öğrenme

EĞĠTĠM Test: 3. BĠLĠMLERĠ ÖĞRENME D3 - TEST 1. --- sistematik bir öğrenme kuramı geliĢtirme- 3. --- , öğrenmenin tek yasası --- demiĢtir. Ona mekle birlikte, psikoloji ve eğitim alanlarında göre, ---, Thorndike, Skinner, Pavlov fazla süb- büyük etki bırakarak, eğitim psikolojisinin da- jektiftir. Çünkü öğrenme tek bir ilke ile açıkla- ha davranıĢçı hale getirilmesini sağlamıĢtır. nabilir. Yukarıda boş bırakılan yere özellikle aşağı- Yukarıda boş bırakılan yerlere sırası ile daki isimlerden hangisi getirilmelidir? aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? A) Watson A) Watson – bitiĢiklik – Guthrie B) Guthrie B) Guthrie – sıklık – Watson C) Piaget C) Watson – sıklık – Guthrie D) Thorndike D) Guthrie – bitiĢiklik – Watson E) Pavlov E) Guthrie – pekiĢtirme – Watson 2. Aşağıdakilerden hangisi Watson’ın öğren- 4. Budizm’deki satori(aydınlanma) durumu gibi meye ilişkin belirlediği özelliklerden biri de- mistik yaĢantılar bu düĢünceyi daha iyi ortaya ğildir? koymaktadır. Bilindiği gibi satoride öğrenciye A) Klasik koĢullanma sadece Ģartlı refleksle- koan denilen bulmaca cümlesi verilir ve öğren- rin öğretilmesinde değil bazı karmaĢık cinin uzun zaman onun üzerinde düĢünmesi is- duygusal davranıĢların öğretilmesinde de tenir. Eğer öğrenci yeteri kadar düĢünmüĢse kullanılabilir. hocasının tek bir sözü onun aydınlanmasını B) Potansiyel tepki kaynağı olarak kalıtımın sağlar. varlığından söz edilemez; davranıĢlar do- Yukarıdaki örnek durum aşağıdaki kuramcı ğuĢtan yatkınlıkla açıklanamaz. ve o kuramcıya ait kavramlardan hangisi ile C) Ġnsan eline aldığında istediğin Ģekli verebi- en iyi şekilde açıklanır. leceğin bir hamurdur; öğrenmede çevre et- A) Watson – en son ve en sık ilkesi kileri önemlidir. B) Guthrie – öğrenmede tek deneme D) Öğrenmede bitiĢiklik ve sıklık ilkesi C) Thorndike – transferde benzer öğeler önemlidir bu yüzden bir davranıĢın pekiĢti- D) Tolman – ödül beklentisi rilmesi öğrenme için gereklidir. E) Estes – uyarıcı örnekleme teorisi E) Psikologlar temel olarak davranıĢla ve davranıĢın yaĢantı yoluyla nasıl değiĢtiri- 5. Aşağıdakilerden hangisi Guthrie’nin bahset- leceği ile ilgilenmeli; filozoflar bilincin ça- tiği “bitiĢiklik” kuramının temel sayıtlıların- lıĢması ile ilgilenmelidir. dan biri değildir? A) Tek deneme ve sonunculuk ilkeleri öğ- renmede etkilidir. B) Öğrenme uyarıcı ve tepki bitiĢikliği ile açıklanır. C) Öğrenme tek denemede olduğu gibi unut- ma da tek denemede olur. D) Deneme yanılma yoluyla öğrenme en uy- gun ve yaygın öğrenme yoludur. E) PekiĢtirme öğrenmenin gücünü artırmaz, sönmeyi engeller. 2

6. Ahmet, kedilerden aĢırı derecede korkmaktadır 10. ve bu korkusunu bir türlü yenememektedir. Bu korkusunun tedavisi için psiko-terapiste giden Yukarıdaki şekilde olduğu gibi bir dışsal Ahmet’e terapist bu korkunu belli aĢamalı et- uyarıcıya tepki başladıktan sonra bir son- kinlikler sonucunda yeneceğiz demiĢtir. raki tepki için vücudun kendisinin uyarıcı Buna göre psiko-terapist aşağıdaki teknik- oluşturması Guthrie’nin aşağıdaki kavram- lerden hangisini kullanarak Ahmet’teki larından özellikle hangisi ile açıklanabilir? korku tepkisini ortadan kaldıracaktır? A) Hareket üreten uyarıcı A) Kademeli yaklaĢma B) Sonunculuk B) Sistematik duyarsızlaĢtırma C) AlıĢtırma C) Zıt tepki ile alıĢtırma D) Öğrenmede tek deneme D) Yorma ile alıĢtırma E) Amaçlar E) KarĢıt koĢullanma 11. Miller ve Fowler yaptıkları bir deneyde, önce 7. Yemekten sonra elini gelişigüzel yıkayan bir farelere sonunda yiyecek olan bir yolda koĢma- çocuğa Guthrie’nin bitişiklik kuramı ve ları öğretilmiĢ; sonra fareler üç gruba ayrılmıĢ- özellikle de sonunculuk ilkesi dikkate alındı- tır. Bir grup kontrol grubu olarak alınmıĢ ve ğında aşağıdakilerden hangisinin uygulan- Ģok verilmemiĢtir. Deney grubunda yer alan fa- ması en uygundur? relerden ikinci grubun ön ayaklarına Ģok veril- A) Elini her yıkamadığında ona kızarak yık- miĢtir diğer grubun ise arka ayaklarına Ģok ve- ması gerektiğini söylemek rilmiĢtir. Kontrol grubundaki farelerin koĢma B) Elini her yıkadığında sevdiği bir yiyeceği hızında bir değiĢiklik olmazken ön ayaklarına vermek Ģok alan fareler yavaĢlamıĢ, arka ayaklarına C) Elini her düzgün yıkamayıĢında düzgün Ģok alan fareler ise daha hızlı koĢmuĢlardır. yıkaması için lavaboya göndermek Yukarıda verilen örnek durum Guthrie’nin D) Elini yıkaması için okuldaki bazı arkadaĢ- öğrenmeye yönelik bakış açılarından özellik- larını ya da kardeĢini örnek göstermek le hangisini desteklemektedir? E) Elini yıkması için ısrarcı olmamak ve bu A) Unutma aynı koĢullar altında yeni tepkiler davranıĢını görmezden gelmek. oluĢturan aktif bir öğrenme sonucunda oluĢur. 8. Bir öğretmen öğrencilerine bir kuralı verdikten B) Ceza, cezalandırılan davranıĢı meydana sonra o kuralla ilgili birçok değiĢik problem getiren uyarıcının bulunduğu bir durumda çözmektedir. Bu kuralı kullanabilecekleri çok uygulanmalıdır. farklı örnek durumlarla iliĢkilendirerek konu- C) Ceza amaca uygun olmalı ve cezalandırı- nun kavranmasını istemektedir. lan tepkiye zıt bir tepki oluĢturmalıdır. Bu öğrenmen Guthrie’nin özellikle hangi D) Dürtülerin oluĢtuğu süreğen uyarıcılar ne- kavramına uygun etkinlik yaptırmaktadır? deniyle amaçlar genellikle dürtü azalması- A) Tek denemede öğrenme na kadar sürer B) AlıĢtırma E) PekiĢtirme uyarıcı ve tepki arasındaki ba- C) Bıktırma ğın gücünü artırmaz D) Hareket üreten uyarıcı E) EĢik 9. Ahmet, karısına boĢ bir tarlada araba sürme çalıĢmaları yaptırmaktadır. BoĢ bir tarla olduğu ve çevrede hiçbir araba olmadığı için çabucak araba sürmeyi öğrenen karısını trafiğe çıkarmıĢ ve karısı burada araba sürmekte zorlanmıĢtır. Yukarıdaki örnek durumda Ahmet Gurhrie’nin öğrenme kuramıyla ilgili özel- likle hangi kavrama aykırı çalışmıştır? A) Ceza B) Sonunculuk C) Transfer D) Hareket üreten uyarıcı E) Tek deneme 3

12. Alpay ÖSS’ye hazırlanırken gittiği bir dersha- 14. Ahmet iki yıl önce aldığı bilgisayar yeni ihti- nede tüm yaprak testler ve deneme sınavları yaçlarını karĢılamadığı için değiĢtirmek iste- saman kâğıdına basılmıĢ olup, yazı puntoları mektedir; fakat babası daha iki yıl önce bilgi- ise oldukça küçüktür. Ancak Alpay ÖSS’ye sayar aldığı için bu isteğini babasına bir türlü girdiğinde beyaz olan sınav kâğıdı ve daha bü- söyleyememiĢtir. Bu yüzden bu isteğini baba- yük puntolarla yazılmıĢ olan sorular gözünü sına doğrudan söylemek yerine Ģu yolu izle- almıĢ, soruları çözmekte zorlanmıĢtır. miĢtir her akĢam yemeğinde sırasıyla Ģu cümle- Yukarıda bahsedilen dershane Guthrie’nin leri kurmuĢtur: “ Baba duydun mu yeni bir bil- öğrenmeye yönelik kavramlarından hangi- gisayar oyunu çıkmıĢ, tabii her bilgisayar bu sine aykırı eğitim vermektedir? oyunu kaldırmıyor, Ģimdi ilerde okul çalıĢma- A) Hareket üreten uyarıcı larımızı da internetten yapacakmıĢız tabi bilgi- B) EĢik sayar hızlı olmalı, ya bu benim bilgisayar da artık çok yavaĢ, baba bana yeni bir bilgisayar C) Transfer alalım mı?” D) PekiĢtirme Yukarıdaki örnek durumu aşağıdakilerden E) Ceza hangisiyle açıklayabiliriz? A) Sistematik duyarsızlaĢtırma B) Zıt tepki yöntemi C) Bıktırma D) EĢik yöntemi E) KarĢıt koĢullanma 13. 5 yaĢına kadar Norveç’te yaĢayıp daha sonra 15. Odasını toplamayı hiç sevmeyen buna karĢılık Amerika’ya yerleĢen bir öğretim görevlisi, 30 televizyonda müzik kanalını izlemeyi çok se- yıl sonra tekrar Norveç’e döndüğünde, beĢ ya- ven Sevim’e odasını toplama alıĢkanlığı ka- Ģından beri Norveççe konuĢmamıĢ ve tamamen zandırılmak istenmektedir. unuttuğunu sanmaktadır. Ancak, Norveç’te Buna göre Sevim’e odasını toplama alışkan- kaldığı sürece günlük konuĢmalara katılabildi- lığı Guthrie’nin zıt tepki yöntemi ile nasıl ğini görür. Amerika’dayken hatırlayamadığı kazandırılabilir? sözcükleri geri getirmiĢtir. Fakat bebek ağzıyla A) Odasını toplarsa müzik dinleyebileceğini konuĢtuğundan akrabalarına komik gelmekte- söylemek ve önce odasını toplamasını sağ- layıp artından da müzik dinlemesine izin dir. vererek. Yukarıdaki örnek durumda öğretim görev- B) Odasını toplamadan önce müzik dinleyebi- lisinin Norveççeyi çocuksu-bebeksi konuş- ması Guthrie’ye göre nasıl açıklanabilir? leceğini ancak müzik dinledikten sonra A) Amerika’da yaĢadığı süre içinde yeni Nor- mutlaka odasını toplaması gerektiğini söy- veççe kelimeler öğrendiğinden eskiden öğ- leyerek. rendiği kelimeleri doğru çıkaramamıĢtır. C) Odasını toplamadığı her gün ona uygun bir B) Amerika’da yaĢadığı süre içinde Ġngilizce öğrendiğinden Norveççe kelimeleri unut- ceza verip odasını herhangi bir ceza alma- muĢtur. dan toplamayı alıĢkanlık haline getirene C) Amerika’da yaĢadığı süre içinde Norveççe kadar bu ceza iĢlemlerine devam ederek. konuĢmadığı için Norveççeyi tamamen D) Odasını toplarken izleyip dinleyebilmesi unutmuĢtur. için ona küçük bir televizyon alıp odasını D) Amerika’da yaĢadığı süre içinde Norveççe toplamayı ve müzik dinlemeyi aynı anda konuĢmadığı için kelimeleri çocukken öğ- yapmasını sağlayarak. rendiği biçimiyle hatırlamıĢtır. E) Odasını toplayarak çıktığı her gün ona is- E) Amerika’da yaĢadığı süre içinde Norveççe tediği kadar müzik dinletmek buna karĢılık konuĢmaya devam ettiği için her iki dili de odasını toplamadığı her gün için ise tele- tam olarak öğrenememiĢtir. vizyon izlememe cezası vermek. 4

16. Bir çocuğun sevmediği bir yiyeceği ağzına 19. Guthrie’nin bitişik kuramının sınıf içi etkin- aldığında tadı sevimsiz gelse de tükürme likler ve eğitim – öğretim sürecine tepkisi vermeyecek kadar küçük parçalarla uyarılanması sonucunda öğrenciye bilgi ve verelilerek, çocuğun bu yiyeceği zaman için- beceri kazandırmada aşağıdaki önerilerden de sevmesini sağlamak için uygulanacak hangisinin öne çıkmasını sağlar? yöntem aşağıdakilerden hangisidir? A) Öğrenme konusunda değiĢik alıĢtırmalar A) EĢik yaptırarak ; örneğin çarpma konusunda sı- B) Zıt tepki kıntı yaĢayan bir çocuğa her sabah on da- C) Bıktırma kika çarpma ile ilgili alıĢtırmalar yapması D) Sistematik duyarsızlaĢtırma söylenerek bu öğrenme konusunda beceri E) Kademeli yaklaĢma( biçimlendirme) kazanması sağlanmalıdır. B) Ders içi etkinlikleri biliĢsel dengesizlikler 17. Ġstenmeyen tepkiyi ortaya çıkaran uyarıcıyı ve kavramsal çeliĢkiler üzerinde bulun. Ondan sonra bu uyarıcının bulunduğu senaryolandırarak, öğrencilerin biliĢsel ge- anda diğer tepkiyi veya istediğiniz tepkiyi çı- liĢim süreçleri desteklenmeli; öğrenme ko- karmanın veya yaptırmanın yolunu bulun. Eğer nuları gerçek hayatta kullanılabilir Ģekilde böyle bir tepkiyi bulur ve yaptırırsanız, aynı düzenlenmelidir. uyarıcının ortaya çıktığı bir sonraki durumda C) Öğrencilerin derse yönelik tutumlarını bu bulduğunuz tepki yapılacaktır. olumlu yönde artırmak için, sınıf kuralları Yukarıdaki önerileri ele aldığımızda özellik- öğrenci katılımı ile önceden belirlenmeli, le hangi öğrenme kuramcısına vurgu yapıl- ders aktif öğrenme ilkeleri ile iĢlenmeli ve maktadır? öğrencinin öğrenmeden keyf alması sağ- A) Guthrie lanmalıdır. B) Watson D) Öğrencilerin sınav heyecanını azaltmak C) Thorndike amacıyla okul rehberlik servisi ile eĢgü- D) Pavlov dümlü olarak sınıf öğretmenleri öğrencile- E) Skinner rine belli zaman aralıklarında eğitsel reh- berlik vermelidir. E) Öğrencilerin, merak, sorgulama, araĢtırma becerilerini gelitirici araĢtırma – inceleme stratejisi temel alınarak düzenlenecek öğ- retim yöntem ve teknikleri iĢe koĢulmalı- dır. 18. --- içebakıĢa karĢı belirmeye baĢlayan uzak- 20. Aşağıdaki örnek durumların hangisinde laĢma eğiliminin en kuvvetli sözcüsü olarak “Ģartsız uyarıcısı kestirilemeyen psiĢik bir tep- psikolojide metot ve terminonolojiden içebakı- ki” söz konusudur? Ģı kaldırmıĢtır. Yerine Ģu memtotları önermiĢ- A) Bir öğrencinin kendisini azarlayan öğret- meninden korkması tir: B) Bir öğrencinin tanımadığı bir adamdan a) Aletle ve aletsiz gözlem korkması b) Test yöntemi C) Bir öğrencinin kendisi ile ilgilenen annesi- c) Sözlü ifade yöntemi ni görünce sevinmesi d) ġartlı tepke(refleks) yöntemi D) Bir öğrencinin babasına benzediği için bir Gelirtirdiği bu metotlar sayesinde de --- psiko- öğretmenini sevmesi loji akımının öncüsü kabul edilmiĢtir. E) Bir öğrencinin tartıĢtığı arkadaĢını görünce mutsuz olması Yukarıda (---) boş bırakılan yerlere sırası ile aşağıdakilerden hangisileri getirilmelidir? A) Garcia – klasik koĢullanma B) Guthrie – davranıĢçı C) Watson – yapısalcılık D) Watson – davranıĢçılık E) Pavlov – davranıĢçılık 5

21. ---, ödül ve ceza öğrenmeye uygun değildir,der. 24. --- göre tüm öğrenme görevleri ( özel bir uya- Eğer öğrenme gerçekleĢtiyse ondan sonraki bir ran durumu ile ilgili) verilen tepkiler parçaların olaydan ( ödül – ceza) etkilenmeyecektir. Çün- tümevarımından oluĢur. Örneğin araba kullan- kü öğrenme tek denemede ve genel olarak uya- ma, yazı yazma, aritmetik yapma gibi her bir rıcı ve tepkinin zamanda yakınlıkları ile ifade görev alt görevlerden oluĢur. Öğretmede en önemli görev iĢ analizidir. ĠĢ analizi hangi alt edilir. davranıĢ biçimlerinin gerekli olduğunu ortaya Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki ku- koymaktadır. ramcılardan hangisinin getirilmesi uygun- Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki ku- ramcılardan hangisi getirilmelidir? dur? A) Hull A) Hull B) Guthrie B) Thorndike C) Watson C) Guthrie D) Skinner D) Watson E) Tolman E) Skinner 22. Ġnsan doğuĢtan boĢ bir donanıma sahiptir. Tüm 25. Mersinde özel bir dershanede rehber öğretmen mirasımız bedenimiz ve bazı tepkelerimizdir. olarak görev yapan Zekai’ye dershanenin pat- Çevresel etkiler sürecinde ne olduğumuz ne öğ- ronu sınav gözetmenliği yapmasını söylemiĢtir. rendiğimize bağlıdır ve değiĢim sartlanmalara Bunun üzerine Zekai, dershanenin patronuna bağlıdır. itiraz etmiĢ , rehber öğretmeni olarak öğrenci- Yukarıda verilen parçada aşağıdaki öğren- lerin benimle organize olmuĢ son tepkilerini me kuramlarından hangisinin görüşleri ele sınav gözetmenliği yaparak değiĢtiremem. Bu alınmıştır? görev için kendi öğretmenlerimi bile değil dı- A) Yapısalcılar Ģarıdan bazı kiĢiler örneğin üniversite öğrenci- B) BiliĢselciler leri çağrılarak gözetmenlik onlara yaptırılmalı- C) Yapılandırmacılar dır Böylece öğrencilerimizin diğer öğretmenle- D) Psik-analistler re olan organize olmuĢ son tepkileri de bozul- E) DavranıĢçılar mamıĢ olur. Yukarıdaki örnek durumda dershane pat- 23. Guthrie’nin bitişik kuramı düşünüldüğünde ronu aşağıdaki kuramcılardan özellikle sınıf içinde aşırı gürültüden kaynaklı oluşan hangisinin görüşlerine aykırı bir istekte bu- disiplin sorununun önüne geçmek isteyen lunmuştur? bir öğretmenin aşağıdakilerden hangisini yapması uygundur? A) Guthrie A) Öğrencilerin susmalarını beklemeden bağı- rarak onları susturma B) Thorndike B) Öğrencilerin susmalarını bekleyerek ko- nuĢmaya baĢlama C) Tolman C) Öğrencileri susmaları konusunda uyararak konuĢmaya baĢlama D) Pavlov D) Öğrencileri susturmadan konuĢmaya baĢ- lamak E) Skinner E) Öğrencileri susturmadan yüksek sesle der- si anlatmaya baĢlamak 6

26. Ders içinde aĢırı gürültü – saygısız konuĢma 28. Guthrie’nin öğrenme kuramında geçen gibi olumsuz davranıĢların önüne geçmek iste- “bitişiklik” sınıf içi öğretim yöntem ve tek- yen ancak öğrencilerinin de kendisine yönelik niklerinin hangisinde en çok ortaya çıktığı organize olmuĢ son tepkileri olan “ saygı duy- görülür? ma, sevinme vs” tepkileri de bozmak isteme- A) Düz anlatım yen bir öğretmen Guthrie’nin bitiĢik kuramını B) Soru – yanıt – sonunculuk ilkesini göz önünde bulundurarak C) Altı Ģapka müdahale etmek istemektedir. D) Ġstasyon E) Beyin fırtınası Buna göre öğretmene aşağıdakilerden han- gisini önerirsiniz ? A) Öğretmenin o gün derse sinirli bir Ģekilde girsin ve herkese bağırsın. B) Öğretmen öğrencilerden birini dıĢarı çıkar- sın ve öğrencilerin de duyabileceği Ģekilde ona bağırsın C) Öğretmen sadece bir öğrenciyi sınıfın orta- sın azarlasın D) Öğretmen, sınıf baĢkanına kendisi derse gelmeden sınıfı hazırlaması gerektiğini söylesin E) Öğretmen müdür yardımcısını çağırsın ve onunla birlikte bazı öğrencileri dövsün 29. Soğuk bir kıĢ gününde balkonlarına konan güvercini yakalamak için Ahmet, güvercine doğru çok yavaĢ adımlarla yaklaĢmıĢtır. Yakla- Ģık 3 metrelik mesafeyi on beĢ dakikada ilerle- yen Ahmet, güvercini hiçbir Ģekilde korkutma- dan yakalamayı baĢarmıĢtır. Buna göre Ahmet, güvercini yakalamak için aşağıdaki yöntemlerden hangisini kullan- mıştır? A) KarĢıt koĢullama B) Zıt tepki yöntemi C) Olumsuz pekiĢtirme D) Biçimlendirme E) EĢik YANIT ANAHTARI 1. A 15. D 29. E 2. D 16. A 30. 3. D 17. A 27. AyĢe, okula baĢlamaktan oldukça endiĢelidir 4. B 18. D ve onda okul korkusu söz konusudur. Bu yüz- 5. D 19. A den birkaç gün okula annesi ile gitmiĢ ve bu 6. B 20. B korkusu zamanla annesine duyduğu güvenle 7. C 21. C ortadan kalkmıĢtır. 8. B 22. E Yukarıda olumsuz davranışı ortadan kal- 9. C 23. B dırma tekniklerinden hangisi kullanılmıştır? 10. A 24. B A) Sistematik duyarsızlaĢtırma terapisi 11. C 25. A 12. C 26. D B) Yorma 13. D 27. C C) Zıt tepki yöntemi 14. D 28. B D) EĢik yöntemi E) Ġtici uyarıcıya koĢullanama yöntemi 7