมาชงไดเ้ ชน่ เดียวกับใบ ชา ก่อนตัดสินใจซื้อควรทดลองชิมเสียก่อน ส่วนใหญ่ ร้านจ�ำหน่ายชา จะชงให้ชิมก่อนซ้ือ ชาอู่หลงจะมีกล่ิน หอมเฉพาะตวั ลกั ษณะใบจะแหง้ เปน็ กอ้ นกลมเลก็ ๆ เมอ่ื ใสน่ ำ้� รอ้ นจะคลบ่ี าน ควรเลอื กชาทผ่ี นกึ ในถงุ สญุ ญากาศ จะไดช้ าทม่ี คี ณุ ภาพ ชาอหู่ ลงกา้ นออ่ นจะมรี าคาแพงสดุ แหลง่ ปลกู ใหญอ่ ยูท่ ห่ี มู่บา้ นทอ่ งเทีย่ วบา้ นรกั ไทย ไรช่ าของหมบู่ า้ นท่องเที่ยวบา้ นรักไทย 60

ที่ระอลำ�ึกเพภิธอีเเปมิดอื งหแ้อมงฮ่ สอ่ มงุดสปอรนะชจางั ชหนวดั“เแฉมลฮ่ มิ ่อรงาสชอกนุมารี” ถว่ั แปยี ถว่ั แปหลอ่ ขา้ วซอยตดั ถ่ัวแปยี ถ่วั แปหล่อ ขา้ วซอยตัด เป็นของกินเล่นท่ีมีช่ือเสียงของแม่ฮ่องสอน ถ่ัวแปยี ถวั่ แปหลอ่ เปน็ ถวั่ ชนดิ ตา่ งๆ ทน่ี ำ� มาจากพมา่ รสชาตคิ ลา้ ยถวั่ เหลอื ง แต่เม็ดใหญ่เนื้อค่อนข้างแข็ง วิธีการท�ำถ่ัวแปยีคือ การทอดน้�ำมัน จนเหลืองกรอบ ส่วนถั่วแปหล่อนั้นค่ัวท้ัง เปลือกใส่เกลือ ส่วนข้าวซอยตัดซ่ึงท�ำจากเส้นข้าวซอยเคล้าน้�ำตาลมะพร้าว ตดั เปน็ กอ้ นสเี่ หลยี่ ม รสชาตหิ วานมนั นอกจากนย้ี งั มขี องกนิ อน่ื ๆ เชน่ เมลด็ ทานตะวนั อบแหง้ งาโบ๋ เปน็ นำ�้ ตาลออ้ ยเคย่ี วจนเหนยี วแลว้ โรย งาคลา้ ยแตงเม แปโหย่ ขนมถวั่ ตดั แบบแมฮ่ อ่ งสอน ทำ� จากนำ้� ตาลออ้ ย ใสถ่ ว่ั แปยี ซง่ึ สว่ นใหญข่ นมเหลา่ นม้ี กั ขายอยู่ในรา้ นจำ� หนา่ ยของฝาก หรือทตี่ ลาดเชา้ ในตวั เมอื ง ถว่ั แปยี ถวั่ แปหลอ่ ขา้ วซอยตดั หมวกกบุ๊ ไต หมวกกบุ๊ ไต เปน็ หมวกทม่ี ลี กั ษณะเฉพาะของทอ้ งถน่ิ สานด้วยกาบไผ่ หรือใบลาน ตรงกลางเป็น กรวยแหลม ชายลาดลง คนไตใช้ใส่ไปนา หรือไปวัด ท�ำงานกลางแจ้ง นับเป็นหมวกท่ีมี เอกลักษณ์ นักท่องเท่ียวนิยมซ้ือกลับไปเป็น ของทีร่ ะลกึ หมวกกบุ๊ ไต 61

ทรี่ ะอลำ�ึกเพภธิ อเี เปมิดืองหแ้อมง่ฮส่อมงดุ สปอรนะชจางั ชหนวัด“เแฉมล่ฮิม่อรงาสชอกนมุ ารี” ขนมงา ขนมงา ขนมงา งามีสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย ได้แก่ โปรตนี ไขมัน วติ ามนิ เกลือแร่ต่าง ๆ ธาตุเหลก็ ไอโอดีน สงั กะสี แคลเซียม และฟอสฟอรสั ชว่ ยลดคลอเลสเตอรอล ในเลือด ช่วยในการบ�ำรุงสมอง ประสาท ช่วยบรรเทาโรค เหนบ็ ชา โรคปวดตามขอ้ กระดกู ลกั ษณะที่โดดเดน่ ของขนม งากลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้าน ไม้แงะ คือ รสชาติของขนม ที่มีรสกลมกล่อม ไม่หวาน เหมาะส�ำหรับคนรักสุขภาพ และรสชาติไม่เปล่ียน เน่ืองจากมีการควบคุมคุณภาพ การผลิตในแต่ละขัน้ ตอน การคดั เลอื กวัตถุดบิ ที่ได้คณุ ภาพ นำ�้ มนั งา 62

ท่รี ะอล�ำกึ เพภิธอีเเปมิดืองหแอ้ มงฮ่ สอ่ มงุดสปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมล่ฮมิ ่อรงาสชอกนมุ ารี” ภาคผนวก 63

ท่รี ะอล�ำึกเพภิธอีเเปมิดอื งหแอ้ มงฮ่ สอ่ มงุดสปอรนะชจางั ชหนวดั“เแฉมล่ฮิม่อรงาสชอกนมุ าร”ี 64

ทีร่ ะอล�ำึกเพภธิ อีเเปมดิ อื งหแ้อมง่ฮส่อมงุดสปอรนะชจางั ชหนวัด“เแฉมลฮ่ ิม่อรงาสชอกนุมารี” ก�ำหนดการ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชด�ำเนนิ ไปทรงเปิดห้องสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกมุ ารี” อำ� เภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวดั แมฮ่ ่องสอน ในวนั อังคาร ท่ี 28 มกราคม พ.ศ.2563 เวลา 08.15 น. - สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสด็จพระราชด�ำเนินจากท่าอากาศยานนานาชาติจังหวัดเชียงใหม่ ถงึ ทา่ อากาศยาน จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน โดยเฮลคิ อปเตอร์ เวลา 09.00 น. • สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธริ าชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชด�ำเนินจากทา่ อากาศยานจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน ถึงห้องสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อำ� เภอเมอื งแมฮ่ อ่ งสอน จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน โดยรถยนตพ์ ระทน่ี งั่ (วงดรุ ยิ างคบ์ รรเลงเพลงสรรเสรญิ พระบารม)ี • รองผู้ว่าราชการจงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน รฐั มนตรีว่าการกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ปลดั กระทรวงศึกษาธิการ เลขาธกิ ารสำ� นกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย และผู้อำ� นวยการสำ� นกั งาน กศน.จังหวัดแมฮ่ ่องสอน เฝา้ รับเสด็จ ฯ • ภรยิ ารองผวู้ า่ ราชการจงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน และผมู้ ีอปุ การคณุ ทูลเกล้า ฯ ถวายพวงมาลัย • เสด็จ ฯ เขา้ พลบั พลาพธิ ี • เลขาธกิ ารสำ� นักงานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั เขา้ เฝา้ ฯ ทลู เกล้า ฯ ถวายสจู ิบัตร • ปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร เขา้ เฝ้า ฯ ทลู เกลา้ ฯ ถวายหนงั สอื ทร่ี ะลึก • รัฐมนตรีวา่ การกระทรวงศึกษาธกิ าร กราบบงั คมทูลรายงาน • ผู้วา่ ราชการจงั หวดั แมฮ่ ่องสอน กราบบังคมทูลเบกิ ผมู้ ีอุปการคุณเข้ารบั พระราชทานของที่ระลกึ (จำ� นวน 120 ราย) • เสดจ็ ฯ ออกจากพลับพลาพิธี • เสด็จ ฯ ไปยงั แทน่ ทรงกดปมุ่ ไฟฟ้าเปิดแพรคลมุ ปา้ ยหอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี” อ�ำเภอเมืองแมฮ่ อ่ งสอน จงั หวัดแม่ฮอ่ งสอน (วงดุริยางค์บรรเลงเพลงมหาฤกษ)์ • เสดจ็ ฯ ไปทรงปลกู ตน้ กระพ้ีจั่น (จ�ำนวน 1 ตน้ ) • เสดจ็ ฯ เขา้ อาคารหอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ าร”ี อำ� เภอเมอื งแมฮ่ อ่ งสอน จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน ชน้ั ลา่ ง • พระราชทานของที่ระลกึ แกพ่ ระภิกษุ 65

ที่ระอล�ำึกเพภธิ อีเเปมิดอื งหแ้อมงฮ่ สอ่ มงดุ สปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมลฮ่ มิ อ่ รงาสชอกนุมาร”ี • ทอดพระเนตรกจิ กรรม การสาธิต และนทิ รรศการ 1) มุมหนงั สอื พระราชนิพนธ์ 2) มมุ หนังสอื ท่ัวไป 3) มมุ สบื ค้นขอ้ มลู 4) มมุ เดก็ และครอบครวั 5) มมุ คอมพวิ เตอร์ 6) ห้องคนรกั ษป์ า่ ปา่ รักแม่ฮ่องสอน • เสด็จ ฯ ขึน้ ชัน้ 2 (ทางบนั ได) • ทอดพระเนตรกิจกรรม การสาธิต และนทิ รรศการ 1) หอ้ งแมฮ่ ่องสอนบ้านของพอ่ 2) หอ้ งแมฮ่ ่องสอนเมืองในฝนั สวรรคบ์ นดนิ 3) ห้องตะลอนไปในโลกกว้าง • เสด็จ ฯ เขา้ ห้องทรงงาน ประทับพกั พระราชอริ ยิ าบถ • ทรงลงพระนามาภิไธยในสมดุ ทร่ี ะลึก • เสดจ็ ฯ ออกจากหอ้ งทรงงาน • เสดจ็ ฯ ลงช้ัน 1 (ทางบนั ได) • ฉายพระฉายาลักษณ์ร่วมกับคณะผ้บู รหิ าร กรรมการจดั งาน และเจา้ หน้าท่ผี ปู้ ฏิบัตงิ าน (จำ� นวน 3 ชดุ ) เวลา 10.45 น. • เสดจ็ พระราชดำ� เนินประทับรถยนต์พระทน่ี งั่ ไปยังท่าอากาศยานจังหวดั แมฮ่ อ่ งสอน (วงดุรยิ างค์บรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารม)ี การแต่งกาย ข้าราชการในพระองค์ : เคร่อื งแบบปกติกากคี อต้ัง ข้าราชการในพื้นท ่ี : เคร่ืองแบบปกตขิ าว สวมหมวก ประชาชน : ชุดสากลนยิ ม หรือชุดไทย (ชดุ สภุ าพ) 66

ทีร่ ะอลำ�กึ เพภธิ อีเเปมดิ ืองหแ้อมงฮ่ สอ่ มงดุ สปอรนะชจาังชหนวดั“เแฉมลฮ่ มิ ่อรงาสชอกนมุ ารี” รายนามผใู้ หก้ ารสนบั สนุน การก่อสรา้ งอาคารหอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกุมาร”ี อำ�เภอเมอื งแมฮ่ อ่ งสอน จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน โครงการตามแผนปฏบิ ัตริ าชการประจำ�ปีของจังหวดั แม่ฮ่องสอน ประจำ�ปีงบประมาณ พ.ศ.2559 โครงการขยายผลตามแนวพระราชด�ำ รสิ ู่ชุมชน จังหวัดแมฮ่ อ่ งสอน จ�ำ นวน 6,279,179 บาท โครงการตามแผนปฏบิ ตั ริ าชการประจำ�ปขี องจังหวดั แม่ฮอ่ งสอน ประจำ�ปีงบประมาณ พ.ศ.2560 โครงการปรับปรุงภมู ทิ ศั น์บรเิ วณโดยรอบหอ้ งสมุดประชาชน “เฉลิมราชกมุ าร”ี อำ�เภอเมืองแมฮ่ ่องสอน จ�ำ นวน 1,110,000 บาท โครงการตกแตง่ ภายในพรอ้ มครภุ ัณฑ์ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกมุ ารี” อำ�เภอเมืองแมฮ่ ่องสอน จ�ำ นวน 1,492,343บาท 67

ท่ีระอลำ�กึ เพภิธอีเเปมดิ ืองหแ้อมง่ฮสอ่ มงดุ สปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมลฮ่ มิ อ่ รงาสชอกนมุ าร”ี นายประหยดั เงนิ ใส นายพัด เดน่ ดอกไม้ นายประเวช คำ�สวสั ด์ิ นางเพ็ญแข ชยั เทพ บรษิ ัทปิยมิตรมลั ติมเี ดยี จำ�กัด นางออ้ น จอนมาก นางพรทพิ ย ์ กลน่ิ ชยั นายรกั ไทย บรู พภ์ าค นางนวลสวาท ไชยปญั โญ นายฐติ ะคม ลตี ะนันท์ นางวิลาวณั ย์ คัดเชยี งแสน บรษิ ัทเอกพิมพ์ไท นางอภญิ ญา ซาวคำ�เขตต์ นางสาวณฐั ธยาน ์ วิทยาวิจติ ร นางบญุ ม ี สามเทพ พระครูอนุการจารวุ รรณ์ นางเบย้ี มั่นไชยดี พระครรู ัตนากรวิสุทธ์ิ นางอาภรณ์ กมลดเี ยี่ยม นางสริ กิ าย ชัยยา นางจนั จริ า จีนะบตุ ร นายอคั รเดช วนั ไชยธนวงศ์ นางรงั สิมา ความเลิศ นายอดุ ม โตวิจติ ร นางพิมพพ์ ร คงชมุ่ นายราเชนทร์ บรู ณศาสตร์ นางวภิ าพร พทุ ธรักษา นางอรสิ า ววิ ฒั นธนกุล นางกชพรรณ อนิ ทรัชว์ นางสาวสดุ าลักษณ ์ อนิ ทร์กร นางรวิประภา นิลสกุล นายโศภณ สดเสมอ นางยวุ ธิดา ยะโคะ่ โน่ะ นางณัฐทยาน ์ ทาอดุ นางเงิน การะเวก ว่าทพี่ ันตรดี ำ�รหิ ์ ตยิ ะวัฒน์ นางอำ�ไร อินหาดกรวด นางสาวจริ ชั ญา ยอดคณติ ว่าที่ ร.ต.สมฤกษ ์ บวั พนั ธ์ พนั เอกสันติพงศ์ ชงิ ดวง นางสาวจนั ทรท์ ิพย์ สนิ ธวุ งษานนท์ นางนิตยา ทัศนราพนั ธ์ นางไขม่ กุ แสงทอง นางลำ�ดวน พบิ ูลอาลักษณ์ นางสาวลำ�จวน คำ�บรรลอื นางสาวมณฑา จันทรังษี นายอาสาฬ รมิ คีรี หจก.อดุ มอะไหล่ (ขุนยวม) นางสมจิตร โพธิบลั ลงั ค์ นายศภุ ชยั วันนิตย์ นายเฉลยี ว โพธิบัลลังค์ นางชญานนั ท์ พชั รวงศ์นธิ ี 68

ทีร่ ะอล�ำกึ เพภธิ อเี เปมดิ ืองหแ้อมง่ฮส่อมงุดสปอรนะชจางั ชหนวัด“เแฉมล่ฮิม่อรงาสชอกนุมารี” นายโกวทิ สละชั่ว นายธนากร ดอนเหนือ นายชติ กาศสนกุ นายเกษม ทาขามปอ้ ม นางอรวรรณ ธมั มะรักขติ นางดารณี คณาเขวา้ นายณฐั ธีร ์ ทวีทรพั ย์ นางนวพร สุขวงศ์ นางสาวพชั รา จงโกรย นางขวญั ใจ ไลนอก นายทัศนพล เรอื งศริ ิ นางวิไลวรรณ ไชยโสภา นายวรรณวจิ ักษณ ์ กุศล นางธันยพร สทิ ธิราช นายรงั สรรค์ คงทอง นายวีระพงษ์ นนทะคณุ นางสาวชัชฎาภรณ์ เล็กมณี นายสุรตั น ์ ปุณะตุง นายประเวช เหล่าประเสริฐ นายพศิ ษิ ฐ์ กิจบญุ อนนั ต์ นายรงุ่ เรอื ง จอมศรี นายถาวร พลดี ี นายประพนั ธ์ ทองพราว นายทวีศักด์ ิ เทย่ี งธรรม นายชนิ กร คะองั กุ นายชยั ณรงค์ ป้องบา้ นเรือ นายสนทิ อาษาธง นายกาเรียน ยนื ยงชาติ นางสาวสดุ ารัตน ์ จำ�ภา นางสุรีรัตน์ ดีย่ิง กศน.อำ�เภอแม่ลานอ้ ย นายสรุ ัต ิ วิภักด์ิ นายเอกราช ชววี ฒั น์ นางพีณานกิ า ชัยปทุม นายภัทร ภัทรกุลบดินทร์ นางนิตยา ภูพนั นา นายเสกสรรค ์ รัตนจ์ รยิ ากลุ นายเอกลักษณ์ สารปรงั นายชาคร กนั ตีมูล พระวิจติ รธรรมภิรตั นางอุไร ยนื สขุ นายสมเจตน์ สวาศรี นางละไม ไชยทุม พระครใู บฏกี าจะรัญ ปัญญาวฑุ โฒ นายปกรณ ์ จีนาคำ� พระครูสงั ฆรักษส์ มพงษ์ จริ สโุ ภ รา้ นชาสา รกั ไทยรสี อรท์ นางสายน หลงครธุ นายจรูญศักด ์ิ พดุ น้อย พ.ต.อ.พงศกร รัศมีโรจน์สกลุ นางคนึงนิตย์ วันนติ ย์ นายทววี ัฒน์ วิสิฎสริ ิ 69

ทีร่ ะอล�ำกึ เพภธิ อเี เปมดิ อื งหแ้อมงฮ่ สอ่ มงุดสปอรนะชจางั ชหนวดั“เแฉมล่ฮิมอ่ รงาสชอกนุมาร”ี บรรณานกุ รม กองราชเลขานุการในพระองคส์ มเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี แหล่งท่ีมา:http//www.sirindhorn.net คน้ เมื่อ 07 สงิ หาคม, 2562. สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธริ าชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี, พระราชประวัตสิ มเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. มปป. แหล่ง ท่มี า:http://th.m.Wikipedia.org คน้ เม่อื 08 สิงหาคม, 2562. สำ� นกั งานจงั หวัดแมฮ่ ่องสอน, ข้อมลู จงั หวัด ประวตั ิความเปน็ มา. จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน. มปป. แหล่งที่มาhttp://www.maehongson.go.th/th/province-info/generalinfo/history.html ค้นเมอ่ื 08 สิงหาคม, 2562. สำ� นักงานหอพรรณไม้ กรมอทุ ยานแห่งชาติ สัตวป์ า่ และพนั ธพ์ุ ืช (พนั ธุ์ไม้มงคลพระราชทาน), กระพีจ้ ่ัน. สมาคม พัฒนาคุณภาพสิ่งแวดล้อม. มปป. แหล่งท่ีมา:http://adeq.or.th/กระพ้ีจ่ัน/ ค้นเมื่อ 08 สิงหาคม, 2562. บีวาว แฟมิลี่. ม่วนแต๊ แม่ฮอ่ งสอน ปาย ปางองุ๋ . กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์อักษรสมั พนั ธ์, 2556. ไซมอน การด์ เนอร,์ พินดา สิทธิสุนทร, วิไลวรรณ อนุสารสุนทร. ต้นไมเ้ มอื งเหนือ : คู่มอื ศกึ ษาพรรณไม้ยืน ตน้ ในปา่ ภาคเหนอื ประเทศไทย. กรุงเทพฯ: โครงการจัดพิมพค์ บไฟ; 2543. คณะกรรมการฝา่ ยประมวลเอกสารและจดหมายเหตใุ นคณะกรรมการอำ� นวยการจดั งานเฉลมิ พระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว. วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์ และ ภูมิปัญญา จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน. กรุงเทพฯ : กระทรวงมหาดไทย : กระทรวงศึกษาธกิ าร และกรมศลิ ปากร, 2542. 70

ท่ีระอล�ำึกเพภธิ อเี เปมดิ อื งหแอ้ มง่ฮสอ่ มงดุ สปอรนะชจาังชหนวัด“เแฉมล่ฮมิ อ่ รงาสชอกนุมารี” คณะผจู้ ดั ท�ำ ท่ีปรึกษา นางชนกพร จฑุ าสงฆ์ ผู้อำ� นวยการส�ำนักงานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จังหวดั แมฮ่ ่องสอน นางมณั ฑนา กาศสนกุ ผู้อ�ำนวยการศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อ�ำเภอเมอื งแม่ฮอ่ งสอน คณะท�ำงาน นางสาวปิยาภา ยิดชงั ครูชำ� นาญการพิเศษ นางสาวภัทรานษิ ฐ์ ลืนคำ� นักวิเคราะห์นโยบายและแผนช�ำนาญการ นางชลดา เรือนแก้ว เจ้าพนักงานหอ้ งสมดุ ชำ� นาญงาน นางสาวเพญ็ ศร ี เปน็ กล ครู นายประสทิ ธ์ิ ศรบี ุญเรอื ง ครอู าสาสมคั ร กศน. นายพฒั นา ไวม้ น่ั ดวงกมง ครูอาสาสมคั ร กศน. นางสาวกนกนุช ธยาน ์ ครู กศน.ตำ� บล นางสาวจิรัชญา ยอดคณิต บรรณารกั ษ์ นางสาวไพลนิ เฉลมิ เมธวี งศ์ เจ้าหนา้ ท่บี รรณารกั ษ์ 71

ท่รี ะอล�ำึกเพภิธอีเเปมิดอื งหแอ้ มงฮ่ สอ่ มงุดสปอรนะชจางั ชหนวดั“เแฉมล่ฮิม่อรงาสชอกนมุ าร”ี 72