YÖNTEM VE TEKNİKLER DERS NOTU TAM

EĞİTİM • Doğumla ölüm arasında gerçekleşen büyük çoğunluğu gelişi güzel olan kazanımların yaşandığı süreçtir. ÖĞRETİM • Öğrencilerdeki öğrenmeleri sistemli hale getirme, düzenleme ve kılavuzlama işidir. ÖĞRETİM İLKELERİ 1. Öğrenciye görelik ilkesi (Çocuğa görelik, düzeye uygunluk) Öğretim süreci, öğrencinin düzeyine uygun yürütülmeli ve farklı yöntem ve teknikler kullanılarak bireysel farklılıklara hitap edilmelidir. 2. Aktivite (Etkin katılım) ilkesi Öğretim sürecinde öğrencilerin daha fazla sayıda duyu organı ile sürece katılmaları sağlanmalıdır. Not; Sorularda duyu organı akla gelmeli. 3. Açıklık (Ayanilik) ilkesi Öğretim sürecinde açık, net, anlaşılır bir ifade tarzı kullanılmalı. Ayrıca öğretim malzemesi mümkün olduğu kadar somutlaştırılarak daha fazla duyu organına hitap etmelidir. Etkin katılım ilkesinin ön koşuludur. 4. Yaşama yakınlık (Hayatilik) ilkesi Öğretim sürecinin kazanımları, hayatta kullanılabilir ve fayda sağlayabilir türden olmalıdır. 5. Aktüalite (Güncellik) ilkesi Öğretim süreci günlük yaşam koşulları ile paralel olmalıdır. 6. Bütünlük ilkesi Öğretim malzemesi (konu) kendi içerisinde tutarlı bir bütün oluşturan parçalardan meydana gelmelidir. Ayrıca öğrenci bütün gelişim alanlarıyla birlikte desteklenmelidir. (Ruhsal, sosyal, fiziksel,vs.) 7. Ekonomiklik (Emek ve zaman) ilkesi Emek, zaman ve para açısından az harcama ile fazla verim elde edilmelidir. 8. Sosyallik ilkesi Öğrencinin sosyalleşmesi desteklenmeli mevcut kuralların varlığını benimsemeli; iyi bir vatandaş olarak yetişmeli ve bireysel hak ve özgürlüklere dair farkındalık kazanması sağlanmalıdır. 9. Aşamalılık ilkesi Öğretim süreci belirli aşamalarla, belirli yönlere doğru yürütülmelidir. 4

SUNUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM David Paul AUSEBEL Ø Öğrencilerde ön bilgi oluşturma, soyut, karmaşık, zor bilgi öğretimi özet ve tekrar amacıyla önceden hazırlanmış örgütlü bilgilerin öğretmen tarafından öğrencilere aktarıldığı stratejidir. Yapılan aktarımların amacı öğrencilerde anlamlı öğrenmeler oluşturmaktır. Ø AŞAMALARI • Öğretmen; ön organize edicileri (örgütleyicileri) sunar. Öğrencileri öğrenmeye hazır hale getirir. • Öğretmen; kavram, ilk, genelleme ve tanımları sunar. Öğrenmeyi gerçekleştirmek. • Öğretmen; örnekleri sunar. Öğrencinin bilişsel yapısını güçlendirmektir. • Öğretmen; örnekler sunar (Gerekli ise) • Öğretmen; örnek olmayan örnekler sunar. (Gerekli ise) • Öğrencide oluşan bilgi karışıklığını gidermek • Öğretmen; öğrencilerden örnekler toplar. Öğrencilerden dönüt almaktır. • Öğretmen; genel özet ve değerlendirmeler yapar. BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME STRATEJİSİ Jerome BRUNER Ø Öğrencilerin ön bilgi,ön yaşantı, ilgi, merak, öğrenme isteği, keşfetme eğilimi ve sezgisel düşüncelerini kullanarak, öğretenin yönlendirmeleri ile bilgiye kendilerinin ulaştıkları stratejilerdir. • Öğrenci merkezlidir, öğretmen yönlendirici konumundadır. • Öğrenci-Öğrenci etkileşimi yoğundur. Bu sebeple hedeften sapma ihtimali yüksektir. • Bireysel farklılıklar ön plandadır. • Tümevarımsal (Parçadan bütüne, genelden özele) bir işleyişi vardır. • Etkin katılım düzeyi yüksektir. • Güdüleyicidir. • Ders sıkıcılığı, disiplin problemi ihtimali azalır. } SINIRLILIKLARI • Örnek bulmak zordur.(Her öğrenci farklılığına hitap edecek sayıda örnek bulmak) • Her dersin ya da konunun işleyişine uygun değildir. } AŞAMALARI 1- Öğretmen konuya dair bir örnekler sunar, öğrenciler bu örnekleri inceler. 2- Öğretmen konuya dair ek örnekler sunar, öğrenciler ek örnekleri inceler. 3- Öğretmen örnek olmayan durumları sunar, öğrenciler örnek olmayan durumları inceler. 4- Öğrenciler kavram, ilke, tanım ve genellemelere ulaşırlar. 5- Öğrenciler; örnek, ek örnek ve örnek olmayan durumlar sunar. 6- Öğretmen ve öğrenci genel özet ve değerlendirmeler yaparlar. 5

ARAŞTIRMA - İNCELEME YOLUYLA ÖĞRETİM STRATEJİSİ John DEWEY, D. SUCHMAN Ø John Dewey, Empirizm (Deneycilik) felsefe akımının kurucusudur. Ø (Üst düzey düşünme becerileri geliştiren en etkili stratejidir. En etkili Ø strateji olmasına karşın suistimale en açık stratejidir. Hedeften sapmalar Ø bu stratejide daha yüksetir. Kazanıma göre gidişat değişebileceği için Ø aşamalılık yoktur.) Ø Öğrencilerin ilgi ve merakları dikkate alınarak belirlenen kazanımlar doğrultusunda seçilen konu veya problem durumlarını birey ya da grup halinde bilimsel süreçler yaşatılarak sonuca ulaştırıldığı stratejidir. Ø Süreç sonunda oluşan ürün üzerinden süreç değerlendirmesi yapılır. Ø Üst düzey düşünme becerilerini geliştirmede etkilidir. Ø -Disiplinler arası geçiş sağlar. (Çok etkili bir kazanımdır.) Ø Öğrencilerde görev, sorumluluk, yardımlaşma ve işbirliğini geliştirir. Ø Etkin katılım düzeyi yüksektir. Yaparak yaşayarak öğrenmeler oluşturur. Ø -Tümevarım - Tüdengelim birlikte kullanılabilir. Ø SINIRLILIKLARI; • Hedeften sapma ihtimali yüksektir. • Suiistimale açıktır. • Öğrenci kontrolü zordur. • Süreç değerlendirmesi yapmak zordur. • En ekonomik olmama ihtimali yüksektir. 1- Anlatım (Takrir) Yöntemi; Ø (Ana yöntem ve bilinen en eski yöntedir) Ø En genel yöntemdir. Etkin katılımı aza indirmesi sebebiyle sıkıntı yaratabilir. Ø Öğrencileri sıkıp dikkatlerini canlı tutamayacağı için diğer yöntemlerle kullanıldığında ancak etkili olabilir. • Belirlenen konu, bilgi ve ya kazanımların öğretici tarafından çeşitli ifadelerle aktarıldığı yöntemdir. (Öğrenci de anlatıcı olabilir.) • Ana yöntemdir. Bütün strateji yöntem ve tekniklerle iç içedir, hiçbirinden ayrılmaz. Ø SINIRLILIKLARI; • Kalabalık gruplarda, ekonomi ve zaman sorunlarında idealdir. • Öğrenciler hazırcılığa alışablir. • Etkin katılım düzeyi düşüktür. Bu yüzden ezbere öğrenmeler oluşabilir. 6

2- Soru-Cevap Yöntemi; Ø Öğrencilerin öğrenme düzeylerini tespit etme, bilgi eksiliklerini,yanlışlıklarını açığa çıkarma ve giderme Ø Dikkatlerini çekme ve derse katılımı arttırma amacıyla önceden hazırlanmış sorularla uygulanan yöntemdir. o Hazırlanan Sorular; Öğrenci seviyesine uygun § Çözümlü § Amaca göre cevap türü içerir nitelikte olmalı o Sorular sınıfa yöneltilir, gönüllü öğrencilerden cevaplar alınır. o Dersin her aşamasında kullanılabilir. 3- Tartışma Yöntemi; Ø Belirlenen yöntemin en az iki kişi tarafından karşılıklı olarak fikir alışverişi, yorum değerlendirme, soru cevaplarla incelendiği yöntemdir. Ø Soru cevap yönteminin kazanımlarının yanı sıra öğrencide; o Kendini ifade o Dinleme o Farklılıklara saygı duyma o Demokrasi bilinci o Eleştirel düşünme o İletişim becerileri o hoşgörü becerilerini geliştirmek amacıyla kullanılır. Ø Hedeften sapma ihtimali yüksek olduğu için mutlaka başkan (öğretmen) eşliğinde yürütülür ve başkan dilediği an tartışmaya müdahale edebilir. Ø Tartışma sonrasında mutlaka değerlendirme yapılmalıdır. 4- Örnek Olay Yöntemi; Ø Günlük hayatta karşılaşılabilecek bir olayın örneğini sınıfa getirilip öğrencilere sunulması ve öğrencilerin yaptıkları tartışmalar ile örnek olaya dair çözüm önerileri ürettikleri yöntemdir. Ø Ø Tartışma yönteminin kazanımlarının yanı sıra öğrencilerde; o Sorun çözme o Karar verme o Yaratıcı düşünce o Deneyim kazanma o Problem çözme becerilerini geliştirmek amacıyla kullanılır. Ø Seçilen örnek olay; Günlük hayatta karşılaşılabilir olmalı, birden fazla çözümlü olmalı,öğrencilerin seviyesine uygun olmalı, konu ile ilgili olmalıdır. 7

5- Gösterip Yaptırma Yöntemi; Ø Öğrencilere sunulan gösteri ile oluşturulan görsel ya da işitsel öğrenmelerin uygulanarak kalıcı hale getirilmesinin amaçlandığı yöntemdir. Ø Bir psikomotor beceri, o Meslek öğretimi o Araç gereç kullanımı o Soyut bir konuyu somutlaştırmak amacıyla kullanılır. 6- Proje Yöntemi; Ø Öğrencilerin ilgi ve merakları doğrultusunda belirlenen konu ya da durumunu birey veya grup halinde bilimsel süreçler yaşanılarak sonuca ulaştırıldığı ve bir ürün ortaya konulan sistemdir. Yapılacak değerlendirme süreç ağırlıklıdır. Ø Temel amaç, öğrencilerde yaparak-yaşayarak öğrenmeler oluşturmaktır. Ø Kazanımları; Öğrencilerde görev ve sorumluluk bilinci o İşbirliği, yardımlaşma, sosyalleşme ve üst düzey düşünme becerilerini geliştirir o Disiplinler arası geçiş imkanı sağlar 7- Problem Çözme Yöntemi; Ø Günlük hayatla ilgili bir problem durumunu birey veya grup halinde problem çözme basamakları kullanılarak sonuca ulaştırıldığı yöntemdir. Temel amaç öğrencileri hayata hazırlamaktır. Ø Kazanımları; Öğrencilerde görev ve sorumluluk bilinci o İşbirliği, yardımlaşma, sosyalleşme ve üst düzey düşünme becerilerini geliştirir o Disiplinler arası geçiş imkanı sağlar, Ekonomik değildir, amaçta sapmalar yaşanır. 8

ANLATIM TEKNİKLERİ Ø Genellikle bilimsel ya da akademik bir konuda dinleyicileri bilgilendirme, 1- KONFERANS; aydınlatma, yapılan çalışmaları aktarma amacıyla uzman kişi ya da grubun sunumlar 2- BRİFİNG; yaptığı tekniktir. Ø Bir kurumun yapısı, işleyişi, denetimi veya tanıtım amacıyla görevli kişi ya da kişilerin ilgili kişi ya da kişilere bilgilendirme amacıyla sunum yapmasıdır. 9

3- NUTUK (Söylev); Ø Güncel bir konunun bütün detaylarıyla 4- DEMEÇ (Açıklama); dinleyicileri etkilemek, bilgilendirmek, fikirlerini kabul ettirmek amacıyla coşku, heyecan ve duygu yüklü ifadeler kullanılarak aktarıldığı tekniktir. TARTIŞMA TEKNİKLERİ Ø Güncel ve sosyal içerikli bir konuda, konu hakkında dinleyicileri 1- PANEL; bilgilendirme,duyarlılık kazandırma, farkındalık oluşturma, sorularına cevap 2- FORUM; vermek amacıyla uzman bir grubun paylaşımlar yapması daha sonrada dinleyicilerin sorularına cevap verilen tekniktir. Ø Genellikle güncel bir konuda karşıt görüşlerin dinleyicilerle birlikte soru- cevap şeklinde uygulamalarla tartışıldığı tekniktir. 3- ZIT PANEL; Ø İşlenen dersin tekrarı, bilgilerin pekiştirilmesi, kontrolü, öğrencilerin derse katılımını sağlama amacıyla sınıfın tamamının soru ve cevap gruplarına ayrılarak uygulanan tartışma tekniğidir. 10

4- KOLLEGYUM(Uzman Daveti); Ø İşlenen dersin tekrarı, bilgilerin pekiştirilmesi, derse katılımın ve uzman görüşü alma amacıyla sınıfta oluşturulan öğrenci ve uzman gruplarının konuyu paylaşmaları daha sonra dinleyicilerin sorularını cevapladıkları tekniktir. 5- AÇIK OTURUM; Ø Belirlenen güncel bir konuda ortak paydaları paylaşma, bilgilenme, karşıt görüşleri açığa çıkarma, saygı duyma amacı ile herkesin özgürce katılımına açık bir şekilde yürütülen tekniktir. 6- SEMPOZYUM (Bilgi Şöleni); Ø Bilimsel, akademik bir konunun farklı boyutlarının panel oturumları şeklinde bir program dahilinde birleştirilerek tartışıldığı bir tekniktir. Ø Bütün konuşmalar, soru- cevaplar kayıt altına alınır ve yayımlanır. 7- ÇALIŞTAY (Düşünme Atölyesi-Workshop); Ø Belirlenen konu ile ilgili alanında uzman kişilerin bir araya gelip fikir alışverişini, beyin fırtınası gibi etkinliklerle yapılacakları, plan ve programları, iş listelerini oluşturdukları tekniktir. Teorik ile pratik arasında bağ kurar. 11

8- SEMİNER; Ø Genellikle lisans/lisansüstü eğitiminde öğrencilerin çalışmalarını değerlendirmek, dönüt vermek, yönlendirmek amacıyla uzman grup ve dinleyicilere sunum yapılması şeklinde yürütülen tekniktir. 9- MÜNAZARA; Ø Belirlenen münazara konusunun dinleyici ve jüri grubu önünde o kanıt bulma o savunma o tez, antitez, sentez ilişkileri kurma o karşıt fikirleri çürütme amacı ile iki grup tarafından tartışıldığı tekniktir. 10- BÜYÜK GRUP TARTIŞMASI; Ø Sınıftaki tüm öğrencilerin bireysel katılımının mümkün olduğu durumlarda, belirlenen bir konu yada derse yönelik yapılan tartışmalardır. Öğretmen gerekli gördüğü yerlerde dönüt ve düzeltmeler yapar. 11- KÜÇÜK GRUP TARTIŞMASI; Ø Büyük grup tartışmasının uygulanamadığı durumlarda, sınıf içerisinde oluşturulan küçük grupların konuyu kendi aralarında tartıştıkları tekniktir. Ø Zaman kullana becerisi geliştirmek amacıyla üye sayısı kadar tartışma süresi belirlenirse vızıltı grupları oluşturulmuş olur. 12- ÇEMBER TARTIŞMA; Ø Öğrencilerin belirlenen bir konu hakkında fikirlerini almak, gerekli dönüt ve değerlendirmeler yapma amacıyla yüz yüze etkileşim sağlanarak alınan kayıtlara göre düzeltmeler yapılan tartışma tekniğidir. 12

13- KOMİSYON; Ø Belirlenen konunun küçük bir grup tarafından derinlemesine incelenerek bir rapor oluşturularak, sınıfa sunulan tekniktir. BEYİN FIRTINASI Alex Osbourne Ø Öğrencilerin yaratıcı düşünme hayal gücü ve soru çözme becerilerini geliştirmek amacıyla belirlenen problem durumuna dair akıllarına gelen fikirlerin ilk ve ham şeklinin toplandığı, kaydedildiği daha sonra sınıfla birlikte değerlendirilerek geçerli fikirlerin benimsendiği tekniktir. Ters Beyin Fırtınası; Hatalardan ders almak Ø Beyin fırtınasının olumsuz konu başlığı ile uygulanarak hataları açığa çıkarmak ve ders alma, ironik düşünme gibi becerilerin geliştirildiği tekniktir ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME Edward De BONO Ø ‘‘Lateral Düşünce’’ Yasal Düşünce Ø Öğrencilerde; farklı bakış açıları edinme lateral düşünme, yaratıcı düşünme farklılıklara saygı duyma, empati, konuyu farklı bakış açılara göre değerlendirme sistemli, örgütlü düşünme becerilerini geliştirmek için 6 farklı renkte şapka ile uygulanan tekniktir. 13

GÖRÜŞ GELİŞTİRME Ø Öğrencilerde; değer yargısı geliştirme yargısı içeren bir konunun zıt kutuplarının ve aradaki değerlendirmelerini tartışarak, hoşgörü, farklılıklara saygı, fikirsel anlamda ilerleme kanıt bulma, argümantasyon kendini ifade gibi becerilerini geliştirmek amacıyla tüm sınıfın katılımı amacıyla tüm sınıfın katılımı ile uygulanan tekniktir. İSTASYON TEKNİĞİ Ø Öğrencilerde; bir işe başlama, katkı sağlama, sonlandırma, yaratıcı düşünme, yardımlaşma - işbirliği gibi becerileri geliştirmek amacıyla bütün sınıfın katılımıyla konunun farklı kısımlarının ilerletildiği ve bir ürün oluşturulan tekniktir. GÖSTERİM (Demostrasyon) Ø Belirlenen konuya dair, öğrencilerde görsel ve işitsel öğrenmeler oluşturmak bilgi ve beceri aktarımını sağlamak için uzman veya öğretmenin çeşitli görseller yardımıyla sunumlar yaptığı tekniktir. BENZETİM (Simülasyon) Ø Öğretim malzemesini somutlaştırma veya öğrencilere deneyim kazandırma uygulamalarla yaptırma amacıyla çeşitli maket, araç gereç, yazılım veya yapay 14

ortamların kullanıldığı yöntemdir. DRAMA Ø Belirlenen konuya dair öğrencilerin doğaçlama bir şekilde canlandırmalar yaparak somut yaşantı edinme; yaparak, yaşayarak öğrenme duruma uyum sağlama yaratıcı düşünme hayal gücü, sosyalleşme geliştirdiği tekniktir. ROL OYNAMA Ø Belirlenen konuyla ilgili bir karakterin metin ve provalara göre öğrenciler tarafından canlandırılarak; duyuşsal alan farklılıkları, empati, hoşgörü, başkalarını anlama, iç ve dış disiplin sağlama gibi becerileri geliştirmek için uygulanan tekniktir. KONUŞMA HALKASI Ø Öğrencilerde duyuşsal alan farklılıklarını başkalarını anlama, empati gibi beceriler geliştirmek için gönüllü öğrencileri konuya dair fikirlerinin toplandığı tekniktir. Ø Konuşma sırasını belirten bir materyal kullanılır. Konuşmak istemeyen öğrenciler s geçiştirebilir. Bir sonraki öğrenci görüşünü bildirir. EĞİTSEL OYUN Ø Öğrencilerin gelişimsel özelliklerine uygun, eğlenceli bir etkinlik ile sosyalleşme, yardımlaşma kuralların farkına varma konuya dair kazanımlara ulaşma amacıyla uygulanan tekniktir. Seçilen oyun mutlaka eğitsel değer taşımalıdır. DENEY Ø Öğretim malzemesinin somutlaştırılması, gözlem yapılması, sebep-sonuç ilişkileri kurma var olan ilkeleri bilgileri test etme, yeni bilgilere ulaşma, veri toplama amacıyla yapay koşullarda çeşitli araç ve gereçlerle uygulanan tekniktir. MİKRO ÖĞRETİM Ø Genellikle öğretmen adaylarını geliştirme, mesleki prova ve iş tecrübeleri, yaşam becerisi, hatalardan arınma gibi özellikleri geliştirmek için her öğretmen adayının mikro ders sunumu yapması, kayıt altına alınması, kayıtların izlenmesi ve dönütlere göre yeniden sunum yapılması şeklinde uygulanan tekniktir. BİREYSEL ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 1- PROGRAMLI ÖĞRETİM; Ø Öğretim sürecinde karşılaşılabilecek bireysel farklılıkların yarattığı olumsuzlukları gidermek eğitimi bireye indirmek hata miktarını en aza indirmek amacıyla çeşitli materyal, doküman veya yazılımlarla uygulanan tekniktir. Ø Hazırlanan yazılımlar mutlaka küçük adımlar, etkin katılım, bireysel hız, anında dönüt, başarı, aşamalı ilerlemeyi içermelidir. 15

Ø Programlı öğretim yazılımları doğrusal ve dallanmış olarak dizayn edilmelidir. 2- BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM; Öğretim sürecindeki bireysel farklılıkları, alışkanlıkları gidermek, öğrencilerin kendi hızında konuyu tekrar etmelerini sağlamak amacıyla çeşitli yazılım ve donanımlardan destek alarak uygulanan tekniktir Bilgisayarlı Öğretim Bilgisayar Destekli Öğretim Bilgisayar Kaynak Bilgisayar Destek Öğretmen Destek Öğretmen Kaynak Programlı Öğretim Somutlaştırma İnternet Tabanlı Etkinleştirme Uzaktan Eğitim Kendi hızında öğrenme Sanal Eğitim Tekrar Pekiştirme Alıştırma Benzetim Ø Sakıncaları; Sosyalleşememe, Yazılım Pahalı, Yazılım hazırlamak uzmanlık işi, öğrenci kontrolü zordur 3- BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM (KELLER PLANI); Ø Öğretim sürecindeki bireysel farklılıkların olumsuzluklarını gidermek, öğrencilere düzeyine uygun eğitim vermek amacıyla sınıf içerisinde oluşturulan küçük homojen gruplara yönelik uygulanan tekniktir. Dört tür çalışmayla yürütülür. C- SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 1- Gezi; Öğretim malzemesini somutlaştırma, yerinde inceleme; birincil kaynaklardan bilgi toplama amacıyla önceden hazırlanmış plan doğrultusunda konunun incelenip, kaydedildiği ve gerekli değerlendirmelerin yapıldığı tekniktir. 2- Gözlem; Öğretim konusunu doğal veya yapay şartlarında incelenerek, kayıt altına alındığı ve yapılan çalışmalar için veri toplama, konuya dair somut yaşantı edinme, sebep-sonuç ilişkileri kurma amacıyla uygulanan tekniktir. 3- Sergi; Öğrencilerin öğretim süreci içerisinde ortaya çıkardıkları öğrenme ürünlerinin okula veya çevresine sundukları tekniktir. Öğrencilerde somut yaşantı, sosyalleşme, yönetim, sorumluluk, liderlik ve işbirliği gibi becerileri geliştirir. Olumlu dönüt sağlar, güdüler. 4- Görüşme; Öğretim malzemesi ile ilgili uzman veya kaynak kişi ile karşılıklı olarak fikir alışverişi şeklinde yürütülen tekniktir. Çalışmalara veri toplama, araştırma becerisi, sosyalleşme, bilgiye kaynağından ulaşma gibi becerileri kazandırır. 5- Ödev; Öğretim sürecini destekleme, bilgileri pekiştirme; ön hazırlık yapma, konuya dair somut yaşantılar geçirme amacıyla bireysel veya grupla uygulanan tekniktir. Ödev tekniği 16

sayesinde öğretmenin süreçteki işi kolaylaşır, veliler sürece dahil edilir. Öğrencilerde sosyalleşme ve sorumluluk becerileri gelişir. Not verme ve ceza amacıyla kullanılmamalıdır 1- Tam Öğrenme } B. Bloom 2- Çoklu Zeka } H. Gardner 3- İşbirlikli Öğrenme (Kubaşık Öğrenme) } Lev S. Vygotsky 4- Yapılandırmacılık (Oluşturmacılık, İnşacılık) } Vico, Glasserfeld, Witrock, Piaget, Dewey } Bruner, Vygotsky 5- 5E Modeli } Arthur Kirzkoff 6- Basamaklı Öğretim } D. Nunley 7- Okulda Öğrenme } D. Carrol 8- Eğitim Durumları R. Gagne ▫ TAM ÖĞRENME -Benjamin BLOOM Ø Öğretimin amacı bireyin değil bütün öğrencilerin belirlenen başarı düzeyine ulaşmasıdır. Öğretim süreci üç farklı değişkenin karşılıklı etkileşiminden meydana gelir, öğrenci nitelikleri ve öğretim hizmeti niteliklerinde gerekli olum şartları ortaya çıkarıldıktan sonra öğrenme ürünlerine yönelik izleme testi uygulanır. Ø Kabul edilebilir alt sınır olan %70’in altındaki öğrenciler ek öğretim etkinliklerine yönlendirilir. Ø Öğretmen merkezli bir modeldir, davranışçı yaklaşımlardan esinlenmiştir. Ø Süreç başındaki sağa çarpık olan başarı dağılım grafiği süreç sonunda sola çarpık başarı dağılım grafiğine dönüştürülür. Ø Bütün öğrenciler belirlenen düzeyi geçmeden sonraki üniteye geçilmez 17

18

▫ ÇOKLU ZEKA KURAMI – Gardner 19

1- Sözsel Dilsel Zeka İçerdiği Özellikler; Kelime hakimiyeti vurgu ve tonlama becerileri, Nüktedanlık, espri yeteneği, ikna, etkili konuşma, iletişim becerisi. o Yöntem ve Teknik; Anlatım, Tartışma, Altı Şapka, Görüş geliştirme, Konuşma Halkası. § Davranış Kalıbı, Meslek; Avukat, siyasetçi, Öğretmen, Esnaf, Pazarlamacı, Spiker. 2- Sosyal- Kişilerarası Zeka o İçerdiği Özellikler; Toplumsallık, insanlarla etkileşim, liderlik, yönetim becerisi, organizasyon, toplumsal uyum § Yöntem ve Teknik; İşbirlikli öğrenme, Grup çalışması, Küme çalışması • Davranış Kalıbı, Meslek; Politikacı, Liderler, Halkla İlişkiler uzmanı, Müşteri Temsilcileri, Sosyolog. 3- Bedensel Kinestetik Zeka o İçerdiği Özellikler; Bedenini tanıma, kabullenme, etkin kullanma, psikomotor beceri, hamaratlık özellikleri içerir. § Yöntem ve Teknik; Drama, Rol Oynama, Gösterip yaptırma, Eğitsel Oyun • Davranış Kalıbı, Meslek; Dansçı, Müzisyen, Tiyatrocu, Oyuncu, Sporcu. 4- İçsel Öze dönük Zeka o İçerdiği Özellikler; Kendini tanıma, potansiyelinin farkında olma, yalnızlık, düşünme ve davranışların uyumu § Yöntem ve Teknik; Programlı öğretim, Bilgisayar destekli öğretim, Tutar destekli öğretim 5- Doğa Zekası • Davranış Kalıbı, Meslek;Eleştirmen, Şair, Sanatçı, Filozof o İçerdiği Özellikler; Doğallık, doğal yaşam becerisi, Çevre bilinci, gezi, gözlem araştırma, inceleme § Yöntem ve Teknik; Gezi, Gözlem, Araştırma, İnceleme • Davranış Kalıbı, Meslek; Çiftçi, Ziraat Mühendisi, Çoban 6- Ritmik Müziksel Zeka o İçerdiği Özellikler; Ritm duygusu, nota hakimiyeti, kulak dolgunluğu, duygu ve düşünceleri sembollerle ifade edebilme, müzik aleti kullanabilme. § Yöntem ve Teknik; Eğitsel Oyunlar, Gösterip Yaptırma, Drama, Rol Oynama • Davranış Kalıbı, Meslek; Danşçı, Müzisyen, Besteci 7- Görsel Uzamsal Zeka o İçerdiği Özellikler; Çok boyutlu düşünme, duyu organları ile zihinsel etkileşim kurma, fikir bağlantıları oluşturma gibi özellikleri içerir. § Yöntem ve Teknik; Gözlem, Proje, İstasyon, Araştırma İnceleme, Problem Çözme, Gösteri • Davranış Kalıbı, Meslek; Mimar, Tasarımcı, Ressam, Dekaratör, Stratejist, Grafiker 8- Mantıksal Matematiksel Zeka o İçerdiği Özellikler; Sayı hakimiyeti, akaıl yürütme becerisi, analitik düşünme, yordama yeteneği, sebep sonuç ilişkisi kurma § Yöntem ve Teknik; Deney, Gözlem, Problem Çözme, Araştırma İnceleme • Davranış Kalıbı, Meslek; Mühendis, İstatikçi, Bilimadamı. 20

▫ İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME (Kubaşık Öğrenme) Lev Semenoviç Vygotsky Ø Heterojen Grup Ø Akran Eğitimi Ø Başarı ve başarısızlık gruba aittir. Ø Öğrenmelerin büyük çoğunluğu içinde bulunulan sosyal çevre ile etkileşimin ürünüdür. Öğretim sürecinde oluşturulan heterejon yapıdaki gruplar akran eğitimi imkanı oluşturulur. Gruplarda liderlik paylaşılmıştır. Grup içi çalışmalarda rekabet bulunmaz. İlkeleri; 1-Olumlu Bağımlılık; Başarı ve başarısızlık gruba ait olduğu için her üye diğer üyelerin öğrenmelerinden sorumlu olduğunun bilincindedir. 2-Yüz Yüze Etkileşim; Üyelerin birbirlerini denetlemeleri cesaretlendirmeleri, güdülemeleri için yüz yüze etkileşimlerini sağlayacak öğrenme ortamları kullanmaktadır. 3-Eşit Başarı Fırsatı; Her üye kendi düzeyine uygun görev dağılımı yaptığı için başarmanın verdiği hızı her öğrencinin yaşaması sağlanır. 4-Ortak Ürün; Çalışmalar sonucunda oluşan ürüne her üyenin katkısı bulunduğu için ürün bütün gruba aittir. 5-Sosyal Beceri; Belirlenen kazanımların yanı sıra sosyalleşme, topluma uyum sağlama kuralları benimseme gibi sosyal becerilerde kazandırılmalıdır. 6-Grup Ödülü; Çalışmalar sonucunda elde edilen başarıyla kazanılan ödül bütün gruba sunulur ve her üye tarafından benimsenir 21

7-Süreç değerlendirme; Grup içi çalışmalarda oluşan ürün kadar bu ürünü oluşturan çalışma sürecinde değerlendirilir. 8-Bireysel değerlendirilebilirlik; Her üye kendi görevinden sorumludur. Öz değerlendirme yapar. Ayrıca öğretmen üyeleri bireysel performanslarına göre de değerlendirir. 9-Grup Değerlendirme; Grup üyeleri birbirlerinin çalışmalarına denetler değerlendirir. Ayrıca öğretmen gruba yönelik genel değerlendirmelerde bulunur. 10-Olumlu rekabet; Gruplar arasında hırs, düşmanlık gibi durumları önlemek için, gruplar arası etkileşimi sağlayan yöntem ve teknikler kullanılmalıdır. TEKNİKLERİ Ayrılıp Birleşme (Jigsaw) • Oluşturulan heterojen yapıdaki grupların görev dağılımı ile aldıkları konuların çalışılıp her üyenin diğer gruplarda aynı alanlarda bir araya gelerek uzmanlık grupları oluşturduğu ve detaylandırılan bilgilerin eski grupta diğer arkadaşlarına aktarıldığı tekniktir. Karşılıklı Sorgulama • Belirlenen konunun grup içi soru cevaplar ve öğretmenin gruplara yönlendirici sorular sorarak hedeflere ulaşıldığı tekniktir. Turnuva takım Oyunu; } Belirlenen konuya yönelik grupların yaptığı çalışmalar neticesinde uygulanan sınav ile elde edilen puanların grup puanı oluşturduğu ve birinci gelen gruba, grup ödülü sunulan tekniktir. Takım Destekli Bireyselleştirme; } Grup içerisindeki üyelerden birinin öğrenme eksikliklerini gidermek amacıyla üyelerin tek bir öğrenciye yardımcı oldukları çalışmalar yaptırdıkları tekniktir. ‘‘İşbirlikli ve bireysel öğretim birliktedir.’’ Akademik Çelişki; } Üzerinde çelişki bulunan akademik bir konunun grup içi ve gruplar arası çalışmalarla, tartışmalarla açıklanmaya çalışıldığı tekniktir. 22

Düşün-Eşleş-Paylaş; } Öğrencilerin belirlenen konuyla ilgili düşüncelerini, bir arkadaşıyla eşleşmesi, detaylandırması ve yapılanan bilgilerini bütün sınıfla paylaşması şeklinde uygulanan tekniktir. Dedikodu; } Öğrencilerin belirlenen konuyla ilgili bir arkadaşının fikrini alıp başka bir arkadaşıyla paylaşması, böylelikle her öğrencinin bütün sınıfın fikirlerinden haberdar olması ve bilginin detaylandırılması amacıyla uygulanan tekniktir. Kartopu; } Sınıftaki öğrencilerin belirlenen konuyu önce bireysel daha sonra ikişerli, dörderli, sekizerli v.s. gruplar halinde tartışarak her aşamada fikirlerin ilerletildiği tekniktir. ▫ YAPILANDIRMACILIK (Oluşturmacılık, İnşaacılık) Vico, Glosserfeld, Witrock, Piaget, Dewey, Bruner, Vygotsky Ø Öğretim süreci, temel kavramlar etrafında tümdengelimsel bir şekilde öğrencilerin bilgiye anlam yüklemeleri şeklinde yürütülür. Her öğrencinin zihinsel yapısı farklı olduğu için oluşturulan bilgiler öznel yapıdadır. Ø Öğrencilere birincil yaşantılar sunarak, etkin katılım düzeyi artırılarak deneyimleri sayesinde bilgiyi anlamlandırmaları amaçlanır. Ø Üst düzey düşünme becerilerini geliştirmek temel amaçtır. Ø Ağırlıklı olarak grupla öğretim tercih edilir. Öğrencilerin ne öğrendiklerinden çok nasıl öğrendikleri önemlidir. Ø Yapılacak değerlendirme süreç ağırlıklıdır. Ø Metabilişsel (üstbilişsel) düşünme kullanılarak, öğrencilerin öğrenmeyi öğrenmeleri sağlanmalıdır. Ø Öğretmen süreç içerisinde kendini yenileyip geliştiren, öğrenen konumundadır. Ø Hataları fark etmek, öz eleştiri yapmak, kendini değiştirmek amacıyla yansıtıcı düşünme önemsenir. Ø Öğrenciler için zihinsel kaos yaratılarak yaşanılan dengesizliği bir üst denge ile giderme ve zihinsel ilerlemelerinin sağlanması gerekir. Ø Bilgi öznel ve öğrenene bağımlıdır. Ø Bilgi yapılandırılırken, bilişsel ve sosyal süreçler birlikte kullanılır. (Radikal yapılandırmacılık) 23

24

▫ 5E MODELİ - Arthur Kirzkoff Ø Bilginin yapılandırılabilmesi için öğretim süreci 5 ayrı aşamadan meydana gelir. 25

▫ BASAMAKLI ÖĞRETİM -D. Nunley Ø Öğretim sürecinin amacı hedeflenen konuya dair öğrencilerin bilişsel alanın bütün basamaklardaki düzeylere ulaşılmasını sağlamaktır. Bu amaçla aşamalı olarak ilerleyen 5 farklı basamak kullanılır. ▫ OKULDA ÖĞRENME - D. Carrol Ø Öğretim hizmeti kullanılan zamana göre şekillendirilir. Gereken şartlar oluşturulduğunda her öğrenci herşeyi öğrenebilir. Ø Öğretim süreci 5 farklı değişkenin karşılıklı etkileşiminden meydana gelir. Ø Yetenek; Öğrencinin öğrenmek için ihtiyaç duyduğu zamandır. Ø Sebat; Öğrencinin öğrenmek için istekli olarak harcadığı zamandır. Öğretimden Yararlanma Yeteneği; Öğrencinin ön bilgilerini, ön öğrenmelerini kullanabilmesi için gerekli zamandır. Ø Fırsat; Öğrenciye öğren andır. Ø Öğretim Hizmetinin Niteliği; Öğrenciye sunulan hizmetin kalitesi artırılarak ek zamana ihtiyacın duyulmasıdır. Eğitim Durumları Modeli - Robert GAGNE Ø Öğretim sürecinde belirlenen hedeflere ulaşmak için yürütülen eğitim durumları; Öğrencilerin bireysel farklılıklarına göre dizayn edilmelidir. Süreç sonunda 5 farklı öğrenme ürünü elde edilir; 1. Tutumlar: Duyuşsal alan kazanımlarıdır 2. Sözel bilgiler: İfadeye yönelik, ezbere bilgileri içerir. 3. Psikomotor beceriler: Devinişsel alan kazanımlarıdır. 4. Bilişsel stratejiler: Metabilişsel süreçlerle ilgili, problem çözme ve öğrenme yolları kazanımlardır. 5. Zihinsel beceriler (Entelektüel beceriler): Bilginin nasıl oluştuğuyla ilgili kazanımlardır. Basitten karmaşığa doğru hiyerarşik olarak 8 tür içerir; ALT DÜZEY ÜST DÜZEY İşaret Öğrenme Ayırt Etmeyi Öğrenme U-T Bağını Öğrenme Kavram Öğrenme Basit zincirleme İlke Öğrenme Sözel İlişkilendirme Problem Çözmeyi Öğrenme 26

• DÜŞÜNME BECERİLERİ ▫ Yaratıcı Düşünme: Hayal gücü ve mevcut bilgiler kullanılarak, yeni özgün ürün oluşturma. ▫ Yansıtıcı Düşünme: Mevcut bilgilerin farkında olma, kullanma, hataları farketme/değiştirme, özeleştiri yapma ▫ Analitik Düşünme: Çözümleme yapma, parça-bütün ilişkileri kurma, tümevarım, tümdengelimsem akıl yürütme. ▫ Eleştirel Düşünme: Ölçüt oluşturma, değerlendirme yapma, yorum yapma, sorgulama, ön kabullerden kaçınma ▫ Lateral Düşünme: Sistemli, örgütlü düşünme fikirleri düzenleme, farklı bakış açıları kullanma ▫ Bilimsel Düşünme: Sebep-sonuç ilişkileri kurma, gözlem yapma, nesnel bilgiye ulaşma, objektif olma ▫ Global Düşünme: Bütüncül düşünme, kavram, bilgi ve zihin haritaları aracılığı ile bilgiyi yapılandırma YAŞANTISAL ÖĞRENME – D.KOLB Ø Öğrenciler öğretim sürecine dahil olana kadar farklı yaşantılar geçirdikleri için; farklı öğrenme biçimlerine sahip olurlar. Ø Öğretim süreci; Öğrencilerin bu farklıklarına göre yürütülmelidir. Ø Öğrenciler temelde 4 farklı öğrenme biçimine sahiptir. 1. Aktif yaşantı (Yaparak-Yaşayarak) : Bu tip öğrenciler devinişsel becerilerini kullanarak öğrenirler. Risk almak, işe katılmak temel özelliktir. Yöntem/Teknik:…………………………………………………… 2. Somut Yaşantı (Hissederek): Bu tip öğrenciler duyu organlarını kullanarak öğrenirler. Görsel, işitsel, dokunsal vs. öğrenme temel özelliktir. Yöntem/Teknik:…………………………………………… 3. Yansıtıcı Gözlem (İzleyerek): Bu tip öğrenciler geçmiş yaşantılarını, ön bilgi ve sezgilerini kullanarak öğrenirler. Yöntem/Teknik:……………………………………………. Soyut Kavramsallaştırma (Düşünerek): Bu tip öğrenciler akıl yürütme ve mantık kuralları öğrenirler. Yöntem/Teknik:……………………………………………. 27